ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اراك ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﭘﺎ 4668- 2008 (ﻋﻠﻤﻲ - ﭘﮋوﻫﺸﻲ) http://jer.iau-arak.ac.ir ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ( ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ در ﻳﻚ ﺑﺎغ اﻧﺎر

* ﺣﺴﻴﻦ ﭘﮋﻣﺎن1 ، ﻛﺮﻳﻢ ﺳﻌﻴﺪي1

-1 اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﭘﮋوﻫﺶ ، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و آﻣﻮزش ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻓﺎرس

ﭼﻜﻴﺪه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر، ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻴﻮه اﻧﺎر در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود. ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ آﻓﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﺎﻛﻨﻮن روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻋﻠﻴﻪ آﻓﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﺎﻏﺪاران ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧ ﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺖ در ﻃﻲ دو ﺳﺎل 1392 و 1393 در ﻳﻚ ﺑﺎغ اﻧﺎر در ﺷﻴﺮاز ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ، دو ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 390 و 410 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر را در ﺑﻴﻦ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﻧﻮري 370 ، 390 ، 410 و 430 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد ا ﺧﺘﺼﺎص دادﻧﺪ. در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﭼﻬﺎر ﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎﺳﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﺷﺎﻣﻞ اﻛﻮﻧﻜﺲ، ﻛﺎﻧﺎدا، راﺳﻞ و آﻟﻔﺎ آﻟﻔﺎ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر آﻓﺖ ﺑﻪ ﻛﭙﺴﻮل ﻫﺎي آﻛﻮﻧﻜﺲ و آﻟﻔﺎ آﻟﻔﺎ ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ. در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺣﺎوي ﻃﻴﻒ 390 و 410 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﺗﺸ ﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن (ﺷﺎﻫﺪ)، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن ( 2/18 ﺷﺐ ﭘﺮه در ﺷﺐ ) و ﺗﻠﻪ ﻧﻮري ﺣﺎوي ﻃﻴﻒ 410 ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻓﺮﻣﻮن ( 1/28 ﺷﺐ ﭘﺮه در ﺷﺐ) ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺖ . در ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان درﺻﺪ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي اﻧﺎر ﺑﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺻﻔﺮ، 15 ، 30 ، 45 و 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﺮاﻛﻢ ﺻﻔﺮ ﺗﻠﻪ ( 19 درﺻﺪ) و 60 ﺗﻠﻪ ( 3/66 درﺻﺪ) ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. در ﻛﻞ، ﻛﺎرﺑﺮد 60 ﺗﻠﻪ ي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ.

واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه، ﺗﻠﻪ ﻧﻮ ري، ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ، ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر

* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑﻂ، ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ: [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ: /5/2 96 - ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ: /22/1 97

13 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻧﺎر (Punica granatum (Punicaceae ، ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﺑﺎﻏﻲ و ﺻﺎدراﺗﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود . در ﺳﺎل 1395 ﻣﻴﺰان ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ ﺑﺎرور و ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺎر در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 74737 ﻫﻜﺘﺎر و 1098397 ﺗﻦ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺳﺎل اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻛﺸﺖ 18877 ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎغ اﻧﺎر ﺑﺎرور و ﺗﻮﻟﻴﺪ 288000 ﺗﻦ ﻣﻴﻮه اﻧﺎر، رﺗﺒﻪ اول ﺗﻮﻟﻴﺪ را در ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻧﺎ ر ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ ( Anonymus, 2016 ). ). ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر در اﻳﺮان ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1349 در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر ﻛﺎﺷﻤﺮ ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎزوﻛﻲ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ (Ectomyelois ceratoniae (Lepidoptera: Pyralidae ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ ( Shakeri,1992 ). اﻳﻦ ﺣﺸﺮه ﭘﻠﻲ ﻓﺎژ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺧ ﺮﻧﻮب، آﻛﺎﺳﻴﺎ، اﻗﺎﻗﻴﺎ، ﻓﻨﺪق، ﺑﺎدام، ﮔﺮدو، اﻧﺎر، اﻧﺠﻴﺮ، ﭘﺮﺗﻘﺎل، ﮔﺮﻳﭗ ﻓﺮوت، ﺷﺎه ﺑﻠﻮط، ازﮔﻴﻞ ژاﭘﻨﻲ، ﺗﻤﺮ ﻫﻨﺪي، ﺳﻴﺮ، ﺧﺮﻣﺎ، زﻳﺘﻮن، ﺳﻴﺐ، ﮔﻼﺑﻲ، ﺑﻪ، ﻫﻠﻮ، زرد آﻟﻮ، ﭘﺴﺘﻪ، ﺧﺮﻣﺎي ﺧﺸﻚ، ﻛﺸﻤﺶ، اﻧﺠﻴﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﺧﺴﺎرت ﻣﻲ زﻧﺪ ( Farzaneh,1987 ). در اﻳ ﺮان، اﻧ ﺎر ﻣﻴ ﺰﺑﺎن ﺗﺮﺟ ﺤﻴ ﻲ آﻓﺖ اﺳﺖ و ﻣﻴ ﺰان ﺧﺴﺎرت آن ﺗﺎ 80 درﺻﺪ ﻧ ﺰﻴ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر در اﻳﺮان ﻓﺼﻞ زﻣﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻرو درون ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده و روي درﺧﺘﺎن ﻳﺎ ﻛﻒ ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر ﮔﺬراﻧﺪه و ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ آن در اواﻳﻞ ﺑﻬﺎر ﻇﺎﻫﺮ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺣﺸﺮه ﻣﺎده ﺗﺨﻢ ﻫﺎي ﺧﻮد را درون ﺗﻮده ﭘﺮﭼﻢ ﻫﺎي ﮔﻞ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﺎج ﻣﻴﻮه ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ و ﻻروﻫﺎ ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ وارد ﻣﻴﻮه اﻧﺎر ﺷﺪه و از ﮔﻮﺷﺖ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﺣﺸﺮه 4-3 ﻧﺴﻞ در ﺳﺎل دارد و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺴﺎرت آن ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﻫﺎي دوم و ﺳﻮم آﻓﺖ ﺗﻌﻠﻖ دارد ( Shojaei et al . 1987 ). ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻻروﻫﺎ از درون ﻣﻴﻮه ﻫﺎ، ﺗﻌﺪاد ﻧﺴﻞ زﻳﺎد و ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ آن ﻫﺎ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪي روش ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ آﻓﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ( Rafiei et al . 2011 ). در دﻫﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮده اي در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳ ﺖ. از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ( Farazmand , 2010 )، ﺟﻤﻊ آوري و از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده روي درﺧﺘﺎن ﻳﺎ ﻛﻒ ﺑﺎغ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻓﺼﻞ ( Shakeri, 2003 )، ﺟﻤﻊ آوري ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﺳﻮزﻧﺪان ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮد ه در ﻓﺼﻞ داﺷﺖ ( Mirkarimi, 1999 )، ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر (ﺗﺎج) ﺑﺎ ﮔﻞ ﻛﻒ ﺑﺎغ ( Mirkarimi, 2002 )، ﺣﺬف ﭘﺮﭼﻢ ﻫﺎي اﻧﺎر ( Farazmand, 2011 )، ﺗﻠﻔﻴﻖ روش ﺣﺬف ﭘﺮﭼﻢ و اﺳﺘﻔﺎده از زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺗﺮﻳﻜﻮﮔﺮاﻣﺎ ( Karami et al . 2011 )، ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻮش ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ زﻧﺒﻮر ﺗﺮﻳﻜﻮﮔﺮاﻣﺎ و ﻛﺎرﺑﺮد ر وش ﻧﺮ ﻋﻘﻴﻤﻲ ( Karami et al . 2011 )، اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم ﻣﺘﺤﻤﻞ و ﻣﻘﺎوم ( Kashkouli & Eghtedar, 1975 )، ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺗﺎج ﻣﻴﻮه ﺑﺎ ﻓﻮم و اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺋﻮﻟﻴﻦ ( Rafiei et al . 2011 )، ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺨﻠﻮط ﻋﺼﺎره آﻧﻐﻮزه و ﺗﻨﺒﺎﻛﻮ ( Peyravi et al . 2011 )، راﻫﺒﺮد راﻧﺶ و رﺑﺎﻳﺶ1 ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﺼﺎره ﺻﻤﻎ آﻧﻐﻮزه و ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ( Shahrokhi & Zare, 1994 ) ﻧﺎم ﺑﺮد. ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻤﻪ روش ﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻓﻮق ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺘﻌﺪد از ﺟﻤﻠﻪ: زﻣﺎن ﺑﺮ ﺑﻮدن، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻ، ﻋﺪم ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎرﺑﺮد در ﺳﻄﻮح وﺳﻴﻊ و ﺗﺠﺎري و در ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎراﻳﻲ ﻛﻢ و ﻏﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن، ﺗﺎﻛ ﻨﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل اﻧﺎر ﻛﺎران ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘ ﻪ اﻧﺪ. ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﺗﻨﻬﺎ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﺒﺎرزه ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ و ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ روش ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻏﻴﺮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﻄﻮح ﺗﺠﺎري ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ( Mehrnejad, 1992 ). ). ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻳﻜﻲ از روش ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮد آن در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آﻓﺎت از ﻗﺪﻣﺖ ﺑﻴﺶ از ﺻﺪ ﺳﺎل ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﭼﻨﺪ دﻫﻪ اﺧﻴﺮ اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻋﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از آﻓﺎت ﻛﺸﺎورزي، ﺑﺎﻏﻲ و ﺟﻨﮕﻠﻲ

1 Push and Pull

14 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

و در ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎري اﺳﺘ ﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي 1970 ﺗﺎ 2005 اﻓﺰون ﺑﺮ 100 ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﻴﻖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻧﺒﻮﻫﻲ آﻓﺎت ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺣﺸﺮاﺗﻲ از راﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺎل ﭘﻮﻟﻜﺪاران، ﺳﺨﺖ ﺑﺎﻟﭙﻮﺷﺎن، دوﺑﺎﻻن و ﻧﺎﺟﻮرﺑﺎﻻن در دﻧﻴﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (El-Sayed et al ., 2006) . روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﻔﺮادي ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺑﺎ ﺣﺸﺮه ﻛﺶ ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزه ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . . (Moraal et al ., 1993; Jones, 1998) ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎرﺑﺮد روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﺳﻴﺐ ; Madsen & carty, 1979; Willson & Trammel, 1980) (Emelyanov & Bulyginskaya, 1999 . و ﻛﺮم ﺳﺮخ ﭘﻨﺒﻪ اﻣﻴﺪﺑﺨﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ (Flint et al ., 1976 ) . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه روﺷﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺮواﻧﻪ ﻓﺮي در ﺷﻤﺎل ﺷﺮق اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ؛ ﻓﺮاﻧﺴﻪ، اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ، ﭘﺮﺗﻐﺎل، و ﻳﻮﻧﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ .(Pasqualini et al ., 1997 ; Trematerra, 1 993) ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺪرت رﻗﺎﺑﺖ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺣﺎوي ﻣﺎده ﻓﺮﻣﻮن ﺑﺎ ﻣﺎده ﻫﺎي وﺣﺸﻲ آﻓﺖ در ﻃﺒﻴﻌﺖ (Mottus et al ., 1996) ، ﻧﻮع ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻠﻪ (ﺣﺠﻢ، ﺷﻜﻞ و رﻧﮓ) (Howse, 1998; Howell, 1980) ﻣﻜﺎن ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ (Flint et al . 1974) ، ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺖ ﻫﺪف (Madsen & Carty, 1979) ، اﻳﺰوﻟﻪ ﺑﻮدن ﻣﻜﺎن ، ﺑﻴﻮﻟﻮژي و اﻛﻮﻟﻮژي آﻓﺖ ﻫﺪف (Sternlichet et al ., 1990 ) زﻣﺎن ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ (Mottus et al ., 1996) و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ، دز ﻓﺮﻣﻮن (ﻣﻴﺰان رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺮﻣﻮن ، زﻣﺎن ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد (El-Sayed et al ., 2006) . ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و دﺳﺖ ﻛﺎري ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ از ﺟﻤﻠﻪ دﻣﺎ، رﻃﻮﺑﺖ، ﺑﺎد، ﺑﺎران، ﻧﻮر ﻣﺎه، اﺑﺮي ﺑﻮدن ﻫﻮا ﻧﻴﺰ روي ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و دﺳﺖ ﻛﺎري ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ . . (Yela & Holyoak 1997 ; Holloway et al . 2001) ﺳ ﺎﺧﺖ اﻧﻮاع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﺟﺪﻳﺪ و ﺑﺎ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺎﻻ در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎرﺑﺮد روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آﻓﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ روش ﻫﺎي ﻏ ﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎراﻳﻲ ﻛﻢ، وﻗﺖ ﮔﻴﺮ ﺑﻮدن و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺑﻮدن و ﻏﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﺎﻏﺪاران ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ، ﺗﺤﻘﻴﻖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮروش ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻫﺪف اﻳﻦ ﭘ ﮋوﻫﺶ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري و ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه و ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر اﺳﺖ.

ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ : اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻓﺼﻮل ﺑﻬﺎر، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﭘﺎﻳﻴﺰ ﺳﺎل ﻫﺎي 1393 و 1394 در ﻳﻚ ﺑﺎغ اﻧﺎر ﭼﻬﺎر ﻫﻜﺘﺎري ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ آﻟﻮ دﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺼﺮ دﺷﺖ ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز ﺑﺎ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع 1484 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ و ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 32،29 درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ و 52،36 درﺟﻪ ﺷﺮﻗﻲ، ﻣﺘﻮﺳﻂ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﺎﻻﻧﻪ %41 و ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ /7 17 درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس در ﺟﻨﻮب اﻳﺮان واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺎغ از ﻧﻮع ﺳﻨﺘﻲ و ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺪود 800 درﺧﺖ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻮد. ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺷﺖ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺎغ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻛﺎﻣﻼ ﺳﻨﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ . اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﭼﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺠﺰا از ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. اﻟﻒ : ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻃﻴﻒ ﻧﻮري ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر: ﺑﺮ اي اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻬﺮوﻳﺎن (ﻣﻮﻧﺘﺎژ در ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز) ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻃﻴﻒ ﻧﻮري ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﺎﻣﻞ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي 370 ، 390 ، 410 و 430 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ

15 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮع ﺗﺸﺘﻜﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ 10 ﻟﻴﺘﺮ آب و ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ روي ﺳﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﺣﺪود 1/5 ﻣﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻧﺪ (ﺷﻜﻞ 1 ). آزﻣﺎﻳﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﻴﻤﺎر(ﭼﻬﺎر ﻃﻴﻒ ﻧﻮري ﻳﺎد ﺷﺪه) و در ﭼﻬﺎر ﺗﻜﺮار اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺑﺎزدﻳﺪ از ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و در ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎزدﻳﺪ، ﺗﻌﺪاد ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻔﻜﻴﻚ و ﺷﻤﺎرش ﺷﺪﻧ ﺪ.ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﻳﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ آب درون ﺗﺸﺖ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ و ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻛﺎر ﺷﻤﺎرش ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺗﻠﻪ ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ب: ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن : ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي دﻟﺘﺎي ﺳﻔﻴﺪ رﻧﮓ ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ اﮔﺮﻳ ﺴﻨﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. از ﻛ ﺎرت ﻫﺎي ﭼﺴﺒﻲ زرد رﻧﮓ ﺑﻪ اﺑﻌﺎ د ×25 10 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻛﺸﻨﺪه ﺣﺸﺮات ﺟﻠﺐ ﺷﺪه درون ﺗﻠﻪ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. اﻳﻦ ﻛﺎرت ﻫﺎ در ﻫﺮ ﺑﺎر ﺷﻤﺎرش ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ /3/15 92 و در در و 92 ارﺗﻔﺎع 1/5 ﻣ ﺘﺮي درﺧﺘﺎن ﺑﺎغ ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﻳﺶ و ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ 25 ﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و 30 ﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪ .ﻧﺪ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 4 ﺗﻴﻤﺎر ﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﺷﺎﻣﻞ: راﺳﻞ (ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ راﺳﻞ)، آﻟﻔﺎآﻟﻔﺎ، اﻛﻮﻧﻜﺲ (ﺳﺎﺧﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ) و ﻛﺎﻧﺎدا (ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺎﻧﺎدا) و در ﺳﻪ ﺗﻜﺮار اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺗﻌﺪاد ﭘﺮواﻧﻪ - ﻫﺎي ﻧﺮ ﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﺷﻤﺎرش و در ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺛﺒﺖ ﺷﺪ. ﺷﺪ. ج: ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ: ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﻧﻮري ﻧﻮع ﺑﻬﺮوﻳﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ روي ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع 1/5 ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ 25 ﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ، در ﺑﺎغ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻧﺪ. آزﻣﺎﻳﺶ د ر ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 5 ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻣﻞ: -1 ﺗﻠﻪ ﻧﻮري ﺑﻬﺮوﻳﺎن ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ، 2 ) ﺗﻠﻪ ﻧﻮري ﺑﻬﺮوﻳﺎن ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 410 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ، 3 ) ﺗﻴﻤﺎر 1 + ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺮ، 4 ) ﺗﻴﻤﺎر 2 + ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺮ، 5 ) ﺗﻠﻪ ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ. ﻧﻮع ﻓﺮﻣﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻛﻮﻧﻜﺲ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از 8 ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﻛﭙﺴﻮل ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ 21 ﺗﻴﺮﻣﺎه 92 در ﺑﺎغ ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺼﺐ و ﺗﺎ ﺗﺎرﻳﺦ /7/26 92 (ﻣﺪت 67 روز) ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘ ﮕﻲ ﺑﺎزدﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ و ﺗﻌﺪاد ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﻧﺮ ﺷﻜﺎر ﺷﺪه ، ﺗﻌﺪاد ﺷﻜﺎر ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎ و ﺗﻌﺪاد ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ ﺟﻠﺐ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺷﻤﺎرش و در ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺛﺒﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ . . د: ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ: اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 5 ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺻﻔﺮ، 15 ، 30 ، 45 و 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه از ﻧﻮع دﻟﺘﺎ و ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ارﺗﻔﺎع ﺧﺪود 1/5 ﻣﺘﺮي روي درﺧﺘﺎن آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. اﺑﻌﺎد ﻫﺮ ﭘﻼت آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺣﺪود 700 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪ. ﻧﻮع ﻓﺮﻣﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻛﻮﻧﻜﺲ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از 8 ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﻛﭙﺴﻮل ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪ. در زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ از ﻫﺮ ﭘﻼت آزﻣﺎﻳﺸﻲ 5 درﺧﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺘﺨﺎب و از ﻫﺮ درﺧﺖ ﺗﻌﺪاد 10 10 ﻣﻴﻮه (در ﻛﻞ 50 ﻣﻴﻮه) از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺧﺘﺎن اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﻌﺪاد ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده و ﺳﺎﻟﻢ ﺷﻤﺎرش و در ﻧﻬﺎﻳﺖ درﺻﺪ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. ه: ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ داده ﻫﺎ: داده ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﺤﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار SAS در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪﻧﺪ.(در ﻣﻮرد داده ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﻋﻤﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ داده ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﭙﺲ ﺗﺠﺰﻳﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ). ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ از آزﻣﻮن ﭼﻨﺪ داﻣﻨﻪ اي داﻧﻜﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﻫﻔﺘﮕﻲ ﺣﺸﺮات

16 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻠﺐ ﺷﺪه در ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰاراﻛﺴﻞ1 رﺳﻢ ﺷﺪ.

ﺷﻜﻞ -1 ﺗﻠﻪ ﺑﻬﺮو ﻳﺎن ﭘﺎرس ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در آزﻣﺎﻳﺸﺎت (ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻬﺮوﻳﺎن ﭘﺎرس، ﺷﻴﺮاز) Fig. 1- Behroyan light traps used in experiments (Manufactured by Behroyan – pars Co. Shiraz, Iran)

Solar panel

Alumi num base

Water pan

ﻧﺘ ﺎﻳﺞ اﻟﻒ - ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮ ات ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮري: ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮه ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮري

ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫ ﺎ در ﺳﻄﺢ ﭘﻨﺞ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار وﺟﻮد دارد ( F 3, 9 = 5.14 ; P = 0.02) . در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ روزاﻧﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﻪﺗ ﺮﺗﻴﺐ در ﺗﻴﻤﺎر ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ( 1/13 ﺷﺐ ﭘﺮه) و ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 370 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ( 0/31 ﺷﺐ ﭘﺮه) ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ب - ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮ ات ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻮاع ﻛﭙﺴﻮل ﻫﺎي رﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎي ﺷﻜﺎر ﺣﺸﺮه ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻮاع ﻛﭙﺴﻮل ﻫﺎي رﻫﺎ ﺳ ﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ

ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ﻛﭙﺴﻮل ﻫﺎي رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮﻣﻮن ( ﺗﻴﻤﺎرﻫ ﺎ) در ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار وﺟﻮد دارد ( = F 3, 6 = 18.85 ; P) 0.0003 . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﻮن داﻧﻜﻦ درﺳﻄﺢ 5 درﺻﺪ در ﺟﺪول 2 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﻛ ﭙﺴﻮل ﻫﺎي رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮﻣﻮن اﻛﻮﻧﻜﺲ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ( 1/9 ﺷﺐ ﭘﺮه) ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ.

1 Excel

17 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

ﺟﺪول -1 ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻬﺎر ﻃﻴﻒ ﻧﻮري ﻣﺘﻔﺎوت ر ﭼﻬﺎرﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﻣﺘﻔﺎوت Table 1- Mean number of attracted Carob moth by four various types of wave length and four different pheromone dispensers

ﻧﻮع ﻃﻴﻒ ﻧﻮري ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﻜﺎر ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه در ﺷﺐ ﻧﻮع ﻛﭙﺴﻮل ﻓﺮﻣﻮن ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﻜﺎر ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه در ﺷﺐ Mean capture of Carob Type of pheromone dispenser Mean capture of Carob moth/night Type of Wave length moth/night b 370 0/51 اﻛﻮﻧﻜﺲ a 9/1 9/1 a 390 13/1 آﻟﻔﺎ آﻟﻔﺎ 1/4a ab 410 0/87 ﻛﺎﻧﺎدا b 28/0 28/0 ab 430 86/0 راﺳﻞ b 0/25 Means with the same letter are not significantly different (P=0.05)

ج: ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎرﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺣﺸﺮه ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه (ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻋﻤﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ داده روي داده ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ) ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻮاع ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار وﺟﻮد

ﻧﺪارد ( F 4, 8 =1.72 ; P = 0.22) .اﻣﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ، ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣ ﻮن ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ( 146 ﺷﺐ ﭘﺮه در ﻣﺪت 67 روز ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ) ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻧﻮري – ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ داراي ﻃﻮل ﻣﻮج 410 ﺑﺎ ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر( /23 86 ﺷﺐ ﭘﺮه) اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد. -د ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻮاع ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري و ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه (ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻋﻤﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ داده روي داده ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ) ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎغ اﻧﺎر (ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر) ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار در

ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درﺻﺪ وﺟﻮد دارد ( F 4, 8= 14.07 ; P = 0.001) . در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن ﺻﻔﺮ ﺑﻮد و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ داراي ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع 67 روز ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ، ﺗﻌﺪاد 8028 ﺷﺐ ﭘﺮه ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر /8 21 درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داد . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻦ ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ، ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺮواﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ1 ﻛﻪ از آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﭼﻮب ﺧﻮار درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺪود 16 16 درﺻﺪ ﺑﺮآورد ﺷﺪ. -ه ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﮔﻞ ﺧﻮار اﻧﺎر Notocelia rosaecolana ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎي ﮔﻞ ﺧﻮار اﻧ ﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ

در ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درﺻﺪ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار وﺣﻮد دارد ( F 4, 8 = 36.61 ; P = 0.0001) .در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ، ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﺠﻬﺰ ﻳﻪ ﻃﻮل ﻣﻮج 390 و 410 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﻳﺎ ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ

ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ. Chrysopa sp ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ در ﺳﻄﺢ

ﻳﻚ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار وﺣﻮد دارد ( F 4, 8 = 14.25 ; P = 0.001) .در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻧ ﻮري داراي ﻃﻴﻒ 410 + ﻓﺮﻣﻮن ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺖ(ﺟﺪول ).2 ).2

1 Synantedon sp

18 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

ﺟﺪول -2 ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ در ﻣﺪت 67 روز ﺷﻜﺎر ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﻫﺎ Table 2- Mean number of attracted insects by various traps in 67 days trapping ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ ﺷﺐ ﭘﺮه ﮔﻞ ﺧﻮار اﻧﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ( ﺑﻪ ﺟﺰ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه) ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﻧﻮع ﺗﻠﻪ Trap type Carob moth. moths (except carob moth) Notocelia rosaecolana Chrysopa sp. LT 390 132 /3ab 621 /3a 6.33a 14bc LT 410 102 ab 592 /7a 13.33ab 16c LT 390 + P 130.33 ab 534 a 6.33a 15.3ab

LT 410 + P 86 /23 b 334 a 16.33ab 22.3a WPPT 146 a 0.00 b 0.00c ..0.00 d LT=light trap, P=Pheromone WPPT= Water pan pheromone trap Means with the same letter are not significantly different (P=0.05)

-و درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر : درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ در

ﻫﻜﺘﺎر اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار در ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درﺻﺪ ﻧﺸﺎن داد ( F 4, 8 = 25.13 ; P = 0.000) . در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﻴﻤﺎر ﺗﺮاﻛﻢ ﺻﻔﺮ ﺗﻠﻪ (ﺷﺎﻫﺪ) ﺑﻪ ﻣﻴﺰان 19 درﺻﺪ و ﺗﻴﻤﺎر 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 66/3 66/3 درﺻﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ.

ﺟﺪول -3 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ در ﻫﻜﺘﺎر Table 3- Mean percentage of infested fruits in various pheromone traps densities per hectare. درﺻﺪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده Mean percent of infested fruits . ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر .Trap density/ha Zero 19a 15 13.66ab 30 9bc 45 5.66c 60 3.66c Means with the same letter are not significantly different (P=0.05)

ز - ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري: روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر از ﺗﺎرﻳﺦ /4/21 96 ﻟﻐﺎﻳﺖ /6/28 96 ﻧﺸﺎن داد ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺴﺘﻜﻲ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻮج 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن در اﻏﻠﺐ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. ر - ر وﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ( ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ) در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري: روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎي ﺟﻠﺐ ﺷﺪه ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر از ﺗﺎرﻳﺦ /4/21 96 ﻟﻐﺎﻳﺖ /6/28 96 در ﺷﻜﻞ 2 ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ. روﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر در ﻃﻮل زﻣﺎن در ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ از روﻧﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. در اﻏﻠﺐ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻮج 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ و 410 اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻘﺪار ﺷﻜﺎر ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﻃﻮل دوره ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺻﻔﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ (ﻛ ﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر) را ﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.

19 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

450 LT410 400 LT390+P 350 LT390 300 LT410+P 250 WPP 200 150 100 Number Number ofmoths 50 0

Sampling dates

ﺷﻜﻞ -2 روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﺎر ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ (ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر) در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري در ﻳﻚ ﺑﺎغ اﻧﺎر در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻴﺮاز Fig. 2- Population fluctuations of moths except Carob moth in various traps in different sampling dates in a pomegranate orchards in Shiraz region

ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه روﺷﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر اﺳﺖ و ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺧﺴﺎرت ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه و رﺳﺎﻧﺪن آن ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ را دارد. ﻣﻴﺰان ﻛﺎراﻳﻲ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌ ﺪدي ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﺎرﺑﺮد 60 ﺗﻠﻪ دﻟﺘﺎ (رﻧﮓ ﺳﻔﻴﺪ) ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﺟﻨﺲ ﻧﺮ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر (ااز ﻧﻮع اﻛﻮﻧﻜﺲ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ) در ﻫﻜﺘﺎر ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ را از 19 درﺻﺪ در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ( ﺻﻔﺮ ﺗﻠﻪ) ﺑﻪ ﺣﺪود 3/3 درﺻﺪ در ﺗ ﻴﻤﺎر 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ (ﺟﺪول3 ). اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎي روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ( Farazmand, 2013 )، ﺟﻤﻊ آوري و از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده روي درﺧﺘﺎن ( Shakeri, 1992 )، ﺣﺬف ﭘﺮﭼﻢ ﻫﺎي اﻧﺎر ( Farazmand, 2011 )، ﻛﺎرﺑﺮد روش ﻧﺮ ﻋﻘﻴﻤﻲ ( Karami et al ., 2011 )، ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺗﺎج ﻣﻴﻮه ﺑﺎ ﻓﻮم و اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺋﻮﻟﻴﻦ ( Farazmand, 2010 )، ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺨﻠﻮط ﻋﺼﺎره آﻧﻐﻮزه و ﺗﻨﺒﺎﻛﻮﻋﻠﻴﻪ آﻓﺖ ( Peyravi et al . 2011 ) ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎرﺑﺮد در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر (ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ و ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن ﺑﻌﺪ از دو ﻣﺎه)، وﻗﺖ ﮔﻴﺮ ﻧﺒﻮدن (ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺳﺎﻋﺖ زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﺑﺎغ) و اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺟﺮا اﺷﺎره ﻧﻤﻮد. ﺗﺎﻛﻨﻮن، ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻗﺎ در ﻧﺒﻮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺴﺎرت ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه را ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ و در ﻣﻮﻓﻖ ﺗﺮﻳﻦ روش ﻫﺎ، ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت ﺑﺮآورد ﺷﺪه ﻣﻌﺎدل ﻣﻘﺪار ﺧﺴﺎرت ﺑﺮآورد ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ ( Peyravi et al . 2011 ) ، از دﻳﮕﺮ ﻣﺰاﻳﺎي ﻣﻬﻢ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ، ﺳﺎزﮔﺎري آن ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻧﺪاﺷﺘﻦ آﺛﺎر ﺳﻮ روي ﺣﺸﺮات ﻣﻔﻴﺪ و دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﻘﻂ آﻓﺖ ﻫﺪف را ﺟﻠﺐ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ (El-Sayed et al , 2006) . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ و ارﮔﺎﻧﻴﻚ اﻧﺎر و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺻﺎدرات آن ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﮔﺰﻳﻨﻪ اي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ، ﻋﺪم ﻛﺎراﻳﻲ ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر (ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺨﻢ ﮔﺬاري ﺣﺸﺮه ﻣﺎده درون ﺗﺎج ﻣﻴﻮه و ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻻروﻫﺎ از درون ﻣﻴﻮه)، ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺘﻌ ﺪد ﻓﻨﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي در ﻛﺎرﺑﺮد

20 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﺎﻛﻨﻮن، ﻓﻘﺪان ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﻮﺛﺮ در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر و ﺿﺮورت ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺎر ارﮔﺎﻧﻴﮓ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺎﻻ در ﺑﺎزارﻫﺎي ﻫﺪف ﺻﺎدراﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺟﺮا، روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮ ﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻠﻪ (ﺗﻠﻪ + ﻓﺮﻣﻮن+ ﭼﺴﺐ ﻛﻔﭙﻮش ﺗﻠﻪ) ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن و ﭼﺴﺐ ﻛﻔﭙﻮش درون ﺗﻠﻪ در ﻃﻮل دوره داﺷﺖ اﻧﺎر در ﺳﺎل 1396 ﺣﺪود 45 ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺮآورد ﺷﺪ (ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺳﺎل 1396 ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﺮ ﻫﻜﺘﺎر ﻣﻌﺎدل 2700000 ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد 20 ﺗﻦ اﻧﺎر در ﻫﻜﺘﺎر و ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺮ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم 2000 ﺗﻮﻣﺎن، ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ ﻫﺮ ﻫﻜﺘﺎر اﻧﺎر 40 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﺧﺴﺎرت 19 درﺻﺪي آﻓﺖ در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ، ﻣﻘﺪار ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ در ﻫﻜﺘﺎر از ﻧﻈﺮ وزﻧﻲ ﻣﻌﺎدل 3800 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم و از ﻧﻈﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻌﺎدل 7600000 ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﺧﺴﺎرت 3/3 درﺻﺪي آﻓﺖ در ﺗﺮاﻛﻢ 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ، ﻣﻴﺰان در آﻣﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﻫﺮ ﻫﻜﺘﺎر اﻧﺎر ﻣﻌﺎدل 3580000 ﺗﻮﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺮم ﮔﻠ ﻮﮔﺎه داراي ﺗﻮ.ﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺎرﺑﺮد وﺳﻴﻌﻲ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت زراﻋﻲ، ﺑﺎﻏﻲ و ﺟﻨﮕﻠﻲ و در ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎري داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از آﻓﺎت از راﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻟﭙﻮﻟﻜﺪاران، ﺳﺨﺖ ﺑﺎﻟﭙ ﻮﺷﺎن و دوﺑﺎﻻن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ . . (El-Sayed, 2006) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ در راﺳﺘﻪ ﺑﺎل ﭘﻮﻟﻜﺪاران اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ (El-Sayed et al ., 2006) . ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ در ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﺳ ﻴﺐ در آﻣﺮﻳﻜﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ و اروﭘﺎ (Madsen and Carty, 1979, Emelyanove and Bulyginskaya, 1999 Baker et al ., 1991) و در ﺳﻮﺋﻴﺲ و ﺷﻤﺎل اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ (Baker and Sadovy, 1978, Al-zaidi, 2009) ، ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي در ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﺳﺮخ ﭘﻨﺒﻪ (Baker, et al ., 1990) ، ﻛﺮم ﻫﻠﻮ (Baker et al ., 1989) و ﻛﺮم ﺧﻮﺷﻪ ﺧﻮار اﻧﮕﻮر (Haniotakis et al ., 1986) ، ﭘﺮواﻧﻪ اﺑﺮﻳﺸﻢ ﺑﺎف ﻧﺎﺟﻮر Lymantria disparL ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ (El-Sayed et al ., 2006) . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺐ ﭘﺮه ﻣﻴﻨﻮز ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ (Cocco et al ., 2012, Bolckmans, 2009) ، آﻓﺖ ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ (Patrisia et al , 2009) و ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺮﮔﺨﻮار Spodoptera frugiperda اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ .(Witzgal et al ., 2010) ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد. در ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي 1975 اﻟﻲ 2005 اﻓﺰون ﺑﺮ 100 ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﻴﻖ در دﻧﻴﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت ﻣﻬﻢ زراﻋﻲ، ﺑﺎﻏﻲ و ﺟﻨﮕﻠﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. در ﻋﺪه اي از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت، روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺎت ﻫﺪف را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ داده و ﺧﺴﺎرت آن ﻫﺎ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﻄﺢ زﻳﺎن ا ﻗﺘﺼﺎدي رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ (Madsen & Carty, 1979. Faccioli et al ., 1993. MafraNeto & Habib, 1996. Zhang et al ., 2002) . در ﻋﺪه اي ﻧﻴﺰ، ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻳﺎ ﺧﺴﺎرت آﻓﺎت ﻫﺪف ﻛﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪه و در ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎرﺑﺮد آن ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت ﻫﺪف ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﺸﺪه اﺳ ﺖ (Willson & Trammel, 1980. Pasqualini et al ., 1997) ،و در ﭘﺎره اي از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻓﺎﻗﺪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻻزم در ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻳﺎ ﺧﺴﺎرت آﻓﺎت ﻫﺪف ﺑﻮده اﺳﺖ ,Hagley 1978) Willson & Trammel, 1980, Haniotakis et al ., 1986, Yamanaka et al ., 2003). ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ. در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار در ﻛﺎراﻳﻲ ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻗﺪرت رﻗﺎﺑﺖ ﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎي ﺳﻨﺘﻴﺘﻴﻚ ﺑﺎ ﻣﺎده ﻫﺎي وﺣﺸﻲ در ﻃﺒﻴﻌﺖ (Jones, 1998) ، ﻧﻮع ﻃﺮاﺣﻲ (ﺷﻜﻞ، رﻧﮓ و ﺣﺠﻢ) و ﻣﻴﺰان ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﻫﻜﺘﺎر (El-Sayed et al ., 2006) ، ﺗﺮاﻛﻢ

21 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺖ ﻫﺪف (Madsen & Carty, 1979) ، زﻣﺎن ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و اﻳﺰوﻟﻪ ﺑﻮدن ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﻳﺶ و ﻣﻴﺰان ﻣﻬﺎﺟﺮت آﻓﺖ ﻫﺪف ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺰارع آزﻣﺎﻳﺸﻲ (Hagley, 1978, Yamanaka et al ., 2003) و ﺑﻴﻮﻟﻮژي و اﻛﻮﻟﻮژي آﻓﺖ ﻫﺪف (ﺗﻌﺪاد ﻧﺴﻞ، داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ، ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺮك و ﻃﻮل دوره ﭼﺮﺧﻪ زﻧﺪﮔﻲ، ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺟﻔﺖ ﮔﻴﺮي ﻧﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺎده ﻫﺎ) ﻧﺎم ﺑﺮد (Sternlichet et al ., 1990) . . ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎري از آزﻣﺎﻳﺸﺎت روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺎده ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه و ﻧﻮع ﺗﻠ ﻪ، زﻣﺎن ﻧﺼﺐ، ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﻫﻜﺘﺎر و ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺖ در زﻣﺎن ﻧﺼﺐ ﮔﺰارش ﻛﺮده اﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺖ اﻧﻮاع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺟﻠﺐﻛﻨﻨﺪه ﺟﺪﻳﺪ و ﻛﺎراﺗﺮ و ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻧﻜﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺴﻴﺎري از آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻗﺒﻠﻲ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ .(EL-Sayed, 2006) . در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣ ﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از دو ﻧﻮع ﺗﻠﻪ (ﺗﻠﻪ دﻟﺘﺎ و ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 390 و 410 ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ده ﻟﻴﺘﺮ آب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻮن ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺣﺸﺮات ﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آن ﻫﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ .(Hagley, 1978, Russell IPM 2012). در آزﻣﺎﻳﺶ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻠﻪ روي درﺻﺪ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي اﻧﺎر ﺑﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه، از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي دﻟﺘﺎي ﺳﻔﻴﺪ رﻧﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در زﻣﺮه ﺗﻠﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺎﻳﺶ و ﻣﻮاردي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ .(Hassan & Al-Zaidi, 2010) ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻧﺼﺐ و ﺷﺎرژ آن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﻜﻲ اﺳﺖ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ 3 اﻟﻲ 4 روز ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ آب ﻛﺎﻓﻲ ﺷ ﺎرژ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع، ﻛﺎري وﻗﺖ ﮔﻴﺮ و ﭘﺮ ﻣﺸﻘﺖ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻨﺘﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎﻏﺪاران ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﻼﻗﻪ اي ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺷﻜﺎر آن ﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي دﻟﺘﺎﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ (USDA APHIS, 2011) . . ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺖ ﻫﺪف ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪي در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه دارد Madsen & Carty, 1979; Emelyanove) (Bulyginskaya, 1999 & . در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺗﺮاﻛﻢ 10 اﻟﻲ 40 ﺗﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﺗﻌﺪاد ﺗﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺒﺐ ﻏﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺪن روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ (Roelofs et al ., 1970) . در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎﻻ در اواﻳﻞ ﻓﺼﻞ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﻮده اﺳﺖ ;Hagley, 1978; Roelofs et al ., 1970; Willson & Trammel 1980) (Yamanaka et al ., 2001 . در ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺻﻔﺮ، 15 ، 30 ، 45 و 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺮ روي ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي اﻧﺎر ﺑﻪ ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ. ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ، ﺑﺎ ﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت از 19 درﺻﺪ در ﺗﺮاﻛﻢ ﺻﻔﺮ ﺗﻠﻪ ﺑﻪ 3/3 درﺻﺪ در ﺗﺮاﻛﻢ 60 ﺗﻠﻪ رﺳﻴﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ 20 و 40 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﺧﺴﺎرت ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ( اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺸﺮه ﻛﺶ) ﺷﺪه اﺳﺖ (Patrisia et al , 2009) . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮاﻛﻢ 40 اﻟﻲ 50 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر در ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺐ ﭘﺮه ﻣﻴﻨﺰ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ در ﻣﺰارع ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ (Bolckmans, 2009) . اﻳﻦ ﻧ ﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ در آﻳﻨﺪه ﺑﺘﻮان ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه و ﻳﺎ ﺗﻠﻔﻴﻖ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﺪاد ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر را ﻛﺎﻫﺶ داد. در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻧﺎر در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻣﺜ ﻞ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ و ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ از ارزش اﻓﺰوده ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و در زﻣﺮه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺻﺎدراﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺮار دارد، اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪاد 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل اﻧﺎر ارﮔﺎﻧﻴﻚ از ﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺎرﺑﺮد روش

22 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺎﻻ، ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﻳﺪار، ﻋﺪم آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺘﺖ از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ، از دﻳﮕﺮ ﻣﺤﺎﺳﻦ روش ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزه ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (Witzgal et al ., 2010) دراﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه، ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در اواﻳﻞ ﻓﺼﻞ (اواﺳﻂ ﺧﺮداد ﻣﺎه) و ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﺷﻜﺎر ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺶ آﻓﺖ) در ﺑﺎغ ﻧﺼﺐ و ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻴﻮه اﻧﺎر (اواﻳﻞ آﺑﺎن ﻣﺎه) ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻓﺖ در اﺑﺘﺪاي ﻓﺼﻞ و اﻳﺰوﻟﻪ ﺑﻮدن ﺑﺎغ ﻫﺎ از دﻻﻳﻞ ﻣﻬﻢ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﻮدن روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﺳﻴﺒﺐ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ ,Madsen & Carty, 1979) . . Emelyanove & Bulyginskaya 1999,) ﻣﻮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻣﻮن، ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮﻣﻮن، ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻠﻪ ﻫﺎ و زﻣﺎن ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎ ر وي ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ (Abbes & Chermiti, 2011) . در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، از ﺑﻴﻦ ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﻛﭙﺴﻮل رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮﻣﻮن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ، دو ﻛﭙﺴﻮل ﺷﺎﻣﻞ: اﻛﻮﻧﻜﺲ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و آﻟﻔﺎ آﻟﻔﺎ از ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﭙﺴﻮل ﻫﺎي راﺳﻞ ( ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ راﺳﻞ) و ﻛﺎﻧﺎدا (ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺸﻮر ﻛﺎﻧﺎدا) ﺑﺮﺧﻮ ردار ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ، از ﻓﺮﻣﻮن اﻛﻮﻧﻜﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻛﭙﺴﻮل ﻓﺮﻣﻮن اﻛﻮﻧﻜﺲ 8 ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﺪ. ﻣﻨﺎ ﺑﻊ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن 6ﻫﺎ اﻟﻲ 8 ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎﺳﺖ( ,Abbes & Chermiti, 2011, Bolckmans 2009 ). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎراﻳﻲ روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ، ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮك ﻫﺎ 30 ﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪ و ﺗﻠﻪ ﻫﺎ روي ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع 1/5 ﻣﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻧﺪ. در ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎ، ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ واﻛﻨﺶ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ دو ﻃﻴﻒ 390 و 410 ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادﻧﺪ. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Noctuidae ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 400 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻠﺐ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺐ ﭘﺮه ﻣﻴﻨﻮز ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻮج 400 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ( Bolkmans 2009 ). اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد. اﻏﻠﺐ ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ اﺷﻌﻪ ﻣﺎورا ﺑﻨﻔﺶ واﻛﻨﺶ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺸ ﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻧﻮرﻫﺎي زرد و ﻗﺮﻣﺰ دور ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺸﺮات ﻫﺴﺘﻨﺪ. از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺟﻬﺖ ﺷﻜﺎر ﻛﺮم ﺳﺎق ﺧﻮار ﺑﺮﻧﺞ، ﻛﺮم ذرت، ﻛﺮم ﺳﻴﺐ و دﻳﮕﺮ ﺣﺸﺮات ﺷﺐ ﭘﺮواز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺑﺎ ﻻﻣﭗ ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ ﻧﻮر آﺑﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﺳﺎﻗﻪ ﺧﻮار ﺑﺮﻧﺞ در ﻛﺸﻮر ژاﭘﻦ اﺳ ﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻠﻪ ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﺸﻨﺪه ﺣﺸﺮات در ﮔﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺪاول ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮر در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت در دﻫﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻨﺪان راﻳﺞ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ آن دردﺳﺘﺮس ﻧﺒﻮدن ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻮر ﭘﺎﻳﺪار در ﺑ ﺎغ ﻫﺎ و ﻣﺰارع ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﻛﺸﻒ ﺻﻔﺤﺎت ﺧﻮرﺷﻴﺪي وﻻﻣﭗ ﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﻨﺎوري LED ، اﻓﻖ ﺟﺪﻳﺪي را در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه آﻓﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ. ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮي ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻛﺎراﻳﻲ آﻧﻬﺎ در ﺟﻠﺐ ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوري ﻫﺎي ﻛﻪ ﺣﺸﺮات ﻣﺎده را ﺟﻠﺐ و ﺷﻜﺎر ﻛﻨﻨﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﭼﻮن اﻳﻦ ﺣﺸﺮات ﻣﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺨﻢ ﮔﺬاري ﺧﻮد ﺳﺒﺐ ﺧﺴﺎرت ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ 390 و 410 ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻃﻴﻒ 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن از ﻧﻈﺮ ﻛﺎراﻳﻲ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻧﺪارد. ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮت ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﻧﺪ ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر را ﺟﻠﺐ و

23 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

ﺷﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. از ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻓﺖ ﻫﺪف، ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎي ﻣﻀﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎغ اﻧﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺐ ﭘﺮه ﮔﻞ ﺧﻮار اﻧﺎر و ﭘﺮواﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ را ﻧﻴﺰ ﺷﻜﺎر ﻛﺮدﻧﺪ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻣﺠﻤﻮع 8025 ﺷﺐ ﭘﺮه ﺷﻜﺎر ﺷﺪه در ﻣﺪت 67 روز ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ، ﺣﺪود /8 78 درﺻﺪ را ﺣﺸﺮات ﻏﻴﺮ ﻫﺪف ﺗﺸﻜﻴﻞ داد. ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﻞ ﺧﻮار اﻧﺎر از آﻓﺎت ﻣﻬﻢ اول ﻓﺼﻞ اﻧﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ از ﮔﻞ ﻫﺎ و ﻏﻨﭽﻪ ﻫﺎي اﻧﺎر ﺗﻐﺪﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﭘﺮواﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺰ از آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﭼﻮﺑﺨﻮار درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﺴﺎرت آن در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ. از دﻳﮕﺮ ﻣﺰاﻳﺎي ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺟﻠﺐ ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤ ﻲ از ﺣﺸﺮات ﻣﻔﻴﺪ و ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ ﺑﻮد ﭼﻮن ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺑﺎ ﻻﻣﭗ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺸﺮات را ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ .(Buttler, et al ., 1999) در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد 203 ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰ در ﻣﺪت 67 روز ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺷﻜﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﻜﺎر روزاﻧﻪ ﻫﺮ ﺗﻠﻪ ﻧﻮري ﻛﻢ ﺗﺮ از 0/.25 ﻋﺪد ﺑﺎﻟﺘﻮري ﺳﺒﺰدر ﻫﺮ ﺗﻠﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﭼﻨﺪان ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺰاﻳﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه، ﻫﻨﻮز ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺘﻌﺪدي ﺳﺪ راه اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻓﻨﺎوري در ﻣﺰارع و ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻴﻮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻛﺎراﻳﻲ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻣﺎ، ﺑﺎد، ﺑﺎران، رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻮا و اﺑﺮي ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن آﺳﻤﺎن و ﻣﻴﺰان روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺎه ﻗﺮار دارد. (Yela & Holyoak 1997 ; Holloway et al . 2001) دوﻣﻴ ﻦ ﻣﺎﻧﻊ در ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻧﻴﺎز ﻣﺴﺘﻤﺮ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺎرژ ﺑﺎ آب (ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻳﺎ ﺗﻤﻜﻴﻞ آب ﺗﺸﺖ ﻫﺮ 3 3 اﻟﻲ 4 روز) اﺳﺖ. ﻧﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﺗﻤﺎم اوﻗﺎت ﺷﺒﺎﻧﻪ روز و وﻗﺖ ﮔﻴﺮ ﺑﻮدن و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺑﻮدن ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻏﺪاران ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻮق و ﻛﺎراﻳﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ارزان ﺗﺮ ﺑﻮدن ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺮ ﺗﻠﻪ ﻧﻮري 65000 ﺗﻮﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺮ ﺗﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن در ﻃﻮل داﺷﺖ ﻣﻴﻮه ﻣﻌﺎدل 45000 ﺗﻮﻣﺎن)، در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧ ﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺮ و ﻋﻤﻠﻲ ﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻧﻴﺰ، در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻠﻪ، از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺮ ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ، ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ (El-Sayed , 2006) ، ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻧﺼﺐ و ﻛﺎرﺑﺮد در ﺑﺎغ و اﻣﻜﺎن ﭘﻮﺷﺶ ﻛﺎﻣﻞ دوره داﺷﺖ اﻧﺎر (از 15 ﺧﺮداد ﺗﺎ 15 آﺑﺎن ﻣﺎه) ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮن درون ﺗﻠﻪ ﻫﺎ، از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.در ﻣﺠﻤﻮع ، ﻛﺎرﺑﺮد روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه در ﻣﻮرد آﻓﺎت ﻛﻠﻴﺪي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺎﻻ و ﺻﺎدراﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺎر ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي دارد و روش ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺰﻳﻨﻪ اي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ارﮔﺎﻧﻴﻚ اﻧﺎر ﺑﺎﺷﺪ.

ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ ( 60 ﺗﻠﻪ در ﻫﻜﺘﺎر) روﺷﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر و ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺎر ارﮔﺎﻧﻴﻚ اﺳﺖ و ﻛﺎرﺑﺮد آن در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎ ر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻏﻠﺐ روش ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﺎﻛﻨﻮن از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ، وﻗﺖ و ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺮﺗﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ دارد. ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ روش در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎر ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ وﻳﮋه اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺗﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻓﺮﻣﻮن ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﺑﺎ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻧﺼﺐ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﺗﺮاﻛﻢ، ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ (ﺷﺮوع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻓﺖ و اواﻳﻞ ﻓﺼﻞ) و ﺗﻮزﻳﻊ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ در ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻧﺎردارد. اﮔﺮﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻛﺎراﻳﻲ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻴﻦ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري (ﻧﻮع ﺑﻬﺮوﻳﺎن) داراي ﻃﻴﻒ ﻧﻮري 390 ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮن و ﺑﺪون ﻓﺮﻣﻮن ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺘﻜﻲ ﺣﺎوي ﻓﺮﻣﻮن در ﻣﻴﺰان ﺟﻠﺐ ﻛﺮم ﮔﻠ ﻮﮔﺎه اﻧﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ اﻣﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري از ﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ (ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎرﺑﺮد) ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد.

24 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

Reference Abbes, K. and Chermiti, B. 2011 . Comparison of two marks of sex pheromone dispensers commercialized in Tunisia for their efficiency to monitor and to control by mass-trapping Tuta absoluta under greenhouses. Tunisian Journal of Plant Protection, 6(2), 133-148 Al-Zaidi, S. 2009 . Recommendations for the detection and monitoring of Tuta absoluta , http://www.russellipm-griculture.com/uploads/files/recommendationdetectionmonitoring.pdf, (16/08/12). Anonymous, 2016 . Statics of fruit crop production. Vol. (2). Statics and information technology center. Ministry of Jihad-e- Agriculture. Iran. Baker, R. R. and Sadovy, Y. 1978 : The distance and nature of the light-trap response of moths.— Nature, 276: 818–821. Baker, T. C., Staten, R. T. and Flint, H. M. 1990 . Use of pink bollworm pheromone in the southwestern United States, pp. 417- 436.InR. L. Ridgway, R. M. Silverstein, and M. N. Inscoe [eds.], Behavior modifying chemicals for insect management. Marcel Dekker, New York. Baker, T. C., Francke, W., Löfstedt, C., Hansson, B. S., Du, J.-W., Phelan, P. L., Vetter, R. S. and Youngman, R. 1989. Isolation, identification and synthesis of sex pheromone components of the Carob moth, Ectomyelois ceratoniae . Tetrahedron Letters. 30 : 2901-2902. Baker, T. C., Francke, W., Millar, J. G., Löfstedt, C., Hansson, B. S., Du, J.-W., Phelan, P. L., Vetter, R. S., Youngman, R. and Todd, J. L. 1991 . Identification and bioassay of sex pheromone components of Carob moth, Ectomyelois ceratoniae (Zeller). Journal of Chemical Ecology . 17 : 1973-1988. Bolckmans, K. 2009. Integrated pest management of the exotic invasive pest Tuta absoluta . In: International Bio-control Manufacturers Association and Research Institute of Organic th Agriculture, eds. Proceedings of the 4 Annual Biocontrol Industry Meeting Internationals, Lucerne, and Switzerland. Butler, L., Kondo, V., Barrows, E. M. and Townsend, E. C. 1999 . Effects of weather conditions and trap types on sampling for richness and abundance of forest Lepidoptera. Environmental Entomology 28: 795-811. Cocco, A., Deliperi, S. and Delrio, G., 2012. Potential of mass trapping for Tuta absoluta management in greenhouse tomato crops using light and pheromone traps. IOBC-WPRS Bull ., 80 , 319-324. El-Sayed, A. M. 2006. The Pherobase: database of insect pheromones and semiochemicals. (http://www.pherobase. com). El-Sayed, A. M., Suckling, D. M. Wearing, C. H. and Byers, J. A. 2006. Potential of mass trapping for long term pest management and eradication of invasive species. Journal of Economic Entomology. 99:1550-1564. Emel’yanov, V. A. and Bulyginskaya. M. A. 1999 . Use of pheromones for control of codling moth Laspeyresia pomonella L. (Lepidoptera, Tortricidae) by elimination and disorientation of males. Entomology Review. 79: 539 -546. Faccioli, G., Pasqualini, E. and Baronio, P. 1993 . Optimal trap density in Cossus cossus (Lepidoptera: Cossidae) mass-trapping. Journal of Economic Entomology 86: 850 – 853. Farazmand, H. 2010 . Study on the effect of crown covering of pomegranate flowers on control of carob moth, Ectomyelois ceratoniae (Lepidoptera: Pyralidae). Final report of research project. Iranian Research Institute of Plant Protection. Tehran. 87 pp. Farazmand, H. 2011 . The supplementary study on the oviposition prevention of pomegranate moth, Ectomyelois ceratoniae (Lep. Pyralidae), through the elimination of flowers stamens and its effect on others pomegranate pests and natural enemies. Final report of research project. Iranian Research Institute of Plant Protection. Tehran. 64 pp. Farazmand, H. 2013 . Effect of kaolin clay on pomegranate fruits sunburn. Applied Entomology & Phytopathology. Vol. 80 (2).

25 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

Farzaneh, A. 1987 . Ectomyelois ceratoniae in Iran. Papers of First symposium of pomegranate problems investigation in Iran. University Jehad of Agriculture College and Natural Resource of Tehran 1, 17-19. Flint, H. M., Kuhn, S., Horn, B. and Sallam, H. A. 1974 . Early season trapping of pink bollworm with gossyplure. Journal of Economic Entomology. 67: 738 -740. Flint, H. M., Smith, R. L., Bariola, L. A., Horn, B., Forey, D. E. and Kuhn, S. 1976. Pink bollworm: trap tests with gossip-lure. Journal of Economic Entomology 69: 535-538. Hagley, E. A. C. 1978 . Sex pheromones and suppression of the codling moth (Lepidoptera: Olethreutidae). Canadian Entomology 110: 781-783. Haniotakis, G., Koutroubas, A., Sachinoglu, A. and Lahlou, A. 1999 . Studies on the response of the leopard moth, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) to pheromones in apple orchards. IOBC/WPRS Bull. 22: 105-113. Haniotakis, G., Kozyrakis, M. and Bonatsos, C. 1986. Control of the olive fruit ßy, Dacus oleae Gmel. (Dipt., Tephritidae) by mass trapping: pilot scale feasibility study. Journal of Applied Entomology 101: 343-352. Hassan, N. and Al-Zaidi, S. 2010. Tuta absoluta - pheromone mediated management strategy. International Pest Control, 52 (3), 158-160. Holloway, J., Kibby, D. G. and Peggie, D. 2001 . The families of Malesian moths and butterflies. Fauna Malaysian Handbook 3. Brill (Leiden, Boston, Kln). Howell, J. F. 1980 . Codling moth: measuring removal of males by sex pheromone trapping. U.S. Department of Agriculture. SEA/ ARS Western Ser. 14: 1- 6. Howse, P. 1998. Pheromones and behavior. In : Howse P., Stevens I. & Jones O., eds. Insect pheromones and their use in pest management. London, UK: Chapman and Hall, 1-130. Jones, O. 1998 . Practical applications of pheromones and other semiochemicals. In : Howse, P., Stevens I. and Jones O., eds. Insect pheromones and their use in pest management. London, UK: Chapman and Hall, 263-355. Karami, E., Mirabzadeh, A., RafieiKarahroudi, Z., loni, S. 2011 . Comparison of the effect of cutting off stamens of pomegranates and releasing TRICHOGRAMMA in Saveh region, Iran. Munis Entomology and Zoology, 6(1): 311-306. Kashkouli, A. and Eghtedar, A. 1975 Ectomyelois ceratonia in the Fars Province .Journal of plant pests and diseases. Volume 41. Pages 32-21 Kashkouli, A. and A. Eghtedar. 1975. Ectomyelois ceratonia in the Fars Province .Journal of plant pests and diseases. Volume 41. Pages 32-21. Madsen, H. F. and Carty, B. E. 1979 . Codling moth (Lepidoptera: Olethreutidae) suppression by male removal with sex pheromone traps in three British Columbia orchards. Canada Entomology 111: 627- 630. Mafra Neto, A. and Habib, M. 1996 . Evidence that mass trapping suppresses pink bollworm populations in cotton fields. Entomology Experiment Appl. 81: 315-323. Mehrnejad, M. 1992 . Biology of Carob moth (new pest on pistachio) in Rafsanjan. Plant disease and pests’ publication, (1, 2). Mirkarimi, A. 2002 . The effect of stuffing pomegranate neck on reduction of pomegranate neck worm Spectrobatec ceratoniae Zell. (Lep. Pyralidae: Phycitnae) damage. Iranian Journal of Agricultural Science. Vol. 33(3): 375-383. Mirkarimi, A. 1999. Results investigation of parasitic wasp Trichogramma embryophagum in control of Ectomyelois (Spectrobates) ceratonie. Journal of Agriculture sciences of Iran 31, 103- 109. Moraal, L. G., van der Kraan, C. and van der Voet, H. 1993 . Studies on the efficacy of the sex attractant of Paranthrene tabaniformis Rott. (Lep., Sesiidae). Journal of Applied Entomology 116: 364 Ð370. Mottus, E., Liblikas, I., Williams, I. H., Kuusik, S., Laanmaa, M., Nilson, A. and Nomm, V. 1996 . Performance of Cydia pomonella ,, Argyresthia conjugella , Plutella xylostella , and Archips podana attractant dispensers in Estonia. Proceeding of. Estonian Academic Science Biology 45: 155-170.

26 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 10 ، ﺷﻤﺎره 1 ، ﺳﺎل 1397 ، ( 28- )13

Pasqualini, E., Vergnani, S., Natale, D. and Accinelli. G. 1997 . The use of sex pheromones against Zeuzera pyrina L. and Cossus cossus L. (Lepidoptera, Cossidae). Bull. OILBSROP 20: 111-117. Patricia, L. S., Michel, G. Julio, K. Fernando, G and Cluadia, V. 2009 . Effect of pheromone trap density on mass trapping of male potato tuber moth, Phthorimaea operculella (Zeller) (Lepidoptera: Gelechiidae) and level of damage on potato tuber. Phytopath. Vol. 41: 21-32. Peyrovi, M., Goldansaz, SH., Talebi Jahromi, Kh. 2011 . Using Ferula assafoetida essential oil as adult carob moth repellent in Qom pomegranate orchards (Iran). African Journal of Biotechnology 10(3), 380-385. Rafiei, B., Farazmand, H., Goldasteh, Sh. and Sheikhali, T. 2011 . Effect of cover kinds of pomegranate fruits for the damage reduction of pomegranate fruit moth, Ectomyelois ceratoniae. Roelofs, W. L., Glass, E. H., Tette, J. and Comeau, A. 1970 . Sex pheromone trapping for red- banded leaf roller control: theoretical and actual. 63: 1162- 1167. Russell, IPM, 2012. Tuta absoluta products , http://russellipm-agriculture.com/solutions .php?id_ctg =1&lang =en, (10/08/12). Shahrokhi, M. B. and Zare, A. 1994 . Effect of collecting and burning of infected fruits in reduction of the population of pomegranate fruit moth. Final report of Research project. Khorasan Agricultural Research Center.79 pp. Shakeri, M. 1992. The first report of Specterobates ceratoniae attack to fig tree in Iran. Journal of plant pests and diseases.Volume 60. No.1 and 2. Page 93. Shakeri, M. 2003 . Pomegranate pests and diseases. Tasbih Publication. Yazd. 126 pp. Sheikhali, T., Farazmand. H and Vafaei-Shoushtari, R. 2009 . Effect of stamens elimination method of pomegranate flowers for the damage reduction of pomegranate fruit moth, Ectomyelois ceratoniae (Lep. Pyralidae) in Saveh region. Journal of Entomological Research. Vol. 1 (2): 159-167. Shojaei, M., Esmaeili, M. and Najafi, M. 1987 . The preliminary studies on Pomegranate fruit moth and its integrated control. Proceeding of “the 1st study of pomegranate problems in Iran Seminar". Agri-cultural Faculty of Tehran University. Karaj. P. 149-153. Sternlicht, M., Barzakay, I. and Tamim, M. 1990 . Management of Prays citri in lemon orchards by mass trapping of males. Entomology Experiment Applied 55: 59 - 68. Trematerra, P. 1993. On the possibility of mass-trapping Synanthedon myopaeformis Bkh. (Lep: Sesiidae). Journao of Applied Entomology, 115: 476 - 483. USDA APHIS, 2011. New pest response guidelines: tomato leafminer (Tuta absoluta ). Washington, DC: United States Department of Agriculture, Vol. 1(2): 159-167. Willson, H. R., and Trammel. K. 1980 . Sex pheromone trapping for control of codling moth, oriental fruit moth, lesser apple worm, and three tortricid leafrollers in New York apple orchard. Journal of Economic Entomology. 73: 291-295. Witzgall, P., Kirsch, P. and Cork, A. 2010 . Sex pheromones and their impact on pest management. Journal of chemistry Ecology, 36 (1), 80-100. Yamanaka, T., Satoda, S. Senda, S. and Tatsuki, S. 2001 . Mass-trapping trials of the fall webworm, Hyphantria cunea (Drury) (Lepidoptera: Arctiidae), with synthetic sex pheromone in urban street trees. Journal of Environment Entomology, Zool. 12: 175-183. Yamanaka, T., Tatsuki, S and Shimada, M. 2003 . An individual-based model for sex- pheromone-oriented fight patterns of male moths in a local area. Ecological Model. 161: 35-51. Yela, J. L. and Holyoak, M. 1997 . Effects of moonlight and meteorological factors on light and bait trap catches of noctuid moths (Lepidoptera: Noctuidae). Environmental Entomology 26: 1283-1290. Zhang, G. F., Meng, X. Z., Han, Y. and Sheng, C. F. 2002 . Chinese tortrix Cydia trasias (Lepidoptera: Olethreutidae): suppression on street-planting trees by mass trapping with sex pheromone traps. Environmental Entomol.ogy, 31: 602- 607.

27 ﭘﮋﻣﺎن و ﺳﻌﻴﺪي: ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻧﻮري، ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﻮري - ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ (ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺎر اﻧﺒﻮه ﻛﺮم ﮔﻠﻮﮔﺎه اﻧﺎر ...

Journal of Entomological Research Islamic Azad University, Arak Branch ISSN 2008-4668 http://jer.iau-arak.ac.ir Volume 10, Issue 1, pages: 13-28

Evaluation of light traps, pheromone traps and light –pheromone traps for mass trapping of Ectomyelois ceratoniae (Lepdoptera: Pyralidae) and determination the best pheromone traps density to decrease the pest damage in a pomegranate orchard

H. Pezhman 1*, K. saeidi 1

1- Assistant Professor, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center

Abstract Ectomyelois ceratoniae (Lep: Pyralidae), is the most important pest of pomegranate fruits in Iran. Chemical control is not effective against this pest, and recommended non-chemical control methods against this pest have net considered by farmers so far. In this study, the efficiency of mass trapping using light traps, pheromone traps and light –pheromone traps were evaluated to control this pest in an infested pomegranate orchard in Shiraz region (Iran) during 2013, 2014 Results showed, light traps containing 390 and 410 wave lengths nanometer attracted the maximum number of carob moths among wave lengths 370, 390. 410, 430 and 450 nanometer. Econex and alfa alfa Pheromone dispensers attracted the maximum number of Carob moth among four studied pheromone dispensers. The maximum and minimum number capture of carob moth were observed in water pan pheromone traps (2.18 moth/night) and light-pheromone traps containing 410 wave length (1.28 moth/night). The fruit infestation percent in five trap densities (0, 15, 30, 45, 60 traps /ha.), the maximum and minimum fruit infestation were observed in zero trap (19%) and 60 traps/ha. (3.3%) densities respectively. In conclusion, using 60 water pan pheromone traps /hectare is recommended for effective mass raping of carob moth in pomegranate orchards in Shiraz region.

Key words : Mass trapping, Light traps, Pheromone traps, Carob moth

* Corresponding Author, E-mail: [email protected] Received:24 Jul. 2017– Accepted:11 Apr. 2018

2828