Gmina Ujazd Na Starej Fotografii
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Gmina Ujazd na starej fotografii Marek Gaworski Gmina Ujazd na starej fotografii Ujazd 2005 © Copyright by Marek Gaworski, 2005 © Copyright by Wydawnictwo Matiang, 2005 Redakcja Marek Gaworski Tłumaczenie j. niemiecki Karolina Wróbel Opracowanie graficzne Bogdan Rams Redaktor techniczny Bogdan Rams Wydawnictwo Matiang 47-100 Strzelce Opolskie, ul. Piastów Śląskich 9/49 fax (077) 461 00 51 e-mail: [email protected] Skład DTP Bogdan Rams 44-100 Gliwice, ul. Szt. Powstańczego 5/3 tel. /fax (032) 230 77 79 kom. 0694 310 512 Druk OPOLGRAF SA 45-085 Opole, ul. Niedziałkowskiego 8-12 tel. (077) 454 52 44 ISBN 83-922266-0-7 Szanowni Państwo! Trzymacie właśnie Państwo w ręku nową pozycję ukazującą piękno ujazdowskiej ziemi. Po poprzednich książkach opisujących historię naszego miasta i gminy, przyszła pora na fotograficzną wędrówkę dawnymi ulicami Ujazdu oraz odwiedzenia sąsiednich wsi. Jest to podróż ze wspomnieniami. Czasami ciekawa, pełna nowych doznań, lecz nie raz także bolesna. W jej trakcie możemy zobaczyć jak wyglądały ulice naszego miasta. Domy, budynki, restauracje, miejsca chętnie odwiedzane przez naszych przodków, a dziś niejednokrotnie nieznane lub zapomniane. Na wielu zdjęciach ukazani są mieszkańcy - przy swoich domach, pracy, podczas swego codziennego życia. To ich trud sprawił, że my - mieszkańcy ziemi ujazdowskiej teraz z dumą możemy powiedzieć, że to, co widzimy obecnie - zawdzięczamy ciężkiej pracy wszystkich Nas. I mimo, iż styczeń 1945 roku sprawił, że większość z ukazanych obiektów w tym albumie nie istnieje, a te, które ocalały zostały przebudowane, to następne pokolenie doceni - tak jak my doceniamy naszych przodków - wysiłek włożony w budowanie i upiększanie naszej małej Ojczyzny. Serdecznie Państwa zapraszam. Burmistrz Tadeusz Kauch Sehr geehrte Damen und Herren, sie halten gerade in der Hand ein neues Buch, das die Schönheit von Ujazd und die Umgebung zeigt. Nach den Büchern, die über unsere Stadt und die Gemeinde berichtet haben, ist jetzt die Zeit für eine fotografische Reise gekommen.Das ist eine Reise durch die alten Straßen von Ujazd. So wie ein Besuch in den Dörfern in der Nähe. Es ist eine Erinnerungsreise. Manchmal wird sie interessant sein, mit neuen Erfahrungen, aber manchmal wird sie auch schmerzhaft sein. Während der Reise werden wir sehen, wie die Strassen unseres Stadtes ausgesehen haben. Die Häuser, Gebäude, Restaurants, auch Orte, die unsere Vorfahren gern besucht haben, und heute sind die unbekannt oder hat man die vergessen. Auf vielen Fotos sind die Bewohner gezeigt - an Ihren Häuser, bei der Arbeit, während Ihres täglichen Lebens. Ihre Mühe bewirkte, dass wir - die Bewohner von Ujazd, heute mit Stolz sagen können, dass das, was wir jetzt sehen - unserer schweren Arbeit, aller von uns, verdanken können. Obwohl, der Januar 1945 verursacht hat, dass eine Mehrheit von den, hier gezeigten Gebäuden nicht mehr existieren, und die die geblieben sind, sind umgebaut worden. Die nächste Generation wird es richtig einschätzen - so wie wir unseren Vorfahren eingeschätzt haben - die eingelegte Mühe die in Aufbau und Verschönerung unseres kleine Heimat. Ich lade Sie herzlich ein Burgermeister Tadeusz Kauch Jeden z pierwszych zna- nych planów Ujazdu po- chodzi z około połowy XVII wieku Einer von den ersten be- kannten Plänen von Ujazd stamm aus der Hälfte des 17. Jahrhunderts - 9 - Najważniejszy dokument w historii Ujazdu - akt nada- jący prawa miejskie. Został on podpisany 25 maja 1223 roku przez biskupa wro- cławskiego - Wawrzyńca Das wichtigste Dokument in der Geschichte von Ujazd - ein Dokument die die stadtliche Rechte gegeben hat. Er wurde am 25. Mai 1223 von dem Breslauer Bi- schof unterschrieben - 10 - Szkic wykonany ołówkiem przez E. W. Knippla z Eine Skizze, die mit Bleistift gemacht wurde von 1849 roku, ukazuje miasto do strony południo- E. W. Knippel, von dem Jahr 1849, zeigt der südli- wej che Teil des Stadtes - 11 - Plan miasta narysowany przez dawnych miesz- Der Stadtplan ist, von alten Bewohnern von kańców Ujazdu w latach trzydziestych XX wieku Ujazd, in 30. Jahren des 20. Jahrhundert, aufge- zeichnet - 12 - Jedna z dwóch fotografii lotniczych zrobio- Die eine von den zwei Flugfotografien, ist von nych przez pilotów w latach trzydziestych den Piloten in 30. Jahren gemacht worden - 13 - Widok miasta z lotu ptaka. Lata trzydzieste Der Anblick des Stadtes aus der Flugperspekti- ve. Die dreißiger Jahre - 14 - Panorama Ujazdu zza kanału Kłodnicy. Das Panorama von Ujazd hinter der Klodnica Rok 1937 Kanal. Das Jahr 1937 - 15 - Spichlerz stojący w obrębie rynku jest jednym z Der Speicher stehendem im Umkreis des Marktes, najstarszych zabytków miasta. Został zbudowany ist einer vom ältesten Kunstdenkmälern des Stadtes. w XVIII wieku. Uszkodzony w czasie wojny, Er wurde im XVII Jahrhundert gebaut. Geschädigt odbudowany w roku 1958 in dem Krieg, wieder aufgebaut im Jahr 1958 - 16 - Rynek w pierwszych latach XIX wieku. Wydawcą Der Marktplatz in den ersten Jahren des XIX Jahr- pocztówki był Johann Henkel z Ujazdu hundert. Der Herausgeber der Postkarte war Jo- hann Henkel aus Ujazd - 17 - Północna i zachodnia pierzeja rynku w roku Die nördliche und westliche Seite des Marktplat- 1940. Obydwie strony, jak i cały rynek, zostały zes im Jahr 1940. Die beiden Seiten, als auch der zniszczone w trakcie II wojny światowej ganze Marktplatz wurden in dem II. Weltkrieg vernichtet - 18 - Wschodnia część rynku w latach dwudziestych Westliche Seite des Marktplatzes in den zwanzi- ger Jahren - 19 - Pomnik żołnierzy poległych w czasie I wojny Das Denkmal von Soldaten, die im I. Weltkrieg światowej. W oddali dawny budynek władz miej- gefallen sind. In der Ferne sieht man ein Gebäude skich. Na zdjęciu po prawej stronie widać aptekę der Behörde. Auf dem Foto rechts sehen wir die Adlera Apotheke von Adler - 20 - Dzień targowy na ujazdowskim rynku Ein Tag auf dem Marktplatz in Ujazd - 21 - Wschodnio-południowy fragment rynku. Na dole Die östlich südliche Seite des Markplatzes. Ganz w rogu dystrybutor na paliwo, a po lewej stronie unten in der Ecke sehen wir ein Brennstoffverte- jedna z wielu restauracji w mieście. Ta należała iler. Links sehen wir eine von vielen Restaurants do niejakiego Drabnera der Stadt - 22 - W północnej części rynku mieściła się, między Im nördlichen Teil des Marktplatzes war eine kle- innymi, mała gorzelnia oraz sklep przemysłowy ine Brennerei und ein industrielles Geschäft von Georga Bochni Georg Bochnia - 23 - Zachodnia ściana rynku w której mieściło się naj- Das westliche Teil des Platzes. Da waren die me- więcej sklepów. Obecnie ta część jest przebudowa- isten Geschäfte. Jetzt ist dieses Teil umgebaut und na i odnowiona erneuert - 24 - Wschodnia cześć rynku z pompą wodną oraz Westliches Teil des Marktplatzes mit einer Wasser- mieszkańcem na pierwszym planie. Pocztówka pumpe und mit einem Bewohner auf dem ersten z początku XX wieku Plan. Eine Postkarte aus dem Anfang des zwan- zigsten Jahrhunderts - 25 - Kondukt pogrzebowy maszerujący przez rynek Ein Begräbnisleichenzug marschiert über w stronę cmentarza Marktplatz in der Richtung des Friedhofs - 26 - Tętniący życiem rynek. Z tylu budynek ratusza Der Marktplatz ist sehr lebendig. Hinter steht das Rathaus - 27 - Północna część rynku ze sklepami Adama i Henkla Das nördliche Teil des Marktplatzes mit Geschäften oraz sklepem z alkoholami różnych gatunków von Adam und Henkel und mit einem Alkoholge- schäft - 28 - Obchody 700 - lecia uzyskania praw miejskich Eine Feier zum 700. Jubiläum. Eine Postkarte aus przez Ujazd. Pocztówka z 1923 roku dem Jahr 1923 - 29 - Północna część rynku z ratuszem i kościołem na Das nördliche Teil des Marktplatzes mit dem drugim planie Rathaus und der Kirche auf dem zweiten Plan - 30 - Nieistniejąca już restauracja w parku, była jed- Ein Restaurant im Park das nicht mehr existiert, nym z najbardziej ulubionych miejsc spędzania es war einer von den beliebtesten Plätzen den Be- czasu przez mieszkańców Ujazdu wohnern. Sie haben dort sehr viel Zeit verbracht - 31 - Historia zamku w Ujeździe sięga wieku XIII. Die Geschichte des Schlosses in Ujazd greift bis Wówczas była to siedziba urzędników biskupich zu dem XIII Jahrhundert. Damals war das ein sprawujących rządy na ujazdowskiej ziemi Sitz von bischöflichen Beamten. Die dort regiert haben - 32 - Zachodnia ściana zamku. W niej, między inny- Die westliche Wand des Schlosses. Dort war ein mi, mieściło się zejście do ogrodów w kształcie Durchgang zu dem Garten im Form von einer altany. Pocztówka z lat trzydziestych Laube. Eine Postkarte aus den dreißiger Jahren - 33 - Renesansowy zamek w Ujeździe od XVIII wieku, nale- Der Renaissance Schloss in Ujazd, hat von dem XVIII Jahr- żał do znanego rodu Hohenlohe - Oehringen. Do dziś hundert zu der bekannteste Familie Hohenlohe-Oehringen zachował się fragment herbu tej rodziny, znajdujący się gehört. Bis heute blieb nur ein Teil des Wappens der Fami- nad zamurowaną bramą wjazdową do zamku lie, der sich über dem gemauerten Schlosstor befand - 34 - Widok zamku od strony ogrodów. Pocztówka wy- Der Schlossausblick aus der Seite des Gartens. Die dana przez księgarza z Ujazdu. Rok 1921 Postkarte wurde von einem Buchhändler aus Ujazd im Jahr 1921 ausgegeben - 35 - Książęcy zamek ze średniowiecznymi ko- rzeniami, został spalony przez oddziały ra- dzieckie w styczniu 1945 roku i już nie odzy- skał swojej świetności Das Fürstenschloss mit dem mittelalterli- chen Wurzeln, wurde durch sowjetische Ab- teilung im Januar 1945 verbrannt, er bekam seinen Glanz nicht wieder - 36 - Najstarszy znany widok Ujazdu z roku 1535. Został Die Älteste bekannte