STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015-2025

POWIAT WOLSZTY ŃSKI WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE

WOLSZTYN 2014 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

SPIS TRE ŚCI

I. WST ĘP ...... 3 II. DIAGNOZA STRATEGICZNA POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO ...... 5 II.1. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE ...... 5 II.2. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE ...... 6 1. Ogólna charakterystyka Powiatu Wolsztyńskiego...... 6 1.1. Lokalizacja Powiatu Wolsztyńskiego ...... 6 1.2. Historia regionu i zabytki na terenie Powiatu ...... 8 2. Środowisko przyrodnicze Powiatu Wolsztyńskiego ...... 14 3. Sytuacja demograficzna i społeczna Powiatu Wolsztyńskiego ...... 34 4. Strefa gospodarcza ...... 44 4.1. Rolnictwo ...... 44 4.2. Pozarolnicza działalność gospodarcza ...... 47 4.3. Turystyka ...... 62 4.4. Rynek pracy i bezrobocie ...... 79 5. Usługi publiczne na terenie Powiatu Wolsztyńskiego ...... 87 5.1. Usługi społeczne ...... 87 5.2. Usługi komunalne ...... 126 6. Podsumowanie diagnozy strategicznej – Analiza SWOT ...... 144

III. CZĘŚĆ STRATEGICZNA ...... 150 1. Misja Powiatu Wolszty ńskiego ...... 150 2. Warto ści kluczowe ...... 150 3. Wizja rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego ...... 151 4. Interesariusze Strategii ...... 151 5. Cele rozwojowe ...... 151 6. Monitorowanie strategii ...... 154

IV. SPIS TABEL ...... 155 V. SPIS WYKRESÓW ...... 157 VI. SPIS RYSUNKÓW ...... 157

WESTMOR CONSULTING 2

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

I. Wst ęp

Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 jest planem osi ągni ęcia długofalowych zamierze ń Powiatu Wolszty ńskiego. Implikuje ona przej ście z obecnej sytuacji do po żą danego stanu wyra żonego w wizji rozwoju.

Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 to jeden z najwa żniejszych dokumentów przygotowywanych przez samorz ąd powiatu. Okre śla on priorytety i cele polityki rozwoju społeczno-gospodarczego prowadzonego na obszarze Powiatu. Strategia stanowi tak że odpowied ź na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju w oparciu o strategi ę, jak równie ż skuteczn ą prób ę dostosowania działalno ści Powiatu do polityki rozwojowej prowadzonej na szczeblu krajowym jak i wojewódzkim. Niniejszy dokument strategiczny stanowi równie ż podstaw ę do opracowania i wdro żenia na terenie Powiatu projektów współfinansowanych ze środków zewn ętrznych.

W Strategii Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 Powiat otrzymał now ą misj ę oraz wizj ę rozwoju. Zmieniły si ę równie ż zapisy na poziomie kierunków działa ń i celów strategicznych.

Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 została opracowana zgodnie z III-etapowym podej ściem, na które składaj ą si ę:

1) Etap I – analiza uwarunkowa ń rozwojowych regionu – w ramach tego etapu przeanalizowano: dokumenty strategiczne województwa wielkopolskiego, kraju a tak że dokumenty programowe i wytyczne na poziomie UE, dane statystyczne, raporty i analizy ogólnokrajowe jak i wojewódzkie. Dzi ęki temu pozyskano wiedz ę na temat uwarunkowa ń rozwojowych obszaru Powiatu Wolszty ńskiego;

2) Etap II – analiza uwarunkowa ń rozwojowych Powiatu Wolszty ńskiego – w ramach niniejszego etapu przeanalizowano dost ępne informacje na temat czynników rozwojowych Powiatu Wolszty ńskiego (tj. dokumenty strategiczne, dane statystyczne, raporty itp.), przeprowadzono ankiet ę w śród poszczególnych gmin Powiatu, a tak że wśród czołowych przedsi ębiorców i organizacji pozarz ądowych działaj ących na jego terenie, przeprowadzono wywiad podczas spotka ń z kluczowymi interesariuszami Strategii z podziałem na konkretne obszary problemowe. Etap ten pozwolił na: pozyskanie wiedzy na temat szczegółowych uwarunkowań rozwojowych Powiatu, zaznajomienie si ę z pogl ądami i oczekiwaniami interesariuszy, identyfikacj ę najwi ększych atutów i najbardziej odczuwalnych problemów, okre ślenie zamierze ń inwestycyjnych Powiatu Wolszty ńskiego. Rezultatem etapu I i II była opracowana Diagnoza strategiczna;

WESTMOR CONSULTING 3 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3) Etap III – opracowanie planu strategicznego – etap ten polegał na analizie wniosków z przeprowadzonej Diagnozy strategicznej w postaci identyfikacji obszarów problemowych, a nast ępnie okre ślenie propozycji celów strategicznych i listy celów operacyjnych przewidzianych do realizacji, które przyczyni ą si ę do rozwi ązania tych problemów. Rekomendowana wersja Strategii została przedstawiona poszczególnym gminom Powiatu Wolszty ńskiego oraz kluczowym interesariuszom w celu weryfikacji planu strategicznego z ich oczekiwaniami. Rezultatem etapu III była rekomendowana wersja Strategii Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025.

Takie 3-etapowe podej ście do opracowania Strategii spowodowało, że składa si ę ona z dwóch zasadniczych cz ęś ci: 1) cz ęść 1 – Diagnoza strategiczna Powiatu Wolszty ńskiego, 2) cz ęść 2 – Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025.

Pierwsza cz ęść ma na celu zobrazowanie potencjału społeczno-ekonomicznego Powiatu Wolszty ńskiego w kontek ście głównych kierunków jej rozwoju, uwzgl ędniaj ąc przy tym przestrzenne uwarunkowania środowiskowo-infrastrukturalne Powiatu. Diagnoza sytuacji społeczno – gospodarczej i przestrzennej obszaru to identyfikacja najwa żniejszych uwarunkowa ń, szans i zagro żeń, a w efekcie kluczowych problemów wymagaj ących rozwi ązania na danym terytorium. Opiera si ę ona na analizie czynników zewn ętrznych i wewn ętrznych obrazuj ąc sytuacj ę Powiatu Wolszty ńskiego na tle sytuacji społeczno – gospodarczej województwa wielkopolskiego, kraju i UE. Diagnoza odwołuje si ę do równie ż uwarunkowa ń badanego obszaru a tak że stosownych powi ąza ń z innymi dokumentami planistycznymi. Diagnoza strategiczna Powiatu Wolszty ńskiego jest podstawowym punktem wyj ścia do konstruowania kierunków działa ń, a nast ępnie celów strategicznych i operacyjnych.

Druga cz ęść strategii została opracowana na podstawie wniosków z diagnozy, a tak że w oparciu przeprowadzone spotkania warsztatowe z interesariuszami. Cz ęść strategiczna zawiera konkretny plan działania Powiatu Wolszty ńskiego do 2020 roku, w którym okre ślone zostały nast ępuj ące elementy: misja, wizja rozwoju, cele strategiczne, instrumenty realizacji, system wdra żania i monitorowania wraz z okre ślonymi wska źnikami do osi ągni ęcia.

WESTMOR CONSULTING 4 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

II. Diagnoza strategiczna Powiatu Wolszty ńskiego II.1. Uwarunkowania zewn ętrzne

Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 stanowi istotny element szerszej polityki rozwoju realizowanej na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym. W zwi ązku z tym, w ramach prac nad tworzeniem niniejszej Strategii, w pierwszej kolejno ści przeanalizowano zakres dokumentów stworzonych na poziomie wojewódzkim, krajowym oraz UE, dzi ęki czemu rozpoznano główne uwarunkowania zewn ętrzne i kierunki rozwoju na poszczególnych szczeblach.

Analizie poddano nast ępuj ące dokumenty: − unijne dokumenty programowe: o Strategia Europa 2020, o Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Wielkopolska 2014+, o Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (wersja z dnia 7 kwietnia 2014 r.), o Projekt Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (wersja z 8 stycznia 2014 r.), o Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 (wersja ze stycznia 2014 r.); − dokumenty strategiczne szczebla krajowego: o Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020, o Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, o Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 – Umowa Partnerstwa (wersja z 21 maja 2014 r.), o Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społecze ństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne Pa ństwo, o Polska 2030, o Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020, o Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego, o Strategia Rozwoju Transportu do roku 2020, o Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020, o Narodowa Strategia Rozwoju Kultury, o Narodowy Program Ochrony Zdrowia na lata 2007-2015, o Strategia Innowacyjno ści i Efektywno ści Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”, o Strategia Sprawne Pa ństwo 2020, o Strategia „Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.”, − dokumentach strategicznych szczebla wojewódzkiego:

WESTMOR CONSULTING 5 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

o Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku (Zał ącznik do Uchwały NR XXIX/559/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 roku), o Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, o Plan gospodarki odpadami województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017, o Program ochrony środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2015, o Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020, o Program opieki nad zabytkami Województwa Wielkopolskiego na lata 2013-2016.

Uwarunkowania i kierunki rozwoju wynikaj ące z ww. dokumentów zostały wykorzystane w dalszych pracach nad Strategi ą jako punkt odniesienia do oceny obecnej sytuacji Powiatu Wolszty ńskiego oraz do okre ślenie głównych kierunków jego rozwoju. Dzi ęki temu, niniejsza Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015-2025 wpisuje si ę w zało żenia ww. dokumentów. Szczegółowa zgodno ść z najwa żniejszymi dokumentami strategicznymi szczebla wojewódzkiego i krajowego została wykazana w II cz ęś ci niniejszej Strategii w kontek ście zgodno ści zdefiniowanych celów strategicznych Powiatu Wolszty ńskiego z kierunkami rozwoju województwa wielkopolskiego i kraju.

II.2. Uwarunkowania wewn ętrzne 1. Ogólna charakterystyka Powiatu Wolszty ńskiego 1.1. Lokalizacja Powiatu Wolszty ńskiego Powiat Wolszty ński poło żony jest w południowo-zachodniej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, na jego granicy z województwem lubuskim. Stolic ą Powiatu jest Wolsztyn, w którym ulokowane zostały władze samorz ądowe. Powiat s ąsiaduje: a) od strony województwa wielkopolskiego z powiatami: − grodziskim – gminy Rakoniewice i Wielichowo, − ko ścia ńskim – gmina Śmigiel, − leszczy ńskim ziemskim – gminy Wijewo i Włoszakowice, − nowotomyskim – gmina Zb ąszy ń, b) od strony województwa lubuskiego z powiatami: − nowosolskim – gmina Kolsko, − świebodzi ńskim – gmina Zb ąszynek, − wschowskim – gmina Sława, − zielonogórskim ziemskim – gminy Babimost i Kargowa.

WESTMOR CONSULTING 6 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Powiat Wolszty ński tworzy miasto Wolsztyn i 73 wsie sołeckie, które nale żą do 3 gmin Powiatu: − gminy wiejskie: Przem ęt i Siedlec, − gmina miejsko-wiejska: Wolsztyn.

Rysunek 1. Powiat Wolszty ński na tle kraju i województwa wielkopolskiego

Źródło: www.zpp.pl

Pod wzgl ędem wielko ści powierzchni Powiat Wolszty ński nale ży do najmniejszych powiatów województwa wielkopolskiego - zajmuje powierzchni ę 680,03 km 2, co stanowi ok. 2,3% powierzchni województwa. Wszystkie gminy Powiatu s ą podobnej wielko ści. Najwi ększ ą powierzchni ę w Powiecie zajmuje jednak Gmina Wolsztyn – 36,73% powierzchni Powiatu, a nast ępnie gminy: Przem ęt – 33,16% oraz Siedlec – 30,11% powierzchni Powiatu Wolszty ńskiego.

Tabela 1. Struktura powierzchni Powiatu Wolszty ńskiego z podziałem na poszczególne gminy

Wyszczególnienie Powierzchnia [km 2] Udział % w pow. Powiatu Gmina Wolsztyn 249,64 36,73% Gmina Przem ęt 225,33 33,16% Gmina Siedlec 204,64 30,11% RAZEM Powiat Wolszty ński 679,61 100% Województwo wielkopolskie 29 826 - Polska 312 679 -

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS

WESTMOR CONSULTING 7 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Najwi ększy udział w śród struktury własno ści stanowi ą grunty osób fizycznych wchodz ące w skład gospodarstw rolnych, nast ępnie grunty wchodz ące w skład Zasobu Skarbu Pa ństwa oraz grunty w zarz ądzie Pa ństwowego Gospodarstwa Le śnego Lasy Pa ństwowe.

Rysunek 2. Podział administracyjny Powiatu Wolszty ńskiego

Źródło: http://www.powiatwolsztyn.pl/powstanie/o%20powstaniu%20wielkopolskim%20ogolnie.html

Sie ć komunikacyjn ą na terenie Powiatu Wolszty ńskiego tworz ą: – droga krajowa nr 32 łącz ąca Pozna ń z Zielon ą Górą, – drogi wojewódzkie nr: 303 (Wolsztyn - Babimost), 305 (Wolsztyn - Nowy Tomy śl), 314 (Kargowa – Świ ętno), 315 (Wolsztyn - Nowa Sól), 316 (Sławocin – Kaszczor), – drogi powiatowe, – drogi gminne, – linie kolejowe nr: 357 (Sulechów – Lubo ń k. Poznania), 359 (Leszno – Zb ąszy ń), 371 (Wolsztyn – Żaga ń).

1.2. Historia regionu i zabytki na terenie Powiatu „Po drugim zaborze (1793 r.) władze pruskie z cz ęś ci powiatu ko ścia ńskiego utworzyły powiat babimojski, którego siedzib ę w 1887 r. przeniesiono do Wolsztyna. Obejmował on

WESTMOR CONSULTING 8 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

253 miejscowo ści, w tym 7 gmin miejskich (Wolsztyn, Babimost, Kargow ę, Kopanic ę, Kębłowo, Rostarzewo i Rakoniewice) i 34 obszary dworskie. 5 stycznia 1919 r. Wolsztyn został oswobodzony przez oddziały powsta ńcze. Na mocy Traktatu Wersalskiego powiat babimojski został podzielony, 714 km 2 przyznano Polsce, a 286 km 2 pozostało w granicach Rzeszy Niemieckiej. W okresie mi ędzywojennym na terenie powiatu znajdowało si ę 195 siedlisk (z osadami, przysiółkami, le śniczówkami), w tym 4 miasta. Ciekawy mo że by ć fakt, że Kopanica nale żała do najmniejszych miast Wielkopolski (643 osoby w 1921 r.), a Obra do najwi ększych wiosek (1575 osób). Liczba ludno ści powiatu w okresie mi ędzywojennym wynosiła od 48 661 osób w 1921 r. do 49 600 w 1939 r. Istotn ą cz ęść mieszka ńców stanowiły osoby narodowo ści niemieckiej. Ich odsetek wynosił 20%, a w niektórych miejscowo ściach, jak Boruja, Szarki, Komorówko, Solec Nowy czy Głodno przekraczał 80%. W Wolsztynie oraz Rakoniewicach żyły tak że niewielkie grupy ludno ści żydowskiej. W okresie mi ędzywojennym funkcj ę starosty pełnili: dr Roman Graszy ński (1919 - 1920 r.), Kazimierz Barciszewski (1920 - 1923), Władysław Słaby (1923 - 1927), Tadeusz Wo źniak (1927 - 1931) i Józef Kaczorowski (1931 - 1939). Organem uchwałodawczym samorz ądu powiatowego był sejmik powiatowy, organ wykonawczy nosił nazw ę wydziału powiatowego. Na jego czele stał starosta. Ustaw ą z 1919 r. powiat podzielono na Komisariaty Obwodowe: Wolsztyn-Północ, Wolsztyn-Południe, Kopanica, Rakoniewice, Rostarzewo, Tuchorza i Kaszczor. W 1928 r. przemianowano je na obwody wójtowskie. W 1935 r. zmieniono podział administracyjny i w miejsce wójtostw wprowadzono zbiorowe gminy wiejskie. Dotychczasowe gminy (wsie) nazwano gromadami. Utworzono sze ść gmin wiejskich (Wolsztyn, Siedlec, Kopanica, Przem ęt, Jabłonna i Rakoniewice). Rostarzewo i Kopanica utraciły prawa miejskie. 7 wrze śnia 1939 r. rozpocz ęła si ę okupacja niemiecka. Po wyzwoleniu w 1945 r. do powiatu przył ączono gminy Babimost, Kargow ę i Ciosaniec, a gdy w 1950 r. utworzono województwo zielonogórskie weszły one w jego skład. Granice powiatu po niewielkich korektach ustaliły si ę w 1955 r. W tym samym roku wprowadzono nowy podział administracyjny likwiduj ący gminy, a na ich miejsce utworzono 22 gromady. W 1973 r. ostatecznie zlikwidowano gromady i powiat podzielono na 4 gminy: Mochy, Siedlec, Rakoniewice i Wolsztyn. W 1975 r. powiat podzielono pomi ędzy 3 województwa: leszczy ńskie, pozna ńskie, zielonogórskie. Powiat Wolszty ński powstał 1 stycznia 1999 r.” Źródło: Strona Starostwa Powiatowego w Wolsztynie (http://www.powiatwolsztyn.pl/polozenie-i-historia_cms_31_30.html)

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wyst ępuj ą zabytki architektury, które reprezentuj ą ró żne style architektoniczne. Wykaz obiektów zabytkowych z terenu Powiatu wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych, przedstawia tabela 2.

WESTMOR CONSULTING 9 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 2. Zabytki Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 30.06.2014 r.)

Gmina Miejscowo ść Zabytki - zespół dworski, nr rej.: 1567 A z 9.11.1995: - dwór, 1893 Barchlin - park, XIX/XX, - wiatrak ko źlak, 1824, nr rej.: 1087/A z 28.03.1988, - kapliczka, przy domu nr 45, 2 poł. XIX, nr rej.: 953/A z Biskupice 21.05.1977, - dom z murem nr 101, 3 ćw. XIX, 1912, nr rej.: 1102/A z 21.04.1988, Błotnica - wiatrak ko źlak, przy drodze do Przem ętu, 1802, nr rej.: 1126/A z 30.03.1988, - ko ściół par. p.w. św. Barbary, drewn., 2 poł. XVIII, nr rej.: 165/1-2/Wlkp/A z 25.11.1932 (wypis z ksi ęgi rejestru) i z 30.04.1969, Bucz - dzwonnica, drewn., nr rej.: j.w. - zespół pałacowy, XIX/XX, nr rej.: 1539/A z 8.01.1996: - pałac - park - ko ściół par. p.w. św. Wojciecha, 1775nr rej.: 166/Wlkp/A z 30.10.1953, - figura św. Jana Nepomucena, przed ko ściołem św. Wojciecha, 1745, nr rej.: 618 z 25.02.1957 Kaszczor - ko ściół ewangelicki, ob. magazyn, ul. Cysterska, 1906-07, nr rej.: 188/Wlkp/A z 25.06.2004, - wiatrak ko źlak (nr 40), 1859, nr rej.: 885 z 19.02.1970 oraz 971/A z 26.05.1983, - wiatrak ko źlak (nr 44), 1761, nr rej.: 1019/A z 29.06.1983, Kluczewo - wiatrak ko źlak, XIX, nr rej.: 1095/A z 28.03.1988 Gmina Przem ęt - dom nr 152, ob. ul. 3 Maja 50, szach., 1809, nr rej.: 1131/A z Mochy 15.12.1988 - zespół pałacowy, XVIII, nr rej.: 405/1-2/Wlkp/A z 31.01.1952 i z 12.02.1990: Popowo Stare - pałac - park, - gorzelnia folwarczna, 1901, nr rej.: 1394/A z 3.04.1993 - dawne zało żenie urbanistyczne i zespół budowlany, XIII-XIX, nr rej.: 1329/A z 31.07.1992, - ko ściół par. p.w. śś Piotra i Pawła, poł. XVII, XVIII, nr rej.: 167/ Wlkp/A z 29.12.1932 (wypis z ksi ęgi rejestru), - ko ściół cmentarny p.w. św. Andrzeja, pocz. XIX, 1894, nr rej.: 168/Wlkp/A z 19.02.1970, Przem ęt - zespół klasztorny cystersów nr rej.: 169/1-2/Wlkp/A z 22.11.1932, z 28.11.1968: - ko ściół, ob. par. p.w. św. Jana Chrzciciela, 1651-16-90, 1725, XIX-XCX - klasztor, XVII-XIX, 1914 - ogród (d. wirydarz) z dziedzi ńcem przed ko ściołem - aleja dojazdowa – lipowa, od ul. Opackiej Przem ęt - Zaborowo - budynek folwarczny, 3 ćw. XIX, nr rej.: 1556/A z 31.08.1995 Radomierz - wiatrak ko źlak, 1703, 1830, nr rej.: 892 z 20.02.1970 Sączkowo - wiatrak ko źlak (nr 4), 1 poł. XIX, nr rej.: 1107/A z 28.03.1988 - zespół pałacowy, nr rej.: 1395 z 24.02.1973: - pałac, 1879, Siekowo - park, 2 poł. XIX, - spichrz dworski, 1845, nr rej.: 1199 z 29.07.1970, - wiatrak ko źlak, przy drodze do Śniat, 1777, nr rej.: 1118/A z

WESTMOR CONSULTING 10 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gmina Miejscowo ść Zabytki 28.03.1988,

- wiatrak ko źlak, przy drodze do Przem ętu, 1771, nr rej.: 1119/A Siekówko z 28.03.1988 - zespół dworski, 1 poł. XIX, nr rej.: 1200/A z 29.07.1970: - dwór, - 2 budynki folwarczne, - spichrz, Sokołowice - domek pszczelarza (ogrodnika), - park, nr rej.: 1598/A z 10.01.1996, - 2 stodoły folwarczne, szach., poł. XIX, nr rej.: 1028/A z 30.10.1987, - dom nr 27, drewn., poł. XIX, nr rej.: 1136/A z 29.12.1988, - dom nr 41, szach., poł. XIX, nr rej.: 1135/A z 23.12.1988, Solec - dom nr 42, szach., poł. XIX, nr rej.: 1134/A z 23.12.1988, - dom nr 43/44, szach., poł. XIX, nr rej.: 1133/A z 24.12.1988, - ko ściół par. p.w. Nawiedzenia NMP, 1731-35, nr rej.: 170/Wlkp/A z 22.11.1932 (wypis z ksi ęgi rejestru), - figura św. Jana Nepomucena, drewn., XVIII, nr rej.: 617 z Wiele ń Zaobrza ński 25.02.1957 (wypis z ksi ęgi rejestru), - zespół dworski, 4 ćw. XIX, nr rej.: 1279/A z 29.04.1992: - dworek, - pozostało ści parku, - zespół pałacowy, nr rej.: 493/Wlkp/A z 2.07.1974: Bel ęcin - pałac, 1870, pocz. XX - park, 2 poł. XIX - dom nr 15, drewn.,1 poł. XIX, nr rej.: 3160 z 14.06.1980, - dom nr 16, drewn., 1 poł. XIX, nr rej.: 308/Wlkp/A z 14.06.1980, - dom nr 29, drewn., poł. XIX, nr rej.: 3159 z 14.06.1980, - zagroda nr 34, drewn., 2 poł. XIX, nr rej.: 272/Wlkp/A z 14.06.1980: - dom, Boruja - obora, mur.-drewn., - dom nr 45, drewn., poł. XIX, nr rej.: 309/Wlkp/A z 8.04.1978, - dom (bryła i elewacja) nr 55, drewn., poł. XIX, nr rej.: 897/Wlkp/A z 12.06.2013, - zagroda nr 97, drewn., 2 poł. XIX, nr rej.: 274/Wlkp/A z 14.06.1980: - dom, - budynek gospodarczy, Gmina Siedlec - ko ściół par. p.w. św. Piotra w Okowach, 1778-83, 1928-30, nr rej.: 178/Wlkp/A z 22.12.1932 (wypis z ksi ęgi orzecze ń), - zespół pałacowy, pocz. XIX, nr rej.: 118/A z 12.04.1961: Chobienice - pałac, - oficyna, - park, - szkoła, ob. dom mieszkalny, XIX, nr rej.: 1008/A z 11.03.1970 - zespól dworski i folwarczny, nr rej.: 564/Wlkp/A z 11.12.2007: - dwór, 1861, - park, 2 poł. XIX, - brama wjazdowa, 2 poł. XIX, Kiełpiny - folwark: - hydrofornia, 1930, - spichrz, k. XIX, - obora, k. XIX, - zespół ko ścioła par., ul. Poniatowskiego, nr rej.: 213/Wlkp/A z Kopanica 14.12.2004 : - ko ściół par. p.w. NMP Wniebowzi ętej, 1885, - cmentarz ko ścielny, XVII, XIX,

WESTMOR CONSULTING 11 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gmina Miejscowo ść Zabytki - ogrodzenie z bram ą i furtkami, 1885, - plebania, 1885, - dom katolicki, ob. kaplica i kostnica, pocz. XX - ko ściół ewangelicki, ob. magazyn, 1858-59, nr rej.: 189/Wlkp/A z 25.06.2004, - cmentarz ko ścielny, j.w. - dom (chata) nr 1, drewn., 2 poł. XIX, nr rej.: 320/Wlkp/A z Mariankowo 21.01.1982 - dom nr 9, drewn., 1 poł. XIX, nr rej.: 3150 z 9.06.1980 - zagroda nr 12, poł. XIX, drewn., nr rej.: 273/Wlkp/A z 9.06.1980: - dom z chlewem, - obora, - dom nr 13, drewn., poł. XIX, nr rej.: 430/Wlkp/A z 12.05.1980, Nowa Tuchorza - dom nr 21, drewn., 1 poł. XIX, nr rej.: 417/Wlkp/A z 9.06.1980, - stodoła, drewn., XIX, nr rej.: j.w., - dom nr 23, drewn., 1 poł. XIX, nr rej.: 418/Wlkp/A z 9.06.1980, - dom nr 27, drewn., 1 poł. XIX, nr rej.: 491/Wlkp/A z 20.02.1970 i z 9.06.1980, - stodoła, drewn., poł. XIX, nr rej.: j.w. - bramka na cmentarz ko ścielny, poł. XVIII, nr rej.: 179/1-3/A z 20.02.1970, Siedlec - „stara” plebania, XVIII/XIX, nr rej.: 179/1-3/A z 20.02.1970, - organistówka, XVIII/XIX, nr rej.: 179/1-3/A z 20.02.1970, - zespół ko ścioła ewangelickiego, na terenie parku dworskiego, nr rej.: 483/Wlkp/A z 3.04.2007: - ko ściół, ob. rzym.kat. fil. p.w. śś . Apostołów Piotra i Pawła, 1905-06, - kaplica grobowa rodziny von Kottvitz, 1880, Tuchorza - pastorówka, ob. plebania (nr 45), 1905-06, - budynek gosp., mur./szach, pocz. XX, - park, 1732, XIX, nr rej.: 483/Wlkp/A z 30.05.1984 i z 12.03.2007, - plebania, ob. dom nr 125, drewn., poł. XIX, nr rej.: 275/Wlkp/A z 9.06.1980 Wielka Wie ś - park dworski, 1880, nr rej.: 3204 z 27.12.1983 - zespół pałacowy: Zakrzewo - pałac, 1910, nr rej.: 861/Wlkp/A z 27.04.2012 - park, 1821, nr rej.: 3228 z 30.12.1986 - zespół pałacowy, XIX, nr rej.: 403/Wlkp/A z 12.04.1973: Chorzemin - pałac - park - ko ściół par. p.w. św. Stanisława Biskupa, 1778,1918, nr rej.: 180/Wlkp/A z 28.07.1978, - zespół pałacowy, poł. XIX, nr rej.: 413/Wlkp/1-2/A z 21.10.1968 i z 27.12.1983: - pałac - oficyna - stajnia Gmina Wolsztyn - uje żdżalnia Go ścieszyn - park, XVIII-XIX - zespół folwarczny, 2 poł. XIX - XX, nr rej.: 29/Wlkp/A z 5.05.2000: - gorzelnia - spichrz - stajnia - ku źnia - ogrodzenie mur., od strony pn.

Kębłowo - zespół ko ścioła parafialnego, nr rej.: 793/Wlkp/A z 31.03.2010:

WESTMOR CONSULTING 12 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gmina Miejscowo ść Zabytki - ko ściół p.w. św. Bartłomieja, 18562-62 - cmentarz ko ścielny, XIV - plebania, 2 poł. XIX - ogród pleba ński, 2 poł. XIX - ko ściół cmentarny p.w. św. Wawrzy ńca, drewn., 1587, 1724, nr rej.: 181/Wlkp/A z 21.04.1971, - dworzec PKP, ul. Rauera 3, 1906, nr rej.: 3354 z 13.05.1998, - budynek gospodarczy, nr rej. j.w., - wiatrak ko źlak, 1789, nr rej.: 286/Wlkp/A z 19.05.1980, - zespół klasztorny cystersów, ob. misjonarzy oblatów: - ko ściół p.w. św. Jakuba Apostoła, 1722-57, nr rej.: 306 z 22.12.1932 - klasztor, 1618, 1753-55, 1920, nr rej.: j.w. - obora, 2 poł. XVIII, nr rej.: 891/A z 20.02.1970 - organistówka, k. XVIII, nr rej.: 890/A z 20.02.1970 Obra - opatówka, 1724, nr rej.: 3296 z 8.06.1994 - park, 2 poł. XVIII, nr rej.: 3210 z 27.12.1983 - kaplica p.w. św. Anny, drewn., poł. XVIII, nr rej.: 185/Wlkp/A z 19.02.1970, - ko ściół cmentarny p.w. św. Walentego, nr rej.: 186/1-2/Wlkp/A z 22.12.1932 i z 19.02.1970, - brama i mur cmentarny, 1792, nr rej.: j.w., Powodowo - park pałacowy, 2 poł. XVIII, poł. XIX, nr rej.: 3213 z 30.05.1984 - zespół folwarczny: Stara D ąbrowa - spichlerz, 2 poł. XIX, nr rej.: 355/A z 29.10.1968 - 2 obory, 1 ćw. XIX, k. XIX, nr rej.: 1007 z 11.03.1970 - zabudowania folwarczne, poł. XIX, nr rej.: 298/Wlkp/A z 20.02.1970: Stary Widzim - 3 domy mieszkalne - spichlerz - zespół architektoniczno-urbanistyczny, XIV-XIX, nr rej.: 2201 z 24.03.1976, - ko ściół par. p.w. Niepokalanego Pocz ęcia, 2 poł. XVIII, nr rej.: AK-I-11a/20 z 24.03.1976 (brak decyzji), - dzwonnica, 2 poł. XVIII, nr rej.: 418/A z 28.11.1968, - ko ściół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fgil. p.w. Wniebowst ąpienia Pa ńskiego, 1832, nr rej.: 183/Wlkp/A z 20.02.1970, - zespół pałacowy, nr rej.: 414/Wlkp/1-2 z 28.11.1968 i z 12.04.1973: - pałac, poł. XIX, 1897 - park, k. XVIII-XIX - skansen budownictwa ludowego, ul. Bohaterów Bienika 26, nr rej.: 3125 z 20.07.1987, - kamienica, ul. D ąbrowskiego 3, 1911-12, nr rej.: 818/Wlkp/A z 21.10.2010, - dom - muzeum Roberta Kocha, ul. Kocha 12, 1 ćw. XX, nr rej.: Wolsztyn 303/Wlkp/A z 10.09.1974, - zespół d. Progimnazjum Realnego, ob. szkoła podstawowa, ul. Poniatowskiego 1, 1908, nr rej.: 825/Wlkp/A z 30.11.2010: - budynek szkolny - sala gimnastyczna - ogród szkolny i boisko - zespół Seminarium Nauczycielskiego, ul. Poniatowskiego 7, 1910-13, nr rej.: 427/Wlkp/A z 6.11.2006: - budynek szkolny z ł ącznikiem - sala gimnastyczna i stołówka - ła źnia, ob. budynek gosp. - willa dyrektora, ul. Marcinkowskiego 10 - sierociniec, ob. szkoła medyczna, ul. Pozna ńska 32, nr rej.: 297/Wlkp/A z 12.09.1984, - dom i pracownia Marcina Ro żka z ogrodem, ul. 5 Stycznia 34, nr rej.: 39/Wlkp/A z 26.09.2000,

WESTMOR CONSULTING 13 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gmina Miejscowo ść Zabytki - zespół pałacowy, 1 poł. XIX, nr rej.: 419/Wlkp/A z 12.04.1973: Wroniawy - pałac - park

Źródło: www.nid.pl

Najwi ęcej zabytków o zasadniczym znaczeniu dla Powiatu Wolszty ńskiego znajduje si ę w mie ście Wolsztyn. Cz ęść obiektów zabytkowych ze wzgl ędu na brak środków finansowych na renowacj ę zabytków, uległa całkowitemu lub cz ęś ciowemu zniszczeniu. W najlepszym stanie znajduj ą si ę budynki, które zostały zaadaptowane do celów społecznych. Wła ściwe wyeksponowanie i promowanie istniej ących zabytków jako dobra kultury Powiatu i świadectwo ciekawej historii rodów dworskich, mo że sta ć si ę jednym z bod źców przyci ągaj ących turystów na teren Powiatu.

2. Środowisko przyrodnicze Powiatu Wolszty ńskiego 1 Czynnikami stanowi ącymi o konkurencyjno ści regionu są obok atrakcyjnej lokalizacji tak że bogate zasoby środowiska przyrodniczego. Determinanty te wpływaj ą zarówno na jako ść życia mieszka ńców regionu, jak i na napływ inwestorów oraz rozwój turystyki.

Środowisko przyrodnicze na terenie Powiatu Wolszty ńskiego zdecydowanie mo żna zaliczy ć do jego atutów, co wynika z warunków klimatycznych, urozmaiconej rze źby terenu i bogactwa fauny i flory.

‹ RZE ŹBA TERENU Krajobraz Powiatu Wolszty ńskiego, podobnie jak na całym Ni żu Polskim, jest pochodzenia polodowcowego. Powiat Wolszty ński znajduje si ę na obszarze nale żą cym do najmłodszego zlodowacenia (tzw. bałtyckiego). Z tego powodu występuj ą tu żywe i urozmaicone formy ukształtowania powierzchni. Geograficznie Powiat Wolszty ński ł ączy dwie krainy: Wysoczyzn ę Leszczy ńsk ą na południu i Pradolin ę Warszawsko - Berli ńsk ą na północy. Uwarunkowania geograficzne sprawiaj ą, że około jedn ą trzeci ą Powiatu zajmuj ą lasy i jeziora. Najwy ższym wzniesieniem Powiatu jest pagórek poło żony na wschód od drogi Mochy - Kaszczor. Ta forma krajobrazu okre ślana jest mianem kemu. Liczy on sobie 13 tysi ęcy lat. Wzniesienie to powstało w okresie ostatniego zlodowacenia. Wody roztopowe osadzały transportowany przez siebie materiał w szczelinach martwego ju ż lodu. Po jego

1 Opracowano na podstawie: Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2004-2011 , Przewodnika Turystycznego Powiatu Wolszty ńskiego (http://www.powiatwolsztyn.pl/druki/szlak/przewodnik/index.html),

WESTMOR CONSULTING 14 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 roztopieniu pozostał pagórek - Babulina. Ma on wysoko ść 112 metrów. W jej pobli żu wydobywany jest żwir, bo wła śnie żwir, mułki i piaski niesione były przez wody polodowcowe.

Do szczegółowych elementów krajobrazu Powiatu nale żą :

‹ Pradolina Warcia ńsko - Odrza ńska (Warszawsko - Berli ńska) - dolina o szeroko ści do 10 km, płaska i cz ęsto z zabagnionym dnem. Przewa żaj ą tu ł ąki przeplataj ące się z wilgotnymi zadrzewieniami. Urozmaiceniem s ą wydmy wznosz ące si ę nawet na 27 metrów ponad przylegaj ący teren (na Górze Kaplicznej 87 m n.p.m. mi ędzy Obr ą

a Świ ętnem - kulminacji wielkiego piaszczystego pola na tarasie wydmowej Pradoli);

‹ Obni żenie Obrza ńskie (zwane te ż czasem Bruzd ą Zb ąszy ńsk ą) - pas o szeroko ści do 30 km, rozci ągaj ący si ę od Kopanicy po Skwierzyn ę, poło żony ni żej od otaczaj ących obszarów (około 60 m n.p.m.). Na jego dnie znajduj ą si ę jeziora pochodzenia wytopiskowego (przewa żnie o znacznych rozmiarach). To tutaj (przy wypływie Obry

z granic Powiatu) znajduje si ę najni ższy punkt terenu - 52,9 m n.p.m.;

‹ Kargowska Wyspa Wysoczyznowa ;

‹ teren Sandru Nowotomyskiego (cz ęść makroregionu zwanego Pojezierzem Wielkopolskim lub Wysoczyzn ą Pozna ńsk ą) - najwi ększa w Wielkopolsce równina sandrowa, rozległy i płaski obszar wyniesiony około 70-80 m n.p.m. podło że tego obszaru jest piaszczyste i mało urodzajne, dzi ęki czemu rozci ągaj ą si ę tu obszary borów sosnowych, przeplatane niezbyt żyznymi polami. Można tu tak że znale źć zalesione wydmy. Mimo ogólnego braku wilgoci w obni żeniach wyst ępuj ą obszary nadaj ące się do wykorzystania rolniczego - płyn ą tu tak że niezbyt obfite rzeczki (Szarka, Dojca). Niezbyt wielka dolina Dojcy rozszerza si ę ku południu i koło Wolsztyna le żą w niej dwa

du że jeziora;

‹ Pojezierze Leszczy ńskie - jego cz ęść , któr ą urozmaicaj ą liczne i rozległe jeziora, nazwano Pojezierzem Sławskim. Poło żone s ą one na wysoko ści ok. 60 m n.p.m., natomiast urozmaicone wzniesienia i osta ńce morenowe si ęgaj ą nawet na kilkadziesi ąt metrów ponad tafl ę jezior. Kulminacje osi ągaj ą one na wzgórzu Babulina (Górze Sygnałowej 112,2 m n.p.m.) mi ędzy Mochami a Olejnic ą, które jest najwy żej poło żonym punktem Powiatu Wolszty ńskiego. Urozmaicony charakter ma też inny fragment Pojezierza Leszczy ńskiego - tzw. Osta ńce Buczoskie, poło żone w południowo - wschodniej cz ęś ci Powiatu. Między Przem ętem a Starym Popowem widoczne s ą podłu żne, w ąskie wały o orientacji południkowej, wysokie na 15-25 m ponad otaczaj ący teren, pokryte glin ą morenow ą i poprzedzielane zatorfionymi obni żeniami odwadnianymi

przez strumienie spływaj ące w kierunku jezior przem ęckich.

WESTMOR CONSULTING 15 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

‹ KLIMAT Klimat Powiatu Wolszty ńskiego wykazuje cechy typowe dla regionu: − przewa żaj ący wpływ powietrza polarnomorskiego o cyrkulacji zachodniej, − wilgotne i ciepłe lata oraz łagodne zimy (na ogół z mała ilo ści ą śniegu), − okres wegetacyjny nieco dłu ższy od średniego dla Polski i opady nale żą ce do najni ższych w kraju, − średnia wieloletnia temperatura roczna wynosi 7,8°C (najzimniejszy stycze ń ma temperatur ę -1,7°C, a najcieplejszy lipiec +17,7°C), − okres wegetacyjny trwa przeci ętnie 214 dni, cho ć przymrozki zdarzaj ą si ę w okresie od 10 pa ździernika do 15 maja, − opadów jest nie tylko mało (rocznie zaledwie tylko 500 mm), ale tak że ich rozkład jest niekorzystny i wykazuje zró żnicowanie w poszczególnych latach (ostatnio od 300 do 830 mm). Aktualny stan powietrza Zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska co roku dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w poszczególnych strefach. W województwie wielkopolskim Roczn ą ocen ę jako ści powietrza za 2013 r. wykonano w 3 strefach: aglomeracja miasta Pozna ń, miasto Kalisz, strefa wielkopolska (w której zlokalizowany jest Powiat Wolszty ński). Ocen ę jako ści powietrza wykonano w trzech strefach województwa według kryteriów dotycz ących ochrony zdrowia dla: dwutlenku siarki - SO 2, dwutlenku azotu - NO 2, tlenku węgla - CO, benzenu - C6H6, pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5, ołowiu w pyle - Pb(PM10), arsenu w pyle - As(PM10), kadmu w pyle - Cd(PM10), niklu w pyle -

Ni(PM10), benzo(a)pirenu w pyle - B(a)P(PM10), ozonu - O3, oraz kryteriów okre ślonych w celu ochrony ro ślin w strefie wielkopolskiej dla: dwutlenku siarki SO 2, tlenków azotu NO x, ozonu O 3 okre ślonego współczynnikiem AOT40. Warto ści otrzymane w roku 2013 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zakwalifikowanie powiatu wolszty ńskiego, b ędącego składow ą strefy wielkopolskiej, do poni ższych klas:

− do klasy A – dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu, benzenu, tlenku w ęgla, kadmu, arsenu, niklu, ozonu oraz pyłu PM2,5;

− do klasy C – ze wzgl ędu na wynik oceny pyłu PM10 i benzo(a)pirenu. W przypadku pyłu PM10 podkre śli ć nale ży, że odnotowywane s ą tylko przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzin. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekrocze ń st ęż enia średniego dla roku.

WESTMOR CONSULTING 16 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Stwierdzono ponadto przekroczenie warto ści normatywnej ozonu (120 μg/m3) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi ągni ęcia poziomu celu długoterminowego okre ślono na rok 2020.

Tabela 3. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia

Źródło: Roczna ocena jako ści powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013

W efekcie oceny stref w oparciu o kryteria okre ślone dla ochrony ro ślin, przeprowadzonej w 2013 roku stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A dla ozonu, dwutlenku siarki i tlenków azotu.

Tabela 4. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony ro ślin

Źródło: Roczna ocena jako ści powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013 Podstaw ą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jako ści powietrza s ą warto ści poziomów: dopuszczalnego, dopuszczalnego powi ększonego o margines tolerancji (PM2.5), docelowego i celu długoterminowego okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r.. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031) oraz w dyrektywie 2008/50/WE – CAFE. W wyniku klasyfikacji, w zale żno ści od analizy st ęż eń w danej strefie mo żna wydzieli ć nast ępuj ące klasy stref: • klasa A – st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy nie przekraczaj ą poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych. • klasa B – st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczaj ą poziomów dopuszczalnych powi ększonych o margines tolerancji , • klasa C – st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne powi ększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest okre ślony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe, oraz dla ozonu • klasa D1 – st ęż enia ozonu nie przekraczaj ą poziomu celu długoterminowego,

WESTMOR CONSULTING 17 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

• klasa D2 – st ęż enia ozonu przekraczaj ą poziom celu długoterminowego.

Zidentyfikowany powy żej stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Powiatu Wolszty ńskiego, stanowi świadectwo do ść dobrego stanu powietrza atmosferycznego na niniejszym obszarze.

Stęż enia na terenie Powiatu zanieczyszcze ń tj. SO 2, NO 2, C 6H6, CO, O 3, pyłu PM 2,5 oraz metali: Pb, Cd, Ni, As nie przekraczały warto ści dopuszczalnych, dlatego tez klas ą wynikow ą dla wymienionych zanieczyszcze ń jest klasa A.

Z danych zestawionych w powy ższej tabeli wynika, i ż poziomy st ęż eń pyłu PM10, oraz benzo(a)piranu kształtowały si ę powy żej poziomu dopuszczalnego, co zadecydowało o klasyfikacji wynikowej C dla tych zanieczyszcze ń. Najwy ższe st ęż enia BaP zanotowano na terenach, gdzie emisja niska z indywidualnego ogrzewania budynków jest dominuj ąca. W sezonie grzewczym wielko ści st ęż eń BaP były bardzo wysokie, natomiast w okresie letnim niskie. Najwy ższy poziom st ęż eń benzo/a/piranu odnotowywany w okresie grzewczym dodatkowo uzasadnia konieczno ść wdra żania na terenie Powiatu nowych rozwi ąza ń maj ących na celu racjonalizacj ę wykorzystania energii oraz promowanie wykorzystania źródeł odnawialnych.

Klimat akustyczny W Powiecie Wolszty ńskim najwi ększe potencjalne zagro żenie hałasem wyst ępuje wzdłu ż drogi krajowej nr 32 oraz dróg wojewódzkich.

W roku 2012 na terenie powiatu wolszty ńskiego WIO Ś nie prowadził pomiarów poziomów hałasu komunikacyjnego.

W roku 2010 pomiary poziomu hałasu na terenie powiatu wykonane zostały w ramach realizacji ustawowego obowi ązku okresowych pomiarów hałasu przez Generalna Dyrekcj ę Dróg Krajowych i Autostrad (otoczenie drogi krajowej nr 32 – Wolsztyn) oraz przez Wielkopolski Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu (Wolsztyn, ul. Fabryczna 7 – w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 305). Wyniki niniejszych badań zostały przedstawione w tabeli 5 i 6. Zarówno w przypadku drogi krajowej nr 32, jak i drogi wojewódzkiej nr 305 odnotowano przekroczenie poziomu hałasu i w porze dziennej i w porze nocnej.

WESTMOR CONSULTING 18 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 5. Pomiary poziomu hałasu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wykonane w 2010 roku dla drogi krajowej nr 32

Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w 2010 roku

Tabela 6. Pomiary poziomu hałasu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wykonane w 2010 roku dla drogi wojewódzkiej nr 305

Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w 2010 roku W „Raporcie o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2013”, dost ępnym na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu, przedstawiono wyniki pomiarów w punktach oceny krótkookresowego poziomu hałasu w 2013 r. w tym w punktach zlokalizowanych w miejscowo ściach Siedlec i Kopanica (gmina Siedlec, Powiat Wolszty ński). Wyniki niniejszych bada ń przedstawiono w tabeli nr 7. Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu nie odnotowano jedynie:

• w miejscowo ści Siedlec przy ul. Nowy Świat 2, w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr 303, na linii mieszkaniowo – usługowej i wielorodzinnej – w porze dziennej;

• w miejscowo ści Siedlec przy ul. Zb ąszy ńska 7, droga wojewódzka nr 303, na linii elewacji budynku mieszkalnego, zabudowa mieszkaniowo – usługowa.

W pozostałych badanych przypadkach odnotowano przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu.

WESTMOR CONSULTING 19 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 7. Wyniki pomiarów w punktach oceny krótkookresowego poziomu hałasu w 2013 r./ wg WIO Ś w Poznaniu

Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w 2013 roku Zgodnie z informacjami zawartymi w „Raporcie o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2011“, opublikowanym na stronie internetowej Wojewódzkiego inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu, w 2011 r. zostały wykonane mapy akustyczne otoczenia dróg wojewódzkich, w tym dla odcinka drogi wojewódzkiej nr 305 w powiecie wolszty ńskim.

Dla obszaru drogi wojewódzkiej nr 305 sporz ądzono „Map ę akustyczn ą obszarów poło żonych w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr 305 na odcinku drogi od km 31+200 do 32+700 na terenie powiatu wolszty ńskiego (Zadanie 13)”. Poni żej przedstawiono wyniki mapy akustycznej dotycz ące nara żenia na ponadnormatywny hałas w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr 305 na odcinku obj ętym Programem.

WESTMOR CONSULTING 20 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 8. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LDWN – 305

Źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem dla dróg wojewódzkich o natęż eniu ruchu ponad 3 000 000 pojazdów na rok znajduj ących si ę na terenie województwa wielkopolskiego na lata 2014-2023

Tabela 9. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LN – DW 305

Źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem dla dróg wojewódzkich o natęż eniu ruchu ponad 3 000 000 pojazdów na rok znajduj ących si ę na terenie województwa wielkopolskiego na lata 2014-2023

Dla drogi krajowej nr 32 na terenie Powiatu Wolsztyńskiego sporz ądzono mapy akustyczne. Wyniki dotycz ące niniejszej drogi, zostały przedstawione na poni ższych tabelach.

Tabela 10. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LDWN – powiat wolszty ński

Źródło: Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2),w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A.

WESTMOR CONSULTING 21 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 11. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LN – powiat wolszty ński

Źródło: Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2),w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A.

Tabela 12. Poziomy d źwi ęku w środowisku okre ślone przez wska źnik LDWN – powiat wolszty ński

Źródło: Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2),w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A.

Tabela 13. Poziomy d źwi ęku w środowisku okre ślone przez wska źnik LN – powiat wolszty ński

Źródło: Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2),w zarz ądzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A. Dopuszczalny poziom hałasu dla wska źników długookresowych i krótkookresowych okre śla Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

WESTMOR CONSULTING 22 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

‹ ZASOBY NATURALNE

Wody podziemne Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego znajduj ą si ę dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych: • GZWP nr 150 – Pradolina Warszawa-Berlin, • GZWP nr 304. Na obszarze powiatu wolszty ńskiego wyznaczono 3 JCWPd nr 61, 71 i 72, które nie s ą zagro żone nieosi ągni ęciem dobrego stanu. Zgodnie z „Map ą stanu jednolitych cz ęś ci wód podziemnych (JCWPd) wg podziału na 161 obszarów" dost ępnej na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, powy ższe JCWPd charakteryzowały si ę nast ępuj ącym stanem: JCWPd nr 61 - Stan wód podziemnych: • 2010 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry ; • 2012 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry. JCWPd nr 71 - Stan wód podziemnych: • 2010 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry; • 2012 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry; JCWPd nr 72 - Stan wód podziemnych: • 2010 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry; • 2012 rok: o chemiczny dobry; o ilo ściowy dobry.

Źródło: http://mjwp.gios.gov.pl/mapa/ Ramowa Dyrektywa Wodna (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ąca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie

WESTMOR CONSULTING 23 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 polityki wodnej (Dz.U.UE L z dnia 22 grudnia 2000 r.)) w artykule 4, przewiduje dla wód podziemnych nast ępuj ące główne cele środowiskowe: • zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszcze ń do wód podziemnych; • zapobieganie pogarszaniu si ę stanu wszystkich cz ęś ci wód podziemnych; • zapewnienie równowagi pomi ędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych; • wdro żenie działa ń niezb ędnych dla odwrócenia znacz ącego i utrzymuj ącego si ę rosn ącego trendu st ęż enia ka żdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalno ści człowieka.

W roku 2012 badania jako ści wód podziemnych w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska na terenie Powiatu Wolszty ńskiego prowadzone były w miejscowo ści Tuchorza, gmina Siedlec. Jako ść wód w punkcie badawczym mie ściła si ę w granicach III klasy (wody zadowalaj ącej jako ści).

Wody powierzchniowe Sie ć hydrograficzn ą Powiatu Wolszty ńskiego tworz ą: – rzeka Obra – główna rzeka Powiatu o długo ści 254 km. Rzeka ta w du żej cz ęś ci jest skanalizowana. Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego Obra płynie trzema kanałami: Północnym, Środkowym i Południowym. Kanały Północne i Środkowy odprowadzaj ą wody z Wielkiego Ł ęgu do Obry płyn ącej swobodnie Bruzd ą Zb ąszy ńsk ą w kierunku północnym do Warty z uj ściem w rejonie Skwierzyny, natomiast Południowy Kanał Obry umo żliwia odpływ wód do Jeziora Rudno i dalej Obrzyc ą do Odry z uj ściem w rejonie Cigacic. Obrza ński Kanał Południowy ł ączy si ę z lini ą nurtu Obrzycy przez Jezioro Rudno w km 31,0; – dopływ z Dominic - jest to system kanałów ł ącz ących poło żone blisko siebie jeziora w okolicach Włoszakowic i Przem ętu. Jest to lewostronny dopływ Południowego Kanału Obry uchodz ący w km 26,5. Ciek ma długo ść całkowit ą 15,6 km; – Młynówka Kaszczorska - to dopływ lewostronny Południowego Kanału Obry, uchodz ący w km 13,2. Młynówka Kaszczorska zwana jest Strug ą Kaszczorsk ą na wypływie z Jeziora Przem ęckiego Zachodniego do uj ścia Kanału Mochy ńskiego a odcinek uj ściowy do Południowego Kanału Obry nazwana jest Kanałem Kaszczorskim; – ponad 30 jezior, które mo żna podzieli ć na cztery grupy: jeziora wolszty ńskie, jeziora Bruzdy Zb ąszy ńskiej, jeziora przem ęckie i jeziora okolic Rudna. Najwi ększymi zbiornikami s ą: Jezioro Berzy ńskie (pow. 330,8 ha i max. gł. 4,5 m) i Jezioro Chobienickie (pow. 236 ha, maks. gł ęb. 3,4 m.), a najmniejszymi z kolei: J. Morskie Oko

WESTMOR CONSULTING 24 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

(l ha, gł ęb. 3 m) i J. Świ ęte (l ha, gł ęb. 2,5 m). Wi ększo ść jezior to płytkie zbiorniki o bagnistych, zarastaj ących brzegach. Na terenie powiatu wolszty ńskiego wyznaczono 12 jednolitych cz ęś ci wód płyn ących: 1) Północny Kanał Obry do Kanału D źwi ńskiego (PLRW60000187833), 2) Rów Tłoki (PLRW600016187814), 3) Obrza ński Kanał Środkowy (PLRW600001878329), 4) Kopanica (PLRW6000171878322), 5) Dojca (PLRW600017187829), 6) Kanał D źwi ński (PLRW60000187834), 7) Obra od Kanału D źwi ńskiego do Czarnej Wody (PLRW6000251878719), 8) Szarka (PLRW6000171878529), 9) Obrza ński Kanał Południowy (PLRW6000015649), 10) Dopływ z Kluczewa (PLRW60001715644912), 11) Kanał Przem ęcki (PLRW6000171564499), 12) Młynówka Kaszczorska z jez. Wiele ńskim, Białym – Miałkim, Lgi ńsko (PLRW6000251564899); oraz dziesi ęć jednolitych cz ęś ci wód stoj ących: 1) Jezioro Wolszty ńskie (PLLW10337), 2) Jezioro Berzy ńskie (PLLW10338), 3) Jezioro Wielkowiejskie (PLLW10342), 4) Jezioro Chobienickie (PLLW10344), 5) Jezioro Grójeckie (PLLW10345), 6) Jezioro Obrza ńskie (PLLW10339), 7) Jezioro Przem ęt (Przem ęckie Północne) (PLLW10022), 8) Jezioro Osłoni ńskie – Górskie (Przem ęckie Środkowe) (PLLW10032), 9) Jezioro Wiele ńskie – Trzytoniowe (Przem ęckie Zachodnie) ( PLLW10031), 10) Orchowe (Rudno, Rudzie ńskie) (PLLW10015).

Badania stanu wód w powiecie wolszty ńskim wykonywano w 2012 roku w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, w oparciu o „Aneks nr 2 do Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2010–2012”.

Program monitoringu wód powierzchniowych na terenie powiatu wolszty ńskiego w roku 2012 obejmował:

1. JCW płyn ące:

− Północny Kanał Obry do Kanału D źwi ńskiego - punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego, na granicy miejscowo ści Kopanica i Mała Wie ś (110,7 km),

WESTMOR CONSULTING 25 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− Dojca - punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego, w miejscowo ści Obra, w rejonie byłej żwirowni (1,6 km),

− Obrza ński Kanał Środkowy – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego, w rejonie le śniczówki Zacisze (3,9 km),

− Kopanica – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego, w miejscowo ści Solec (0,3 km),

− Szarka – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego, w miejscowo ści Chobienice (0,4 km),

− Obrza ński Kanał Południowy – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego w miejscowo ści Rudno (0,2 km biegu rzeki),

− Młynówka Kaszczorska z jez. Wiele ńskim, Białym–Miałkim, Lgi ńsko – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu wolszty ńskiego w rejonie Łysej Góry (3,5 km).

2. JCW stoj ące (jeziora):

− Jezioro Berzy ńskie,

− Jezioro Chobienickie,

− Jezioro Zb ąszy ńskie. We wszystkich badanych JCW stwierdzono niespełnienie wymaga ń postawionych dla obszarów chronionych. Rysunek 3. Klasyfikacja stanu/potencjału jednolitych cz ęś ci wód płyn ących i stoj ących monitorowanych w 2010-2012 r.

WESTMOR CONSULTING 26 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Źródło: Informacja o Stanie Środowiska i Działalno ści Kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Powiecie Wolszty ńskim w roku 2012 W 2013 roku na terenie Powiatu Wolszty ńskiego badano JCW o nazwach: Północny Kanał Obry do Kanału D źwi ńskiego (PLRW60000187833), Dojca (PLRW600017187829). Obrza ński Kanał Południowy (PLRW6000015649), Szarka (PLRW6000171878529), Jezioro Berzy ńskie (PLLW10338). Północny Kanał Obry do Kanału D źwi ńskiego, charakteryzował si ę umiarkowanym stanem/potencjałem ekologicznym. Natomiast Dojc ę, Szark ę i Obrza ński Kanał Południowy zakwalifikowano do słabego stanu/potencjału ekologicznego. Elementy fizykochemiczne w jednolitej cz ęś ci wód Jeziora Berzy ńskiego zakwalifikowano do stanu dobrego. Dla naturalnych cz ęś ci wód, celem b ędzie osi ągni ęcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych cz ęś ci wód – co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. W obu przypadkach b ędzie równie ż konieczne utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. Dla obszarów chronionych funkcjonuj ących w obszarze dorzeczy, celem środowiskowym b ędzie osi ągni ęcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu.

Rysunek 4. Wyniki bada ń stanu ekologicznego wód Jeziora Berzy ńskiego prowadzonych w roku 2013

Źródło: http://poznan.wios.gov.pl/gis/ocena2014/jeziora/Jez_Berzynskie_2013.pdf

WESTMOR CONSULTING 27 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rysunek 5. Klasyfikacja stanu/potencjału jednolitych cz ęś ci wód płyn ących i stoj ących monitorowanych w 2013 roku

Źródło: http://poznan.wios.gov.pl/

Gleby Gleby gruntów ornych Powiatu Wolszty ńskiego s ą średniej i niskiej jako ści. Gleby klas V i VI oraz gleby nieprzydatne rolniczo – klasy VI RZ stanowi ą 63,5% areału Powiatu (w województwie Wielkopolskim dla porównania te same klasy stanowi ą 40%). Brak gruntów ornych zaliczanych do klasy I i znikomy procent gleb II klasy rzutuje na przeci ętn ą ocen ę jako ści gleb powiatu. W gminach Wolsztyn i Siedlec wyst ępuj ące grunt, które kategoryzowane s ą przewa żnie jako klasa V i VI, stanowi ą ponad 60% ogólnej powierzchni.

Zło ża kopalin Zasoby surowców mineralnych to głównie kopaliny pospolite: kruszywa, surowce ceramiczne i kreda jeziorna, wyst ępuj ące w okolicach Przem ętu. Gmina Siedlec jest uboga w surowce mineralne – udokumentowano tylko zasoby piasków i torfu.

WESTMOR CONSULTING 28 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego udokumentowano 6 złó ż kruszyw o ł ącznych zasobach bilansowych 9 596,51 ty ś. ton i jedno zło że torfowe o zasobach bilansowych 86,1 ty ś m 3 na terenie Gminy Wolsztyn w miejscowo ści Barło żnia. Najwi ększe zasoby bilansowe kruszywa naturalnego ma zło że w Kaszczorze (Gmina Przem ęt) oraz w Tuchorzy (Gmina Siedlec).

Lasy Ogólna powierzchnia lasów na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wynosiła w 2013 roku 20 560,44 ha, z czego: − lasy publiczne Skarbu Pa ństwa – 17 979,74 ha, − lasy gminne – 20,1 ha, − lasy prywatne – 2 560,6 ha.

Wska źnik lesisto ści w Powiecie Wolszty ńskim wynosi ok. 31%. Dla porównania wska źnik ten w Wielkopolsce wynosi 25%, a w Polsce – 28%.

Wśród lasów przewa żaj ą bory sosnowe, przy czym z uwagi na podło że glebowe w cz ęś ci północnej s ą one bardziej suche, natomiast na południu od Pradoliny Warcia ńsko - Odrza ńskiej wyst ępuje wi ęcej borów świe żych i mieszanych.

Do najwi ększych kompleksów le śnych zaliczane s ą trzy obszary: pierwszy na północy od Wolsztyna, mi ędzy miejscowo ściami Chorzemin, Ku źnica Zb ąska, Jabłonna, Wioska, Głodno, drugi rozci ąga si ę pomi ędzy K ębłowem, Obr ą, Świ ętnem, Rudnem i Wilczem, trzeci ą grup ą s ą lasy w rejonie Jezior Przem ęckich, w obr ębie miejscowo ści Mochy, Kaszczor, Olejnica, Perkowo. Wszystkie większe kompleksy le śne s ą obiektami wtórnymi, a wi ęc nasadzenia nast ąpiły w wyniku działalno ści człowieka.

Obszar Powiatu znajduje si ę w granicach trzech Nadle śnictw: Babimost, Ko ścian, Wolsztyn.

Na obszarze Powiatu Wolszty ńskiego przewa żaj ą siedliska borowe, gdzie udział sosny wynosi powy żej 81 %.

‹ OBSZARY CHRONIONE Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego znajduj ą si ę takie formy ochrony przyrody jak: Obszary Chronionego Krajobrazu, obszary „Natura 2000”, park krajobrazowy, liczne rezerwaty i pomniki przyrody oraz u żytki ekologiczne.

Obszary Natura 2000 Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego zlokalizowane s ą nast ępuj ące obszary Natura 2000:

WESTMOR CONSULTING 29 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− obszar specjalnej ochrony ptaków – „Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry” (kod obszaru: PLH080002), o ł ącznej pow. 15 305,7 ha, zlokalizowany cz ęś ciowo na terenie Gminy Siedlec; − obszar specjalnej ochrony ptaków – „Wielki Łęg Obrza ński” (kod obszaru: PLB300004), o ł ącznej pow. 23 431,1 ha, zlokalizowany cz ęś ciowo na terenie Gminy Wolsztyn i Przem ęt; − obszar specjalnej ochrony ptaków – „Pojezierze Sławskie” (kod obszaru: PLB300011), o ł ącznej pow. 39 144,8 ha, zlokalizowany częś ciowo na terenie Gminy Przem ęt; − obszar specjalnej ochrony siedliskowej – „Rynna Jezior Obrza ńskich” (kod obszaru: PLH080002), o ł ącznej pow. 15 305,7 ha, zlokalizowany cz ęś ciowo na terenie Gminy Siedlec; − obszar specjalnej ochrony siedliskowej – „Ostoja Przem ęcka” (kod obszaru: PLH300041), o ł ącznej pow. 1 200,4 ha, zlokalizowany cz ęś ciowo na terenie Gminy Przem ęt;

Rysunek 6. Obszary Natura 2000 na terenie Powiatu Wolszty ńskiego Obszary specjalnej ochrony ptaków:

WESTMOR CONSULTING 30 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Obszary specjalnej ochrony siedliskowej:

Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

Park krajobrazowy Dla zachowania tutejszego krajobrazu i przyrody w niezmienionym stanie w 1991 roku utworzono Przem ęcki Park Krajobrazowy . Jego powierzchnia wynosi 21 450 ha, z czego na lasy przypada 8 330 ha, a na wody - 1480 ha. W powiecie wolszty ńskim (dokładniej w jego południowej cz ęś ci) le ży 42% terenu Parku, a pozostała cz ęść przypada na przyległe powiaty leszczy ński i wschowski. Rysunek 7. Parki krajobrazowe na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

WESTMOR CONSULTING 31 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Obszary Chronionego Krajobrazu Znaczn ą, bo a ż jedn ą czwart ą cz ęść opisywanego terenu, obj ęto obszarami chronionego krajobrazu o powierzchni 17200 ha wyznaczonymi w 1996 roku. Wyznaczono dwa takie obszary na terenie Powiatu: – Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Sławskie, Pradolina Obry i Rynna Zb ąszy ńska” poło żony mi ędzy Wolsztynem a Zb ąszyniem oraz – Obszar Chronionego Krajobrazu „Przem ęcko-Wschowski i kompleks le śny Włoszakowice” w rejonie Przem ętu i Włoszakowic.

System obszarów chronionych na terenie Powiatu obejmuje tereny dolin rzecznych i obszary wodno-błotne (dolin ę Dojcy, Obry, Szarki oraz rejon jezior Rudno, Wilcze i Wuszno).

Rysunek 8. Obszary Chronionego Krajobrazu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

Sie ć ECONET Zgodnie z koncepcj ą Wojewódzkiej Sieci Ekologicznej ECONET, na terenie Powiatu Wolszty ńskiego znajduje si ę jeden z obszarów o najwyższej randze krajowej, tzw. obszar węzłowy 4 K - Pojezierze Leszczy ńskie .

Rezerwaty przyrody Na terenie Powiatu istnieje pi ęć rezerwatów przyrody:

WESTMOR CONSULTING 32 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

1) Rezerwat „Bagno Chorzemi ńskie” , o powierzchni 3,66 ha. Został on utworzony w roku 1959. Obejmuje śródle śne torfowisko przej ściowe znajduj ące si ę w dolinie Dojcy (5 km na północ od Wolsztyna), które wytworzyło si ę w bezodpływowym zagł ębieniu terenu. Stwierdzono tu wyst ępowanie chronionych i rzadkich gatunków ro ślin, m.in. rosiczki okr ągłolistnej i długolistnej oraz żurawiny błotnej. 2) Rezerwat „Torfowisko nad Jeziorem Świ ętym” , o powierzchni 7,59 ha powstał w 1959 roku. Nad brzegiem niewielkiego jeziora, poło żonego w śród lasu, 1 km na zachód od wsi Olejnica, wytworzyło si ę torfowisko przej ściowe z charakterystycznym dla terenów bagiennych zespołem ro ślinno ści. 3) „Wyspa Konwaliowa” , rezerwat krajobrazowy o powierzchni 20,15 ha, utworzony w 1957 roku. Ochron ą obj ęto wysp ę na Jeziorze Radomierskim (Przem ęckim Północnym), poro śni ętą starym lasem d ębowym z domieszk ą sosen i brzóz. Z uwagi na odosobnienie wytworzył si ę tu osobliwy układ ro ślinno ści. W runie masowo wyst ępuje konwalia majowa, w tym odmiana o delikatnym ró żowym żyłkowaniu kwiatów. Zwiedzanie rezerwatu mo żliwe jest po uzyskaniu zgody Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. 4) Rezerwat „Wyspa na Jeziorze Chobienickim” , o powierzchni 26,15 ha, istnieje od 1959 roku. Obejmuje on dawn ą wysp ę (obecnie półwysep) na zachodnim brzegu Jeziora Chobienickiego (1,5 km na południe od wsi Grójec Wielki), poro śni ętą starym borem sosnowym z udziałem d ębów i innych gatunków li ściastych, otoczon ą szerokim pasem szuwarów. Znajduje si ę tam liczna kolonia l ęgowa czapli siwych (około 200 gniazd). 5) Rezerwat „Jezioro Trzebidzkie” , najwi ększy z obszarów prawnie chronionych o powierzchni 90,71 ha, powstał w 2000 roku. Poło żony 2 km na południe od Bucza, obejmuje zarastaj ący akwen (o powierzchni 27 ha i gł ęboko ści 1,7 m) oraz przyległe mokradła, trzcinowiska i lasy, w tym stanowisko buczyny typu pomorskiego. Znajduje si ę tu miejsce bytowania i l ęgów ptactwa wodnego i błotnego, m.in. g ęgawy, żurawia, błotniaka zbo żowego i w ąsatki.

Użytki ekologiczne W granicach Powiatu Wolszty ńskiego znajduj ą si ę 4 użytki ekologiczne, znajduj ące si ę na terenie Gminy Siedlec: – „Wyspa na Jeziorze Chobienickim ”- o powierzchni 4,43 ha, wyst ępuje olsza i wierzba w wieku ok. 50 lat oraz pojedyncze okazy d ębów w wieku ok. 120 lat. Wyspy s ą miejscem l ęgów ptaków wodnych i śpiewaj ących, – „Mi ęś nik” - o pow. 4,24 ha poło żony w Le śnictwie W ąchabno, – „Bagno Małe Liny” – o pow. 4,52 ha poło żone na terenie Le śnictwa Linie, wyst ępuje tu bobrek trójlistkowy, a w śród ro ślinno ści o li ściach pływaj ących osoka aloesowa,

WESTMOR CONSULTING 33 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

– „Żurawie Błota” - obszar o pow. 5,12 poło żony na terenie Le śnictwa Chobienice. Użytek ekologiczny został ustanowiony uchwał ą Nr XXXII/238/06 Rady Gminy Siedlec z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie uznania gruntów za u żytki ekologiczne (Dz.Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 28, poz. 719).

Pomniki przyrody Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego znajduj ą si ę 83 zarejestrowane pomniki przyrody, w tym – 39 w Gminie Przem ęt, 26 w Gminie Wolsztyn i 18 w Gminie Siedlec, cho ć okazów zasługuj ących na ochron ę jest znacznie wi ęcej. Najwi ększ ą liczb ę pomników stanowi ą drzewa rosn ące w parkach. Najgrubsze drzewo Powiatu to pot ęż ny, podwójny d ąb o obwodzie u dołu 850 cm - ro śnie na tyłach jednej z posesji w centrum Moch. Niewiele mu ust ępuje d ąb o obwodzie 780 cm w parku w Bel ęcinie, równie ż podwójny. Na uwag ę zasługuj ą stare d ęby o fantastycznych kształtach w lesie koło K ębłowa. W Obrze zachowały się wspaniałe lipy (obwody do 610 cm), kilka ciekawych drzew ro śnie w Wolsztynie. Cenna jest aleja mi ędzy Star ą D ąbrow ą a Go ścieszynem oraz jeden obj ęty ochron ą głaz narzutowy (o obwodzie 900 cm, w lesie na południe od Perkowa).

Obiekty parkowe W Powiecie Wolszty ńskim wyst ępuj ą obiekty parkowe z cennymi pozostało ściami starego drzewostanu, m.in. w Chobienicach, Go ścieszynie, Wroniawach, Powodowie, Buczu, Wolsztynie oraz pomniki przyrody, głównie stare drzewa.

3. Sytuacja demograficzna i społeczna Powiatu Wolszty ńskiego Na koniec pierwszego półrocza 2014 roku teren Powiatu Wolszty ńskiego zamieszkiwało 56 336 osób, z czego 50,7% stanowiły kobiety. Największa liczba ludno ści w Powiecie zamieszkuje Gmin ę Wolsztyn – 29 745 osób (tj. 52,8% mieszka ńców Powiatu). Nast ępnymi w kolejno ści gminami pod wzgl ędem liczby mieszka ńców s ą: Gmina Przem ęt – 14 062 osoby (tj. 25% mieszka ńców Powiatu) i Gmina Siedlec – 12 529 osób (tj. 22,2% mieszka ńców Powiatu). Najwi ększa liczba mieszka ńców Powiatu koncentruje si ę w o środkach wiejskich - w 2013 roku tereny wiejskie zamieszkiwało pond 75% ludno ści całego Powiatu.

WESTMOR CONSULTING 34 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 14. Ludno ść w Powiecie Wolszty ńskim (stan na 30.06.2014 r.)

Gmina Razem kobiety męż czy źni Gmina Wolsztyn 29 745 15 167 14 578 Gmina Przem ęt 14 062 7 022 7 040 Gmina Siedlec 12 529 6 361 6 168 RAZEM Powiat Wolszty ński 56 336 28 550 27 786

Źródło: Dane gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Na przestrzeni lat 2009-2013 liczba mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego wzrosła o 2,1%, w tym w miastach wzrosła o 1,4% a na wsi o 2,4%. Obecny wzrost liczby mieszka ńców Powiatu jest wynikiem dodatniego przyrostu naturalnego wy ższego od salda migracji.

Tabela 15. Ludno ść w Powiecie Wolszty ńskim w latach 2009-2013

Wyszczególnienie Jednostka miary 2009 2010 2011 2012 2013 ogółem ogółem osoba 55 591 56 427 56 587 56 693 56 780 męż czy źni osoba 27 417 27 899 27 967 28 009 28 028 kobiety osoba 28 174 28 528 28 620 28 684 28 752 w miastach ogółem osoba 13 402 13 725 13 722 13 662 13 586 ogółem % 24,1% 24,3% 24,2% 24,1% 23,9% męż czy źni osoba 6 319 6 512 6 490 6 448 6 407 kobiety osoba 7 083 7 213 7 232 7 214 7 179 na wsi ogółem osoba 42 189 42 702 42 865 43 031 43 194 ogółem % 75,9% 75,7% 75,8% 75,9% 76,1% męż czy źni osoba 21 098 21 387 21 477 21 561 21 621 kobiety osoba 21 091 21 315 21 388 21 470 21 573

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Analizuj ąc udział mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego na tle mieszka ńców województwa wielkopolskiego nale ży zauwa żyć, że w 2013 roku stanowił on zaledwie 1,64%. Maj ąc na uwadze, że województwo wielkopolskie tworzy 35 powiatów (średnio na ka żdy powiat przypada 2,9% mieszka ńców województwa), to nale ży stwierdzi ć, że Powiat Wolszty ński nie nale ży do kluczowych powiatów województwa pod wzgl ędem liczby ludno ści go zamieszkuj ącej. Warto jednak zauwa żyć, że w analizowanym okresie udział mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w ludno ści województwa jest stały i kształtuje si ę na poziomie 1,6%.

WESTMOR CONSULTING 35 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 16. Udział mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego na tle kraju i województwa wielkopolskiego w latach 2009-2013

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 Polska 38 167 329 38 529 866 38 538 447 38 533 299 38 495 659 udział mieszka ńców Powiatu [%] 0,15% 0,15% 0,15% 0,15% 0,15% Woj. Wielkopolskie 3 408 281 3 446 745 3 455 477 3 462 196 3 467 016 udział mieszka ńców Powiatu [%] 1,63% 1,64% 1,64% 1,64% 1,64% Powiat Wolszty ński 55 591 56 427 56 587 56 693 56 780

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

W latach 2009-2013 przyrost naturalny na terenie Powiatu Wolszty ńskiego był w ka żdym roku analizy dodatni. Oznacza to przewag ę liczby urodze ń żywych nad liczb ą zgonów. Dodatni przyrost naturalny wpływa na wzrost liczby ludno ści w kolejnych latach. Porównuj ąc przyrost naturalny na terenie Powiatu z przyrostem całego województwa wielkopolskiego i kraju zauwa żyć mo żna, i ż w analizowanym okresie przyjmował on warto ści dodatnie (tak jak w województwie wielkopolskim i kraju, oprócz 2013 roku).

Tabela 17. Przyrost naturalny i saldo migracji Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-20132 [osoba]

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 Przyrost naturalny Ogółem Powiat Wolszty ński 205 224 194 199 195 męż czy źni 108 102 103 97 91 kobiety 97 122 91 102 104 Woj. Wielkopolskie 9 214 9 872 7 327 6 297 4 269 Polska 32 649 34 822 12 915 1 469 -17 736 Saldo migracji zameldowania z miast 179 150 169 161 140 wymeldowania do miast 183 160 150 198 198 zameldowania ze wsi 186 197 124 130 184 wymeldowania na wie ś 174 146 183 129 194 saldo migracji Powiat Wolszty ński ogółem 8 41 -40 -36 -68 Woj. Wielkopolskie 1 852 1 706 1 887 1 361 1 645 Polska -1 196 -2 114 -4 334 -6 617 -19 904

Źródło: Dane GUS

Z kolei saldo migracji w Powiecie było ujemne w ostatnich 3 latach analizy, co oznacza przewag ę liczby osób wyje żdżaj ących z terenu Powiatu w stosunku do osób osiedlaj ących si ę na jego terenie. W 2013 roku z Powiatu Wolszty ńskiego wyjechało 68 osób wi ęcej ni ż

WESTMOR CONSULTING 36 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 przybyło na jego teren. Ujemne saldo migracji w latach 2011-2013 jest zbie żne z tendencj ą, która wyst ąpiła równie ż na terenie całego kraju. Natomiast w stosunku do województwa wielkopolskiego wyra źne jest dodatnie saldo migracji w ka żdym roku analizy.

Trudno jest oceni ć rzeczywiste przyczyny migracji na terenie Powiatu Wolszty ńskiego, jednak z obserwacji ogólnych trendów wynika, że mog ą to by ć: wysoka stopa bezrobocia, ograniczony rynek pracy, a co za tym idzie pogarszaj ące si ę warunki życia oraz ograniczone mo żliwo ści podnoszenia wykształcenia i samorealizacji.

Wykres 1 przedstawia jak kształtował si ę podział ludno ści według ekonomicznych grup wieku w latach 2009-2013 na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. Ludno ść w wieku produkcyjnym w 2013 roku stanowiła 63,2% ogólnej liczby ludno ści, natomiast ludno ść w wieku przedprodukcyjnym – 21,3%, a z kolei w wieku poprodukcyjnym – 15,5%. W analizowanym okresie mo żna zauwa żyć, że: − udział ludno ści w wieku przedprodukcyjnym maleje, co oznacza, że rodzi si ę coraz mniej dzieci, − udział ludno ści w wieku produkcyjnym maleje, zatem coraz mniej mieszka ńców Powiatu osi ąga wiek, w którym podejmuje prac ę lub nauk ę w szkołach wy ższych (jednocze śnie znajdzie to odzwierciedlenie w kolejnych latach w spadku liczby osób w wieku poprodukcyjnym), − udział ludno ści w wieku poprodukcyjnym wzrosła, co oznacza, że coraz wi ęcej jest osób, które osi ągaj ą wiek emerytalny.

Wykres 1. Podział ludno ści wg ekonomicznych grup wieku na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 (w %)

Źródło: Dane GUS

WESTMOR CONSULTING 37 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Analiza ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego w kontek ście ekonomicznych grup wieku pozwala zauwa żyć, że społecze ństwo na terenie Powiatu si ę starzeje, co zbie żne jest ze zmianami w obr ębie kraju i Europy. Zmiany zachodz ące w strukturze wiekowej mieszka ńców, bez podj ęcia odpowiednich działa ń profilaktycznych, mog ą poci ąga ć za sob ą nast ępuj ące problemy: • w dalszym stopniu utrzymywa ć si ę b ędzie wysoka liczebno ść grupy produkcyjnej. Nale ży wi ęc uwzgl ędnia ć du że zapotrzebowanie na prac ę i ewentualnie dosy ć wysoki poziom bezrobocia wynikaj ący z trudno ści w znalezieniu pracy, • prognozuje si ę spadek zapotrzebowania na usługi przedszkolne w kolejnych latach w zwi ązku ze spadkiem liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, a tak że przewiduje si ę spadek liczby uczniów ucz ęszczaj ących do szkół podstawowych i gimnazjów zlokalizowanych na terenie Powiatu. Może to mie ć negatywne konsekwencje w postaci konieczno ści racjonalizacji sieci szkół, których utrzymanie będzie nieefektywne w stosunku do liczby uczniów do niej ucz ęszczaj ących, • obserwowany b ędzie sukcesywny silny wzrost liczebno ści osób starszych, który prawdopodobnie poci ągnie za sob ą nasilenie si ę problemów społecznych dotykaj ących osoby w wieku poprodukcyjnym oraz wzrost wydatków Powiatu w zakresie opieki społecznej. Nale ży zatem d ąż yć do rozwoju usług skierowanych do ludzi nale żą cych do tej grupy wiekowej oraz zwróci ć wi ększ ą uwag ę na działania z zakresu rozwoju opieki zdrowotnej i socjalnej ukierunkowanej do tej grupy. Niezb ędna b ędzie tak że likwidacja barier architektonicznych oraz tworzenie łatwo dostępnej komunikacji publicznej, co umo żliwi godne życie seniorom. Najliczniejsz ą grup ę stanowi ą osoby w wieku 25-34.

Tabela 18. Struktura wiekowa mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku

Wyszczególnienie ogółem męż czy źni kobiety ogółem 56 780 28 028 28 752 0-2 2 025 1045 980 3-6 2 829 1 433 1 396 7-12 3 812 1 969 1 843 13-15 1 971 1022 949 16-19 2 950 1 540 1 410 20-24 4 368 2 229 2 139 25-34 9 386 4 867 4 519 35-44 8 100 4 078 4 022 45-54 7 036 3 540 3 496 55-64 7 407 3 549 3 858 65 i wi ęcej 6 896 2 756 4 140

Źródło: Dane GUS

WESTMOR CONSULTING 38 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Poziom wykształcenia Analizuj ąc wyniku Spisu Powszechnego Ludno ści przeprowadzonego w 2011 roku, województwo wielkopolskie było na 4. miejscu w rankingu województw pod wzgl ędem liczby osób posiadaj ących wy ższe wykształcenie (podobnie jak podczas spisu przeprowadzonego w 2002 roku). Osoby z wykształceniem wy ższym z terenu województwa wielkopolskiego stanowiły w tym okresie 8,5% wszystkich osób z kraju z wykształceniem wy ższym. Warto zauwa żyć, że liczba osób z wykształceniem wy ższym w okresie 2002-2011 wzrosła na terenie województwa wielkopolskiego a ż o 85,63% (najwi ększy wzrost ze wszystkich województw Polski).

Tabela 19. Liczba osób z wykształceniem wy ższym w 2011 roku w ka żdym z województw

zmiana % w L.p. Wyszczególnienie 2002 2011 latach 2011/2002 - POLSKA 3 203 566 5 693 731 77,73% 1 MAZOWIECKIE 603 827 1 076 134 78,22% 2 ŚLĄSKIE 364 703 649 559 78,11% 3 MAŁOPOLSKIE 272 888 494 005 81,03% 4 WIELKOPOLSKIE 261 659 485 718 85,63% 5 DOLNO ŚLĄSKIE 248 420 431 267 73,60% 6 ŁÓDZKIE 208 100 360 858 73,41% 7 POMORSKIE 199 855 344 122 72,19% 8 LUBELSKIE 173 237 305 877 76,57% 9 PODKARPACKIE 147 192 265 979 80,70% 10 KUJAWSKO-POMORSKIE 144 957 255 989 76,60% 11 ZACHODNIOPOMORSKIE 144 034 249 782 73,42% 12 ŚWI ĘTOKRZYSKIE 100 006 180 559 80,55% 13 WARMI ŃSKO-MAZURSKIE 99 230 176 161 77,53% 14 PODLASKIE 92 772 167 715 80,78% 15 LUBUSKIE 69 696 127 813 83,39% 16 OPOLSKIE 72 990 122 193 67,41%

Źródło: Dane GUS: Spis Powszechny Ludno ści z 2002 i 2011 roku

Z analizy danych GUS dotycz ących wykształcenia mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego (tabela 8) wynika, że najwi ększy udział w śród mieszka ńców Powiatu stanowi ą osoby z wykształceniem: zasadniczym zawodowym, podstawowym uko ńczonym, średnim zawodowym i wy ższym. W śród mieszka ńców miasta najwi ększ ą grup ę stanowi ą osoby z wykształceniem: zasadniczym zawodowym, wy ższym, średnim zawodowym

WESTMOR CONSULTING 39 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 i ogólnokształc ącym oraz podstawowym uko ńczonym. Charakteryzuj ąc mieszka ńców miasta w Powiecie, nale ży zwróci ć uwag ę na ni ższy ni ż na obszarach wiejskich udział osób posiadaj ących wykształcenie podstawowe uko ńczone i nieuko ńczone.

Tabela 20. Poziom wykształcenia mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w 2011 roku

Powiat Wolszty ński Poziom wykształcenia obszary ogółem miasto wiejskie wy ższe 5 050 2 001 3 049 średnie i policealne - ogółem 12 431 4 045 8 386 średnie i policealne - średnie zawodowe 7 628 1 885 5 743 średnie i policealne - średnie ogólnokształc ące 3 801 1 676 2 125 zasadnicze zawodowe 16 461 3 118 13 343 gimnazjalne 2 501 554 1 947 podstawowe uko ńczone 9 581 1 635 7 947 podstawowe nieuko ńczone i bez wykształcenia szkolnego 434 34 400 Ogółem 47 782 11 965 35 817

Źródło: Dane GUS (Narodowy Spis Powszechny 2011)

Jako ść życia mieszka ńców Na jako ść życia mieszka ńców danego terenu wpływa wiele czynników. S ą to zarówno aspekty społeczne (tj. dost ęp do o światy, kultury, opieki zdrowotnej, miejsca pracy itp.), jak równie ż aspekty techniczne (tj. dost ępno ść infrastruktury technicznej, uzbrojenie i dost ępno ść terenów mieszkaniowych, dost ęp do Internetu itp.). Warto podkre śli ć, że zadowolenie mieszka ńców z mieszkania na danym terenie oraz z poziomu ich życia jest równie ż elementem, który ma po średni wpływ na podejmowanie decyzji przez kadr ę zarz ądzaj ącą przedsi ębiorstw o lokalizacji inwestycji wła śnie na tym terenie.

W 2013 roku opublikowano kolejn ą ju ż „ Diagnoz ę społeczn ą 2013 ”, w której przeprowadzono badanie warunków i jako ści życia Polaków. Zbadano m.in. zadowolenie mieszka ńców ka żdego z województw z miejscowo ści zamieszkania. W województwie wielkopolskim zaledwie 9,8% badanych wskazało na bardzo wysokie zadowolenie z ich miejsca zamieszkania.

WESTMOR CONSULTING 40 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 21. Procent bardzo zadowolonych z miejscowo ści zamieszkania w województwach w 2011 i 2013 roku

Ranga Województwo 2011 2013 1. pomorskie 20,8 19,2 2. małopolskie 12,5 11,6 3. dolno śląskie 11,1 10,5 4. zachodniopomorskie 10,9 10,3 5. wielkopolskie 9,3 9,8 6. świ ętokrzyskie 9,5 9,6 7. mazowieckie 9,6 9,5 8. śląskie 9,9 9,5 9. łódzkie 9,2 9,4 10. kujawsko-pomorskie 10,1 8,9 11. lubuskie 11 8,8 12. opolskie 8 8,4 13. warmi ńsko-mazurskie 9,1 7,4 14. podlaskie 12,5 7,3 15. lubelskie 9,4 6,2 16. podkarpackie 7 5,4

Źródło: Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jako ść życia Polaków , J. Czapli ński, T. Panek

Tworz ąc syntetyczne miary jako ści życia, wyró żniono 8 tre ściowo niezale żnych z zało żenia wymiarów, które posłu żyły do skonstruowania syntetycznego, ogólnego wskaźnika jako ści życia: − kapitał społeczny — aktywno ść na rzecz środowiska lokalnego, udział w wyborach parlamentarnych w 2011 r., udział w nieobowi ązkowych zebraniach, pozytywny stosunek do demokracji, przynale żno ść do organizacji i pełnienie w nich funkcji, przekonanie, że wi ększo ści ludzi mo żna ufa ć; − dobrostan psychiczny — poczucie szcz ęś cia, ocena całego dotychczasowego życia, nasilenie objawów depresji psychicznej, ocena minionego roku; − dobrostan fizyczny — nat ęż enie symptomów somatycznych, powa żna choroba w minionym roku, stopie ń niepełnosprawno ści, nat ęż enie stresu zwi ązanego ze zdrowiem; − dobrostan społeczny — brak poczucia osamotnienia, poczucie, że jest si ę kochanym i szanowanym, liczba przyjaciół; − poziom cywilizacyjny — poziom wykształcenia, posiadanie nowoczesnych urządze ń komunikacyjnych i obycie z nimi (telewizja satelitarna lub kablowa, laptop, komputer

WESTMOR CONSULTING 41 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

stacjonarny, tel. komórkowy, podł ączenie do internetu, posługiwanie si ę komputerem, korzystanie z internetu), czynna znajomo ść j ęzyków obcych, posiadanie prawa jazdy; − dobrobyt materialny — dochód gospodarstwa domowego na jednostk ę ekwiwalentn ą, liczba posiadanych przez gospodarstwo dóbr i urz ądze ń od pralki automatycznej po łód ź motorow ą i dom letniskowy (z wył ączeniem urz ądze ń wchodz ących w skład wska źnika poziomu cywilizacyjnego); − stres życiowy — suma 6 kategorii stresu mierzonego do świadczeniami w zakresie: finansów, pracy, kontaktów z urz ędami, wychowania dzieci, relacji w mał żeństwie, ekologii (mieszkanie, okolica); − patologie — nadu żywanie alkoholu i u żywanie narkotyków, palenie papierosów, wizyty u psychiatry lub psychologa, bycie sprawc ą lub ofiar ą łamania prawa (włamania, napady, kradzie że).

Wyniki rankingu województwa wielkopolskiego oraz podregionu leszczy ńskiego (wg klasyfikacji NUTS 3), do którego nale ży Powiat Wolszty ński, przedstawia tabela 11.

Tabela 22. Ranking grup społeczno-demograficznych na o śmiu wymiarach jako ści życia w 2013 roku

Województwo podregion wielkopolskie leszczy ński Wyszczególnienie (miejsce w rankingu na (miejsce w rankingu 16 miejsc) na 58 miejsc) Poziom cywilizacyjny 8 27 Dobrostan społeczny 8 49 Dobrobyt materialny 10 38 Patologie 9 27 Kapitał społeczny 11 31 Dobrostan fizyczny 6 54 Dobrostan psychiczny 2 20 Stres życiowy 15 7

Źródło: Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jako ść życia Polaków , J. Czapli ński, T. Panek

Analizuj ąc dane zawarte w tabeli 11 nale ży stwierdzi ć, że województwo wielkopolskie zajmuje mało atrakcyjne miejsca w powy ższej klasyfikacji. Nieco gorzej w powy ższej klasyfikacji plasuje si ę podregion leszczy ński.

Jako ść życia znajduje odzwierciedlenie m.in. w rozwoju budownictwa na danym terenie. Im miejsce atrakcyjniejsze do zamieszkania i inwestowania, tym wi ęcej ludzi si ę osiedla na jego terenie, co poci ąga za sob ą z kolei dodatnie saldo migracji wewn ętrznych oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego i gospodarczego.

WESTMOR CONSULTING 42 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Prognoza liczby ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego Zgodnie z Prognoz ą ludno ści dla powiatów i miast na prawach powiatu oraz podregionów na lata 2011-2035 udost ępnion ą przez GUS, do roku 2035 liczba ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego przyjmie trend malej ący. Liczba ludno ści na obszarach wiejskich będzie rosła, natomiast liczba ludno ści w mie ście systematycznie b ędzie si ę zmniejszała. Prognozuje si ę, że do 2035 roku liczba ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego zmniejszy si ę o 998 osób (tj. o 1,8%) w stosunku do roku 2014. Spadek ten b ędzie spowodowany głównie zmniejszaniem si ę przyrostu naturalnego w wyniku starzenia si ę społecze ństwa i wzrostu liczby zgonów. Niniejsza prognoza nie uwzgl ędnia natomiast innych czynników, jak np.: zagini ęcia osób czy te ż intensyfikacj ę działa ń władz lokalnych zmierzaj ących do podniesienia atrakcyjno ści osiedle ńczej i inwestycyjnej Powiatu, która istotnie wpływa na migracje.

Wykres 2. Prognoza liczby ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Prognozy ludno ści dla powiatów i miast na prawach powiatu oraz podregionów na lata 2011-2035

Obserwowana w ci ągu ostatnich kilku lat w skali kraju i Europy zmiana modelu rodziny (2+1) potwierdza, że coraz mniej jest rodzin wielodzietnych. Równie ż migracje rodzin w celach zarobkowych poci ągaj ą za sob ą spadek liczby dzieci na danym terenie. Atrakcyjne warunki do zamieszkania mog ą skutkowa ć napływem nowych mieszka ńców (w tym rodzin z dzie ćmi), dzi ęki czemu liczba uczniów w szkołach utrzyma si ę na poziomie zbli żonym do obecnego, a nawet wzro śnie. Z kolei efektywne warunki inwestycyjne to szansa na nowe miejsca pracy, co zminimalizuje zjawisko migracji cz ęś ci mieszka ńców poza teren Powiatu Wolszty ńskiego w celach zarobkowych.

WESTMOR CONSULTING 43 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

4. Strefa gospodarcza 4.1. Rolnictwo Dominuj ącą form ą gospodarki na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (podobnie jak w województwie wielkopolskim) jest rolnictwo (zwłaszcza na obszarze gmin wiejskich). W strukturze gruntów dominuj ą u żytki rolne, które na koniec pierwszego półrocza 2014 roku stanowiły 59,11% powierzchni Powiatu. Nast ępnymi w kolejno ści s ą lasy i grunty le śne – 31,04% powierzchni Powiatu, natomiast pozostałe grunty i nieu żytki zajmuj ą 9,85% powierzchni Powiatu. W śród u żytków rolnych zdecydowan ą przewag ę wykazuj ą grunty orne – 72,96% powierzchni u żytków rolnych ogółem.

Tabela 23. Struktura gruntów Powiatu Wolszty ńskiego

Stan na dzie ń Udział % w Stan na dzie ń Udział % w Wyszczególnienie 31.12.2013 r. powierzchni 30.06.2014 r. powierzchni [ha] Powiatu [ha] Powiatu użytki rolne, w tym: 40 215 59,15% 40 201 59,11% grunty orne 29 357 73,00% 29 332 72,96% sady 132 0,33% 131 0,33% łąki: 8 523 21,19% 8 525 21,21% pastwiska: 1 098 2,73% 1 094 2,72% lasy i grunty le śne 21 112 31,05% 21 106 31,04% pozostałe grunty i nieu żytki 6 676 9,82% 6 696 9,85% razem 68 003 100,00% 68 003 100%

Źródło: Starostwo Powiatowe w Wolsztynie

W ka żdej z gmin Powiatu Wolszty ńskiego przewa żaj ą u żytki rolne. Najni ższy udział posiada Gmina Wolsztyn, w której skład wchodzi miasto Wolsztyn charakteryzuj ące si ę wi ększym stopniem urbanizacji (a tym samym wi ększ ą powierzchni ą terenów zabudowanych) ni ż pozostałe tereny Gminy. Z kolei Gmina Wolsztyn posiada najwi ększy udział lasów i gruntów le śnych w całej strukturze gruntów.

WESTMOR CONSULTING 44 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 24. Struktura gruntów w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego

Gmina Wolsztyn Gmina Przem ęt Gmina Siedlec Wyszczególnienie ha % ha % ha % Powierzchnia u żytków rolnych 11719 46,94% 13 654 60,60% 12 598 61,56% ogółem - grunty orne 8031 68,53% 9 365 68,59% 11 055 87,75% - sady 38 0,32% 64 0,47% 28 0,22% - łąki 3 183 27,16% 4 043 29,61% 1 325 10,52% - pastwiska 467 3,98% 182 1,33% 190 1,51% Lasy i grunty le śne 9 424 37,75% 5 977 26,53% 5 556 27,15% Pozostałe grunty i nieu żytki 3 821 15,31% 2 902 12,88% 2 310 11,29% Powierzchnia ogółem 24 964 100,00% 22 533 100,00% 20 506 100,00%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS

Gleby gruntów ornych Powiatu Wolszty ńskiego s ą średniej i niskiej jako ści. Gleby klas V i VI oraz gleby nieprzydatne rolniczo – klasy VI RZ stanowi ą 63,5% areału Powiatu (w województwie Wielkopolskim dla porównania te same klasy stanowi ą 40%). Brak gruntów ornych zaliczanych do klasy I i znikomy procent gleb II klasy rzutuje na przeci ętn ą ocen ę jako ści gleb Powiatu. Około 88% powierzchni gruntów ornych w Powiecie stanowi ą gleby kompleksów żytnich, 2% - kompleksów pszennych i pozostałe 10 % to gleby kompleksów zbo żowo-pastewnych.

Tabela 25. Kompleksy przydatno ści rolniczej gruntów w Powiecie Wolszty ńskim

Odsetek gruntów ornych w danym kompleksie przydatności rolniczej Żytni Żytni Zbo żowo Zbo żowo Pszenny Pszenny Żytni Żytni Wyszczególnienie bardzo bardzo pastewny pastewny dobry wadliwy dobry słaby dobry słaby mocny słaby Powiat 1 1 9 19 28 32 1 9 Przem ęt 0 3 9 21 26 32 1 8 Siedlec 4 0 10 16 25 29 1 15 Wolsztyn 0 0 8 19 31 32 10 0

Źródło: Program ochrony środowiska dla powiatu wolszty ńskiego na lata 2004-2011

Powiat Wolszty ński to ponad 42 tys. hektarów u żytków rolnych w gminach: Wolsztyn, Przem ęt i Siedlec. Powierzchnia ta jest u żytkowana przez ponad 4,5 tys. gospodarstw rolnych, których średnia wielko ść wynosi nieco ponad 9 ha. Rolnictwo Powiatu charakteryzuje si ę du żym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych, co tym samym wpływa na ich nisk ą rentowno ść i opłacalno ść . Zgodnie ze spisem Rolnym przeprowadzonym w 2010 roku, na terenie Powiatu przewa żaj ą gospodarstwa rolne o powierzchni do 1 ha (stanowiły 32,4% wszystkich gospodarstw rolnych Powiatu), jednak że

WESTMOR CONSULTING 45 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 wyst ępuj ą równie ż du że gospodarstwa o powierzchni powy żej 15 ha (11,1% gospodarstw rolnych Powiatu), które zajmuj ą najwi ększy udział w strukturze gospodarstw rolnych pod wzgl ędem powierzchni (57,4%). Najmniejszy udział stanowią gospodarstwa o powierzchni od 10 do 15 ha (10,8%).

Tabela 26. Liczba gospodarstw rolnych w Powiecie Wolszty ńskim w 2010 roku

Liczba Powierzchnia Wyszczególnienie gospodarstw udział % udział % [ha] [szt.] ogółem 4 586 100,0% 42 545,16 100% do 1 ha wł ącznie 1 488 32,4% 802,32 1,9% 1 - 5 ha 1 292 28,2% 3 956,97 9,3% 5 - 10 ha 801 17,5% 6 677,27 15,7% 10 -15 ha 497 10,8% 6 689,23 15,7% 15 ha i wi ęcej 508 11,1% 24 419,37 57,4%

Źródło: Dane GUS (Spis Rolny 2010 r.)

Mimo słabych jako ściowo gleb (wska źnik bonitacji około 0,86), uprawia si ę tu głównie zbo ża, warzywa gruntowe, rzepak, uprawy przemysłowe i kukurydz ę. Zbo że jest wykorzystywane zwłaszcza na pasze dla inwentarza hodowanego przez rolników. Rolnicy uzupełniaj ą dochodowo ść swoich gospodarstw m.in. poprzez upraw ę pieczarek, a tak że uprawy sadownicze, głównie truskawek, brzoskwi ń i jabłek.

Powiat Wolszty ński charakteryzuje bardzo rozwini ęta hodowla trzody chlewnej i drobiu. Du ża liczba gospodarstw rolnych hoduje równie ż bydło, natomiast tylko nieliczne gospodarstwa zajmuj ą si ę hodowl ą koni, owiec i kóz. Najwi ęcej ferm hodowlanych zlokalizowanych jest w Gminie Wolsztyn.

Analizuj ąc dane przedstawione w tabeli 16 przedstawiaj ące hodowl ę trzody chlewnej, bydła i drobiu nale ży zauwa żyć, że: − w 2010 roku wi ęcej gospodarstw rolnych hodowało trzod ę chlewn ą i drób ni ż bydło, − w latach 2002-2010 odnotowano spadek liczby gospodarstw rolnych hoduj ących zarówno trzod ę chlewn ą, bydło, jak i drób. Powodem takiego stanu mogło być wej ście Polski do UE, po którym to hodowla jednostkowa stała si ę nieopłacalna i niektóre gospodarstwa z powodu wymogów, jakie nale żało spełni ć, decyduj ąc si ę na hodowl ę masow ą, po prostu zrezygnowała z tej hodowli, − w latach 2002-2010 pomimo spadku gospodarstw rolnych prowadz ących hodowl ę trzody chlewnej, bydła i drobiu, spadła jedynie liczba hodowanej trzody chlewnej, natomiast liczba prowadzonych hodowl bydła i drobiu wzrosła. Oznacza to, że niektóre

WESTMOR CONSULTING 46 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

gospodarstwa rolne decyduj ą si ę na specjalizacj ę w hodowli poszczególnych zwierz ąt i zwi ększaj ą liczb ę posiadanego bydła i drobiu (m.in. przez wykupienie tych zwierz ąt od mniejszych gospodarstw rolnych).

Tabela 27. Charakterystyka hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2002-2010

Wyszczególnienie 2002 2010 zmiana % 2010/2002

trzoda liczba gosp. rolnych 2 461 1 726 -29,9% chlewna liczba hodowanych sztuk 151 725 122 762 -19,1% liczba gosp. rolnych 1 572 1 183 -24,7% bydło liczba hodowanych sztuk 17 526 18 092 3,2% liczba gosp. rolnych 2 057 1 592 -22,6% drób liczba hodowanych sztuk 2 783 860 3 855 871 38,5%

Źródło: Dane GUS (Spis Rolny 2002 i 2010 r.)

4.2. Pozarolnicza działalność gospodarcza Województwo wielkopolskie, jako cało ść nie jest wysoko oceniane w rankingach atrakcyjno ści inwestycyjnej województw. Przykładem tego mo że by ć 5 (na 16 mo żliwych) miejsce w rankingu Atrakcyjno ść inwestycyjna województw i podregionów Polski 2013 zrealizowanym przez Centrum Analiz Regionalnych i Lokalnych. Nale ży podkre śli ć, że w 2012 roku województwo wielkopolskie zajmowało 4 miejsce w niniejszym rankingu. Merytoryczny zakres Raportu wyznacza poj ęcie atrakcyjno ści inwestycyjnej rozumianej jako zdolno ść skłonienia inwestora do inwestowania na danym terenie poprzez oferowanie kombinacji korzy ści lokalizacji mo żliwych do osi ągni ęcia w trakcie prowadzenia działalno ści gospodarczej. Korzy ści te okre ślono mianem czynników lokalizacji. O atrakcyjno ści inwestycyjnej danego obszaru decyduje zatem zestaw czynników lokalizacji. Autorzy Raportu do czynników tych zaliczyli: − dost ępno ść transportow ą, − zasoby i koszty pracy, − rynek zbytu, − infrastruktur ę gospodarcz ą, − infrastruktur ę społeczn ą, − bezpiecze ństwo powszechne, − aktywno ść województwa wobec inwestorów.

Ka żdemu z tych czynników nadano odpowiedni ą wag ę, a nast ępnie poddano ocenie ka żde z województw, okre ślaj ąc jego warto ść wzgl ędem danego czynnika. W ten sposób powstał ranking atrakcyjno ści inwestycyjnej województw.

WESTMOR CONSULTING 47 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 28. Atrakcyjno ść inwestycyjna województw w 2013 roku

Źródło: „ Atrakcyjno ść inwestycyjna województw i podregionów Polski 2013 ”, IBnGR

WESTMOR CONSULTING 48 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Ocenie atrakcyjno ści inwestycyjnej poddane zostały równie ż podregiony Polski wyznaczone wg klasyfikacji NUTS 3. Z przedstawionych poni żej map obrazuj ących ranking atrakcyjno ści inwestycyjnej podregionów dla działalno ści przemysłowej, usługowej i zaawansowanej technologicznie wynika, że podregion leszczy ński (do którego nale ży m.in. Powiat Wolszty ński) charakteryzuje si ę: − nisk ą atrakcyjno ści ą inwestycyjn ą dla działalno ści przemysłowej, − nisk ą atrakcyjno ści ą inwestycyjn ą dla działalno ści usługowej, − przeci ętn ą atrakcyjno ści ą inwestycyjn ą dla działalno ści zawansowanej technologicznie.

Z przedstawionych poni żej map wynika równie ż, że podregion leszczy ński sąsiaduje bezpo średnio z podregionem pozna ńskim, który w ww. trzech klasyfikacjach zajmuje czołowe miejsce w pierwszej 6.

Rysunek 9. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści przemysłowej w 2013 roku

Źródło: „Atrakcyjno ść inwestycyjna województw i podregionów Polski 2013 ”, IBnGR

49 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rysunek 10. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści usługowej w 2013 roku

Źródło: „ Atrakcyjno ść inwestycyjna województw i podregionów Polski 2013 ”, IBnGR

Rysunek 11. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści zaawansowanej technologicznie w 2013 roku

Źródło: „ Atrakcyjno ść inwestycyjna województw i podregionów Polski 2013 ”, IBnGR

50 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Atrakcyjno ść inwestycyjna całego województwa wielkopolskiego przekłada si ę na efektowno ść inwestycyjn ą jego powiatów, w tym Powiatu Wolszty ńskiego.

Analizuj ąc działalno ść gospodarcz ą na terenie Powiatu nale ży zauwa żyć, że na koniec 2013 roku działało 6 378 podmiotów gospodarczych, z czego 2,8% w sektorze publicznym, za ś 97,2% w sektorze prywatnym. Liczba podmiotów gospodarczych na obszarze Powiatu w badanym okresie zwi ększyła si ę o 7%, z czego 9 nowych podmiotów gospodarczy przybyło w sektorze publicznym, a w sektorze prywatnym – 407 podmiotów.

Tabela 29. Podmioty gospodarcze na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 [podm. gosp]

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 podmioty gospodarki narodowej ogółem 5 962 6 086 6 127 6 297 6 378 sektor publiczny - ogółem 168 171 170 175 177 sektor publiczny - pa ństwowe i samorz ądowe 130 133 133 137 140 jednostki prawa bud żetowego sektor publiczny - przedsi ębiorstwa pa ństwowe 1 1 0 0 0 sektor publiczny - spółki handlowe 2 2 2 2 2 sektor publiczny - pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa bud żetowego, gospodarstwa 1 1 - - - pomocnicze sektor prywatny - ogółem 5 794 5 915 5 957 6 122 6 201 sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące 4 940 5 039 5 048 5 160 5 188 działalno ść gospodarcz ą sektor prywatny - spółki handlowe 244 255 283 302 329 sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem 59 58 60 61 62 kapitału zagranicznego sektor prywatny - spółdzielnie 27 26 24 24 24 sektor prywatny - fundacje 7 8 8 9 8 sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje 142 145 144 156 165 społeczne

Źródło: Dane GUS

Najwi ększy udział posiadaj ą osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą (w 2013 roku stanowiły one 83,7% podmiotów sektora prywatnego). Nast ępnymi w kolejno ści pod wzgl ędem liczebno ści s ą spółki handlowe – 5,3% podmiotów oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne – 2,7% podmiotów sektora prywatnego.

Sytuacja gospodarcza Powiatu korzystnie zmieniła się w ostatnim okresie, gdy możliwy stal si ę szybki rozwój drobnych zakładów produkcyjnych, handlowych i usługowych, w tym tak że jednostek z udziałem kapitału zagranicznego. Takich firm działa tutaj bardzo du żo i mo żna powiedzie ć, że s ą one podstaw ą tutejszej gospodarki. W 2003 roku została powołane Forum

51 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gospodarcze Powiatu Wolszty ńskiego, reprezentuj ące około 4 000 podmiotów gospodarczych z terenu całego powiatu. Forum utworzyły cztery organizacje gospodarcze w Wolsztynie: Cech Rzemiosł Ró żnych, Powiatowe Zrzeszenie Handlu i Usług, Rada Powiatowa Wielkopolskiej Izby Rolniczej oraz Wolszty ńska Izba Gospodarcza.

Podstawowym wska źnikiem aktywno ści gospodarczej danej jednostki terytorialnej jest liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisana do rejestru REGON na 10 tys. mieszka ńców. W Powiecie Wolszty ńskim w 2013 roku wska źnik ten kształtował si ę na poziomie 1 123 i był on nieznacznie ni ższy od wska źnika dla województwa wielkopolskiego i jednocze śnie wy ższy od wska źnika dla kraju. Wynika to m.in. z du żego udziału gmin rolniczych w strukturze Powiatu oraz z małej liczby o środków miejskich, w których to głównie rozwija si ę przedsi ębiorczo ść . Warto zawa żyć, że od 2009 roku na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (podobnie jak i na terenie województwa wielkopolskiego) systematycznie ro śnie liczba podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. ludno ści.

Tabela 30. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludno ści

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Polska 985 981 1 015 1 004 1 032 1 057 Województwo wielkopolskie 1 063 1 054 1 089 1 090 1 121 1 148 Powiat Wolszty ński 1 093 1 072 1 079 1 083 1 111 1 123

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS

Analizuj ąc działalno ść gospodarcz ą w ka żdej z gmin Powiatu Wolszty ńskiego nale ży zauwa żyć, że najwięcej podmiotów gospodarczych całego Powiatu funkcjonuje w Gminie Wolsztyn – 58,6% w 2013 roku. Nast ępnymi gminami w kolejno ści pod wzgl ędem liczby przedsi ębiorstw są: Gmina Przem ęt – 23,1% oraz Gmina Siedlec – 18,3% podmiotów gospodarczych Powiatu Wolszty ńskiego. Taka struktura podmiotów gospodarczych wynika z charakteru tych gmin – Gmina Wolsztyn to gmina miejsko-wiejska z dominacj ą miasta Wolsztyn, na terenie którego rozwija si ę głównie przedsi ębiorczo ść . Spo śród wszystkich gmin Powiatu Wolszty ńskiego, na terenie ka żdej z nich nast ąpił wzrost liczby podmiotów gospodarczych na przestrzeni lat 2008-2013. Wśród podmiotów gospodarczych najwi ększy udział w ka żdej z gmin Powiatu maj ą przedsi ębiorstwa sektora prywatnego (ponad 95%).

52 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 31. Podmioty gospodarcze na terenach poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego, województwa i kraju w latach 2008 i 2013

Liczba podmiotów Liczba podmiotów gospodarczych wg sektorów gospodarczych Wyszczególnienie własno ści w 2013 roku sektor sektor 2008 2013 publiczny prywatny POLSKA 3 757 093 4 070 259 122 759 3 947 500 WOJ. WIELKOPOLSKIE 361 046 397 855 9 734 388 121 Powiat Wolszty ński 6 058 6 378 177 6 201 Gmina Przem ęt 1 388 1 476 31 1 445 Gmina Siedlec 1 001 1 167 32 1 135 Gmina Wolsztyn 3 669 3 735 114 3 621

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS

Zgodnie z wykresem 3, prywatna działalno ść gospodarcza prowadzona na terenie Powiatu Wolszty ńskiego koncentruje si ę głównie na: handlu hurtowym i detalicznym (ok. 23,7% wszystkich podmiotów gospodarczych), rolnictwie (19,1%), budownictwie (13,5%) oraz przetwórstwie przemysłowym (8,9%).

Wykres 3. Struktura działalno ści gospodarczej na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r. wg sekcji PKD 2007

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Legenda:

A Rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo B Górnictwo i wydobywanie C Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą, gor ącą wod ę i powietrze do układów D klimatyzacyjnych

53 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

E Dostawa wody.; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą F Budownictwo G Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle H Transport i gospodarka magazynowa I Działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi J Informacja i komunikacja K Działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa L Działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści M Działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna N Działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ści wspieraj ąca O Administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe ubezpieczenia społeczne P Edukacja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna R Działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą S Pozostała działalno ść usługowa Gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; gospodarstwa domowe produkuj ące wyroby i T świadcz ące usługi na własne potrzeby U Organizacje i zespoły eksterytorialne

Struktura działalno ści gospodarczej prowadzonej w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego przez osoby fizyczne została przedstawiona w tabeli 21.

Tabela 32. Struktura działalno ści gospodarczej osób fizycznych w gminach Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r. wg sekcji PKD 2007 Powiat Gmina Gmina Gmina Wyszczególnienie Wolszty ński Przem ęt Siedlec Wolsztyn ogółem 5 188 1 291 980 2 917 Sekcja A 1 172 467 277 428 Sekcja B 2 1 1 0 Sekcja C 443 91 106 246 Sekcja D 2 1 0 1 Sekcja E 14 11 2 1 Sekcja F 809 249 145 415 Sekcja G 1 241 230 244 767 Sekcja H 275 67 44 164 Sekcja I 127 27 19 81 Sekcja J 60 8 7 45 Sekcja K 83 14 12 57 Sekcja L 24 1 2 21 Sekcja M 289 35 29 225 Sekcja N 92 10 16 66 Sekcja O 0 0 0 0 Sekcja P 73 10 12 51 Sekcja Q 226 25 21 180 Sekcja R 44 11 8 25 Sekcje S, T, U 212 33 35 144 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS

54 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Do najwi ększych przedsi ębiorstw działaj ących na terenie Powiatu Wolszty ńskiego nale żą : − Szynaka-Meble Sp. z o.o. Wolszty ńska Fabryka Mebli Wolsztyn, − FIRESTONE INDUSTRIAL PRODUCTS POLAND Sp. z o.o. Wolsztyn, − JMK Sp. z o.o. Wolsztyn, − NEXBAU Wolsztyn, − Z.P.M.I. GORGIEL Wolsztyn, − Hama Plus S.A. Wolsztyn, − NorDan Sp. z o.o. Wolsztyn, − Zakład Przetwórstwa Mleka MLECZ Sp. z o.o. Wolsztyn, − „D ĘBOWA POLSKA” Spółka Jawna Jerzy Markiewicz – Leszek Markiewicz Siedlec, − Zakłady Mi ęsne Sobkowiak Siedlec, − Przetwórstwo Ryb PI ĄTEK Sp. j. Siedlec, − Limax Kompost Sp. z o.o. Żody ń, − Marmorin Sp. z o.o Starkowo, − Łabimex Łabi ńscy Spółka Jawna Przem ęt, − Firma Słomi ński od 1904 s.c. Kaszczor, − HÖLL-POL Zakład Mi ęsny Sp. z o.o. Kaszczor.

OFERTA INWESTYCYJNA POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO Dla rozwoju poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego kluczowym jest pozyskiwanie inwestorów zewn ętrznych. Aby skutecznie rywalizowa ć z innymi powiatami, konieczna jest konkurencyjna oferta. Władze poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego s ą w pełni zaanga żowane w tworzenie jak najlepszych warunków do prowadzenia działalno ści gospodarczej oraz inwestowania. Dowodem na to jest istniej ąca oferta inwestycyjna ka żdej z gmin.

Powiat Wolszty ński posiada na sprzeda ż działki budowlane w Go ścieszynie o ł ącznej powierzchni 17.648 m 2. Nieruchomo ść składa si ę z 12 działek (11 działek budowlanych, 1 działka przeznaczona na drog ę wewn ętrzn ą). 11 działek przeznaczonych jest pod budow ę jedenastu budynków mieszkalnych, jednorodzinnych, zgodnie z ustaleniami ostatecznej decyzji Burmistrza Wolsztyna o warunkach zabudowy nr 152/13 z dnia 15 lipca 2013 roku (RGK.6730.96.2013).

Gmina Wolsztyn Miasto Wolsztyn znajduje si ę 70 km od Poznania oraz 60 km od Zielonej Góry. Najwa żniejszym elementem układu komunikacyjnego jest droga krajowa nr 32 z Poznania do Zielonej Góry ł ącz ąca drog ę nr 5 Pozna ń – Wrocław z drog ą S3 Szczecin – Zielona Góra.

55 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Autostrada A2 przebiega niecałe 25 km od Wolsztyna. Nieco bli żej, w Babimo ście znajduje si ę lotnisko, sk ąd bardzo szybko mo żna dosta ć si ę do wi ększych miast w Polsce.

Du ża ilo ść absolwentów ko ńcz ących wy ższe uczelnie techniczne i ekonomiczne, a tak że absolwentów tutejszych szkół zawodowych zapewnia fachowo ść przyszłej kadry pracowniczej. Atrakcyjno ść inwestycyjną Gminy Wolsztyn potwierdza mi ędzy innymi fakt, iż zainwestowało tu wiele firm, w tym tak że z udziałem kapitału zagranicznego. Gmina Wolsztyn oferuje wszechstronn ą pomoc formalno – prawn ą zwi ązan ą z lokalizacj ą inwestycji o charakterze gospodarczym. Obowi ązuj ą tu równie ż zwolnienia podatkowe dla nowych inwestorów, proporcjonalne do ilo ści nowo utworzonych miejsc pracy - zgodnie z uchwał ą Rady Miejskiej. Dodatkowe udogodnienia, jakie oferuje Gmina to: − kompleksowa obsługa wszystkich inwestorów, udzielanie pomocy w szybkim i sprawnym załatwianiu procedur formalno – prawnych ułatwiaj ących inwestycj ę, − bardzo dobra lokalizacja w s ąsiedztwie drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, − sąsiedztwo terenów inwestycyjnych stanowi ą tereny przemysłowe, − brak uci ąż liwo ści środowiskowych, − zwolnienia od podatku od nieruchomo ści zapewniaj ące obni żenie kosztów inwestycji i stabilny rozwój przedsi ębiorstwa, − nowoczesna infrastruktura techniczna.

W ofercie Gmina Posiada wiele w pełni uzbrojonych działek przeznaczonych pod działalno ść gospodarcz ą.

56 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 33. Oferta inwestycyjna Gminy Wolsztyn

Lokalizacja terenu inwestycyjnego Oferowane tereny nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Powodowo, powiecie wolszty ńskim, stanowi 1 działk ę o powierzchni 6,0225 ha. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla w/w terenu w trakcie opracowania. Działka poło żona ok. 200 m od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o ok. 2 km, od centrum miasta 3km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji sanitarnej po uzgodnieniu

warunków z zarz ądcami mediów. nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Komorowo, powiecie wolszty ńskim, stanowi 1 działk ę o powierzchni 39,62 ha. Przeznaczona jest w Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Wolsztyn pod tereny baz i składów. Działka poło żona przy drodze wojewódzkiej Wolsztyn – Leszno, ok. 1km od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o 2 km, od centrum miasta 3km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji sanitarnej po uzgodnieniu warunków z zarz ądcami mediów. nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Adamowo, powiecie wolsztyńskim, stanowi 1 działk ę o powierzchni 2,9106 ha. Przeznaczona jest w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wolsztyn pod tereny zabudowy przemysłowej. Działka poło żona przy drodze wojewódzkiej Wolsztyn – Leszno, ok. 2 km od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o 2 km, od centrum miasta 3 km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji

57 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

sanitarnej po uzgodnieniu warunków z zarz ądcami mediów. nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Komorowo, powiecie wolszty ńskim, stanowi 10 działek o ł ącznej powierzchni 9,6894 ha. Przeznaczona jest w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wolsztyn pod tereny zabudowy przemysłowej. Działka poło żona przy drodze wojewódzkiej Wolsztyn – Leszno, ok. 2 km od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o 2 km, od centrum miasta 3 km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji sanitarnej po uzgodnieniu warunków z zarz ądcami mediów. nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Adamowo, powiecie wolszty ńskim, stanowi 1 działk ę o powierzchni 2,9106 ha. Przeznaczona jest w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wolsztyn pod tereny zabudowy przemysłowej. Działka poło żona przy drodze wojewódzkiej Wolsztyn – Leszno, ok. 2 km od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o 2 km, od centrum miasta 3 km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji sanitarnej po uzgodnieniu warunków z zarz ądcami mediów.

58 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

nieruchomo ść poło żona w strefie podmiejskiej miasta Wolsztyna, w obr ębie geodezyjnym Powodowo, powiecie wolszty ńskim, stanowi 2 działki oznaczone numerami geodezyjnymi 202/5 o pow. 11,1285 ha i 202/9 o pow. .5,0171 ha Zgodnie z Uchwał ą Nr XVIII/144/2008 Rady Miejskiej w Wolsztynie z dnia 27 lutego 2008 roku został opracowany plan zagospodarowania przestrzennego - w/w działki przeznaczone zostały pod tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów Działki poło żone s ą ok. 200 m od drogi krajowej Zielona Góra – Pozna ń, dojazd do nieruchomo ści drog ą o nawierzchni asfaltowej. Od miasta Wolsztyna nieruchomo ść oddalona jest o ok. 2 km, od centrum miasta 3km. Istnieje mo żliwo ść podł ączenia do sieci energetycznej, wodoci ągowej, gazowej i kanalizacji sanitarnej po uzgodnieniu warunków z zarz ądcami mediów

Źródło: Oferta inwestycyjna Gminy Wolsztyn

Gmina Przem ęt Gospodarka w gminie Przem ęt opiera si ę przede wszystkim na turystyce i rolnictwie indywidualnym. Spowodowało to, że rozwin ął si ę tu głównie przemysł zwi ązany z przetwórstwem mi ęsa i produktów rolnych. Bogactwo lasów, a co za tym idzie bogactwo surowca jakim jest drewno, sprawiło, i ż na terenie gminy Przem ęt powstało wiele tartaków i firm zwi ązanych z przetwarzaniem i obróbk ą drewna. Bezpiecze ństwo inwestorów to tak że stabilna sytuacja samorz ądu i przewidywalno ść władz. Uzyskany przez Urz ąd Gminy Przem ęt Certyfikat „Przejrzysta Polska” to dowód na to, iż samorz ąd jest rzetelnym i odpowiedzialnym partnerem dla inwestorów.

Komunikacja na terenie Gminy: − bezpo średni s ąsiedztwo drogi powiatowej nr 21101, − blisko ść drogi krajowej nr 5 (Pozna ń-Wrocław) - 30 km, − blisko ść drogi krajowej nr 32 (Pozna ń-Z. Góra) - 15 km, − blisko ść autostrady A2 (odległo ść 45 km), − blisko ść du żych aglomeracji miejskich i łatwy do nich dojazd: Leszno - punkt celny (odległo ść 45 km), Pozna ń (odległo ść 80 km), Berlin (odległo ść 250 km), − węzeł komunikacji kolejowej w odległo ści 1 km w Nowej Wsi.

59 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 34. Tereny inwestycyjne Gminy Przem ęt

Lokalizacja terenu

Teren zajmuje obszar 5,75 ha (57.500 m2) Wielko ść terenu 1 PP - 5,75 ha Obecne zagospodarowanie 5,75 ha - pola uprawne terenu Strefa aktywizacji gospodarczej (wytwórczo ść i składowanie) tj. działalno ść produkcyjna zwi ązan ą z produkcj ą i wytwarzaniem oraz Przeznaczenie terenu składowanie i magazynowanie Teren wł ączony jest do Kostrzy ńsko- Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Podstrefa Przem ęt - mo żliwo ść podł ączenia do wodoci ągu Uzbrojenie terenu - mo żliwo ść podł ączenia energii elektrycznej - mo żliwo ść podł ączenia do sieci telefonicznej - kanalizacja sanitarna w 2013-2014 roku

Źródło: Oferta inwestycyjna Gminy Przem ęt

Gmina Siedlec Korzy ści dla potencjalnego inwestora, który zdecyduje si ę na podj ęcie działalno ści na terenie Gminy Siedlec: 1) Atrakcyjnie poło żone i uzbrojone tereny pod działalno ść produkcyjno - przemysłow ą oraz pod zabudow ę siedliskow ą. W Chobienicach - działka o pow. 5,47 ha pod zabudow ę techniczno - produkcyjn ą oraz cz ęść pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą oraz w Ja żyńcu - działki o pow. 7,45 ha pod zabudow ę techniczno - produkcyjn ą. 2) Przychylno ść administracji w sprawnym załatwianiu stosownych procedur, 3) Życzliwa polityka sprzyjaj ąca umacnianiu i rozwojowi firm, 4) Wsz ędzie blisko, bo z oddalonego 12 km portu lotniczego w Babimo ście mo żna dolecie ć dok ąd si ę tylko chce. Niedaleko te ż st ąd do Poznania (80 km) oraz do przej ść granicznych z Niemcami (100 km),

60 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

5) W pobliskim Wolsztynie (7 km) znajduje si ę jedyna w Europie czynna parowozownia przyci ągaj ąca turystów z całego świata, a tak że dwa pi ękne jeziora, gdzie nad jednym znajduje si ę klub żeglarski i przysta ń jachtowa, 6) Mieszkaj ą tu przedsi ębiorczy, pracowici, uczciwi oraz - co bardzo wa żne – wykształceni ludzie, którzy s ą otwarci na nowo ści, 7) Tradycyjna wielkopolska porz ądno ść przekazywana z dziada - pradziada powoduje, ze jest tu bezpiecznie.

KOSTRZY ŃSKO -SŁUBICKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA Kostrzy ńsko-Słubicka SSE powołana została decyzj ą rady ministrów dnia 9 wrze śnia 1997 r. Aktualnie zajmuje obszar o powierzchni ponad 1.329 ha Strefa działa do dnia 31 grudnia 2020 r. Podstrefa Przem ęt utworzona została w 2009 r. i zajmuje obszar o pow. 5,75 ha

Nieruchomo ści Kostrzy ńsko - Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej le żą na terenie trzech województw: lubuskiego, wielkopolskiego (w tym Gminie Przem ęt) oraz zachodniopomorskiego, co pozwala na wykorzystanie potencjału gospodarczego i ekonomicznego niemal całej zachodniej Polski. Obecnie Strefa składa si ę z 33 lokalizacji, a wolne tereny inwestycyjne znajduj ą si ę w 23 z nich.

W sąsiedztwie Podstref znajduj ą si ę tak znacz ące miasta wojewódzkie jak Pozna ń, Szczecin, Gorzów Wlkp. i Zielona Góra, b ędące centrami przemysłowo-handlowymi regionu.

K-S SSE jest znakomicie usytuowana geograficznie. Tereny strefy le żą w samym centrum Europy, tu ż przy granicy z Niemcami. Dojazd do terenów jest przyst ępny zarówno dla samochodów osobowych, jak i dla transportu ci ęż arowego. Zapewniaj ą to drogi mi ędzynarodowe E30 (A2), E65 (A3) i E28, linia kolejowa Pary ż - Berlin - Warszawa - Moskwa oraz blisko ść drogowych i kolejowych przej ść granicznych. Inwestorzy mog ą te ż korzysta ć z blisko poło żonych pasażerskich i towarowych portów lotniczych w Babimo ście, Goleniowie, Poznaniu czy stolicy Niemiec Berlinie. Poło żenie Strefy ułatwia dost ęp do portów morskich w Szczecinie i Świnouj ściu oraz portów rzecznych w Berlinie i Hamburgu.

Przedsi ębiorca podejmuj ący działalno ść gospodarcz ą na terenie Kostrzy ńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej jest uprawniony do korzystania z pomocy regionalnej w postaci zwolnienia podatkowego w podatku dochodowym CIT z dwóch tytułów: poniesionych nakładów inwestycyjnych lub tworzenia nowych miejsc pracy.

Warunkami inwestowania na terenie K-S SSE s ą uzyskanie od K-S SSE S.A. zezwolenia na prowadzenie działalno ści gospodarczej oraz poniesienie nakładów inwestycyjnych w wysoko ści min. 100 tys. Euro.

61 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

4.3. Turystyka Teren Powiatu Wolszty ńskiego to obszar atrakcyjny turystycznie zarówno pod wzgl ędem obiektów zabytkowych, osobliwo ści przyrodniczych, jak i infrastruktury turystycznej. Jednak że turystyka stanowi jeszcze nie w pełni rozwini ętą gał ąź tutejszej gospodarki. Dodatkowym atutem sprzyjaj ącym rozwojowi turystyki na tym terenie jest blisko ść takich miast jak Pozna ń i Zielona Góra oraz poło żenie przygraniczne.

Cechy przestrzeni Powiatu powoduj ą, że jest on interesuj ący z punktu widzenia turystyczno- krajoznawczego, co znalazło swoje odzwierciedlenie w logo Powiatu: „sło ńce – jeziora – lasy”. Tereny turystyczne Powiatu skupiaj ą si ę przede wszystkim w rejonie jezior przem ęckich i nale żą do najwa żniejszych rejonów turystyczno-rekreacyjnych Wielkopolski.

Do podstawowych zalet powiatu predysponuj ących do rozwoju turystyki i rekreacji nale żą : − du ży udział lasów, b ędących doskonałym miejscem dla grzybiarzy i zbieraczy runa le śnego a tak że terenów nie nara żonych na uci ąż liwo ści spowodowane poprzez sąsiedztwo przemysłu i komunikacji samochodowej, − liczna ilo ść jezior pełnych ryb wraz z dopływami tworz ącymi szlaki wodne, − gęsta sie ć hydrograficzna rzek, w tym rzeka Obra i jej kanały, które mo żna wykorzysta ć do celów turystycznych jako wodne szlaki kajakowe, − łagodny klimat z du żą ilo ści ą dni pogodnych i słonecznych, − liczne zabytki architektury, pałace i parki podworskie z cennymi okazami dendrologicznymi zlokalizowane na terenie całego Powiatu, − obiekty muzealne z bogat ą ofert ą kulturaln ą, − Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski w Wolsztynie, − Parowozownia w Wolsztynie - jedyny w kraju skansen czynnych parowozów, − Galeria w Górsku rze źbionych w drewnie ptaków i płaskorze źb ze scenami z „Pana Tadeusza”, − du ża liczba ośrodków letniskowych w tym: w Karpicku, Olejnicy, Rudnie, Wieleniu i Wilczu, − przez teren Powiatu przebiega Szlak Cysterki, − lokalizacja terenów cennych przyrodniczo, w tym obszarów chronionych (tj. parku krajobrazowego, pomników i rezerwatów przyrody, obszarów Natura 2000 i innych), − atrakcyjna oferta imprez kulturalnych, − dobrze prosperuj ąca baza sportowa i rekreacyjna.

62 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Gmina Wolsztyn „Wolsztyn le ży nad dwoma jeziorami, Wolszty ńskim i Berzy ńskim, poł ączonymi śluz ą. Jezioro Wolszty ńskie to główne k ąpielisko miasta, natomiast Jezioro Berzy ńskie to baza Wolszty ńskiego Klubu Żeglarskiego. Tury ści mog ą wybra ć si ę na kajakowe wycieczki, popływa ć rowerami wodnymi lub uda ć si ę w rejs 15 - osobow ą żaglówk ą Passat. Uwarunkowania krajobrazowe sprzyjaj ą uprawianiu nordic walkingu i joggingu, a utwardzone ście żki wokół miasta umo żliwiaj ą popołudnia sp ędzone na rolkach. Poza tym na terenie miasta znajduje si ę równie ż pływalnia, skatepark oraz urz ądzenia do fitness na świe żym powietrzu.” Źródło: Strona Urz ędu Miejskiego w Wolsztynie (http://www.wolsztyn.pl/pages_pl_5175.html)

Gmina Przem ęt Przemęt jest jedn ą z najstarszych miejscowo ści w Wielkopolsce. Pierwsze pisane wzmianki o Przem ęcie jako mie ście pochodz ą z pocz ątku XIII wieku - zapisane w Ksi ędze Brackiej Klasztoru Lubi ńskiego. Wśród pi ęknych lasów i malowniczych jezior ka żdy, kto zdecyduje si ę tu zatrzyma ć, odnajdzie wakacyjn ą atmosfer ę. Gmina Przem ęt poło żona na Nizinie Wielkopolskiej to miejsce gdzie spotka ć mo żemy rzadkie i chronione gatunki ro ślin i zwierz ąt. Nie bez znaczenia jest fakt, i ż wła śnie tutaj utworzono Przem ęcki Park Krajobrazowy, który obejmuje blisko połow ę gminy. Park powstał, aby chroni ć oraz zachowa ć jeden z najciekawszych fragmentów krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce i zwi ązanego z nim zespołu le śno-łąkowo-jeziornego. Najwi ększym zbiornikiem wodnym parku jest ła ńcuch jezior przem ęckich. Tworz ą go jeziora Wiele ńskie, Osłoni ńskie, Górskie, Olejnickie, Radomierskie, Przem ęckie i Błotnickie. W sumie teren gminy upi ększa 14 jezior. Pi ękno i niepowtarzalno ść przyrody sprawiły, że wła śnie tu powstały trzy rezerwaty przyrody.

Centrum turystycznym gminy jest miejscowo ść Wiele ń. Do tej poło żonej nad jeziorem osady, ści ąga co roku wiele osób. Wiele ń to tak że wspaniałe miejsce startu na wypady do innych, pobliskich miejscowo ści, spo śród których niemal ka żda oferuje pi ękne zabytki sztuki sakralnej i świeckiej. Nie tylko w Wieleniu tury ści mog ą mile sp ędzi ć czas. Gmina Przem ęt to bogata oferta agroturystyczna. Spo śród licznych propozycji gospodarstw agroturystycznych na pewno ka żdy znajdzie co ś dla siebie.

Szlak Cysterski na Ziemi Przem ęckiej Szlak Cysterski na terenie gminy Przem ęt swój bieg zaczyna w Kaszczorze - pierwotnej siedzibie zakonu. Znajduj ący si ę tu pó źnobarokowy ko ściół pw. św. Wojciecha został

63 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 wybudowany przez zakon w latach 1764-1777. Powstał on na miejscu drewnianej świ ątyni z ko ńca XVI w. Ko ściół posiada barokowo-klasycystyczne wyposa żenie z II poł. XVIII w. Uwag ę zwraca ołtarz główny z renesansowym krucyfiksem z II poł. XVI w., dwa ołtarze boczne oraz pó źnobarokowa ambona z rze źbą Matki Boskiej Niepokalanej umieszczon ą na zwie ńczeniu baldachimu. W odległo ści około 2 km w kierunku Wschowy, w miejscowo ści Wiele ń, znajduje si ę kolejny wa żny punkt szlaku. Nad brzegiem jeziora wznosi si ę pó źnobarokowy ko ściół pw. Narodzenia NMP. Wzniesiony został w latach 1731-1742 na planie krzy ża łaci ńskiego przez cystersów przem ęckich, na miejscu wcze śniejszych świ ąty ń drewnianych. W ołtarzu znajduje si ę najcenniejszy zabytek ko ścioła - pochodz ąca z II poł. XV wieku, słyn ąca cudami gotycka rze źba Matki Boskiej z Dzieci ątkiem „Ucieczka Grzeszników”, która jest celem licznych pielgrzymek.

Źródło: Dane Urz ędu Gminy Przem ęt

Gmina Siedlec Mimo że obszar Gminy jest zdominowany przez działalno ść rolnicz ą, to nie brak tu ciekawych krajobrazów, uroczych zak ątków o urozmaiconej rze źbie polodowcowej, ł ąk i pastwisk, przez które przebiegaj ą liczne trasy i szlaki sprzyjaj ące wycieczkom pieszym i rowerowym. Bogactwem Gminy s ą jej walory przyrodnicze: lasy, jeziora, ciekawe krajobrazy, urokliwe zak ątki o polodowcowej rze źbie terenu, pozwalaj ące na rozwój turystyki. Obfito ść jezior z pewno ści ą zadowoli zarówno amatorów w ędkowania i ciszy w cieniu nadbrze żnych drzew, jak i miło śników sportów wodnych. Wytyczono liczne trasy i szlaki piesze, rowerowe, kajakowe. Na jednym ze szlaków kajakowych, pływał Karol Wojtyła, pó źniejszy papie ż Jan Paweł II. Od kilku lat co roku odbywa si ę wła śnie t ą tras ą Spływ Kajakowy Rzek ą Obry Szlakiem Karola Wojtyły. Atrakcyjne dla turystów s ą tak że obszary zajmuj ące zachodni ą cz ęść Gminy. Okazałe kompleksy le śne, a w śród nich ci ąg czystych jezior - Chobienickie, Kopanickie, W ąchabskie, Wielkowiejskie i Grójeckie ł ącz ące si ę z Jeziorem Zb ąszy ńskim - umo żliwiaj ą organizacj ę spływów kajakowych. Udany wypoczynek gwarantuje o środek nad malowniczo poło żonym Jeziorem Ku źnickim w Borui, jak te ż zlokalizowane tu gospodarstwo agroturystyczne.

Interesuj ące dla turysty mog ą by ć zabytki kultury materialnej. Najcenniejsze z nich s ą zespoły pałacowo-parkowe dawnych wła ścicieli ziemskich w Chobienicach, Bel ęcinie, Kiełpinach, Tuchorzy, Zakrzewie, Wielkiej Wsi i Żodyniu.

64 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Du żą warto ść przedstawiaj ą równie ż ko ścioły parafialne i plebanie oraz szachulcowe chałupy kryte strzech ą w Borui i Tuchorzy Nowej. Ciekawymi zabytkami s ą liczne przydro żne kapliczki. Rozwini ęta baza agroturystyczna pozwala na wypoczynek zarówno w ciszy, z dala od miejskiego zgiełku, jak i w aktywnie. Wła ściciele obiektów oferuj ą domow ą kuchni ę, zdrowe, ekologiczne, wiejskie produkty. Wielo ść jezior z pewno ści ą zadowoli w ędkarzy i entuzjastów sportów wodnych. Miejscowe lasy obfituj ą w grzyby. Źródło: Dane Urz ędu Gminy w Siedlcu, strona internetowa Gminy Siedlec (http://www.siedlec.pl/cms_51_5.html)

SZLAKI TURYSTYCZNE PIESZE I ROWEROWE NA TERENIE POWIATU

‹ Gmina Wolsztyn Trzy szlaki piesze prowadz ą nast ępuj ącymi trasami: − Kopanica - Jaromiersko - Wilcze - Świ ętno; szlak niebieski, długo ść szlaku 16,6 km, − Świ ętno - Góra Kapliczna - Obra - Wolsztyn; szlak żółty, długo ść szlaku 18,6 km, − Wolsztyn - Karpicko - Ruchocki Młyn-Ku źnica Zb ąska; szlak żółty, długo ść szlaku 14,7 km.

Cztery trasy rowerowe prowadz ą nast ępuj ąco: − Wolsztyn - Tuchorza - Zb ąszy ń długo ść 33 km, − Nowy Tomy śl - Trzciel - Zb ąszy ń - Wolsztyn - Nowy Tomy śl długo ść 87 km, − Świ ętno - Wolsztyn - Kargowa - Babimost - Zb ąszynek – Mi ędzyrzecz, długo ść 97 km, − Nowy Tomy śl - Zb ąszy ń - Kargowa - Świ ętno - Wolsztyn długo ść 81 km.

Na terenie Gminy wyst ępuje równie ż pi ęć szlaków pieszo-rowerowych : 1) Szlak br ązowy - Kąpielisko Krutla Do k ąpieliska 7 km, mo żliwy powrót przez Obr ę - Berzyn ę - 9 km. Zaczyna si ę na ul. Poniatowskiego w Wolsztynie, na mo ście rzeki Dojcy. Wiedzie ul. Niałeck ą, przecina Alej ę Niepodległo ści i biegnie przez Niałek Wielki. Po drodze mo żna zatrzyma ć si ę na wzniesieniu, z którego rozci ąga si ę widok na Wolsztyn z góruj ącymi dwiema wie żami ko ścielnymi, Powodowo z brył ą Zespołu Szkół Rolniczych, Obr ę z klasztorem oraz zabudowania folwarku Krutla. Pola poprzecinane s ą rowami wypełnionymi wod ą, poro śni ętymi g ęsto drzewami i krzewami tzw. - Zimne K ąty. Z parkingu nad jeziorem prowadzi na południe wąska ście żka, którą doje żdża si ę do pla ży w Obrze.

2) Szlak niebieski - Ptasi Raj Trasa przebiega 9 km grobl ą jeziora Berzy ńskiego, trzeba liczy ć si ę na niej z du żym nasłonecznieniem i wiej ącym zawsze wiatrem. W trzcinowiskach, zaro ślach oraz na pobliskich ł ąkach gniazduj ą rzadkie ptaki m.in. b ąki, remizy, krwawodzioby, czajki i inne.

65 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Wiosn ą i jesieni ą podczas przelotów gromadz ą si ę tu niezliczone stada ptaków. Wjecha ć i opu ści ć szlak mo żna w Berzynie, z ul. Kolejowej w Wolsztynie oraz w Niałku Wielkim przy przystani żeglarskiej.

3) Szlak żółty - Szlak Żurawi Szlak o dł. 8,5 km, b ędący cz ęś ci ą istniej ącego żółtego szlaku: Świ ętno - Obra - Wolsztyn - Ku źnica Zb ąska, a prowadzi na ogół w ąsk ą ście żką gruntow ą wzdłu ż jeziora Wolszty ńskiego i Dojcy. Trasa rozpoczyna si ę przy d ębie Ro żka w parku miejskim w Wolsztynie. Po drodze mija si ę liczne pomniki przyrody i pałac neoklasycystyczny z 1912 r., dalej biegnie w Karpicku (przy ul. Wczasowej - 3 zabytkowe budynki z pocz. XIX w.), nast ępnie pla żą , przy ośrodkach wypoczynkowych i przez tereny le śne. Po lewej stronie mija niedost ępne tereny zalewowe jeziora Wolszty ńskiego i Dojcy z miejscami gniazdowania żurawi i innych rzadkich ptaków oraz wyst ępowania ro ślin chronionych. Cz ęść tego obszaru stanowi u żytek ekologiczny „Rozlewiska przy Dojcy”. Doje żdżaj ąc do szosy prowadz ącej do Tuchorzy skr ęca si ę w lewo, przekracza most na Dojcy i dalej do skrzy żowania dróg w kierunku Chorzemina. Po prawej stronie widoczny jest staw - Morskie Oko z malownicz ą osad ą le śną (XIX w.), zespół sosen pomników przyrody, rze źba św. Huberta,. miejsce biwakowania i pocz ątek Ście żki Przyrodniczo - Le śnej Bagno Chorzemi ńskie. Na skrzy żowaniu skr ęca si ę w lewo, na drog ę żużlow ą do Chorzemina. Po przejechaniu kilkudziesi ęciu metrów, przy dębie, skr ęca si ę z drogi na ście żkę przez ł ąki, miejscami poro śni ęte przez olsze. Po prawej stronie towarzyszy skarpa pradoliny Dojcy, któr ą porastaj ą suche bory sosnowe. Brzeg Dojcy jest tu niedost ępny, za ś do brzegu jeziora Wolszty ńskiego łatwo dojecha ć wygodnymi dró żkami.

4) Szlak zielony - Szwedzkie Sza ńce Do miejsca przeznaczenia 15 km, powrót do Wolsztyna przez Błocko 17,5 km. Na wycieczk ę tym szlakiem warto zarezerwowa ć cały dzie ń, gdy ż prowadzi przez bardzo interesuj ące miejsca, na zwiedzanie których warto po świ ęci ć troch ę czasu. Pocz ątek wycieczki ma miejsce na Rynku w Wolsztynie, skąd chodnikiem (gask ą) wje żdża si ę do parku miejskiego. Po drodze mija si ę neoklasycystyczny pałac z 1912 r. i alej ą parkow ą wzdłu ż ul. Drzymały i dalej ul. Parkow ą doje żdża si ę do Karpicka. Droga biegnie na wywy ższeniu, w dole po lewej wida ć jezioro Wolszty ńskie. Opuszczaj ąc ul. Wczasow ą (przy niej - 3 zabytkowe budynki mieszkalne z pocz. XIX w.) wje żdża si ę w ul. Podgórn ą i na skrzy żowaniu kieruje si ę w stron ę Nowych Tłok. Doje żdżaj ąc do szosy skr ęca si ę w prawo i kieruje si ę na południe, mija skrzy żowanie z drog ą Pozna ń - Zielona Góra i drog ą gruntow ą przez lasy Nadle śnictwa Wolsztyn zmierzamy w kierunku Tłok. Po ok. 600 m., prowadzi w lewo linia oddziałowa do u żytku ekologicznego „Kobyle Błoto” - malowniczego śródle śnego stawu z chronion ą ro ślinno ści ą

66 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 pływaj ącą oraz mnóstwem żab i jaszczurek. Po odpoczynku nad stawem wraca si ę na szlak i po 1,5 km doje żdżamy do wsi Tłoki. Drog ą na południe kieruje si ę w stron ę Starej D ąbrowy przecinaj ąc 130 letni ą alej ę graniczn ą pomi ędzy dawnymi maj ątkami: Tłoki i Stara Dąbrowa. Po lewej stronie mija widoczn ą z dala szkółk ę zadrzewieniowa Nadle śnictwa Wolsztyn, figur ę przydro żną, zaro śni ęty staw b ędący cz ęś ci ą zespołu pałacowo - parkowego w Go ścieszynie. Kieruj ąc si ę na południe, wzdłu ż zabudowa ń dawnego maj ątku, doje żdża si ę do Kanału Północnego Obry, po drodze przecinaj ąc malownicz ą skarp ę starorzecza Obry, sk ąd rozci ąga si ę widok na rozległe ł ąki i majacz ący na horyzoncie masyw le śny „Zwierzyniec”. Za kanałem, 80 m od pocz ątku lasu, po prawej stronie zatrzymuje si ę przy dobrze zachowanym grodzisku typu pier ścieniowego z VIII-IX w. Dalej, na skrzy żowaniu skr ęcamy w lewo i Szerok ą Lini ą doje żdżamy do żużlowo-szutrowej drogi zwanej drog ą Zaborowsk ą a lokalnie Błock ą Gaci ą. Gdyby skr ęci ć w prawo, dojedzie si ę do Przem ętu, przecinaj ąc w poprzek cał ą pradolin ę Obry. Skr ęcając w lewo, do Błocka, po prawej mija si ę zabudowania byłej suszarni, dalej alej ą jesionow ą doje żdża do wioski, lecz na samym jej pocz ątku skr ęca si ę w lewo, drog ą asfaltow ą do Go ścieszyna, sk ąd w prawo, alej ą lipow ą okalaj ącą wiosk ę, wraca si ę w stron ę Wolsztyna.

5) Szlak Czerwony – Szlak Konwaliowy Długo ść 19 km w jedna stron ę. Rozpoczyna si ę w Wolsztynie na Rynku, do Starej D ąbrowy biegnie razem z zielonym szlakiem. We wiosce skr ęca si ę na skrzy żowaniu w stron ę Wroniaw, na południe. Mija zabudowania byłego maj ątku, po prawej suszarni ę chmielu. Po prawej, charakterystyczna zabudowa Podlasu. Asfalt prowadzi do Wroniaw, gdzie warto zatrzyma ć si ę w zespole pałacowo - parkowym z XIX w. W pałacu zachowały si ę oryginalne klatki schodowe oraz sztukaterie i piece z kolorowych kafli. Opuszczaj ąc park kieruje si ę w prawo, na południe, mijaj ąc zabudowania folwarczne ze spichlerzem (XIX w). Pomi ędzy budynkami skr ęca si ę w lewo, asfaltow ą drog ą w stron ę Borek. Po lewej mija si ę stadion i zabudowania uj ęcia wody, po prawej - dawnej stacji testowej kur. Pokonuj ąc most na Północnym Kanale Obry wje żdża si ę na pradolin ę Obry, zmeliorowan ą w XIX w. Na dawnych rozlewiskach obecnie znajduj ą si ę ł ąki, a na terenach wy żej poło żonych - lasy Nadle śnictwa Wolsztyn z łanowo wyst ępuj ącą konwali ą. Z lat przed melioracj ą wyst ępuj ą d ęby - pomniki przyrody, jeden z nich stanowi cel naszej wyprawy. W prze świcie pomi ędzy drzewami na pł.-wsch. majacz ą zadrzewienia u żytku ekologicznego – „Torfowiska” o pow. ok. 70 ha. Dojeżdżaj ąc do celu - dębu o obw. 520 cm mo żna powróci ć t ą sama tras ą lub uda ć si ę dalej. Po kilkuset metrach mija si ę osad ę le śną i skr ęcaj ąc za jej płotem w prawo mo żna dojecha ć do Solca, stamt ąd do Wolsztyna lub żwirow ą drog ą do Przem ętu.

67 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

‹ Gmina Przem ęt Miejsc do spacerów w Gminie Przem ęt jest wiele. Okolice Kaszczoru, Wielenia, Olejnicy, Górska to ciekawe miejsca, gdzie podczas pieszych wędrówek mo żna odetchn ąć świe żym powietrzem i jednocze śnie podziwia ć unikalny charakter przyrody Przem ęckiego Parku Krajobrazowego. Mo żliwe jest to na ście żce przyrodniczo-le śnej w Olejnicy.

Szlaki piesze na terenie Gminy Przem ęt: − Żółty szlak: Przez teren Gminy Przem ęt, jednak tylko w niewielkiej cz ęś ci, przebiega szlak żółty. Rozpoczyna si ę on we Włoszakowicach, prowadzi przez Dłu żyn ę, Boszkowo - wie ś, Starkowo - Bambry oraz Dominice i powraca do Boszkowa (stacja PKP).

− Czarny szlak: Olejenica – Przem ęt – Błotnica - to wyj ątkowy szlak, gdy ż prowadzi wył ącznie przez teren Przem ęckiego Parku Krajobrazowego. Rodzaj szlaku: pieszo-rowerowy - długo ść trasy: 12,3 km

Na terenie Gminy Przem ęt wyst ępuj ą równie ż szlaki rowerowe: 1) Szlak Kaszczorski: Trasa: Wiele ń - Kolonia Mochy – Mochy - w kierunku Świ ętna (przez Biał ą Gór ę) - Kaszczor – Kolonia Kaszczor - Wiele ń Długo ść trasy: ok.19 km Szlak wyrusza z Wielenia - od przystanku PKS - (ście żka rowerowo-spacerowa) do Kaszczoru - (ul. Powsta ńców Wlkp., skr ęcamy w prawo w ul. Pod Lipami) - do splotu 6-ciu dróg, skr ęca w lewo w kierunku Moch, potem w lewo w ul. Poln ą. Przechodzi przez jezdni ę w ul. Akacjow ą, po lewej stronie mija „Łys ą Gór ę”. Z drogi asfaltowej skr ęca w lewo w poln ą drog ę, przy le śniczówce ponownie w lewo przez Kanał Kaszczorski, po prawej stronie mija Szkółk ę Le śną, Biał ą Gór ę. Skr ęca w prawo w drog ę le śną. Przeje żdża drog ę wojewódzk ą Kaszczor - Łupice, skrajem lasu doje żdża do ul. Zachodniej w Kaszczorze i skr ęca w lewo. Przy ul. Okr ęż nej skr ęca w drog ę poln ą. Skrajem lasu przemieszcza si ę do Wielenia. Po prawej stronie mija Góry Wiele ńskie. Ulic ą Wschowsk ą jedzie do pocz ątku wycieczki rowerowej.

2) Szlak konwalii Trasa: Wiele ń – Osłonin – Olejnica – Perkowo – Przem ęt – Błotnica – Radomierz – Górsko – Olejnica -Osłonin - Wiele ń Długo ść trasy: ok. 31 km Szlak rusza z przystanku PKS w Wieleniu i jedzie do Osłonina. Tu, tu ż przed figur ą skr ęca w prawo w ulic ę Poln ą. Za wsi ą, przed niewielkim wzniesieniem, skr ęca w lewo, a na le śnym

68 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 skrzy żowaniu, z droga prostopadł ą, skr ęca w prawo. W Olejnicy skr ęca w prawo na drog ę asfaltow ą i tu ż przed mostem w lewo - na ście żkę dydaktyczn ą. Jedzie cały czas prosto, a na skrzy żowaniu drog ą 0/7 do Le śniczówki Perkowo. Znajduje si ę tu taras widokowy na Wysp ę Konwaliow ą. W śród pół jedzie do Perkowa, a st ąd drog ą asfaltow ą do Przem ętu. W miejscowo ści tej warto odwiedzi ć ko ściół pw. św. Jana Chrzciciela. Na skrzy żowaniu koło stawu skr ęca w kierunku Wielenia. Doje żdża do Błotnicy, a st ąd do Radomierza. Tu na skrzy żowaniu skr ęca w kierunku Górska. W miejscowo ści tej warto odwiedzi ć Galeri ę Ptaków Mariana Murka. Na skrzy żowaniu „przy krzy żu” skr ęca w prawo i drog ą asfaltow ą jedzie do Olejnicy. Skr ęca w lewo do Wielenia. Za mostem wje żdża do lasu - w trzeci ą drog ę w prawo i dociera do Rezerwatu Torfowisko nad Jeziorem Świ ętym. Jedzie drog ą wzdłu ż jeziora i na skrzy żowaniu przy tablicy „Rezerwat” skr ęca w lewo. Na drodze asfaltowej w prawo i wraca do Wielenia.

3) Szlak słoneczny Trasa: Wiele ń – Mochy – Solec - Solec Nowy - Nowa Wie ś - Wiele ń Długo ść trasy: ok. 23 km Atrakcj ą tego szlaku s ą liczne bocianie gniazda oraz rzadko spotykany cmentarz tarasowy. Szlak wyrusza z przystanku PKS w Wieleniu. Jedzie ulic ą Wczasow ą, a nast ępnie drog ą poln ą -ul. Brzoskwiniow ą. W lesie, na skrzy żowaniu przy drewnianych zaporach, skr ęca w lewo. Doje żdża do Moch i skr ęca w prawo na drog ę asfaltow ą. Tras ą nr 305 jedzie w kierunku Wolsztyna. Przeje żdża przez Południowy Kanał Obry i dociera do Solca. Przy zajezdni autobusowej skr ęca w prawo - w ulic ę Szkoln ą. Doje żdża do Solca Nowego, gdzie po lewej stronie mija unikalny tarasowy cmentarz. Wyje żdżaj ąc z miejscowo ści, przy krzy żu, skr ęca w prawo. Przeje żdżaj ąc przez most i przejazd kolejowy dociera do Nowej wsi. Skr ęcaj ąc dwa razy w prawo wje żdża w ulic ę Dworcow ą. Na skrzy żowaniu z główn ą tras ą Przem ęt - Mochy jedzie prosto, na ulic ę le śną. Jad ąc cały czas prosto dociera do Wielenia. Z ulicy Polnej skr ęca w prawo i wraca do punktu startu wycieczki.

4) Szlak górski Trasa: Przem ęt – Siekówko – Siekowo – Kluczewo - Bucz Nowy - Bucz D ębina - Przemęt Długo ść trasy: ok. 22 km Trasa prowadzi przez tereny bardzo pofałdowane, dając mo żliwo ść podziwiania pi ęknych widoków. Wypraw ę zaczyna si ę w Przem ęcie na przystanku PKS. St ąd jedzie si ę w kierunku Wolsztyna i skr ęca w drog ę do Siekówka. Potem doje żdża do Siekowa. Tu po lewej stronie drogi zobaczy ć mo żna pałac oraz otaczaj ący go przepi ękny park. Przeje żdża si ę przez wie ś i koło krzy ża skr ęca w prawo w poln ą drog ę. Jedzie si ę dalej prosto. Przy le śnym krzy żu skr ęca w prawo. Drog ą t ą doje żdża si ę do Kluczewa. Tu warto odwiedzi ć gospodarstwo agroturystyczne „Stara Chata u Kowola”, znajduj ące si ę po lewej stronie, tu ż przy wje ździe

69 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 do wsi. W Kluczewie nale ży trzyma ć si ę drogi asfaltowej; gdy znajdzie si ę przy budynku stra ży po żarnej, skr ęca si ę w prawo. Tu ż za wsi ą zje żdża si ę z asfaltu w lewo, w poln ą i zaraz ponownie prawo. Doje żdża do drogi asfaltowej w Buczu Nowym, a nast ępnie kieruje si ę prosto do Bucza. Po lewej stronie mija si ę ko ściół św. Barbary i wkrótce, przeje żdża prosto przez skrzy żowanie – wida ć pi ękny pałac. Na kolejnym skrzy żowaniu wybiera si ę drog ę w kierunku Boszkowa. Gdy dojedzie si ę do siedziby firmy Łabimex, koło krzy ża skr ęca si ę w prawo, w drog ę poln ą. Teraz cały czas prosto a ż do samego Przem ętu. Wyje żdżaj ąc na drog ę asfaltow ą skr ęca si ę w lewo i wraca do centrum Przem ętu.

‹ Gmina Siedlec Jedyny szlak pieszy prowadzi przez miejscowo ści Jaromierz – Chobienice - kierunek Zb ąszy ń.

Przez teren Gminy Siedlec, która ze wzgl ędu na wysoki poziom zalesienia, sie ć czystych jezior, malownicze krajobrazy jest atrakcyjna dla turystów preferuj ących aktywny wypoczynek, wytyczono sze ść tras rowerowych :

1) Trasa wycieczki rowerowej Nr 1 Trasa gospodarstw agroturystycznych - cz ęść zachodnia gminy Siedlec - Grójec Mały - Grójec Wielki - Wąchabno - Siedlec Długo ść -około 32 km, czas przejazdu - około 3,5 godz. (bez postoju) Trasa łatwa - droga asfaltowo-gruntowo-le śna

2) Trasa wycieczki rowerowej Nr 2 Trasa gospodarstw agroturystycznych - cz ęść północno-wschodnia gminy Siedlec - Stara Tuchorza - Nowa Tuchorza - Boruja - Mariankowo - Siedlec Długo ść - około 30 km, czas przejazdu - około 3,5 godz. (bez postoju) Trasa o średniej skali trudno ści - droga asfaltowa, polna i le śna

3) Trasa wycieczki rowerowej Nr 3 Ście żka przyrodnicza w lasach Kopanicy "Le śnym Tropem" Siedlec - Kopanica - Podborowo - Rów Grabowski - Jezioro Kopanickie - Kopanica - Siedlec Długo ść - 20 km, czas przejazdu - około 3 godz. Trasa o średniej skali trudno ści - droga le śna

4) Trasa wycieczki rowerowej „Atrakcje przyrodnicze" Siedlec - Reklin - Stara Tuchorza - Tuchorza - Bel ęcin - Zakrzewo - Godziszewo -

70 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Chobienice - Wojciechowo - Nieborza - Siedlec Długo ść - około 22 km, czas przejazdu - około 4 godz. (bez postoju) Trasa o średniej skali trudno ści - drogi asfaltowo-gruntowe

5) Trasa wycieczki rowerowej „Miejsca pami ęci" Siedlec - Żody ń - Kopanica - Wielka Wie ś - Mała Wie ś - Wąchabno - Grójec Wielki - Chobienice - Wojciechowo - Nieborza - Siedlec Długo ść - 20 km, czas przejazdu - około 3 godz. (bez postoju) Trasa łatwa - drogi asfaltowe

6) Trasa wycieczki rowerowej „Drewniane budownictwo ludowe" Siedlec - Reklin - Stara Tuchorza - Tuchorza - Nowa Tuchorza - Boruja - Karna - Wojciechowo - Nieborza - Siedlec Długo ść - 20 km, czas przejazdu - około 3 godz. (bez postoju) Trasa o średniej skali trudno ści - drogi asfaltowo-gruntowe

SZLAKI TURYSTYCZNE WODNE I KAJAKOWE ‹ Gmina Wolsztyn Szlak kajakowy prowadzi tras ą: Jezioro Wolszty ńskie - Dojca - Obrza ński Kanał Północny - Obra - Zb ąszy ń. Spływ Obr ą rozpocz ąć mo żna nad Jeziorem Wolszty ńskim na przystaniach w Karpicku albo w Wolsztynie, a zako ńczy ć w Zb ąszyniu. Jego długo ść wynosi 44 km, a na przepłyni ęcie nale ży przeznaczy ć 2-3 dni. Szlak jest łatwy, nieuci ąż liwy i dostarcza wielu wra żeń. W pocz ątkowym odcinku wiedzie przez dwa du że jeziora (Wolszty ńskie i Berzy ńskie), a dalej przez krótki odcinek Dojc ą do Obrza ńskiego Kanału Północnego, którym płyniemy do Kopanicy. Tam rozpoczyna si ę dolny odcinek biegu Obry; rzeka przepływa przez kilka jezior, z najwi ększym - Jeziorem Zb ąszy ńskim (Bł ędno).

‹ Gmina Przem ęt Szlak konwaliowy wodny kajakowy - długo ść trasy: ok. 40 km Konwaliowy Szlak Kajakowy poprowadzi jeziorami le żą cymi na terenie Przem ęckiego Parku Krajobrazowego po zamkni ętym kr ęgu o długo ści 37 km. Jeziora s ą poł ączone strumieniami i kanałami o niewielkim spadku, co umo żliwia pokonanie jego trasy w obu kierunkach. Pocz ątek i koniec szlaku został zlokalizowany w Wieleniu, gdzie mo żna wypo życzy ć kajaki oraz uzyska ć szczegółowe informacje na temat organizacji spływu. W celu ułatwienia poruszania si ę po szlaku na jego trasie ustawiono szereg znaków w postaci piktogramów. Szlak jest szlakiem łatwym, dost ępny dla pocz ątkuj ących kajakarzy. Jedyn ą uci ąż liwo ści ą na szlaku mo że by ć ni ższy stan wód w okresie suszy - szczególnie podczas pokonywania Jeziora Miałkiego.

71 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Szlaki kajakowe Ruszaj ąc na tras ę mo żemy wybra ć jedn ą z dwóch proponowanych tras: trzydniow ą p ętl ę Wiele ń - Wiele ń lub dwudniow ą tras ę Lgi ń - Wiele ń - Boszkowo. − Trzy dni na p ętli (Wiele ń - Wiele ń): • I etap (13 km); Wiele ń - Dominice (z przewo żeniem kajaków i zwiedzaniem Górska), • II etap (15 km); Dominice - Błotnica (ze zwiedzaniem ko ścioła w Przem ęcie), • III etap (13 km); Olejnica – Wiele ń. − Dwa dni (Lgi ń - Wiele ń - Boszkowo): • I etap (13 km); Lgi ń - Wiele ń (zwiedzanie Górska), • II etap (21 km); Wiele ń – Boszkowo.

‹ Gmina Siedlec Przez Gmin ę Siedlec przebiega odcinek Lubuskiego Szlaku Wodnego, którego całkowit ą długo ść od Sławy do Santoka wynosi 220 km. Trasa Lubuskiego Szlaku Wodnego wiedzie ci ągiem hydrologicznym przez Północny Kanał Obry i jeziora Chobienicko-Zb ąszy ńskie.

SZLAKI TURYSTYKI KONNEJ Dla amatorów popularnego od niedawna sposobu sp ędzania wolnego czasu w siodle, przygotowano propozycje szlaków konnych. Poniewa ż ten rodzaj turystyki ma coraz wi ęcej zwolenników, wymaga ona odpowiedniego zaplecza. Trasy uwzgl ędniaj ą potrzeby koni, takie jak popasy czy te ż odpowiednie podło że szlaku, ale równie ż bior ą pod uwag ę oddziaływanie przemarszu wi ększej ilo ści koni na środowisko i bezpiecze ństwo.

− Szlak pałacowy Biegn ący w północnej cz ęś ci gminy Przem ęt Szlak Pałacowy to konna trasa wiod ąca przez pofałdowany teren le śno-polny. Szlak wiedzie przez miejscowo ści Kluczewo i Siekowo oraz swym zasi ęgiem dociera do granic Siekówka. Decyduj ąc si ę na konn ą podró ż tym szlakiem b ędzie okazja odwiedzi ć gospodarstwo agroturystyczne „Stara Chata u Kowola” (Kluczewo - świetne miejsce do startu na szlak), oraz podziwia ć wspaniał ą architektur ę pałacu w Siekowie. Ciekawym miejscem, które mo żna odwiedzi ć w ędruj ąc Szlakiem Pałacowym jest tzw. „Winnica”. W tym miejscu poło żonym niedaleko Kluczewa dawniej mie ściły si ę winnice hrabiego Czarneckiego oraz dwór z bogato zaopatrzonymi piwnicami. Dzi ś mo żemy podziwia ć jedynie pozostało ści po piwnicach. Cz ęść szlaku prowadzi, przez godne zobaczenia bory sosnowe poło żony pomi ędzy Siekowem i Siekówkiem. W znacznej cz ęś ci trasa prowadzi nad Południowym Kanałem Obry. Świetnym miejscem do wypoczynku dla podró żnych i miejscem gdzie mo żna napoi ć konie jest „Siedlisko” w Kluczewie. Długo ść trasy: 17 km

72 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Szlak posiada poł ączenie z gmin ą Wielichowo

− Szlak Trzebidzki Szlak Trzebidzki to układ konnych dróg pozwalaj ących miło śnikom konnej jazdy odwiedzi ć pi ękne lecz mało znane zak ątki gminy Przem ęt. Szlak tworzy p ętl ę składaj ącą si ę z pi ęciu odcinków ł ącz ących miejscowo ści Charbielin, Bucz, Po świ ętno, Sokołowice i Skar żyń. Świetnym miejscem startu dla wyprawy tym szlakiem jest gospodarstwo agroturystyczne „Czajkówka” w Trzebidzy. St ąd mo żemy ruszy ć na północ do Barchlina i dalej do Popowa Starego, gdzie warto zobaczy ć przepi ękny pałac. Mo żna tak że skierowa ć si ę na południe i poprzez sosnowe lasy z enklawami drzew li ściastych bogatych w grzyby dotrze ć do Sokołowic. Długo ść trasy: 25,5 km Szlak posiada poł ączenie z gmin ą Włoszakowice.

− Szlak Białogórski Kilka pi ęknych tras składaj ących si ę na Szlak Białogórski pozwala na zwiedzenie z grzbietu konia okolic Wielenia, Kaszczoru i Moch. Swoj ą wypraw ę warto rozpocz ąć z gospodarstwa agroturystycznego „Stara Stajnia” w Wieleniu. St ąd wierzchem lub wozem mo żemy wyruszy ć do Moch lub przez Wiele ńskie Góry do Kaszczoru. Szczególnie urokliwym miejscem znajduj ącym si ę na szlaku s ą tzw. „Zimne Wody”. Ten poło żony w niewielkiej odległo ści od Kaszczoru zbiornik wodny to świetne miejsce na wypoczynek. Długo ść trasy: 37 km Szlak posiada poł ączenie z gminami Wolsztyn, Sława, Wijewo

− Szlak Konwalii Ten najdłu ższy szlak konny gminy Przem ęt wiedzie przez serce Przem ęckiego Parku Krajobrazowego. Szlak ł ączy miejscowo ści Górsko, Radomierz, Osłonin, Nowa Wie ś i Perkowo. Poza tym trasa szlaku ł ączy si ę w miejscowo ści Starkowo ze Szlakiem Trzebidzkim i Szlakiem Białogórskim w Wieleniu. Idealnym miejscem do rozpocz ęcia rajdu konnego Szlakiem Konwalii jest gospodarstwo agroturystyczne „Zagroda u Rze źbiarza” w Górsku. St ąd mo żemy wyruszy ć w kierunku Starkowa i dalej Szlakiem Trzebidzkim w okolice Trzebidzy lub te ż pojecha ć w kierunku Osłonina, a st ąd przez serce Przem ęckiego Parku Krajobrazowego do Perkowa i Nowej Wsi. Wędruj ąc przez lasy warto zobaczy ć głaz narzutowy oraz „Kanap ę Napoleona” – miejsce gdzie według legendy odpoczywał Napoleon prowadz ący swoje wojska na Rosj ę. Szlak wiedzie tak że przez okolice Babuliny (112 m n.p.m.) – najwy ższego wzniesienia w Powiecie Wolszty ńskim.

73 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Szlak Konwalii to tak że najbogatszy przyrodniczo szlak konny gminy Przem ęt – na jego trasie mo żemy podziwia ć pi ękno Rezerwatu „Torfowisko nad Jeziorem Świ ętym” oraz Rezerwatu „Wyspa Konwaliowa”. Długo ść trasy: 38 km Szlak posiada poł ączenie z gmin ą Włoszakowice

ŚCIE ŻKI EDUKACYJNE Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego oprócz oznakowanych szlaków turystycznych funkcjonuj ą ście żki edukacyjne. S ą one oznaczone odr ębnymi znakami i tablicami tematycznymi obja śniaj ącymi charakter ście żki. Celem ście żek edukacyjnych jest zapoznanie z walorami przyrodniczo-krajobrazowymi regionu, kształtowanie wra żliwo ści na pi ękno przyrody, edukacja ekologiczna i kształtowanie współodpowiedzialno ści za stan środowiska przyrodniczego. Głównym adresatem projektu jest młodzie ż.

1) Ście żka Przyrodniczo - Le śna „Le śnym Tropem” (Gmina Siedlec) Trasa ście żki wiedzie przez obszary le śne nale żą ce do Nadle śnictwa Wolsztyn oraz lasy prywatne, znajduj ące si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie szosy Zielona Góra - Pozna ń, w pobli żu miejscowo ści Kopanica. Ście żka znajduje si ę w obr ębie obszaru chronionego krajobrazu. W czasie przyrodniczej w ędrówki mo żemy zaobserwowa ć liczne tropy le śnych mieszka ńców lub spotka ć ich osobi ście, mo żemy pozna ć wiele gatunków ro ślin zwi ązanych z lasem. Przygotowano 2 warianty trasy: - Wariant krótszy, pieszy oznaczony kolorem pomara ńczowym licz ący około 2 km z tablicami tematycznymi, tak dobranymi, aby zach ęci ć dzieci i młodzie ż do le śnych w ędrówek poł ączonych ze zdobywaniem nowych do świadcze ń i wiedzy. Czas spaceru około 1,5 godz. - Wariant dłu ższy, rowerowy oznaczony kolorem niebieskim licz ący około 9,5 km dla miło śników wycieczek rowerowych. Czas zwiedzania około 2,5 godz. Na trasie ście żki przyrodniczej ustawiono 14 tablic dydaktycznych oraz plan sytuacyjny.

2) Ście żka Przyrodniczo-Le śna w Olejnicy (Gmina Przem ęt) Ście żka rozpoczyna si ę i ko ńczy w Olejnicy na parkingu, wej ście na ni ą oznaczone jest czyteln ą tablic ą informacyjn ą z wiadomo ściami ogólnymi i map ą trasy. Trasa wytyczona jest kierunkowskazami w postaci strzałek, kieruj ącymi od przystanku do przystanku. Na trasie zlokalizowanych jest 11 opisanych stanowisk przedstawiaj ących wybrane, ciekawe fragmenty krajobrazu. Ście żka prowadzi przez rezerwat przyrody „Wyspa Konwaliowa” i rezerwat przyrody „Torfowisko nad Jeziorem Świ ętym”. Atrakcj ą ście żki s ą trzy tarasy widokowe oraz dwa wigwamy miejsca na odpoczynek i ognisko. Mo żna wybra ć dwa warianty ście żki: pełen, wy-nosz ący 8 km albo krótszy, maj ący 5 km.

74 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3) Ście żka „Nasza Chata” - szlak żółty (gmina Wolsztyn) Długo ści około 6 km, prowadzi od O środeka Wilga przez brzeg Jeziora Wilcze, pole namiotowe, Wie ś Wilcze, cmentarz ewangelicki, punkt czerpania wody i kończy w Rudnie.

4) Ście żka „Rudno U ście – Rudno” - szlak br ązowy (gmina Wolsztyn) Długo ści około 7 km, rozpoczyna si ę w O środku Wilga prowadzi brzegiem Jeziora Rudno, a dalej przez pla żę w U ściu, Wie ś U ście, przej ście przez las do Rudna.

5) Ście żka „Jezioro Wuszno” - szlak czerwony (gmina Wolsztyn) Długo ści około 7 km, przebiega przez O środek Wilga, drog ę do Wilcza, Baz ę ZHP Wałbrzych, wokół Jeziora Wuszno, Le śniczówk ę Wilcze, drog ę do Rudna.

6) Ście żka „Jezioro Wilcze” - szlak zielony (gmina Wolsztyn) Długo ści około 5 km, przebiega przez O środek Wilga, brzeg Jeziora Wilcze, Osiedle Le śne, Wilcze, Rudno

WIE ŻE I PUNKTY WIDOKOWE − Wie ża widokowa w Olejnicy Wie ża widokowa w Olejnicy (19,5 m wysoko ści) zbudowana została w sercu Przem ęckiego Parku Krajobrazowego, tam gdzie krzy żuj ą si ę liczne szlaki turystyczne - rowerowe, piesze, konne i kajakowe. Wej ście na wie żę jest wi ęc ciekawym punktem wielu turystycznych wycieczek, a lokalizacja wie ży pozwala za ś podziwia ć rynn ę przem ęckich jezior.

− Punkt widokowy – wie ża dawnego ko ścioła ewangelickiego w Kaszczorze Malowniczy widok rozci ąga si ę z wie ży odnowionego budynku dawnego zboru ewangelickiego w Kaszczorze. Odrestaurowany w 2011 roku dawny ko ściół pełni dzi ś funkcj ę galerii i sali koncertowej. Z odbudowanej wie ży mo żna podziwia ć panoram ę Kaszczoru i najbli ższej okolicy.

− Wie ża widokowa w Siekowie Najwy ższa, bo licz ąca 30 metrów wie ża widokowa na terenie gminy Prze-męt zlokalizowana jest w lesie w okolicy miejscowo ści Siekowo i Kluczewo, w miejscu gdzie dawniej znajdowały si ę winnice hrabiego Czarneckiego. Na wie żę prowadzi 142 stopni. Rozci ągaj ący si ę z jej szczytu widok zapiera dech w piersiach. Zobaczy ć mo żna nie tylko bli ższe i nieco dalsze miejscowo ści, ale przy dobrej pogodzie dysponuj ąc odpowiednim teleskopem nawet szczyt karkonoskiej Śnie żki.

Nieodł ącznym elementem infrastruktury turystycznej s ą wypo życzalnie sprz ętu sportowego , które umo żliwiaj ą aktywne sp ędzanie czasu wolnego przy wykorzystaniu istniej ących szlaków turystycznych jak i innych walorów przyrodniczych regionu.

75 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

W Wolsztynie uruchomiono wypo życzalni ę sprz ętu wodnego – kajaków i rowerów wodnych nad Jeziorem Wolszty ńskim, przy pla ży w parku miejskim. Poza tym, wiele o środków wypoczynkowych i gospodarstw agroturystycznych posiada dla swoich go ści sprz ęt sportowy i rekreacyjny typu kajaki, łódki, rowery, sprz ęt do w ędkowania.

Tury ści przybywaj ący na teren Powiatu Wolszty ńskiego mog ą korzysta ć z usług bazy noclegowej i gastronomicznej o ró żnym standardzie i poziomie cenowym zlokalizowanej na terenie poszczególnych gmin Powiatu raz z gminnego centrum informacji znajduj ącego si ę w Wolsztynie, który m.in. gromadzi i udziela informacje turystyczne. Zgodnie z danymi GUS, na terenie całego Powiatu Wolszty ńskiego na koniec 2013 roku było 1 884 miejsc noclegowych dost ępnych w 26 obiektach (w tym 633 miejsc całorocznych dost ępnych w 13 obiektach). W chwili obecnej wi ększo ść z nich koncentruje si ę w Gminie Wolsztyn. Do znanych o środków wypoczynkowych nale żą Karpicko, Olejnica, Rudno, Grójec Mały, Boruja, W ąchabno, Wiele ń i Wilcze. Baz ę noclegow ą Powiatu tworz ą m.in.: − Hotel Pałac Wolsztyn ul. Drzymały 4, 64-200 Wolsztyn, − Hotel Restauracja „Le śna” Karpicko, ul. Jeziorna 9, 64-200 Wolsztyn, − ZAKŁADY GASTRONOMICZNO-HOTELARSKIE Adam Choroszy, Bronisław Cichy, ul. Poniatowskiego 19, 64-200 Wolsztyn, − Hotel O środek Sportu i Rekreacji ul. Bohaterów Bielnika 30, 64-200 Wolsztyn, − Motel Restauracja „Montana” Karpicko, ul. Wczasowa 73, 64-200 Wolsztyn, − Motel Restauracja „Orion” ul. Spokojna 23, 64-200 Wolsztyn, − Ośrodek Wypoczynkowy „U MARCINA” 64-234 Wiele ń, ul. Wczasowa 40, − Ośrodek Wypoczynkowy „Wrzos” Boruja 107, 64-232 Tuchorza, − Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny „Oaza” Ku źnica Zb ąska, 64-232 Tuchorza, − Ośrodek Rekreacyjny „Wielkopolska” Rudno, 64-224 Świ ętno, − Ośrodek Szkolno-Wypoczynkowy AWF Wrocław Olejnica, 64-234 Przem ęt, − Ośrodek Wczasów Rodzinnych „Turów” Wiele ń, ul. Wczasowa 54, 64-234 Przem ęt, − Pensjonat Pela - Wacek Boruja, Boruja 43, 64-232 Tuchorza, − Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy KARPICKO, ul. Wczasowa 78, 64-200 Wolsztyn, − Restauracja i Pensjonat „Graffiti” Olejnica, ul. Słoneczna 5, 64-234 Przem ęt, − Zajazd „Baszta” Żody ń, ul. Polna 13, 64-212 Siedlec, − Ośrodek Wypoczynkowy „Relaks” Wiele ń Zaobrza ński, ul. Wczasowa 52, 64-234 Przem ęt, − Pensjonat „Siodło” Wilcze 10, ul. Powsta ńców Wlkp. 9b, 64-224 Świ ętno, − Pałac Popowo Stare 64-234 Przem ęt, Popowo Stare, ul. Lipowa 26, − Ośrodek Wypoczynkowy „Krokus” Sharksland Krzysztof i Alicja Słonina,

76 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− Ośrodek Wypoczynkowy „Foccus” 64-234 Przem ęt, Wiele ń, ul. Kr ęta 15a, − Kompleks „Rueda” 64-234 Przem ęt, Bucz, ul. Jarz ębinowa 1, − Zdzisława Sibilska, Bartosz Sibilski – Pensjonat Pela – Wacek, Boruja 43, − Ośrodek Wypoczynkowy "Wrzos" Boruja 107.

Baz ę gastronomiczn ą tworz ą: restauracje, bary, puby i pizzerie zlokalizowane głównie na terenie Wolsztyna. Równie ż obiekty noclegowe posiadaj ą zaplecze gastronomiczne.

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego funkcjonuj ą równie ż gospodarstwa agroturystyczne : − Gospodarstwo agroturystyczne „Czajkówka” w Trzebidzy, − Gospodarstwo agroturystyczne „Zagroda u Rze źbiarza” P. Murek w Górsku, − Gospodarstwo agroturystyczne „Stara Chata u Kowala” w Kluczewie, − Gospodarstwo agroturystyczne „Stara Stajnia” w Wieluniu, − Gospodarstwo agroturystyczne A. Prosicka w Obrze, − Pensjonat „Siodło” w Wilczu, − Gospodarstwo agroturystyczne „M. i L. Sawalowie w Starej D ąbrowie, − Gospodarstwo agroturystyczne B. Praiss w Osłoninie, − Gospodarstwo agroturystyczne M. I D. Lewandowscy w Olejenicy, − Gospodarstwo agroturystyczne L. Praiss w Perkowie, − Gospodarstwo agroturystyczne „ Pela - Wacek” w Boruji, − Gospodarstwo agroturystyczne Robert Rze źnik Stary Widzim, − Gospodarstwo agroturystyczne L. Maria Stra żyńska Świ ętno, − Gospodarstwo agroturystyczne Sabina Urb ńska Wolsztyn, − Gospodarstwo agroturystyczne Wiesława Pi ątkowska Obra, − Ośrodek Agroturystyczny „Amazonka” Mariankowo 24, − Gospodarstwo agroturystyczne Jarosława Olejniczaka, Radomierz, − Anna, Marek Ci ąż yńscy - Gospodarstwo Agroturystyczne ARITEN, Boruja 103, − Hanna Ma ćkowska, Janina Ma ćkowska – Gospodarstwo Agroturystyczne, Boruja 55, − Janina i Józef Modrzyk – Sielankowa Zagroda Pod Modrzewiem, Grójec Mały 2, − Janiak Gra żyna, Janiak Beata – Gospodarstwo Agroturystyczne – Agroniezapominajka, Grójec Wielki 15, − Teresa, Eugeniusz Wa ński - „Dom Martyny”, Mariankowo 30, − Krystyna, Jerzy Żłobi ńscy – Gospodarstwo Agroturystyczne, Nowa Tuchorza 24, − Ewa Cicha -Agroturystyka EWA, Wąchabno 25, − Jadwiga Choroszy – Agroturystyka, Wąchabno 25C, − Bo żena, Ryszard Cichowie – Gospodarstwo Agroturystyczne, Wąchabno 22,

77 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− Kazimiera, Zdzisław Kasprzak – Agroturystyka, Wąchabno 25, − Alfreda, Czesław Szewczyk Gospodarstwo Agroturystyczne, Wąchabno 39, − Zofia, Jan Ty śper Agroturystyka, Wąchabno 8, − Urszula, Marek Zalisz Agroturystyka, Wąchabno 16, − Mirosława Gaweł, Nieborza 19, − Grzegorz Reiman Agroturystyka Mirella, Wielka Wie ś 16.

Zgodnie z danymi przedstawionymi w tabeli 24, obserwuje si ę spadek ruchu turystycznego na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. W latach 2008-2013 zmniejszyła si ę zarówno liczba osób korzystaj ących z noclegów (spadek o ok. 27%), jak i liczba wynaj ętych pokoi (spadek o 12,1%) i udzielonych noclegów (spadek o 26,8%). Warto podkre śli ć, że 10,3% wszystkich korzystaj ących z noclegów na terenie Powiatu Wolszty ńskiego to tury ści zagraniczni. Najwi ęcej turystów zagranicznych w 2013 roku pochodziło z: Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii, Norwegii, Ukrainy i Danii.

Tabela 35. Zaplecze turystyczne i ruch turystyczny na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2008-2013

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Turystyczne obiekty noclegowe wg rodzajów obiekty ogółem [szt.] 24 22 25 26 28 26 obiekty całoroczne [szt.] 9 10 13 14 14 13 miejsca noclegowe ogółem [msc] 1 922 1 743 1 959 1 843 1 857 1 884 miejsca noclegowe całoroczne [msc] 512 589 812 686 681 633 korzystaj ący z noclegów ogółem [osoba] 32 339 30 880 33 011 31 804 25 405 23 633 korzystaj ący z noclegów tury ści zagraniczni 3 209 2 782 2 985 3 851 2 791 2 435 [osoba] wynaj ęte pokoje ogółem w obiektach 15 289 15 383 19 297 17 570 14 366 13 441 hotelowych wynaj ęte pokoje turystom zagranicznym w 3 054 2 466 4 106 4 810 4 513 2 903 obiektach hotelowych udzielone noclegi ogółem 100 241 104 398 112 557 94 035 86 010 73 388 udzielone noclegi turystom zagranicznym 6 652 4 635 7 398 8 942 7 360 4 813 Noclegi udzielone turystom zagranicznym [osoba] ogółem 3 209 2 782 2 985 3 851 2 791 2 435 Austria 3 10 43 9 13 3 Belgia 106 38 38 63 11 36 Białoru ś 13 6 4 47 3 3 Czechy 50 59 52 64 46 58 Dania 46 54 109 108 70 143 Estonia 2 0 0 51 0 0 Finlandia 34 9 2 13 2 2 Francja 40 42 96 116 89 74

78 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Grecja 2 0 12 11 0 0 Hiszpania 2 42 20 33 3 9 Irlandia 166 140 85 22 82 10 Japonia 24 7 12 7 1 7 Kanada 2 6 0 0 0 0 Litwa 19 12 14 33 26 34 Luksemburg 0 0 7 0 0 0 Łotwa 30 0 1 1 0 0 Niderlandy (Holandia) 398 276 260 341 246 307 Niemcy 1 271 1 311 1 365 1 508 1 193 721 Norwegia 131 249 244 151 165 160 Portugalia 0 0 0 45 0 0 Rosja 40 5 26 87 30 9 Słowacja 11 15 8 9 5 17 Słowenia 0 2 1 2 0 4 Stany Zjednoczone Ameryki 131 130 180 265 78 88 Szwajcaria 48 9 19 70 36 63 Szwecja 48 19 67 25 9 21 Ukraina 38 43 62 84 65 114 Węgry 2 18 1 15 0 0 Wielka Brytania 459 202 153 422 368 361 Włochy 28 36 32 130 185 97 pozostałe kraje 65 42 72 119 65 94

Źródło: Dane GUS

Atrakcyjno ść turystyczn ą Powiatu Wolszty ńskiego zwi ększaj ą corocznie odbywaj ące si ę imprezy i wydarzenia kulturalne. Do najpopularniejszych z nich nale żą : Mi ędzynarodowe Plenery Malarskie , Muzyczne Dni Powiatu Wolszty ńskiego – Mi ędzynarodowy Festiwal Orkiestr D ętych , Koncerty Noworoczne , Koncerty Charytatywne z Okazji Dnia Kobiet , Do żynki Powiatowo – Gminne , Konkurs fotograficzny „Powiat Wolszty ński-widzie ć wi ęcej”, Dni Ziemi Wolszty ńskiej organizowane corocznie w maju, Mi ędzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Wolsztynie, Ogólnopolski Konkurs Młodych Instrumentalistów Orkiestr D ętych w Wolsztynie, Festiwal Sztuk Młodych (muzyka, plastyka, teatr), coroczne konkursy Muzyki Ludowej w Kopanicy, Do żynki Gminne i Powiatowe. Szczegółowy kalendarz imprez organizowanych na terenie Powiatu został przedstawiony w rozdziale 5.1.4. niniejszej Strategii .

4.4. Rynek pracy i bezrobocie Stopa bezrobocia na terenie Powiatu Wolszty ńskiego jest jedn ą z najni ższych w województwie wielkopolskim. W grudniu 2013 roku w województwie wielkopolskim wyniosła 9,6%, w podregionie leszczy ńskim – 9,0%, a w Powiecie Wolszty ńskim – 5,8%.

79 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tym samym Powiat Wolszty ński zaj ął 4 pozycj ę w śród 31 powiatów województwa pod wzgl ędem niskiej stopy bezrobocia. Analizuj ąc stop ę bezrobocia na terenie Powiatu w 2014 rok, nale ży zauwa żyć, że w kwietniu 2014 roku wyniosła ona 5,6% i była znacznie ni ższa od poziomu bezrobocia w województwie wielkopolskim i kraju. Warto zauwa żyć, że od stycznia 2014 roku stopa bezrobocia Powiatu maleje.

Wykres 4. Stopa bezrobocia w 2014 roku

Źródło: PUP w Wolsztynie (http://wolsztyn.pup.info.pl/Urzad/Analizy-i-statystyki/Stopa-bezrobocia)

W czerwcu 2014 roku na rynku pracy w województwie wielkopolskim utrzymała si ę tendencja wzrostowa przeci ętnego miesi ęcznego zatrudnienia w sektorze przedsi ębiorstw, obserwowana w relacji do analogicznego okresu ub. roku. Stopa bezrobocia rejestrowanego osi ągn ęła poziom ni ższy ani żeli przed rokiem i w dalszym ci ągu była najni ższa w kraju.

80 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

W I półroczu br. przeci ętne zatrudnienie w sektorze przedsi ębiorstw wyniosło 629,1 tys. osób i było o 3,6% wi ększe ni ż w analogicznym okresie ub. roku (przed rokiem wzrost zatrudnienia wyniósł 2,1%). W porównaniu z I półroczem ub. roku przeci ętne zatrudnienie najbardziej zwi ększyło si ę w sekcjach administrowanie i działalno ść wspieraj ąca (o 15,7%) oraz działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna (o 11,0%), natomiast najwi ększy spadek odnotowały przedsi ębiorstwa zajmuj ące si ę wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą i gor ącą wod ę (o 19,7%).

Wykres 5. Przeci ętne miesi ęczne zatrudnienie w sektorze przedsi ębiorstw na terenie województwa wielkopolskiego i kraju (przeci ętna miesi ęczna 2010=100)

Źródło: US Bydgoszcz „ Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w czerwcu 2014 r.”

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec 2013 roku wynosiła 1 542 osoby, z czego 52,8% stanowiły kobiety. Zadowalaj ący jest fakt, że w porównaniu do roku 2009 liczba osób bezrobotnych na terenie Powiatu zmniejszyła si ę w 2013 roku o ok. 9%. Tendencja ta jest odwrotna do sytuacji w województwie wielkopolskim i kraju, gdzie w latach 2009-2013 odnotowano wzrost liczby osób bezrobotnych. W 2013 roku liczba osób bezrobotnych z terenu Powiatu Wolszty ńskiego stanowiła zaledwie 1,06% bezrobotnych województwa wielkopolskiego (mniej ni ż średnia liczba osób bezrobotnych przypadaj ąca na ka żdy powiat województwa) oraz 0,07% bezrobotnych kraju. Warto zauwa żyć, że udział osób bezrobotnych Powiatu Wolszty ńskiego w liczbie osób bezrobotnych województwa zmniejsza si ę w analizowanym okresie, co oznacza, że na terenie Powiatu odnotowuje si ę szybsze tempo spadku bezrobocia ni ż na terenie województwa.

81 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 36. Bezrobocie Powiatu Wolszty ńskiego na tle województwa i kraju w latach 2009-2013

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 POLSKA 1 892 680 1 954 706 1 982 676 2 136 815 2 157 883 udział bezrobotnych z Powiatu 0,09% 0,08% 0,08% 0,08% 0,07% Wolszty ńskiego [%] WIELKOPOLSKIE 133 563 135 172 134 954 147 902 144 832 udział bezrobotnych z Powiatu 1,27% 1,21% 1,16% 1,20% 1,06% Wolszty ńskiego [%] Powiat wolszty ński 1 694 1 630 1 566 1 777 1 542

Źródło: Opracowania własne na podstawie GUS

Tabela 37. Bezrobocie na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 [osoba]

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba osób bezrobotnych OGÓŁEM: w tym: 1 694 1 630 1 566 1 777 1 542 - kobiet 962 936 909 974 814 - męż czyzn 732 694 657 803 728 Liczba bezrobotnych na wsi 1 222 1 231 1 141 1 313 1 145 Liczba bezrobotnych absolwentów 254 204 182 195 130 Liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych 277 193 263 229 231 Liczba osób bezrobotnych wg wieku: - bezrobotni do 25 roku życia 544 488 456 546 393 - bezrobotni od 26 do 50 roku życia 794 791 746 864 761 - bezrobotni powy żej 51 roku życia 356 351 364 367 388 Liczba osób bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy: - bezrobotni do 1 miesi ąca 174 224 225 237 180 - bezrobotni od 1 do 12 miesi ęcy 1 278 1 069 949 1 120 913 - bezrobotni od 12 do 24 miesi ęcy 163 239 238 244 263 - bezrobotni powy żej 24 miesi ęcy 79 98 154 176 186 Liczba osób bezrobotnych wg wykształcenia: - wykształcenie podstawowe i poni żej, gimnazjum 335 340 326 371 335 - wykształcenie zasadnicze zawodowe 627 603 585 653 544 - wykształcenie średnie 597 551 497 561 495 - wykształcenie wy ższe 135 136 158 192 168

Źródło: Dane PUP w Wolsztynie

Dokonuj ąc analizy danych dotycz ących struktury osób bezrobotnych ogółem na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (tabela 26) nale ży zauwa żyć, że w 2013 roku: − zdecydowan ą wi ększo ść w śród osób bezrobotnych stanowi ą osoby ze wsi – w 2013 roku stanowiły one ponad 74% ogółu bezrobotnych Powiatu,

82 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− liczba bezrobotnych absolwentów stanowiła 8,4% bezrobotnych Powiatu i zmniejszyła si ę w stosunku do 2009 roku o 48,8%, − liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych stanowiła prawie 15% ogółu bezrobotnych i zmniejszyła si ę w stosunku do 2009 roku o 16,6%. Zgodnie z danymi PUP w Wolsztynie, 51% niepełnosprawnych stanowiły kobiety. Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawno ści stanowiły 1,7 %, umiarkowanym – 55,9 %, lekkim – 42,4 %. W śród wszystkich zarejestrowanych najliczniejsze grupy stanowiły osoby: z upo śledzeniem narz ądu ruchu – 41,9 %, z wykształceniem zasadniczym zawodowym – 43,7 %, w grupie wiekowej 45 – 54 – 32,4 %, − najliczniejsz ą grup ę osób bezrobotnych wg wieku stanowi ą bezrobotni w wieku od 26 do 50 roku życia – w 2013 roku stanowili 49,4%, − najwi ększy udział w śród osób bezrobotnych na terenie Powiatu stanowi ą bezrobotni pozostaj ący bez pracy od 1 do 12 miesi ęcy (59,2%). Najwi ększy wzrost bezrobotnych odnotowano w śród bezrobotnych pozostaj ących bez pracy powy żej 24 miesi ęcy (wzrost o 135,4%), − wśród bezrobotnych z terenu Powiatu przewa żaj ą osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym – 35,3%, a nast ępnie z wykształceniem średnim – 32,1% wszystkich bezrobotnych Powiatu. Niepokoj ącym zjawiskiem jest wzrost liczby osób bezrobotnych z wykształceniem wy ższym (wzrost w stosunku do 2009 roku o 24,4%).

Najwi ęcej bezrobotnych Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku znajdowało si ę w Gminie Wolsztyn (54,4% ogółu bezrobotnych). Nast ępnymi w kolejno ści gminami pod wzgl ędem udziału osób bezrobotnych w ogólnej strukturze bezrobocia Powiatu s ą: Gmina Przem ęt (26,6%) oraz Gmina Siedlec (19%). Podobnie sytuacja wygl ąda je śli chodzi o liczb ę osób bezrobotnych z prawem do zasiłku. Na koniec 2013 roku, liczba zarejestrowanych osób z prawem do zasiłku wynosiła 279, co stanowiło 18,1% ogółu bezrobotnych.

Tabela 38. Bezrobocie na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.)

Liczba osób Liczba osób Liczba osób Liczba osób bezrobotnych Liczba bezrobotnych z długotrwale Gminy powiatu bezrobotnych z bezrobotnych wykształceniem bezrobotnych wolszty ńskiego prawem do w tym absolwentów podstawowym i (powy żej 24 ogółem zasiłku kobiet poni żej miesi ęcy) Miasto i Gmina Wolsztyn 839 426 149 63 190 342 Gmina Przem ęt 410 234 86 35 65 142 Gmina Siedlec 293 154 44 32 80 116 Razem Powiat 1 542 814 279 130 335 600

Źródło: Dane PUP w Wolsztynie

83 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Wykres 6. Bezrobocie na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Wolsztynie

Tabela 39. Bezrobotni według zawodów i specjalno ści wg stanu na 31.12.2013 r.

Lp. Zawód/specjalno ść Ogółem 1 sprzedawca 158 2 pracownik gospodarczy 84 3 technik ekonomista 64 4 krawiec 48 5 ślusarz 46 6 murarz 39 7 mechanik pojazdów samochodowych 37 8 kucharz 34 9 cukiernik 34 10 fryzjer 33 11 malarz – tapeciarz 29 12 technik handlowiec 27 13 nauczyciel 22 14 robotnik budowlany 19 15 szwaczka 18 16 technik mechanik 17 17 sprz ątaczka 16 18 stolarz 15 19 pedagog 15 20 rolnik 15 21 blacharz budowlany 15

84 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

22 technik żywienia i gospodarstwa domowego 14 23 blacharz samochodowy 14 24 technik rolnik 14 25 pakowacz 13 26 piekarz 12 27 malarz budowlany 12 28 technik logistyk 11 29 kelner/barman 11 30 technik mechanizacji rolnictwa 10 31 betoniarz 10 32 lakiernik 10 33 specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 10 34 bez zawodu 125

Źródło: Raport PUP w Wolsztynie „Sytuacja na rynku pracy Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku”

Bezrobotnych mo żna znale źć w ka żdym zawodzie, ale s ą równie ż profesje, które s ą szczególnie nara żone na brak zatrudnienia. W przypadku Powiatu Wolszty ńskiego od wielu ju ż lat tak ą profesj ą jest zawód sprzedawcy, który stanowi ponad 10% wszystkich zarejestrowanych w urz ędzie, kolejn ą grup ą zagro żonych bezrobociem jest grupa osób ze specjalno ści ą pracownik gospodarczy – 5,5% oraz technik ekonomista – 4%, dalej krawiec, ślusarz, murarz – 2,5%. Niepokoj ący jest równie ż fakt, że ponad 8% zarejestrowanych stanowi ą osoby bez zawodu.

W czerwcu 2014 roku do urz ędów pracy zgłoszono 7,5 tys. ofert zatrudnienia , tj. o 0,6 tys. mniej ni ż przed miesi ącem, ale o 1,5 tys. wi ęcej ni ż przed rokiem. W ko ńcu miesi ąca na 1 ofert ę pracy przypadało 19 bezrobotnych (tak samo jak przed miesi ącem; przed rokiem - 39 osób). Z danych urz ędów pracy wynika, że według stanu w ko ńcu czerwca br. 16 zakładów pracy zapowiedziało zwolnienie w najbliższym czasie 0,5 tys. pracowników (przed rokiem odpowiednio 24 zakłady, 0,6 tys. pracowników).

85 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Wykres 7. Bezrobotni na 1 ofert ę pracy w województwie wielkopolskim (stan w ko ńcu miesi ąca)

Źródło: US Bydgoszcz „ Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w czerwcu 2014 r.”

Do Powiatowego Urz ędu Pracy w Wolsztynie w 2013 roku wpłyn ęło 1 400 ofert pracy w nast ępuj ących bran żach: • bran ża budowlana – 186 ofert, • transport – 104 oferty, • handel – 249 ofert, • ubezpieczenia – 9 ofert, • produkcja + rolnictwo – 468 ofert, • praca biurowa – 180 ofert, • edukacja + opieka – 64 oferty, • gastronomia – 48 ofert, • pozostała działalno ść – 92 oferty.

Reasumuj ąc, PUP w Wolsztynie, w ramach realizowanych zada ń z zakresu przeciwdziałania bezrobociu, udzielił pomocy w nast ępuj ącym zakresie: − z prac interwencyjnych skorzystało 29 osób bezrobotnych, − skierowano 184 osoby bezrobotne na sta ż zawodowy, − z prac społecznie u żytecznych skorzystało 11 osób bezrobotnych, − doposa żono 55 stanowisk pracy, − 92 osoby bezrobotne skierowano na szkolenia, − 67 osobom bezrobotnym udzielono dotacji na rozpoczęcie własnej działalno ści gospodarczej,

86 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− razem uaktywniono 438 osób bezrobotnych − z poradnictwa indywidualnego skorzystało 726 bezrobotnych, a z poradnictwa grupowego 125 bezrobotnych.

Wydatki ze środków z Funduszu Pracy oraz ze środków bud żetowych b ędących w dyspozycji Powiatowego Urz ędu Pracy w Wolsztynie na wypłat ę zasiłków, dodatków aktywizacyjnych, aktywizacj ę osób bezrobotnych, ubezpieczenie zdrowotne osób zarejestrowanych oraz na wypłat ę wynagrodze ń ich pochodnych a tak że utrzymanie siedziby urz ędu w 2013 roku wyniosły 9 890 195 złotych . Poziom zaangażowanych środków finansowych według poszczególnych zada ń przedstawia tabela 29.

Tabela 40. Środki finansowe b ędące w dyspozycji PUP w Wolsztynie w 2013 roku

Wydatki Zadania Ogółem ( zł) % 1. Zasiłki dla bezrobotnych 3 928 250 39,6 2. Dodatki aktywizacyjne 77 834 0,8 3. Składki na ubezpieczenie zdrowotne (osoby bez prawa do zasiłku) 1 044 700 10,6 4. Pozostałe (wydatki fakultatywne *) 249 706 2,5 6. Aktywizacja osób bezrobotnych 3 278 604 33,2 7. Wynagrodzenia, utrzymanie budynku, samochodu ** 1 311 101 13,3 WYDATKI OGÓŁEM 9 890 195 100

* koszty wezwa ń, wysyłki korespondencji, szkolenie PRZ, koszty rozwoju i eksploatacji systemu teleinformatycznego, szkolenia pracowników PUP, koszty ewaluacji projektów EFS, koszty promocji usług rynku pracy, dodatki do wynagrodze ń dla pracowników na stanowiskach kluczowych.

** w tym środki zewn ętrzne w ramach projektu EFS 6.1.2 – 87 626 zł

Źródło: Raport PUP w Wolsztynie „Sytuacja na rynku pracy Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku”

5. Usługi publiczne na terenie Powiatu Wolszty ńskiego 5.1. Usługi społeczne 5.1.1. O świata i nauka

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego zapewniony jest dost ęp do szkół szczebla podstawowego, gimnazjalnego oraz ponadgimnazjalnego. Przedszkola, żłobki, szkoły podstawowe i gimnazjalne zlokalizowane na terenie poszczególnych gmin Powiatu s ą jednostkami organizacyjnymi samorz ądów gminnych, w zwi ązku z powy ższym ich organami prowadz ącymi s ą poszczególne gminy. Natomiast dla szkół średnich organem prowadz ącym jest Powiat Wolszty ński.

87 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego funkcjonuj ą ł ącznie 42 przedszkola, oddziały i punkty przedszkolne, 22 szkoły podstawowe i 15 gimnazjów, w tym: − z zakresu o światy publicznej (prowadzonych przez samorz ądy gminne i samorz ąd powiatowy): 36 przedszkoli, oddziałów i punktów przedszkolnych, 20 szkół podstawowych oraz 13 gimnazjów; − z zakresu o światy niepublicznej (prowadzonych przez inne ni ż jednostka samorz ądu terytorialnego osoby prawne oraz osoby fizyczne): 6 przedszkoli i oddziałów przedszkolnych, 2 szkoły podstawowe oraz 2 gimnazja.

Tabela 41 . Publiczne i niepubliczne placówki o światowe szczebla podstawowego na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r. )

przedszkola szkoły Gmina i oddziały gimnazja podstawowe przedszkolne Publiczne przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja prowadzone przez samorz ądy gminne na terenie Powiatu Wolszty ńskiego Gmina Wolsztyn 22 9 4 Gmina Siedlec 7 5 5 Gmina Przem ęt 7 6 4 RAZEM 36 20 13 Niepubliczne przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja prowadzone przez inne osoby prawne ni ż jednostka samorz ądu terytorialnego oraz osoby fizyczne Gmina Wolsztyn 4 0 2 Gmina Siedlec 0 0 0 Gmina Przem ęt 2 2 0 RAZEM 6 2 2 RAZEM NA TERENIE POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO 42 22 15

Źródło: Dane jednostek samorz ądów gminnych Powiatu Wolszty ńskiego

Powiat Wolszty ński jest organem prowadz ącym dla nast ępuj ących placówek o światowych: – 3 szkół ponadgimnazjalnych, tj.: o Zespół Szkół Ogólnokształc ących w Wolsztynie, o Zespół Szkół Zawodowych w Wolsztynie, o Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych im. H. Cegielskiego w Powodowie, – Zespołu Szkół Specjalnych w Wolsztynie, – Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wolsztynie, – Domu Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach. Odr ębny status ma szkoła ponadgimnazjalna w Przem ęcie, której organem prowadz ącym jest Gmina Przem ęt.

88 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 42 . Wykaz placówek o światowych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński (stan na 31.12.2014 r.)

Lp. Nazwa placówki Adres ul. Poniatowskiego 7 1 Zespół Szkół Ogólnokształc ących w Wolsztynie 64-200 Wolsztyn ul. Kusoci ńskiego 1 2 Zespół Szkół Zawodowych w Wolsztynie 64-200 Wolsztyn ul. 5 Stycznia 14 3 Zespół Szkół Specjalnych w Wolsztynie 64-200 Wolsztyn Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych im. H. Powodowo 1 4 Cegielskiego w Powodowie 64-200 Wolsztyn Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznej ul. 5 Stycznia 5 5 w Wolsztynie 64-200 Wolsztyn ul. Wolszty ńska 13 6 Dom Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach 64-233 Wroniawy

Źródło: Starostwo Powiatowe w Wolsztynie

Tabela 43 . Charakterystyka publicznych placówek o światowych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński (stan na 31.12.2013 r.)

Pracownicy Pracownicy Liczba dzieci Nazwa placówki (adres) pedagogiczni obsługi [osoba] [etat] [etat] Zespół Szkół Ogólnokształc ących w Wolsztynie 727 47,89 21,75 Zespół Szkół Zawodowych w Wolsztynie 1265 73,63 18,88 Zespół Szkół Specjalnych w Wolsztynie 232 47,77 18 Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych 391 42,33 22,30 w Powodowie Powiatowa Poradnia Psychologiczno- - 11,70 2,25 Pedagogiczna w Wolsztynie Dom Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach - 9,50 14

Źródło: Starostwo Powiatowe w Wolsztynie

Oferta edukacyjna kierowana do uczniów szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński, została zaprezentowana w tabeli 33.

89 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 44. Typy i profile szkół ponadgimnazjalnych z terenu Powiatu Wolszty ńskiego (oferta 2014/2015 )

Nazwa szkoły Typ szkoły Profil/zawód/specjalno ść – matematyczno-fizyczny – matematyczno-chemiczny – politechniczny – biologiczno-chemiczny – akademicki Liceum – humanistyczny z elementami prawa Ogólnokształc ące – artystyczny Zespół Szkół im. M. Skłodowskiej- – psychologiczno-pedagogiczny Ogólnokształc ących Curie w Wolsztynie – dziennikarski – przyrodniczy – promocja zdrowia – bezpiecze ństwo publiczne – lingwistyczny Liceum Ogólnokształc ące - dla Dorosłych Liceum – ogólny Ogólnokształc ące – sportowy – technik architektury krajobrazu – technik spedytor Zespół Szkół – technik hotelarstwa Rolniczych i Technikum – technik żywienia i usług gastronomicznych Technicznych w Powodowie – technik mechanizacji rolnictwa – technik elektronik – technik awionik – technik turystyki wiejskiej Szkoła Policealna – technik rachunkowo ści Technikum technik ekonomista Ekonomiczne Technikum technik hotelarstwa Zespół Szkół Hotelarskie w Przem ęcie Liceum profil ogólny Ogólnokształc ące Zasadnicza Szkoła klasy wielozawodowe Zawodowa – technik ekonomista – technik handlowiec Zespół Szkół – technik mechatronik Zawodowych Technikum – technik informatyk w Wolsztynie – technik mechanik – technik logistyk – technik budownictwa

90 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Liceum klasa sportowa Ogólnokształc ące – Liceum Ogólnokształc ące - dla Dorosłych – cukiernik – kucharz Zasadnicza Szkoła – mechanik pojazdów samochodowych Zawodowa – sprzedawca – stolarz – oddziały wielozawodowe – cukiernik Zasadnicza Szkoła – piekarz Zawodowa Specjalna – ślusarz

Źródło: Informator dla kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych w Powiecie Wolszty ńskim na rok szkolny 2014/2015, Wolsztyn, luty 2014.

Oferta pozostałych publicznych placówek o światowych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński przedstawia si ę nast ępuj ąco:

1) Zespół Szkół Specjalnych w Wolsztynie, ul. 5 Stycznia 14 Funkcjonuje od 1970 roku jako Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 4. 1 wrze śnia 1999 r. decyzj ą Rady Powiatu powołany został Zespół Szkół Specjalnych . Szkoła zajmuje si ę edukacj ą i terapi ą dzieci i młodzie ży o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

W skład Zespołu Szkół wchodz ą: 1. Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 4 w Wolsztynie - szkoła podstawowa specjalna dla dzieci upo śledzonych umysłowo w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i gł ębokim, 2. Gimnazjum Specjalne Nr 4 w Wolsztynie - gimnazjum specjalne dla uczniów upo śledzonych umysłowo w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym, 3. Szkoła Specjalna Przysposabiaj ąca do Pracy w Wolsztynie - ponadgimnazjalna szkoła specjalna przysposabiaj ąca do pracy dla uczniów z upo śledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawno ściami sprz ęż onymi. 4. Zespół Wczesnego Wspomagania Rozwoju.

W celu realizacji zada ń statutowych szkoła dysponuje odpowiedni ą baz ą dydaktyczno- rewalidacyjno-rehabilitacyjn ą, mi ędzy innymi: salami techniki (gospodarstwa domowego, obróbki drewna i metalu), gabinetem informatyki, gabinetami kinezyterapii, gabinetami hydroterapii, sal ą rehabilitacji ruchowej, gabinetem integracji sensorycznej (SI), gabinetem audio-psycho-lingwistyczny (Tomatisa), pracowni ą EEG-Biofeedback, basenem

91 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 rehabilitacyjnym, gabinetem logopedycznym, gabinetami psychologa i pedagoga, salami Snoezelen (stymulacja polisensoryczna).

2) Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznej w Wolsztynie, ul. 5 Stycznia 5 Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wolsztynie jest placówk ą publiczn ą realizuj ącą zadania zgodnie z Rozp. MEN z dnia 1 lutego 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych w tym publicznych poradni specjalistycznych (DZ.U. z dnia 13 lutego 2013 r.). Organem prowadz ącym Powiatow ą Poradni ę Psychologiczno-Pedagogiczn ą w Wolsztynie jest Powiat Wolszty ński, natomiast organem nadzoru pedagogicznego jest Wielkopolski Kurator O światy.

Zgodnie ze Statutem Poradni: „1. Poradnia udziela dzieciom (w wieku od urodzenia) i młodzie ży pomocy psychologiczno- pedagogicznej, w tym pomocy logopedycznej, pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a tak że udziela rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej zwi ązanej z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży 2. Teren działania Poradni obejmuje Powiat Wolszty ński (gmina Wolsztyn, gmina Przem ęt, gmina Siedlec). 3. W uzasadnionych przypadkach pracownicy Poradni realizuj ą zadania poza Poradni ą, w środowisku dzieci i młodzie ży. 4. Poradnia udziela pomocy uczniom, ich rodzicom i nauczycielom przedszkoli, szkół i placówek maj ących siedzib ę na terenie działania Poradni. 5. W przypadku dzieci i młodzie ży oraz rodziców dzieci nieucz ęszczaj ących do przedszkola, szkoły lub placówki udziela si ę pomocy ze wzgl ędu na miejsce zamieszkania dziecka, tj. na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. 6. Na podstawie porozumienia zawartego pomi ędzy organami prowadz ącymi poradnie Poradnia mo że udziela ć pomocy uczniom, ich rodzicom i nauczycielom przedszkoli, szkół i placówek niemaj ących siedziby na terenie działania poradni oraz niezamieszkałym na terenie działania Poradni dzieciom, które nie ucz ęszczaj ą do szkoły (przedszkola), i ich rodzicom. 7.Korzystanie z pomocy udzielonej przez Poradni ę jest dobrowolne i nieodpłatne.”

Do zada ń Poradni nale ży: 1. diagnozowanie dzieci i młodzie ży, 2. udzielanie dzieciom i młodzie ży oraz rodzicom bezpo średniej pomocy psychologiczno- pedagogicznej,

92 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3. realizowanie zada ń profilaktycznych oraz wspieraj ących wychowawcz ą i edukacyjn ą funkcj ę przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwi ązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych, 4. organizowanie i prowadzenie wspomagania przedszkoli, szkół i placówek w zakresie realizacji zada ń dydaktycznych, wychowawczych i opieku ńczych.

Poradnia wydaje opinie w sprawie: − wczesnego wspomagania rozwoju, − wcze śniejszego przyj ęcia dziecka do szkoły podstawowej, − odroczenia rozpocz ęcia spełniania przez dziecko obowi ązku szkolnego, − gotowo ści szkolnej dziecka spełniaj ącego obowi ązek rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem lub oddziałem przedszkolnym, − zwolnienia ucznia z nauki drugiego j ęzyka obcego, − obj ęcia ucznia nauk ą w klasie terapeutycznej, − specyficznych trudno ści w uczeniu si ę, − udzielanie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki, − przyj ęcia ucznia gimnazjum do oddziału przysposabiaj ącego do pracy, − pierwsze ństwa w przyj ęciu ucznia z problemami zdrowotnymi do szkoły ponadgimnazjalnej, − zezwolenia na zatrudnianie młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania okre ślonej pracy lub nauki zawodu, − obj ęcia dziecka pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą w przedszkolu, − obj ęcia dziecka pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą w szkole lub placówce, − opinie okre ślone w odr ębnych przepisach.

Działalno ść Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej każdego roku jest doceniana przez coraz wi ększe grono mieszka ńców Powiatu, co potwierdzaj ą dane dotycz ące liczby osób korzystaj ących z jej usług (tabela 34). W roku szkolnym 2010/2011 z pomocy pracowników Poradni skorzystało 5 931 osób, a w roku 2012/2013 ju ż 7 477 osób (wzrost o 26,1%). Pracownicy Poradni świadcz ą swoj ą pomoc zarówno na terenie Poradni, jak i w szkołach zlokalizowanych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. W roku szkolnym 2012/2013 z pomocy świadczonej bezpo średnio na terenie Poradni skorzystało 3 407 osób, natomiast z pomocy oferowanej w szkołach - 4 070 osób.

93 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 45. Liczba osób korzystaj ących z pomocy pracowników Poradni [osoba]

Lp. Wyszczególnienie 2010/2011 2011/2012 2012/2013 1. Na terenie poradni 3 118 3 091 3 407 2. W szkołach 2 831 3 643 4 070 3. RAZEM 5 931 6 734 7 477

Źródło: Raport o stanie zada ń o światowych w Powiecie Wolszty ńskim w roku szkolnym 2012/2013

Wykres 8. Liczba osób korzystaj ących z pomocy pracowników Poradni [osoba]

Źródło: Opracowanie własne

Działalno ść diagnostyczna pozostaje nadal główn ą form ą pracy Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wolsztynie. Jest to wynikiem niezwykle du żego zapotrzebowania na tego rodzaju usługi ze strony zarówno rodziców, jak i placówek oświatowych Powiatu. W okresie sprawozdawczym 2012/2013 Poradnia w Wolsztynie przyj ęła i dokonała kompleksowej diagnozy psychologiczno-pedagogiczno-logopedycznej 2 185 uczniów, podczas gdy w roku 2010/2011 było ich o 174 uczniów mniej. Najwi ęcej uczniów zostało poddanych badaniom pedagogicznym i psychologicznym, na podstawie których okre ślany jest poziom funkcjonowania, tzn. wskazuje si ę przyczyny ewentualnych trudno ści, prognozuje o mo żliwo ściach rozwojowych badanej osoby oraz proponuje stosowne formy pomocy. W okresie 2012/2013 546 uczniów zostało poddanych badaniom przesiewowym.

94 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 46. Działalno ść diagnostyczna Poradni [osoba]

Lp. Wyszczególnienie 2010/2011 2011/2012 2012/2013 1. Badania psychologiczne 827 684 754 2. Badania pedagogiczne 786 643 731 3. Badania logopedyczne 209 117 66 4. Badania zawodoznawcze 189 148 88 5. Badania przesiewowe - - 546 6. Razem liczba uczniów 2 011 2 273 2 185 diagnozowanych w Poradni

Źródło: Raport o stanie zada ń o światowych w Powiecie Wolszty ńskim w roku szkolnym 2012/2013

W Poradni działa zespół orzekaj ący powoływany przez Dyrektora Poradni na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Zespół orzekaj ący orzeka: − o potrzebie kształcenia specjalnego dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej oraz niedostosowanych społecznie, w tym dla dzieci niewidomych i słabowidz ących, niesłysz ących i słabosłysz ących, z niepełnosprawno ści ą ruchow ą, w tym z afazj ą, z upo śledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, z upo śledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z niepełnosprawno ściami sprz ęż onymi, niedostosowanych społecznie i zagro żonych niedostosowaniem społecznym, − o potrzebie indywidualnego obowi ązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia znacznie utrudnia lub uniemo żliwia ucz ęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego, − o potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzie ży, których stan zdrowia uniemo żliwia lub znacznie utrudnia ucz ęszczanie do szkoły, − o potrzebie zaj ęć rewalidacyjno-wychowawczych dla upo śledzonych umysłowo w stopniu gł ębokim, − o potrzebie kształcenia specjalnego oraz potrzebie indywidualnego nauczania dzieci z autyzmem wydaj ą zespoły działaj ące w poradniach wskazanych przez kuratora oświaty, za zgod ą organu prowadz ącego Poradni ę, − o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawno ści do podj ęcia nauki w szkole.

Reasumuj ąc, Poradnia działa po to, by pomaga ć: I. dzieciom – skuteczniej uczy ć si ę i lepiej wykorzystywa ć wrodzone mo żliwo ści, II. rodzicom – wychowywa ć i wspomaga ć rozwój dzieci, III. nauczycielom – rozwi ązywa ć problemy dydaktyczno-wychowawcze.

95 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3) Dom Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach, ul. Wolszty ńska 13 Dom Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach jest placówk ą opieku ńczo – wychowawcz ą prowadzon ą przez Powiat Wolszty ński, natomiast nadzór pedagogiczny sprawuje Wielkopolski Kurator O światy z Poznania. Dom zapewnia opiek ę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów z terenów ekologicznie zagro żonych, środowisk miejskich i wiejskich, z deficytem zdrowotnym, zagro żonych niedostosowaniem społecznym w formie: • turnusów edukacyjnych, • turnusów promuj ących zdrowie, • turnusów integracyjnych, • turnusów terapeutycznych, • kolonii letnich, • zimowisk. „Dom Wczasów Dzieci ęcych we Wroniawach mie ści si ę w XIX – wiecznym pałacu na terenie 12 ha parku. Teren jest ogrodzony z dwoma bramami wjazdowymi i alejkami prowadz ącymi do placówki. Do dyspozycji dzieci jest 13 pokoi (5-9 osobowych) z pełnymi w ęzłami sanitarnymi; osobno dla dziewcz ąt i chłopców. W domu wczasów mo że jednocze śnie przebywa ć 75 dzieci podzielonych na grupy wychowawcze. Ilo ść grup uzale żniona jest od ilo ści dzieci przebywaj ących w placówce. Ka żda grupa ma dwóch stałych wychowawców organizuj ących zaj ęcia z wychowankami. W godzinach dopołudniowych prowadzone s ą zaj ęcia edukacyjne z zakresu edukacji regionalnej, edukacji prozdrowotnej oraz edukacji ekologicznej. Zaj ęcia popołudniowe to zaj ęcia sportowo – rekreacyjne, zaj ęcia świetlicowe, zaj ęcia muzyczno- rozrywkowe w formie konkursów, gier i zabaw dydaktycznych, gier terenowych, gier zespołowych, wycieczek pieszych i rowerowych po okolicy, wieczory przy ognisku i wiele innych. W zale żno ści od potrzeb macierzystej szkoły organizowane s ą równie ż zaj ęcia terapeutyczne dotycz ące pracy z dzieckiem nadpobudliwym, agresywnym jak równie ż zaj ęcia dotycz ące zapobiegania zjawiskom stosowania przez dzieci używek.”

Źródło: http://www.dwdpalac.com/?page_id=7

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego funkcjonuj ą równie ż inne placówki o światowe ponadgimnazjalne typu publicznego i niepublicznego, prowadzone przez inne osoby prawne ni ż jednostka samorz ądu terytorialnego oraz osoby fizyczne. Do placówek tych nale żą :

96 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

1) Zakład Doskonalenia Zawodowego w Wolsztynie przy ul. Przemysłowej 5. Zakład jest jedn ą z placówek Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Zielonej Górze - stowarzyszenia o światowego i naukowo-technicznego, który realizuje ogólnokrajowy program edukacji w zakresie o światy, wychowania, kształcenia i dokształcania.

W ramach ZDZ w Wolsztynie prowadzone s ą odpłatnie zaj ęcia w nast ępuj ących rodzajach szkół: – GIMNAZJUM DLA DOROSŁYCH; – ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA-3 lata, która kształci w zawodach: cie śla, cukiernik dekarz, elektryk, fryzjer, kucharz, lakiernik, mechanik pojazdów samochodowych, monter sieci, instalacji i urz ądze ń sanitarnych, monter zabudowy i robót wyko ńczeniowych w budownictwie, murarz – tynkarz, ogrodnik, piekarz, sprzedawca, stolarz, tapicer; – LICEUM OGÓLNOKSZTAŁC ĄCE DLA DOROSŁYCH - SYSTEM ZAOCZNY - 3 lata; – POLICEALNE STUDIUM ZAWODOWE, które kształci w zawodach: • technik informatyk - 2 lata, • technik logistyk - 2 lata, • technik bhp - 1,5 roku,

– POLICEALNE STUDIUM MENAD ŻERSKIE: • obsługa ekonomiczno-prawna podmiotów gospodarczych - 1 rok, • organizacja obsługi turystyczno - hotelarskiej - 1 rok.

2) CDS-Lider w Tuchorzy, Tuchorza 51. Placówka CDS-LIDER została wpisana do ewidencji działalno ści gospodarczej w 2004 r. Głównym przedmiotem działalno ści firmy jest odpłatne kształcenie ustawiczne dorosłych w nast ępuj ących rodzajach placówek:

‹ w Tuchorzy: – SZKOŁA POLICEALNA, która kształci w kierunkach: technik administracji, technik BHP, opiekun w domu pomocy społecznej, asystent osoby niepełnosprawnej, technik turystki wiejskiej, – LICEUM OGÓLNOKSZTAŁC ĄCE DLA DOROSŁYCH (na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej i gimnazjum), – TECHNIKUM ROLNICZE - kształcenie w systemie zaocznym,

‹ w Wolsztynie (budynek Gimnazjum nr 2. ul. Mickiewicza 4): – STUDIUM MEDYCZNE, które kształci w kierunkach: technik masa żysta, opiekun medyczny asystent osoby niepełnosprawnej , opiekun w domu pomocy społecznej.

97 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3) Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych w Wolsztynie, ul. Wschowska 15. Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych kształci na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, gimnazjum i szkoły podstawowej. Szkoła posiada uprawnienia szkoły publicznej i realizuje program Ministerstwa Edukacji Narodowej. Zaj ęcia i konsultacje prowadz ą do świadczeni nauczyciele z długoletnim sta żem, otwarci na problemy słuchaczy. Szkoła zapewnia bezpłatne pomoce dydaktyczne, ka żdy słuchacz otrzymuje podr ęczniki szkolne w formie elektronicznej (płyta CD). Po uko ńczeniu szkoły otrzymuje świadectwo uko ńczenia Liceum Ogólnokształc ącego i mo że przyst ąpi ć do egzaminu maturalnego w miejscowo ści i budynku, w którym uko ńczono szkoł ę. Zaj ęcia odbywaj ą si ę w systemie zaocznym, co 2 tygodnie w sobot ę i niedziel ę.

Cykl kształcenia obejmuje: – na podbudowie gimnazjum i szkoły podstawowej, nauka trwa 3 lata tj. 6 semestrów, – na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej lub po 1 klasie tej szkoły, nauka trwa 2 lata tj. 4 semestry (nauka od klasy 2, III semestru).

Wychodz ąc naprzeciw potencjalnym potrzebom edukacyjnym, podj ęta została inicjatywa utworzenia Europejskiego Technikum Lotniczego, kształc ącego personel lotniczo-techniczny na potrzeby kraju. Europejskie Technikum Lotnicze przy Zespole Szkół Rolniczych i Technicznych im. H. Cegielskiego w Powodowie to jedna z pi ęciu takich szkół w Polsce. Czteroletnia szkoła kształci w zawodzie technik awionik i przeznaczona dla uczniów ze zdolno ściami i dobr ą znajomo ści ą przedmiotów ścisłych - fizyki, matematyki oraz j ęzyka angielskiego. W programie nauczania, oprócz przedmiotów ogólnokształc ących, prowadzone jest nauczanie przedmiotów zawodowych tj.: podstawy elektrotechniki, elektronika, technika cyfrowa, podstawy obsługi urz ądze ń lotniczych, aerodynamika i mechanika lotu, konstrukcja statków powietrznych, budowa i eksploatacja systemów i urz ądze ń awioniki i inne. Po uko ńczeniu szkoły mo żna otrzyma ć Europejski Certyfikat Technika Awionika obsługi technicznej statków powietrznych, wa żny we wszystkich pa ństwach Unii Europejskiej i w wielu pa ństwach poza Uni ą. Szkoła dysponuje specjalistycznymi, nowocze śnie wyposa żonymi pracowniami. Na szczególn ą uwag ę zasługuj ą bogato wyposa żone w pomoce naukowe i środki multimedialne: pracownia fizyczna, technologii cyfrowej, historii, biologii, dwie sale komputerowe i laboratorium j ęzykowe.

Do kształcenia w zawodzie technik awionik przewidziane s ą nast ępuj ące laboratoria i specjalistyczne pracownie: − dwie sale wykładowe wyposa żone w pełen zestaw multimedialny,

98 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− pracownia nauczania j ęzyka angielskiego lotniczego, − pracownia technologii mechanicznej, − pracownia budowy i obsługi statków powietrznych oraz aerodynamiki i mechaniki lotu, − laboratorium elektrotechniki i elektroniki analogowej i cyfrowej, − pracownia awioniki, automatyki oraz sprz ętu elektrycznego i elektronicznego.

Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych im. H. Cegielskiego w Powodowie posiada internat z 80 miejscami w pokojach 2 i 3-osobowych.

Egzaminy maturalne Jednym z mierników oceny poziomu nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych funkcjonuj ących na terenie Powiatu Wolszty ńskiego s ą wyniki matur. Analizuj ąc wyniki matur z roku 2014 nale ży zauwa żyć, że szkoły ponadgimnazjalne z terenu Powiatu Wolszty ńskiego uzyskały wy ższ ą zdawalno ść w stosunku do średniej województwa wielkopolskiego i okr ęgu pozna ńskiego z nast ępuj ących przedmiotów: biologia, chemia, język francuski, j ęzyk niemiecki i wiedza o społecze ństwie. Najni ższy poziom zdawalno ści wśród szkół Powiatu odnotowano z przedmiotów: historia sztuki, fizyka i astronomia. Z analizy wyników z przedmiotów obowi ązkowych na egzaminie maturalnym (tj. j ęzyk polski, matematyka), nale ży zauwa żyć, że ich zdawalno ść przez uczniów szkół średnich Powiatu Wolszty ńskiego była bardzo zbli żona do średniej zdawalno ści województwa i okr ęgu. Warto podkre śli ć, że zdawalno ść z j ęzyka polskiego na terenie Powiatu była ni ższa od zdawalno ści z innych j ęzyków obcych (tj. angielskiego, niemieckiego, rosyjskiego i francuskiego). Mo że to świadczy ć o szczególnym nacisku kadry pedagogicznej szkół średnich z terenu Powiatu na nauk ę j ęzyków obcych, których znajomo ść jest jednym z podstawowych oczekiwa ń pracodawców.

Tabela 47. Zdawalno ść matur w poszczególnych przedmiotach na terenie Powiatu Wolszty ńskiego i województwa w roku szkolnym 2013/2014 [%]

Powiat Województwo Okr ęg Wyszczególnienie Wolszty ński wielkopolskie pozna ński Biologia 38,47 34,63 35,48 Chemia 56,00 48,53 48,95 Fizyka i astronomia 35,50 35,54 37,89 Geografia 45,10 45,89 46,21 Historia 41,50 46,79 47,37 Historia sztuki 15,00 45,09 45,26 Informatyka 40,80 43,24 41,92 Język angielski 68,07 68,66 69,05 Język francuski 82,00 77,40 74,79

99 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Język niemiecki 68,27 66,99 67,32 Język polski 49,62 50,33 50,32 Język rosyjski 52,50 57,51 54,93 Matematyka 44,34 45,74 45,33 Wiedza o społecze ństwie 49,57 47,05 46,67

Źródło: Okr ęgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu

W strukturze organizacyjnej Powiatu Wolszty ńskiego wydzielony został Wydział O światy, Kultury, Sportu i Turystyki , który zatrudnia czterech pracowników i mie ści si ę w budynku Starostwa Powiatowego. Zakres działa ń Wydziału wynika z ustawowych kompetencji samorz ądu powiatowego oraz inicjatyw podejmowanych przez pracowników wynikaj ących z usługowej i pomocniczej roli, jak ą spełnia administracja samorz ądu powiatowego w stosunku do gmin. Do najwa żniejszych obszarów działa ń wydziału w zakresie o światy nale żą : − kreowanie polityki o światowej powiatu, − racjonalne planowanie rozwoju szkół i placówek o światowych powiatu, − obsługa procesu przekształce ń, zakładania i likwidacji szkół, − współpraca z PUP, Powiatow ą Rad ą Zatrudnienia i organizacjami gospodarczymi w zakresie dostosowania oferty szkół do potrzeb rynku pracy, − prowadzenie Domu Wczasów Dzieci ęcych, − prowadzenie Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, − prowadzenie spraw kadrowych dyrektorów szkół i placówek, koordynacja polityki kadrowej szkół, − prowadzenie procedur awansu zawodowego nauczycieli, − organizacja systemu doradztwa i doskonalenia nauczycieli, − wydawanie decyzji dotycz ących skierowania uczniów do szkół specjalnych i o środków szkolno-wychowawczych, − koordynacja rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych, − współpraca z uczelniami wy ższymi prowadz ącymi kształcenie na terenie powiatu, − współpraca ze szkołami niepublicznymi działaj ącymi na terenie powiatu, − wspieranie innowacji programowych, − współpraca z Okr ęgow ą Komisj ą Egzaminacyjn ą i Kuratorium, − wspieranie i dotowanie inicjatyw organizacji pozarz ądowych działaj ących na polu edukacji, w tym realizacja procedur po żytku publicznego, − organizacja współpracy mi ędzynarodowej w obszarze edukacji,

100 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− koordynacja szkolnych konkursów o zasi ęgu krajowym i regionalnym np. konkursy wiedzy i Unii Europejskiej, wiedzy o samorz ądzie terytorialnym itp., − prowadzenie rejestrów i ewidencji szkół niepublicznych, − prowadzenie SIO, zbiorczego arkusz organizacyjnego VULCAN, − obsługa systemów stypendiów: stypendiów Starosty, Marszałka, nagród Starosty, − pozyskiwanie środków na działalno ść edukacyjn ą poprzez przygotowywanie wniosków o rezerw ę MEN oraz inne fundusze celowe, − obsługa procesów negocjacji: programów współpracy z organizacjami pozarz ądowymi w zakresie po żytku publicznego oraz regulaminów nagród i dodatków dla nauczycieli.

Źródło: http://bip.wokiss.pl/wolsztynp/bip/starostwo-powiatowe1/wydzialy/wydzial-oswiaty-kultury-sportu-i- turystyki/informacje-ogolne1.html

Zgodnie ze „ Sprawozdaniem z działalno ści Wydziału O światy, Kultury, Sportu i Turystyki w latach 2010-2014 ”: − w szkołach ponadgimnazjalnych utworzono nowe kierunki nauczania: technik mechatronik w ZSZ, technik obsługi turystycznej, technik spedytor i technik architektury krajobrazu w ZSRiT; − wg SIO z 15.04.2014 r. obsadzonych było 239 etatów nauczycielskich; − w latach 2010-2014 pracownicy Wydziału zorganizowali 8 sesji egzaminacyjnych na stopie ń nauczyciela mianowanego – awans uzyskało 49 pedagogów, − wg SIO z 15.04.2014 r. w szkołach publicznych uczyło si ę 2 507 osób, w tym: ZSZ – 1 159 osób, ZSO – 732 osoby, ZSRiT – 382 osoby i ZSS – 234 osoby; − w latach 2010-2014 na stypendia dla uczniów szkół prowadzonych przez Powiat Wolszty ński wydano 367 063,00 zł (w tym: w 2010 r. – 69 504,00 zł, w 2011 r. – 68 224,00 zł, w 2012 r. – 83 712,00 zł, w 2013 r. – 76 935,00 zł, w 2014 r. – 68 688,00 zł); − pracownicy Wydziału przygotowuj ą i nadzoruj ą wypłat ę dotacji dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. W 2010 r. placówki te otrzymały 191 624 zł, w 2011 r. – 201 935 zł, w 2012 r. – 231 486 zł, w 2013 r. – 235 330 zł; − corocznie pracownicy Wydziału organizuj ą Konkurs Wiedzy o Powiecie Wolszty ńskim dla uczniów szkół podstawowych. W latach 2010-2014 wzi ęło w nim udział 336 uczestników; − pracownicy Wydziału organizuj ą tak że coroczny otwarty konkurs fotograficzny „Powiat Wolszty ński – wiedzie ć wi ęcej”. W latach 2010-2013 wpłyn ęło 513 fotografii; − pracownicy Wydziału koordynuj ą równie ż działalno ść Młodzie żowej Rady Powiatu Wolszty ńskiego;

101 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− w ramach współpracy mi ędzynarodowej, ka żdego roku podczas wakacji, pracownicy Wydziału organizuj ą pobyt dzieci (z opiekunami) z Ukrainy. W latach 2010-2014 Powiat go ścił 136 osób.

Równie ż seniorzy z terenu Powiatu Wolszty ńskiego maj ą zapewniony dost ęp do oferty edukacyjnej poprzez funkcjonowanie Uniwersytet Trzeciego Wieku , który rozpocz ął działalno ść w Wolsztynie w 2003 r. Do podstawowych celów Uniwersytetu nale żą m.in. prowadzenie form działalno ści edukacyjnej, zdrowotnej, kulturalnej, twórczej i krajoznawczo-turystycznej dla osób starszych, wł ączanie ich do systemu kształcenia ustawicznego oraz stworzenie warunków do dobrego starzenia si ę. Maj ą temu słu żyć wykłady, seminaria, konferencje naukowe prowadzone przez wybitnych specjalistów z ró żnych dziedzin, spotkania z lud źmi nauki, kultury, polityki i gospodarki, działaj ącymi zarówno w środowisku wolszty ńskim jak równie ż w kraju. Uniwersytet zakłada tak że prowadzenie nauki j ęzyków obcych, rehabilitacji zdrowotnej, aktywnej działalno ści turystyczno-krajoznawczej, działalno ści w zespołach, klubach, sekcjach zainteresowa ń prowadzonych przez specjalistów i słuchaczy, prowadzenie akcji informacyjnej i wydawniczej oraz pozyskiwanie środków finansowych z przeznaczeniem na UTW. Obecnie Uniwersytet prowadzi zaj ęcia w nast ępuj ących sekcjach: − aerobik wodny, − bryd żowa, − bowlingowi, − kulinarna, − lingwistyczna (angielska i niemiecka), − literacka, − rękodzieła artystycznego, − Nordic Walking, − taneczna, − turystyczna.

Warto podkre śli ć, że oferta UTW w Wolsztynie jest systematycznie poszerzana i dopasowywana do potrzeb jego uczestników, co niewątpliwie stwarza nowe mo żliwo ści dla osób starszych z terenu Wolsztyna i okolic.

102 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

5.1.2. Ochrona zdrowia Podstawowe potrzeby wi ększo ści mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w zakresie opieki zdrowotnej zaspokajają publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej zlokalizowane w poszczególnych gminach Powiatu.

Tabela 48. Placówki świadcz ące usługi z zakresu POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej) na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Gmina Wyszczególnienie Adres Samodzielny Publiczny Zakład Opieki ul. Wschowska 3 64-200 Wolsztyn Zdrowotnej w Wolsztynie Samodzielny Publiczny Zakład Opieki ul. Szkolna 13 64-200 Wolsztyn Zdrowotnej w Wolsztynie Samodzielny Publiczny Zakład Opieki ul. Mickiewicza 22 64-200 Wolsztyn Zdrowotnej w Wolsztynie Przychodnia Specjalistyczno- Gmina Diagnostyczna „Centrum Medyczne” ul. Dworcowa 3 64-200 Wolsztyn Wolsztyn Maria Le śniczak i Iwona Zys Spółka Cywilna Wolsztyn Przychodnia Lekarza Rodzinnego i ul. Pozna ńska 32 64-200 Wolsztyn Zespół Specjalistów Poradni Lekarskich Przychodnia Lekarza Rodzinnego i ul. Strady ńska 4 64-200 Wolsztyn Zespół Specjalistów Poradni Lekarskich Praktyka Lekarza Rodzinnego Ryszard ul. Sadowa 27a 64-200 Wolsztyn Radomski Niepubliczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarza ul. Akacjowa 6 64-234 Bucz Rodzinnego „Zdrowie” S.C. Centrum Medyczne Salus Łuksza Gmina ul. Jagiello ńska 22a 64-234 Przem ęt Przem ęt Rz ądkowski Spółka Jawna NZOZ Przychodnia Lekarza Rodzinnego ul. Powsta ńców Wlkp. 57 64-234 Kaszczor Ośrodek Zdrowia w Mochach Zieli ńscy ul. Wolszty ńska 12 64-234 Mochy Spółka Jawna Zespół Lekarza Rodzinnego Gminy ul. Zb ąszy ńska 72 64-225 Kopanica Siedlec Gmina Zespół Lekarza Rodzinnego Gminy Bel ęcin 97 64-231 Bel ęcin Siedlec Siedlec Zespół Lekarza Rodzinnego Gminy ul. Osiedlowa 2 64-212 Siedlec Siedlec "Kami ński, Buschke, Surowi ńska, Lekarze Spółka Partnerska" - 64-212 Siedlec, ul. Osiedlowa 2 - spółka zapewnia usługi opieki zdrowotnej we wszystkich trzech ośrodkach zdrowia: Siedlec, Kopanica, Bel ęcin

Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Wolsztynie oraz gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Ka żdy z ww. wymienionych placówek ochrony zdrowia świadczy usługi z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, do których nale żą : udzielanie świadcze ń zdrowotnych (głównie przez lekarza specjalist ę medycyny rodzinnej) oraz promocja zdrowia.

103 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Placówk ą świadcz ącą najbardziej kompleksowe usługi z zakresu ochrony zdrowia jest Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wolsztynie, który świadczy głównie usługi szpitalne. SP ZOZ w Wolsztynie jest odr ębn ą jednostk ą organizacyjn ą utworzon ą przez Powiat Wolszty ński, który jest dla niego Organem Zało życielskim. Zakład udziela świadcze ń zdrowotnych w zakresie: − leczenia szpitalnego, − ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, − ratownictwa i transportu medycznego, − podstawowej opieki zdrowotnej, − działalno ści profilaktycznej, − diagnostyki, − rehabilitacji leczniczej.

W ramach struktury organizacyjnej SP ZOZ w Wolsztynie funkcjonuj ą: I. Szpital 1) Oddział chorób wewn ętrznych, 2) Oddział chirurgiczny ogólny, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy w oddziale chirurgicznym ogólnym, 3) Oddział poło żniczo – ginekologiczny, 4) Oddział pediatryczny, 5) Oddział neonatologiczny, 6) Oddział anestezjologii i intensywnej terapii, 7) Blok operacyjny, 8) Izba przyj ęć szpitala, 9) Apteka szpitalna,

II. Oddział rehabilitacyjny III. Ambulatoryjne świadczenia zdrowotne 1. Poradnie specjalistyczne: 1) Poradnia chirurgiczna, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy, 2) Poradnia chirurgii urazowo – ortopedycznej, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy, 3) Poradnia poło żniczo – ginekologiczna, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy, 4) Poradnia urologiczna, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy,

104 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

5) Poradnia neurologiczna, a) gabinet diagnostyczno – zabiegowy, 6) Poradnia medycyny pracy, 7) Poradnia rehabilitacyjna, 8) Pracownia fizjoterapii, 9) Ambulatorium ogólne - wykonuj ące zadania z zakresu nocnej i świ ątecznej opieki zdrowotnej, 10) Ośrodek rehabilitacji dziennej, 11) Zespół ratownictwa medycznego podstawowy, 12) Zespół ratownictwa medycznego specjalistyczny, 13) Dyspozytornia medyczna, 14) Zespół transportu sanitarnego. 2. Dział diagnostyki medycznej: 1) Pracownia diagnostyki laboratoryjnej, 2) Pracownia diagnostyki mikrobiologicznej, 3) Pracownia rentgenodiagnostyki ogólnej, 4) Pracownia tomografii komputerowej, 5) Pracownia endoskopii. 3. Podstawowa opieka zdrowotna: 1) Poradnia Lekarza POZ w Wolsztynie, a) gabinet diagnostyczno - zabiegowy w Poradni Lekarza POZ i Nocnej i Świ ątecznej Opiece Zdrowotnej w Wolsztynie, b) punkt szczepie ń w Poradni Lekarza POZ w Wolsztynie. 2) Poradnia Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Obrze a) gabinet diagnostyczno - zabiegowy w Poradni Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Obrze, b) punkt szczepie ń w Poradni Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Obrze. 3) Poradnia Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Świ ętnie a) gabinet diagnostyczno - zabiegowy w Poradni Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Świ ętnie, b) punkt szczepie ń w Poradni Lekarza POZ w Wolsztynie filia w Świ ętnie.

IV. Zakład piel ęgnacyjno – opieku ńczy.

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego świadczona jest równie ż ambulatoryjna opieka specjalistyczna, usługi z zakresu stomatologii, usługi rehabilitacyjne oraz usługi z zakresu higieny szkolnej.

105 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Powy ższe instytucje zapewniaj ą dobry dost ęp do podstawowej opieki zdrowotnej, jednak że uci ąż liwym problemem jest brak dostatecznego dost ępu do niektórych specjalistów w ramach powszechnej opieki, a nie świadczonej przez jednostki prywatne.

5.1.3. Sport i rekreacja Sport w Powiecie Wolszty ńskim jest nieodzownym elementem życia wielu jego mieszka ńców, dlatego te ż, istotne jest systematyczne tworzenie i rozbudowa niezb ędnej bazy sportowej w gminach Powiatu, która przyczyni si ę do poprawy warunków uprawiania sportu, a w niedługim czasie mo że zaowocowa ć osi ąganiem coraz lepszych wyników przez młodzie ż oraz zwi ększeniem liczby osób uprawiaj ących sport.

Baz ę sportow ą Powiatu Wolszty ńskiego tworz ą obiekty sportowe i rekreacyjne zlokalizowane w poszczególnych gminach Powiatu, szczegółowy ich wykaz wraz z istniej ącymi klubami sportowymi zawiera tabela 38.

Tabela 49. Wykaz obiektów sportowych i rekreacyjnych oraz klubów sportowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Obiekty sportowe i rekreacyjne na terenie Gmina Kluby sportowe Powiatu - kompleks „ORLIK 2012” w obiektach: 1) Wolsztyn – MOSiR ul. Komorowska, 2) ZSZ Wolsztyn ul. Kusoci ńskiego, 3) ZSOiP Wolsztyn ul. Poniatowskiego, - KPR „Wolsztyniak” 4) ZRiT Powodowo Powodowo, - UMKS "ISKRA" Wolsztyn - boisko wielofunkcyjne przy obiektach: - WMLKS "NADODRZE" Powodowo 1) SP nr 1 Wolsztyn ul. Poniatowskiego, - Wolszty ński Klub Żeglarski 2) ZS Obra, - KS "GROM" Wolsztyn 3) GIM K ębłowo, - MLKS "ORKAN" Chorzemin 4) SP Stary Widzim, - LKS "ZNICZ" Obra - stadiony sportowe z widowni ą w obiektach: - UKS "SZACH" 1) Miejski – MOSiR, - UKS "JUNIOR" K ębłowo 2) Obra ul. Wolszty ńska, - UMKS "ZRYW" Wolsztyn 3) Chorzemin, - LKS "LE ŚNIK-JUNIOR" Świ ętno - boiska piłkarskie i płyty piłkarskie: - UKS 3 WODNIK Wolsztyn 1) Świ ętno, - PZ LZS 2) Miejski – MOSiR , - KTS „Latina” Gmina Wolsztyn 3) Kębłowo, - MUKS Wolsztyn 4) Obra ul. Wolszty ńska, - UKS „PRO-INTEGRACJA” 5) Go ścieszyn, - UKS „MUSTANG” Obra 6) Wroniawy, - Klub Rugby „Lokomotywa Wolsztyn” - hale widowiskowo-sportowe z widowni ą: - Oddział Regionalny Olimpiady 1) Gimnazjum nr 1 Wolsztyn, Specjalne Polska 2) MSS „ Świtezianka” ul. Marcinkowskiego, - Stowarzyszenie Turystyka - hale sportowe 36x18/19 m: Rekreacja Sport „H2O” 1) SP nr 3 Wolsztyn, - UKS TEAKWONDO Wolsztyn 2) Gimnazjum K ębłowo, - LKS „D ąb” K ębłowo 3) ZSRiT Powodowo, - LKS „Czantoria” Go ścieszyn 4) ZS-P Świ ętno, - LKS „Sokół” Wroniawy 5) ZSZ Wolsztyn, - LKS „Le śnik” Świ ętno - sale gimnastyczne 24x12 m: - Wolszty ński Klub Biegowy 1) Obra - ZS-G, - UKS „TRAKTOR” Wolsztyn 2) SP Stary Widzim, 3) SP Wroniawy, 4) ZSOiP Wolsztyn, - salki sportowe 18 x 9 m. i mniejsze:

106 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

1) Miejski – MOSiR, 2) SP nr 3 Wolsztyn, 3) ZSRiT Powodowo, 4) SP nr 1 Wolsztyn, - kryte pływalnie w MOSiR, - SKATEPARK, - kompleks boisk otwartych w m. Rudno, - boiska do gry: 1) Wolsztyn ul. Żeromskiego (boisko wielofunkcyjne), 2) Wolsztyn ul. Garbarska (boisko wielofunkcyjne), 3) Komorowo (kosz), 4) Chorzemin (kosz), 5) Obra ul. Wolszty ńska (boisko wielofunkcyjne), 6) SP nr 1 Wolsztyn (piłka r ęczna), 7) SP nr 3 Wolsztyn (kosz, piłka r ęczna), 8) SP Wroniawy (boisko uniwersalne), 9) Gimnazjum nr 1 Wolsztyn (piłka siatkowa pla żowa, piłka r ęczna), 10) ZSRiT Powodowo (kosz, piłka r ęczna), - korty tenisowe: 1) Miejski – MOSiR, 2) SP nr 3 Wolsztyn, - urz ądzenia lekkoatletyczne: 1) Miejski – MOSiR, 2) SP nr 1 Wolsztyn, 3) SP nr 3 Wolsztyn, 4) SP Stary Widzim, 5) ZSRiT Powodowo, 6) Obra ul. Wolszty ńska, 7) ZSZ Wolsztyn, - kąpieliska strze żone w miejscowo ściach: Wolsztyn, Karpicko i Obra, - strzelnica sportowa w m. Krutla, - przystanie: 1) Wolszty ński Klub Żeglarski Niałek Wielki, 2) Przysta ń kajakowa Park Miejski, - place zabaw ; - KS „ORZEŁ” Bel ęcin, - KS „SOKÓŁ ORKAN” Chobienice, - KS „T ĘCZA” Tuchorza, - boiska piłkarskie, - LKS „TUCHORZAK” Tuchorza, - boiska wielofunkcyjne, - LKS „BŁYSKAWICA” Jaromierz, Gmina Siedlec - boiska ORLIK 2012 w miejscowo ściach Kopanica i - LZS „GWIAZDA” Siedlec, Chobienice, - Ludowy Zespół LZS, - place zabaw dla dzieci, - UKS „ABSOLWENT” Siedlec, - UKS „ PIONIER” Bel ęcin, - UKS „SKOCZEK” Kopanica, - LZS „OLIMP” Siedlec, - LZS Start Starkowo, - Orlik Przem ęt, - KS „KUK-SON” Pawłowie, - Stadiony i boiska przede wszystkim do piłki no żnej - UKS Gambit Bucz, usytuowane w: Przem ęcie, Buczu, Radomierzu, - UKS Krokus Wiele ń, Mochach, Kaszczorze, Starkowie, Solcu, Błotnicy, - Stowarzyszenie Przyjaciół Moch, Gmina Przem ęt Osłoninie, - SKS „Helios” Bucz, - Parki Fitness w miejscowo ściach: Przem ęt, Mochy, - UKS „Pohl Judo Przem ęt”, Osłonin, Kluczewo, - HKS „Azymut” Mochy, - Place zabaw w ka żdej miejscowo ści w gminie - UKS „Sokół” Kaszczor, - Rywal „KLON” Mochy,

Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet z gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Jak wida ć z danych przedstawionych w tabeli 38, najwi ęcej obiektów sportowo-rekreacyjnych pod wzgl ędem ich ró żnorodno ści znajduje si ę na terenie Gminy Wolsztyn (a zwłaszcza na

107 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 terenie miasta). Mieszka ńcy Powiatu, oprócz podstawowej infrastruktury sportowej (tj. boisk sportowych, hal sportowych, Orlików) mog ą równie ż korzysta ć z: krytej pływalni, kortów tenisowych, siłowni na powietrzu, strzelnicy sportowej oraz przystani wodnych.

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego oprócz klubów sportowych (w tym uczniowskich) wymienionych w tabeli 38, działa równie ż wiele stworzysze ń kultury fizycznej, do których nale żą m.in.: − Powiatowe Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Wolsztynie, − WMLKS „Nadodrze” Powodowo, − Towarzystwo Sportowe „Old-Boy” Wolsztyn, − Parafialny Klub Rekreacyjno-Sportowy „Józef” Wolsztyn, − Gminny Szkolny Zwi ązek Sportowy w Siedlcu, − „Jazda Wolsztyn”, − Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Słoneczko”, − Wolszty ński Klub Sportów Górskich, − Jednostka Terenowa Mundurowego Klubu Motorowego Rzeczpospolitej Polskiej Region Wolsztyn, − Stowarzyszenie Kultury Fizycznej „TRI EXPERTS WOLSZTYN”, − Stowarzyszenie Kultury Fizycznej „Wolszty ński Klub Biegowy”.

Stowarzyszeniem najpr ęż niej działaj ącym o zasi ęgu powiatowym jest Powiatowe Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Wolsztynie, które prowadzi działalno ść nieodpłatn ą po żytku publicznego. Posiada ono osobowo ść prawn ą oraz działa jako zwi ązek 34 stowarzysze ń, zrzeszaj ąc kluby sportowe i inne organizacje pozarz ądowe, realizuj ące cele i zadania w zakresie kultury fizycznej, sportu i turystyki, maj ące siedzib ę na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. Powiatowe Zrzeszenie LZS jest członkiem Wielkopolskiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe.

Celem Zrzeszenia jest realizacja zada ń publicznych w zakresie: 1) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej i sportu, 2) działania na rzecz osób niepełnosprawnych, 3) ochrony i promocji zdrowia, 4) działa ń na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy mi ędzy społecze ństwami, 5) promocji i organizacji wolontariatu, 6) działalno ści wspomagaj ącej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarz ądowe kultury fizycznej i turystyki,

108 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

7) nauki, edukacji, o światy i wychowania, 8) działalno ści na rzecz osób w wieku emerytalnym, 9) działalno ści wspomagaj ącej rozwój wspólnot i społeczno ści lokalnych, 10) działalno ści na rzecz rodziny, macierzy ństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka, 11) przeciw działania uzale żnieniom i patologiom społecznym, 12) wypoczynku dzieci i młodzie ży, 13) turystyki i krajoznawstwa.

Dla osi ągni ęcia własnego celu, Zrzeszenie podejmuje nast ępuj ące działania: 1) Programuje i promuje rozwój kultury fizycznej, sportu i turystyki oraz zapewnia jego realizacj ę w oparciu o pomoc organów samorz ądowych i rz ądowych oraz współdziała w tym celu ze wszystkimi zainteresowanymi instytucjami i organizacjami, 2) Organizuje zawody oraz imprezy rekreacyjne, sportowe, turystyczne i krajoznawcze dla swych członków oraz w środowisku działania, jak równie ż bierze udział w imprezach o podobnym charakterze organizowanych przez organy samorz ądowe i pa ństwowe oraz inne organizacje, stowarzyszenia i zwi ązki sportowe, 3) Propaguje pi ękno ojczystego kraju, zapoznaje z jego dorobkiem kulturalnym i społeczno gospodarczym oraz współdziała w zakresie ochrony przyrody, krajobrazu i zabytków kultury, 4) Rozwija w różnych formach propagand ę wychowania fizycznego sportu i turystyki mi ędzy innymi przez własne wydawnictwa, 5) Stwarza dzieciom i młodzie ży mo żliwo ść podnoszenia poziomu sportowego, a tak że rywalizacji w zakresie sportu i turystyki, 6) Organizuje kursy, konferencje, seminaria, kolonie, obozy i szkolenia, 7) Organizuje szkolenie dzieci i młodzie ży uzdolnionej sportowo oraz sportowców niepełnosprawnych, 8) Zarz ądza posiadanymi urz ądzeniami sportowymi i turystycznymi, rozwija działalno ść w zakresie budownictwa, remontów i konserwacji urz ądze ń sportowych i turystycznych, 9) Współdziała w zakresie rozwoju wychowania fizycznego, sportu i turystyki z innymi wła ściwymi instytucjami i organizacjami, 10) Organizuje działania na rzecz integracji europejskiej oraz kontakty i współprac ę mi ędzynarodow ą w zakresie promocji zdrowia, sportu, rekreacji i turystyki, 11) Podejmuje inne przedsi ęwzi ęcia zgodne z prawem w ramach statutowej działalno ści, jakie oka żą si ę celowe dla rozwoju kultury fizycznej, sportu i turystyki, 12) Powołuje i prowadzi sekcje sportowe, 13) Wyst ępuje z ofertami na ogłaszane konkursy na realizacj ę zada ń publicznych.

109 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Istniej ące obiekty sportowe wykorzystywane s ą do organizacji wielu imprez sportowych o zasi ęgu lokalnym, powiatowym, jak i mi ędzynarodowym. Kalendarz imprez sportowych zaplanowanych i organizowanych m.in. przez Powiat Wolszty ński w 2014 roku, przedstawia tabela 39.

Tabela 50. Kalendarz imprez sportowych w 2014 roku organizowanych przez Powiat Wolszty ński

Źródło: http://www.powiatwolsztyn.pl/kalendarz-imprez_cms_85_82.html

W latach 2010-2013 Powiat Wolszty ński zajmował wysokie miejsca w ogólnopolskim współzawodnictwie sportowym dzieci i młodzie ży. W 2010 r. sportowcy zdobyli 453,15 pkt, co dało im VII miejsce w województwie wielkopolskim w klasyfikacji powiatów i 63 miejsce w kraju. W 2011 r. z 441,74 pkt Powiat Wolszty ński zaj ął VII miejsce w województwie

110 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 wielkopolskim w klasyfikacji powiatów oraz 64 miejsce w kraju. W 2012 r. zawodnicy z terenu Powiatu zdobyli 585,2 pkt, co dało Powiatowi VI miejsce w województwie (III miejsce w śród powiatów i miast do 100 tys. mieszka ńców) oraz 51 miejsce w kraju. Z kolei w 2013 r. Powiat Wolszty ński zaj ął VI miejsce w Wielkopolsce (III miejsce w śród powiatów i miast do 100 tys. mieszka ńców) i 59 miejsce w kraju zdobywaj ąc 504,39 pkt.

Oprócz tego typu imprez sportowych, cyklicznie organizowane s ą równie ż zawody sportowe w ró żnych dyscyplinach w poszczególnych placówkach szkolnych i sportowych zlokalizowanych na terenie Powiatu. Do przykładowych imprez sportowych mo żna zaliczy ć: – Mistrzostwa w sztafetowych biegach przełajowych, – Dru żynowe Mistrzostwa w tenisie stołowym, – Dru żynowe Mistrzostwa w pływaniu, – Dru żynowe Mistrzostwa w badmintonie, – Mistrzostwa w halowej piłce no żnej, – Dru żynowe Mistrzostwa w szachach, – Mistrzostwa w piłce r ęcznej, – Mistrzostwa w koszykówce, – Mistrzostwa w piłce siatkowej, – Mistrzostwa w aerobiku grupowym, – Mistrzostwa w unihokeju, – Mistrzostwa w indywidualnych biegach przełajowych, – Indywidualne mistrzostwa w lekkiej atletyce, – Mistrzostwa w czwórboju lekkoatletycznym, – Mistrzostwa w piłce no żnej chłopców, – Mistrzostwa w siatkowej piłce pla żowej.

5.1.4. Kultura Życie kulturalne Powiatu Wolszty ńskiego zwi ązane jest głównie z działalno ści ą bibliotek, domów kultury, zespołów, orkiestr i licznych organizacji społecznych funkcjonuj ących na terenie poszczególnych gmin Powiatu. Do palcówek pełni ących funkcje kulturalne na terenie Powiatu nale żą : − gminne domy kultury: o Wolszty ński Dom Kultury, o Filia Wolszty ńskiego Domu Kultury w K ębłowie, o Gminny O środek Kultury w Przem ęcie, o Gminny O środek Kultury w Siedlcu,

− biblioteki i filie:

111 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

o Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Wolsztynie, o Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn im. Stanisława Platera, o Biblioteka Publiczna Gminy Przem ęt z siedzib ą w Buczu o Filia Biblioteczna w Kaszczorze, o Filia Biblioteczna w Mochach, o Filia Biblioteczna w Przem ęcie, o Biblioteka Publiczna w Siedlcu, o Biblioteka Publiczna w Kopanicy, o Biblioteka Publiczna w Chobienicach, o Biblioteka Publiczna w Tuchorzy; − muzea: o Muzeum Regionalne w Wolsztynie, w skład którego wchodz ą: ° Muzeum Marcina Ro żka w Wolsztynie, ° Muzeum Doktora Roberta Kocha w Wolsztynie, ° Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski.

Wymienione placówki od lat uczestnicz ą w organizacji imprez kulturalnych, rozrywkowych oraz artystycznych odbywaj ących si ę na terenie gmin i Powiatu. Prowadz ą równie ż zaj ęcia, podczas których dzieci i młodzie ż z terenu Powiatu mog ą kształci ć i rozwija ć swoje uzdolnienia, zamiłowania oraz zainteresowania.

W niektórych domach kultury działaj ą równie ż zespoły artystyczne tj.: 1) Wolszty ński Dom Kultury: – Studio Piosenki ,,Mini Forte’’, – Studio Piosenki ,,Cantabile’’, – Grupa wokalna ,,K ębłowianki’’, – Zespół Pie śni i Ta ńca ,,K ębłowo’’, – Zespół ,,Bastet’’, – Zespół ,,Arabeska’’, – Zespół ,,Akcent’’ (ognisko baletowe), – Hip – hop, – Studio ta ńca nowoczesnego, – Grupa teatralna ,,Focus’’ 2) Gminny O środek Kultury w Siedlcu: – Zespół „Perły - Sumsiodki’’ (Siedlec), – Zespół „Tuchorzacy’’ (Tuchorza), – Chór ”Camerata’’ (Kopanica), – Teatr Paragraf -2 (Siedlec),

112 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3) Gminny O środek Kultury w Przem ęcie: – Zespół wokalny ,,Gioielli’’, – Grupa ma żoretek ,,Vena’’ , – Młodzie żowa Orkiestra D ęta, – Grupa Teatralna ,,Zaczarowana doro żka’’.

Najbardziej kompleksowe usługi ze wszystkich domów kultury świadczy Wolszty ński Dom Kultury. Działa on od 1973 r. w oparciu o statut nadany Uchwał ą Nr IV/30/2011 Rady Miejskiej w Wolsztynie z dnia 26 stycznia 2011r. Obejmuje swoj ą działalno ści ą teren Gminy Wolsztyn. Prowadzi wielokierunkow ą działalno ść na podstawie programu i kalendarza imprez akceptowanego przez Rad ę Miejsk ą, a tak że Komisj ę Kultury, O światy i Sportu, Rady Miejskiej w Wolsztynie. Do podstawowych zada ń Wolszty ńskiego Domu Kultury nale ży: rozpoznawanie, rozbudzanie zainteresowa ń i potrzeb kulturalnych społecze ństwa oraz kształtowanie wzorów aktywnego uczestnictwa w kulturze. Wymienione wy żej zadania realizuje poprzez organizowanie: zespołowego uczestnictwa w kulturze, ró żnorodnych form edukacji kulturowej oraz imprez kulturalnych i rekreacyjnych. W ci ągu roku szkolnego Wolszty ński Dom Kultury proponuje dzieciom, młodzie ży i dorosłym wiele ciekawych sekcji i kół zainteresowa ń, do których nale żą : – rytmika dla najmłodszych, – rytmika z elementami baletu, – ogniska baletowe, – zespoły ta ńca nowoczesnego, – Studio Ta ńca, – sekcja kabaretowo-tetarlna, – sekcja r ękodzieła artystycznego, – zespół wokalny MINI FORTE, – Studio Piosenki CANTABILE, – szkółka szachowa, – szkółka w ędkarska, – sekcja modelarska, – sekcja plastyczna, – sekcja rze źby, – sekcja bryd ża sportowego, – Zespół Pie śni i Ta ńca "K ębłowo" - kapela i zespoły taneczne, – Klub Seniora, – Wolszty ński Uniwersytet Trzeciego Wieku,

113 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

– Klub miło śników języka francuskiego.

Ogółem Wolszty ński Dom Kultury i fili ę w K ębłowie odwiedza cotygodniowo około 700 osób w ró żnym przedziale wiekowym. Corocznie WDK organizuje około 250 - 300 ró żnych imprez, od wewn ątrz sekcyjnych do najwi ększych - ogólnospołecznych, w których udział bierze około 100 - 120 tys. osób. Wolszty ński Dom Kultury jest organizatorem i współorganizatorem szeregu imprez, których tradycja si ęga ju ż kilku lub nawet kilkunastu lat. Do najwa żniejszych nale ży zaliczy ć: Dni Ziemi Wolszty ńskiej, Konkurs na Szopk ę Gwiazdkow ą, Kol ędowe Spotkania Chórów i Zespołów Wokalnych, Festiwal Organowy, Festyn Jesienny, Półkolonie Parafialne, Biegi Mikołajkowe.

Źródło: http://www.domkulturywolsztyn.pl/o_wdk_31.html

Równie wa żną instytucj ą kultury na terenie Powiatu Wolszty ńskiego jest Muzeum Regionalne w Wolsztynie. Funkcjonuje od 1976 r. i w jego skład wchodz ą: 1) Muzeum Regionalne im. Marcina Ro żka: Muzeum mie ści si ę w budynku z lat 1933-34, który zaprojektował i wybudował na swoje mieszkanie i pracowni ę rze źbiarsk ą znany rze źbiarz Marcin Ro żek (1885 - 1940). Był on twórc ą znanych pomników, m.in. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, „Siewcy” w Luboniu, Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina w Poznaniu, a tak że rze źby Chrystusa Króla na pozna ńskim pomniku Serca Jezusowego. W 1968 r., na bazie zbiorów podarowanych przez siostry rze źbiarza, utworzono tu muzeum. W bogato zdobionej przez artyst ę wilii oraz w pi ęknie utrzymanym ogrodzie na tyłach budynku znajduje si ę stała ekspozycja rze źb i obrazów. Ogród wychodzi bezpo średnio na promenad ę nad brzegiem Jez. Wolszty ńskiego.

2) Muzeum Roberta Kocha: Muzeum znajduje si ę na parterze budynku, w którym w latach 1872 -1880 mieszkał i pracował niemiecki lekarz Robert Koch - mikrobiolog, odkrywca pr ątka gru źlicy, zarazków cholery, malarii i śpi ączki; laureat Nagrody Nobla (1905) z zakresu medycyny. Eksponowane są w nim pami ątki zwi ązane z wielkim uczonym, zarówno te z okresu pobytu w Wolsztynie, jak i z innych miejsc, gdzie prowadził swoje badania. Działa tu równie ż Fundacja Jego imienia oraz Stowarzyszenie Naukowe, których zadaniem jest promowanie osi ągni ęć naukowych z dziedziny mikrobiologii, farmakologii i pulmonologii. W salach muzeum mie ści si ę wystawa biograficzna po świ ęcona wielkiemu uczonemu.

3) Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski: Skansen poło żony jest przy zachodnim brzegu Jeziora Wolszty ńskiego, około 800 m od centrum Wolsztyna. Idea skansenu na ternie Zachodniej Wielkopolski powstała ju ż pod

114 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 koniec lat 60-tych. Ostatecznie na lokalizacje tego przedsi ęwzi ęcia wybrano niespełna 3,5 hektarowy teren przy ulicy Bohaterów Bielnika. Pierwsze budynki zacz ęto stawia ć w 1976 roku a dla zwiedzaj ących skansen został udost ępniony 10 lat pó źniej. Wraz z upływem lat ekspozycja stale si ę rozrasta i uzupełniana jest o kolejne obiekty, by ostatecznie odwzorowa ć wie ś wielodro żną. Na chwil ę obecn ą do zwiedzania przeznaczonych jest 15 wn ętrz, od izb mieszkalnych, poprzez pomieszczenia gospodarcze oraz warsztaty rzemie ślnicze a ż po przemysł wiejski. Cało ść uzupełnia liczna architektura mała (piec chlebowy, goł ębnik, psie budy). Dzi ęki temu przedstawiony został przekrój przez cał ą społeczno ść wsi, od ubogiego komornika i średnio sytuowanego półrolnika a ż po karczmarza i zamo żnych osadników olenderskich. Wszystko to wraz z liczn ą ro ślinno ści ą (ogródki, drzewa, uprawy rolne) ma przybli żyć charakter Zachodniowielkopolskiej wsi z przełomu XIX/XX wieku.

Analizuj ąc kalendarz imprez kulturalnych organizowanych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego nale ży dostrzec, że wi ększo ść z nich organizowana jest w celu zapewnienia miejscowej społeczno ści dost ępu do rozrywki i ma charakter lokalny. Do imprez, które mog ą sta ć si ę turystyczn ą wizytówk ą Powiatu mo żemy zaliczy ć: – Mi ędzynarodowe Plenery Malarskie, – Muzyczne Dni Powiatu Wolszty ńskiego – Mi ędzynarodowy Festiwal Orkiestr D ętych, – Mi ędzynarodowy Festiwal Piosenki Religijnej, – Koncerty Noworoczne, – Koncerty Charytatywne z Okazji Dnia Kobiet, – Do żynki Powiatowo – Gminne, – Konkurs wiedzy o Powiecie Wolszty ńskim, – Konkurs fotograficzny „Powiat Wolszty ński-widzie ć wi ęcej”.

Tabela 40 prezentuje cykliczne imprezy kulturalne i sportowe na terenie poszczególnych Gmin Powiatu Wolszty ńskiego.

115 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 51. Cykliczne imprezy kulturalne i sportowe na terenie poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Główne imprezy kulturalne organizowane cyklicznie na terenie Powiatu Wolszty ńskiego – Dni Ziemi Wolszty ńskiej, – Festiwal Czyste Country, – Festiwal Sztuk Młodych, – Mi ędzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, Gmina Wolsztyn – Mi ędzynarodowe Regaty Windsursingowe, – Festyn Jesienny, – Imieniny u Św. Mikołaja, – Do żynki gminne, – Świ ęto Świni, – Grójecka Noc Świ ętoja ńska, Gmina Siedlec – Coroczny Konkurs Muzyki Ludowej w Kopanicy, – Do żynki gminne, – festyny wiejskie – Festyn nad Jeziorem Przem ęckim, – Średniowieczny Jarmark Rycerski, – Przem ęckie Rajdy Rowerowe, – Dzieci ęce Przem ęckie Rajdy, Gmina Przem ęt – Rajdy Konne, – Rajdy Piesze Nordic Walking, – Spływy kajakowe, – Do żynki gminne

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji z gmin Powiatu Wolszty ńskiego

5.1.5. Pomoc społeczna Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego działania w zakresie pomocy społecznej realizuj ą miejskie oraz gminne O środki Pomocy Społecznej zlokalizowane na terenie poszczególnych gmin Powiatu, a tak że Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie z siedzib ą w Wolsztynie. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wolsztynie jako jednostka organizacyjna samorz ądu powiatowego wykonuje swoje działania z zakresu pomocy społecznej, a tak że pomocy dla osób niepełnosprawnych i zagro żonych wykluczeniem społecznym. Funkcjonowanie jednostki okre śla statut zatwierdzony stosown ą uchwał ą Rady Powiatu Wolszty ńskiego. Zatrudnienie w jednostce wynosi 5,75 etatu, a dodatkowo zatrudnione s ą 2 osoby finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Zadania powiatu realizowane przez PCPR a wynikaj ące z ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej: 1. opracowanie i realizacja Powiatowej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych, 2. prowadzenie specjalistycznego poradnictwa,

116 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3. organizowanie opieki w rodzinach zast ępczych oraz udzielenie pomocy pieni ęż nej na cz ęś ciowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, 4. zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub cz ęś ciowo pozbawionych opieki rodziców poprzez prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych, 5. pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenów powiatu umieszczonych w placówkach i rodzinach zast ępczych na terenie innych powiatów, 6. przyznawanie pomocy pieni ęż nej na usamodzielnienie dla osób opuszczaj ących placówki opieku ńcze i rodziny zast ępcze, 7. pomoc dla uchod źców, 8. prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej, 9. prowadzenie mieszka ń chronionych, 10. prowadzenie O środka Interwencji Kryzysowej, 11. doskonalenie kadr pomocy społecznej.

Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie wynikające z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych: 1. opracowywanie i realizacja Powiatowego Programu Działa ń na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, 2. współpraca z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób niepełnosprawnych, 3. dofinansowanie: • uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, • sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, • zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym, • likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu si ę i technicznych w zwi ązku z ich indywidualnymi potrzebami, • dofinansowanie kosztów utworzenia i utrzymania Warsztatów Terapii Zaj ęciowej.

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego funkcjonuj ą nast ępuj ące placówki i instytucje oferuj ące pomoc w zakresie pomocy społecznej: – Dom Dziecka „Droga” w Wolsztynie - placówka opieku ńczo – wychowawcza typu socjalizacyjnego, koedukacyjna na 30 wychowanków, ulokowana w miejscowo ści Wolsztyn w pełni zabezpieczaj ąca potrzeby powiatu. Zdecydowana wi ększo ść wychowanków placówki nie pochodzi z terenu Powiatu Wolszty ńskiego. – Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Wolsztynie - powołano go na mocy Zarz ądzenia Starosty Powiatu Wolszty ńskiego Nr 11/2006 z dnia 29.12.2006 r. Jest

117 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

jednostk ą bud żetow ą finansowan ą z bud żetu Powiatu Wolszty ńskiego. Zadaniem Ośrodka jest udzielanie niepieni ęż nych świadcze ń z pomocy społecznej w zakresie interwencji kryzysowej, głównie pomocy socjalnej, mieszkaniowej, psychologicznej i prawnej. O środek funkcjonuje od dnia 01.01.2007 r. Celem O środka jest pomoc osobom bądź rodzinom, które s ą ofiarami przemocy lub znajduj ą si ę w sytuacji kryzysowej. Z usług O środka korzysta ć mog ą jedynie osoby nie wykazuj ące zaburze ń psychicznych stanowi ących zagro żenie dla innych osób, które tam przebywaj ą oraz osoby b ędące pod wpływem alkoholu lub podobnie działaj ącego środka. Warunkiem przyj ęcia do Powiatowego O środka Interwencji Kryzysowej jest uzyskanie prawa czasowego pobytu w hotelu w sytuacji ostrego kryzysu. Po upływie terminu pobytu w O środku, osoby tam umieszczane s ą zobowi ązane do jego opuszczenia. – Warsztaty Terapii Zaj ęciowej w Wolsztynie - rozpocz ęły swoj ą działalno ść 1 grudnia 2011 roku. Przeznaczone s ą dla rodzin oraz osób niepełnosprawnych maj ących życiowe kłopoty z przystosowaniem zawodowym. Obiekt WTZ znajduje si ę tu ż przy Zespole Szkół Specjalnych, gdzie razem stanowi du ży kompleks dla osób niepełnosprawnych. Do placówki ucz ęszcza 35 uczestników z całego powiatu, a terapia prowadzona jest w siedmiu wyspecjalizowanych pracowniach. – Powiatowa Rada ds. Osób Niepełnosprawnych funkcjonuje zgodnie z wymogami ustawy, a podstawowym jej zadaniem jest inicjowanie i opiniowanie działa ń na rzecz osób niepełnosprawnych. – Zespół ds. orzekania o niepełnosprawno ści jest jednostk ą podlegaj ącą bezpo średnio Staro ście Wolszty ńskiemu. Jest zlokalizowany w budynku Starostwa, spełnia wymagania formalne tego typu placówek, wydaje rocznie 1.600 – 2.000 orzecze ń. W zespole jest zatrudnionych 5 lekarzy i 7 specjalistów. – Domy Pomocy Społecznej - na terenie Powiatu Wolszty ńskiego obecnie funkcjonuj ą 2 domy pomocy społecznej o zasi ęgu ponadgminnym: – Dom Pomocy Społecznej w Wolsztynie prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo jest przeznaczony dla 82 somatycznie chorych, starszych kobiet, – Dom Pomocy Społecznej w Wielkiej Wsi prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Opatrzno ści Bo żej dla 60 dzieci i młodzie ży niepełnosprawnych intelektualnie (płci żeńskiej).

Wymienione DPS nie s ą jednostkami organizacyjnymi powiatu, a jedynie Powiat przekazuje im środki na funkcjonowanie w zakresie pensjonariuszy przyj ętych na tzw. starych zasadach (przed rokiem 2004).

118 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Decyzj ę o skierowaniu do Domu Pomocy Społecznej i decyzj ę ustalaj ącą opłat ę za pobyt w nim wydaje organ gminy wła ściwej dla miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej w dniu jej kierowania do Domu Pomocy Społecznej. Decyzj ę o umieszczeniu w Domu Pomocy Społecznej wydaje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. W razie niemo żno ści umieszczenia w domu pomocy społecznej z powodu braku wolnych miejsc, powiadamia si ę osob ę o wpisaniu na list ę oczekuj ących. Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysoko ści średniego miesi ęcznego kosztu utrzymania. Kwota utrzymania nie mo że przekracza ć 70% dochodu osoby przebywaj ącej w domu. Zobowi ązani do wnoszenia pozostałej cz ęś ci opłaty s ą w kolejno ści: mieszkaniec domu, mał żonek, zst ępni przed wst ępnymi lub gmina, która kierowała osob ę do domu pomocy społecznej.

Tabela 52. Specyfika DPS-ów w Powiecie Wolszty ńskim (stan na 31.12.2009 r.)

Źródło: http://www.pcpr.powiatwolsztyn.pl/?page_id=32

W zwi ązku z realizacj ą zada ń z zakresu pieczy zast ępczej, PCPR dofinansowuje koszty utrzymania wychowanków w rodzinach zast ępczych. W roku 2013 na PCPR dofinansowywał 40 rodzin zast ępczych z terenu Powiatu Wolszty ńskiego, z czego 25 były to rodziny spokrewnione z dzieckiem, a pozostałe rodziny były rodzinami niezawodowymi. Ogółem w 2013 roku w rodzinach zast ępczych przebywało 54 wychowanków. Rodziny zast ępcze były regularnie wizytowane przynajmniej 2 razy w roku, w niektórych przypadkach wizytowano rodziny zst ępcze kilka razy w miesi ącu. Dla rodzin zast ępczych organizowane są corocznie szkolenia specjalistyczne oraz co najmniej raz w roku spotkania integracyjne. Rodziny zast ępcze bior ą równie ż udział w programie unijnym „Stop wykluczeniu społecznemu w Powiecie Wolszty ńskim”.

Niebagatelnym zadaniem realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wolsztynie jest pomoc dla osób niepełnosprawnych. Środki na t ę pomoc pochodz ą w głównej mierze z Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W roku 2013 PFRON przekazał dla Powiatu Wolszty ńskiego kwot ę 1 104 256,00 zł. Ze środków tych zostały sfinansowane dopłaty do turnusów rehabilitacyjnych dla 229 osób, dopłaty na sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze dla 560 osób, z tego 92 osoby otrzymały dofinansowanie do kosztów zakupu aparatów słuchowych, a 12 do zakupu sprz ętu rehabilitacyjnego. Ponadto, sfinansowano likwidacj ę barier

119 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 architektonicznych w miejscu zamieszkania 52 osób oraz dofinansowano do kosztów likwidacji barier komunikacyjnych 16 osobom. W roku 2013 organizacje pozarz ądowe funkcjonuj ące na terenie Powiatu i statutowo pomagaj ące osobom niepełnosprawnym otrzymały dofinansowanie do kosztów organizacji sportu, kultury, turystyki i rekreacji osób niepełnosprawnych kwot ę 39 499,00 zł. Dzi ęki środkom PFRON funkcjonowały na terenie Powiatu Warsztaty Terapii Zaj ęciowej dla 35 uczestników, 10% kosztów funkcjonowania WTZ pokrywa samorz ąd powiatowy.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wolsztynie wspiera finansowo działalno ść 8 organizacji pozarz ądowych maj ących w statucie pomoc osobom niepełnosprawnym, do których nale żą : – Stowarzyszenie Aktywnej Rehabilitacji Społecznej i Kulturalnej „AKTIW”, Wolsztyn, ul. 5-go Stycznia 5, – Wolszty ńskie Stowarzyszenie „AMAZONKI” w Wolsztynie, ul. 5-go Stycznia 20, – Stowarzyszenie „Razem Łatwiej” w Wolsztynie, ul. 5-go Stycznia 14, – Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych „Uśmiech” w Buczu, ul. Powsta ńców Wlkp. 1, – Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Wolsztynie, ul. R. Kocha 34, – Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem Koło w Wolsztynie, ul. 5-go Stycznia 14, – Polski Zwi ązek Niewidomych Koło w Wolsztynie, ul. 5-go Stycznia 5, – Polski Zwi ązek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Koło w Wolsztynie, 5-go Stycznia 5.

Tabela 53. Liczba rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą ze wzgl ędu na wybrane powody trudnej sytuacji życiowej w 2013 r.

Gmina Gmina Gmina Wyszczególnienie Wolsztyn Siedlec Przem ęt Ubóstwo 439 153 112 Bezdomno ść 32 2 3 Potrzeba ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści 94 86 143 Bezrobocie 289 75 75 Niepełnosprawno ść 193 133 134 Długotrwała lub ci ęż ka choroba 271 72 135 Bezradno ść w sprawach opieku ńczo - wychowawczych 127 106 38 i prowadzeniu gospodarstwa domowego Alkoholizm 23 6 12 Przemoc w rodzinie 6 1 5

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Rodziny z terenu Powiatu Wolszty ńskiego korzystaj ą równie ż z pomocy społecznej świadczonej przez gminne o środki pomocy społecznej ze wzgl ędu na trudn ą sytuacj ę

120 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

życiow ą, której powodem było m.in.: ubóstwo, bezdomno ść , potrzeba ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści, bezrobocie, niepełnosprawno ść , długotrwała lub ci ęż ka choroba, alkoholizm, narkomania oraz przemoc w rodzinie. Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 42, najwi ęcej rodzin skorzystało ze wsparcia lokalnych OPS z powodu: ubóstwa, długotrwałej lub ci ęż kiej choroby, niepełnosprawno ści, bezrobocia, oraz bezradno ści w sprawach opieku ńczo-wychowawczych.

5.1.6. Bezpiecze ństwo publiczne Bezpiecze ństwo na terenie Powiatu Wolszty ńskiego zapewnia Komenda Powiatowa Policji w Wolsztynie.

Komend ą kieruje Komendant Powiatowy Policji przy pomocy Pierwszego Zast ępcy Komendanta Powiatowego Policji, kierowników komórek organizacyjnych oraz bezpo średnio podległych komendantowi policjantów i pracowników policji.

Do podstawowych zada ń Policji nale żą : − ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszaj ącymi te dobra; − ochrona bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania; − inicjowanie i organizowanie działa ń maj ących na celu zapobieganie popełnianiu przest ępstw i wykrocze ń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami pa ństwowymi, samorz ądowymi i organizacjami społecznymi; − wykrywanie przest ępstw i wykrocze ń oraz ściganie ich sprawców; − nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie okre ślonym w odr ębnych przepisach; − kontrola przestrzegania przepisów porz ądkowych i administracyjnych zwi ązanych z działalno ści ą publiczn ą lub obowi ązuj ących w miejscach publicznych; − współdziałanie z policjami innych pa ństw oraz ich organizacjami mi ędzynarodowymi, a tak że z organami i instytucjami Unii Europejskiej na podstawie umów i porozumie ń mi ędzynarodowych oraz odr ębnych przepisów; − gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych; − prowadzenie bazy danych zawieraj ącej informacje o wynikach analizy kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA).

121 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Policja - jako organ powołany do ścigania przest ępstw, jest zobowi ązana do wszcz ęcia i przeprowadzenia post ępowania przygotowawczego w ka żdym przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przest ępstwa. Post ępowanie ma na celu ustalenie czy został popełnione przest ępstwo.

Tabela 54. Statystyka przest ępstw popełnionych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013

Przest ępstwa stwierdzone ogółem 1 066 1 160 1 506 1 339 1 003

Przest ępstwa stwierdzone kryminalne 566 627 838 792 602

Rozboje 23 24 7 5 3

Bójki i pobicia 1 7 2 5 0

Uszczerbek na zdrowiu 5 12 22 14 14

Kradzie ż cudzej rzeczy 224 200 307 205 212

Kradzie ż i kradzie ż poprzez włamanie do 22 11 22 12 11 samochodu

Kradzie ż z włamaniem 108 80 157 143 112

Uszkodzenie rzeczy 32 40 43 103 30

Narkotyki 59 96 147 147 123

Gospodarcze i korupcyjne 136 136 297 110 100

Drogowe 316 320 309 303 247

Nietrze źwy kieruj ący tylko /art.178a 1,2 KK/ 306 304 300 292 221

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Wolsztynie

Dane zawarte w tabeli 43 wskazuj ą, że od 3 lat nast ępuje spadek przest ępczo ści na terenie Powiatu Wolszty ńskiego. Szczególnie zauwa żalny jest on w kradzie żach z włamaniem, kradzie żach rzeczy cudzej, przest ępstwach gospodarczych, zwi ązanych z narkotykami oraz drogowymi. Przyczyn ą takiego stanu rzeczy jest m.in. praca wykrywacza w latach poprzednich, która pozwoliła na ustalenie sprawców przest ępstw pospolitych, skazanie ich na kary pozbawienia wolno ści i osadzenia w jednostkach penitencjarnych. Ponadto wła ściwe planowanie słu żby, aktywno ść policjantów słu żby zewn ętrznej przyczynia si ę do ograniczenia przest ępczo ści, a tak że wzrostu ujawnionych przest ępstw narkotykowych i kierowania pojazdami w stanie nietrze źwo ści. W 2013 roku popełniono najwi ęcej przest ępstw drogowych – 247 przest ępstw, a nast ępnie przest ępstw zwi ązanych z kierowaniem pojazdu w stanie nietrze źwym – 221 zdarze ń oraz kradzie ży rzeczy cudzej – 212 przest ępstw.

122 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Dokonuj ąc analizy popełnionych przest ępstw w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku, nale ży stwierdzi ć, że a ż 739 przest ępstw (tj. 73,7% wszystkich stwierdzonych przest ępstw na terenie Powiatu) popełniono w Gminie Wolsztyn, co wynika m.in. z jej miejsko-wiejskiego charakteru (zazwyczaj w miastach du żo cz ęś ciej dochodzi do popełnienia przest ępstw ni ż na terenach wiejskich). Znacznie mniej przest ępstw (bo ponad 3-krotnie) odnotowano w Gminie Siedlec i Gminie Przem ęt. Najwi ęcej przest ępstw w ka żdej z gmin Powiatu Wolszty ńskiego odnotowano z tytułu przest ępstw drogowych, kradzie ży rzeczy i kradzie ży z włamaniem. Szczegółowa charakterystyka popełnionych przest ępstw w poszczególnych gminach Powiatu została przedstawiona w tabeli 44.

Tabela 55. Liczba popełnionych przest ępstw w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r.

Wyszczególnienie Gmina Wolsztyn Gmina Przem ęt Gmina Siedlec ogółem 739 189 191 przeciwko życiu i zdrowiu 12 3 3 drogowe 150 50 51 kradzie ż rzeczy 127 24 24 kradzie ż z włamaniem 59 25 28 rozbój, kradzie ż rozbójnicza, 2 1 - wymuszenie rozbójnicze gospodarcze i korupcja 78 12 10

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Wolsztynie

Rejestrem zdarze ń drogowych zajmuje si ę równie ż Komenda Powiatowa Policji w Wolsztynie. Statystyki KPP w Wolsztynie dotycz ące zdarze ń drogowych odnotowanych na terenie Powiatu przedstawia tabela 45.

Tabela 56. Statystyki zdarze ń drogowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013

Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013

Wypadki 36 39 38 35 34

Zabici 4 7 7 1 4

Ranni 42 39 38 37 32

Kolizje 366 371 352 241 303

Źródło: Komanda Powiatowa Policji w Wolsztynie

Analizuj ąc dane w tabeli 45 nale ży stwierdzić, że w roku 2013 na terenie Powiatu Wolszty ńskiego nast ąpił spadek w stosunku do 2011 roku liczby wypadków drogowych (czyli

123 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 zdarze ń na drogach publicznych w wyniku których nast ąpiła śmier ć lub uszkodzenie ciała jego uczestnika). Liczba osób zabitych spadła z 7 do 4 przypadków, a rannych zmniejszyła do 6, natomiast o 49 spadła ilo ść kolizji drogowych. Nale ży pami ęta ć o tym, że ka żdego roku zwi ększa si ę ilo ść rejestrowanych pojazdów oraz ilo ść osób kieruj ących, a tym samym wzrasta zagro żenie bezpiecze ństwa ruchu drogowego. Główn ą przyczyn ą zdarze ń drogowych jest niedostosowanie pr ędko ści pojazdu do warunków na drodze, nieudzielenie pierwsze ństwa przejazdu, nieprawidłowe manewry (wyprzedzanie, skr ęcanie, zmiana pasa ruchu). Du żym problemem bezpiecze ństwa ruchu drogowego jest tak że kierowanie pojazdem przez osoby znajduj ące si ę w stanie nietrze źwo ści i po u życiu alkoholu. Utrzymuj ąca si ę du ża ilo ść ujawnionych nietrze źwych użytkowników drogi mo że świadczy ć o ograniczonej skuteczno ści działa ń profilaktycznych.

W Wolsztynie funkcjonuje równie ż Stra ż Miejska , której zadaniem jest w szczególno ści ochrona spokoju i porz ądku w miejscach publicznych.

Dodatkowo na terenie Powiatu Wolszty ńskiego działa Komenda Powiatowa Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Wolsztynie , która jako zawodowa, umundurowana i wyposa żona w specjalistyczny sprz ęt formacja, przeznaczona jest do walki z po żarami, kl ęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagro żeniami. W ramach KP PSP w Wolsztynie działaj ą nast ępuj ące stanowiska: sekcja ds. organizacyjno-kadrowych i archiwizacji, samodzielne stanowisko ds. finansów, Wydział Operacyjno-szkoleniowy, ds. ł ączno ści i ds. obronnych , Dy żurni Operacyjni Powiatu (Powiatowe Stanowisko Kierowania), sekcja ds. kwatermistrzowsko - technicznych i informatyki, samodzielne stanowisko ds. kontrolno- rozpoznawczy i bhp, Jednostka Ratowniczo-Ga śnicza, zmiany słu żbowe JRG.

KP PSP w Wolsztynie dysponuje: a) pojazdami ga śniczymi: – samochód ci ęż ki ratowniczo-ga śniczy GCBA 5/34, – samochód lekki ratowniczo-ga śniczy SLRt, – średni samochód ga śniczy GBA-2,5/16, – podno śnik hydrauliczny z drabina SHD-24, – samochód lekki rozpoznawczo-ratowniczy SLRr, – samochód lekki operacyjny SLOp, – samochód lekki operacyjny SLOp, – przyczepa transportowa, b) sprz ętem ratowniczym: – torba PSP R-1, – CAFS,

124 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

– ponton, – zestaw narz ędzi hydraulicznych, – agregat pr ądotwórczy, – zestaw narz ędzi hydraulicznych kombi, – zestaw narz ędzi hydraulicznych, – pilarka do drewna, – pilarka do betonu i stali, – kompresor do ładowania butli powietrznych, – nagrzewnica spalinowa, – agregat pr ądotwórczy, – wykrywacz pr ądu przemiennego.

Jednocze śnie na obszarach poszczególnych gmin działaj ą jednostki ochotniczych stra ży po żarnych, które równie ż dbaj ą o bezpiecze ństwo mieszka ńców.

Tabela 57. Wykaz OSP funkcjonuj ących na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Gmina Wykaz jednostek OSP Jednostki OSP w Krajowym Systemie Ratowniczo-Ga śniczym: - Ochotnicza Stra ż Po żarna Świ ętno, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Kębłowo, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Obra, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "S": - Ochotnicza Stra ż Po żarna Tłoki, Gmina Wolsztyn - Ochotnicza Stra ż Po żarna Stary Widzim, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Wroniawy, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "M" - Ochotnicza Stra ż Po żarna Nowa D ąbrowa, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Nowy Widzim, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Chorzemin, Jednostki OSP w Krajowym Systemie Ratowniczo-Ga śniczym: - Ochotnicza Stra ż Po żarna Przem ęt, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Kaszczor, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Mochy, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "S": - Ochotnicza Stra ż Po żarna Bucz, Gmina Przem ęt - Ochotnicza Stra ż Po żarna Radomierz, - Ochotnicza Stra ż Po żarna S ączkowo, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "M" - Ochotnicza Stra ż Po żarna Barchlin, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Błotnica, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Górsko, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Kluczewo,

125 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

- Ochotnicza Stra ż Po żarna Nowa Wie ś, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Osłonin, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Perkowo, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Po świ ętno, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Siekowo, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Siekówko, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Solec, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Silec Nowy, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Starkowo, Jednostki OSP w Krajowym Systemie Ratowniczo-Ga śniczym: - Ochotnicza Stra ż Po żarna Kopanica, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Siedlec, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Tuchorza, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Chobienice, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "S": - Ochotnicza Stra ż Po żarna Boruja, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Stara Tuchorza, Gmina Siedlec - Ochotnicza Stra ż Po żarna W ąchabno, Ochotnicze Stra że Po żarnej typu "M" - Ochotnicza Stra ż Po żarna Grójec Wielki, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Ja żyniec, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Karna, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Kiełkowo, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Reklin, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Zakrzewo, - Ochotnicza Stra ż Po żarna Żody ń

Źródło: http://www.straz.powiatwolsztyn.pl/gmina_przemet_13.html

5.2. Usługi komunalne 5.2.1. Usługi wodoci ągowe i kanalizacyjne Stan infrastruktury technicznej na terenie Powiatu Wolszty ńskiego jest zró żnicowany. Na terenie Wolsztyna jest ona znacznie bardziej rozwini ęta ni ż na obszarach gmin wiejskich. W tabeli 47 przedstawiono podstawowe informacje dotycz ące poziomu wyposa żenia Powiatu Wolszty ńskiego w sie ć wodoci ągow ą i kanalizacyjn ą.

126 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 58. Wyposa żenie Powiatu Wolszty ńskiego w infrastruktur ę wodno-kanalizacyjn ą

Wyszczególnienie Jednostka miary 2008 2012 Wodoci ągi długo ść czynnej sieci rozdzielczej km 402,3 425,8 poł ączenia prowadz ące do budynków mieszkalnych i szt. 9 738 10 102 zbiorowego zamieszkania woda dostarczona gospodarstwom domowym dam 3 1 738,2 1 713,4 ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej osoba 46 733 48 465 ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej w miastach osoba 13 326 13 566 Kanalizacja długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej km 177,2 254,5 poł ączenia prowadz ące do budynków mieszkalnych i szt. 5 643 6 951 zbiorowego zamieszkania ścieki odprowadzone dam 3 1 177,4 1 514 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej osoba 25 933 30 288 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 13 126 13 430 Korzystaj ący z instalacji w % ogółu ludno ści ogółem wodoci ąg % 84,3 85,5 kanalizacja % 46,8 53,4 w miastach wodoci ąg % 99,0 99,3 kanalizacja % 97,5 98,3 na wsi wodoci ąg % 79,6 81,1 kanalizacja % 30,5 39,2

Źródło: Dane GUS

SIE Ć WODOCI ĄGOWA We wszystkich gminach powiatu wolszty ńskiego stopie ń zwodoci ągowania jest wysoki i wynosi: miasto i gmina Wolsztyn 98%, gmina Przem ęt 92%, gmina Siedlec 90%.

Zgodnie z danymi GUS, długo ść sieci wodoci ągowej na terenie Powiatu Wolszty ńskiego uległa zwi ększeniu w okresie lat 2008-2012 o 23,5 km (tj. o 5,8%). Wraz z rozbudow ą sieci wodoci ągowej, wzrosła liczba podł ącze ń do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania o 364 szt. 28% osób korzystaj ących z sieci wodoci ągowej stanowili mieszka ńcy miasta Wolsztyn. Analizuj ąc stopie ń zwodoci ągowania Powiatu nale ży zauwa żyć, że jest on wi ększy w przypadku miasta ni ż terenów wiejskich, co wynika m.in. z wi ększej koncentracji zabudowy mieszkaniowej na terenach miejskich. W 2012 roku 99,3%

127 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 mieszka ńców Wolsztyna i 81,1% mieszka ńców terenów wiejskich posiadało dost ęp do wodoci ągu.

Najbardziej rozwini ętą sie ć wodoci ągow ą w 2013 roku według danych z poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego posiadała Gmina Wolsztyn – 180,5 km sieci pozostaj ącej w zarz ądzie Gminy, a nast ępnie Gmina Siedlec – 146,4 km sieci.

Dalsza rozbudowa sieci wodoci ągowej istotnie podniesie jako ść życia mieszka ńców poprzez zapewnienie ci ągło ści dostaw wody spełniaj ącej wszelkie normy sanitarne, co z pewno ści ą pozytywnie wpłynie na stan zdrowia u żytkowników sieci. Wyposa żenie obszaru w podstawow ą infrastruktur ę techniczn ą zwi ększy równie ż atrakcyjno ść Powiatu Wolszty ńskiego dla obecnych i potencjalnych mieszka ńców oraz inwestorów, zach ęca do napływania ludno ści na teren Powiatu.

SIE Ć KANALIZACYJNA Wszystkie gminy Powiatu Wolszty ńskiego stosuj ą sposób mieszany skanalizowania. Oprócz kanalizacji sieciowej du żą popularno ści ą ciesz ą si ę przydomowe oczyszczalnie ścieków, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie dominuje zabudowa rozproszona.

Sie ć kanalizacyjna na terenie Powiatu Wolszty ńskiego jest słabiej rozwini ęta w stosunku do sieci wodoci ągowej. Na koniec 2012 roku na terenie Powiatu funkcjonowała sie ć kanalizacyjna o długo ści 254,5 km. Wraz z rozwojem sieci kanalizacyjnej zwi ększyła si ę liczba podł ącze ń prowadz ących do budynków mieszkalnych o 1 308 szt. oraz liczba osób korzystaj ących z sieci o 4 355 osób. Nale ży zauwa żyć, że długo ść sieci kanalizacyjnej uległa poprawie w stosunku do 2008 roku o 77,3 km (tj. o 43,6%). Najwi ększym stopniem skanalizowania odznacza si ę miasto Wolsztyn.

Rozpatruj ąc długo ść sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach Powiatu nale ży zauwa żyć, że wszystkie gminy posiadaj ą dost ęp do zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej. Najwi ęcej sieci kanalizacyjnej według danych uzyskanych z poszczególnych gmin Powiatu w 2013 roku posiadała Gmina Siedlec – 146,4 km oraz Gmina Wolsztyn – 135,4km.

Gminy Powiatu Wolszty ńskiego nie s ą w cało ści wyposa żone w sie ć kanalizacji sanitarnej, dlatego wyposa żone s ą równie ż w zbiorniki bezodpływowe (tzw. szamba) oraz w przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Nale ży zaznaczy ć, że rozbudowa sieci kanalizacyjnej nast ępuje stopniowo, a w pierwszej kolejno ści na obszarach poszczególnych gmin Powiatu Wolsztyńskiego o wi ększych skupiskach mieszka ńców, gdzie rozbudowa ta jest uzasadniona i opłacalna ekonomicznie. Tym samym nale ży zakłada ć, że rozwój budownictwa mieszkaniowego na terenie poszczególnych gmin (a tym samym wzrost g ęsto ści zaludnienia w poszczególnych

128 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 miejscowo ściach) przyczyni si ę do rozwoju sieci kanalizacyjnej i przydomowych oczyszczalni ścieków, co wpłynie w konsekwencji na dalszy wzrost atrakcyjno ści osadniczej Powiatu Wolszty ńskiego. Z kolei w przypadku terenów inwestycyjnych konieczne b ędzie wcze śniejsze uzbrojenie tych terenów w infrastruktur ę wodno-ściekow ą, co zach ęci potencjalnych inwestorów do inwestowania na tym terenie.

Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego, oprócz zbiorczej sieci kanalizacyjnej, funkcjonuj ą równie ż oczyszczalnie ścieków, których wykaz przedstawia tabela 48.

Tabela 59. Oczyszczalnie ścieków na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.)

Lokalizacja oczyszczalni Średnio dobowa Nazwa Gminy ścieków przepustowo ść [m 3/doba] gminna mechaniczno- biologiczna oczyszczalnia 6 000 ścieków w Wolsztynie Gmina Wolsztyn mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków 2 000 Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej Gmina Siedlec Tuchorza 195 Przem ęt dz. nr 128 i 129 600 Gmina Przem ęt Wiele ń ul. Akacjowa 8 500 Mochy ul. Mleczarska 80

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin Powiatu Wolszty ńskiego, http://www.wolsztyn.pl/page.php?idx=94

5.2.2. Zaopatrzenie w energi ę O stopniu atrakcyjno ści osiedle ńczej i inwestycyjnej danego obszaru świadczy równie ż sposób zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą, ciepln ą i gaz.

Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego znajduje si ę kilka stacji transformatorowo – rozdzielczych 110/15 kV, tzw. GPZ-ów. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą z GPZ-ów odbywa si ę za po średnictwem sieci elektroenergetycznej rozdzielczej SN-15 kV wyposa żonej w lokalne stacje trafo 15/0,4 kV zlokalizowane w bezpo średnim s ąsiedztwie odbiorców. Ze stacji tych energia doprowadzana jest bezpo średnio do poszczególnych odbiorców za po średnictwem miejscowych linii niskiego napi ęcia 0,4/0,23 kV kablowych bądź napowietrznych. Istniej ąca sie ć elektroenergetyczna jest dobrze rozwini ęta, a niektóre GPZ-y posiadaj ą rezerwy mocy oraz mo żliwo ści podmiany istniej ących jednostek transformatorowych na jednostki o wi ększej mocy.

129 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Zaopatrzenie w gaz Dost ęp do sieci gazowej posiadaj ą jedynie Gmina Wolsztyn i Gmina Siedlec. Zgodnie z danymi GUS, na koniec 2012 roku na terenie Powiatu funkcjonowała sie ć gazowa o długo ści 325,5 km, do której podł ączonych było 9 287 gospodarstw domowych. Głównymi odbiorcami gazu s ą gospodarstwa domowe oraz zakłady przemysłowe i usługowe. Mieszka ńcy, którzy nie posiadaj ą dost ępu do gazu sieciowego, korzystaj ą na co dzie ń z butli gazowych. Dalsza gazyfikacja poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego będzie zale żeć od ekonomicznej opłacalno ści tego przedsi ęwzi ęcia.

Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą Źródłem energii do ogrzewania pomieszcze ń w zabudowie jednorodzinnej s ą wbudowane systemy grzewcze głównie w postaci instalacji centralnego ogrzewania oraz paleniska piecowe (piece ceramiczne). Źródłem energii do ogrzewania pomieszcze ń w zabudowie wielorodzinnej s ą kotłownie osiedlowe, które stanowi ą własno ść spółdzielni mieszkaniowych oraz prywatnych przedsi ębiorstw oraz kotłownie własne (lokalne). Ponadto na terenie Powiatu funkcjonuj ą lokalne kotłownie b ędące własno ści ą m.in. zakładów przemysłowych, placówek u żyteczno ści publicznej i innych jednostek publicznych. Słu żą one do zaspokojenia własnego zapotrzebowania na ciepło, w tym ciepł ą wod ę u żytkow ą. Na terenie Powiatu, pomimo dost ępu do sieci gazowej, nadal dominuj ą indywidualne kotłownie opalane w ęglem, co niesie z sob ą du że zagro żenie dla stanu środowiska przyrodniczego. Warto jednak podkre śli ć, że coraz cz ęś ciej wymienia si ę kotły w ęglowe na olejowe i gazowe oraz przeprowadza si ę termomodernizacj ę budynków mieszkalnych i użyteczno ści publicznej.

Odnawialne źródła energii Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wykorzystywane s ą nast ępuj ące rodzaje źródeł energii odnawialnej: − energia słoneczna – u osób prywatnych w ka żdej z Gmin Powiatu, − energia wiatrowa – Gmina Przemęt (Popowo Stare dz. nr 22 – moc 0,8 MW, Po świ ętno dz. nr 138 – moc 0,8 MW, Mochy dz. nr 1502/5 – moc 75 kW), − pompy ciepła - u osób prywatnych w ka żdej z Gmin Powiatu.

5.2.3. Infrastruktura komunikacyjna Sie ć drogow ą na terenie Powiatu Wolszty ńskiego tworzą ogólnodost ępne drogi publiczne, które dzieli si ę na nast ępuj ące kategorie: – droga krajowa, – drogi wojewódzkie,

130 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

– drogi powiatowe, – drogi gminne,

Rysunek 12. Mapa stanu budowy dróg na terenie województwa wielkopolskiego (maj 2014 r.)

Źródło: GDDKiA (http://www.gddkia.gov.pl/pl/183/mapa-drog)

DROGI KRAJOWE Przez Powiat Wolszty ński przebieg droga krajowa nr 32 ł ącz ąca Pozna ń z Zielon ą Gór ą o długo ści 26,01 km, w tym: – 15,44 km przebiega przez teren Gminy Wolsztyn, – 10,57 km przebiega przez teren Gminy Siedlec.

DROGI WOJEWÓDZKIE W granicach administracyjnych Powiatu Wolszty ńskiego, zlokalizowane s ą nast ępuj ące drogi wojewódzkie: – nr 303 (Wolsztyn - Babimost), – nr 305 (Wolsztyn - Nowy Tomy śl), – nr 314 (Kargowa – Świ ętno), – nr 315 (Wolsztyn - Nowa Sól), – nr 316 (Sławocin – Kaszczor).

131 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Łączna długo ść dróg wojewódzkich w granicach administracyjnych Powiatu Wolszty ńskiego wynosi 69,3 km , z czego: – 42,5 km przebiega przez teren Gminy Wolsztyn, – 14,3 km przebiega przez teren Gminy Przem ęt, – 12,5 km zlokalizowanych jest na terenie Gminy Siedlec.

DROGI POWIATOWE Powiat Wolszty ński administruje sieci ą dróg powiatowych , których ł ączna długo ść wynosi 266,028 km . Szczegółowy przebieg poszczególnych dróg powiatowych, ich numer oraz długo ść przedstawia tabela 49.

Tabela 60. Drogi powiatowe na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na dzie ń 31.12.2013 r.)

Nr Klasa Kilometr Kilometr Długo ść Lp. Przebieg drogi drogi pocz ątkowy ko ńcowy [km]

(Łomnica) granica powiatu wolszty ńskiego - 1 2720P Z 9+800 12+030 2,230 Boruja (Nowa Wie ś Zb ąska) granica powiatu 2 2726P Z 8+350 9+730 1,380 wolszty ńskiego - Grójec Wielki (Zb ąszy ń) granica powiatu wolszty ńskiego - 3 2727P Z 6+024 9+474 3,450 Chobienice (Chro śnica) granica powiatu wolszty ńskiego - 4 2728P Z 7+355 8+993 1,638 Bel ęcin

granica powiatu grodziskiego (Jabłonna)- Wola D ąbrowiecka - Barło żnia Wolszty ńska 5 3567P Z 4+487 8+234 3,747 Dąbrowiecka - granica powiatu grodziskiego (Jabłonna)

granica powiatu grodziskiego (Rakoniewice)- 6 3569P Z 5+225 6+243 1,018 Go ścieszyn - (Ziemin) granica powiatu wolszty ńskiego - 7 3573P Z 2+320 11+870 9,550 Siekowo - Siekówko - Przem ęt (Wilkowo Polskie) granica powiatu 8 3574P Z wolszty ńskiego - Borek - droga powiatowa Nr 2+370 6+385 4,015 3820 (Barchlin) (Włoszakowice) granica powiatu 9 4806P L wolszty ńskiego - Sokołowice - granica powiatu 6+954 9+225 2,271 ko ścia ńskiego (Stare Szczepankowo) 10 3788P L granica powiatu wolszty ńskiego - Boruja 0+000 5+387 5,387 11 3789P Z Grójec Wielki - Wąchabno - Kopanica 0+000 10+173 10,173 12 3790P Z Chobienice - Kopanica 0+000 8+022 8,022 13 3791P Z Karna - Reklin 0+000 2+638 2,638 14 3792P Z Bel ęcin - Tuchorza - Stara Tuchorza 0+000 6+447 6,447 15 3793P Z Stara Tuchorza - Kiełpiny - Powodowo 0+000 5+242 5,242

132 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Nr Klasa Kilometr Kilometr Długo ść Lp. Przebieg drogi drogi pocz ątkowy ko ńcowy [km]

16 3794P Z Boruja - Tuchorza 0+000 4+623 4,623 17 3795P Z Tuchorza - Ruchocki Młyn 0+000 4+909 4,909 18 3796P Z Chobienice - Godziszewo - Bel ęcin 0+000 7+363 7,363 Bel ęcin - Boruja - granica powiatu 19 3797P Z 0+000 7+172 7,172 grodziskiego (Ku źnica) Wojciechowo - Karna - droga powiatowa Nr 20 3798P Z 0+000 6+769 6,769 3792 (Tuchorza) droga powiatowa Nr 3795 (Stara Tuchorza) - 21 3799P Z 0+000 6+005 6,005 Reklin - droga wojewódzka Nr 303 (Siedlec) droga wojewódzka Nr 303 (Siedlec) - droga 22 3800P Z 0+000 1+920 1,920 krajowa Nr 32 ( Żody ń) droga krajowa Nr 32 - Jaromierz - Ja żyniec - 23 3801P Z 0+000 8+448 8,448 droga wojewódzka Nr 315 (Obra) droga krajowa Nr 32 ( Żody ń) - Kiełkowo - 24 3802P Z 0+000 5+665 5,665 droga powiatowa Nr 3801 (Obra) granica powiatu wolszty ńskigo (Ruchocki 25 3803P Z 0+000 2+606 2,606 Młyn) - droga wojewódzka Nr 305 droga wojewódzka Nr 305 (Nowy Młyn) - 26 3804P Z 0+000 4+597 4,597 Chorzemin - Wolsztyn (ul. Bohaterów Bielnika) droga wojewódzka Nr 305 - Nowe Tłoki - 27 3805P Z 0+000 3+429 3,429 droga krajowa Nr 32 droga wojewódzka Nr 305 (Karpicko) - ul. 28 3806P Z 0+000 1+524 1,524 Pozna ńska - droga krajowa Nr 32 droga krajowa Nr 32(Wolsztyn) - Adamowo - 29 3807P Z Stara D ąbrowa - Go ścieszyn - Błocko - granica 0+000 9+730 9,730 powiatu grodziskiego (Wielichowo) droga krajowa Nr 32 - Tłoki - Stara D ąbrowa - 30 3808P Z Nowa D ąbrowa - Wroniawy (ul. Dworcowa) - 0+000 10+035 10,035 droga wojewódzka Nr 305 granica powiatu wolszty ńskiego - Nowa Obra - 31 3809P Z 0+000 6+590 6,590 droga wojewódzka Nr 315 droga wojewódzka Nr 315 (Obra) - droga 32 3810P Z 0+000 5+482 5,482 powiatowa Nr 3813 (Stary Widzim) droga wojewódzka Nr 305 - Adamowo - droga 33 3811P Z 0+000 2+790 2,790 powiatowa Nr 3807 droga wojewódzka Nr 305 - Nowy Widzim - 34 3812P Z 0+000 3+550 3,550 droga powiatowa Nr 3808 (Stara D ąbrowa) droga wojewódzka Nr 305 (Stary Widzim) - 35 3813P Z 0+000 8+667 8,667 Kębłowo - droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) droga powiatowa Nr 3813 (K ębłowo) - Strady ń 36 3814P Z 0+000 3+116 3,116 - droga wojewódzka Nr 305 droga wojewódzka Nr 314 (Wilcze) - Rudno - 37 3815P Z 0+000 3+061 3,061 granica powiatu zielonogórskiego (Jesionka) droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) - granica 38 3816P Z 0+000 3+450 3,450 powiatu zielonogórskiego (Łupice)

133 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Nr Klasa Kilometr Kilometr Długo ść Lp. Przebieg drogi drogi pocz ątkowy ko ńcowy [km]

droga wojewódzka Nr 305 (Solec) - Solec 39 3817P L 0+000 6+651 6,651 Nowy - Nowa Wie ś - droga powiatowa Nr 3820 droga powiatowa Nr 3573 (Siekowo) - 40 3818P Z Kluczewo - droga powiatowa Nr 3820 0+000 6+237 6,237 (S ączkowo) droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) -droga 41 3819P Z 0+000 9+231 9,231 wojewódzka Nr 305 (Mochy) droga wojewódzka Nr 305 (Mochy) - Przem ęt 42 3820P Z - Bucz - granica powiatu ko ścia ńskiego 0+000 22+520 22,520 (Śmigiel) droga powiatowa Nr 3820 (Przem ęt) - Błotnica 43 3821P Z - Radomierz - Osłonin - droga wojewódzka Nr 0+000 12+456 12,456 305 (Wiele ń Zaob.) droga powiatowa Nr 3821(Olejnica) - Górsko - 44 3822P Z 0+000 3+300 3,300 granica powiatu leszczy ńskiego (Miastko) droga powiatowa Nr 3821 (Błotnica) - 45 3823P Z Starkowo - granica powiatu leszczy ńskiego 0+000 3+986 3,986 (Boszkowo) droga powiatowa Nr 3820 (Bucz) - granica 46 3824P Z 0+000 3+386 3,386 powiatu leszczy ńskiego (Boszkowo) droga powiatowa Nr 3820 - Po świ ętno - 47 3825P Z Biskupice Dłu żyńskie - granica powiatu 0+000 2+795 2,795 ko ścia ńskiego (Morownica) 48 3804P Z ul. Bohaterów Bielnika w m. Wolsztyn 0+000 1+440 1,440 49 3807P Z ul. Lipowa w m. Wolsztyn 0+000 1+215 1,215 50 3829P Z ul. Drzymały w m. Wolsztyn 0+000 0+970 0,970 51 3830P Z ul. Wschowska w m. Wolsztyn 0+000 0+334 0,334 52 3831P Z ul. Gajewskich w m. Wolsztyn 0+000 0+713 0,713 53 3832P Z ul. Poniatowskiego w m. Wolsztyn 0+000 1+760 1,760 54 3833P L ul. Niałecka w m. Wolsztyn 0+000 0+325 0,325 Drogi zbiorcze - Z 251,394 Drogi lokalne - L 14,634 Razem 266,028

Źródło: Starostwo Powiatowe w Wolsztynie

134 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Wykres 9. Klasy techniczne dróg powiatowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego

Źródło: Opracowanie własne

Tabela 61. Rodzaj nawierzchni dróg powiatowych w rozbiciu na poszczególne gminy Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.)

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

(Łomnica) granica powiatu 1 2720P 2,23 2,23 wolszty ńskiego - Boruja (Nowa Wie ś Zb ąska) granica 2 2726P powiatu 1,38 0,2 1,18 wolszty ńskiego - Grójec Wielki (Zb ąszy ń) granica powiatu 3 2727P 3,45 3,45 wolszty ńskiego - Chobienice (Chro śnica) granica powiatu 3 2728P 1,638 0,591 1,047 wolszty ńskiego - Bel ęcin granica powiatu grodziskiego (Jabłonna)- Wola 4 3567P 3,747 3,747 Dąbrowiecka - Barło żnia Wolszty ńska

5 3569P granica powiatu 1,018 1,018 grodziskiego

135 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

(Rakoniewice)- Go ścieszyn - (Ziemin) granica powiatu 6 3573P wolszty ńskiego - 9,55 6,934 0,272 2,344 Siekowo - Siekówko - Przem ęt (Wilkowo Polskie) granica powiatu wolszty ńskiego - 7 3574P 4,015 4,015 Borek - droga powiatowa Nr 3820 (Barchlin) (Włoszakowice) granica powiatu wolszty ńskiego - Sokołowice - 8 4806P 2,271 0,463 0,213 1,595 granica powiatu ko ścia ńskiego (Stare Szczepankowo) granica powiatu 9 3788P wolszty ńskiego - 5,387 5,387 Boruja Grójec Wielki - 10 3789P Wąchabno - 10,173 4,407 5,766 Kopanica Chobienice - 11 3790P 8,022 1,91 6,112 Kopanica 12 3791P Karna - Reklin 2,638 2,638 Bel ęcin - Tuchorza 13 3792P 6,447 6,447 - Stara Tuchorza Stara Tuchorza - 14 3793P Kiełpiny - 5,242 5,242 Powodowo

15 3794P Boruja - Tuchorza 4,623 4,623

Tuchorza - 16 3795P 4,909 0,135 0,711 4,063 Ruchocki Młyn Chobienice - 17 3796P Godziszewo - 7,363 2,701 4,662 Bel ęcin Bel ęcin - Boruja - granica powiatu 18 3797P 7,172 6,974 0,198 grodziskiego (Ku źnica)

136 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

Wojciechowo - Karna - droga 19 3798P 6,769 1,53 1,74 0,471 3,028 powiatowa Nr 3792 (Tuchorza) droga powiatowa Nr 3795 (Stara 20 3799P Tuchorza) - Reklin - 6,005 6,005 droga wojewódzka Nr 303 (Siedlec) droga wojewódzka Nr 303 (Siedlec) - 21 3800P 1,92 1,92 droga krajowa Nr 32 ( Żody ń) droga krajowa Nr 32 - Jaromierz - 22 3801P Ja żyniec - droga 8,448 8,448 wojewódzka Nr 315 (Obra) droga krajowa Nr 32 ( Żody ń) - 23 3802P Kiełkowo - droga 5,665 3,352 2,313 powiatowa Nr 3801 (Obra) granica powiatu wolszty ńskigo 24 3803P (Ruchocki Młyn) - 2,606 2,606 droga wojewódzka Nr 305 droga wojewódzka Nr 305 (Nowy Młyn) 25 3804P - Chorzemin - 4,597 1,936 2,189 0,472 Wolsztyn (ul. Bohaterów Bielnika) droga wojewódzka Nr 305 - Nowe Tłoki 26 3805P 3,429 0,77 1,385 1,274 - droga krajowa Nr 32 droga wojewódzka Nr 305 (Karpicko) - 27 3806P ul. Pozna ńska - 1,524 1,524 droga krajowa Nr 32 droga krajowa Nr 32(Wolsztyn) - Adamowo - Stara 28 3807P Dąbrowa - 9,73 9,73 Go ścieszyn - Błocko - granica powiatu

137 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

grodziskiego (Wielichowo) droga krajowa Nr 32 - Tłoki - Stara Dąbrowa - Nowa 29 3808P Dąbrowa - 10,035 1,084 3,019 3,636 0,149 2,147 Wroniawy (ul. Dworcowa) - droga wojewódzka Nr 305 granica powiatu wolszty ńskiego - 30 3809P 6,59 1,859 4,731 Nowa Obra - droga wojewódzka Nr 315 droga wojewódzka Nr 315 (Obra) - 31 3810P droga powiatowa Nr 5,482 1,63 0,289 1,455 2,108 3813 (Stary Widzim) droga wojewódzka Nr 305 - Adamowo 32 3811P 2,79 0,965 1,825 - droga powiatowa Nr 3807 droga wojewódzka Nr 305 - Nowy 33 3812P Widzim - droga 3,55 3,55 powiatowa Nr 3808 (Stara D ąbrowa) droga wojewódzka Nr 305 (Stary 34 3813P Widzim) - Kębłowo 8,667 8,667 - droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) droga powiatowa Nr 3813 (K ębłowo) - 35 3814P 3,116 3,116 Strady ń - droga wojewódzka Nr 305 droga wojewódzka Nr 314 (Wilcze) - Rudno - granica 36 3815P 3,061 1,644 1,417 powiatu zielonogórskiego (Jesionka) droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) - 37 3816P granica powiatu 3,45 0,8 0,789 1,861 zielonogórskiego (Łupice)

38 3817P droga wojewódzka 6,651 3,284 0,818 2,549

138 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

Nr 305 (Solec) - Solec Nowy - Nowa Wie ś - droga powiatowa Nr 3820 droga powiatowa Nr 3573 (Siekowo) - 39 3818P Kluczewo - droga 6,237 6,237 powiatowa Nr 3820 (S ączkowo) droga wojewódzka Nr 315 ( Świ ętno) - 40 3819P 9,231 9,231 droga wojewódzka Nr 305 (Mochy) droga wojewódzka Nr 305 (Mochy) - Przem ęt - Bucz - 41 3820P 22,52 22,52 granica powiatu ko ścia ńskiego (Śmigiel) droga powiatowa Nr 3820 (Przem ęt) - Błotnica - 42 3821P Radomierz - 12,456 12,456 Osłonin - droga wojewódzka Nr 305 (Wiele ń Zaob.) droga powiatowa Nr 3821(Olejnica) - Górsko - granica 43 3822P 3,3 3,3 powiatu leszczy ńskiego (Miastko) droga powiatowa Nr 3821 (Błotnica) - Starkowo - granica 44 3823P 3,986 3,986 powiatu leszczy ńskiego (Boszkowo) droga powiatowa Nr 3820 (Bucz) - 45 3824P granica powiatu 3,386 3,386 leszczy ńskiego (Boszkowo) droga powiatowa Nr 3820 - Po świ ętno - 46 3825P Biskupice 2,795 1,804 0,991 Dłu żyńskie - granica powiatu ko ścia ńskiego

139 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rodzaj jezdni [km] nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia bitumiczna

Nr [km]

Lp. Przebieg ść drogi Długo 5-10 cm 5-10 cm do 5 cm do 5 cm brukowa brukowa gruntowa gruntowa gruntowa betonowa ulepszona tłuczniowa tłuczniowa pow.10 cm pow.10 cm

(Morownica) ul. Bohaterów 47 3804P Bielnika w m. 1,44 1,44 Wolsztyn ul. Lipowa w m. 48 3807P 1,215 1,215 Wolsztyn ul. Drzymały w m. 49 3829P 0,97 0,97 Wolsztyn ul. Wschowska w 50 3830P 0,334 0,334 m. Wolsztyn ul. Gajewskich w m. 51 3831P 0,713 0,713 Wolsztyn ul. Poniatowskiego 52 3832P 1,76 1,76 w m. Wolsztyn ul. Niałecka w m. 53 3833P 0,325 0,325 Wolsztyn Razem [km] 266,028 1 5,778 2,4 17,004 121,126 63,937 10,382 44,401 Razem [%] 100 0,4 2,2 0,9 6,4 45,5 24,0 3,9 16,7

Źródło: Starostwo Powiatowe w Wolsztynie

Najwi ęcej dróg powiatowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego posiada nawierzchni ę bitumiczn ą – 75,9%. Nast ępnymi w kolejno ści pod wzgl ędem rodzaju powierzchni s ą drogi o nawierzchni gruntowej – 16,7%, o nawierzchni gruntowej ulepszonej – 3,9%, nawierzchni brukowej – 2,2% oraz betonowej – 0,9% i nawierzchni tłuczniowej – 0,4%. Te cztery ostatnie rodzaje nawierzchni w kolejnych latach b ędą wymagały wymiany na nawierzchnie bitumiczn ą.

DROGI GMINNE Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego długo ść dróg gminnych (zgodnie z danymi gmin Powiatu Wolszty ńskiego) w granicach administracyjnych gminy na koniec 2013 roku wynosiła 292,986 km . Wi ększo ść dróg gminnych ( średnio ok. 35%) wymaga bie żą cych remontów, natomiast ok. 21% dróg gminnych wymaga gruntownej modernizacji.

140 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 62. Drogi gminne na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Udział % dróg długo ść dróg gminnych Udział % dróg gminnych w Gmina wymagaj ących wymagaj ących granicach gminy gruntownej bie żą cego remontu [km] modernizacji Gmina Wolsztyn 123,686 20 20 Gmina Siedlec 82,1 35 65 Gmina Przem ęt 87,2 8 20 RAZEM 292,986 - -

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin Powiatu Wolszty ńskiego

Wykres 10. Drogi gminne w Powiecie Wolszty ńskim [km]

Źródło: Opracowanie własne

KOMUNIKACJA KOLEJOWA Przez teren Powiatu Wolszty ńskiego przebiegaj ą 3 linie kolejowe: − 357 relacji: Sulechów – Lubo ń k. Poznania, − 359 relacji: Leszno – Zb ąszy ń, − 371 relacji: Wolsztyn – Żaga ń.

KOMUNIKACJA LOTNICZA Na terenie powiatu nie ma lotniska, najbli żej zlokalizowane lotnisko cywilno-wojskowe jest w Babimo ście, 12 km od granic Powiatu, którego wła ścicielem jest PP Porty Lotnicze. Parametry lotniska oceniane s ą jako dobre szeroki pas startowy, budynek dworca pasa żerskiego z baz ą do przewozów towarowych własna bocznica kolejowa.

Na terenie Gminy Wolsztyn utworzone jest Wolszty ńskie Stowarzyszenie Lotnicze w ZSZ, gdzie znajduje si ę Technikum Lotnicze. W przyszło ści planuje si ę budow ę lotniska do celów szkoleniowych dla młodzie ży ucz ącej si ę w Technikum i Liceum Lotniczym w Wolsztynie.

141 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

KOMUNIKACJA PIESZA I ROWEROWA Na terenie ka żdej z gmin Powiatu funkcjonuj ą chodniki i ście żki rowerowe. Najwi ęcej chodników i ście żek rowerowych znajduje si ę na terenach miejskich Gminy Wolsztyn. W planach ka żdej gminy Powiatu jest dalsze usprawnienie komunikacji rowerowej i pieszej w zwi ązku z istniej ącymi warunkami do rozwoju turystyki krajoznawczej na terenie ka żdej z gmin. Istotna b ędzie rozbudowa tras rowerowych i chodników, głównie na bazie istniej ących ci ągów pieszo-rowerowych. Jest to niew ątpliwie wła ściwy kierunek rozwoju komunikacji, bowiem transport rowerowy z pewno ści ą jest bardziej ekologiczny i wpływa na zdrowie mieszka ńców, a tak że stanowi cenne zaplecze do uprawiania rekreacji i rozwoju turystyki. Zadaniem ka żdej gminy Powiatu Wolszty ńskiego jest zatem zapewni ć odpowiedni poziom bezpiecze ństwa ruchu drogowego, zwi ększaj ąc ilo ść ście żek rowerowych na swoim terenie.

Tabela 63. Ci ągi pieszo-rowerowe na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.)

Długo ść ci ągów Czy na terenie Czy na terenie pieszo - Gmina gminy s ą gminy s ą ście żki rowerowych na chodniki? rowerowe? terenie Gminy (km) Gmina Wolsztyn TAK TAK 19,16 Gmina Siedlec TAK TAK 2,4 Gmina Przem ęt TAK TAK 13,6

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin Powiatu Wolszty ńskiego

BEZPIECZE ŃSTWO KOMUNIKACYJNE Nale ży pami ęta ć, że z infrastruktur ą komunikacyjn ą zwi ązane jest tak że poj ęcie bezpiecze ństwa drogowego. Na terenie Powiatu Wolszty ńskiego, bezpiecze ństwo to jest zapewniane w nast ępuj ący sposób: − systematycznie modernizowane s ą drogi w zakresie: utwardzenia nawierzchni, poszerzenia pasa drogowego jak i poboczy, − rozbudowywana jest sie ć chodników i ście żek rowerowych, − sukcesywnie drogi biegn ące przez poszczególne miejscowo ści wyposa żane s ą w oświetlenie uliczne, − modernizowane s ą przystanki autobusowe, − wprowadza si ę ograniczenia pr ędko ści w okolicach terenów o du żych skupiskach ludno ści,

142 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− budowane s ą parkingi (głównie w centrach miejscowo ści i przy budynkach u żyteczno ści publicznej, tj. szkoły, o środki zdrowia), − stosuje si ę odpowiednie oznakowanie poziome (np. przej ścia dla pieszych) i pionowe (np. znaki drogowe) dróg, − montowane s ą fotoradary lub ich atrapy, które powoduj ą zmniejszenie pr ędko ści jazdy przez kierowców.

5.2.4. Gospodarka odpadami Powiat Wolszty ński, zgodnie z Planem gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017 , nale ży do Regionu 4, dla którego wyznaczono nast ępuj ące instalacje: − instalacja mechaniczno-biologiczna (tzw. RIPOK) - Centrum Zagospodarowania Odpadów SELEKT Sp. z o.o. Piotrowo Pierwsze 26/27, 64-020 Czempi ń, − istniej ące sortownie odpadów selektywnie zebranych: o Eco Serwis Sp. z o.o., Ul. Jasnogórska 1, 31-358 Kraków, o Tarnowska Gospodarka Komunalna Tp-Kom Sp. z o.o., Ul. Zachodnia 4, 62-080 Tarnowo Podgórne, o Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe Przemysław Olejnik W ąbiewo 26 Gm. Kamieniec, – istniej ące kompostownie odpadów komunalnych: o Fito Pryzma Kompostownia Odpadów Zielonych Halina K ęsicka, Izabela Kęsicka, ul. Engestroma 24/5, 60-571 Pozna ń, o Tarnowska Gospodarka Komunalna Tp-Kom Sp. z o.o., Ul. Zachodnia 4, 62-080 Tarnowo Podgórne, – czynne składowiska odpadów: o Składowisko odpadów komunalnych w Powodowie, gm. Wolsztyn, o Składowisko odpadów komunalnych w Siekówku, gm. Przem ęt.

143 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rysunek 13. Region 4

Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017

Na terenie ka żdej z gmin Powiatu Wolszty ńskiego obowi ązuje Regulamin utrzymania czysto ści i porz ądku. Jego wykonanie zostało powierzone władzom danej gminy. Regulamin okre śla szczegółowe zasady utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie ka żdej z gmin, a w szczególno ści: − wymagania w zakresie utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie nieruchomo ści – w tym zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, − rodzaje i minimalna pojemno ść pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomo ści, − cz ęstotliwo ść i sposoby pozbywania si ę odpadów komunalnych i nieczysto ści ciekłych z terenu nieruchomo ści, a tak że szczegółowe zasady funkcjonowania Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (tzw. PSZOK).

6. Podsumowanie diagnozy strategicznej – Analiza SWOT W analizie strategicznej szczególne znaczenie ma metoda SWOT. Jest to kompleksowa metoda słu żą ca do badania otoczenia organizacji oraz jej wn ętrza. Oparta na prostym schemacie klasyfikacja powoduje, że brane s ą pod uwag ę wszystkie czynniki maj ące wpływ na bie żą cą i przyszł ą pozycj ę organizacji.

Analiza SWOT okre śla mo żliwo ści wyborów strategicznych w kategorii maksymalizowania szans płyn ących z otoczenia i mocnych stron organizacji lub minimalizowania zagro żeń wyst ępuj ących w otoczeniu i słabych stron organizacji.

144 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 64. Analiza SWOT Powiatu Wolszty ńskiego

Mocne strony Słabe strony • atrakcyjne walory kulturowe i historyczne • niewykorzystany potencjał turystyczny (m.in. zabytki), które mo żna wykorzysta ć do Powiatu, rozwoju funkcji turystycznych, • brak koordynacji działa ń w zakresie promocji • dobrze rozwini ęta sie ć szlaków turystycznych turystycznej Powiatu, (tj. pieszych, wodnych, konnych), • brak wspólnego produktu turystycznego gmin • du ża liczba o środków letniskowych i Powiatu, gospodarstw agroturystycznych, • zbyt mała liczba ście żek rowerowych, • dost ępna baza noclegowa i gastronomiczna • wiele dróg powiatowych, których stan o ró żnym standardzie i cenach, techniczny wymaga modernizacji, • Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej • niski poziom wykorzystania energii ze źródeł Wielkopolski w Wolsztynie, odnawialnych, • Parowozownia w Wolsztynie - skansen • niskie wynagrodzenia oferowane przez czynnych parowozów, pracodawców, • Galeria w Górsku prezentuj ąca rze źbione w • brak wystarczaj ącej infrastruktury drewnie ptaki i płaskorze źby ze scenami z umo żliwiaj ącej efektywn ą realizacj ę zada ń „Pana Tadeusza”, pomocy społecznej, w tym m.in. noclegowni • działalno ść i dost ępno ść do wielu obiektów i placówek wsparcia dziennego, sportowych, • brak wła ściwej współpracy pomi ędzy SPZOZ • efektywna działalno ść wielu klubów w Wolsztynie, a Poradniami Lekarza sportowych, Rodzinnego, • działalno ść wielu obiektów kulturalnych • brak nale żytego finansowania usług (w tym bibliotek, domów kultury i muzeum), medycznych przez płatnika publicznego. • bogata oferta cyklicznych imprez kulturalno- sportowo-rozrywkowych, • wysoki poziom działalno ści organizacji pozarz ądowych oraz grup nieformalnych, • du ża liczba podmiotów gospodarczych, • bogata oferta inwestycyjna gmin Powiatu, • funkcjonowanie Podstrefy Przem ęt w ramach Kostrzy ńsko-Słubicka SSE, • dobrze rozwini ęta baza o światowa, • zapewniony dost ęp do specjalistycznej opieki zdrowotnej, • funkcjonowanie SP ZOZ, • bardzo niska stopa bezrobocia w Powiecie, • wysoki poziom skanalizowania gmin Powiatu, • wysoki poziom bezpiecze ństwa publicznego. Szanse Zagro żenia • wzrost liczby mieszka ńców Powiatu, • ujemne saldo migracji utrzymuj ące si ę • dodatni przyrost naturalny, od 2011 roku, • • bogata historia Powiatu, któr ą mo żna starzenie si ę lokalnego społecze ństwa, wykorzysta ć do rozwoju turystyki, • prognozowane zmniejszenie si ę liczby • znaczna powierzchnia obszarów le śnych mieszka ńców Powiatu w kolejnych latach, i dobrze rozwini ęta sie ć hydrologiczna • wzrost problemów społecznych wynikaj ący Powiatu (w tym du żo jezior i rzeka Obra wraz z pogorszenia si ę sytuacji gospodarczej, z kanałami), które mo żna wykorzysta ć • spadek ruchu turystycznego, do rozwoju turystyki, • wstrzymanie ruchu prowadzonego przez • du ża liczba obszarów chronionych w ró żnych

145 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

formach (tj. pomniki i rezerwaty przyrody, Parowozowni ę, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, • osoby bezrobotne rejestrujące si ę obszary chronionego krajobrazu), w Powiatowym Urz ędzie Pracy wył ącznie • przebieg Szlaku Cysterskiego przez teren w celu uzyskania świadcze ń zdrowotnych, Powiatu, • brak powrotu na teren powiatu osób • wzrost popytu na usługi turystyczne wyje żdżaj ących w celu zdobycia wy ższego i wypoczynek, wykształcenia, • bardzo dobre poł ączenia z głównymi • możliwo ść niedostosowania w wyznaczonym szlakami komunikacyjnymi (właszcza z ustawowo terminie Szpitala do wymogów autostrad ą A2, drog ą S5), Rozporz ądzenia Ministra Zdrowia. • intensyfikacja współpracy mi ędzynarodowej, • bardzo du ży potencjał produkcji rolnej na terenie województwa, który mo żna wykorzysta ć do rozwoju przetwórstwa rolno- spo żywczego oraz rozwoju sektora energetyki odnawialnej bazuj ącej na surowcach okołorolniczych, • wysokie miejsce województwa wielkopolskiego w rankingach atrakcyjno ści województw pod wzgl ędem jako ści życia i pod wzgl ędem atrakcyjno ści inwestycyjnej, • mo żliwo ść pozyskiwania środków unijnych na działalno ść rozwojow ą, • SPZOZ w Wolsztynie jako czynnik integracji społecznej oraz integracji poszczególnych jednostek samorz ądu terytorialnego Powiatu Wolszty ńskiego, • utworzenie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (wg stanu aktualnego utworzenie tego Oddział planowane jest przez Wojewod ę Wielkopolskiego) rozwi ązaniem ułatwiaj ącym zaopatrywanie pacjentów w stanach nagłych i usprawniaj ącym prac ę Szpitala, • podj ęcie współpracy ze szpitalnymi jednostkami o ściennymi celem optymalizacji i konsolidacji działalno ści. Źródło: Opracowanie własne

Tabela przedstawiona poni żej prezentuje czynniki wpływaj ące na ogóln ą konkurencyjno ść osadnicz ą, inwestycyjn ą i turystyczno-rekreacyjn ą ka żdej gminy w Polsce (szczegółowy wykaz czynników został przedstawiony w rozdziale III.5. niniejszej Strategii ). Czynniki te maj ą charakter subiektywny, gdy ż w głównej mierze zostały opracowane na podstawie własnych obserwacji i wywiadów przeprowadzonych z osobami, które mog ą by ć: potencjalnymi mieszka ńcami Powiatu Wolszty ńskiego, potencjalnymi inwestorami zewn ętrznymi prowadz ącymi działalno ść na jego terenie, a tak że potencjalnymi turystami lub odwiedzaj ącymi Powiat w celach turystyczno-rekreacyjnych. Czynniki te odzwierciedlaj ą zatem oczekiwania poszczególnych grup interesariuszy wzgl ędem obszaru, na którym chcieliby mieszka ć i żyć, prowadzi ć własn ą działalno ść gospodarcz ą lub odpoczywa ć. Do identyfikacji niektórych czynników konkurencyjności wykorzystano równie ż literatur ę

146 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 fachow ą i dost ępne raporty. Nale ży jednak podkre śli ć, że zidentyfikowane czynniki nie stanowi ą katalogu zamkni ętego, a s ą jedynie punktem odniesienia do zidentyfikowanych kierunków rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego i zdefiniowania ewentualnych działa ń naprawczych. Tabela 65. Czynniki atrakcyjno ści osadniczej, inwestycyjnej i turystycznej

Czynniki konkurencyjno ści Czynniki konkurencyjno ści Czynniki konkurencyjno ści osadniczej (mieszkaniowej) inwestycyjnej turystycznej - dost ępno ść terenów - lokalizacja geograficzna - walory środowiskowe (tereny i obiektów mieszkaniowych, i komunikacyjna, o atrakcyjnym środowisku - poziom rozwoju infrastruktury - wyst ępowanie stref przyrodniczym, urozmaiconym społecznej gospodarczych (terenów ukształtowaniu powierzchni, (w tym dost ęp do o światy, inwestycyjnych), obszary chronione i formy ochrony przyrody). kultury, rozrywki), - uzbrojenie terenu (działek) - dost ępno ść infrastruktury pod rozwój przedsi ębiorczo ści, - obiekty kultury materialnej i duchowej (tj. zabytki), technicznej (wodno- - lokalne przepisy, kanalizacyjnej, energetycznej), - specjalistyczne obszary - wysoko ść podatków, - dost ępno ść do rynku pracy, umo żliwiaj ące uprawianie - stosowanie ulg hobby, np. w ędkarstwa, - poł ączenia komunikacyjne inwestycyjnych, my ślistwa, je ździectwa, (szlaki drogowe, transport - posiadanie miejscowych kajakarstwa oraz wypo życzalnie publiczny), planów zagospodarowania sprz ętu umo żliwiaj ące - walory przyrodnicze danego przestrzennego, uprawianie tego hobby, obszaru, - dost ęp do siły roboczej. - czysto ść i jako ść środowiska - poziom bezpiecze ństwa naturalnego (powietrza, wód), publicznego, - dost ępno ść komunikacyjna w - potencjał gospodarczy odniesieniu do dróg i trendy rozwoju gminy. i środków komunikacji publicznej, - baza noclegowa i gastronomiczna, - dost ęp do rozrywki (tj. imprezy kulturalne) i rekreacji (tj. spływy kajakowe, szlaki turystyczne), - promocja w zakresie turystyki.

Źródło: Opracowanie własne

Dokonuj ąc analizy obecnego stanu zagospodarowania i wyposa żenia Powiatu Wolszty ńskiego w niezb ędn ą infrastruktur ę, nale ży stwierdzi ć, że aby móc realizowa ć polityk ę skoncentrowan ą na podniesieniu atrakcyjno ści osiedle ńczej, inwestycyjnej i turystycznej, Powiat powinien zintensyfikowa ć swoje działania inwestycyjne i rozwojowe w nast ępuj ących obszarach: a) działania zmierzaj ące do wzrostu znaczenia funkcji mieszkaniowej powinny dotyczy ć: − dalszego rozwijania i modernizacji infrastruktury sportowej i rekreacyjnej zach ęcaj ącej do aktywnego sp ędzania czasu wolnego (w tym: boisk i obiektów sportowych, placów zabaw, siłowni na powietrzu itp.) oraz zapewnienie jej równomiernego rozmieszczenia na terenie całego Powiatu,

147 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

− pobudzenia budownictwa mieszkaniowego, − zwi ększenia bezpiecze ństwa publicznego mieszka ńców (głównie z zakresu bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego), − dalszego rozwoju bazy o światowej (m.in. w zakresie wyposa żenia szkół w nowoczesne pomoce dydaktyczne, jak również dostosowania oferty szkół do potrzeb osób niepełnosprawnych, zapewnienia opieki najmłodszym mieszka ńcom Powiatu jak i osobom dorosłym), − stworzenia oferty dla seniorów (zarówno oferty edukacyjnej, rekreacyjnej - sp ędzania czasu wolnego, jak i opieku ńczej), − kontynuowania rozbudowy infrastruktury technicznej, m.in. sieci kanalizacyjnej i gazowej, − kontynuacji modernizacji dróg; b) działania zmierzaj ące do wzrostu znaczenia funkcji przemysłowej powinny dotyczy ć: − przygotowywania terenów inwestycyjnych b ędących własno ści ą Powiatu jak i poszczególnych gmin Powiatu, − przygotowania kompleksowej i wspólnej oferty inwestycyjnej wraz z jej publikacj ą i promocj ą, − promowania przedsi ębiorstw działaj ących w strefie inwestycyjnej zlokalizowanej na terenie Powiatu; c) działania zmierzaj ące do wzrostu znaczenia funkcji turystycznej powinny dotyczy ć: − podniesienia standardów istniej ącej bazy noclegowej i jej rozbudowy (pensjonaty, motele, hotele), − rozbudowy urz ądze ń turystycznych, w tym dla turystyki kwalifikowanej, − udost ępnienia i przystosowania dla potrzeb turystycznych zabytków i innych obiektów cennych przyrodniczo, − rozwoju agroturystyki i zabudowy letniskowej, − pobudzenia działalno ści zwi ązanej z obsług ą turystów (np. wypo życzalnie sprz ętu sportowego, działalno ść gastronomiczna i noclegowa), − stworzenia wspólnego produktu turystycznego przez wszystkie gminy Powiatu, − stworzenia profesjonalnego systemu promocji turystycznej skierowanego na ofert ę całego Powiatu a nie poszczególnych gmin.

Zaniechanie w najbli ższym czasie realizacji działa ń rozwojowych w zakresie zwi ększenia atrakcyjno ści osadniczej, inwestycyjnej i turystycznej Powiatu Wolszty ńskiego mo że doprowadzi ć do zmniejszenia si ę liczby obecnych mieszka ńców, którzy b ędą migrowali z terenu Powiatu na obszary dla nich bardziej atrakcyjne, jak i braku napływu nowych

148 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025 mieszka ńców i inwestorów. W zwi ązku z tym, mo że to doprowadzi ć do zmniejszania dochodów własnych poszczególnych gmin Powiatu w wyniku zmniejszenia liczby podatników (rozumianych jako mieszka ńców i inwestorów) oraz zmniejszenia wpływów do bud żetu z tytułu ró żnych podatków (zwłaszcza podatku od osób fizycznych i prawnych oraz podatku od nieruchomo ści).

Reasumuj ąc powy ższe stwierdzenia, aby Powiat Wolszty ński mógł si ę rozwija ć i zwi ększa ć swoj ą przewag ę konkurencyjn ą w stosunku do innych powiatów, musi przede wszystkim podj ąć działania zmierzaj ące do dalszego pozyskiwania nowych mieszka ńców (zwłaszcza osób młodych i młodych rodzin), zwi ększania atrakcyjno ści turystycznej oraz pozyskiwania nowych inwestorów na swoim terenie, co w dalszej perspektywie przyczyni si ę do zwi ększenia jego dochodów własnych, a tym samym zwi ększy mo żliwo ści inwestycyjne Powiatu. Działania umo żliwiaj ące osi ągni ęcie tych 3 celów, znajd ą odzwierciedlenie w konkretnych celach strategicznych.

149 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

III. Cz ęść strategiczna

1. Misja Powiatu Wolszty ńskiego Misja to zwi ęzła, wewn ętrznie spójna deklaracja definiuj ąca powód istnienia organizacji, jej podstawowy cel, na którego realizacj ę nastawione s ą jej działania oraz warto ści, które kieruj ą prac ą jej personelu.

W przypadku jednostek samorz ądu terytorialnego, misja została zdefiniowana w Ustawie o samorz ądzie powiatowym, zgodnie z któr ą do zada ń własnych powiatu nale ży świadczenie usług publicznych o charakterze ponadgminnym .

Uwzgl ędniaj ąc powy ższe okre ślono nast ępuj ącą misj ę Powiatu Wolszty ńskiego :

„S PRAWNE I SKUTECZNE ZASPOKAJANIE POTRZEB MIESZKA ŃCÓW POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO W OPARCIU O ZASAD Ę ZRÓWNOWA ŻONEGO ROZWOJU .”

2. Warto ści kluczowe Warto ści kluczowe s ą to wieczne zasady, którymi powinien kierowa ć si ę powiat realizuj ąc misj ę swojego istnienia. Warto ści kluczowe reprezentuj ą panuj ące w organizacji cechy i postawy, które s ą demonstrowane przez zachowania wszystkich pracowników.

Do warto ści kluczowych Powiatu Wolszty ńskiego nale żą : • Odpowiedzialno ść - dokładamy wszelkich stara ń, aby podejmowane przez nas działania były odpowiednio wcze śnie planowane, sprawnie i konsekwentnie realizowane oraz efektywnie kontrolowane, dzi ęki czemu b ędziemy mogli osi ąga ć wspólnie okre ślone cele. • Zorientowanie na rozwój - aby móc si ę dynamicznie rozwija ć, nasz Powiat wykorzystuje ka żdą okazj ę do pozyskania środków finansowych na realizacj ę inwestycji w zakresie poprawy stanu istniej ącej infrastruktury technicznej i społecznej. • Partnerstwo – zdajemy sobie spraw ę, że „walka w pojedynk ę” nie przynosi takich rezultatów, jak „walka w duecie”. W zwi ązku z tym, przy realizacji swoich zada ń nawi ązujemy współprac ę z innymi podmiotami zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego.

150 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

3. Wizja rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego Wizja rozwoju powiatu okre śla stan docelowy, do którego władze lokalne oraz ich partnerzy będą d ąż yć, wykorzystuj ąc mo żliwo ści płyn ące z posiadanego potencjału własnego i szans pojawiaj ących si ę w najbli ższym otoczeniu. Wizja okre śla zatem jak powiat zamierza by ć postrzegany w przyszło ści.

Uwzgl ędniaj ąc powy ższe okre ślono nast ępuj ącą wizj ę rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego:

„P OWIAT WOLSZTY ŃSKI PRZYJAZNY MIESZKA ŃCOM , ZAPEWNIAJ ĄCY WARUNKI DO ROZWOJU SPOŁECZNEGO , GOSPODARCZEGO I TURYSTYCZNEGO POPRZEZ WYKORZYSTANIE WALORÓW KULTUROWO – KRAJOBRAZOWYCH ORAZ ISTNIEJ ĄCEGO POTENCJAŁU INWESTYCYJNEGO .”

Strategia Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego powinna stanowi ć dokument bazowy, wspiera ć i synergicznie wpływa ć na realizacj ę celów i działa ń sprecyzowanych w innych dokumentach planistycznych i strategicznych Powiatu Wolszty ńskiego, wpływaj ąc na jego o żywienie gospodarcze, ekonomiczne oraz rozwój w sferze społecznej.

4. Interesariusze Strategii Interesariusze strategii to podmioty (osoby, grupy osób, społeczno ści, instytucje, organizacje), które mog ą istotnie wpływa ć na powiat oraz których potrzeby zamierza zaspakaja ć powiat świadcz ąc określone usługi publiczne. Interesariuszy definiuje si ę w kontek ście okre ślonej wizji rozwoju.

Interesariuszami Powiatu Wolszty ńskiego są: 1) obecni mieszka ńcy Powiatu Wolszty ńskiego, 2) mieszka ńcy spoza terenu Powiatu Wolszty ńskiego, 3) obecni przedsi ębiorcy z terenu Powiatu Wolszty ńskiego, 4) przedsi ębiorcy spoza terenu Powiatu Wolszty ńskiego, 5) tury ści, 6) instytucje publiczne działaj ące na terenie Powiatu Wolszty ńskiego – zwłaszcza te o powiatowym zasi ęgu działania.

5. Cele rozwojowe Cele strategiczne s ą odpowiedzi ą na problemy zidentyfikowane na terenie Powiatu Wolszty ńskiego na podstawie przeprowadzonej diagnozy strategicznej Powiatu. Cele strategiczne wynikaj ą ze sformułowanej wcze śniej wizji rozwoju Powiatu.

151 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Niniejsza Strategia przedstawia cele strategiczne i operacyjne w nast ępuj ących obszarach priorytetowych : 1) strefa społeczna (tj. o świata, ochrona zdrowia, sport i rekreacja, kultura, pomoc społeczna, bezpiecze ństwo publiczne), 2) strefa gospodarcza (tj. pozarolnicza działalno ść gospodarcza, bezrobocie, turystyka, rolnictwo), 3) strefa techniczna (tj. infrastruktura komunikacyjna, wodno-ściekowa, zaopatrzenie w energi ę, ochrona środowiska), 4) rozwój Powiatu.

Obszary rozwojowe Powiatu są zale żne od siebie i wzajemnie si ę przenikaj ą. Zadania zrealizowane w zakresie infrastruktury technicznej (np. rozwój infrastruktury drogowej) pomog ą zrealizowa ć zadania w sferze społecznej i gospodarczej (m.in. pozytywnie wpłyn ą na rozwój mieszkalnictwa, przedsi ębiorczo ści i ochron ę środowiska). Cele osi ągni ęte w ramach strefy społecznej wpłyn ą na realizacj ę celów w zakresie poprawy atrakcyjno ści mieszkaniowej i turystycznej. Z kolei cele dotycz ące strefy gospodarczej poprawi ą atrakcyjno ść inwestycyjn ą Powiatu, przyczyni ą si ę do zwi ększenia miejsc pracy, co w konsekwencji doprowadzi do poprawy atrakcyjno ści mieszkaniowej Powiatu.

Cele strategiczne b ędą osi ągni ęte poprzez realizacj ę konkretnych celów operacyjnych.

152 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 66. Schemat prezentuj ący cele strategiczne Strategii Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015 – 2025

WIZJA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO :

„P OWIAT WOLSZTY ŃSKI PRZYJAZNY MIESZKA ŃCOM , ZAPEWNIAJ ĄCY WARUNKI DO ROZWOJU SPOŁECZNEGO , GOSPODARCZEGO I TURYSTYCZNEGO POPRZEZ WYKORZYSTANIE WALORÓW KULTUROWO – KRAJOBRAZOWYCH ORAZ ISTNIEJ ĄCEGO POTENCJAŁU INWESTYCYJNEGO .”

STREFA SPOŁECZNA STREFA GOSPODARCZA STREFA TECHNICZNA ROZWÓJ POWIATU Cel strategiczny 1: Cel strategiczny 2: Cel strategiczny 3: Cel strategiczny 4: Atrakcyjne warunki życia Konkurencyjna gospodarka Wysoka jako ść infrastruktury Sprawny i partnerski system na terenie Powiatu Powiatu Wolszty ńskiego. technicznej na terenie Powiatu realizacji zada ń publicznych przez Wolszty ńskiego. Wolszty ńskiego i czyste Powiat Wolszty ński. środowisko naturalne.

Cel operacyjny 1.1. Efektywny Cel operacyjny 2.1. Spójna polityka Cel operacyjny 3.1. Nowoczesna Cel operacyjny 4.1. Wspólna system dostosowywania kierunków gospodarcza na terenie Powiatu. i sprzyjaj ąca środowisku polityka rozwoju. i form kształcenia na terenie Powiatu infrastruktura techniczna. Cel operacyjny 2.2. Kompleksowy Cel operacyjny 4.2. Spójny Wolszty ńskiego do potrzeb rynku system wsparcia dla obecnych Cel operacyjny 3.2. Dobry stan dróg z Gminami system promocji. pracy. i potencjalnych inwestorów. i infrastruktury okołodrogowej. Cel operacyjny 4.3. Sprawny system Cel operacyjny 1.2. Wysoki poziom Cel operacyjny 2.3. Całoroczna Cel operacyjny 3.3. Efektywna zarz ądzania Powiatem. usług z zakresu opieki zdrowotnej oferta turystyczna i kulturalno- promocja wykorzystania świadczonych na terenie Powiatu Cel operacyjny 4.4. Aktywne, rozrywkowa oparta odnawialnych źródeł energii Wolszty ńskiego. świadome i korzystaj ące o zmodernizowane zaplecze i ograniczenia niskiej emisji. z nowoczesnych technologii Cel operacyjny 1.3. Wysoka jako ść turystyczne, walory środowiska społecze ństwo. infrastruktury kulturalno-sportowo- przyrodniczego i dziedzictwo rekreacyjnej na terenie Powiatu kulturowe. Wolszty ńskiego. Cel operacyjny 2.4. Nowoczesne Cel operacyjny 1.4. Skuteczny rolnictwo. system wsparcia dla rodzin i osób zagro żonych wykluczeniem społecznym.

Źródło: Opracowanie własne

153 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

6. Monitorowanie strategii Istotnym wymogiem, stawianym dokumentom szczebla strategicznego, jest wewn ętrzny system monitorowania i ewaluacji post ępów we wdra żaniu oraz osi ąganiu zało żonych celów. Gromadzenie i interpretacja danych dotycz ących Strategii pozwala na bie żą ce korekty działa ń komórek organizacyjnych i osób wdra żaj ących Strategi ę w razie wyst ąpienia nieprawidłowo ści.

Wdra żanie Strategii b ędzie si ę odbywa ć poprzez projekty lub funkcjonalne programy działania. Istotnym elementem ka żdego planu jest szczegółowa projekcja alokacji środków na poszczególne cele i działania danego programu. Celowe jest stworzenie wokół strategii korzystnego klimatu, dzi ęki wł ączeniu w proces opracowania programów operacyjnych instytucji publicznych, społecznych i gospodarczych. Szeroki horyzont, tworzony przez szereg współdziałaj ących instytucji, przyczyni si ę wydatnie do sukcesu Strategii.

Monitoring wdra żania strategii słu ży: • kontroli post ępu realizacji poszczególnych projektów wyznaczonych w ramach poszczególnych celów strategicznych; • obserwacji i ocenie stanu zaawansowania konkretnych projektów umo żliwiaj ącej bie żą cą identyfikacj ę trudno ści w ich realizacji; • ocenie zaanga żowania komórek organizacyjnych i osób odpowiedzialnych za ich wdra żanie; • weryfikacji zgodno ści z zało żonymi celami; • efektywno ści wykorzystania przeznaczonych na ich realizacj ę środków. Aby mo żliwe było obiektywne zbadania post ępu realizacji inwestycji, nale ży stworzy ć wska źniki umo żliwiające jego zbadanie.

W celu ułatwienia nadzoru i kontroli nad realizacj ą strategii rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego dla ka żdego celu strategicznego nale ży opracowa ć zestaw kilku obiektywnych mierników pozwalaj ących skutecznie monitorowa ć post ępy w realizacji strategii rozwoju.

Monitoring realizacji strategii powinien umo żliwia ć: • korygowanie działa ń, je śli nie przynosz ą one zamierzonych efektów; • reagowanie na zmiany sytuacji strategicznej.

WESTMOR CONSULTING 154 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

IV. Spis tabel

Tabela 1. Struktura powierzchni Powiatu Wolszty ńskiego z podziałem na poszczególne gminy ...... 7 Tabela 2. Zabytki Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 30.06.2014 r.) ...... 10 Tabela 3. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia ...... 17 Tabela 4. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony ro ślin ...... 17 Tabela 5. Pomiary poziomu hałasu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wykonane w 2010 roku dla drogi krajowej nr 32 ...... 19 Tabela 6. Pomiary poziomu hałasu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego wykonane w 2010 roku dla drogi wojewódzkiej nr 305 ...... 19 Tabela 7. Wyniki pomiarów w punktach oceny krótkookresowego poziomu hałasu w 2013 r./ wg WIO Ś w Poznaniu ...... 20 Tabela 8. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LDWN – 305 ...... 21 Tabela 9. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LN – DW 305 ...... 21 Tabela 10. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LDWN – powiat wolszty ński 21 Tabela 11. Przekroczenie warto ści dopuszczalnych, wska źnik LN – powiat wolszty ński ...... 22 Tabela 12. Poziomy d źwi ęku w środowisku okre ślone przez wska źnik LDWN – powiat wolszty ński ...... 22 Tabela 13. Poziomy d źwi ęku w środowisku okre ślone przez wska źnik LN – powiat wolszty ński ...... 22 Tabela 11. Ludno ść w Powiecie Wolszty ńskim (stan na 30.06.2014 r.) ...... 35 Tabela 12. Ludno ść w Powiecie Wolszty ńskim w latach 2009-2013 ...... 35 Tabela 13. Udział mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego na tle kraju i województwa wielkopolskiego w latach 2009-2013 ...... 36 Tabela 14. Przyrost naturalny i saldo migracji Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-20132 [osoba] ...... 36 Tabela 15. Struktura wiekowa mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 roku ...... 38 Tabela 16. Liczba osób z wykształceniem wy ższym w 2011 roku w ka żdym z województw .39 Tabela 17. Poziom wykształcenia mieszka ńców Powiatu Wolszty ńskiego w 2011 roku ...... 40 Tabela 18. Procent bardzo zadowolonych z miejscowo ści zamieszkania w województwach w 2011 i 2013 roku ...... 41 Tabela 19. Ranking grup społeczno-demograficznych na o śmiu wymiarach jako ści życia w 2013 roku ...... 42 Tabela 20. Struktura gruntów Powiatu Wolszty ńskiego ...... 44 Tabela 21. Struktura gruntów w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego ...... 45 Tabela 22. Kompleksy przydatno ści rolniczej gruntów w Powiecie Wolszty ńskim ...... 45 Tabela 23. Liczba gospodarstw rolnych w Powiecie Wolszty ńskim w 2010 roku ...... 46 Tabela 24. Charakterystyka hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2002-2010...... 47 Tabela 25. Atrakcyjno ść inwestycyjna województw w 2013 roku ...... 48 Tabela 26. Podmioty gospodarcze na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 [podm. gosp] ...... 51 Tabela 27. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludno ści ...... 52 Tabela 28. Podmioty gospodarcze na terenach poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego, województwa i kraju w latach 2008 i 2013 ...... 53

WESTMOR CONSULTING 155 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 29. Struktura działalno ści gospodarczej osób fizycznych w gminach Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r. wg sekcji PKD 2007 ...... 54 Tabela 30. Oferta inwestycyjna Gminy Wolsztyn ...... 57 Tabela 31. Tereny inwestycyjne Gminy Przem ęt ...... 60 Tabela 32. Zaplecze turystyczne i ruch turystyczny na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2008-2013...... 78 Tabela 33. Bezrobocie Powiatu Wolszty ńskiego na tle województwa i kraju w latach 2009- 2013 ...... 82 Tabela 34. Bezrobocie na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 [osoba]...... 82 Tabela 35. Bezrobocie na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 83 Tabela 36. Bezrobotni według zawodów i specjalno ści wg stanu na 31.12.2013 r...... 84 Tabela 37. Środki finansowe b ędące w dyspozycji PUP w Wolsztynie w 2013 roku ...... 87 Tabela 38. Publiczne i niepubliczne placówki o światowe szczebla podstawowego na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 88 Tabela 39. Wykaz placówek o światowych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński (stan na 31.12.2014 r.) ...... 89 Tabela 40. Charakterystyka publicznych placówek o światowych prowadzonych przez Powiat Wolszty ński (stan na 31.12.2013 r.)...... 89 Tabela 41. Typy i profile szkół ponadgimnazjalnych z terenu Powiatu Wolszty ńskiego (oferta 2014/2015) ...... 90 Tabela 42. Liczba osób korzystaj ących z pomocy pracowników Poradni [osoba] ...... 94 Tabela 43. Działalno ść diagnostyczna Poradni [osoba] ...... 95 Tabela 44. Zdawalno ść matur w poszczególnych przedmiotach na terenie Powiatu Wolszty ńskiego i województwa w roku szkolnym 2013/2014 [%] ...... 99 Tabela 45. Placówki świadcz ące usługi z zakresu POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej) na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 103 Tabela 46. Wykaz obiektów sportowych i rekreacyjnych oraz klubów sportowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 106 Tabela 47. Kalendarz imprez sportowych w 2014 roku organizowanych przez Powiat Wolszty ński ...... 110 Tabela 48. Cykliczne imprezy kulturalne i sportowe na terenie poszczególnych gmin Powiatu Wolszty ńskiego ...... 116 Tabela 49. Specyfika DPS-ów w Powiecie Wolszty ńskim (stan na 31.12.2009 r.) ...... 119 Tabela 50. Liczba rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą ze wzgl ędu na wybrane powody trudnej sytuacji życiowej w 2013 r...... 120 Tabela 51. Statystyka przest ępstw popełnionych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013...... 122 Tabela 52. Liczba popełnionych przest ępstw w poszczególnych gminach Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r...... 123 Tabela 53. Statystyki zdarze ń drogowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009- 2013 ...... 123 Tabela 54. Wykaz OSP funkcjonuj ących na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 125 Tabela 55. Wyposa żenie Powiatu Wolszty ńskiego w infrastruktur ę wodno-kanalizacyjn ą .. 127 Tabela 56. Oczyszczalnie ścieków na terenie Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 129 Tabela 57. Drogi powiatowe na terenie Powiatu Wolsztyńskiego (stan na dzie ń 31.12.2013 r.) ...... 132

WESTMOR CONSULTING 156 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Tabela 58. Rodzaj nawierzchni dróg powiatowych w rozbiciu na poszczególne gminy Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 135 Tabela 59. Drogi gminne na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego ...... 141 Tabela 60. Ci ągi pieszo-rowerowe na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 142 Tabela 61. Analiza SWOT Powiatu Wolszty ńskiego ...... 145 Tabela 62. Czynniki atrakcyjno ści osadniczej, inwestycyjnej i turystycznej ...... 147 Tabela 63. Schemat prezentuj ący cele strategiczne Strategii Rozwoju Powiatu Wolszty ńskiego na lata 2015 – 2025 ...... 153

V. Spis wykresów Wykres 1. Podział ludno ści wg ekonomicznych grup wieku na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w latach 2009-2013 (w %)...... 37 Wykres 2. Prognoza liczby ludno ści Powiatu Wolszty ńskiego ...... 43 Wykres 3. Struktura działalno ści gospodarczej na terenie Powiatu Wolszty ńskiego w 2013 r. wg sekcji PKD 2007 ...... 53 Wykres 4. Stopa bezrobocia w 2014 roku...... 80 Wykres 5. Przeci ętne miesi ęczne zatrudnienie w sektorze przedsi ębiorstw na terenie województwa wielkopolskiego i kraju (przeci ętna miesi ęczna 2010=100) ...... 81 Wykres 6. Bezrobocie na terenie gmin Powiatu Wolszty ńskiego (stan na 31.12.2013 r.) ...... 84 Wykres 7. Bezrobotni na 1 ofert ę pracy w województwie wielkopolskim (stan w ko ńcu miesi ąca) ...... 86 Wykres 8. Liczba osób korzystaj ących z pomocy pracowników Poradni [osoba] ...... 94 Wykres 9. Klasy techniczne dróg powiatowych na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 135 Wykres 10. Drogi gminne w Powiecie Wolszty ńskim [km] ...... 141

VI. Spis rysunków Rysunek 1. Powiat Wolszty ński na tle kraju i województwa wielkopolskiego ...... 7 Rysunek 2. Podział administracyjny Powiatu Wolszty ńskiego ...... 8 Rysunek 3. Klasyfikacja stanu/potencjału jednolitych cz ęś ci wód płyn ących i stoj ących monitorowanych w 2010-2012 r...... 26 Rysunek 4. Wyniki bada ń stanu ekologicznego wód Jeziora Berzy ńskiego prowadzonych w roku 2013 ...... 27 Rysunek 5. Klasyfikacja stanu/potencjału jednolitych cz ęś ci wód płyn ących i stoj ących monitorowanych w 2013 roku ...... 28 Rysunek 6. Obszary Natura 2000 na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 30 Rysunek 7. Parki krajobrazowe na terenie Powiatu Wolszty ńskiego...... 31 Rysunek 8. Obszary Chronionego Krajobrazu na terenie Powiatu Wolszty ńskiego ...... 32 Rysunek 9. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści przemysłowej w 2013 roku ...... 49 Rysunek 10. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści usługowej w 2013 roku ...... 50 Rysunek 11. Atrakcyjno ść inwestycyjna podregionów dla działalno ści zaawansowanej technologicznie w 2013 roku ...... 50 Rysunek 12. Mapa stanu budowy dróg na terenie województwa wielkopolskiego (maj 2014 r.) ...... 131

WESTMOR CONSULTING 157 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WOLSZTY ŃSKIEGO NA LATA 2015 - 2025

Rysunek 13. Region 4 ...... 144

WESTMOR CONSULTING 158