Brielse Mare 14/1 (April 2004)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BRIELSE MARE JAARGANG 14 - NUMMER 1 - APRIL 2004 Mededelingen en historische bijdragen van de Vereniging Vrienden van het Historisch Museum Den Briel COLOFON De Brielse Mare is een tijdschrift dat twee keer per jaar wordt uitgegeven door de Vereniging Vrienden van het Historisch Museum Den Briel. Dit tijdschrift wordt automatisch aan de leden van de vereniging toegestuurd. Losse nummers zijn te bestellen via het secretariaat van de vereniging en te koop bij het Historisch Museum in Den Briel en in het Streekarchief. ISSN:0927-8478 Prijs per nummer: € 2,- Correspondentie-adres van de vereniging: Mevrouw Els Laroy-Meeuse Van Almondeweg 70, 3231 CS BRIELLE Tel.: 0181-413635. Fax: 0181-413635 Postrekening Vereniging Vrienden van het Historisch Museum Den Briel: 208792; Minimum contributie € 9,60; familielidmaatschap € 14,40 per jaar. Aanmelding bij het secretariaat of d.m.v. het formulier op de website van de ‘Vrienden’: www.inter.NL.net/users/F.Keller/Tromp.html Secretariaat Brielse Mare-redactie: p/a Streekarchief V.-P. & R. De Rik 22, 3232 LA BRIELLE Postadres: Postbus 79, 3230 AB BRIELLE Het e.v. nummer verschijnt in oktober 2003 Kopij uiterlijk medio augustus 2004 bij het redactiesecretariaat. Redactie: A.A. van der Houwen (hoofdredacteur), F. Keller en K.J. Schipper. Omslagillustratie: schapen op de wallen in het jaar 1956 Druk: Drukkerij Brielle bv, Postbus 1, 3230 AA BRIELLE BRIELSE MARE Mededelingen en historische bijdragen van de Vereniging V rienden van het Historisch Museum Den Briel 3 Inhoud Openingstijden en prijzen museum 4 Van de redactie 5 Verenigingsnieuws 6 Museumnieuws 9 Archiefnieuws 11 Historische bijdragen - Schaapskudde op de wallen 13 - Willem Plokker (1798-1857) 19 - De koopvaardijschepen van Zwartewaal 29 - Een erfprinsje geboren 43 - Wat lezers schrijven … 56 Uit de streek 59 Aanmeldingsformulier ‘Vrienden’ 60 Auteursinstructies 61 Belangrijke telefoonnummers en internetadressen 61 4 Openingstijden en prijzen museum 1 apr t/m 31 okt 1 nov t/m 31 maart di-vr 10.00 - 17.00 uur 10.00 - 16.00 uur za 10.00 - 16.00 uur 10.00 - 16.00 uur zo 12.00 - 16.00 uur gesloten Gesloten op maandagen, oud- en nieuwjaar, koninginnedag, 1e en 2e paasdag, 1e pinksterdag en 1e en 2e kerstdag. Op hemelvaartsdag en 2e pinksterdag openstelling als op zondag. Op 1 april gratis toegang. Prijzen: Kinderen tot 4 jaar gratis Kinderen 4 t/m 12 jaar € 1,- Iedereen ouder dan 12 jaar € 2,- Geuzenkaart (gezin met kinderen t/m 12 jaar) € 4,50 Groepen (op aanvraag): meer dan 10 pers. € 1,- pp Scholen vanaf 10 personen € 0,50 pp Leden vriendenvereniging, MJK, Ver. Rembrandt en CJP gratis Audiotour Museum en Stadshart € 2,27 (Borg € 8,-). Adres: Markt 1, 3231 AH Brielle. Balie: tel.(0181) 475475; kantoor: (0181) 475477; fax: (0181) 475476; www.historischmuseumdenbriel.nl 5 Van de redactie Onbedoeld heeft de gemeente Brielle onlangs een klein stukje historie nieuw leven ingeblazen. We doelen hiermee natuurlijk op de schapen die het gras van de Brielse wallen op natuurvriendelijke wijze kort houden. De medewerkers van het Streekarchief doken uit het foto- en krantenarchief wat historische feitjes op die aantonen dat er niets nieuws onder de zon is. Maar de archieven bieden nog veel meer stof tot schrijven. In de aanloop tot de Visserij-tentoonstelling volgt een stukje over een tweetal Zwartewaalse koopvaardijschepen die vanuit de Maas de wereld bezeilden. Verder terug in het verleden liggen nog meer verhalen te wachten. Een bewerking van Kluit leverde een verslag op van de festiviteiten in maart 1748 rond de geboorte van Prins Willem V. Ten slotte een biografie van Plokker, de Brielse school- meester en auteur van het bekende standaardwerk over Voorne- Putten en Rozenburg. De redactie hoopt u hiermee, naast de vaste rubrieken, opnieuw een gevarieerd scala aan te kunnen bieden dat uitnodigt tot lezen en wellicht tot nadere verdieping in de materie. Veel leesplezier! Aart van der Houwen 6 Verenigingsnieuws Jaarverslag Vrienden 2003 Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag is in het museum de tentoonstelling ‘Taal en tekens’ over de ontwikkeling van de schrijf- en spreektaal op Voorne te zien. Wanneer we met de ontwikkeling op taalkundig gebied meegaan dan moeten we het afgelopen verenigingsjaar als ‘heftig’ omschrijven. In gewoon ABN betekent dit, dat we een druk en afwisselend jaar achter de rug hebben. En, nu we het toch over ‘meegaan met de tijd’ hebben: in het voorjaar verscheen de 25e uitgave van de ‘Brielse Mare’. We hebben de gelegenheid aangegrepen om de ‘Mare’ in een wat moderner en strakker jasje te steken. De ‘publieksactiviteiten’ hadden dezelfde omvang als in de vooraf- gaande jaren. De voorjaarsvergadering vond in de tweede helft van juni plaats, aangezien we hadden gehoopt de bijeenkomst te kunnen combineren met een excursie naar de ‘Stenen Baak’. De restauratie duurde langer dan verwacht waardoor de excursie naar 2004 moest worden verschoven. Tijdens de voorjaarsvergadering gaf drs. Helma Born van de Rijksgebouwendienst een lezing over de restauratie. In het kader van de tentoonstelling ‘Brood, brij en bier’ werd begin september voor een veertigtal deelnemers in het restaurant 't Kont van het Paard een middeleeuws etentje georganiseerd. Deze gezellige bijeenkomst werd gevolgd door een inleiding door de conservator Marijke Holtrop, en door een bezoek aan de tentoonstelling. Thema van de ‘Cultuurmaand’ oktober was dit jaar ‘Leven en dood’. Op verzoek van de organiserende stichting werd de ledenvergadering verschoven naar eind oktober. Door ons lid ds. Vollmuller werd een lezing gehouden over het onderwerp ‘Rituelen rond geboorte en 7 overlijden’. De avond werd afgesloten door mevrouw R. de Jong- Irion, voorzitter van de Stichting ‘Leven en Dood’. Naast de publieksactiviteiten gebeurde veel werk - gedeeltelijk - achter de schermen. Door vrijwilligers werd een ‘PowerPoint’- presentatie geproduceerd voor de opening van de kindertentoon- stelling ‘De boer op’. Ook werd een presentatie samengesteld als onderdeel van de tentoonstelling ‘Brood, brij en bier’. Voor laatst- vermelde tentoonstelling werd tevens schilderwerk verricht. Evenals in de voorafgaande jaren werd de website van het museum door de ‘Vrienden’ onderhouden. Verschillende keren werden ‘spoed- klussen’ verricht. Zo werden op de website foto's gepubliceerd van gouden munten die in mei werden gestolen; helaas zijn de munten nog niet terug gevonden. Een groot project was de ondersteuning van de Stichting ‘De Brielse Dom’ bij de publicatie van het boek ‘De Sint Catharijne, een monument van geschiedenis en kunst’, van de hand van de heer H. Vegter, lid van de ‘Vrienden’ en bestuurslid van de Stichting ‘De Brielse Dom’. De ‘Brielse Mare’ verscheen zoals gebruikelijk twee keer. Het bestuur vergaderde vijf keer. Het bestuur moest afscheid nemen van het bestuurslid Leen Klootwijk. Het bleek niet goed mogelijk de bestuursfunctie met zijn baan als wethouder van de gemeente West- voorne te combineren. Als zijn opvolger werd in de najaars- vergadering Fré Eggens als bestuurslid gekozen. Met de museum- leiding vond regelmatig en plezierig overleg plaats. De vereniging heeft twee zetels in de museumcommissie. In het kader van de dualisering wordt thans gewerkt aan een nieuw reglement van de commissie. Belangrijkste wijziging zal zijn, dat in de toekomst de wethouder verantwoordelijk voor ‘Cultuur’, thans uit hoofde van deze functie voorzitter van de museumcommissie, geen deel van de commissie meer zal uitmaken. In de commissie 8 werd in het afgelopen jaar vrij veel werk verzet voor het op verzoek van b&w uitbrengen van een advies naar aanleiding van de start- notitie ‘Bondgenoten in Beleid’. Ten slotte is nog te vermelden dat de vereniging in het afgelopen jaar een legaat en een schenking heeft ontvangen. Mede daardoor zal het mogelijk worden in het jaar 2004 een belangrijke bijdrage te leveren aan de restauratie van twee schilderijen uit de 17e eeuw, eigendom van het Instituut Collectie Nederland, voorstellende Cornelis en Maria Sijdervelt uit Simonshaven. F.K. Nagekomen bericht: De ‘bedelactie’ ten behoeve van de restauratie van het schilderij van Maria Sijdervelt heeft flink wat opgeleverd. Substantiële bijdragen werden ontvangen van de Stichting Streekhistorie V.P.R. alsmede van de Stichting Oud Geervliet. Daarnaast heeft een flink aantal leden bedragen gedoneerd. Het bestuur dankt alle gevers van harte. Verdere giften zijn overigens nog altijd welkom. Er ontbrekt thans nog ongeveer 1000,- om volledige dekking voor de restauratie- kosten te verkrijgen. F.K. Museumnieuws Terugblik: Taal & Teken. KnetterlŒp. Op 29 november van het vorig jaar werd Taal & Teken. Knetterlêp geopend: een tentoonstelling in het kader van het project V*E*T, Voorne's Eigen Tijd. Hoogtepunt van de opening waren de voor- drachten en gedichten van en door Henriëtte Faas. 9 In de beginperiode viel het bezoekersaantal wat tegen, maar dat veranderde met ingang van 2004. Onder de bezielende (be)geleiding van Marije Veenstra werden de verschillende niveaus van het voort- gezet onderwijs in Brielle en Hellevoetsluis voorzien van museum- lespakketten die dienden ter voorbereiding van een bezoek aan de tentoonstelling. Uiteindelijk brachten maar liefst 30 klassen, ofwel 600 leerlingen (alle afkomstig van Brielse scholen) in schoolverband een bezoek aan Taal & Teken. Tijdens hun bezoek werden de leerlingen aan de hand van een opdrachtenblad door de tentoonstelling geleid. Een korte enquête wees mede uit dat voor een aantal leerlingen het bezoek aan het Historisch Museum Den Briel hun eerste museumbezoek was. De museumlespakketten voor Taal & Teken zijn in overleg met een aantal docenten ontwikkeld en zoveel mogelijk afgestemd op de behoeften die er vanuit het onderwijs bestaan. Het museum hoopt ook in de toekomst vanuit deze vraaggerichte benadering door te kunnen gaan en het voortgezet onderwijs als structurele bezoekers- groep aan zich te binden. Nu te zien: Vis het uit! Spel en Spelen op Voorne. Deze tentoonstelling is nog tot en met 6 juni as. te zien. Door de vormgevers Renée Koldewijn en Mirjam Hommes werd de tentoon- stelling speciaal geschikt gemaakt voor de groepen 5 tot en met 7 van het basisonderwijs.