Alt er språk – språk er alt Målsak er litt som fleinsopp: Folk blir spinnville og fulle av idear. les Jens Kihl på avisa kommentarplass s. 2

NR1 • 2012 • ÅRGANG 11 • [email protected] • WWW.LNK.NO

Samlar maten Suksess med bok i butikk Mangfaldig språkår I Sveio jobbar dei med å utnytte lokal matproduksjon best Vindafjord bibliotek ville gi lånarane sine eit tilbod i grenda Så langt er det planlagt rundt 100 forskjellige arrangement i mogleg. der dei bur, og starta med ordninga «Bok i butikk». Språkåret 2013. s. 19 s. 3 s. 10

Robek

Foto: KaVass

I totalt 12 år har Jølster kommune i Sogn og Fjordane vore under statleg økonomisk sty- ring. • Sjå s. 16 - 17

Leiaren

Foto: Johnny Syversen/KS Foto: colourbox.no Sjølv om han forlèt KS, har Halvdan Skard framleis nokre år att som lokalpolitikar i Ei utfordrande tid for nynorsken Bærum. • Sjå s. 12 - 13 Nynorskkommunen Bykle vurderer å bli språkleg nøytral. La dei tilsette få Utdanningsdirektoratet ville kutte i sidemålsundervisinga. Det fekk sinna skrive på den målforma dei ønskjer, er argumentet på den eine sida. Det i kok hos nynorsktilhengarane og sympatierklæringane for nynorsk til å kan spenne bein for nynorsken på skulane, fryktar den andre sida. strøyme over landet. Mållagsleiaren er sikker på at regjeringa ikkje kjem til BRUK Side 6 - 7 å følgje tilrådinga frå Utdanningsdirektoratet når den nye læreplanen for KORTET norsk skal lagast. Side 8 - 9

Kommunekonferansen 8. og 9. mars 2012 Trondheim Norske kommuner i en urolig verden

Program og påmelding: www.klp.no/bedrift xxxxxxxx

2 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 3

Prøv Alt er språk – språk er alt Dobla utlånet med avisa Noko med språk bok i butikk Informasjonsavis for Landssamanslutninga av nynorskkommunar For eitt og eit halvt år landet har – uavhengig av kvarandre – konkludert med at det er nynorsken sin tur i 2013. sidan byrja biblioteket i Vindafjord med ordninga Målsak er litt som fleinsopp: Folk blir spinnville og Leiar fulle av idear. Språkåret 2013 har klare og viktige «Bok i butikk». Ordninga politiske siktemål, men i underskogen av tiltak kan har blitt godt motteken eg ope og ærleg innrømme at det berre finst éin av lånarane, som nå kan få Jens Kihl raud tråd: noko med språk. Tidlegare prosjektleiar for kva bok dei ønskjer, til ein – den nynorske Solskin og song Språkåret 2013 butikk i grenda si. vekeavisa for Eg følte botnen var nådd då eg sat med feber på Av Elin Moen Karlsen Vi kjem stadig tilbake til det, dette språklege Molde folkebibliotek og panikkskreiv sakspapir til kultur og politikk mangfaldet vi har her i landet, som er «noen til er- styringsgruppa – dagevis etter sakspapirfristen, høg [email protected] – gratis! grelse, andre til trøst», for å sitere Alf Prøysen. Rett på Paracet og langt heimanfrå. Høgdepunkta har nok snakka Prøysen om gatesongarar og ikkje om Kronikk det derimot vore mange fleire av, og dei knyter seg For sju år sidan blei dei to rogalandskom- språket. Og det kan ofte kjennest som det er langt til alle dei møta der Språkåret 2013 plutseleg har munane Ølen og Vindafjord slått saman Send SMS DT3V til mellom «solskinn og sang og gittarklang for alle blitt til røyndom og levd sitt eige liv, der nye, store til ein kommune. Etter samanslåinga blei penga» for nynorskbrukarane rundt om i landet. idear har oppstått, og perspektiv eg ikkje ante eksis- stadig fleire bibliotek lagde ned i dei ni 2007, så sender vi Harselasen, spotten og latterleggjeringa heng laust terte, framstår som sjølvsagte og naudsynte. grendene rundt om i kommunen. Til slutt var Aasen inviterer til 200-årsdag og har bede deg tre prøve- og kjem like gjerne frå politikarar som frå ano- sat kommunen att med eitt bibliotek, i ein 25-åring frå Oslo vest om å vere partyfiksar. nyme debattantar på nettet. I kommunesenteret Ølen. nummer utan at Velkomen til Språkåret 2013. va er resultatet etter eit halv årsverk arbeid, no- – Det blei ei utfordring for oss korleis Dessverre er det slik at mykje av sidemålsde- kre tusen kilometer med reise og veldig mykje K vi skulle klare å gi lånarane våre eit tilbod du forpliktar deg batten, som i praksis er ein nynorskdebatt, til overtidsmat frå Fjordland? tider blir vel mykje prega av synsingar og tullprat. Det er februar 2011, og eg stryk skjorter. Midt inne der dei budde. Det var då ideen om pro- til noko som helst. Argumenta som blir brukte, er gjerne tufta på i arbeidet med eit litt uregjerleg erme ringjer tele- sjektet «Bok i butikk» dukka opp, fortel myter, tru og rykte på båe sider av bordet. «Ny- fonen, og før eg får teke han, har den som ringte, biblioteksjef Any T. Heggebø til LNK-avisa. NR. 48 27. N OVEMBER – 3. DESEMBER 200 Ei breitt samansett styringsgruppe har sendt frå 9 48. Å RGANGEN Richard Brouillettes ha LAUSS AL 35 KRONER Populært tilbod: Biblioteksjef i Vindafjord kommune, Any Tordis Heggebø r laga – Sjukefråværet i Noreg er det film om globaliseringa av det nyliberalistiske tankes høgste i verda. Det er mogleg å Det er 200 år sidanFelix Men ystemet. delsohn - få det ned, seier Knut Røed. vart fødd, oppfinnaren KULTUR 10–11 av religiøs kitsch i musikken. Dei byrja å prøve ut ordninga, der låna- INTERVJU 3 norsk passar så godt i dikt» er kroneksempelet på Ventemot MUSIKK 24–25 lagt att ei melding om at eg må ringje opp att. Det tak Dei er u tviste flyktningar. Dei bur seg ei tilråding som styret i Nynorsk kultursentrum på ventemottak. No vil dei at m vil dei at mee skalskal sjåsj dei (t.h.) er godt nøgd med å kunne gje alle innbyggjarane i Vindafjord eit tenestetilbod å dei – på Facebook.Facebook. SAMFUNN 6–7 Udugeleg kva tøv som kan kome opp i det som burde vere var Ottar Grepstad, og han ringte ikkje berre for å har slutta seg til på så og seie alle punkt. Og her rane kan tinge den boka dei ønskjer, heime der innbyggjarane bur. Her saman med Gunn Marit Hårde. (Foto: Guri Ravatn)

R LAUSSAL 35 KRONE som fiende EN Kvinnelesnad 8. ÅRGANG 009 4 Presidentane i Venezuela, Cuba, Bolivia, Ecuador og BER 2 Kvifor skal alle kjendisaneAgnes Rav skrivaatn blar seg gjennom – 26. NOVEM bøker om prinsesser,kvinnkvinnebladaeblada . i Narvesen. Tre av dei på pc-en eller ved å ringe til biblioteket. . NOVEMBER barne Nicaragua allierte seg mot Bush . 47 20 rår til kjøp av ttruseru med r nyanserte, balanserte og opplyste diskusjonar. NR Ragnar HovlandA 39se med rumpeumpe- undrar skravle. Dersom vi spolar to månader fram i tid, har Stein Husby meinerKnut at ei Hamsunordinær ininnlegg.nlegg.INNSID . No rustar dei til for­ ville gjeve svar mot Obama. Men kva hender når venezuelar rettssak om dagen fekk eg halde den endelege rapporten ­ ESSAY 18–19 r ein illusjon å tru at lang fengselsstraff.IKK 32–33 Det e KRON drivstoff kan berga bilsamfsdal. flest trur betre om presidenten i USA enn ar bio Trygve Re funnet, skriv ENTAR 2 Grand Old Men sin eigen? KOMM Dei fyller sytti år, men både Jon EikemoEi og Svein Erik B NR. 4 kemo og Svein Erik Brodalrodal 6 13. NOVEMBER – SIDE 4–5 vonar at det vert teaterteater ogsogså å Karl Ove Knausgård 19. NO i framtida. VEM i ei lang rekkje av farmordarar, føyer seg inn BER 20 Med lånekortet følgjer eit brukarnamn og 09 48. ÅRGA Samstundes er dikt-argumentet eit relativt mildt TREMANNSHAND 2 skriv eg plutseleg fått jobb som prosjektleiar for Språkå- Vitamin­ 0–21 Solveig Aareskjold Tore Rem vil vera snill mot NGEN LAUSS mar, men sls AL 35 KRONER på hundre sider i handa rett før ho skulle leverast un­ . forsvaret KOMMENT – DobbeltmoDobbeltmoral,lemem mot skriv antroposofar. mus are li- Frp er den einaste utan Vitamin D er viktigare det ein tidleg for imm AR 2 ral, skriv forsvaret enn sking. Konge- Heilstøypt Jon Hustad. tiske opposisjonen her i landet, , viser ny for riksp har trudd 6–7 oli- HELSE Bjørnson KOMMENT seier Erling Borgen. Ho fortel vidare at tilbakemeldinga Etne vidaregåande skule. Desse har jobba AR 15 Edvard Hoem bør skrive tre band i staden for to om Bjørnstjerne INTERVJU 3 to om Bjø Bjørnson, skriv Geir Mork.Morkrnstje rne og snilt argument samanlikna med det hatet og . eit passord. Når lånarane har logga seg ret 2013 og skal vere sekretær for ei styringsgruppa slaget BOKMELDI i Kulturdepartementet. Eg innrømmer gjerne at eg NG 27 Ord-avdukinga Slå av lyset! Det gjekk friskt Mange av dei innbydde kom føre seg på slottet ikkje,ikkje, men likevel las Einar med å lage ein reklamefilm for ordninga Økland prologen sin då Norsk frå den kommunale administrasjonen og Ordrdbokbok band 8 vart avduka. Bønder på Islay i Stockholm i 1821, idane driv brørne David På Hebr ardsbruk. PROLOG 22–23 og Neil McLellan g då Carl Johan gav ISSN 0803-3340 Pump opp den grenselause irritasjonen nynorsken kan vek- I desember kjem to tusen på vitjing. 4 på, kan dei leite i biblioteket sin katalog gjæser 8 Vankunna med mange av dei fremste – og beste – språkpam- –23 tundra 22 RTASJE handfast audiens skalv litt – dette er store greier for ein kar som meg. REPO Dei fyrste utgåven ske Leksikon underapporte av 9 7 7 0 8 Leksikon underapporterStore Nor til statsminister 0 3 3 3 4 0 1 5 grepa i DDR. Sam - ertete over kallar Sven G. Holtstid tidsforf sforfalsking - Dystre Peder Anker. Holts alsking,, «Bok i butikk». 19 mark det. Foto: Scanpix lokalpolitikarane har vore god. prognosar re SIDE HISTORIE 1 olja! 4–15 – Klimagassutsleppa er høgam vart enn ekstremscenarioarte sol Pål Frå Lesja år sidan, fo laga for ti kje i mange ordskifte, spesielt på nettet, men òg i i Cicero. ud med roman pane i landet. Prestr LIMA 4–5 og finne bøkene dei ønskjer. Så tingar dei K Regjeringa vil ha Systrene Guri og gård Botheim har Sig skriverid Sørum roman – saman, ord for ord. - oss til å sløkkje ord for ord. LITTERATU Det var ikkje lett for bibliotekar Guri L. R 18–19 lyset i gangen media og rundt kaféborda. samstundes som boka og kan kanskje allereie same dagen ho set noregs e Norsk bestseljarberg seld e­ rekord Clara Tschudi frå Tøns i tildelingar av . Nerland 140.000 eksemplar av keisarinn Ill.: Stein boka si i Tyskland i 1889 Økonomisk Ravatn og biblioteksjef Any Heggebø å ATUR 16–17 LITTER blåmåndag oljekonsesjonar. Skal vi tru nasjonalbud

03-3340 7 ISSN 08 4 er dei gode tidene for offentlegsjettet, øker frå heile landet sektor ov ta turen til den lokale Joker-butikken eller B er. Side 4–5 1 5 ØKONOMI 3 3 4 0 0 8 0 3 9 7 7 6–7 ISSN 0803 -3340 Ein av journalistane i herverande avis opplevde bestemme seg for kven som skulle kronast 4 6 9 7 7 0 8 0 3 3 3 200-årsjubileet til Ivar Aasen og 100-årsjubileet til 4 0 1 5 ein gong å bli teken hardt i armen og rista litt i av Eit slikt lyft kan ikkje målast i Shell-stasjonen og hente ho. I tillegg til at lånarane kan tinge bøker til vinnar. Alle dei tre filmane imponerte Det Norske Teatret skal saman danne utgangs- Tips oss – ein mann som la for dagen eit svært ektefølt sinne – Vi fører statistikk over kor mange bø- i biblioteket sin eigen katalog, kan også dei med ei god blanding humor og infor- punkt for ei brei og rik feiring av alt norsk språk kroner, arrangementstal, mot nynorskrørsla. Ho tok seg ikkje veldig nær ker som blir tinga og køyrde ut, kor mange det lokale biblioteket skaffe bøker frå masjon. Men ein av dei tre skilde seg ut. om ein typisk av det, og verre ting har sjølvsagt skjedd mellom og språk i Noreg. Vi skal bli språkleg rausare med spørjeundersøkingar eller røyste- som kjem inn via innleveringsboksane, og bibliotek i heile landet. Dei lånarane som kvarandre, og nynorskbrukarar skal bli litt rettare i – Filmen med plastilin var morosam, motstandarar. Men det er då verkeleg ikkje vanleg kor mange som låner bøker gjennom «Bok har nasjonalt lånekort, kan tinge bøker frå fengjande og gjev oss lyst til å sjå meir og ryggen. Sjefen seier han vil ha 2013 arrangement i tal i Stortinget. bibliotek i heile landet sjølve. folkeskikk å drive slik. i butikk». Vi ser heilt klart ein auke. Det vite meir. Han pirrar nysgjerrigheita og er år 2013. Det er så stort at for ein liten mann er det Biblioteket i Vindafjord søkte har auka litt om litt, men nå kan eg sjå at vi akkurat det me ser etter, sa Ravatn då ho Desto hyggelegare er det å kjenne på den vin- nesten umogleg å skjøne. Slik planen er no, invi- Nasjonalbiblioteket om støtte til pro- har dobla både utlånet og innleveringane i annonserte vinnarlaget for andreklassin- den som ser ut til å blåse mildt over nynorsken terer vi til ein 365 dagar lang heime-åleine-fest for sjektet «Bok i butikk» etter at dei hadde butikk sidan starten, seier biblioteksjefen. gane ved Etne vidaregåande skule. om dagen. Etter at nynorskforslaget frå utdan- opne dører i Nynorskens hus. Eg veit ikkje heilt kva For nøyaktig seksten og ein halv million kroner kan prøvd det ut eit halvt år, og fekk 170 000 ningsministeren kom for ein dag for nokre veker Nadine Wittek, Ingeborg Gussiås og type fest han ville ha ynskt seg, men eg reknar med Noreg få eit språkleg lyft for nynorsk, dialektar, ur- kroner for rundt eitt år sidan. sidan, har nynorsken opplevd å få god støtte frå Gode tilbakemeldingar Marit Kristine Steine laga vinnarvideoen, at han ville ha ynskt seg noko med språk. folksspråk, minoritetsspråk, innvandrarspråk, teikn- Desse pengane blir brukte til den 20 fleire hald, og kanskje mest oppsiktsvekkande: frå og denne er publisert både på Youtube språk, nabospråk og framandspråk – ja, til og med – Kven er det som nyttar seg av «Bok i butikk? prosent store stillinga som er knytt til VG. og Facebook-sida til Vindafjord bibliotek. for bokmål. Eit slikt lyft kan ikkje målast i kroner, – Det er ofte litt eldre folk, dei som prosjektet, og til transportutgiftene til Eg kan ingenting om jubileumsbransjen. Ja, det arrangementstal, spørjeundersøkingar eller røystetal Prosjektet «Bok i butikk» jobbar nå «Det er et privilegium for et lite land å ha to side- var flittige brukarar av biblioteka ute i levering og henting av bøker. -lesar tok litt tid i stillinga før eg oppdaga at det fanst ein i Stortinget. Det kan berre målast når du kjenner et- med å lage ei heimeside. Men sjølv om stilte skriftspråk», seier VG på leiarplass. At dette grendene før dei blei lagde ned. Vi ser Ein bebuar i bufellesskapet Sandeidtunet jubileumsbransje i Noreg. Men eg er ganske god ter sjølv og veit at du er bittelitt meir stolt av å bu i sjølve prosjektperioden er over 31. juli, kjem frå ei avis som i praksis ikkje let sine eigne også at dei litt yngre er flittige brukarar, køyrer til dei fem butikkane og bensinsta- som ikkje les på å gå på fest, og eg er veldig glad i alskens språk eit land som tek språkmangfaldet på gledeleg alvor. sluttar ikkje ordninga der. journalistar skrive nynorsk, er overraskande, men seier Heggebø. sjonane som er med på prosjektet, og – og med eit særleg stort hjarte for nynorsken. Så – Vi kjem til å halde fram med denne likevel gledeleg. Det er lov å ha to tankar i hovu- Ho peikar på at «Bok i butikk» dessu- leverer ut og hentar bøker. Desse fem Dag og Tid. med desse to kjernekompetansane i bagasjen la eg ordninga, men vi kan ikkje kvile på laur- det på ein gong. Endå viktigare er det når debat- tan er ei god ordning for folk som tek utlånsstasjonane har eigne innleverings- ut på tur for å snakke med mange titals ulike miljø Vi har utfordra alle samarbeidspartnarar, vener og bæra. Vi må ut og fortelje om ordninga; tredaktøren i VG seier ho har funne att språket vidareutdanning og kan få studielitteratur boksar for bibliotekbøker. Send SMS til 2007 slik: sitt og ønskjer å bruke det meir. Dette er sjølvsagt og fortelje dei kvifor det var viktig at nett dei gjorde idealistar til å gjere tilskodarane til deltakarar. Vi vere offensive og marknadsføre og vida- levert gjennom biblioteket til den lokale Tilsette ved biblioteket i Vindafjord er vakre tonar i nynorske øyre og uansett eit langt noko i Språkåret 2013. har diskutert store perspektiv og ørsmåe detaljar. reutvikle oss, slår Heggebø fast. TYPISK følgd av namn butikken deira. ute og lærer opp lånarane sine i korleis betre grunnlag for viktige diskusjonar enn «spy- Vi har vore yrande samde og rykande usamde. Og Biblioteket i Vindafjord har også fleire og adresse til personen. – Korleis er tilbakemeldingane frå lånarane? dei kan bruke «Bok i butikk». Dei er i 8. norsk mordliste»-snakket, som berre er eigna til å vi har – så vidt eg kan skjøne – gjort kva gjerast prosjekt på gong. – Vi får veldig gode tilbakemeldingar. klasse kvart år og på datakurs for eldre (Døme: TYPISK Jonas spisse konfliktane. g kan liste opp nokre funn etter denne feltstu- skulle. Kvifor? Av di vi veit at det engasjerer når det Dei har mellom anna prøvd ut bokutlån dien i norsk kultur-, utdannings- og samfunnsliv Folk rundt i dei mange grendene våre har og informerer om korleis utlånssystemet E er noko med språk. på campingplassar, og på Westcon, den Gard Større, Riksvegen Vi må ikkje vere redde diskusjonane. Alt er ik- med tilliggjande herlegdomar: etter kommunesamanslåinga opplevd at fungerer. kje berre bra med språkpolitikken vår, men alt både post, bank, bibliotek og butikkar blir største arbeidsplassen i kommunen, har 10, 5020 Bergen). er ikkje berre elendig, heller. Det kan vere klokt Ein går veldig lei av å høyre seg sjølv halde den lagde ned i bygda si. Då er dei veldig nøgde dei eit arbeidsplassbibliotek. ngasjerte ungdommar av nynorskens våpendragarar å vere ”djevelens same innleiinga 70 gonger. Den same vitsen er ikkje med at vi kan gi dei eit aktivt tenestetilbod E Han eller ho du tipsar advokat” og skjele kritisk også til eigne argument. like gøyal å fortelje etter fem månader på vegen. der dei bur, seier biblioteksjef Heggebø. I sju veker nå i haust har biblioteket en- om, får tre nummer av gasjert elevar i andre klasse mediefag på Nynorsken kan ikkje overleve på rein proteksjo- Nynorskbrukarar er jamt over opptekne av å breie Dag og Tid, heilt utan nisme. ut perspektiva, medan bokmålsbrukarar over heile plikter. Du får eit Flax- lodd som takk for hjelpa.

Adresse til redaksjonen: Trykk: Annonseprisar: Alt er språk – språk er alt

NR. 48 27. N OVEMBER – 3. D Redaksjon: LNK-Avisa Sunnhordland 1/1 side kr 20 000,- ESEMBER 2 009 48. ÅRG ANGEN LAUS SAL 35 KRONE Richard Brouillettes har laga R film om globaliseringa av det – Sjukefråværet i Noreg er det nyliberalistiske tankesystemet. høgste i verda. Det er mogleg å Det er 200 år sidanFelix Men delsohn - få det ned, seier vart fødd, oppfinnaren KULTUR 10–11 Knut Røed. av religiøs kitsch i musikken. avisa Elin Moen Karlsen Næringsbedet i Vatlandsvåg Opplag omlag 6000 (253x360 mm) INTERVJU 3 Ventemottak MUSIKK 24– 25 Dei er utviste flyktningar. D ei bur på ventemottak. No vil dei at dei at me skal sjå dei – på Facebook. Bladet kjem normalt ut 6 gonger per år 1/2 side kr 11 600,- SAMFUNN 6–7 Udugeleg Utgjevar: Faste spaltistar: 4235 Hebnes og kan tingast hjå (253x175 mm eller 124 x 360 mm)

USSAL 35 KRONER som fiende Kvinnelesnadva 009 48. ÅRGANGEN LA Presidentane i Venezuela, Cuba, Bolivia, Ecuad Vidar Høviskeland Telefon 52 79 04 80 LNK, tlf. 22 33 14 00, 1/4 side kr 7 400,- Kvifor skal alle kjendisaneAgnes Ravatn skri blar seg gjenn om Landssamanslutninga av ER – 26. NOVEMBER 2 nær kvinneblada. i NarvesNarvesen.en. Tre av dei av dei barnebøker om prinsesser,rår til kjøp av truse med rumperu Nicaragua allierte seg mot Bush. No rustar or og NR. 47 20. NOVEMB undrar Ragnar Hovland mpe- Stein Husby meinerKnut at ei Hamsunordi innlegg.INNSIDA 39 svar mot Obama. Men kva hender når ve dei til for­ rettssak ville gjeve ­ lang fengselsstraff. 32–33 ESSAY 18–19 Det er ein illusjon å tru at KRONIKK nezuelarar drivstoff kan berga bilsam . flest trur betre om presidenten i USA enn sin ei Telefaks 52 79 04 81 LNK-Avisa, tlf. 52 79 04 80, (128x175 mm eller 57x360 mm) bio Trygve Refsdal nynorskkommunar (LNK) funnet, skriv 2 Grand Old Men gen? KOMMENTAR Dei fyller sytti år, men både J on Eikemo og Svein Erik BrodB NR. 46 13. NO rodalal SIDE 4–5 vonar at det vert teaterteate også VEMBER – 19 r også Karl Ove Knausgård føyer seg inn i framtida. . NOVEMBER i ei lang rekkje av farmordarar, 2009 48. ÅRG TREMANNS Korrekturlesar: E-postadresse: [email protected] eller [email protected] 21 kroner per millimeter. Vitamin­ HAND 20–21 skriv Solveig Aareskjold Tore Rem vil vera snill mot musliANGEN LAU mar, men slem mot antroposofar.antroposofa SSAL 35 KRONE forsvaret ­ . KOMMEN – Dobbeltmoral, skriv R Vitamin D er viktigare for immun TAR 2 - Frp er den einaste utanrikspoli- forsvaret enn det ein tidlegare Konge- Heilstøypt Jon Hustadr.. tiske opposisjonen her i landet, har trudd, viser ny forsking.HELSE 6–7 KOMMENT seier Erling Borgen. Bjørnson AR 15 Dag Gjerde Pris kr 150 per år. Prisane gjeld ferdig materiell. Edvard Hoe m bør skrive tre band i Redaktør: staden for to om Bjør INTERVJU 3 Bjørnson, skriv GeirGei Bjørnstjern nstjernee r Mork. slaget BOKMELDIN Ord-avdukinga G 27 Slå av lyset! Det gjekk friskt Montering: Neste utgjeving: Mange av dei innbydde kom Toyni Tobekk ikkje, men likevel las Einar føre seg på slottet Økland prologen sin då NorsNorsk k Ordbok band 8 vart avdavduka Bønder på Islay i Stockholm i 1821, uka.. På Hebridane driv brørne David PROLOG 22–23 og Neil McLellan gardsbruk. då Carl Johan gav ISSN 0803-3340 Pump opp Norsk Plan as 30. mars 2012 Annonsar blir å levera I desember kjem to tusen gjæser på vitjing. 4 8 Vankunna [email protected] tundra 22–23 handfast audiens REPORTASJE Dei fyrste utgåven ske Leksikon un e av StoStor 9 7 7 0 8 0 3 3 ree Nor til statsminister 3 4 0 1 5 grepa i DDR. Samunderappoderapporte - rterterte over kallar Sven G. HoltsHolttidsforfalsking, tidsforfalsk - Dystre Peder Anker. ing, smark det. Foto: Scanpix Astrid Eidhammer Hjelmeland som pdf-fil til: [email protected] prognosar 19 HISTORIE 1 olja! SIDE 4–15 – Klimagassutsleppa er høgare enn ekstremscenarioa som vart Frå Lesja laga for ti år sidan, fortel Pål Prestrud i Cicero. med roman KLIMA 4–5 Systrene Guri og Sigrid Regjeringa vil ha gård Botheim har skrive r Sørum- – saman, ord ffor o romanoman oss til å sløkkje or ord.rd. LITTERATU R 18–19 lyset i gangen samstundes som ho set noregs Norsk bestseljar rekord Clara Tschudi frå Tønsbergv keisarinne­ selde i tildelingar av d 140.000 eksemplar a Ill.: Stein Nerlan boka si i Tyskland i 1889. 16–17 Økonomisk LITTERATUR blåmåndag oljekonsesjonar. Skal vi tru nasjonal 0 ISSN 0803-334 4 7 er dei gode tidene budsjettet, sektor over. for offentleg Side 4–5

1 5 ØKONOMI 3 3 4 0 0 8 0 3 9 7 7 6–7 ISSN 0803-3 340

4 6

9 7 7 0 8 0 3 3 3 4 0 1 5 4 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 5 Stavanger på topp Vidar Høviskeland Tid for endring For sjuande året på rad er Dagleg leiar i LNK Stavangerregionen vinnar av NæringsNM, NHO si rangering av fylke, regio- av norskfaget? nar og kommunar i høve Høviske ord næringsutvikling.

Elin Moen Karlsen [email protected] unnskapsminister Kristin dette med skilnaden på å barbera veit at dei ikkje kan språkforma. Kanskje bør departementet heller gå Halvorsen vurderer – på seg og skjera av seg haka. Ei likestilt språkform som dei altså inn i kjernen av problemet og gjera bakgrunn av eit notat frå skulle ha fått opplæring i gjennom noko med norskfaget i lærarutdan- Ullensaker er vinnaren av NæringsNM for K en største endringa kunn- kommunar i 2011, medan Sør-Trøndelag Utdanningsdirektoratet – å tona ned fem år på ungdomsskule og vidare- ninga. Her har det vore ein alt for skapsministeren skal vurdera satsinga på sidemål for å styrkja gåande. Det er noko fundamentalt låg standard i fleire generasjonar, og er det fylket som er best på næringsutvik- i løpet av det neste året, er hovudmålet og satsa sterkare på D gale med norskfaget generelt og me slit med konsekvensane av dette ling. Regionane, kommunane og fylka blir nemleg å fjerna standpunktkarakte- norskfaget. Statsråden meiner det er med sidemålsopplæringa for bok- i norsk skule i dag. Gi norsklærarar målte etter talet på nyetableringar, løn- rar og eksamen i sidemål. Dette er urealistisk å krevja at elevane skal målselevar spesielt. Noko må altså høgare løn og status, men set krav til semd, vekst og storleiken til næringslivet. ein særs dårleg ide og vil i praksis vera like gode i hovudmål og side- gjerast. kunnskap og motivasjon. Det er Telemarksforsking som har ut- vera å rokka ved sjølve prinsippet mål, og ønskjer ein tydelegare og arbeidd NæringsNM for Næringslivets for jamstelling av nynorsk og bokmål e er ikkje usamde i at norsk- Frp og Høyre har signalisert at dei mindre omfattande læreplan. Hovedorganisasjon (NHO) for åttande – stikk i strid med gjeldande norsk faget har blitt ein mastodont vil gjera sidemål (les: nynorsk) gong. Dette har ho sjølvsagt rett i, og læ- språkpolitikk. Me er sterkt kritiske til og har teke opp i seg alt valfritt om dei kjem til makta i 2013, M I NæringsNM 2011 blir Stavangerregionen Maritim: Stavangers maritime og landbruksmessige bakgrunn er noko av grunnen til at kommunen og regionen hevdar seg. replanen treng sårt til ei revidering. at ein faginstans som Utdanningsdi- for mykje marginalt stoff. Pensum trass i sterk motstand i eigne rekkjer følgd av Trondheimsregionen og I dag lærer mange av dei som har rektoratet ser ut til å la fordommar kan med fordel kuttast ned, slik at lokalt. Dei tre regjeringspartia gjekk (Foto: Max Froumentin) nynorsk som sidemål, ikkje eingong og populisme få styra utviklinga av elevane kan bruka meir tid på å derimot til val på at dei skulle styrkja Ålesundsregionen på andre- og tredjeplass. dei grunnleggjande elementa i faget, det norske språket ved å redusera læra basisdelane av faget. Det betyr nynorsken og arbeida for meir like- Bak Ullensaker kommune kjem Sandnes med å gjere allereie eksisterande selskap – Vi jobbar aktivt for å prøve å halde – Nesten alle regionane sør i landet av di dei knapt får undervisning i kunnskapskravet i basisfaget norsk. ikkje at ein skal kutta ned på krava stilling mellom nynorsk og bokmål. og Sola. Når det gjeld fylka, kjem Oslo på tritt med utviklinga i kommunen, samstun- har anten stått stille eller hatt tilbake- språkforma. Norskfaget har teke opp til kunnskap i nynorsk og bokmål – Lat oss håpa at utspelet frå Kristin andreplass og Rogaland på tredje. merksame på nye marknader. Ei tilnærming til omorganisering av des som vi legg til rette for utvikling mange gong. Mange regionar i Agder, Telemark i seg så mange sjangrar og tema at snarare tvert om: Ein gjer ikkje ein Halvorsen fører til ei faktisk styrking Ifølgje rapporten Telemarksforsking Administrerande direktør, Jan norskfaget slik Kristin Halvorsen no det ikkje vert tid til å undervisa i alt, elev flinkare i norsk ved å gi han av faget norsk. har utarbeidd, har Stavangerregionen Soppeland, meiner partnarkommunane år fram i tid, seier plan- og næringssjefen i og Østfold har gått tilbake. Regionane i tek til orde for, vil få konsekvensar og dette ser ut til systematisk å gå ut eller ho mindre norskopplæring! vore den klart beste næringsregionen og fylkeskommunen har gjort eit modig Ullensaker kommune. – Nå jobbar vi også Rogaland og ytre Hordaland har stort sett langt ut over skuleverket. Lat oss ta over opplæringa i sidemål. sidan 2000. Trondheimsregionen og og naudsynt val ved å opprette Greater for å få fleire kompetansearbeidsplassar stått stille, men dei kunne då heller ikkje eit døme frå ein av medlemskom- Kristiansandsregionen følgjer på andre- og Stavanger. til kommunen, det har det ikkje vore så hatt særleg framgong, sidan dei i fjor – og Me ønskjer såleis arbeidsgruppa som munane våre: Bykle Arbeidarparti tredjeplass. – Andre regionar som vi gjerne saman- mange av i Øvre Romerike. fleire tidlegare år – var blant dei beste no skal laga utkast til ein ny lære- har kome med framlegg om at Bykle Me er ikkje usamde i at norskfaget har blitt – Lista over dei 20 beste næringskom- liknar oss med, har organisert arbeidet regionane i landet, oppsummerer Vareide. plan i norsk, lukke til med arbeidet skal gå frå å vera nynorsk til språk- med næringsutvikling på denne måten Årsaka til at NHO kvart år får utar- og vil vona at dei går djupare inn i nøytral kommune. Hovudargumen- munane etter 2000 viser same mønster Kompetanse i ein mastodont og har teke opp i seg alt for lenger enn oss, medan vi ser at nye nå beidd ein slik prognose for næringsutvik- problemstillingane enn det Utdan- tasjonen var at det er så få saksbe- som for regionane ved at dei fleste kom- Sør-Trøndelag kjem etter. Det er ikkje tvil om at dette er ling i fylka, kommunane og regionane, seier ningsdirektoratet ser ut til å ha gjort handlarar som kan nynorsk – og at munane er lokaliserte nær ein av dei mykje marginalt stoff. Randi Reese (SV) er i fylkestinget og regiondirektør i Rogaland, Hallvard Ween, – så langt. Tida er overmoden for potensielle søkjarar til kommunale største byane. Det er spesielt mange kom- ein god måte å gjere det på, slår han fast. fylkesutvalet i Sør-Trøndelag fylkeskom- noko om på NHO Rogaland sine nettsider: endring av norskfaget, men så er det stillingar kvir seg for å søkja når dei munar rundt Stavanger, som er den femte mune, ho er også leiar av den regionale – Eit næringsliv som veks og skapar beste næringskommunen dei siste ti åra. Ekspansive Ullensaker utviklingskomiteen. verdiar og sysselsetjing, er avgjerande Sola på førsteplass og Sandnes på tredje- Ullensaker kommune er ein av kommuna- – Eg trur noko av årsaka til at Sør- for utviklinga av eit godt lokalsamfunn. Vi plass grensar alle til Stavanger, skriv pro- ne i Noreg som veks raskast. Kommunen Trøndelag gjer det så bra når det gjeld håpar derfor at NæringsNM kan skape sjektleiar Knut Vareide i Telemarksforsking har nå 31 000 innbyggjarar og har dei næringsutvikling, er at vi har gode føre- Sagt i media: debatt lokalt i kommunane om kva som i rapporten. siste åra vokse med 1000 innbyggjarar setnader gjennom eit godt landbruk, unike må til for å etablere eit godt næringsklima årleg. Innan 2030 vil det vere 50 000 utdannings- og kompetanseinstitusjonar Karakterkrav eit minimum For defensivt og attraktive lokalsamfunn. Det er viktige Olje og gass gir nyskaping som bur i Ullensaker. Kommunen ligg på og eit godt samarbeid med andre regionar at politiske organ på ulike forvaltningsnivå «Et minimumskrav er at sidemålet har sin egen karakter. Etter mitt syn vil noe – Du blir ikkje betre i språk av å læra mindre språk, seier Audhild Gregorius- Øvre Romerike, 25 kilometer frå Oslo. som Nord-Trøndelag og Midt-Noreg elles, – Det er tre årsaker til at Stavangerregionen skapar eit godt næringsklima, slik som annet være et løftebrudd, og jeg kan ikke skjønne at verken SV eller Ap kan dotter Rotevatn, til Dagsavisen. Rotevatn er dagleg leiar i Allkunne og meiner Noregs hovudflyplass, Gardermoen, ligg seier komitéleiaren. har så god næringsutvikling og har hatt tilgang på areal, rask sakshandsamingstid, akseptere det. Sp har programfestet at elevene skal ha karakterer i både ho- framlegget frå Halvorsen er «veldig defensivt». det dei siste 10 åra. Konsentrasjonen i kommunen. – Viss ein skal få til noko i fylket, må vedmål og sidemål. (…) Hvis en tar bort en egen karakter i skriftlig sidemål, – Vi er godt nøgde med å få god plas- god infrastruktur og tilgang på kompetent – Det å vera sterk i norsk, både bokmål og nynorsk, er ein føresetnad for å av olje- og gassnæringa i regionen er det vere levedyktige lokalsamfunn, og vil det virke direkte negativt for nynorskens posisjon, seier Håvard Øvregård i sering i NæringsNM dette året også, slik arbeidskraft. lukkast også i andre fag, seier Rotevatn og viser til alle fordommane rundt den viktigaste faktoren, med ein skog av det har fylkeskommunen lagt til rette for Noregs Mållag til Dagsavisen.» nynorsk: – Er du dårlig i nynorsk, er det nynorskens feil. Er du dårlig i fransk, underleverandørar til bransjen. Elles er vi har gjort dei siste åra, seier plan- og næ- gjennom ein desentralisert skulestruktur er du en latsabb. tradisjonen for gründerskap i regionen ringssjef Elisabeth Frøyland til LNK-avisa. når det gjeld vidaregåande skular. Fylket ein faktor. Summen av landbruksbakgrunn Gardermoen er med sine 13 000 tilset- har også ein god motor i Trondheim by, og ein maritim bakgrunn kombinert med te den største arbeidsplassen i kommunen. held ho fram. ei praktisk tilnærming gjer at aktørar kan – I 2011 reiste 25 millionar passasjerar tilby høgteknologiske løysingar til olje- og over Gardermoen, og dette talet vil pas- gassbransjen. Den siste faktoren er at vi sere 55 millionar i 2030. For kvar million Jamnare fordeling er flinke til å samarbeide. Politikarane passasjertalet aukar med, blir det oppretta Resultata som kjem fram i NæringsNM verdset næringslivet og legg til rette for rundt 800 nye arbeidsplassar, fortel plan- 2011, viser at næringsutviklinga i Noreg næringslivsutvikling. Det gjer at det er at- og næringssjefen. er jamnare fordelt enn tidlegare. Det traktivt og lettare å drive her i regionen, er nå både gode og svake regionar i alle [email protected] LNK arbeider for å skape positive haldningar til Ullensaker er i ei særstilling på grunn slår administrerande direktør i Greater landsdelar. • nynorsk språk og kultur og for at kommunane og av dette. Elisabeth Frøyland sin jobb går styresmaktene tek desse sakene opp gjennom sine Stavanger, Jan Soppeland, fast. – I kartet som viser resultata for Dagleg leiar: mest av alt ut på å leggje til rette for den planverk. NæringsNM i perioden 2001–2010, Vidar Høviskeland Greater Stavanger blei oppretta av 15 enorme veksten i både arbeidsplassar og ser vi at der er ein konsentrasjon av • kommunar og Rogaland fylkeskommune folketal. LNK tek på seg å vere talerøyr for medlemene regionar med god næringsutvikling på Styret: og spreie informasjon som styrkjer dialektane, for fire år sidan. – Det blir lita tid til å vere nærings- det sentrale Austlandet, langs kysten på Astrid Myran Aarvik , styreleiar nynorsk skriftspråk og dei kulturtradisjonane – Vi er eit verktøy som kommunane og sjef. Eg jobbar mest med planar; å leggje dette står for. Laura Seltveit fylkeskommunen har etablert som eit bin- Sørlandet og langs kysten frå Rogaland til Landssamanslutninga til rette for næringsliv og bustader med Rune Øygard deledd mellom seg sjølv og næringslivet. Møre, skriv prosjektleiar Knut Vareide om av nynorskkommunar (LNK) • attraktive område og infrastruktur. Dette Solfrid Borge Vi prøver å finne ut kor skoen trykkjer utviklingstrekka. • samsvarer også med valet politikarane Gunnar Strøm LNK samarbeider med: for næringslivet, slik at vi kan endre på Når det gjeld resultata for regionane P.B 704 4 har gjort for kommunen. Vi skal vere ein Bladet Sunnhordland rammevilkåra frå kommunane og fylkes- i NæringsNM 2011 samanlikna med dei St. Olavs plass KLP forsikring ja-kommune, og her er det plass til alle, Varamedlemer: siste ti åra, ligg regionane som har forbetra 0130 Oslo Hotell Bondeheimen kommunen si side, seier Soppeland. slår Frøyland fast. Nils R. Sandal seg mest, frå Dovre og nordover. Dei fleste • Fagforbundet Greater Stavanger jobbar for nyskaping, Nå jobbar kommunen med å utvikle Olaug Grana Kommunalbanken slik at næringslivsidear kan bli til prosjekt regionane i Trøndelag, Nordland og Troms www.lnk.no Gardermoen Næringspark på 5000 dekar. Sjå meir på LNK.no Bjørn Fredrik Nome har hatt ei sterk forbetring i plasseringane • og ikkje berre stoppe opp i idéfasen. Det Her skal mellom anna austlandslageret til om tilboda kortet gir • interkommunale selskapet jobbar dessu- butikkjeda Coop opne om eit par år. sine i NæringsNM 2011. tan aktivt med internasjonalisering og 6 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 7 Gundersen ny leiar i KS? På KS sitt landsting i Oslo sitjande medlemene i KS sitt landsstyre Vil bli språkleg nøytrale er aktuelle. Desse er tidlegare fylkesord- 12. til 14. februar skal det førar i Rogaland og KS-nestleiar, Odd avgjerast kven som over- Arild Kvaløy, og Hanne Braathen, som er tar styreleiarvervet etter tidlegare ordførar i Storfjord (2003–2011). At dei skal bruke nynorsk, bør ikkje forslaget falt, og saka skal no opp att i Bakgrunn I februar skal kommune- Halvdan Skard (Ap). Sosialistisk Venstreparti (SV) har ikkje styret i Bykle avgjere om vere eit kriterium. februar, slik ho ligg. eigen kandidat til KS-styreleiarvervet. – Vi tenkjer at folk som søkjer ein – Ein del opplevde at saka kom vel Toyni Tobekk – Vi støttar Ap sin kandidat, fortel Ivar Kommunestyret i Bykle skal i kommunen skal gå over jobb, er fagmenneske innafor sitt felt. fort opp, og det kan vi ha forståing for, [email protected] Johansen, som er sentralstyremedlem i februar 2012 ta stilling til om Bykle frå å vere nynorskkom- Skriftspråket er ein av reiskapane deira, seier Næss. KS for SV. kommune skal bli språkleg nøytral. mune til å bli språkleg og dei har truleg ønskje om å bruke den – Men den utgreiinga det blir bede om, Kommunen har i dag nynorsk som målforma dei kan best. opplevde vi som ganske omfattande og til Gjennom Skard sine 20 år som styreleiar nøytral. rir til partia administrasjonsspråk. Han kjenner ikkje til dokumenterte dels vanskeleg å finne ut av, og eg stussar har det vore stor semje i hovudstyret om F kven som skulle leia dei. Etter landstinget Framstegspartiet har heller ingen eigen Å bli språkleg nøytral inneber at Toyni Tobekk døme på at målforma har hindra rekrutte- på at det blir reagert så sterkt. I denne er det sannsynlegvis ei kvinne som er kandidat. kommunen ikkje tek stilling til ei ring, men seier ein har fått signal som tyder saka opplever eg dessutan at folk har [email protected] styreleiar for organisasjonen. føretrekt målform. I praksis tyder på at dette er ein medverkande årsak til at bestemt seg, så for den del kunne vi nok – Etter gruppemøtet vårt 12. februar er – Personen som skal overta styreleiar- det at tilsette kan nytte den mål- rekruttering av fagfolk kan vere vanskeleg. teke avgjerda på møtet i januar. det avklart kven vi ønskjer å støtte som forma dei ønskjer, med mindre Bakgrunnen for at saka kom opp, er eit Han peiker vidare på at kommunen i dag Saka om språkleg nøytralitet skal opp jobben etter Halvdan, har mykje å takke styreleiarkandidat. Fram til då snakkar brev frå kommunestyrerepresentant Dag han for. Eg trur ikkje etterfølgjaren skal kommunestyret vedtek noko anna. har mange tilsette som ønskjer å bruke i kommunestyret i Bykle 23. februar. AP SIN KANDIDAT: Mette Gundersen frå Kristiansand er Ap sin kandidat til å vi med dei partia som ønskjer å snakke Det tyder vidare at statlege organ Hovden (Ap), som føreslår at kommunen nynorsk som tenestemål. Medlemskapen i LNK er ikkje eit punkt prøve å fylle skoa hans, men heller bruke overta styreleiarvervet i KS. (Foto: Kristiansand arbeiderparti) med oss, lokkar Austevoll-ordførar Helge ikkje er pålagde å nytte ei særskild blir språkleg nøytral og melder seg ut av – Men for somme er det i dag ei i framlegget. sine eigne. Det er ikkje tvil om at Halvdan André Njåstad, som jobbar med dette målform når dei vender seg til LNK. belastning at dei blir brukte som ekstra har gjort ein god jobb for kommunal sek- for Frp. kommunen. Skulemålet i ein kom- Kommunen har sidan utgreidd saka og språkvaskarar for andre tilsette. tor, seier administrerande direktør i KS, har sete i valkomiteen til Ap før landstinget halde fram med den tradisjonen og bidra Bjørg Tysdal Moe (KrF) er nestleiar i mune kan vedtakast separat. lagt fram forslag om at Bykle kommune Ordføraren ønskjer å understreke at Sigrun Vågseng. til KS. til å utvikle KS sin posisjon som ein aktiv KS-styret. Ho peikar på at Halvdan Skard På Ap sine nettsider uttaler Tvedt om samfunnsutviklar på vegner av medlemene. Forslaget om språkleg nøytralitet går over til å bli nøytral i skriftspråket frå om kommunen er for språkleg nøytralitet, Kandidatane til styreleiarvervet er kla- har gjort ein god jobb, men at det nå blir Mette Gundersen: KrF sin kandidat til styreleiarvervet er i Bykle kom opphavleg frå kom- 1. mars i år. Ordførar Jon Rolf Næss (Ap) så tyder det ikkje at ein er mot nynorsk. re. Mette Gundersen er Arbeidarpartiet bra med fornying i KS-hovudstyret. – Ho er ein lagspelar og vil jobbe for Torhild Brandsdal. Ho har vore ordførar munestyrerepresentant Dag Hovden kjem til å stemme for at Bykle blir språkleg – Motivet vårt er at folk skal kunne velje sin kandidat. Ho har vore representant i – Ved eit leiarskifte blir det fornying, og (Ap). Han føreslår at kommunen nøytral. Til LNK-avisa seier Næss at han Kristiansand bystyre sidan 1999. Ho var å vere ein samlande KS-leiar som repre- i Vennesla sidan 1999. Høgre sin kandidat det er bra for ein organisasjon, det også. vil stemme for at Bykle skal bli språkleg vararepresentant til Stortinget for Vest- senterer alle medlemene til KS. er Gunn Marit Helgesen. Ho har vore blir språknøytral, og at ein melder Utsett Ei slik leiarrolle kan utøvast på forskjel- seg ut av LNK. Han peiker i sitt nøytral, av fleire grunnar. Agder frå 2001 til 2005, statssekretær i fylkesordførar i Telemark i åtte år fram til lige måtar. Tidlegare har det vore veldig Om kommunen no skulle vedta å bli framlegg på at dette ikkje vil in- Kulturdepartementet i perioden 2005 til Vil vere samlande sist val. Før det var ho fylkesvaraordførar. konsensus når det gjeld val av styreleiar, språkleg nøytrale, vil det ikkje føre til noka nebere ei endring i målform for 2007 og varaordførar i Kristiansand frå Venstre sin kandidat er Gunn Berit Valfritt endring i skulemålet direkte, slikt må ved- Gundersen sjølv har følgjande kommentar og det håpar eg det blir nå også, slår skulane si undervisning. 2007 til 2011. Gjerde, som var ordførar i Hareid frå 1999 nestleiaren fast. – I Bykle kommune har vi positiv folke- takast separat. Ordføraren er heller ikkje til kandidaturet sitt: – Vi er heilt klare på at vi er det største til 2007. I perioden 2005 til 2009 var ho Det er to grunnskular i Bykle, og talsvekst med stor tilflytting, og vi har med på at kommunen sitt vedtak aleine – Det er absolutt ei spennande utfor- ifølgje Allkunne hadde 95 prosent partiet i KS sitt landsstyre, og at det då er dring. Eg har stor respekt for den innsat- vararepresentant til Stortinget. Nå er ho etter kvart folk frå alle fylka i landet her. kan vere styrande for dei vala andre kjem fylkesvaraordførar i Møre og Romsdal. av elevane ved desse skulane til å ta ved seinare høve. naturleg at Ap får styreleiarvervet, seier sen Halvdan Skard har gjort for KS sine Kommunen må spegle denne utviklinga, og Senterpartiet ønskjer ikkje å gå ut med nynorsk i 2009/2010. – Desse vil uansett kome på banen før fylkesordførar i Rogaland, Tom Tvedt, som medlemer, og måten han har opptredd vi må la folk få velje kva språk dei ønskjer namnet på sin kandidat, men fortel at dei I Setesdal-regionen er det fem å bruke. eller seinare. Ein må våge å drøfte desse på som ein samlande leiar. Eg ønskjer å kommunar, med denne forde- Han peiker vidare på at det er ein tøff tinga, heller enn å tie dei i hel. linga: Bykle, Valle og Bygland er kamp å rekruttere kompetente folk innan Då saka var ope til handsaming i kom- nynorskkommunar, medan Evje enkelte tenesteområde i kommunen, og i munestyret i slutten av januar, enda det i og Hornnes kommune er språkleg ein slik kamp trur han at valfri målform vil utsetjing. Senterpartiet ønskte i tillegg til nøytral. vere ein fordel. utsetjing ei breiare utgreiing av saka. Det Regional språlrøkt - for deg som meiner noko Bygland kommune ønskjer opp til handsaming med tanke på den saka at alle framlegg Setesdal Bykle no har oppe. Det vart ikkje fatta noko vedtak i rådet for eller imot, seier regionråd gjer, skal kome Leiv Rygg. I dag blir dei fleste saksframlegga på nynorsk. frå regionrådet lagde fram på nynorsk, men ein del kjem også på bokmål. Slik vil det Fryktar for skulemålet Toyni Tobekk truleg halde fram, og stoda er sånn sett til [email protected] Mosdøl er ikkje overtydd. Han har ikkje det same grunnlaget i februar. Det synest å leve med, meiner han. Rygg understrekar Viss Bykle kommune blir at eit regionsamarbeid er avhengig av at språknøytral, vil det få tru på ein kommune som lèt dei tilsette Mosdøl er trist og viser til at dette er ei i administrasjonen skrive den målforma sak som engasjerer. Så viktig er dette for Bygland at dei fatta eit partane i samarbeidet er så samde som konsekvensar også for mogeleg. dei vil, men som forventar at dei tilsette i – Vi hadde 10-15 tilhøyrarar på ben- vedtak om saka i formannskapet, som sidan Eit stimulerande nettmagasin skulemålet. Det meiner skulen held på nynorsken. kene under kommunestyremøtet i januar. vart lagt fram for regionrådet. Ordførar varaordførar Tor Hallvard – Kommunen er flaggskipet her, det Det er mange i høve til det vi er vane med. Leiv Rygg (Sp) i Bygland, som dessutan Tidleg ute for elevar på ungdomstrinnet Mosdøl (Sp). er klart at dette vil få konsekvensar også Både privatpersonar og mållaget har en- er leiar i regionrådet, seier til LNK-avisa Til no har altså nynorskkommunane vore inn i skulen. gasjert seg i media og vendt seg direkte at dette vart lagt fram som ei orientering i fleirtal i Setesdal regionråd. Rygg er ik- og i den vidaregåande skolen Tor Hallvard Mosdøl er heller ikkje til dei folkevalde for å seie meininga si om for rådet om korleis Bygland ønskjer at kje i tvil om at både Bygland og Valle vil Toyni Tobekk det skal vere. – på nynorsk! nøgd med saksgangen så langt. Han er ein saka, som har blitt ein snakkis i bygdene, halde fram med å vere nynorskkommunar. [email protected] av dei som meiner saka kom for fort opp, ifølgje Mosdøl. Utsegner som ordførarane har gitt i media utan at ein fekk tid til å setje seg skikkeleg Varaordføraren signaliserer no at par- Tre nynorskkommunar dei siste vekene, tyder på at målet har ein trygg posisjon desse to nabokommu- Mosdøl var ein av dei som bad om å få saka inn i ho. I tillegg er utgreiinga mangelfull, tiet ikkje kjem til å gi seg så lett. Setesdal regionråd består i dag av fire www.magasinett.no nane. Rygg trur i det heile at nynorsken utsett då ho var til politisk handsaming meiner han. – Vi kjem til å gjere den jobben vi kommunar, Bygland, Valle, Bykle og Evje og har ein sterk posisjon hjå setesdølen. i slutten av januar. Han er sterkt kritisk – Eg saknar vurderingane og konse- meiner administrasjonen burde ha gjort. Hornnes. Av desse er dei tre første ny- – Vi har vore nynorskkommunar sidan Nett det du treng på nettet? både til realitetane i saka og korleis ho kvensutgreiinga i ei så viktig sak. Dette Vi vil få inn fleire vurderingar av kva ny- norskkommunar, medan Evje og Hornnes nynorsken kom, seier han og peiker på at er utgreidd. handlar om historia vår; vi har hatt ny- norsken har å bety for kommunen, gjerne er språkleg nøytral. Til NRK har Evje og Bygland truleg var den første kommunen – At det er tungvint for dei tilsette å norsk som administrativt språk i Bykle så nøytrale som mogeleg. Og eg trur det Hornnes kommune gitt uttrykk for at dei som tok landsmålet i bruk som adminis- skrive eit språk dei ikkje beherskar, er for KRITISK: Varaordførar Tor Hallvard sidan 1922. Og skulane våre har brukt er ein reell sjanse for at vi kan nå gjennom ikkje ønskte å krevje at alle saker frå regi- trativt språk. så vidt greitt. Men eg meiner dette handlar Mosdøl (Sp) meiner konsekvensane av nynorsk sidan 1902. I år kunne vi feira med argumenta våre, seier varaordføraren. onrådet vert lagde fram berre på nynorsk. I tillegg talar mykje for at Lars K. Liestøl mest om viljen, minst om evna. ein overgang til språkleg nøytralitet 110-årsjubileum. I staden sit vi og hand- – Dette er ikkje vegen å gå. Nynorsk Ordførar Bjørn A. Ropstad (KrF) seier til frå Bygland var den første stortingsman- NO OG MED EIGA Vi må sjå dette i ein større saman- er for dårleg utgreidd. (Foto: Judith S. samar ei slik sak. Det synest eg er ganske er ein del av identiteten vår i Bykle, og vi NRK at han er usamd i at alt skal skrivast nen som nytta landsmål frå talarstolen heng, seier varaordføraren. Han fryktar Litlehamar) historielaust. har eit ansvar som kulturberarar. på nynorsk, og at sakshandsamarane må få dessutan for skulemålet viss Bykle blir ein skrive på bokmål når det kjennest naturleg på Stortinget då han kom inn der i 1874. HANDBOK – Dette syner noko av kva historiske og språknøytral kommune. forslaget som kom frå Dag Hovden i for dei. Engasjement kulturelle røter vi har, slår Rygg fast. Arbeidarpartiet, står det at forslaget ik- FOR LÆRAREN! Senterpartiet bad om å få ei breiare ut- kje inneber noka endring i målform for Som før Flaggskipet greiing i tillegg til utsetjinga, men forslaget skulane sin del. I saksutgreiinga frå Bykle kommune er ik- deira fall. No skal saka handsamast på – Det var ei oppmoding frå vår side som kje skulemål nemnt, men i det opphavlege eg orienterte om, eg fann det feil å ta ho 8 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 9

til forskjellen, men opplever det som na- Han trur ikkje politikarane kjem til å følgje og sidemål, seier Lomheim til vekeavisa stor respekt for – skriv at no må vi ta inn turleg, seier ho. tilrådinga frå Utdanningsdirektoratet. Dag og Tid. over oss at vi er blitt eit multikulturelt – Kva kan du som debattredaktør i ei av – Eg har snakka med politikarar frå alle Nynorskforkjemparen meiner målfolk samfunn, at folk er negative til nynorsk, og dei leiande avisene i landet bidra med for å regjeringspartia, og tilbakemeldingane har har meir å hente på å krevje høgare kvali- at fagtrengselen i skulen gjer det naudsynt styrkje nynorsken? vore veldig tydelege. Forslaget frå direkto- tet i norskundervisninga enn på å insistere å prioritere, tek eg det personleg. Når ein Støtte frå uventa hald ratet er i direkte strid med partiprogram- tvitrar skriv forakteleg og kunnskapslaust – Eg er konsekvent på at viss vi får ein på sidemålskarakter. For norskfaget er nynorsk tekst, skal også redigeringa vere met til alle dei tre regjeringspartia, og eg ikkje godt nok, peikar Lomheim på. om den kvite privilegerte etnisiteten (!) nynorskingen, tek eg det personleg.» Trass i fallitterklæringar – Frigjerande å skrive på nynorsk. Og så kan eg skrive meir på er sikker på at dei kjem til å følgje sitt eige – Det er altfor vidt, og det er for mykje nynorsk. Der må eg ta meg saman. program, konstaterer Øvregård. evaluering og karaktersetjing. Lærarane frå svorne nynorsktilhen- nynorsk Sjølv om den massive støtta mållaget yter ikkje god nok undervising i norsk Trøysteforslag frå garar har sidemålsdebat- Debattredaktør Elisabeth Skarsbø Moen Nynorskmobilisering og nynorsken har opplevd den siste tida, og i rettskriving, slår Lomheim fast. Han Halvorsen ten ført til at nynorsken er frå Fræna i Møre og Romsdal og har er gledeleg, er han likevel ikkje heilt nøgd. Noregs Mållag har fått over 700 nye med- synest vidare at lærarutdanninga i norsk Etter kvart som debatten har gått fram har fått brei og uventa vakse opp med nynorsk. – Det er veldig trist at vi har eit ikkje er god nok. – Nynorsk er det skriftspråket som lemer sidan debatten starta. og populariteten til SV tilbake, kom støtte den siste veka. – Dette har heilt klart vore ein mobili- Utdanningsdirektorat som kjem med kunnskapsministeren med ytterlegare er bygd på norske dialektar. Det tek opp slike forslag, som ikkje er med på å betre i seg norsk kultur på ein måte som ikkje serande diskusjon for sidemål og nynorsk. Meir bokmålsstøtte til eit forslag. Elevar som vel nynorsk som undervisinga, og som jobbar mot nasjonale hovudmål i den vidaregåande skulen, Elin Moen Karlsen bokmålet fangar, seier ho til LNK-avisa. Dei aller fleste synest det er viktig med nynorsk vedtak og regjeringspartia sitt partipro- kan få eitt ekstra poeng på vitnemålet. [email protected] Ho har skrive ein leiar som forsva- språk, at det er viktig å lære språk, og at Rogalands Avis var også tidleg ute gram. Dette bør få konsekvensar, meiner Ekstrapoenget er mest aktuelt om elevane det er betre å lære meir enn å lære min- med å vise støtte til sidemål og ny- rer sidemålet og sidemålskarakteren på mållagsleiaren. Kva konsekvensar kan han får éin skriftleg karakter i norskfaget, mot dre, slår leiar i Noregs Mållag, Håvard B. norsk. I leiaren 25. januar skriv avisa: At mållagsleiar Håvard B. Øvregård, nynorsk. ikkje seie noko om. dagens to. Øvregård, fast. «Kunnskapsministeren slår et slag for at Nynorsk kultursentrum-direktør Ottar – Det var frigjerande å skrive nynorsk Noregs Mållag har nå bede om eit møte – Dette er eit veldig godt forslag. Han trur ikkje kutt i sidemålsunder- mindre kunnskaper i nynorsk skal gi bedre Grepstad, nynorskkjendisane Arne igjen. Det står meg mykje nærare. Når eg med Utdanningsdirektoratet. visinga er måten å styrkje norskfaget på. kunnskaper om bokmål. Med andre ord Nynorskelevar er mykje flinkare i sidemål Hjeltnes og Odd Nordstoga, Samlaget- skriv bokmål, ligg det ei kulturell hinne – I staden for å kutte i noko som gjer – Vi ønskjer å ha eit møte med dei om like seriøst som å foreslå at færre timer enn bokmålselevar, og dette ekstra poen- direktør Edmund Austigard, rettskrivings- mellom meg og språket. Nå vil eg skrive det som dei har føreslått, og kvifor dei har i kjemi skal gi bedre karakterer i fysikk». get vil honorere den reelt større språk- nemndsleiar Grete Riise og kommunal- og meir nynorsk, seier Skarsbø Moen. oss betre, kan ein heller prøve å gjere føreslått det, fortel Øvregård. Avisa held fram med å skrive at dei har kompetansen nynorskelevar har, seier leiar regionalminister og Senterparti-leiar Liv – Kvifor er det så viktig med ein eigen sidemålsundervisinga betre. I mine mange til gode å sjå haldbar dokumentasjon på i Noregs Mållag, Håvard B. Øvregård, til Signe Navarsete er uroa for framtida til karakter i sidemål? møte med politikarar den siste veka har eg odt nok med éin at svekka undervising i sidemål gir betre VG Nett. nynorsk etter kunnskapsministeren sine – Ein karakter er uttrykk for kompe- nytta eit døme frå TNS Gallup, som gjorde – G resultat i hovudmål. – Vil ikkje dette diskriminere elevar utspel, kjem ikkje som ei overrasking. tansen i eit fag. Å ikkje setje karakter er ei undersøking for Utdanningsdirektoratet karakter i 2006. Der kom det fram at viss elevane med ei dialekt som ligg nærare bokmål Meir overraskande er den kontante det same som å seie at kompetanse ikkje Tidlegare språkråddirektør og professor enn nynorsk? spør VG Nett. byrja med sidemål i 8. klasse i staden for i nordiske språk, Sylfest Lomheim, synest Sørgjereise støtta frå VG og frå debattredaktøren er viktig, slår debattredaktøren fast. – Den verkelege diskrimineringa i 9. klasse, ville dei få ei betre haldning til forslaget om å ta bort sidemålskarakteren deira, Elisabeth Skarsbø Moen. Kultur- og debattredaktør i Bergens skulen i dag opplever nynorskelevar som sidemål. I staden for valfridom bør ein hel- er positivt. Tidende, Hilde Sandvik, har skrive «Det er et tvilsomt pedagogisk prin- Vil skrive meir nynorsk ikkje får undervisningsmateriellet sitt på ler byrja med sidemål i 8. klasse, meiner – Eg meiner at bokmål og nynorsk er «Kjærleikens sørgereise» om endringane sipp at bare man reduserer skriftligheten nynorsk. Dette opplever ikkje bokmåls- – Kvifor har VG valt å støtte nynorsk og side- mållagsleiaren. norsk, og i ungdomsskolen er det ingen Kristin Halvorsen ønskjer å gjere med i et skriftlig fag, og fjerner muligheten for mål i denne debatten? elevar, uansett kva dialekt dei har. Derfor grunn til å ha noko anna enn éin karakter norskopplæringa. «Når Kristin Halvorsen kontroll som en eksamen innebærer, så – VG sitt verdigrunnlag er at vi skal vil eit ekstra poeng vege opp for denne i norsk, same kor viktig faget er. Det må snakkar om nynorsken og ungdoms- skal eleven lære bedre. All læring krever støtte opp om det som samlar eit land. – Kjem ikkje til å kutte forskjellsbehandlinga, svarer Øvregård. innebere skriftleg øving og vurdering som skuleelevane, tek eg det personleg. Når innsats», kan ein lese i leiaren til tabloida- Det er ein verdi vi har med oss som avisa Han er glad diskusjonen om sidemålet har Høgre og Norsk studentorganisasjon basis for norskkarakteren både i hovudmål Kristin Clemet – ein meiningsytrar eg har visa 25. januar. som er starta av motstandsrørsla etter kome så godt fram i det offentlege rommet. er kritiske til forslaget. VG skriv vidare på leiarplass: krigen. Så lenge vi har to offisielle skrift- «Det er et privilegium for et lite land språk i Noreg, startar ikkje VG kampanje å ha to sidestilte skriftspråk. Bokmål bæ- mot det eine. Vi meiner tvert om at då rer med seg den sivilisasjon blant andre må skulen vår sørgje for å gi barna den Danmark brakte oss, nynorsk er langt mer nødvendige kunnskapen til å leve i eit land vår egen nasjonaleiendom. Språk er med med to målformer, svarer Skarsbø Moen. på å skape mennesket og kulturen, slik På spørsmål om ho meiner norskun- mennesker og kulturen skaper språket. I dervisinga i skulen er god nok slik ho er i både bokmål og nynorsk bor det er viktig dag, svarer debattredaktøren: stykke Norge. Mangfold er imidlertid en – Det kjenner eg for dårleg til, men verdi vi ikke kan ta for gitt. Enfoldet har det skadar ikkje å begynne med nynorsk Forsikringar skal gi deg langt enklere kår.» sidemål frå andre klasse, trur eg. Eg les mykje nynorsk for barna mine. Dei kjenner VIL SKRIVE MEIR NYNORSK: Debattredaktør i VG, Elisabeth Skarsbø Moen, har tryggleik, men; kan dei også fått seg ein oppvekkar etter sidemålsdebatten dei siste vekene og vil skrive meir på nynorsk. (Foto: VG) gi deg litt betre økonomi?

Dette starta sidemålsdebatten: for mykje tid til vurdering og doku- mentasjon. Det er derfor på tide at norskfaget blir endra. Ei eiga arbeidsgruppe er i full gang – Nynorsk som hovudmål er på med å lage eit forslag til ny læreplan vikande front, og nynorsk vil bli truga i norsk. dersom ikkje fleire vel å ha nynorsk Kunnskapsdepartementet har i eit som hovudmål. Det er viktig at fleire brev datert 6. desember 2010 bede av dei elevane som i utgangspunktet Utdanningsdirektoratet om å kome har nynorsk som hovudmål, held på med ei tilråding til korleis lærepla- det gjennom utdanningsløpet, held nane i norsk, samfunnsfag, naturfag, Halvorsen fram. matematikk og engelsk bør reviderast. I ein nyhendeartikkel på Utdannings- I eit brev til Kunnskapsdepartementet departementet sine nettsider står datert 19. januar 2012 kjem Utdan- det at 6,7 prosent av elevane som ningsdirektoratet med ei tilråding til tok eksamen på studieførebuande korleis norskfaget bør sjå ut i fram- utdanningsprogram i vidaregåande tida: «ein bør gå bort frå at elevane skule, hadde nynorsk som hovudmål Alle som har offentleg tenestepensjon i KLP har ikkje berre ei solid og trygg pensjonsordning, skal meistre hovudmålet og sidemålet i 2011. Det er ein nedgang frå 7,7 dei har også høve til å gjere seg nytte av spesielt gunstige forsikringsordningar. Vi veit at like godt skriftleg. Hovudmålet bør prosent i 2008. I grunnskulen var det våre medlemmer er fornuftige og ansvarlege, derfor kan vi tilby svært konkurransedyktige 13,2 prosent som hadde nynorsk som prioriterast i skriveopplæringa, medan (Foto: Stig Weston) vilkår. Låge forsikringspremiar og den raskaste bonusoppteninga i marknaden kan gi deg lesing på begge målformer blir styrka». hovudmål. som medlem nokre kroner til overs. Kva du vil bruke desse pengane til skal ikkje vi bry Vidare i brevet står det: «Utdannings- Den endelege avgjerda om innhaldet direktoratet tilrår at kompetansen i den nye læreplanen, talet på stand- oss med, men hugs at vi også har bank med svært gode vilkår både på sparing og fond. eigen eksamensdag i skriftleg sidemål Kunnskapsminister Kristin Halvorsen i skriftleg sidemål og sidemål blir punktkarakterar og eksamen skal fell bort på 10. trinn, slik at elevane (SV) uttaler om saka: vurdert samla i ein felles skriftleg takast etter at læreplanen har vore på som blir trekte ut til skriftleg eksamen i Gå inn på klp.no og les meir om kva vi kan tilby alle som har offentleg tenestepensjon i KLP. standpunktkarakter, både på ungdom- – Eg har lytta til elevar og lærarar som høyring hausten 2012. Ny læreplan i norsk på ungdomstrinnet, berre har ein strinnet og på studieførebuande utdan- meiner at endringar i norskfaget er norsk blir fastsett av departementet for eksamen ein dag, på hovudmålet sitt». ningsprogram […] Vi tilrår vidare at naudsynte. Slik det er i dag, går det skuleåret 2013-2014. 10 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 11 Søkjer departementet om Klart for Diktarveg- Hanne Maren Blåfjelldal Prosjektleiar for skuleprosjektet 16,5 millionar kroner konferansen i Vågå På kommunevis Nynorsk kultur- sentrum har søkt Kulturdepartementet om 16,5 millionar kroner til Kommunane som nynorskeigarar Språkåret 2013. Eg hadde tenkt å skrive om kommunane si Av Elin Moen Karlsen rolle som skuleeigar. Så kom framlegget om [email protected] endringar i norskfaget, som gjer at eg må Nå lyser dei ut stillinga som prosjektleiar omtale vår rolle som nynorskeigarar. SVENSK BESØK: Kulturen- for det storslagne året, som etter planen treprenør Putte Svensson skal innehalde over 100 forskjellige ar- Sahlin var med og grunnla Du bur truleg i ein kommune som i alle rangement frå sør til nord. Hultsfredfestivalen. fall på papiret har ei offensiv haldning til Styret i Nynorsk kultursentrum nynorsk, men også i våre kommunar merkar handsama innstillinga frå styringsgrup- Samferdsleminister Magnhild med dei fem diktarorganisa- ein presset mot nynorsk. Vi opplever foreldre pa i Språkåret 2013 fredag 27. januar. Meltveit Kleppa kjem til Fjordvegen sjonane som står bak den opphavlege Diktarvegen: Sivle- som går saman og krev bokmålsklasser for Prosjektplanen og budsjettet blei på laget, Sande-selskapet, Haugestiftinga, Løland-stiftinga Diktarvegen sin konferanse i mars. elevane, og veldig mange av elevane vel å alle punkt i samsvar med tilrådinga frå og Garborgsenteret. Vegfolket kan få med seg innlegg byte målform til bokmål når dei kjem i vidar- styringsgruppa. om vegfinansiering, Vestlandsrådet sitt syn på rv. 13 og egåande skule. – Styringsgruppa og prosjektleiaren har Toyni Tobekk Statens vegvesen sitt innlegg om Diktarvegen og Nasjonal gjort eit veldig godt arbeid med prosjekt- [email protected] turistveg i eit stamvegperspektiv. planen. Styringsgruppa, som representerer Når elevane sjølv vel å byte til bokmål, ja Dei to organisasjonane I/S Fjordvegen og Diktarvegen då har vi eit problem. Då gjer vi ikkje ein breidda i det norske kulturlivet, sørgjer har slått seg saman til ein og vil jobbe mot eit felles mål: Rv. 13 – Route 66 god nok jobb i kommunane med å spreie for å gi planane for Språkåret 2013 legi- Å byggje veg og skape engasjement og kultur langs vegen. Kultur- og reiselivsaktørane skal også kome til orde under språkglede og skape positive haldningar til timitet. Prosjektleiar Jens Kihl har utløyst Konferansen dei no skal halde på Lofthus i Hardanger, konferansen for å kaste lys over kva vegen og destina- nynorsk. mykje entusiasme for prosjektet både har som mål å ta opp i seg både veg- og kulturperspektivet. sjonane og kulturinstitusjonane kan bety for kvarandre. i styringsgruppa og i dei miljøa han har I tillegg til samferdsleministeren kjem også tre varafylkes- Finn Tokvam og Bård Ose frå NRK-programmet P.I.L.S. vore i kontakt med. Denne legitimiteten TAKKAR FOR SEG: Jens Kihl gir seg som prosjektleiar for å fullføre studia sine, og prosjektet er nå på leit etter ny. ordførarar for å snakke om samarbeid over fylkesgrenser: skal dra parallellar mellom Diktarvegen rv. 13 og Route Eg var ein av desse altfor mange som bytte (Foto:Toyni Tobekk) og entusiasmen kan ikkje bli vedteken, han Jenny Følling frå Sogn og Fjordane, Mona H Hellesnes frå 66. Frå Hultsfredfestivalen kjem kulturentreprenøren hovudmål frå nynorsk til bokmål då eg gjekk på vidaregåande. Eg vart umotivert av å må berre vere der, seier ein nøgd direktør Hordaland og Terje Halleland frå Rogaland Putte Svensson Sahlin. i Nynorsk kultursentrum, Ottar Grepstad. stortingsrepresentant for Høgre, Camara 2007. Dei som syntest Ivar Aasen-året i Prosjektplanen blir også send til alle dei Konferansen dette året er den tredje i rekkja av få attende nynorskstilar der det var raude strekar under annakvart ord, og der attende- Desse har vore med i styringsgrup- Joof, musikar, Aili Keskitalo, leiar for 1996 var kjekt, har noko å glede seg til, for politiske partia. Diktarveg-konferansar. Rundebordskonferanse meldingane handla om alt som ikkje var lov. pa: leiar Grete Riise, seniorrådgivar Norske Samers Riksforbund, Janne- dette blir endå kjekkare, slår Grepstad fast. – Vi skal gjere det mogeleg for sty- I løpet av konferansen blir det også parallelle samlingar. På hjå Fylkesmannen i Hordaland, Bodil Kristin Svarstad Nygård, leiar for Norsk Den totale prislappen for Språkåret resmaktene å prioritere Språkåret 2013, kultursida kan ein då bli med på ein rundebordskonferanse Aurstad, språkkoordinator i Nordisk mi- Målungdom, Vigdis Moe Skarstein, na- 2013 blir på 19 millionar kroner. 2,1 mil- sluttar Grepstad. Eg bar med meg ei haldning om at nynorsk nisterråd, Ola E. Bø, dramaturg ved Det sjonalbibliotekar i Nasjonalbiblioteket lionar kroner har prosjektet allereie fått. var veldig vanskeleg, og eg trudde dei som Norske Teatret, Torbjørn Røe Isaksen, og Arnfinn Muruvik Vonen, direktør i – Det har vore veldig kjekt å få dei mid- klarte å skrive god nynorsk, var supermen- Språkrådet. lane vi allereie har fått frå departementet, neske. for det seier at dette er noko dei ønskjer. For to år sidan fekk eg jobb i Vågå kom- Eit mangfaldig Nå er spørsmålet berre kor stort det blir, Ny organisasjon seier kultursentrum-direktøren. mune. Vågå er ein markant nynorskkom- år DETTE ER SPRÅKÅRET 2013 Prosjektplanen legg til rette for at tre mune. Du har ikkje noko val om du skal I prosjektplanen for jobbe her. Du må skrive nynorsk. tilsette skal arbeide med Språkåret. Først Språkåret skal vere eit allspråk- Språkåret går det fram at skal stillinga som prosjektleiar lysast ut, så sjubileum med nynorsk grunnlag. det skal vere seks hovudar- på plass Det var tungt i starten, men eg var motivert. skal prosjektsekretæren på plass. Utgangspunktet er 200-årsjubileet rangement i 2013. Det hei- Eg fekk også tilbod om nynorskkurs. På dette for Ivar Aasen og 100-årsjubi- le startar med opningsar- kurset lærte eg alt det eg skulle ønskje eg leet for Det Norske Teatret. Med rangementet i Kristiansand Treng ny prosjektleiar Dei to organisasjonane I/S lærte då eg var ung skuleelev. Språkåret 2013 blir for første gong 2. januar. Dei andre ho- – Korleis skal prosjektleiaren for Språkåret Fjordvegen og Diktarvegen har no Nynorskpris for journalistar 2012 dessutan bokmålet feira nasjonalt, vudarrangementa er Dei 2013 vere? saman med samiske språk, histor- formelt oppretta ein organisasjon. Denne erfaringa fortel meg at det nyttar at nynorske festspela i juni, Kven fortener Kulturdepartementet sin nynorskpris – Det må vere ein person som tåler iske minoritetsspråk og nye innvan- kommunane har ein offensiv språkpolitikk. Ivar Aasen sin 200-årsdag for journalistar i år? Prisen er på 50.000 kroner og den trykken det kjem til å bli med eit så drarspråk. Toyni Tobekk i august, folkefest i Oslo i eit norsk kunstverk. stort prosjekt. Det må vere ein person LEIAR: Solfrid Borge er Nynorskundervisninga er for dårleg i norsk oktober, verdskonferanse i Språkåret 2013 jobbar ut frå fem [email protected] som kan ta vare på den tilliten som allereie leiar for den nye organ- skule, og det er her eg trur hovudproblemet 1. mars er fristen for å kome med framlegg til pris- Tromsø i november og av- mål: er etablert, og som kan medverke til at isasjonen Fjordvegen ligg. I tillegg trur eg nynorsk blir oppfatta vinnar. Alle framlegga må grunngjevast skriftleg. slutningsarrangement i Ivar – Skape større språkleg sjølvkjensle arbeidet med Språkåret når endå fleire Fjordvegen Diktarvegen AS er namnet på den nye orga- Diktarvegen. (Foto: Toyni blant dei yngre som eit forbodsspråk og ei Nynorskprisen skal fremje bruk av nynorsk i media, Aasen-tunet i desember. blant nynorskbrukarar og større miljø. Eg kan love ein spennande, givande nisasjonen, som har funne si form som eit aksjeselskap. Tobekk) målform som ikkje er prega av glede og og årleg ære ein dyktig journalist som er eit Prosjektplanen nemner aksept for den språkdelte norske Selskapet har til føremål å arbeide for utbygging av fv./ føredøme for andre. og utfordrande jobb, seier Grepstad. optimisme. elles 82 planlagde arrange- Tidlegare prosjektleiar Jens Kihl valde kulturen. rv. 13 slik at han får ein god standard, og å utvikle og var utgangspunktet for pro- Prisen går til ein journalist som har utmerka seg ment, som strekkjer seg frå å slutte etter at engasjementet hans gjekk – Gjere også bokmålsbrukarane marknadsføre vegen og kulturtilboda langs vegen. Det er vi som jobbar i kommunane, som må med bruk av levande og god nynorsk i media, og amatørteaterfestival, dik- stolte av den nynorske skriftkul- Ordførar Solfrid Borge i Ullensvang er styreleiar for sjektet, men også andre kulturinstitusjonar har vist ut nå i januar. Årsaka er at han ønskjer å sørgje for at elevane har lyst til å fortsette som gjennom arbeidet sitt har gjeve nynorsken tardagar, 100-årsjubileum turen. Fjordvegen Diktarvegen, og med seg i styret har ho Vidar interesse for å delta og vil få tilbod om å kjøpe seg inn. fullføre sosiologistudia sine. med nynorsk når dei blir vaksne. Då treng status og innpass på nye område. for Hotell Bondeheimen, – Få fram meir kunnskap om Høviskeland, Arne Kleppa, Margrete Reisæter og Roald Sjølv om Språkåret er avgrensa til eitt vi tilsette som beherskar nynorsk og som kampanje om statsspråk, og skape større respekt for ur- Bergsaker. Operativt til våren Prisen vert delt ut under Dei nynorske festspela i spesifikt år, er målet til Nynorsk kultur- framstillar målforma som logisk. mobilprogram for språk- folksspråk, minoritetsspråk, innvan- Selskapet er no etablert og held på med aksjeovergangen. Ørsta 29. juni 2012. sentrum at noko skal leve vidare etter at hjelp, pedagogisk nettpro- året er omme. dararspråk og teiknspråk. Opnar for fleire Til våren blir det halde generalforsamling i Fjordvegen Du finn meir om nynorskprisen for journalistar på gram for lærarar, språket i – Vi håpar at språkåret skal vere med på – Setje den norske språksituasjonen Målet for den nye organisasjonen er no å leggje ned Diktarvegen, og selskapet vil truleg vere operativt i løpet Vi eig språket vårt. Og det er vårt ansvar nettsida www.nynorskmediesenter.no, og spørsmål norsk rock og teaterfesti- å endre tankar og haldningar varig. inn i internasjonale og saman- aktiviteten til dei gamle og gå med full tyngde inn i den av våren eller sommaren 2012, seier Vambheim. at nynorsk blir eit levande språk for heile landet. Den beste måten å gjere det på er å kan du stille til sekretæren for juryen, Magni val på Det Norske Teatret Vi veit at det er krevjande, men det liknande perspektiv. nye, forklarar Leif Vambheim i Hardanger regionråd. Han Fjordvegen Diktarvegen har vidare lagt opp til ein til samisk språkkonferanse, sørgje for ei god nynorskopplæring i skule Øvrebotten, på mobil 970 55 201. trengst, konstaterer Ottar Grepstad. – Skape breiare kontakt mellom fungerer som dagleg leiar for Fjordvegen Diktarvegen femårsplan for finansiering, der dei tre fylkeskommunane og barnehage. Det vil skape mange gode for å nemne nokre. Nå skal Nynorsk kultursentrum avtale språkpolitiske aktørar med felles blir bedne om å gå inn med 100 000 kroner kvar kvart år. Merk forslaga “Nynorskprisen 2012”, og send inntil organisasjonen har finansiering for drift på plass. nynorskambassadørar i framtida. – Dette har eg sett fram møte med Kulturdepartementet og andre interesser på tvers av språkgrenser Medlemane i det tidlegare I/S Fjordvegen blir til- Medlemsavgifta for medlemene i organisasjonen blir dei til : [email protected] eller NRK til i 10 år. Vi byrja først

gasta.no sett til 300 000 kroner, og det blir søkt departementet Nynorsk mediesenter, postboks 100, 6801 Førde. statlege instansar, som kulturkomiteen og etnisitet. bydde å kjøpe aksjar i det nye selskapet ut frå kor å tenkje på eit språkår i og utdanningskomiteen på Stortinget. mykje tilskot dei har gitt før. Diktarvegen ved LNK vil om 300 000 årleg desse åra som eit framhald av satsinga 2002. Ideen blei forma i tilsvarande tilby aksjar til diktarorganisasjonane som på Diktarvegen. 12 portrettet: Halvdan Skard LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 13

Kvar onsdag blir forslaga mine røysta ned i formannskaps- eller kommunestyremøte, Konsensusmeisteren men eg blir likevel ikkje lei.

Halvdan Skard (72) byrja si politiske – Det har vore eit slalåmløp mellom dei politiske karriere i skulestyret i Bærum kom- verva og jobben og familien. Eg kunne ikkje gjort det utan at familien var samd i det. Vi har diskutert mune i 1968. Av skuleutvalsleiar nøye kvart fjerde år om eg skal halde fram. Som Jo Benkow lærte han den gongen å mange andre travle politikarar føler eg alltid at eg ha respekt for andre menneske sin burde ha vore meir saman med familien, seier Ap- politiske ståstad. Nettopp denne politikaren. kunnskapen har gjort at han blitt – Nå håpar eg at eg skal få meir tid til å vere med vald til KS sin styreleiar om og om familien, legg han til. att i 20 år. Nå seier konsensusmeis- Når han går av som styreleiar i KS i februar, tek han teren takk for seg og overlet KS- med seg kona på trevekers ferie til Gran Ganaria. styreroret til andre. – Då skal vi gå lange turar i fjellet og berre kose oss, fortel Skard.

Av Elin Moen Karlsen For ferie er ikkje det same som sjø og strandliv for [email protected] Skard. Har aldri vore det. – Eg har vakse opp med at alle sommarferiar blei brukte på familiehytta i Valdres. Eg har aldri nytta – Eg hadde ein del fordommar mot politikarar frå ferien ved sjøen. Fjellet er ferie for meg, slår han andre politiske parti då eg byrja som lokalpolitikar i fast. skulestyret på 60-talet. Det eg lærte om å ha respekt for andre sine politiske standpunkt, har følgd meg Det er Halvdan Skard sitt eige val å slutte som KS- sidan då, fortel den avtroppande KS-styreleiaren. styreleiar nå. Det politiske engasjementet blei tidleg vekt. Morfa- – Eg har hatt dette vervet i 20 år. Nå synest eg det ren Halvdan Koht, som han har fått namnet sitt frå, er på tide at andre tek over. Eg vil gjerne slutte me- var norsk historikar og utanriksminister i arbeidar- dan eg endå er i god form, seier han. partiregjeringa til Johan Nygaardsvold. Morfaren var jørg Tysdal Moe er nestleiar i KS-styret og også formann i Noregs Mållag ein periode. Mormor varaordførar i Stavanger for KrF. Karen Elisabeth Grude Koht var lærar og forkjempar for kvinnesaka. Halvdan Skard si mor, Åsa Gruda B– Eg har jobba saman med Halvdan i KS- Skard, var barnepsykolog og brennande kvinne- styret i tolv og eit halvt år og er mektig imponert sakskvinne. Faren, Sigmund Skard, var professor i over leiareigenskapane og kunnskapen hans om amerikansk litteratur, lyrikar, essayist og ein aktiv kommunal, fylkeskommunal og statleg sektor. Han målmann. respekterer andre politikarar og er ein meister til å jobbe for konsensus, slår Tysdal Moe fast. – Eg voks opp med ei haldning som gjekk ut på at alle må vere med og ta ansvar for fellesskapet, KS-styreleiaren blei ein viktig samarbeidspartnar for forklarer Skard. Sigrun Vågeng då ho tok over som administrerande direktør for KS for to og eitt halvt år sidan. – Halvdan er ein behageleg person, ein klok mann. idan starten i skulestyret har han opparbeidd Han veit kva han vil og korleis han skal få det til, seg ei allsidig politisk erfaring. Han har vore men er samstundes ein mild mann. Eg har lært my- Sdirektør i Norsk kulturråd, ekspedisjonssjef kje om kommunal sektor av han, seier Vågeng. i Kulturdepartementet, statssekretær i Kyrkje- og undervisningsdepartementet, han har hatt fleire Den siste gongen Halvdan Skard blei vald som sty- releiar for KS, blei han vald samrøystes av eit styre kjem aldri nokon uansvarlege forslag frå han si side, SLUTTAR ETTER 20 ÅR: Halvdan Skard har sete som styreleiar for KS i 20 år. Nå seier han takk for seg. (Foto: Johnny Syversen/KS). lokalpolitiske verv i Bærum kommune, vore leiar konstaterer Høgre-politikaren. for finanskomiteen for alle KS-organisasjonane i som er sett saman av politikarar frå alle partia. Europa og medlem av Europarådets kongress for – Når desse politiske representantane kjem inn i – Han er vanvittig til å lese protokoll frå dei poli- – Eg har vore så heldig at eg har fått lov til å ha om sosialdemokrat er han oppteken av at Kvar dag i 20 år har han reist med buss frå Lysaker lokale og regionale folkevalde. Her var han også KS-styret, skal dei representere KS-medlemene, ik- tiske møta. Det er allment kjent at viss Skard går hobbyen min som jobb, slår han fast. det offentlege skal ha ansvaret for velferda til til KS-huset midt i Oslo. president ein periode. Av utdanning er han cand. kje dei politiske partia, og det krevst ein klok leiar god for protokollen, så er det det som har skjedd befolkninga. philol. i historie. på møtet, held han fram. Det er spesielt éi politisk sak Skard har brent for S – Det å vere styreleiar i KS har vore eit verv der eg å få eit slikt styre til å hengje saman på tvers av sidan han byrja på den politiske karrieren sin. – Eg er ikkje nøgd med dei private løysingane som har fått vore innom dei fleste politiske områda og – Eg trudde eg skulle bli historikar. Eg fekk til og partigrenser, meiner Vågeng. – Det kan hende nokre synest eg er for detaljorien- har blitt tekne i bruk fleire stader. Eg arbeider for har treft mange spennande menneske. Det er fram- – Eg har arbeidd for full barnehagedekning sidan med jobb som førsteamanuensis ved Distriktshøg- tert, men eg er opptatt av at protokollen skal vere fellesskapsløysingar, slår Skard fast. leis ting eg kunne tenkt meg å gjere noko med og – Som administrerande direktør er eg innstilt på at 1968. Den gongen var det bare éin stor barnehage skolen i Stavanger, men der var eg berre i to veker riktig. Vedtaka vi gjer som lokalpolitikarar gjeld for vere med på i KS, men heldigvis er det andre som styreleiarar kjem og går, men eg kjem til å sakne i Bærum. Nå er vi ganske nær full barnehagedek- Sjølv om han nå går av som KS-styreleiar, så har fordi eg fekk jobben som statssekretær, seier Skard. mange menneske, og då er det viktig at marsjordren kan gjere den jobben. Ingen er uunnverleg, sluttar Halvdan som styreleiar og person, legg ho til. ning, men framleis må foreldre som er uheldige ved han i alle fall fire år att som lokalpolitikar i Bærum. vi som avgjerdstakarar gjev, er klar for dei som skal den avtroppande KS-styreleiaren. Han har sete i kommunestyret i Bærum sidan 1972, at ungen blir født for seint på året, vente i mange Sigrun Vågeng peikar også på kor viktig det lokal- setje vedtaka ut i livet, seier Halvdan Skard sjølv. – Den tillitserklæringa som partiet har gitt meg med eit kort opphald. Sidan 1983 har han vore Ar- månader før dei får plass. Då kan vi ikkje seie at vi politiske vervet i Bærum kommune er for Skard. gjennom mange år, opplever eg som stor. Eg føler beidarpartiet sin gruppeleiar. Kvar onsdag kveld er har full barnehagedekning, meiner lokalpolitikaren. – Kvar veke går han til kommunestyre- og for- også eit stort ansvar og ei stor glede ved å få ein han i anten formannskapsmøte eller kommunestyre- et har ikkje vore mykje fritid for 72-åringen i møte med mindre han er på reise. mannskapsmøte i Bærum. Det har førsteprioritet i slik tillit. Samstundes er det utfordrande, seier han livet hans. Han er vald av innbyggjarane i Bærum løpet av den politiske karrieren. takksam. – Som lokalpolitikar for Ap i Bærum er eg i evig kommune til å sitje i kommunestyret, og det tar han D– Eg prøver å lese litt. Eg les ein del krim på opposisjon. Kvar onsdag blir forslaga mine røysta alvorleg, slår den administrerande direktøren fast. flyturane tilbake frå møte. Til møta les eg sakspapir. ned i formannskaps- eller kommunestyremøte, men Nå i det siste har eg lese bøker av den islandske eg blir likevel ikkje lei. Eg synest det er inspire- – Skard har alltid vore trufast på dei politiske møta. Sidan han fekk internasjonale verv, har han vore litt forfattaren Jón Hallur Stefánsson. Han minner litt rande å vere med og diskutere korleis samfunnet om Olav Duun. Bøkene hans må lesast langsamt. Sjølvmelding skal vere framover, fortel han om kva det er som meir borte enn før, men han har alltid gyldig frå- vere, fortel lokalpolitikarkollega Bjørn Røtnes (H). Han har eit verdsperspektiv der han ser ut frå dei driv han. små, fortel Skard. Han kan fortelje at Halvdan Skard har lengst fartstid Namn: Halvdan Skard Les: Ofte krim, men har i det siste lese bøker av den islandske forfattaren Jón av dei sitjande politikarane i Bærum. Sjølv har han Han er også glad i musikk. Alder: 72 Hallur Stefánsson ona og sosiologiprofessoren Arnlaug Leira nest lengst fartstid og har opplevd Skard som politi- – Eg høyrer helst på klassisk og jazz. Kva artistar eg har måtta tole at Skard har vore mykje ute kar i snart 30 år. høyrer på, kjem an på dagsforma. I går kveld sette Bur: På Lysaker i Bærum Høyrer på: Klassisk og jazz og reist i samband med jobben og verva K eg på Duke Elllington. Han har eg ikkje høyrt på på Sivil status: Gift Førebilete: Ingen spesielle – Skard er ein hyggjeleg og omgjengeleg mann, sine. Dei har ein son saman, og han har gitt dei lenge, seier musikkelskaren. to barnebarn på fire og åtte år. I fjor hadde Skard som nyt stor respekt som politikar. Han har sete i Aktuell: Går av som styreleiar i Kommunesektorens interesse- og arbeidsgjevar- rundt 60 reisedøger. opposisjon i alle år og gjer ein god jobb der. Det Han har elles ingen hobbyar han driv med på organisasjon KS etter 20 år med vervet fritida. 14 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 15 Medviten trespråkleg kommune

Storfjord kommune i det har skjedd ei haldningsendring, for vi Troms oppretta det første får veldig få negative kommentarar, fortel trespråklege språksente- Lilleng. ret i landet. – Kan vere stolte Leiar i Noregs Mållag, Håvard B. Øvregård, Elin Moen Karlsen har lagt merke til innsatsen Storfjord kom- [email protected] mune har gjort for dei tre språka sine. – Noregs Mållag synest det er veldig I fjor haust gjekk kommunestyret inn for bra at Storfjord kommune har vedteke at kommunen får namn på både norsk, å bruke både samisk og kvensk namn på finsk og kvensk. kommunen. Å vere ein trespråkleg kom- – Kommunestyret vedtok samrøystes mune er sjeldan, og Storfjord kommune i 2007 at norsk, samisk og kvensk skulle har all mogeleg grunn til å vere stolt av vere tre likeverdige kulturar og språk i TRE NAMN: Storfjord kommune heiter også Omasvuona suohkan på nordsamisk, seg sjølv, byrjar mållagsleiaren. Storfjord. Bakgrunnen for dette er buset- og på kvensk Omasvuonon/Isovuonon komuuni. (Foto: Storfjord kommune) – Det er om lag 6000 språk i verda. tingshistoria, fortel oppvekst- og kultursjef Mange av desse er truga, av ulike årsaker. Ei May Tove Lilleng til LNK-Nytt. språket ikkje er bra nok. Nå skal vi sakte, Noreg med støtte frå Arbeids- og inklu- viktig årsak til at språk døyr, er at språket Dei tre språka levde side om side i men sikkert snu dette og gjere oss alle deringsdepartementet. Sametinget, Troms ikkje blir brukt. Dess mindre vi bruker mange år, men på 1930-talet bygde staten stolte av språka og kulturane våre, slår fylkeskommune og Storfjord kommune eit språk, og dess sjeldnare vi møter eit internat kor elevar med samisk og kvensk Lilleng fast. finansierer nå dette senteret, som har to språk, dess større er sjansen for at gene- språk skulle bu for å lære å snakke norsk. fast tilsette. rasjonane etter oss ikkje kjem til å møte Dei skulle også haldast borte frå heimane Nær Finland – Vi har eit kontor i samfunnshuset i språket. Derfor er det godt at kommunar som Storfjord kommune brøyter veg og der det blei snakka samisk eller kvensk. I dag har 40 prosent av elevane i grunn- Skibotn som husar språksenteret, men viser at språkleg mangfald er eit gode som – Dette førte til at mange mista språ- skulen i Storfjord kvensk eller finsk som dei skal vere mest mogeleg ute blant folk. ket sitt. Far min kunne tre språk, norsk, andrespråk. 10 prosent har samisk. Dei er mellom anna i skulen og held kurs i vi bør verne om og bruke mest mogeleg, samisk og kvensk, medan eg kan norsk, – Det tek ein halv time å køyre frå oss finske songar, kunst og handverk og språk, held han fram. engelsk, tysk og fransk, seier oppvekst- og og inn i Finland, det er noko av årsaka til seier oppvekst- og kultursjefen. Porsanger og Tana i Finnmark er også kultursjefen. dette. Samhandling har blitt viktig, fortel Framleis står det att mykje arbeid trespråklege kommunar. Kvensk er eit Nå har det blitt viktig både for kom- Lilleng. for å sidestille dei tre språka i Storfjord språk som snakkast av etterkommarar munen og staten å tilbakeføre det samiske I rådhuset i administrasjonssenteret kommune, mellom anna med nettsida til av finskspråklege menneske som kom og kvenske språket i det vesle samfunnet Hatteng er alle skilta på tre språk, det kommunen. til Nord-Troms og Finnmark. Språket er inst i Lyngenfjorden i Troms. same gjeld på skulane og i barnehagane. – Før blei det sett på som negativt med basert på finsk, men har ei rekke norske – Det er eit langvarig arbeid. Hos ein I 2009 oppretta Storfjord kommune tre språk, men nå er det i ferd med å snu. låneord, fortel Wikipedia. del eldre menneske finst det nok framleis det første trespråklege språksenteret i Fleire og fleire erkjenner at det eigentleg haldningar som at det samiske og kvenske er verdfullt med tre språk. Vi merkar at

M EDIEH USET sunnhordland.no/jobb

Ledige DET ER 430 KOMMUNAR stillingar I NORGE i ditt nærområde

G Søk i ledige stillingar på sunnhordland.no

o G Enkelt og oversiktleg . n

d 17.500* RA! n - me er til for alle unike brukarar EKST NG OFILERI G Ny kommunevis d l a PR 169.000* SIDA

o r FRAM søkefunksjon PÅ o h sidevisingar d.n hordlan n sunn I meir enn 80 år har me hjelpt Me kan gje kommunen din råd og * I snitt pr. veke G Klikk deg inn på kommunane med å få meir ut av rettleiing om finansiering, slik at s u n midlane sine. Det er den fremste kommunen kan realisera sine mål. Ledig stilling oppgåva vår. i toppmenyen

Kommunalbanken AS • Telefon 21 50 20 00 • www.kommunalbanken.no 16 tema: Robek LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 17

SITATET: – I ein skule der ein tek vekk ting som er vanskelege i staden for å gjere det – Tøft å vere i Robek meir interessant, blir språkundervisninga vassen, som ein dårleg frosenpizza. Språkråd frå Språkrådet sine Nynorskforkjempar og Høgre-politikar Arne Hjeltnes til NRK nettsider www. Jølster kommune i Sogn og sprakradet.no. Fjordane har vore under statleg økonomisk styring i to periodar. Det har ik- Språkråd kje vore lett å vere verken politikar eller i administra- Jølster kommune var i den siste pe- sjonen i desse periodane. rioden under statleg økonomisk styring Større handlingsrom Språkråd frå Språkrådet på grunn av følgjande brot på kommu- Elin Moen Karlsen Sitjande ordførar, Oddmund Klakegg nelova paragraf 60 nr. 1 bokstav b, c og [email protected] (Sp), kan fortelje at Jølster nå har god d: «b. kommunestyret eller fylkestinget kontroll på økonomien. Språkrådet har samla nokre typiske har vedtatt å fastsette en økonomiplan – Vi har ein stram økonomi, men har språklege snubletrådar. Heile samlinga finn du på Nynorsk sjølvhjelp på www.sprakrad. Fokuset på økonomi gjennomsyra alt ar- uten at alle utgifter er dekket inn på likevel høve til å gjere heilt naudsynte no. Her er nokre døme. beidet og alle prioriteringane. økonomiplanen, c. kommunestyret investeringar. Det kan vi takke den – Vi var så ekstremt fokuserte på øko- eller fylkestinget etter paragraf 48 nr. stabile og gode renta for, pluss at vi har nomi. Vi utøvde ikkje aktiv politikk i desse 4 har vedtatt at et regnskapsmessig hatt ei utbygging av kraft i kommunen Bruk ikkje st-passiv i presens underskudd skal fordeles ut over det periodane, fortel tidlegare Jølster-ordførar dei siste åra. Dette har gitt oss rundt Aldri: Saka undersøkjest no i departe- Gerd Dvergsdal (Sp). Ho var første kvin- påfølgende budsjettår etter at regnska- 13 millionar kroner i auka inntekter, og mentet. nelege ordførar i kommunen frå 1995 til pet er framlagt, eller d. kommunen eller sjølv om det totale budsjettet er på 230 Men: Saka blir no undersøkt i departe- 2011. fylkeskommunen ikke følger vedtatt millionar kroner, så gir auken oss likevel mentet. Første gongen Jølster kommune kom plan for dekning av underskudd». eit handlingsrom, seier Klakegg. inn under statleg økonomisk styring, var i I praksis innebar den statlege admi- Aldri: Varene vrakast på grunn av dårleg VaNSKELEG: Gerd Dvergsdal (Sp) Han kan vidare informere om at kvalitet. 1995. I 2001 kom dei seg ut av det, men i nistrasjonen at Jølster kommune måtte Jølster kommune kjem godt ut når dei RAUDE TAL: På det meste har 118 kommunar og fylkeskommunar vore i Register for betinga godkjenning og kontroll, Robek. var ordførar i Robek-kommunen 2003 var dei tilbake i Robek. I 2009 klarte få godkjenning frå Fylkesmannen i Sogn kommunale tenestene blir målte. Men: Varene blir vraka på grunn av dårleg (Foto: Colourbox.no) Jølster, og meiner det er vanskeleg å og Fjordane av alle økonomiske vedtak. kvalitet. dei igjen å jobbe seg ut. gje innbyggjarane eit fullgodt tenest- – Vi ligg oppe blant dei 40 til 50 be- – Ein blir litt uthengd som Robek- etilbod når ein ikkje rår over eigen – Vi måtte få ja på alle dei tre føl- ste når det gjeld KOSTRA-tal, så eg vil kommune. Media er med på dette. innanfor budsjettet. Den politiske debatten systemet. Vi var så medvitne om at vi ikkje Gerd Dvergsdal fortel at den siste biten økonomi. (Foto: Helse Vest) gjande spørsmåla før Fylkesmannen seie at vi produserer eit rimeleg høgt Hugs at det finst verb som likevel skal Samstundes vil ein gjerne gi innbyggjarane blir lågmælt, og kutta må ein ta anten ein ville inn igjen, konstaterer Gerd Dvergsdal. av vegen ut av Robek var ekstra tung. godkjende vedtaka vi gjorde: Er det tenestenivå, seier Jølster-ordføraren. bøyast med -st i alle tider, til dømes å min- i kommunen eit godt tenestetilbod, men likar det eller ikkje, seier Dvergsdal. Ho fortel at på 2000-talet var 17 av 26 – Det var ikkje akkurat nokon sigersrus lovpålagt? Følgjer det opp eit pålegg frå – Då vi kom inn i Robek, hadde vi nast - eg minnest. Slike verb står i ordlista. – Media kunne vere med på å ein kan ikkje bruke pengar på meir enn Godt samarbeidsklima kommunar i Sogn og Fjordane i Robek- då vi kom oss ut med 2008-budsjettet, sjølv staten? Er det sjølvfinansierande? fortel eit tenestenivå som var for høgt i høve det absolutt mest naudsynte, fortel den registeret og under statleg økonomisk forsterke det negative fokuset, slik at tidlegare rådmann Arne Jostein By. Dvergsdal peikar på at samarbeidsklimaet, om vi var glade for det. Vi strevde så lenge til kva sentrale styresmakter la opp til. folk opplevde at dei fekk eit dårlegare – Det var ein tøff prosess å kome Tyda og tyding blir ofte misbrukte: tidlegare ordføraren. både blant politikarane og administrasjo- styring. med den siste biten, sluttar ho. Vi hadde heller ikkje god nok økono- tenestetilbod enn kva dei faktisk gjorde. seg ut av Robek, men då vi kom oss ut, Aldri: Kva tyding har dette for samfunnet? – Det kommunale tenestetilbodet blir nen i kommunen, var godt i desse åra under – Det var ikkje slik at vi sløste med mistyring. Det har vi blitt flinkare til nå, Media såg ofte ikkje den store saman- ståande på staden kvil. Vi prøvde å kutte i statleg styring. midlane våre, men vilkåra for å drive ein Tungt i administrasjonen gjorde det godt, og eg følte vi kunne men det har kravd mange upopulære Men: Kva har dette å seia for samfunnet? administrasjonen, lét vere å kjøpe inn naud- kommune var så dårlege, med manglande hengen, men var mest opptekne av små gå vidare med æra i behald på vegner – Sjølv om det var utarmande for Tidlegare rådmann Arne Jostein By merka avgjerder, seier Klakegg. Aldri: Dette tydde eit stort framsteg. detaljar, peikar han på. av både kommunen og oss sjølve, slut- synt materiell til skulane, heldt aktivitets- politikken og sjølvråderetten, så var vi midlar til lovpålagte oppgåver og andre også det store fokuset på økonomi i sitt – Nå er forventningane store i Men: Dette var eit stort framsteg. senteret for dei eldre ope berre annankvar krav som blei stilte til oss. Det var eigentleg tar By. samstemte med administrasjonen og te- arbeid. kommunen. Vi har mange gamle Slik kan vi bruka tyda/tyding: dag. Det smerta mykje at det ofte blei nesteleiarane. Dei gjorde ein formidabel lita trøyst i at mange andre kommunar også bygg som krev ei opprusting. – Det blei altfor mykje fokus på øko- Signalet tyder at trafikken må stansa. dei svakaste som måtte tape. Det var ein innsats i desse periodane, slår ho fast. sleit som oss, slår Dvergsdal fast. nomi, både blant leiarane og vidare ut blant Den store utfordringa er å halde sparekniv over alle tenestene, samstundes Ho er veldig glad for at ho kunne forlate I 2005 fekk kommunane eit økonomisk dei tilsette. Det var ein del frustrasjon lånegjelda nede. Det er dét eg er Det er ikkje så lett å få tak i tydinga av dette ordet. som vi måtte drive lovleg, held ho fram. ordførarstolen i ein kommune som var lyft med auka statlege midlar. blant dei tilsette fordi det blei for lita tid uroa for, fortel han vidare. – På ein måte kan det vere behageleg utanfor Robek. – Hadde ikkje dette skjedd, trur eg ikkje til fagleg utvikling og det å setje seg faglege Kommunen med i overkant av å vere ein Robek-kommune. Det politiske – Vi brukte like mykje krefter på å halde vi hadde kome oss ut av Robek, trur den mål. Det hadde vi jo ikkje ein sjanse til å 3000 innbyggjarar skal mellom Preposisjonen ved: arbeidet går då berre ut på å halde seg tidlegare Jølster-ordføraren. oss utanfor Robek som då vi var inne i snakke om så lenge økonomien ikkje tillét Bli med i anna byggje ein barnehage til 42 Tenk over om du kan bruka andre det, slår By fast. millionar kroner. Nå leiger kom- seiemåtar. munen eit fabrikklokale til å drive Han sat som rådmann frå 1996 til 2009 Nokre døme: og opplevde dermed begge periodane Fagforbundet! barnehage i. Ved utsetjing av gjennomføringa av pris- under statleg økonomisk styring som – Dette er med på å tvinge stoppen: rådmann. gjelda opp. Samhandlingsreforma Fagforbundet er det største forbundet i LO og har Dette er Robek – Var det tungt å vere «den store stygge kjem dessutan til å krevje sitt. Blir prisstoppen utsett, ... ulven» som øvste administrative leiar i nå rundt 315 000 medlemmer. Arbeidstakarar i Ein slanka administrasjon gjer i Ved lungebetennelse: 50 kommunar er i dag 60. I følgje denne paragrafen vil økonomisk i registeret. I desember 2007 var talet desse periodane? kommunale, fylkeskommunale og private verk- tillegg at det ikkje er berre-berre Pasientar med lungebetennelse ... ubalanse vere til stades dersom kommu- nede i 42, og sidan då har det lege på – Det var tungt å vere han som måtte å drive kommunen sjølv om vi Ved sjukdom: underlagde statleg økono- kome med bodskapen om innstramingar semder kan bli medlem i Fagforbundet. I tillegg er ute av Robek, sluttar ordførar nen har vedteke eit årsbudsjett eller ein pluss minus 50. Når nokon er sjuk, ... misk kontroll via registe- økonomiplan utan å ha dekking for alle til dei tilsette, men den positive haldninga organiserar vi tilsette i sjukehusa. Di fl eire vi er, di Oddmund Klakegg. ret Robek. utgiftene sine. Det kan også vere at kom- Terra-skandalen vi møtte hos politikarane og gode med- større gjennomslag vil vi har for rettferdig løn og munestyret har vedteke eit underskot i arbeidarar, gjorde at det likevel ikkje var Verb: Det er mange grunnar til at kommunane og rekneskapen som blir fordelt utover det så ille å vere rådmann. Eg trur det mange god behandling på arbeidsplassen. Toyni Tobekk fylkeskommunane kjem i den økonomiske Nynorsk har ofte laust samansette verb der [email protected] påfølgjande budsjettåret etter at rekneska- gonger var verre for dei som jobba ute i bokmål har fast samansetning pen er lagt fram, eller at kommunen har ubalansen som skal til for å hamne i Robek. tenestene og måtte ta imot kjeft frå pårø- Fagforbundet jobber i mot konkurranseutsetting og høyra til, leggja fram, liggja føre, svara til, ein vedteken plan for dekking av underskot Hemnes kommune hamna i Robek i 2008, hovudsakleg på grunn av store økonomis- rande og foreldre som ikkje var nøgde med privatisering av offentlege tenester. Vi ynskjer ein skriva under, skriva ut I desse dagar jobbar fylkesmennene rundt som han ikkje følgjer. det tilbodet dei fekk, seier den tidlegare ke tap etter Terra-skandalen. Kommunen Merk: Det heiter berre leggja fram (ikkje om i landet med å gå gjennom årsbud- rådmannen. sterk offentleg sektor som kan gi innbyggjarane ein sjetta og rekneskapane til kommunane reknar med å vere ute av lista i 2014. framleggja). 118 på det mest By peikar på at klart definerte roller var trygg kvardag og lik rett til velferdstenestene. og fylkeskommunane. Viss ein kommune Samstundes gjekk fleire av dei andre Terra- avgjerande for at Jølster kommune klarte Men: dei framlagde sakene etter denne gjennomgangen viser seg å Robek har eksistert sidan 2001. Før den tid kommunane klar fordi dei greidde å dekkje å arbeide seg ut av Robek. vere i økonomisk ubalanse, vil fylkesman- måtte alle kommunar ha tilsvarande statleg inn tapa sine på andre måtar enn Hemnes. nen melde kommunen inn i Register for godkjenning av låneopptak og leigeavtalar. Avisa Nationen gjorde i haust ei under- – Ein av kjepphestane mine gjennom Bokmålsfarge i nynorsk: betinga godkjenning og kontroll, betre Innmelding i eller utmelding av registeret søking av Robek-kommunane etter valet. alle år i offentleg forvaltning har vore at Gå inn i ein dialog med partane > snakk skjer to gonger i året. Den fyrste runden Heilt nøyaktig er denne undersøkinga ein må ha ei klar oppfatning av kva rolle med partane kjent som Robek. omtanke finn stad omtrent på denne tida, og då ikkje, men ho syner at i alle fall 18 av administrasjonen har, og kva rolle politi- Elevane får auka forståing av eit emne > Konsekvensen av å hamne i Robek er at solidaritet Velkommen som medlem. som nemnd på bakgrunn av økonomiplan 50 ordførarar frå Robek-kommunane karane har. Når vi var klare over desse kommunen må ha godkjenning frå staten samhold elevane forstår emnet betre og årsbudsjett. Kommunar som allereie er fekk fornya tillit ved kommunevalet. Send Fagforbundet medlem for å ta opp nye lån eller gå inn i langsik- rollene, og samarbeidsklimaet var så bra, Arbeidet vil skapa tilknyting mellom delta- i Robek, vil på denne tida få lovlegheits- tige leigeavtalar. Staten er i dette tilfellet då var det mogeleg å diskutere løysingar i til 1980 karane > arbeidet knyter band mellom ... kontrollert budsjetta og økonomiplanane fellesskap og gå vidare, fortel den pensjo- Kommunal- og regionaldepartementet. Det er viktig å tilstreva ei felles forståing ... sine. Den andre runden finn stad før som- nerte rådmannen. maren, og då blir kommunane vurderte på > det er viktig å bli samde om ... I ubalanse bakgrunn av den vedtekne årsrekneskapen. Det gjekk føre seg ein innmarsj av arbeida- Mediepress rar på ... > arbeidarane marsjerte inn på ... Kva det vil seie å vere i økonomisk ubalan- Toppåret i Robek var i 2004, då heile 118 kommunar og fylkeskommunar hamna Arne Jostein By merka også presset frå se, er definert i kommunelova sin paragraf media. 18 kommune:Sveio LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 19 Kommune i vekst – I fjor vart det fødd 90 Fram med maten ungar her, og det er re- Gastronomiske middags- kord. No må vi ha ein bar- menyar på kafeane, eller nehage til, smiler nyvald abonnementsordning for ordførar Ruth G. Eriksen middag. Det er mange må- (H). tar å få den lokale maten Toyni Tobekk fram i lyset på. [email protected] Toyni Tobekk Sveio hadde 3,5 prosent folketalsvekst [email protected] i 2010 og har no passert 5 250 innbyg- gjarar. Kommunen har blitt ein skikkeleg I Sveio blir det no jobba intenst med å bukommune, og tilveksten er størst frå finne og få fram lokale matprodusentar. Haugesund. Sentrum i Haugesund kom- Gjennom forprosjektet «Ta maten tilbake» mune ligg om lag 15 kilometer frå Sveio skal det kartleggjast kva som finst, og kor- sentrum. leis dette kan gjerast tilgjengeleg for inn- Utvikling og vekst kostar, og det mer- byggjarane. Lillian Olsen er tilsett som pro- kast godt i ein liten kommune. Oppå sjektleiar gjennom Kystlandskapsparken, dette har to større brannar dei siste åra og ho driv i desse dagar og rundar av påført kommunen personlege tap og store forprosjektet. Målet er at forprosjektet kostnader. No har kommunen bygd opp skal munne ut i eit nytt og større prosjekt. att omsorgssenteret og rådhuset etter – Sidan vi starta i mai i fjor, har vi skaffa brannane og har i tillegg bygd ny skule i oss god kunnskap om dei lokale produsen- sentrum og ny idrettshall. Byggeaktiviteten tane, om prosessar for tilverking og om er generelt stor rundt om i kommunen. lovverket, seier Olsen. – Det er kjekt med fleire innbyggjarar, «Ta maten tilbake» har no knytt til seg men det betyr også at ein kommune må produsentar av østers, sauekjøt, lynghon- investere og styrkje tenestetilbodet sitt. ning, matjessild, saft og syltetøy og bakverk. Men det må ein berre sjå det positive i, Det einaste som manglar for å få eit kom- meiner Eriksen. NYTT HUS: Etter ein brann i rådhuset i 2008 består huset no av bygg frå tre ulike periodar. (Foto: Toyni Tobekk) plett måltid, er grønsaker, peiker Olsen på. – Veksesmerter får ein tåle, vi tek ein Men ho vil gjerne ha med fleire kjøt- og paracet og går vidare. sjømatprodusentar også. Alle bøndene i Framhald: Prosjektleiar Lillian Olsen håper det blir råd å halde fram med å ta maten tilbake. (Toyni Tobekk) for Sveio, peiker ho på Haugesund i sør. kommunen er blitt kontakta i løpet av året, og dei er det mange av i landbrukskom- Nytt arbeid Men ho er klar på at meininga truleg vil i gang med forprosjektet. Utfordringa no nokre ekstra mil for å få kjøpt det lokalt munen Sveio. Men storskalaprodusentane halde lokale marknader, og dette er noko Utfordringa framover blir å skape nye vere annleis dess lenger nord i kommunen framover blir å få etablert eit fast prosjekt, tilverka pinnekjøtet, seier Lillian Olsen. Ho har ikkje vore så interesserte, det er helst ein kan ta med seg vidare viss det blir eit arbeidsplassar for innbyggjarane. Sveio har ein kjem, der Bømlo og Stord er meir na- nytt prosjekt. I haust vart det også halde og til det trengst det betydelege midlar. meiner derfor det er grunn til optimisme dei små som har meldt seg, fortel ho. tradisjonelt vore ein fiske- og landbruks- turlege naboar. Det vil bli eit nord-sør-val. ei samling på landemerket Ryvarden fyr, Men Olsen er ikkje i tvil om at prosjektet på prosjektet sine vegner. Forprosjektet kommune. Mens landbruket framleis er Vel så interessant er det å diskutere stor- kor menyen var ein kystbuffé av lokale har livsrett. «Ta maten tilbake» har knytt «Ta maten tilbake» skal avsluttast 1. mars. den største næringa i kommunen, er det leik. Å slå saman to kommunar er ikkje Mange idear råvarer. Sveio var tidlegare ein stor fiske- til seg produsentar som allereie er i gang per i dag berre éin registrert fiskar att. nok, og spesielt ikkje to små eller halv- Forprosjektet har i tillegg til kartleg- rikommune. No er her berre éin registrert med å selje eigne produkt, og håpet er at Ordføraren ønskjer at kommunen no må store. Å slå fire-fem kommunar saman til ging av dei lokale ressursane sett på fiskar att, i tillegg til fleire oppdrettarar. ein skal kunne stimulere fleire til å auke tenkje stort og utvide horisonten. Med to éin er eit reknestykke ho har meir tru på. korleis ein kan ta desse i bruk og få dei produksjonen sin og få råvarene ut av – Vi må gjere det massivt når vi først sterke regionar som naboar, Stord i nord ut til folk. Éin tanke har vore å starte eit Vil auke produksjonen garden og inn på borda heime hjå folk. og Haugalandet i sør, er det utfordrande skal gjere det. multifunksjonelt kjøkken, men det stiller – Dette med kortreist mat er veldig i Kystlandskapsparken fekk 180 000 kro- å skulle kjempe om ressursane. Men vil folk engasjere seg og føle tilkny- store krav til lokale og personale. Ei anna tida no. Unge vaksne er svært opptekne av ner av Fylkesmannen i Hordaland og – Det skal kome nytt fengsel i Haugaland ting til dei politiske sakene i ein kommune løysing kan vere å tilby ei abonnements- mat, og dei bryr seg om kor maten kjem landbruksavdelinga hjå fylket for å kome og Sunnhordland politidistrikt, og det vil vi når avstandane blir så store? Det politiske ordning på middag. Det har også vore frå. Det er dei som kan finne på å køyre gjerne ha til Sveio, seier ho. engasjementet heng ikkje på kommunens Verdien av arbeidsplassane eit fengsel storleik, meiner ho og peiker på Karmøy representerer, er stor, og Eriksen er kommune. Denne nabokommunen i sør overtydd om at dette er noko kommunen har 40 000 innbyggjarar, men er kjende vil få til. på Haugalandet for å ha høg politisk NY I STOLEN: Ruth G. Eriksen (H) hadde vore folkevald i Sveio kommune i åtte år temperatur. då ho vart vald til ordførar hausten 2011. (Foto: Toyni Tobekk) Uansett kva utfallet av ein eventuell Skuledebatt samanslåingsdebatt blir, så er ordførar Styrker lokalområdet Den nye ungdomsskulen i sentrum har trur skulesamanslåinga vil styrkje skulen. Eriksen overtydd om at økonomi aldri elles vore gjenstand for til dels svært bør bli det berande argumentet. oppheita diskusjonar. Kommunen har Protestane den gongen var mange og Nord eller sør? sterke, men det var også dei som var – Vi veit i dag at det ikkje sparer pengar Folk på Haugalandet val- på NRK, der det i programmet Puls blei Engan har ein 15 prosents stilling i tillegg til parkane i landet søkje om midlar ut frå ein her samla alle ungdomsskulane i gren- Kommunesamanslåing er ikkje eit po- samde, seier ho. å slå seg saman. Målet med samanslåing presentert noko liknande. Forhåpentleg at ho er styreleiar i parken. I tillegg jobbar og same pott, og då gjeld det om å skjerpe dene, med unntak av éin, under eitt tak i litisk tema i Sveio. Ikkje no, i alle fall, fartar til fyret Ryvarden – Eg var ein av dei som ønskte å slå må vere å få eit betre tenestetilbod for kan det bli enno meir av det, med benker ein prosjektmedarbeidar i deltidsstilling seg, slår styreleiaren fast. sentrum. Det var ei avgjerd ikkje alle var men ordføraren meiner det må kome. på søndagstur. No kan det saman også småskulane. Eg fekk det ik- innbyggjarane våre. og kanskje ein lavvo. spesifikt med eit matprosjekt. Kystlandskapsparken satsar derfor samde i. Ruth Eriksen var ei av dei som – Viss vi ikkje gjer valet, vil det bli gjort for hende dei kan trimme litt Kystlandskapsparken er ein av ni no på å vidareføre matprosjektet «Ta var for å samle skulane, også barnesku- kje som eg ville då, men eg tek gjerne oss, trur ho. På spørsmål om kven som er kampen igjen. ekstra undervegs. Tradisjon og nyskaping landskapsparkar i Hordaland. Namnet maten tilbake» og på at trim-tankane og lane. Ho meiner dette var naudsynt, og den mest aktuelle samanslåingspartnaren Landskapspark sprang opphavleg ut frå Engan forklarer at heile poenget med andre prosjekt som kan auke trivsel og Unesco med definisjonen «eit bygdestyrt Toyni Tobekk landskapsparkane er å ta i bruk den lokale engasjement, vil skape vekst i kultur- og utviklingsområde med høg landskaps- [email protected] kulturen og tradisjonane på plassen for å næringslivet i Sveio. verdi». Fylkesmannen i Hordaland vart Ruth G. Østebøvik Sveio kommune ligg på ei halvøy sør Kommunen har to større tettstader: STORD skape noko nytt. – Tradisjonane ligg nedlagde i folk. Vi initiativtakar til landskapsparkane i sitt Eriksen (H) er ord- i Hordaland. I sør grensar Sveio til Sveio sentrum og Førde. Kommunen Kystlandskapsparken i Sveio jobbar stadig fylke. Føremålet med landskapsparkane BØMLO Leirvik ønskjer å få til samarbeid på tvers av krin- førar i Sveio kom- Haugesund og Tysvær, i vest til Bømlo, er i vekst, med stor tilflytting frå Hau- med å finne nye og gode prosjekt som kan er å ta vare på område av kulturell og mune i nord til Stord og i aust til Vinda- galandet. Ved siste teljing budde det sar som kanskje tidlegare har stått mot skape trivsel og stimulere til ny næring i samfunnsmessig verdi og skape ny akti- fjord. Dette er Hordalands sørlegaste 5 250 innbyggjarar i Sveio kommune. einannan, for å utvikle kulturopplevingar kommunen. Dette året skal dei mellom vitet i desse. Det finst andre og forskjel- kommune, og han har fastlandsgrense og næring. Kommunestyret i Sveio er sett saman Bjoa anna setje trimmen i høgsetet, og dei lige park-prosjekt rundt om i landet, og berre til Rogaland. Etne Prosjektet skal vere nærmast som ein av 25 representantar frå 7 parti: H (6), håpar å få sett ut trimapparat langs tur- alle parkane vart frå i år av samla under SVEIO vegen ut til Ryvarden, seier dagleg leiar i handlangar for kommunen når det gjeld å FrP (5), KrF (4), Ap (5), Sp (3), V (1) og Langevåg Kommunal- og regionaldepartementet. Kystlandskapsparken, Brith Inger Dirdal skape trivsel og dialog, forte ho. Miljøpartiet De grønne/SV (1). Høgre Sveio er tradisjonelt ein fiskerikom- Førde Det betyr at kvardagen blir noko annleis Ølen Engan. har ordføraren og KrF varaordføraren. mune, men i dag finst det berre éin for Kystlandskapsparken samanlikna med Sveio – Vi er no i dialog med utviklarar av Høgre, FrP og KrF har eit fleirtalssa- registrert fiskar att i kommunen. Nasjonalt prosjekt tidlegare. trimapparat for å sjå kva vi kan få til. Vi marbeid i kommunestyret. Landbruk er i dag den største næringa Kystlandskapsparken i Sveio har eksistert – Til no har vi søkt om midlar frå HAUGESUND har jo sett liknande bruk av trimapparat i Sveio. sidan 2010 og har per i dag to tilsette Fylkesmannen i Hordaland. No skal alle Illustrasjon: Gerhard Stoltz i det offentlege rommet, mellom anna i deltid. Dagleg leiar Brith Inger Dirdal 20 kommune: Sveio LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 1 2012 LNK-AVISA 21

SITATET: Med hjarte for det økologiske – Haugalandet og Sunnhordland må sammen bli atskillig mer tøffere i å ta posisjonen som landets største og viktigste maritime region.

For Ellen og Svein Magnus NHO’s regiondirektør i Rogaland, Halvard Ween til avisa Karmsund Tveit handlar økologisk og lokal matproduksjon om å utnytte ressursane som finst, så mykje som moge- leg. Avis i vinden Før valet i fjor fekk lokala- nær kommunen, er det ikkje lesarane dei målform noko tema, verken i kommunen Toyni Tobekk visa Vestavind så mange to avisene slåst om. eller i avisa. Det går av seg sjølv. Også den [email protected] Vestavind-redaksjonen trur dei fleste i nytilsette redaktøren har funne tilbake til lesarbrev at dei måtte Sveio held begge avisene, og meiner avis- nynorsken ho hadde på skulen som barn. Kortreist og rein mat er i skotet for tida. utvide avisa med fleire ene utfyller kvarandre godt. I den grad Ho gjekk 3 år på media og kommunika- Det er spesielt yngre vaksne som er opp- sider. det er konkurranse mellom avisene, er sjon på vidaregåande på Stord og jobba tekne av kva mat dei set på bordet, og som det nok meir innan annonsemarknaden, i Haugesunds avis og i eit reklamebyrå i har tankar om kor maten er produsert, og Toyni Tobekk meiner redaktør Irene Flatnes. Haugesund før ho kom til Vestavind. på kva vis han er dyrka, seier Ellen Tveit [email protected] Desse åra føregjekk det skriftlege på bok- Ho og ektemannen Svein Magnus har Må vere fleksible mål, men det gjekk lett og greitt å vende drive med økologisk sauehald på garden 21 lesarbrev på ein gong, det skjer ikkje No er avisa inne i sin 26. årgang, og redaksjo- tilbake til nynorsken då ho tok til i avisa før sin på Eltravåg i Sveio sidan midten av ofte. Det var nok valet som sette sinna i nen har slått seg til i nye lokale saman med jul, seier ho. Kari Haukås, som er den med nittitalet. Dei har i skrivande stund 80 kok i Sveio den gongen. Men Vestavind har spa- og treningssenter, legar og fysiote- lengst fartstid i Vestavind-redaksjonen, vinterfôra sauer på garden, men nokre trufaste og engasjerte lesarar som ikkje rapeutar på Albatross senter i utkanten er òg klar på at det berre er éi målform skal snart til slakt. Sauene går ute heile er redde for å seie meininga si om saker av Sveio sentrum. Utanfor vindauga er som gjeld: Det må vere nynorsk i Sveio. året, men har sauehus dei kan gå inn i viss som skjer i kommunen. Eller om avisa, det utsikt til golfbanar og nye bustader vêret blir for stridt, og her blir dei også for den del. som sprett opp. Turen ned til sentrum er fôra kvar dag. Denne dagen lurer Ellen på – Eg føler vi har stort truverde blant kort, og journalistane støvar ikkje ned på om ho må ta turen ut og jage dei ut av lesarane våre, seier journalist Kari Haukås. kontoret. Avisa kjem ut kvar torsdag og Vestavind sauehuset ei stund, dei har helst halde seg – Dei er flinke til å bruke oss og kjem blir sendt til trykk på tysdagar. Dagane under tak i striregnet. med innspel og tips. før utgjeving kan vere hektiske. Med ein Redaksjonen opplever også at det er så liten redaksjon er det viktig å ha folk Lokalavis i Sveio som er fleksible og kan brukast til mykje. Ikkje større gode og opne kanalar mellom avisa og dei Inne i 26. årgangen folkevalde og kommuneleiinga. – Er ein av oss sjuk den dagen avisa skal Ekteparet og dei tre barna på 10, 16 og AKTIVE: På det meste har Svein Magnus og Ellen drive sju bruk, men då gjekk livet mykje med til å gjerde. No driv dei fem bruk. setjast, må andre kunne trø til, smiler Nynorskavis 18 år bur på Eltravåg økologiske gard – Vi er nøgde med drifta, men det er ikkje den store økonomiske vinsten, seier dei. (Foto: Toyni Tobekk) redaktøren. Opplag på 1664 Konkurrerer om annonsar og driv småskala landbruk. Dei har ikkje LITEN REDAKSJON: Redaktør Irene 5 tilsette ambisjonar om å utvide særleg i framtida. Vestavind kjem ut éin gong i veka og ligg då Flatnes (t.v.) og journalist Kari Haukås Språk-vit Redaktør er Irene Flatnes Båe to jobbar i kommunen utanom garden, la det på Eltravåg. Så vidt ekteparet Tveit i postkassen til dei aller fleste innbyggjara- er to av tre tilsette som jobbar redak- Vestavind blir redigert på nynorsk, og han i plan- og næringsavdelinga og ho i kjenner til, er det per i dag berre 5 gardar i ne i Sveio. Trass i at Haugesund kommune sjonelt i avisa Vestavind. (Foto: Toyni kulturavdelinga. Sveio som driv økologisk med godkjenning og Haugesunds avis ligg geografisk svært Tobekk) ifølgje redaksjonen er ikkje språk og Den vesle garden på 25 mål, og eit til- frå Debio. Debio er ein kontrollinstans for svarande tilleggsareal på heimegarden til økologisk landbruk i Noreg. Økobøndene Svein Magnus, tillet ingen ekspansjon. Men høyrer til mindretalet blant bøndene i det er uansett tanken bak dyrehaldet som Sveio, men for Ellen og Svein er det uansett motiverande at dei er fleire om å drive tel mest, meir enn profitt og utviding. Ellen økologisk i nærmiljøet. og Svein Magnus er opptekne av å utnytte Det siste året har dei også involvert seg FJORDVEGEN ressursane dei har tilgjengeleg, fullt ut og i «Ta maten tilbake», eit forprosjekt knytt på ein måte som er skånsam for miljøet. til Kystlandskapsparken i Sveio. Med ei fortid i Natur og Ungdom var det Her er tanken å samle lokale ressursar heilt opplagt for båe to at det måtte bli på foredling og produksjon av mat og økologisk drift. Ellen kjem ikkje sjølv frå DIKTARVEGEN slik få til eit større tilbod av lokal mat og gard, men trivst godt med produksjonen gjere maten tilgjengeleg for folk gjennom på det nivået han er no. abonnementsordningar, spesialbutikkar Slaktet leverer dei i dag via Nortura, SLUTTPRODUKT: Skinna blir garva og selde på lokale marknader. (Foto: Toyni Tobekk) og kafear. Ellen var i oppstarten involvert men dei legg ikkje skjul på at det hadde i Kystlandskapsparken, som er paraplyen KonFeRAnSe på Hotel UllenSvAng 20. – 22. MARS 2012 vore gildt å kunne levere rett til ein for- over matprosjektet. No er forprosjektet edlar som var spesielt oppteken av det Dei sender skinna til garving i nabo- under 10 cm kan til og med vaskast i vas- i ein avsluttande fase, og det knyter seg økologiske perspektivet, eller direkte til kommunen og sel dei vidare på lokale kemaskina, forklarar ho, så dei kan vare spenning til om det kan få leve vidare forbrukar. marknader eller til naboar og kjende. Det riktig lenge. store presset på salet har det ikkje vore, og utvikle seg. I desse dagar, då spesielt Fjordvegen (Rute 13) er samferdsleåra som går frå Jæren Konferansen startar med ein innhaldsrik kulturkveld på Hotel Ullensvang unge familiefolk er opptekne av kor maten men skinna sel seg sjølv smått om senn, gjennom Ryfylke, Hardanger, Sogn og Fjordane og til tysdag kveld, med utdrag frå vestlandsrevyen II og konsert med Sigrid Sel skinnet Få økologiske deira kjem frå, og kortreist mat er blitt seier Ellen. Langhåra saueskinn av denne Sunnfjord. Moldestad. Det er ikkje berre kjøtet som blir nytta, Landbruk er den største næringa i Sveio eit heidersuttrykk, bør det vere mogeleg, typen har mange gode eigenskapar og Innleiarane på konferansen representerer kultur- og næringsliv, offentleg og også skinnet frå den delen av besetninga kommune, og gardane spenner frå store meiner dei. Selskapet IS Fjordvegen og prosjektet Diktarvegen har ann_pirion_abb_green:248x80 07-03-11 mange13:12 bruksområde. Side 1 Skinna med hårlengd privat sektor, organisasjonar og politikk: som er av typen farga spælsau, blir nytta. gris- og mjølkeprodusentar til småbruk à etablert eit nytt selskap, Fjordvegen Diktarvegen AS. Målet er å fremja utvikling av både vegen, kulturen, nærings- og Solfrid Borge, ordførar i Ullensvang Herad og styreleiar i Fjordvegen Diktarvegen AS reiselivet langs ruta. Anne Grethe Bakke, dagleg leiar i Destinasjon Voss Inger Undheim, dagleg leiar for Nasjonalt Garborgsenter SONG… BØKER… TEATER… SPRÅK… TEKNOLOGI… Konferansen i 2012 har som tema å peika på strategiar Arnstein Menes, leiar av Samferdsleutvalet i Sogn og Fjordane for korleis det nye selskapet skal arbeida og samstundes Per Ritzler, assisterande prosjektleiar for Nasjonale turistvegar bidra til å forankra ideen og det nye selskapet hjå aktuelle Edmund Utne, 4. generasjon på Hotel Ullensvang LEIK… NYNORSK… Magnhild Meltveit Kleppa, Samferdsleminister lla… samarbeidspartar. tral… la ha… Treng du innspel til det praktiske kulturarbeidet i barnehagen din? I kulturavisa Pirion finn du Bjørn Alsaker, Statens vegvesen – Region Vest Terje Vareberg, styreleiar i Norsk Hydro ASA gode reportasjar, bokmeldingar og tips til korleis din barnehage kan bli ein god kulturbarnehage. påmelding til: [email protected] Harm-Christian Tolden, direktør i Norsk publikumsutvikling www.pirion.no twitter.com/avisapirion Facebook Du finn oss på: tlf: 57 63 11 95 eller 907 85 950 Finn Tokvam og Bård Ose, parhestane frå radioprogrammet P.I.L.S. Mona H. Hellesnes, Fylkesvaraordførar i Hordaland og medlem av Vestlandsrådet Frist for påmelding: 5. mars Jenny Følling, Fylkesvaraordførar i Sogn og Fjordane Terje Halleland, Fylkesvaraordførar i Rogaland MeIR InFoRMASJon og FUllt pRogRAM: Putte Svensson Sahlin, kulturentreprenør og grunnleggjar av Rockcity og Hultsfredfestivalen i Sverige. PiRion www.diktarvegen.no eller www.fjordvegen.no erd – kulturavis for barnehagar og skular cb h Arrangør: Fjordvegen Diktarvegen AS e dhc ccb 22 LNK-AVISA Nr 1 2012 Nr 6 2011 LNK-AVISA 23 Fekk oppfylt draumen 125 år i teneste for barna

Anna R. Folkestad (28) har Ikkje berre er det den tydeleg vaksen dei spør om råd når dei som mål å lage den eldste nynorskpublikasjo- står fast i noko. Det ser eg på som ei ære. ultimate barneboka for nen som framleis kjem ut, Rikhaldig produksjon barna sine. I fjor haust det er også eit av dei eld- Historia om Norsk Barneblad starta i fekk ho oppfylt ein man- ste barneblada i verda. I januar for 125 år sidan. Då kom det vesle geårig draum. Då lanserte år feirar Norsk Barneblad bladet Sysvorti ut for første gong. Unge ho boka om Henrik And. 125 år. Kristen Stalleland frå Grimstad ville så gjerne gje barna noko å lese på sitt eige mål, landsmålet. Ingen av landsmålsforfat- Av Elin Moen Karlsen Elin Moen Karlsen / Toyni Tobekk tarane hadde skrive bøker for barn på [email protected] [email protected] denne tida. Det første bladet, som kom i 1887, – Ideen om å lage eigne bøker dukka opp Ein gong i månaden kjem Norsk Barneblad hadde 30 abonnentar, men ved utgongen då Adrian (7) var liten. Eg såg kor kjekt vi i postkassen til 4000 tingarar rundt om av året hadde dette vokse til 350 abonnen- hadde det i lag med bøker. Tenk viss eg i landet. Bladet har vore den trugnaste tar. Det er uråd å vite kor mange som har kunne lage ei barnebok som nokon kunne publikasjonen barn i alle aldrar har hatt abonnert på bladet gjennom tidene, men hugse når dei blei store. Eg ville prøve å gjennom tidene, i alle fall i Noreg. Også i det er snakk om fleire hundre tusen. Og lage den beste boka eg kunne tenke meg, dag, med eit vell av tilbod på utalliga flater, talet på lesarar må ha vore langt høgare, til ungane mine, seier Anna R. Folkestad. greier bladet å halde stand. fortel historia. Det er stille rundt ho. Ikkje lenger – Med så mykje respons vi faktisk opplever Sidan starten har Norsk Barneblad lydar frå bilmotor på veg til barnehagen frå dei som les oss, så veit vi at vi har ein produsert meir enn 40 000 sider med på Heiane og ivrige barnerøyster som vil viktig plass i livet til mange ungar. Sjølv lesestoff for barn. Og i tillegg kjem meir ha merksemda hennar. Mannen har teke i mediekaoset vi har no for tida, seier enn 140 teikneseriehefte og i overkant redaktør Nana Rise-Lynum. over middagslaginga. av 240 bøker. – Ikkje noko problem, seier trebarns- mora leande når vi lurer på om vi uroar Treff lesarane Populært juleblad ho i den travle kvardagen. Rise-Lynum er ein av to fast tilsette som Norsk Barneblad si juleutgåve, Juletre, kom Anna R. Folkestad er illustratør. Ho jobbar med bladet og ikkje minst med første gongen i 1898 og blei ein suksess. teiknar mykje. Fuglar og menneske i alle nettsida www.barneblad.no. I tillegg har På det meste selde Juletre opp imot tenkjelege og utenkjelege situasjonar. Frå dei mange faste bidragsytarar på den 100 000 eksemplar i laussal. Johan Bojer, Henrik And, som har lyst å vere noko anna redaksjonelle sida. Allsidig: Illustratør og skribent Anna R. Folkestad boblar over av nye bokprosjekt. Nå turnerar ho med debutboka Henrik And, Johan Falkberget og Mikkjel Fønhus skreiv Norsk Barneblad er dessutan eit blad enn han er, til triste og storauga wompar, som kom ut på Samlaget i 2011. (Foto:Astrid Eidhammer Hjelmeland) alle for Juletre, medan Lars Osa, Otto mødrer med utarma hengepupper, sørg- der barna sjølve medverkar i stor grad. Valstad og Jens R. Nilssen er nokre av dei modige strekmenn, men kanskje mest av Både i bladet og på nettsidene er barna ut, før eg skriv teksten, fortel den nybakte eigentleg ikkje at det er så tidkrevjande å som har laga illustrasjonar. alt fuglar. jamleg på banen og kommenterer innhald, Smørbukk, første gong utgitt i 1941, og Sjølv kvitrar ho. Røysta i telefonen er barnebokforfattaren. Stadig nye idear lage bøker, legg ho til. sender inn brev til ordskifte, rapporterer – Eg er veldig glad for at eg får lov til Ikkje så tidkrevjande som barna hennar Tuss og Troll, første gong utgitt i 1945, er to full av smil og latter. Overskot og livsglede. Det kjem nok fleire barnebøker frå Anna om sine største tabbar og spør etter urnorske julehefte som Norsk Barneblad å gle ungar med det eg gjer. Eg prøver å R. Folkestad si hand. synest, i alle fall. brevvener. Siste nytt i bladet er spalta lage bøker som er kjekke for dei vaksne – Då eg spurde sonen min om det var har gitt ut. I tidsrommet 1918 til 1988 ga Ei misnøgd and – Det dett alltid idear ned i hovudet Rampestreken, der lesarane kvar gong får Norsk Barneblads Forlag ut 225 bøker, i også. Eg har jo merka sjølv at eg les bøker mitt. Det kan vere setningar ungar seier, greitt at eg skulle gje ut fleire bøker, sa han tips om ein ny rampestrek dei kan utsetje Det byrja med boka om Henrik And. Ho for ungane mine som eg sjølv liker å lese, berre «endå meir venting», ler Anna. – Han tillegg til dei 18 bøkene som blei gitt ut presenterte ideen med enkel tekst og eller rare spørsmål, som eg tenkjer vidare andre for. Det er noko av det beste med før forlaget blei oppretta. JUBILERER: Nana Rise-Lynum i 125-årsjubilanten Norsk Barneblad har tett held ho fram. på. Ofte er det ei kjensle eg vil formidle, syntest det tok lang tid frå eg hadde levert jobben, ier redaktøren; det å få bli kjend illustrasjonar for Samlaget-redaktør Erle I januar byrja ho i 70 prosent fast jobb i frå meg det eg hadde gjort, til det kom ei kontakt med barna og blir spurd til råds om ting som skal og ikkje skal stå på trykk. fortel illustratøren. med så mange flotte ungar. (Foto: Astrid Eidhammer Hjelmeland) Stokke på Falturiltu-festivalen på Stord arkitektfirmaet Arcado i Leirvik på Stord. bok i nevane våre. Jubileumsbok i 2010. Ho får god hjelp på heimebane. – Kontakten er jo både formell og Det har gjeve ho litt fridom i høve det å – Eg bruker barna mine aktivt, testar Kvardagen ventar. Nå er det tid for uformell. Eg blir stadig spurd om råd og I samband med jubileet gir Norsk Året etter var ho med på festivalen av typen «dei innfødde villmennene» lage bøker og vere illustratør. Av utdanning ut idear på dei. Ting som eg synest er bra, middag og familie. Anna R. Folkestad trivst tips – slikt som ikkje skal på trykk i bladet. Barneblad no ut boka Skrinet med det rare i. Eirik Helleve er forfattar av jubile- med boka i handa, takka vere eit velvillig har 28-åringen teikning, form og farge godt. I denne jubileumsboka blir heile forteljinga og jentespeidarar som har «barnestell- umsboka. Han er utdanna etnolog frå forlag, bekkenløysing og eit spedbarn som er det ikkje sikkert at dei likar. Dessutan Eg er meir som ei slags Klara Klok, ein merket» som sitt høgste speidarmerke. frå vidaregåande, eitt år på Kunstskulen er ungar så flinke til å sjå enkle løysingar, – Eg er veldig nøgd om dagen, sluttar til bladet presentert. Her er det mykje Universitetet i Bergen og bur på Voss. sov mykje. Boka om Henrik And er fargerik, i Rogaland og nettstudium i interiør og ho med eit breitt smil i røsta. moro og kuriosa, som tidstypiske tekster har klare og enkle strekar og handlar om seier Folkestad. teknisk teikning. Ho reiser litt rundt for tida, til barneha- ei litt misnøgd and som blir glad til slutt. – Eg og mannen min blei gravide, og Men det kjem meir. gar og bibliotek, for å promotere boka om sidan har det berre balla på seg med hus, Henrik And. Sist var ho i Litteraturhuset i – Til hausten kjem det to bøker om bil, lån og fleire ungar, ler ho. – Men eg må pingvinane Unni og Gunni, og til neste år Oslo. Så skal ho til Etne. teikne. Eg hadde ein draum om å illustrere Ho føler ho har blitt litt meir rutinert kjem det endå ei bok om desse to, fortel andre sine bøker, men å få lage sine eigne Bokmelding: Folkestad. og strukturert nå enn ho var før. bøker er jo endå kjekkare. – Med den første boka var eg veldig Desse bøkene har preposisjonar og det Nå skal Henrik And lanserast i Russland. å blande fargar og motsetningar som tema. ivrig. Nå ventar eg til ungane har lagt seg, – Det høyrest så flott ut å vere barne- før eg jobbar. På fredag har eg fast «jobb – Å lage barnebøker gjev meg høve til bokforfattar, eg er jo berre heilt vanleg. Eit nynorsk skattkammer med boko-dag», seier stordabuen. å utfolde meg mykje biletleg, og det er Eg forstår ikkje heilt at eg har fått lov til å det eg er – ein illustratør. Eg set ord på – Når eg set meg ned for å jobbe, veit gje ut bøker. Eg fortalde ikkje til så mange Skrinet med det rare i I dag som tidlegare er den viktigaste Dei har alle sett sitt preg på Norsk bileta og ser for meg korleis boka skal sjå eg godt kva eg skal gjere. Eg har lister som at eg skulle gje ut bok, ikkje før eg hadde eg følgjer. Eg nyttar tida betre og føler Eirik Helleve oppgåva til bladet å gi borna lesestoff Barneblad gjennom tidene. boka i handa, seier Folkestad. på nynorsk. Noko har likevel endra seg, Norsk Barneblads Forlag 2012 Bladet har hatt generasjonar av skriv Helleve. I dag er det fleire teikne- lesarar, og i jubileumsboka møter ein att seriar enn før, samstundes som det er både sitat, utdrag, bilete og framsider Bokmelding av Skrinet med det rare i, ei meir artiklar enn skjønnlitteratur. I følgje frå den innhaldsrike historia. Helleve jubileumsbok skriven av Eirik Helleve. Helleve har bladet framleis mest sympati stiller vidare spørsmålet om Norsk Denne boka gir oss heile den 125 år med landsbygda, men det også kjem Barneblad vart ei stormakt, slik Stalle- Skifter ut statssekretærar lange historia om Norsk Barneblad, frå tydeleg fram at ungdom i by og bygd land drøymde om tidleg på 1900-talet. 1887, då den unge Kristen Stalleland har like interesser. Han slår fast at bladet i alle fall har vore Statssekretær Erik Lahnstein (Sp) skifter beite frå Utanriksdepartementet til Samferdselsdepartementet, der han blir statsråd frå Grimstad gjerne ville gi borna noko Boka er detaljert og vil gi dei fleste viktig for mange – og om det ikkje har Magnhild Meltveit Kleppas høgre hand. å lese på sitt eige mål, landsmålet, og lesarane overraskande fakta og histo- same posisjonen i dag som før, så er det Ommøbleringa blei stadfesta i statsråd fredag. Samtidig blei statssekretær Guri Størvold (Sp) gitt avskjed i nåde, som det dermed starta opp bladet Sysvorti, og rier. Ho er oversiktleg og kan til tider framleis eit viktig blad. heiter. Ho har vore statssekretær i seks år under den raudgrøne regjeringa, først for Åslaug Haga og deretter for Liv Signe fram til den moderne utgåva av bladet nesten minne om eit oppslagsverk, der Navarsete. i dag. Det er ikkje småting det er snakk både bladet si historie og redaktørane Judith Sørhus Litlehamar Størvold blir erstatta av rådgivar Erlend Fuglum (33) frå Oslo. Han har hatt ei rekkje verv i partiet, blant anna leiar for om, dei ordinære nummera har eit sam- av bladet blir grundig presenterte. Her Senterungdommen. (©NPK) la sidetal på meir enn 40 000 sider, og møter me mellom andre Rasmus Lø- det har kome meir enn 140 teikneserie- land, Klaus Sletten, Paal Kjilland, Olav hefter og i overkant av 240 bøker, skriv Norheim og sitjande redaktør – og den forfattar Eirik Helleve i jubileumsboka. første kvinnelege – Nana Rise-Lynum. Returadresse: -BLAD 24 B Vatlandsvåg, 4235 Hebnes LNK-AVISA Nr 1 2012

Siv Østrem Peersen aktuelt: Lars Helle (f. 1964), opprinneleg frå Førde i Sunnfjord, busett på Askøy. Ulve- tone er debutromanen hennar, om eit ungt kunstnarsinn, om musikk På heimebane igjen og famileløyndomar. Foto:Samlaget har forventningar til meg, og det er mange som trekk litt for raske kon- positivt. Eg får nesten ikkje gå i fred klusjonar om kva eg måtte meine og når eg går på gata. Det er jo eit signal ikkje meine. Dette gjeld spesielt på om at avisa står sterkt i regionen. det religiøse området og når det gjeld språk. debutanten – Korleis er den nye kvardagen din? – Kvifor går du med fargerike strøm- – Eg hadde nesten gløymt korleis per? det var å bu heime og kunne gjere Ho ser for seg eit piano som kvardagslege ting i huset på ein tys- – Det er eit undervurdert plagg. Det ramlar nedover etasje for dag. Når eg slepp å pendle til Oslo, byrja med ein London-tur i 1988. Eg etasje, like sakte som dei første kan eg også kome meg heim til ei fann mange kule strømper hos Sock snøfnugga om hausten. meir normal tid. Mykje er sjølvsagt Shop. Sidan har eg stadig vore på jakt Ho hører song, det er som om likt på dei to arbeidsplassane, sjølv etter nye fargar, mønster og former. I nokon syng pianoet nedover. om temperaturen er høg til litt andre sommar prøvde eg ut knestrømper i tider i Aftenbladet enn kva han var i 60-talsstil til shortsen. Det blei ikkje (Foto: Aftenbladet) Namn: Dagbladet. teke så godt imot. Dei som kjenner Det Norske Samlaget 2012 meg, hadde eigentleg ikkje lagt merke Lars Helle – Kva forhold har du til nynorsk? til sokkane mine før media gjorde dei – Eg har eit positivt forhold til ny- merksame på det. Så det er eigentleg Alder: norsk. Sjølv om eg har bokmål som ikkje ei stor sak for meg. hovudmål, så har eg aldri vore blant Blir 50 i november – Kor ofte trenar du? dei som har hylt ut mot nynorsk som sidemål. – Eg spring ute eller på tredemølle Aktuell: to til fem gonger i veka. Eg er ikkje så – Kva er neste løp du planlegg å delta – Korleis kjem du til å endre Aften- Ny redaktør i Stavanger god på treningsstudio. Eg spring helst i? bladet? Aftenblad ute for meg sjølv eller saman med – Eg må helst ha eit løp å sjå fram til – Eg kjem ikkje til å gjere nokon kompisar. Nå har eg nettopp kjøpt for å motivere meg til å trene. Det har endringar i språkpolitikken. Det blir meg tredemølle. I Dagbladet hadde vi vore litt labert i vinter, så eg veit ikkje heller ikkje nokon revolusjon i layout tredemølle på jobben, men det har ik- heilt. Men eg prøver meg kanskje på Etter 11 år i Dagbladet eller på andre område. Eg ønskjer kje Aftenbladet, så då måtte eg kjøpe Berlin Marathon i haust igjen. Der har at Aftenbladet skal bli litt tydelegare meg ei. eg jo vore med dei siste fem åra. har Lars Helle nå kome i ein del saker, at vi skal vere meir heim for å leie Stavanger offensive på nyhendefronten, spisse Aftenblad mot framtida. oss meir og prioritere nyhende. Eg ønskjer også å vere ein pådrivar for Elin Moen Karlsen den digitale utviklinga til Aftenbladet. [email protected] – Kva er du mest oppteken av som Aftenbladet-redaktør? – Vår posisjon som den viktigaste “Eit liv utan draum og tullskap, – Gratulerer som ny redaktør for møtestaden, kulturarenaen og nyhen- Stavanger Aftenblad. Kva betyr denne deformidlaren i regionen. Eg ønskjer det vert no vel altfor svart.” jobben for deg? også at vi skal vere med på å setje – Takk. Det har teke litt tid å for- dagsorden utanfor vår eigen region. Rasmus Løland, 1861 – 1907 døye, men nå etter to-tre veker i – Vi har registrert ein del skepsis i jobben så har eg funne ut at dette blir det religiøse miljøet til at du har blitt kjekt. Eg er midt i smørauget nå. Midt redaktør i Stavanger Aftenblad. Har i den regionen eg bryr meg mest om, dei noko å frykte? og får vere med på å setje dagsorden – det er jo eigentleg bare kjempekjekt. – Mitt livssyn har ikkje noko å gjere med kva avisa skal dekkje og ikkje – Korleis har du blitt teken imot så dekkje. Ein del av oppdraget vårt er langt? å dekkje det som skjer også på den – Eg har blitt teken godt imot. Alle er religiøse fronten, og det kjem vi til snille med meg, sjølv om eg ikkje for- å halde fram med. Eg er sjølv veldig ventar at dei alltid skal vere det. Folk interessert i dette stoffområdet. Det er Den 5-årige markeringa av livsverket til Rasmus Løland går no mot slutten, og Stiftinga Rasmus Løland-markeringa ønskjer å takke ALLE som har Terje Torkildsen kan vinne Stavanger-forfattaren debuterte i vore med og bidrege på ulikt vis for 5 fantastisk Uprisen for andre gong 2008 med ungdomsromanen Marki spennande år! Marco. I 2009 kom den første boka No tek Ryfylkemuseet over stafettpinnen, og me Spenningsboka Dystopia III er ein i firebokserien DYSTOPIA 2014. av fem nominerte bøker til Uprisen – Torkildsen er utdanna norsklektor, ønskjer dei lykke til med etableringa av årets ungdomsbok. men arbeider i dag som komikar, Nasjonalt Løland-senter. Terje Torkildsen fekk Uprisen første skodespelar og kulturprodusent og er gong i 2009, den gongen for boka kanskje mest kjend som prinsippfast Marki Marco. No er han på nytt drosjesjåfør i filmen Mongoland frå nominert, for boka Dystopia III, den 2001. Den litterære debuten, Marki tredje i serien om ein gjeng syt- Marco (2008), uvikla Torkildsen i STIFTINGA samarbeid med 10.-trinnet på St. tenåringar frå International School RASMUS LØLAND- of Stavanger som er på studietur Svithun skole i Stavanger. i London då byen blir ramma av Uprisen vert delt ut 31. mai i MARKERINGA den verste naturkatastrofen i manns samband med Norsk Litteraturfestival 2007 – 2011 nashornet.no minne. Dystopia-serien er ifølgje for- på Lillehammer. Det er ungdommar laget ein actionfylt spennande serie frå heile landet som stemmer fram vinnaren. for utolmodige lesarar frå ca. 14 år Norsk Plan as og oppover.