De slag bijLepanto, uit The Seafarers, Venetians LifeInc. , Londen 2004© 1980Time Johan Huys 94-jarige leeftijd! licht dat van Titiaan die het schilderde op inspireren. Hetberoemdste schilderijiswel- zich doordezeophefmakende zeeslag nog langnadien)lietenheelwat schilders drang van het Ottomaanse Rijk. Destijds (en afbrokkeling vandemachtenhetexpansie- Deze zeeslag luidde het begin in van de telden 7600slachtoffers. en 25.000manschappen.Degeallieerden van strijd verloren de Turken 200 schepen pen en120.000manschappen.Navieruren gebracht), eengroot aantalkleinere sche- een schip door kanonnen tot zinken werd deelnemen die tevens de eerste was waarin (de laatstedieaaneenzeeslagzouden schappen. De Turkse vloot uit 250 galeien bestond uit300schepenen79.000man- van de katholieke kerk. De christelijke vloot overwinning opdeTurken endezegepraal Truchsess Van Waldburg. Hetbezingtde lige broodheer teAugsburg, kardinaal Otto waarschijnlijk inopdrachtvanzijntoenma- Jacobus deKerledateertvan1572,hoogst- het heiligeverbondtegendeTurken) van contra Turcas (Achtstemmiggezangover Het Cantio octo vocum de sacro foedere Turken afstaan. behouden en Venetië moest Cyprus aan de nie overhetMiddellandseZeegebiedniet door onderlingeonenigheiddehegemo- van christenen de Turken versloeg, kon ze leiding vanAliPasha.Alhoeweldealliantie versloeg toen de grotere Turkse vloot onder commandant DonJuanvanOostenrijk, Genua enpausPiusVonderleidingvan verenigde vloot van Spanje, Malta, Venetië, werd geleverd, op 7 oktober 1571. Een zeeslag die daar precies 436 jaar geleden Korinthe genaamd. Ze is beroemd door de de gelijknamige Golf, ook wel de Golf van Lepanto iseenGrieksestad,gelegenaan Lepanto De slagbij

V.U. Katrien Van Eeckhoutte, ’t Zand 34, 8000 Brugge biografie voortdurend nieuwenormenvestigt. zijn repertoire brengt enwaarmeehet digheid waarmeehetHuelgasEnsemble loven persenmediadespontaneleven- essentie vandecompositie.Steedsweer dé vereiste omdoortedringentotde van denotatieenmuziekisvoorhen gangbaar waren. Eengrondige kennis de middeleeuwenenrenaissance met deuitvoeringsattitudesdietijdens gebaseerd opeengrote vertrouwdheid pretaties vanhetHuelgasEnsemblezijn bliotheken worden opgezocht.Deinter die doorPaulVan NevelinEuropese- bi programmering vanonbekendewerken, ensemble teverrassendoordeoriginele polyfone muziek.Altijdopnieuwweethet van middeleeuwseenrenaissancistische meerde ensemblesvoordeuitvoering is eenvanEuropa’s meestgerenom- 1970 opgerichtdoorPaulVan Nevelen Het HuelgasEnsemblwerd in -

IN DE KIJKER za 27.10.07 / 20.00 / Concertzaal / Orfeo Poliziano / Fondation Royaumont Het rookvrije CONCERTGEBOUWCAFE met uitzicht op ’t Zand De Fabula di Orfeo van Angelo Poliziano was het eerste niet-religieuze toneelstuk in de Italiaanse volkstaal (de première was in is een goede plek om met vrienden samen te komen, voor een lichte 1480). Door middel van zang, dans en poëzie en op basis van de Orfeomythe wordt de breekbaarheid maar ook de hoop van lunch of aperitief. Er is bovendien een uitgebreid aanbod van cd’s om de mens opgeroepen. De voorstelling is het resultaat van twee jaar voorbereiding door een internationale cast van jonge musici te beluisteren én aan te kopen. Open vanaf 11 uur, gesloten op zon- en en dansers. maandag tenzij er een voorstelling is. mediasponsor

subsidiënten info & tickets structu sponsor - 070 22 33 02 r e le s in&uit - ‘t Zand 34, 8000 Brugge

s www.concertgebouw.be 19.15 InleidingdoorPaulVan Nevel Concertzaal -20.00 Z Portret Jacobusde Kerle Ensemble Huelgas O — — — — 07.10.07 07.10.07

Huelgas Ensemble ensemble Portret Jacobus de Kerle

friends Jacobus de Kerle cantus in vox Een grootmeester van het Poline Renou music contrapunt in de vergetelheid Petra Noskaiová Elisabeth Holmertz ensemble Jacobus de Kerle (Ieper 1531/32 – bovenstem bevindt. De schrijfwijze geweest zijn, want in 1567 wordt hij de marscadans op de achtergrond. ge een ontzettend dure onderneming Witte Maria Weber Huelgas Ensemble Praag 1591), een Vlaamse polyfonist verraadt nog klassieke invloeden in veroordeeld en geëxcommuniceerd Van de twee madrigaalbundels van – met vier missen van de Kerle. Zeer dirigent van de generatie van Clemens non het subtiele evenwicht tussen conso- na een gevecht met een priester en de Kerle is slechts één madrigaal uitzonderlijk voor de zestiende eeuw altus Paul Van Nevel Papa en Orlandus Lassus, wordt nantie en dissonantie dat doorheen na onenigheden met het Ieperse is overgebleven. Te oordelen naar was het feit dat het koorboek een Peter de Groot met dit programma volledig uit de het lijnenspel schijnt. Ook de even- kapittel. De Kerle vertrekt naar de kwaliteit van het vierstemmige jaar later werd herdrukt en opgedra- — vergetelheid getild. De Kerle com- wichtige opbouw van elke imitatie is Rome om zijn vrijspraak te beplei- Come nel mar moet hij ook deze gen aan keizer Rudolf II. tenor Jacobus de Kerle (1531/32-1591) poneerde meesterlijk erg melodieuze meesterlijk in de hand gehouden. ten. Hij ontmoet er zijn vroegere kunst onder de knie hebben gehad. Deze muziek heeft alles wat je van Tim Leigh Evans Super Omnia Ligna, secunda pars: en originele polyfonie. De manier Het uitgebreide Dies Irae bevat broodheer, kardinaal Otto Truchsess De plotse decorverandering op een hoogtepunt in de evolutie van Bernd Oliver Fröhlich Crux Benedicta, vijfstemmig waarop hij met modale muziek om- twintig strofen die in alternatim- die hem een aanstelling bezorgt als de tekst ‘Alla pioggia del piant’e de polyfone vocale imitatiekunst Stefan Berghammer gaat, is bijzonder interessant en voor vorm worden behandeld: de oneven koorvicaris en kathedraalorganist in di martiri’ spreekt in dit verband kan verwachten. Inventieve kunst Tom Philips Twee Agnus Dei op de hexachord zijn tijd erg vernieuwend, vooral strofen zijn meerstemmig gecompo- Augsburg. Hier zal hij tot in 1575 de boekdelen. geschraagd door een meesterlijke Marco Van de Klundert ut-re-mi-fa-sol-la omdat hij erin slaagt een bijna tonaal neerd, terwijl de even strofen in de nodige rust vinden om zich te profi- beheersing van het contrapunt, een | vijfstemmig gevoel op te wekken. gregoriaanse vorm worden gezongen. leren als een van de vooraanstaande Na zijn vruchtbaar verblijf in eindpunt van honderdvijftig jaar baritonans | zevenstemmig De eerste uitgaven van de werken Vooral in de meerstemmige delen componisten van zijn generatie. Augsburg begint voor Jacobus de evolutie. Tim Scott Whiteley van de Kerle zien het licht in Rome weet de Kerle een verrassende afwis- In alle polyfone vormen – motet- Kerle opnieuw een periode van Gregor Finke Cantio octo vocum de sacro foedere (in 1557 en 1558) en dat is geen seling te bereiken. In alle stemmen ten, missen, psalmen, responsoria, omzwervingen. Hij verblijft een Paul Van Nevel contra Turcas toeval. Na zijn opleiding aan de duiken citaten van de gregoriaanse hymnen, magnificat, requiem en tijdje in Cambrai, waar hij echter bassus | Gaudentes gaudeamus omnes, Sint-Martinuskathedraal in Ieper melodie op, die hoofdzakelijk door allerhande gelegenheidscomposities wordt verdreven. Hij treedt uitein- Joel Frederiksen achtstemmig vinden we hem terug in 1550 in de bovenstem wordt gedragen. In – toont de Kerle zich een meester delijk in keizerlijke dienst, eerst in Marc Busnel | Cantemus Domino, vierstemmig de kathedraal van Orvieto, een van het laatste deel van de requiemmis, wiens kunst ver boven het louter Wenen en daarna in Praag waar hij | Confitemini Domino, vierstemmig de kroonjuwelen van de Pauselijke het Libera me vertonen de duidelijk technisch-contrapuntische uitstijgt. in 1591 te midden van zijn collega’s | Videbimus gloriam Domini, Staten. Hij is er eerst zanger en vanaf gestructureerde imitaties bij elk Zijn melodievoeringen bestrijken Philippus De Monte, Jacob Regnart, vierstemmig 1555 kapelmeester en organist. nieuw zinsdeel steeds verschillende alle vormen van expressie, van Carolus Luython en Mathias de | Gaudentes, achtstemmig Vanaf 1561 is de Kerle in dienst van melodische karaktertrekken. meditatief tot wervelend melisma- Sayve overleed. Ondertussen was de in Rome verblijvende kardinaal Het vijfstemmige Agnus Dei, ge- tische kunst. Zijn behandeling van de Kerle een beroemd componist Uit Missa Da Pacem Domine, Otto Truchsess von Waldburg, die baseerd op het hexachord ut-re-mi- de samenklanken gaat verder dan de wiens werken door collega’s wer- vijf- en zesstemmig hem benoemde tot kapelmeester van fa-sol-la componeerde de Kerle in tot dan toe gekende Palestrinastijl. den uitgevoerd (Lassus, Rogier, De | Credo zijn privaatkapel. dezelfde jaren als de requiemmis. De Zo schrikt hij er niet voor terug om Monte) en waarvan de composities | Agnus Dei Het is in die jaren dat de Kerle voor afwisseling in de behandeling van de dissonerende voorhoudingen langer in talrijke drukken het licht zagen. het eerst zijn meesterschap in het cantus firmus is ook hier tekenend te laten duren dan de consonerende Er zijn maar weinig renaissancecom- — Pauze — contrapunt toont, onder andere in voor zijn variatietechniek. oplossing ervan. Twee voorbeelden ponisten die zoveel drukken op hun zijn Missa pro Defunctis en zijn Missa van deze gerijpte kunst worden naam hebben staan en waarvan de Media Vita, motet, zesstemmig Ut re mi fa sol la. Van de verschil- In de eerste helft van de zestiger vanavond uitgevoerd. uitgaven zowel in de Lage Landen lende requiems die de Kerle schreef jaren wordt Jacobus de Kerle lid Cantio octo vocum is een van de (Plantijn in Antwerpen) als in Italië Come nel mar, madrigaal, vierstemmig is de Missa pro Defunctis de popu- van de hofkapel van Dillingen die gelegenheidswerken waarin de Kerle (Venetië, Rome), de Duitse taal- lairste geweest. Vanaf de eerste noten echter al in 1565 ontbonden wordt zijn stijl moeiteloos aanpast aan de gebieden (Munchen, Nürnberg, Uit Missa Pro Defunctis wordt de luisteraar getroffen door de wegens schulden. De componist omstandigheden. Het gespierde Dillingen), Praag en Genève het | Requiem aeternam, vierstemmig vloeiende melodische lijnen van dit keert daarom terug naar Ieper, waar werk is een overwinningsroes op licht zagen. Klap op de vuurpijl was | Dies Irae, drie- en vierstemmig evenwichtig opgebouwde contrapunt hij benoemd wordt tot kapelmeester de Turken. Op het einde van de wel de uitgave in 1582 door Plantijn | Libera me Domine, vierstemmig rond de gregoriaanse melodie die van de Sint-Martinuskathedraal. achtstemmige hoekdelen hoort de in Antwerpen van een groot luxueus zich hier, soms licht versierd, in de De Kerle moet echter geen doetje luisteraar met een beetje verbeelding koorboek – gezien de beperkte opla-