postadres Postbus 270 2600 AG DELFT t 015-7512700 f 015-2625365 www.syncera.nl bezoekadres Delftechpark 9 2628 XJ DELFT Achtergronddocument Stedelijk Waterplan K5 Definitief In opdracht van Gemeente Bergambacht, Gemeente Vlist, Gemeente Ouderkerk, Gemeente Schoon- hoven, Gemeente Nederlek, Hoogheemraadschap van Rijnland, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Opgesteld door Syncera B.V. Projectnummer W06A0126 Documentnaam F:\data\project\Water06\W06A0126\Rapportage\Achtergronddocument\w06a0126.r02definitief.doc Datum 20 februari 2007 Syncera Water is een handelsnaam van Syncera B.V. KvK Haaglanden 27 18 43 23 - ING Bank Delft 65 93 74 331 Syncera B.V. is ISO9001:2000 en VCA** gecertificeerd. Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Doel waterplan 1 1.2 Status waterplan 1 1.3 Plangebied 2 1.4 Totstandkoming 3 1.5 Leeswijzer 4 2 Beschrijving watersysteem 5 2.1 Inleiding 5 2.2 Ontstaansgeschiedenis 5 2.3 Ondergrond, bodem en grondwater 6 2.4 Waterkwaliteitsysteem 7 2.5 Waterkwaliteit 9 2.6 Waterkwaliteit 10 2.7 Diffuse bronnen 13 2.8 Waterketen 15 2.9 Waterfuncties 20 2.10 Beheer en onderhoud 20 3 Ruimtelijke ontwikkelingen 25 3.1 Inleiding 25 3.2 Watertekort 28 3.3 Grondwateroverlast en kwelproblematiek 28 3.4 Ouderkerk 32 3.5 Nederlek 32 3.6 Bergambacht 34 3.7 Vlist 34 3.8 Schoonhoven 35 4 Kansen en knelpunten in de waterkwantiteit 37 4.1 Rivier de Vlist 37 4.2 Waterberging 37 5 Kansen en knelpunten waterketen 41 5.1 Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor 41 5.2 Afkoppelen 44 6 Kansen en knelpunten waterkwaliteit 47 7 Kansen en knelpunten in de ruimtelijke ontwikkelingen 49 7.1 Beheerst afwentelen nieuwe ontwikkelingen 49 7.2 Criteria nieuwe ontwikkelingen van geringe omvang 50 7.3 Isoleren kernen 50 7.4 Waterfuncties 51 8 Waterorganisatie, onderhoud en beheer 53 Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief 9 Literatuurlijst 55 Bijlage 1: Afkoppelen Bijlage 2: Watersyteemkaarten Bijlage 3: Waterketenkaarten Bijlage 4: Meetpunten waterkwaliteit Bijlage 5: Waterfunctiekaarten Bijlage 6: Waterstructuurvisie Bijlage 7: Beleid bouwen in de waterkeringbeschermingsgebieden Bijlage 8: Vlonder- en steigerbeleid in de Krimpenerwaard Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief 1 Inleiding 1.1 Doel waterplan De doelstelling voor het waterplan volgens de K5-gemeenten en de waterschappen luidt: ‘Middels samenwerking de oppervlaktewater- en rioleringsaspecten, specifiek voor de ker- nen in de Krimpenerwaard, integreren tot een gezamenlijke visie en tevens de uitvoering van maatregelen nodig hiervoor te beschrijven en af te spreken met elkaar.’ De gemeenten en de waterschappen vinden het wenselijk om een gezamenlijke visie op het stedelijk water vast te stellen, waarbij de functie van dit water binnen het totale watersys- teem wordt aangegeven. Dit is de strategische functie van het waterplan. Daarnaast moet het waterplan aangeven wat nieuwe ontwikkelingen zoals Nationaal bestuursakkoord wa- ter (NBW), Waterbeheer 21e eeuw (WB21), Kaderrichtlijn water (KRW), de Wet op de Ge- meentelijke Watertaken, de Integrale Waterwet en de Wet Ruimtelijke Ordening (WRO), betekenen voor het stedelijk waterbeheer in de Krimpenerwaard en hoe maatschappelijke ontwikkelingen kansen bieden om deze waterdoelen te realiseren. Daarnaast dient het wa- terplan duidelijke afspraken te bevatten over uit te voeren maatregelen, de planning daar- van, de bekostiging en de doorwerking binnen de gemeente. 1.2 Status waterplan Het waterplan is een gezamenlijk beleidsplan van acht overheidsorganisaties: de K5- Gemeenten (Ouderkerk, Nederlek, Bergambacht, Vlist en Schoonhoven), Hoogheemraad- schap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK), Hoogheemraadschap De Stichtse Rijn- landen (HDSR) en het Hoogheemraadschap van Rijnland (HHR). Het zal daarom zowel door de gemeenteraden als door de verenigde vergaderingen van de betreffende hoogheemraad- schappen worden vastgesteld. Door ondertekening van het plan door het algemeen bestuur van de waterschappen en de gemeenteraden heeft het plan de status van een bestuurlijk akkoord met een morele verplichting. Het hoogheemraadschap van Rijnland zal het water- plan niet ondertekenen, maar zullen wel schriftelijk aan de gemeente Vlist instemmen met het waterplan en de voorgenomen maatregelen. Voor een deel beschrijft het waterplan het huidige beleidskader. Daarnaast bevat het wa- terplan ook nieuw beleid. Ook worden aanvullende en (nieuwe) maatregelen uitgewerkt. Voor deze aanvullende maatregelen is nog geen geld in de lopende begrotingen opgeno- men. Over de hoogte van de kosten en de verdeling ervan worden in het waterplan afspra- ken gemaakt. Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief pagina 1 van 56 1.3 Plangebied Het stedelijk waterplan K5 heeft betrekking op het oppervlaktewater- en rioolsysteem en het grondwater binnen de bebouwde kernen van vijf gemeenten binnen de Krimpener- waard, deels Lopikerwaard en deels de polder van Stein. Het plangebied wordt begrensd door de rode contouren uit het streekplan (versie augustus 2006). Er wordt alleen aandacht besteed aan het watersysteem en -keten in het buitengebied voor zover er een directe relatie is met het waterbeheer binnen de kernen. Zo is bijvoorbeeld wel gekeken naar de invloed van drinkwaterwinning op de grondwaterstand in het stedelijk ge- bied, maar is de riolering van het buitengebied buiten beschouwing gelaten. Tabel 1 Gemeenten en kernen Gemeente Kern Ouderkerk Gouderak Lageweg Ouderkerk aan de Ijssel Nederlek Krimpen aan de Lek Lekkerkerk Bergambacht Berkenwoude Bergambacht Ammerstol Vlist Haastrecht Stolwijk Vlist Schoonhoven Schoonhoven Ouderkerk, Nederlek en Bergambacht vallen volledig in het beheersgebied van HHSK. Schoonhoven-oost valt in het beheersgebied van HDSR, evenals een klein deel van Haas- trecht. De wijk Stein van Haastrecht valt in het beheersgebied van het Hoogheemraad- schap van Rijnland. Figuur 1 Landelijk beeld van de Krimpenerwaard nabij Vlist. Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief pagina 2 van 56 Figuur 1: Plangebied Stedelijk Waterplan K5 met de rode contouren. 1.4 Totstandkoming Het stedelijk waterplan K5 is tot stand geko- Het TBK is een gemeenschappelijke orga- men door de bijdragen van medewerkers van nisatie tussen de Gemeenten Nederlek, de K5-gemeenten, HHSK, HDSR, HHR en TBK Ouderkerk en Bergambacht en is in 1943 (Technisch Bureau in de Krimpenerwaard). Bij opgericht. Op grond van de wettelijke re- het tot stand komen van het waterplan zijn geling is een bestuur gevormd van verte- geen externe belangenverenigingen betrokken. genwoordigers uit die gemeenten. Er is Hier is voor gekozen, omdat het stedelijk wa- een Algemeen Bestuur en een Dagelijks terplan een groot projectgebied beslaat. Wel Bestuur. Het bureau adviseert de gemeen- ten in bouwzaken (bouw & woningtoe- heeft er afstemming plaatsgevonden met OA- zicht) en civiele techniek (kapitaalswer- SEN, Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid- Holland. Het waterplan wordt opgesteld voor medewerkers en bestuurders van de gemeen- ten en het hoogheemraadschappen, maar is uitdrukkelijk ook geschreven voor alle betrok- kenen bij en geïnteresseerden in het water van de Krimpenerwaard, zoals burgers, vereni- gingen en bedrijven. Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief pagina 3 van 56 In juni 2006 is het waterplan K5 van start gegaan. Het proces om te komen tot een wa- terplan kan als een snelkookpan worden beschouwd, omdat het plan in een relatief korte periode tot stand is gekomen. Het project is in twee fasen opgedeeld. Fase 1 bestaat uit het inventariseren en analyseren van de knelpunten en kansen van het stedelijk oppervlak- tewater- en rioolsysteem en grondwater en het opstellen van een visie over het water in het stedelijk gebied. In fase 2 wordt de visie geconcretiseerd door maatregelpakketten op te stellen. Deze maatregelpakketten worden tot maatregelprogramma’s verwerkt waarmee de visie haalbaar wordt gemaakt. 1.5 Leeswijzer Dit deel van het waterplan K5 bevat de achtergrondgegevens en analyse van kansen en knelpunten van watergerelateerde onderwerpen binnen de K5-gemeenten. Wanneer van toepassing, worden de gemeenten in paragrafen opgedeeld. Het rapport begint in hoofd- stuk 2 met een beschrijving van het watersysteem. Hierin wordt de ontstaansgeschiedenis, oppervlaktewatersysteem, waterkwaliteit en waterketen beschreven voor de huidige situa- tie. In hoofdstuk 3 worden de ruimtelijke ontwikkelingen die in de kernen zullen plaatsvin- den beschreven. Hoofdstuk 4 beschrijft de kansen en knelpunten voor de waterkwantiteit, gevolgd door de kansen en knelpunten van de waterketen in hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 behandelt de waterkwaliteit, waarna hoofdstuk 7 de kansen en knelpunten in de ruimtelijke ontwikkelingen beschrijft. Hoofdstuk 8 beschrijft de waterorganisatie. Het rapport dat voor u ligt, bevat enkel de resultaten van analyses en afspraken. Bij het waterplan behoort ook het Visiedocument en het uitvoeringsprogramma, die apart zijn ge- bundeld. Opgesteld door Syncera B.V. 20 februari 2007, Definitief pagina 4 van 56 2 Beschrijving watersysteem 2.1 Inleiding Het overgrote gedeelte van de kernen ligt in de Krimpenerwaard. Een klein deel van de kern Haastrecht (de wijk Stein) ligt in de polder van Stein. Schoonhoven Oost en een deel van Haastrecht liggen in de Lopikerwaard. Dit hoofdstuk beschrijft in algemene zin het wa- tersysteem in de Krimpenerwaard en specifiek in de kernen. De analyse van kansen en knelpunten