2007-2008 RODE ZAAL

VR 21, ZA 22, ZO 23 SEPTEMBER 2007 FESTIVAL FREE MUSIC XXXIV

organisatie Free Music vzw ism. deSingel na de concerten in de artiestenfoyer: deejay’s Romeo, Miguel & Wimbo filmprojecties ism. Muhka Media mobile recording Studio Odeon 120 live op Radio Centraal 106.7 mediapartners KLARA, (H)art met de steun van de Vlaamse Regering en van de Stad Antwerpen teksten programmaboekje Didier Wijnants en Rob Leurentop coördinatie programmaboekje deSingel

gelieve uw GSM uit te schakelen

foyer deSingel open op vr 21 september vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur artiestenfoyer deSingel tijdens Festival Free Music open op za 22 en zo 23 september vanaf 17.00 uur kleine gerechten tot 19.40 uur broodjes en soep tot net vóór aanvang van de concerten en tijdens pauzes

Hotel Ramada Plaza Antwerp (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) > Restaurant HUGO’s at Ramada Plaza Antwerp open van 18.30 tot 22.30 uur > Gozo-bar open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw toegangsticket van deSingel voor diezelfde dag

Fred Van Hove © Jos L. Knaepen vr 21 sep . rode zaal za 22 sep . rode zaal

20.00 uur 18.00 uur FRED VAN HOVE / / PETER EVANS 60 à 75’ ALEXANDER VON SCHLIPPENBACH 12 TONE TALES #1 60’ Fred Van Hove Alexander Von Schlippenbach piano Jim Black drums Peter Evans trompet pauze pauze 20.00 uur ERIC THIELEMANS A SNARE IS A BELL 60 à 75’ 21.30 uur Jozef Dumoulin piano SAADET TÜRKÖZ / MARTIN SCHÜTZ 45 à 50’ Peter Jacquemyn contrabas Saadet Turkoz zang Eric Thielemans drums Martin Schütz cello en electronics Sainkho Namchalyk stem korte pauze pauze

22.30 uur 21.30 uur & ICP ORCHESTRA 60 à 75’ PETER EVANS SOLO 45’ à 50’ Thomas Heberer trompet Peter Evans trompet trombone Michael Moore, en Ab Baars rieten 22.30 uur cello MICHIEL BRAAM NOPERA 60 à 75’ viool Michiel Braam piano Misha Mengelberg piano Wilbert de Joode contrabas Ernst Glerum contrabas Michael Vatcher drums drums Jörg Brinkmann cello Oene van Geel, Jasper le Clercq en Friedmar Hitzer viool Sean Bergin, Vera Westera en Lucia Meeuwsen stem zo 23 sep . rode zaal

18.00 uur ALEXANDER VON SCHLIPPENBACH 12 TONE TALES #2 60’ Alexander Von Schlippenbach piano

pauze

20.00 uur LUC HOUTKAMP POW ENSEMBLE 60’ à 75’ Joseph Bowie trombone en electronics Han Buhrs stem en electronics Guy Harries stem computer en electronics Nina Hitz cello en electronics Luc Houtkamp saxofoon en computer Marije Nie tapdans

21.30 uur FABIAN FIORINI & BENOIT DELBECQ 45’ à 50’ Fabian Fiorini piano Benoît Delbecq piano

korte pauze

22.30 uur SPRING HEEL JACK +++ 60’ à 75’ Ashley Wales electronics John Coxon gitaar Alex Ward klarinet Pat Thomas keyboards drums

spring heel jack +++ FESTIVAL FREE MUSIC XXXIV ’Het voordeel van het onbegrijpelijke is dat het nooit zijn frisheid verliest’ Paul Valéry

Enkele bladzijden verderop raakt Didier Wijnants in zijn tekst een voor dit festival essentiële kwestie aan: gaat het om de improvisatie of om de vrijheid? En in welke relatie staan die tot elkaar?

De muzikanten op het Free Music Festival zien het elk op hun manier. Voor de ene kan de improvisatie alleen Totaal zijn, zonder enig vangnet. De ander gebruikt een partituur of een muzikale traditie als inspiratie. Maar allemaal beogen ze de muzi- kale bevrijding: weg van de beknellende vorm, van het voorspelbare en het alge- mene; op zoek naar het grillige, het persoonlijke, het onbegrijpelijke.

Het Free Music Festival biedt een klein dozijn concerten, waarvan het overgrote deel creaties of voor het eerst in ons land - het is een scherpe, veel te scherpe se- lectie uit het enorme aanbod overal ter wereld. Hoe rijk dat aanbod is, mag ook blij- ken uit de grote verscheidenheid: puur akoestische muziek maar ook elektronica en computers; ontmoetingen tussen pioniers en nieuwkomers; tussen verschil- lende muzikale culturen en tradities. Niet omdat de trends het nu even zo willen, maar wel omdat de muziek het vraagt.

En steeds met de improvisatie voorop. Of was het de vrijheid?

Rob Leurentop artistiek directeur Free Music Festival

Free Music Festival XXXIII © Rudi Wilderjans Free Music 2007: Vrijheid veroveren. Zo’n twintig jaar geleden trachtte de eerder daar dan in het imponeren. stromingen die op het eerste gezicht het leerrijk die vruchten van toen eens jazzwereld soms nog haar eigen on- Toch ligt binnen de uitgetekende krijt- een bom leken te leggen onder de basis- te beluisteren met de oren van nu. Die derwerp in een definitie te vatten, maar lijnen van een goed gedocumenteerde principes van swing en . Een tijdlang eerste platen van Ornette Coleman, dat die zoektocht lijkt vandaag definitief traditie niet de meest aantrekkelijke bi- heeft die restauratieve tendens de pu- klinkt vandaag helemaal niet zo veront- gestaakt. De Duitse auteur Joachim otoop van een avontuurlijk muzikant. blieke opinie met succes bewerkt, maar rustend. Zelfs de opnamen van de Cecil Berendt moet zowat de laatste ge- Sinds de jazztraditie door de conser- na enkele jaren trok niemand er zich nog Taylor Unit en de laatste kreten van John weest zijn met die gloeiende ambitie. De vatoria gerecupereerd werd, wordt de wat van aan. In de jaren negentig hebben Coltrane: de meeste jazzliefhebbers rationaliseringsdrang heeft sindsdien illusie op een exhaustieve documenta- we dan ook de meest bizarre menge- hebben dat stilaan bijgebeend en erva- een flinke knauw gekregen en vandaag tie van de traditie steeds groter. Zeker ling van eigentijdse jazzvormen gezien. ren het als logische vruchten van de rijke zwemmen we in de cross-over en predi- omdat die muziekpedagogische instel- Daarin was onder meer plaats voor al- jazztraditie. Daar horen ook (en steeds ken de pausen van de populaire cultuur lingen zich intussen zelfs niet meer be- lerlei ethnische invloeden, al viel het op meer) de rijpe vruchten van Europese het gezellig “buiten de lijntjes kleuren”. perken tot de meest vertrouwde en dat hier vooral op exotische klankkleu- en zelfs Aziatische bodem bij. Dat heeft voor- en nadelen. Vandaag is meest formaliseerbare stromingen van ren gejaagd werd, de bouwstenen van De term (met of zonder hoofd- het motto duidelijk “alles kan” en heeft de jazz: New Orleans, Swing, Bebop. de jazz werden daar niet door beroerd. letters) is intussen ook in onbruik ge- niemand nog behoefte aan een duide- Vandaag flirten ze ook vaker met Fusion Maar ook de link met rock- en popmu- raakt ten voordele van diverse andere lijke afbakening van wat jazz is en wat en zelfs met Free Jazz, al was het meest- ziek kreeg plots een heel ander karakter benamingen en omschrijvingen. Free niet. Dat werkt op zichzelf heel bevrij- al slechts bij wijze van parenthese, om en dat was boeiender. Met name John Music is er één van, maar er is ook Impro dend. Het laat toe om klanken en gelui- adem te happen na de vijfendertigste Zorn heeft in die jaren heel interessan- Jazz en (Vrije) Geïmproviseerde Muziek. den uit hoofd en leefomgeving te pluk- variatie op ‘I Got Rhythm’. te dingen gedaan met zijn groep Naked De ene term legt al wat meer de nadruk ken en ze te verwerken tot een bonte Inderdaad, ook conservatoriumstuden- City en met zijn talloze filmprojecten. op improvisatie, de andere focust eer- persoonlijke mix. Of er op het eindpro- ten snakken naar adem en je merkt dat Ook dat was dus vrijheidsdrang. der op de vrijheidsdrang, feit is dat zo- duct dan nog een klevertje hangt met er de laatste jaren heel wat buiten ge- Uiteindelijk is die drang naar vrijheid wel wel de behoefte aan vrijheid als aan im- “File under jazz” is voor de meeste mu- komen zijn met veel meer honger dan heel kenmerkend voor de jazztraditie, provisatie een belangrijke rol spelen in sici geen punt. Ze “doen gewoon hun hun jazzdiploma lijkt te beloven. De re- misschien zelfs meer dan de behoefte het voortstuwen van de jazztraditie. En ding”, zoals dat in StuBru-termen heet. den is eigenlijk simpel: het zijn kinderen aan improvisatie. De Amerikaanse jazz- zelfs die jazztraditie staat ter discussie, Dat staat ook chic, het levert het cachet van hun tijd, ze hebben in hun jeugd naar criticus John Litweiler heeft dat al vroeg al is dat meestal ook vanuit een bevrij- van vrijgevochten vogel. allerlei soorten muziekjes geluisterd en in de jaren tachtig begrepen toen hij de dingsgedachte, in de wetenschap dat Geen wonder dat bijna niemand het nog zijn niet van plan om die verworven vrij- geschiedenis en de toekomst van de het woord ‘jazz’ ook een reeks onge- aandurft om op de minzijde te wijzen. heid zomaar te grabbel te gooien ter jazz trachtte te schetsen in zijn boek wenste associaties oproept. Het paradigma van “alles kan” werkt wille van een moeizaam te verwerven ‘The freedom principle (Jazz after 1958)’. Een blik op het programma van het vaak een grote nonchalance of zelfs on- métier. Vrijheidsdrang en de vaste wil Volgens Litweiler is de drang naar vrij- 34ste Free Music Festival leert trou- wetendheid over muzikale tradities in om “gewoon zijn eigen ding te doen”, heid een constante in de jazz sinds de wens dat het lang niet alleen om geïm- de hand. Dat gebeurt niet straffeloos. dat staat bovenaan de agenda. geboorte ervan in New Orleans en is proviseerde muziek gaat. Dat wil niet De muziek wordt volgepropt met idee- En dat terwijl we in de jaren tachtig nog die drang tot een culminatiepunt ge- zeggen dat iedereen het dilemma van ën en kleuren van diverse oorsprong, allemaal te horen kregen dat het einde- komen aan het eind van de jaren vijf- componist Elliot Carter zal onderschrij- maar zonder slimme verhouding tot één lijk eens gedaan moest zijn met al die tig toen beeldenstormers zoals Cecil ven. Carter stelde dat een slimme par- of meer tradities schaatst ze makkelijk vrijheidsdrang. Dat de jazz opnieuw de Taylor, Ornette Coleman en even later tituur de uitvoerder moet bescher- alle richtingen uit zonder ook maar één oude waarden moest herstellen en dat ook John Coltrane en Albert Ayler os- men tegen typische cliché’s en hem moment te ontroeren. Ontroering: mis- er bij voorkeur nog in maatpak moest tentatief de rivierbedding verlieten. moet uitdagen om voortdurend nieuwe schien een ouderwets woord, maar de geacteerd worden. Zowel Fusion als Ach, wat heeft dat toen pijn gedaan aan ideeën en technieken te onderzoeken. drijfveer van kunst en muziek ligt toch Free Jazz waren toen de boosdoeners, zoveel goedmenende mensen. Toch is Zeker bestaan daar ook andere metho- vr 21 sep . rode zaal

des voor, bijvoorbeeld geregeld nieuwe Fred Van Hove-Peter Evans-Jim Black sparringpartners zoeken of op een an- Fred Van Hove (Antwerpen 1937). dere manier de context wijzigen. Maar Beroemd blijft de boutade: ‘ik ben meer beïnvloed door de beiaard van Antwerpen partituren zijn zeker geen taboe, kijk dan door ’. Pionier van de improvisatiemuziek, in de jaren 70 lid van bijvoorbeeld naar de ’12 tone tales’ van het supertrio Brötzmann-Van Hove-Bennink, sindsdien in blijvende ontwikke- Alexander Von Schlippenbach of de ling met eigen ensembles, als solist en in ontelbare duo-confrontaties. Fred Van ‘Nopera’ van Michiel Braam. Zelfs het Hove is de founding father van het Free Music Festival, samen met de Werkgroep ICP Orkest frunnikt geregeld aan be- Improviserende Musici. staand compositorisch materiaal, zelfs al belooft de groepsnaam op papier dat Peter Evans (met dank aan myspace) alles ‘instant composed’ is. Er is gewoon Plays trumpet, piccolo trumpet. Influences : Michael Finnissy, Phil Myers, Wayne geen gouden formule om de begeerde Shorter, Sublime Frequencies, Brighton Beach. Sounds Like "a tabla player, a fly vrijheid te veroveren, er zijn zoveel ma- captured in a bottle, a helicopter, a nervous wreck." (Massimo Ricci, www.tou- nieren van aanpakken als er muzikanten chingextremes.org) zijn. Het enige wat wel vereist is: duivels cd > psi, Firehouse12, HotCup, NEMU veel ervaring en een jarenlange toewij- ding. Want zonder die ingrediënten kun Jim Black je het wel vergeten om in een perfor- With roots in Seattle, Jim Black spent his early years exploring all styles of music mance van een uur succesvol de over- – from garage rock to big band swing – before heading to Boston, MA to attend the kant te bereiken. Berklee College of Music. Jim moved to Brooklyn in 1991, where he currently resi- des, and maintains a busy schedule touring, recording, teaching and enjoying mu- Didier Wijnants sic across the world. Jim Black co-leads and composes for the groups Pachora and Human Feel, and works in numerous bands alongside some of today’s most creative artists including Ellery Eskelin, Uri Caine, Tim Berne, Dave Douglas, Dave Liebman and Laurie Anderson. He’s also a member of Hilmar Jenssons Iceland based Tyft trio and leads and composes original music for his own band AlasNoAxis. cd > www.winterandwinter.com

Saadet Türköz & Martin Schütz / ‘Song dreaming’ Saadet Türköz ‘I was born in Istanbul in 1961 and I am currently living in Zurich. Due to the politi- cal pressure of the Chinese government upon the Turk people in East Turkestan (Uyghur Autonomous Region), my parents fled to Istanbul, where they settled as Kazakh refugees. They transmitted us the rich oral and musical traditions of the highlands of Central Asia. With the tales of their far away country and their journey to Turkey, the elderly people of the Kasakh community influenced my imagination as a musician until nowadays’. Saadet Türköz has worked with improvising musi- cians such as Elliot Sharp, and Joëlle Léandre. cd > Saadet Türköz ‘Marmara sea’ (Intakt) / www.saadet.ch Martin Schütz Conservatorium. Since 1990 Delius leads his own 4tet with Tristan Honsinger, Joe Swiss cellist, electronic musical, improvisor and composer Martin Schütz moves Williamson, and Han Bennink; APA INI is currently a quartet with Hilary Jeffery, Wilbert back and forth between the world of improvising and the german-speaking thea- de Joode & Serigne Gueye. He can also be heard in Available Jelly, Sean Bergin’s MOB, tre-scene (he is working regularly with directors such as Christoph Marthaler, Luc Cor Fuhler’s Corkestra, and Georg Graewe Quintet. In 2004 Delius was awarded the Bondy and Stephan Pucher). Türköz & Schütz have been working together for ma- Boy Edgar Prize, the ' most prestigious award in improvised music. ny years, creating what is best described as „folklore imaginaire. cd > Koch-Schütz-Studer ‘Hardcore chamber music’ (Intakt) Ernst Glerum www.koch-schuetz-studer.ch Studied classical double-bass at the Conservatory of Amsterdam. During his stu- dies he joined contemporary music ensembles (ASKO ensemble) as well as impro- vised music groups (Curtis Clark, Hans Dulfer, JC Tans, Theo Loevendie). He fre- ICP Orchestra / Concert voor de 40ste Verjaardag quently performed with such artists as , Lee Konitz, Uri Caine, John Zorn, ‘...this band continues to show that cutting-edge music-making is not Art Hodes, Don Byron and many others. Besides ICP and the Amsterdam String necessarily dour and humorless, that innovative ideas need not be Trio he performs in the Guus Janssen Trio, Michiel Scheen Quartet, Trio Continuo, severed from generations of jazz tradition and that composition and Trio Bennink-Borstlap-Glerum and Available Jelly. improvisation can coexist effectively when a group of like-minded tinkerers knows what it’s doing’. (Chicago Tribune) Thomas Heberer Was born in 1965 in Schleswig, Germany, and studied trumpet at the Conservatory Misha Mengelberg in Cologne until 1987. Since then he has performed with musicians such as Muhal Pianist and composer Misha Mengelberg was a co-founder of the Instant Richard Abrams, Pina Bausch, Dave Douglas, Maria Joao, Howard Johnson, David Composers Pool, the nonprofit collective of Dutch composer-improvisers-instru- Moss, , Enrico Rava, Alex Schlippenbach, Elliott Sharp. Thomas is mentalists, with Han Bennink and Willem Breuker in 1967. He has performed in member of several ensembles such as the Contemporary Jazz Orchestra, duo with Han Bennink for more than 30 years and led the ICP Orchestra for more European Jazz Ensemble, Quintet, Tome XX and of course has a duo than 20. His other credits include performing and recording with , John with bassist Dieter Manderscheid. Tchicai, , Steve Lacy, Peter Brotzman, and many others.. Tristan Honsinger Han Bennink Born in New England, the cellist Tristan Honsinger studied at the Peabody Drummer Han Bennink is a co-founder of the ICP, long-time associate of Misha Conservatory in Baltimore. By the '70s, the Trans-American had moved to Mengelberg, and one of the most in-demand drummers in Europe. He has perfor- Amsterdam. Since a memorable set of concerts in Berlin in 1988 Honsinger has med and recorded with jazz musicians such as Dexter Gordon and Sonny Rollins, been a fairly regular member of pianist Cecil Taylor's groups. as well as European improvisers such as Peter Brotzman, Derek Bailey, and Willem Breuker. He trained as a graphic artist and has exhibited work in several media, Michael Moore including sculptures from found objects that can include broken drum heads and Was born in Arcata, California, where he played in clubs and attended school befo- drumsticks; he also designs many of his own LP and CD sleeves. re moving to Boston to study at the New England Conservatory of Music. There he worked with Jaki Byard, Gunther Schuller, George Russell and others. After spen- Ab Baars ding two years in NYC he moved to Amsterdam, where he has lived since 1984. He In addition to playing solo concerts and his own trio, Ab Baars (clarinet, tenorsax) is currently works with Available Jelly, Jewels & Binoculars, Franky Douglas, Achim a regular guest with the EX, Cor Fuhler, Michael Moore, and Michiel Scheen. Since Kaufmann, Dave Douglas, Fred Hersch, Benoit Delbecq, Eric Boeren, Paul Berner 1990, his main focus has been on the Ab Baars Trio, which led to tours with Steve and others. His own projects include the White Widow Quartet, the Monitor Trio w/ Lacy and Roswell Rudd. Baars has also worked with Francois Houle, John Carter, Cor Fuhler and Tristan Honsinger and the Michael Moore Quintet Roger Turner, Sunny Murray, George Lewis, Anthony Braxton, Cecil Taylor, and Gerry Hemingway among others. Mary Oliver Was born in , California, and studied at San Francisco State University Tobias Delius (Bachelor of Music), (MFA) and the University of California, San Diego Was born in Oxford, England but grew up playing tenor saxophone in Germany and where she received her PhD in 1993 for her research in the theory and practice of Mexico. In 1984 he moved to Amsterdam where he studied briefly at the Sweelinck improvised music. Her work as a soloist encompasses both composed and im- provised contemporary music; she has premiered works by Richard Barrett, , , , , George Lewis and za 22 sep . rode zaal Iannis Xenakis among others and worked alongside improvising musicians such as Ab Baars, FURT, Tristan Honsinger, Joelle Leandre, George Lewis, and Evan Parker. Alexander von Schlippenbach / Twelve tone tales Wolter Wierbos Alexander Von Schlippenbach is geboren in 1938 in Berlijn. Studeerde aan Like many Dutch brass players Wolter Wierbos started out in a ‘fanfare’ (brass de Staatlichen Hochschule für Musik in Köln bij Rudolf Petzold en Bernd Alois band), switching from trumpet to trombone when he was 17. Since 1979 he has Zimmermann. Was tijdens zijn studies pianist in de jazzensembles van Gunter performed with with Henry Threadgill, The Ex, The Berlin Contemporary Jazz Hampel en Manfred Schoof. In 1966 richt hij het GLOBE UNITY ORCHESTER op. Orchestra (led by Alexander von Schlippenbach), the European Big Band (led by Sinds 1970 speelt hij in trio met Evan Parker en . Hij tourneerde in heel Cecil Taylor), Sonic Youth, the John Carter Project, Mingus Big Band (Epitaph, di- Europa, Azië, Australië en de USA. Hij maakte opnames voor WDR, SDR, SWF, RAI rected by Gunther Schuller) and many others. He is currently active with Gerry en Rias Berlin. Tal van LP’s en cd’s bij MPS, CBS, FMP, ECM, ENJA en DISK UNION. Hemingway Quintet, Franky Douglas’ Sunchild, Bik Bent Braam Frank Gratkowski In 1988 richtte hij het BERLIN CONTEMPORARY JAZZ ORCHESTRA op. In duo Quartet, Available Jelly and Sean Bergin’s MOB. werkt hij met Sven Ake Johansson, Aki Takase, und Sam Rivers. Samen met Rudi Mahall en Axel Dörner nam hij het volledige Monkrepertoire op. Prijzen: cd > ICP Orchestra ‘Weer is een dag voorbij’ (ICP) / www.icporchestra.com "Kunstpreis der Stadt Berlin" (1976),"Schallplattenpreise der UDJ" (1980/1981), Preis (1994). Prijs van de Duitse platencritici voor"Monks Casino" (2005 / 3), SWR Jazz Preis (2007). Over 12 tone tales: ‘In dit ambitieuze project trekt Von Schlippenbach atonale, mo- dernistische klassieke muziek en improvisatie naar elkaar toe in een programma dat grotendeels bestaat uit eigen composities, maar ook stukken bevat van Eric Dolphy, Jerome Kern, en Von Schlippenbachs gewezen compo- sitieleraar Bernd Alois Zimmemann’. (Kwadratuur) cd > ‘Twelve tone tales volume 1 & volume 2’ (Intakt) / www.avschlippenbach.com

a snare is a bell ‘A snare is a bell’ is een werk in opdracht van het Zuiderpershuis. Het neemt vele vormen aan, van installaties tot muzikale groepen van verschillende formaten. Deze kwartetversie is een première.

Eric Thielemans Eric Thielemans is een klassiek geschoold slagwerker. Avorens zijn studie te be- ëindigen stapte hij over naar de jazz- en improvisatiescène. In de brede waaier van artistieke activiteiten waarin hij betrokken is, staan zin voor experiment en open- heid voor andere disciplines voorop. Samenwerking met Ben Sluys, Olivier Tomas, Laurent Dehors, Ned Rothenberg. Vandaag lid van Määk's Spirit, en de helft van het beruchte duo Cola met God. Bij zijn muziektheatrale creaties hoort werk met Barre Phillips, Alex Waterman, Alexis Destoop , Jorgen Cassier, Barre Phillips en danseres Julyen Hamilton, en opdrachten voor de Bottelarij/KVS.

Jozef Dumoulin Speelt met even veel zwier piano en fender rhodes en deed dat bij Octurn en Maak’s Spirit. Hij woont en werkt tegenwoordig in Parijs waar hij deel uitmaakt van het ensemble van Magic Malik. Samen met Mauro Pawlowski en Teun Verbruggen grotere ensembles, constant op zoek naar grotere muzikale vrijheid. Braam neemt vormt hij het trio Othin Spake. je mee op een verrassende en wilde reis, maar zorgt er voor dat je niet verloren loopt. De muzikanten zijn gelijkwaardig: bassist en drummer hebben evenveel in- Peter Jacquemyn vloed op de richting van de improvisaties als de pianist. Naast zijn werk met bands Over contrabassist Peter Jacquemyn (°1963) : ’ moves easily between the visual als Bik Bent Braam, Bentje Braam en Trio BraamdeJoodeVatcher, sextet All Ears arts and music. As a sculptor he assaults tree trunks with axe and chainsaw. His en anderen, coördineert Michiel Braam de jazzafdeling van de kunstacademie van concerts are just as spectacular: with unbridled energy he lovingly wrestles his . double bass. It is a battle in which all means are fair: bows (1, 2 or 3), dented soda cans, plastic bags, crumpled paper, mutes, horns, retuned strings,...’ Lucia Meeuwsen Als lid van de W.I.M. was hij lang een van de drijvende krachten achter het Free Is een klassiek geschoolde mezzosopraan die een grote naam heeft opgebouwd Music Festival. Speelde met Fred Van Hove, Assif Tshahar, zijn mentor Peter in de wereld van de hedendaagse gecomponeerde muziek. Kowald. Eigen kwartet met André Goudbeek. www.jacquemyn.com Vera Westera Is thuis is veel verschillende muziekstijlen, met name jazz- en popmuziek. Ze is on- Sainkho Namchylak der andere leadzangeres van de Groove Troopers. Geboren in een klein dorpje in Tuva, studeerde Namchylak muziek aan het Gnesin Instituur in Moskou: ‘My big interest was about discovering recordings and books Sean Bergin or dissertations about different techniques of singing in archaic examples of cult Is vooral bekend als saxofonist, maar zingt ook graag. In zijn werk klinken de mu- music of lamaistic and shamanistic traditions of Siberia. As well as Tuvan and zikale tradities door van zijn geboorteland Zuid-Afrika en dat van zijn voorouders: Mongolian throat,-and overtone singing stiles.’. Zij was een van de eerste om deze Ierland. tradities en technieken te introduceren in de context van de improvisatiemuziek, onder andere aan de zijde van Peter Kowald. Zapp String Quartet www.sainkho.net Speelt geïmproviseerde muziek, jazz, rock, wereldmuziek en alle mogelijke combi- naties daarvan. Door hun groovende manier van spelen, waarbij de viool soms als een percussie-instrument wordt gebruikt, kunnen ze klinken als een rockband, een Peter Evans / Solo jazzgroep of een Bulgaarse feestband. Een uur man en trompet. Zie ook bij Van Hove-Evans-Black cd > Psi records Trio BraamDeJoodeVatcher Bestaat uit Michiel Braam piano, Wilbert de Joode contrabas en Michael Vatcher drums. Dit trio vormt de kern van het ensemble voor Nopera. Een vast trio van mu- Michiel Braam / Nopera sici die allen een volstrekt gelijkwaardig aandeel in de muziek hebben. Die muziek Dit werk van Michiel Braam en zijn ensemble is niet echt een opera. Er kan alle kanten opgaan, afhankelijk van beslissingen van het moment. is muziek en er zijn zangers, maar het verhaal dat wordt verteld kan niet op papier worden weergegeven. De teksten zijn geschreven in een Vincent van Roon zelf ontworpen taal zonder betekenis, en de muziek bestaat niet uit één Improviseert met licht. Het lichtontwerp wordt beïnvloed door het verloop van de lange partituur maar uit een aantal kleine composities die op allerlei muziek en door de eigenschappen van de plek waar de Nopera wordt opgevoerd. manieren, en steeds in een andere volgorde, gespeeld kunnen worden. Nopera is dus een improvisatie opera

Michiel Braam Vrijheid, flexibiliteit en een aversie tegen verveling, dat zijn de pijlers waarop de muziek van de Nederlandse pianist, componist en bandleader Michiel Braam be- rusten. Belangrijke invloeden zijn pianisten Cecil Taylor, Thelonious Monk en Lenny Tristano, die vanuit een positie buiten de mainstream bijdragen aan de jazz traditie. Als componist en bandleader streeft hij ernaar zijn open speelstijl toe te passen op music software, resulting in pieces performed by himself and in collaborations with zo 23 sep . rode zaal such musicians and ensembles as George Lewis, Wiek Hijmans, , Le Quan Ninh, Peter van Bergen, the X-OR duo and LOOS Ensemble. By establishing his own computer group POW Ensemble in 2001, Houtkamp has created a new platform for exploring and expanding the musical potentials of the computer. Pow Ensemble / ‘Homage to hazard’ POW Ensemble consists of a pool of computer players as well as other Marije Nie musicians and performers. For every programme, a specific group of Studied with Peter Kuit and legendary tap dancers such as Buster Brown and Gregory players is compiled from this pool Hines. She regulalrly performs the Concerto for Tapdancer and Orchestra by Morton Gould. Marije works as a tap dancer within the improvised music scene: duo with Joseph Bowie trombonist Wolter Wierbos, performances with , Wilbert de Joode and Born in 1953 in een famous musical family (brother to trumpet player Lester Bowie), Frankie Douglas. She has a great interest in the use of electronics and multimedia, of Joseph Bowie has been active in jazz music since 1971. In his early years, he played with which the programme “Tap hop” with POW ensemble is an outstanding exemple. a.o. Alan Silva, Frank Wright in Paris. From 1973-76 he played with Cecil Taylor, Human Arts Ensemble, Leroy Jenkins, Ornette Coleman. In 1978, Bowie with James Chance Micha de Kanter started his own world famous funk band Defunkt. Recently Bowie moved to The Graduated in music recording at the Royal Conservatory, The Hague. De Kanter Netherlands where he has been developing new musical relationships (a.o. with Hans specilizes in jazz, improvised and modern music, and has worked for a variety of & Candy Dulfer) and formed a new funk group with which he performs and gives music programmes, from music theater production, radio broadcast recording to CD al- workshops throughout Europe. Bowie joined the POW Ensemble in March 2006. bum engineering. His contribution as sound engineer is an integral part of POW’s performances. Han Buhrs Singer Han Buhrs (°1955) mixes existing and invented languages, self-written songs, Nina Hitz poetry by others, newspaper fragments, and throat sounds together with impro- Groeide op in Zwitzerland en studeerde in Zürich. In 1999 verhuisde zij naar vised and composed music. Apart from POW Ensemble, Buhrs plays with Palinckx Rotterdam en in 2004 studeerde zij af aan het Koninklijk Conservatorium in Den and the French free rock group Un Mec Une Porte, and he performs as a soloist. In Haag als barokcelliste. Momenteel speelt ze in het moderne ensemble 'The Barton the past he has played with The Schismatics, Sumbur, Diftong, Encore Plus Grande Workshop' (Nederland), het performance ensemble 'Daswirdas' (Zwitserland) en in and The Ex. Buhrs has worked in several music-theatre programmes and program- haar eigen experimentele rockband 'Liana Flu Winks'. Ze werkt vaak mee aan dans- mes with dancer Angelika Oei and Katrina Brown. In 1993, he won the Podium Prize en theaterproducties en is een regelmatige gast van het POW ensemble. of the Foundation. POW brengt echos van de productie ‘Tap Hop’ en de première van ‘Homage to Hazard’: songs of insecurity – songs that might create unease, but don’t deny reality. Guy Harries Composer/performer Guy Harries was born in Israel (°1974) and now lives in www.powensemble.nl London. He studied sonology and composition at the Royal Conservatory in the Hague. He was winner of the Henriette Bosmans prize of the Association of Dutch Fabian Fiorini-Benoît Delbecq composers (GeNeCo) for the year 2000. His compositions have been performed by contemporary ensembles such as: Tate Ensemble, SOIL and LOOS. His current Fabian Fiorini musical work consists mostly of the interactive combination of live electronics and Heeft een zeer brede achtergrond die reikt van de westerse kunstmuziektraditie acoustic instruments. He is also a singer-songwriter, practising electronic trouba- en de improvisatie tot de etnische muziek. Hij werkte met zeer uiteenlopende mu- dourism with his laptop and voice. zikanten samen zoals Garrett List, Fabrizio Cassol en Aka Moon, de ensembles Ictus en Octurn. Sinds kort legt hij zich toe op pianoduo’s. Na Stefano Bollani en Luc Houtkamp Jozef Dumoulin nodigt hij nu Benoît Delbecq uit als partner;’... met Benoît is dit zoe- Composer/saxophonist Luc Houtkamp (°1953) bridges the gap between jazz-de- ken naar het timbre ...sterk aanwezig, en dat is interessant. Je hebt enerzijds mijn rived and computer-based composition and performance. As a akoestische piano en anderzijds zijn prepared piano. Dus hier kan je meer dan in saxofonist has worked with numerous improvising musicians and groups all over louter genoteerde muziek zoeken naar de omgang met timbre en de mogelijke be- the world. Since the mid-eighties he has also been designing his own interactive naderingswijzen van het instrument’. Benoît Delbecq Adepte du piano préparé et des instruments électroniques, Benoît Delbecq renou- Binnenkort in deSingel velle ludiquement ses expérimentations qui mèlent composition et improvisation. Son jeu fait entendre une vaste palette sonore nourrie de multiples couches de couleurs, phrasés et harmonies fugitives. Marqué par les recherches pianistiques MARTY EHRLICH SEXTET Marty Ehrlig saxofoon & klarinet James Zollar trompet Howard Johnson du XXème siècle, il utilise de courts motifs rythmiques entrecroisés et animés de tuba James Weidman piano Brad Jones contrabas Matt Wilson drums multiples vitesses simultanées, qui peuvent évoquer des musiques traditionelles africaines (balafons, sanza...) ou encore d'Asie (gamelans, gongs...). vr 12 okt 2007 / BLAUWE ZAAL / 20 UUR

cd’s > www.songlines.com / www.delbecq.com

Spring Heel Jack +++ John Coxon / Ashley Wales Sinds popproducer John Coxon en klassieke componist Ashley Wales elkaar ont- moetten in de jaren negentig gaan ze samen door het muzikale leven met eigen ar- rangementen van songs uit 'The Sound of Music'. De hulp die ze daarbij kregen van hardcore jazzmuzikanten als en Tim Berne zette de toon voor hun ver- dere parcours. Het duo bracht platen uit op het veelbesproken label Thirsty Ear, waar- voor ze zich omringden met bekende namen uit de geïmproviseerde muziek: Evan en William Parker, Guillermo E. Brown en . Hun eigen producties voor het Treader label verwierven legendarische faam in het underground circuit.

Alex Ward ‘... is a precocious kid, a clarinet player who (besides playing in a Messiaen concert) started atonal improvising in his early teens and winding up his teachers at school concerts. He never really grew up... (THE SOUND PROJECTOR ISSUE)

Pat Thomas Born in 1960 and started playing at the age of 8 and studied classical music and played reggae. He began playing jazz at sixteen after seeing Oscar Peterson on te- levision then listened to snatches of jazz on the radio before playing his first serious improvised gigs. From 1986 he played with Ghosts. In addition to programming his keyboards, Pat Thomas also utilises prerecorded tapes. He has worked with Derek Bailey, Jim o’Rourke, Mats Gutstafsson, Phil Minton, Evan Parker.

Paul Lytton Percussionist Paul Lytton (°1949) is een van de pioniers van de improvisatiemuziek. Hij bouwt zijn eigen instrumenten, was medestichter van het Londons Musicians Coop en is vooral bekend door zijn aandeel in het trio Parker/Guy/Lytton en zijn Marty Ehrlig werk met het London jazz Composers’ Orchestra. Paul Lytton is een authentieke groepspeler: ‘At a trio concert in Sheffield in 1994 Evan Parker outlined the course Marty Ehrlich componeert als een schaker die zichzelf steeds grotere proble- the evening might follow, saying that 'at some point Paul Lytton may take a solo and men ter oplossing stelt. Hij is pas in zijn element als de kans op ontsnapping nihil then again he might not'. This seemed to imply not just the organic nature that the lijkt. Zijn sextet is een uiterst vruchtbare basis voor groepsimprovisaties. improvisations would follow, but also the selfless nature of Lytton’s contributions’. Inleiding Frederik Goossens / 19.15 uur / vergaderzaal deSingel Desguinlei 25 / B-2018 Antwerpen ma > vr 10 > 19 uur / za 16 > 19 uur www.desingel.be [email protected] T +32 (0)3 248 28 28 F +32 (0)3 248 28 00