TU FEWN • Gwelw, Efallai, Ond Heb Ganser Y Croen! • Cornel Y Plant • Darganfod Ceredigion Ar Feic…. • Gofalwyr Yng
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
f 2006 Rhifyn 4 Gwanwyn/Ha r 2006 Issue 4 Spring/Summe TU FEWN • Gwelw, efallai, ond heb ganser y croen! • Cornel y Plant • Darganfod Ceredigion ar feic…. • Gofalwyr yng Ngheredigion • Help i glywed INSIDE • Pale Maybe but Skin Cancer Free! • Children’s Corner • Explore Ceredigion by Bike…. • Carers in Ceredigion • Hear to Help L O D O F Y D GWELW, EFALLAI, N I E • OND HEB GANSER Y E L CROEN! F Y C PALE MAYBE BUT N I E Mae canser y croen yn un o'r canserau mwyaf SKIN CANCER FREE! • cyffredin yn y DU - bob blwyddyn ceir dros 69,000 D Y diagnosis o achosion newydd, ac mae dros 2,000 H C o bobl yn marw ohono. Skin cancer is one of the most common cancers in the E I UK - each year over 69,000 new cases are diagnosed, N I and over 2,000 people die from it. E Mae'r rhan fwyaf o ganserau'r croen yn cael eu hachosi gan effaith niweidiol pelydrau uwchfioled (UV) yng ngolau'r haul. Gellid atal y canserau hyn Most skin cancers are caused by damage from UV drwy ddiogelu ein hunain rhag yr haul. (ultraviolet) rays in sunlight. These cancers could be prevented if we protect ourselves from the sun. Mae Cyngor Sir Ceredigion yn annog y cyhoedd i ddiogelu eu hunain rhag yr haul drwy rannu Ceredigion County Council is encouraging the public to gwybodaeth ar y traethau, canolfannau hamdden, protect themselves from the sun by distributing ysgolion, llyfrgelloedd a meysydd carafannau; ac information on the beaches, leisure centres, schools, yn annog eu gweithwyr a'r rhai sy'n gweithio yn yr libraries and caravan parks; and encouraging awyr agored i gymryd y camau priodol. employees and outdoor workers to take appropriate actions. Deg cyngor i'ch diogelu: Ten sun protection tips: 1. Aros yn y cysgod 2. Gorchuddio eich hun 1. Stay in the shade 3. Osgoi haul ganol dydd, rhwng 11am - 3pm 2. Cover up 4. Rhoi rhywbeth ar eich pen 3. Avoid the midday sun, between 11am - 3pm 5. Gwisgo sbectol haul 4. Protect your head 6. Defnydd doeth o hylif haul 5. Wear sunglasses 7. Cofio bod hylif haul yn golchi i ffwrdd 6. Use sunscreen wisely 8. Cofio eich bod yn medru llosgi yn y DU 7. Remember sunscreen washes off 9. Defnyddio dillad sych 8. Remember you can burn in the UK 10. Diogelu eich plant 9. Use dry clothing 10. Protect your children Am fwy o wybodaeth edrychwch ar www.ceredigion.gov.uk, neu cysylltwch â: For more information visit www.ceredigion.gov.uk, or Branwen Davies ar 01545 572003 neu ebostiwch contact Branwen Davies on 01545 572003 or email [email protected] [email protected] 2 O U R H E A BWYTA'N IACH YN Y BORTH L T H • ^ O Mae Grwp Bwyta'n Iach Y Borth wedi bod yn mynd am bron i flwyddyn erbyn hyn ac mae'n brosiect U R cydweithredol rhwng Ymddiriedolaeth GIG Ceredigion a Chanolbarth Cymru a Bwrdd Iechyd Lleol O P P Ceredigion. U R T U N I Mae'r rhaglen yn seiliedig ar argymhellion y Llywodraeth am ddiet iach, amrywiol. Mae'n cynnig a T Y hybu defnydd ymarfer corfforol er mwyn datblygu a chynnal y lefel • O iechyd orau. U R F ^ U T Mae gan lawer o aelodau'r grwp broblemau sy'n gysylltiedig â diet U R gwael a bwyta gormod, er enghraifft, clefyd y galon, diabetes a E gordewdra, ac maent yn awyddus i ddysgu sut i newid eu patrymau bwyta, colli pwysau a gwella eu cyflwr iechyd yn gyffredinol. Pob wythnos mae bwyd neu rysáit newydd yn cael eu blasu a rhoddir gwybodaeth a chyngor. Mae aelodau'r grw^ p yn ysgogi a chefnogi ei gilydd gan eu bod yn dod â gwahanol fwydydd gyda hwy ac yn colli pwysau, sydd yn anodd iawn i'w wneud heb y math yma o gefnogaeth. Yn fwy na dim, mae aelodau'r grw^ p yn defnyddio'r fforwm hwn i gael hwyl a dysgu mwy am wella eu hiechyd. Mae'r grw^ p yn cyfarfod yn y Neuadd Gymunedol, Y Borth, ar nosweithiau Mercher rhwng 6 a 7pm. Am wybodaeth bellach, cysylltwch â Lorraine Jones, Ymwelydd Iechyd, Meddygfa'r Borth ar 01970 820 743. HEALTHY EATING IN BORTH Borth Health Eating Group has been running for almost a year and is a collaborative project between Ceredigion and Mid Wales NHS Trust and Ceredigion Local Health Board. The programme is based on Government recommendations for a healthy, varied diet. It offers and promotes the use of exercise in order to develop and maintain the optimum level of health. Many group members have problems associated with a poor diet and excessive food intake, for example, heart disease, diabetes and obesity, and are keen to learn how to change their eating habits, lose weight and generally improve their state of health. Each week new food or a recipe is sampled and information and advice is given. Group members motivate and support each other as they bring in different foods and lose weight, which is very hard to do without this kind of support. Above all, group members use this forum to have fun and find out more about improving their health. The group meets at the Community Hall, Borth on Wednesday nights between 6 and 7pm. For further information contact Lorraine Jones, Health Visitor, Borth Surgery on 01970 820 743. 3 L O D O F Y D Barn cleifion a'r cyhoedd N I E Mae gan Fwrdd Iechyd Lleol (BILl) taflenni gwybodaeth yn haws i'w Delyth Evans • Ceredigion ac Ymddiriedolaeth deall. Mae'r Panel yn darllen ac yn Ffôn 01570 424100 E GIG Ceredigion a Chanolbarth gwneud sylwadau am gyhoeddiadau Swyddog Cynnwys y Cyhoedd a L F Cymru ymrwymiad i ymgynghori â cleifion newydd yn y Gymraeg a'r Chleifion Y C chleifion ac aelodau'r cyhoedd am Saesneg, wrth iddynt gael eu Bwrdd Iechyd Lleol Ceredigion,Y N I y gwasanaethau iechyd a ddarperir paratoi. Anfonir y rhain allan Bryn, Ffordd y Gogledd, Llanbedr E yng Ngheredigion. drwy'r post neu e bost, gydag Pont Steffan SA48 7HA • amlenni parod ar gyfer yr atebion. D Y Mae'r BILl a'r Ymddiriedolaeth yn H C awyddus i gael barn a syniadau gan Y daflen ddrafft gyntaf i gael ei E I aelodau'r cyhoedd drwy Fforwm hanfon i’r Panel Darllenwyr oedd N I Cleifion a'r Cyhoedd. Byddai "Newidiadau i Wasanaethau E aelodau'r Fforwm yn rhoi eu Deintyddol y Gwasanaeth Iechyd" hamser eu hunain i roi sylwadau ym mis Chwefror 2006, a am wasanaethau ac awgrymu gyhoeddwyd gan y BILl. Rhoddodd Lynne McTighe gwelliannau a byddai'r aelodau'r Panel syniadau ac Ffôn 01970 635823 Ymddiriedolaeth a'r BILl yn eu adborth defnyddiol iawn ar y Swyddog Cynnwys y Cyhoedd a hystyried wrth ddatblygu cynnwys a arweiniodd at wneud Chleifion gwasanaethau. Gallai'r cyfraniad sawl newid a gwelliant i'r daflen. Ymddiriedolaeth GIG Ceredigion hwn gynnwys cymryd rhan mewn Os ydych yn fodlon helpu'r & Chanolbarth Cymru, Ysbyty grwpiau ffocws, digwyddiadau Gwasanaeth Iechyd yn lleol ac Bronglais,Aberystwyth SY23 1ER ymgynghori, cyfweliadau ffôn neu rydych yn dymuno cael mwy o Y m d d i r i e d o l a e t h G w a s a n a e t h arolygon drwy'r post. wybodaeth am y Panel Darllenwyr I e c h y d G w l a d o l C e r e d i g i o n a C h a n o l b a r t h C y m r u a/neu'r Fforwm Cleifion a'r C e r e d i g i o n a n d M i d W a l e s Hefyd, mae'r BILl a'r Cyhoedd a'u rolau, cysylltwch â N a t i o n a l H e a l t h S e r v i c e T r u s t Ymddiriedolaeth wedi sefydlu Delyth Evans neu Lynne McTighe. Panel Darllenwyr er mwyn gwneud Patient and public views Ceredigion Local Health Board comments on new patient Delyth Evans (LHB) and Ceredigion & Mid Wales publications in English and/or Telephone 01570 424100 NHS Trust are committed to Welsh while they are being Public Involvement and Voluntary consulting with patients and prepared, sent out by post or by e- Sector Planning Officer members of the public about the mail with prepaid envelopes for Ceredigion Local Health Board,Y health services provided in replies. Bryn, North Road, Lampeter Ceredigion. SA48 7HA The first draft leaflet to be sent to The LHB and Trust are keen to the Readers’ Panel was in February collect opinions and ideas from 2006 on the “Changes to NHS members of the public through a Dental Services” produced by the Public and Patient Forum. Forum LHB. The Panel’s members members would give up some of provided very useful comments their own time to comment and and feedback on its contents which suggest improvements to services lead to several changes and Lynne McTighe to be taken into consideration by improvements being made to the Telephone 01970 635823 the Trust and LHB when developing leaflet. Public and Patient Involvement services. Involvement might be by Officer taking part in focus groups, If you are willing to help the NHS Ceredigion & Mid Wales NHS consultation events, telephone locally and would like more Trust, Bronglais Hospital, interviews or postal surveys. information about the Readers’ Aberystwyth SY23 1ER Panel and/or the Public and Patient Y m d d i r i e d o l a e t h G w a s a n a e t h The LHB and Trust have also set up Forum and their roles, please I e c h y d G w l a d o l C e r e d i g i o n a C h a n o l b a r t h C y m r u a Readers’ Panel to help make contact Delyth Evans or Lynne C e r e d i g i o n a n d M i d W a l e s information leaflets easier to McTighe.