SMART GRID E OUTROS ASUNTOS PROXECTO NACCE Gradiant amósanos o seu traballo 260 emprendedores galego- en interoperabilidade portugueses unidos Revista de Ciencia e Tecnoloxía de Galicia

Código 0 Cero www.codigocero.com Nº 113_Ano 12 Encrucillada Novas tecnoloxías: repasamos 2012 o recente e o inmediato

ENERXÍA

Á PROCURA DOS NOSOS GREATEST HITS Nova edición dos Premios EGANET A REDE CeMIT REDOBRA ESFORZOS Máis horas de formación libre para todas e todos 210x297+5_Paraguas Finalistas.pdf 1 20/11/12 13:01 210x297+5_Paraguas Finalistas.pdf 1 20/11/12 13:01 21  Sumario » novas Nº 113 5 Resumo de actualidade TIC con especial fincapé nas 8 cousas que acontecen na nosa terra e dende a nosa terra » reportaxes 7 A nova edición dos Premios EGANET, á vista xa 8 AMTEGA impulsa as redes no rural e promove nos acordos de desenvolvemento TIC 10 Entrevistamos a Mar Pereira, directora da Axencia para a Modernización Tecnolóxica 12 O encontro TEDxGalicia deixou a súa pegada na Tec- nópole 14 Presentouse Proxéctate en Galego para impulsar a tecnoloxía e a ciencia na nosa lingua 15 Ineo aposta polo optimismo aplicábel a tódolos sec- tores produtivos para o vindeiro ano 12 16 Celébranse en Galicia e Portugal novos encontros do Proxecto NACCE 18 O proxecto Destino Emprego de AGESTIC contribuíu á inserción laboral de 312 mulleres 19 A Uvigo crea un recurso para introducirnos como pro- tagonistas en feitos históricos 20 R incrementa a velocidade de conexión aos datos dos seus clientes 21 Gradiant dá conta dos seus máis recentes achados en I+D 28 Preséntase unha distribución libre para as tres univer- sidades galegas: SO.xug 31 Damos conta de novas iniciativas para afianzar a cultu - 29 ra galega na Rede 32 A Deputación de Pontevedra informa polo miúdo dos seus novos proxectos TIC 33 Achegamos unha nova escolma de innovación galega 36 Acudimos á presentación en Santiago da serie-vi- deoxogo Tutu » especial 21 Repaso ao mellor de 2012 en novas tecnoloxías » gadgets 37 29 Debullamos con todo luxo de detalles os trebellos tec- nolóxicos da tempada » xogos 37 Repasamos o máis salientábel dos días pasados en ma- teria de consolas e videoxogos

Número 113 Código Cero | 3 Neste número....

oñar é de balde, SMART GRID E OUTROS ASUNTOS PROXECTO NACCE e que ese coñecemento non Cando en xaneiro de 2012 Gradiant amósanos o seu traballo 260 emprendedores galego- polo menos até o de en interoperabilidade portugueses unidos se estanque, que flúa e nos nacia Código Cero, alguén Revista de Ciencia e Tecnoloxía de Galicia dixo que unha revista en "ga- agora. En Código Cero beneficie. Desexamos, aínda 0 Códigowww.codigocero.com CeroNº 113_Ano 12 lego e de novas tecnoloxias queremos comezar o que pareza que non ten non duraria mais de dous me- ano dándolle forma Encrucillada sentido, que a comunicación ses". Menos mal que aqueles Sás nosas predicións de 2013 sirva para comunicarnos e cunha goma de borrar de po- Novas tecnoloxías: repasamos que a tecnoloxía sirva para profetas se equivocaron e o recente e o inmediato hoxe neste número chega- der ilimitado. É dicir: os nosos que a nosa calidade de vida 2012 mellora, non para empeora- mos o noso once aniversario. agoiros serán, nunca mellor dito, os nosos desexos. Entre la. Que todo o mundo poida Ben é certo que somos unha as cousas que nos gustaría formar da Sociedade do iniciativa atípica e ese carác- que desapareceran están os ENERXÍA Coñecemento e que as redes ter permite manter a publi- baleiros de cobertura tec- sexan a gran enciclopedia, cación nuns mínimos que nolóxica e comunicativa nos libre e plural, que unha boa seguramente noutros moitos Á PROCURA DOS NOSOS eidos sociais e xeográficos de GREATEST HITS parte de nós quixeramos casos xa houbera rematado Nova edición dos Premios EGANET meirande risco de exclusión, A REDE CEMIT REDOBRA que fora, coma un gran libro con ela, como fixeron con ESFORZOS porén, neste punto, todo indi- Máis horas de formación libre para no que cada quen puidese outras baseadas unicamente todas e todos ca que imos polo bo camiño. atopar, con claridade, as súas no aspecto comercial. Ao mesmo tempo, queremos propias pegadas en perfecta Ese caracter atípico preci- que o novo ano leve, coma o combinación coas dos de- samente foi o que fixo que vento, a crise produtiva na que estamos todas mais. Que haxa máis unión entre profesionais no noso primeiro ano de vida e todos, en maior ou menor medida, mergu- e que uns colectivos TIC galegos deixen de sairamos do prelo cada dous llados, incluído o sector das novas tecnoloxías ollar con receo cara aos outros: todos están no meses, e iso precisamente é o da información, con toda probabilidade o que mesmo barco, aínda que non se decaten. Que que acontece co número seis máis resiste os embates, pero, para entendér- a mocidade con arela innovadora e investiga- dá revista que hoxe lembra- monos, ao que tamén lle está a chegar o conto dora teña ao seu arredor xente e recursos que mos, dedicado ás enerxias re- a determinados niveis. Queremos, en definiti- coiden desa vela e lle dean acubillo cando faga novables e tamén a difundir o va, escorrentar a crise a base de coñecemento falla, azos cando sexa preciso. que se facia sobre o Prestige na rede. Ún número que daba paso a nosa periodicidade mensual que, agás de xeito esporádico, vimos mantendo HUMOR TECNOLÓXICO dende enton.

nº6

e permite aumentar a mobilidade do usuario, incluso a conexión e desconexión de calquera periférico ou “interface” Cando aínda non temos claro o uso en “quente”, é dicir, sen necesidade de e utilidade dos PDA ou incluso o dos apagar a máquina. En canto ó recoñecemento de PC Portátiles, aparece un novo actor na escena da “informática móbil”: chegou caracteres manuais, ou o da voz, que o TabletPC. ¿Que é un Tablet PC? Pois, podería ser unha alternativa interesante, resumindo, trátase dun PC Portátil cunha o fabricante do software advirte que pantalla táctil onde se pode escribir a man é un tema complexo e ninguén debe cun “stilus” ou pequeno lapis magnético. esperar unha efectividade total. O que nº6 Ou dende outro punto de vista, poderíase debemos entender como que despois da considerar un “súper PDA” con tamaño, introducción dos datos manualmente pantalla e, nalgúns casos, teclado de PC deberemos pasar pola etapa de corrección Portátil. (ou ter moi boa letra). Polo tanto, a Así pois, parece que a resposta dos introducción de datos sen teclado debe fabricantes ós problemas que introduce ser puntual, se non queremos pasar moito o inquedo mundo da “informática tempo corrixindo o escrito. Con esta breve introducción temos móbil” pasa por xuntar as dúas solucións existentes: PDAs e Portátiles, e buscar de abondo para considerar a utilidade do un híbrido que una as vantaxes dos dous dispositivo. En primeiro lugar apuntararemos aparellos nun só. ¿Ou unirá defectos? Porque o realmente importante é que son aparellos moi caros: arredor dos saber se o Tablet PC é unha alternativa 3.000 euros, case o dobre do que custan a considerar respecto ós Portátiles ou ós Portátiles de gama media-alta. Deixando PDA. Adiantaremos que, coma sempre, á parte que o sistema operativo é moi esto vai depender das prioridades e recente (de feito ata a redacción deste necesidades do usuario, pero primeiro artigo non había versión en español), a imos ver por riba as características tecnoloxía empregada na fabricación dos do aparello, e despois trataremos de Tablet non é dende logo a derradeira; de responder á pregunta. feito Fujitsu xa vende un modelo dende Aínda son poucos os fabricantes que hai anos polo que semellante prezo non Tablet PC: parece ter unha xustificación, á parte da teñen no mercado unidades operacionais, pero son moitos os que teñen previsto pura mercadotecnia. Por outro lado, ¿que ofrece un Tablet o seu lanzamento nos próximos meses. Pero xa se poden ver dúas aproximacións: que non se teña xa nun Portátil?: pantalla a primeira é coller un Portátil, dotalo táctil e recoñecemento de carácteres; dunha pantalla táctil e mediante unha pero esta función está aínda pouco rótula mecánica ofrecer a posibilidade perfeccionada polo que non parece moi ¿O sucesor dos de rotala sobre o corpo principal, de xeito operativa. Tamén son máis pequenos e que a pantalla ocupe o frontal do aparato manexables, e con menos peso, pero ¿a por riba do seu teclado. De momento é a que prezo? Sen embargo, comparándoo cos solución adoptada polos fabricantes Acer e Sotec. Obviamente esta solución xunta PDA, as vantaxes perecen máis claras. portátiles? O conexionado é máis estándar, e moito a versatilidade do Portátil e a posibilidade de introducción de datos manualmente a máis amplo, a pantalla achégase máis ó través da pantalla táctil. Eso si, a costa tamaño folio, co que estamos máis afeitos dun peso e tamaño algo maior. a traballar (reforza esta característica O resto dos fabricantes: HP, Toshiba, a posibilidade de traballar en sentido ViewSonic, etc., parecen considerar o vertical), e permite o intercambio de Tablet PC un “súper PDA”, de tal xeito datos co PC de sobremesa dunha forma que a introducción de datos se efectuará máis rápida e intuitiva. Por outra parte exclusivamente a través da pantalla táctil os procesadores máis potentes do Tablet e o “stilus”. En orixe non contan con e a súa pantalla permiten traballar con teclado, aínda que se lles pode conectar aplicacións estándar, incluso gráficas, un externo. Por certo, tampouco soen impensables nun PDA. Pero claro, cun ter disqueteiras ou reproductores de CD tamaño moito maior, e de novo do prezo integrados. nin falar. Como características comúns ás Así pois, volvendo o principio, ¿é dúas solucións presentadas están: o Tablet PC a próxima revolución da procesadores, memoria, gráficos, etc. informática que a industria nos quere similares ás dos Portátiles; conectividade vender? Pois vai depender de moitas moi ampla: acceso a redes inarámicas cousas: prezo, versatilidade e aplicacións locais (Bluetooth ou 802.11b), portos de software que se desenvolvan USB2 ou FireWire, monitor, teclado, rato especificamente para el, pero non parecen externos; nalgúns modelos cóntase cunha ofrecer moito máis que un Portátil; “dock-station” (unidade de conexión polo que, deixando á parte casos nos centralizada), que facilita o conexionado que o manexo da escrita á man sexa de tódolos periféricos. En canto ó sistema imprescindible, ou nos que a introducción operativo, é practicamente estándar: da información sexa mínima, non parece o Windows XP Tablet Edition (algún ser unha solución interesante. Esperemos Tablet funciona cunha versión ampliada que Código Cero nos proporcione do Windows CE, o .NET, deseñado unha unidade e poidamos probalo en máis cara ós PDA). Este soft permite o profundidade. recoñecemento dos carácteres escritos á 25 man, a integración de texto e gráficos, mediante a aplicación Windows Journal, Equipo o traballo coa pantalla en sentido vertical,

DIRECTOR_Xosé Mª Fernández [email protected] • SUBDIRECTOR_Marcus Ferná[email protected] SOCIO FUNDADOR_Carlos [email protected] • REDACTOR XEFE_Fernando [email protected] 24 FOTOGRAFÍA_Adolfo Enríquez Calo • Joferpa REDACCIÓN_Manolo Gago (Opinión) • Raquel Noya (Reportaxes) • Moncho Paz (Opinión) • Modesto Pena (Redes) • Sevi Martínez (Xogos) • Diego Rosales (Linux) SUPERVISIÓN_LINGÜÍSTICA_María Xesús Vázquez DESEÑO_GRÁFICO_e_MAQUETACIÓN_Óscar Louzá[email protected] PUBLICIDADE_Carlos Ballesteros [email protected] EDITA_Grupo Código Cero Comunicación S.L. • Conxo de Arriba nº 49, 1º C • 15706 Santiago de Compostela Tel.-fax: 981 530 268 http://www.codigocero.com • [email protected] IMPRIME_ Gráficas Garabal, S.L. • Tel.: 981 56 25 95 • [email protected] Número 113 (decembro 2012) Publicación periódica. Prezo 2€ • Depósito Legal: C-2301/01 I.S.S.N. (Edición impresa): 1579-7546 I.S.S.N. (Edición dixital): 1579-7554 Recíclame

4 | Código Cero Número 113 RESUMO DE ACTUALIDADE TIC | novas

O CDTIC amosou en 2012 a oferta Nova incorporación ao tecnolóxica galega a máis de 250 empresas marketing dixital galego: Tic&Tic

O Centro Demostrador TIC Demostrador TIC é o de formar e ca- Temos nova integrante do tecido tec- (CDTIC), que ten como obxectivo pacitar ás PEME e micro PEME galegas nolóxico-dixital galego. Unha empresa amosar aos sectores produtivos como nas novas tendencias tecnolóxicas. Así, que, ademais, é tecnolóxica e dixital polos catro as novas tecnoloxías poden mellorar a durante o 2012 o CDTIC ofertou por costados, mesmo no nome: Tic&Tic. Segundo nos súa competitividade, acolleu duran- primeira vez, desde que comezara a conta a asociación EGANET, plataforma na que se te este ano 2012 dezasete sesións súa andaina en xullo de 2011, máis de insire a nova achega, estamos ante unha iniciativa demostradoras nas que participaron 150 horas de formación especializada que trae con ela grandes proxectos en Internet. máis de 250 empresas dos sectores a través de 15 talleres, onde os asisten- Está formada por profesionais de ampla experien- agroalimentario, sociosanitario, de tes puideron adquirir coñecementos cia no sector, especializados en cuestións que non comercio, do ensino e da automoción. sobre Cloud Computing, Aplicacións paran de desenvolverse e buscar novos vieiros Os asistentes puideron coñecer de para smartphones, comercio electró- (cousas como a promoción dixital, a publicidade primeira man máis de trinta solucións nico, redes sociais como ferramenta ou comercio electrónico), proceso para o que de publicidade dixital e as últimas moi probablemente teñan moito que aportar. A novidades sobre realidade virtual e nova empresa, segundo fai saber Javier Barreira, aumentada. o seu máximo responsábel, centrarase sobre todo En total, máis de 650 profesionais no desenvolvemento de innovadoras estratexias participaron nas actividades levadas de promoción en liña, actuando principalmente a cabo no CDTIC, o que supón un in- como departamento externo para empresas que cremento relativo do 63% no segundo queiran adaptarse ás novas correntes 2.0. semestre de 2012 con respecto ao mesmo período do ano anterior, xa que o CDTIC entrou en funcionamento en xullo de 2011. Tanto os profesio- nais como empresas TIC galegas que teñen participado nas actividades do CDTIC, indican un grao de satisfacción superior a 4 nunha puntuación sobre tecnolóxicas específicas que o sector 5, o que da conta da boa acollida que o TIC galego pon ao seu servizo. Centro Demostrador TIC está a recibir Outros dos obxectivos do Centro entre as PEME galegas. novas | RESUMO DE ACTUALIDADE TIC Xa podemos traballar con Google O grupo USCAN3D fomenta vocacións na corrección dos seus topónimos científicas botando man dos móbiles deturpados Coa chegada do inverno, grupo de investigación US- temos na nosa Rede unha CAN3D da USC, que salienta que Os buscadores e os servizos xeográficos da Rede nunca actividade de moito potencial “estamos ante a primeira vez que salientaron polo respecto á toponimia oficial galega. para dúas cousas básicas: ver nos se organiza un proxecto desta A raizame do problema estaba no de sempre: trátase de trebellos algo máis que simples natureza no mundo, mediante ferramentas novas que botan man de bases de datos vellas, aparellos para facer chamadas o que se pretenden potenciar as de uso militar ou vinculadas a réximes centralistas. Se ben ou escoitar música pola rúa e, vocacións científicas a través dun Google Maps e Google Earth non eran dos peores, tiñan por outra banda, contribuír a elemento de uso tan cotián entre moitas cousas que solucionar. Para arranxalo definitivamente, espertar vocacións científicas os máis novos como é o teléfono Google vén de convocar aos internautas galegos para que lle entre a xuventude botando man móbil”. O profesor da USC Juan axudemos a verificar a corrección dos seus datos xeográficos de tecnoloxías que coñecen ben. Ortiz, director do proxecto, e, entre eles, o da toponimia. Plataformas como ProLingua xa Se unimos todo isto temos o debulla deste xeito os motivos están a animar primeiro Campionato de España principais para a posta en mar- á comunida- de Modelado 3D de Precisión co cha da actividade: “Os modelos de en liña do Móbil, cuxa web de seu, d3mobi- 3D de precisión úsanse de con- país para que le.es, xa achega información de tinuo en ámbitos tan próximos fagan uso dos todo o relativo a esta iniciativa á cultura xuvenil como o cine, mecanismos de pioneira a nivel mundial, a modo o fútbol, a Fórmula-1, a moda feedback que de certame, coa que se pretende ou os videoxogos; os mozos a compañía fomentar a cultura e a vocación sorprenderanse das posibilida- norteamericana científica entre os máis novos, des que ofrece un teléfono móbil proporciona pois o proxecto vai dirixido a para a realización de modelos para corrixir as mozos e mozas de 4º de ESO e deste tipo, do doado que resulta deturpacións Bacharelato. facelos e do rápido que acadan toponímicas A actividade vén da man do resultados ao tempo que se da xeografía divirten”. Os alumnos, informan galega, “que non son poucas”, engade ProLingua. os responsábeis da iniciativa, A medida, por certo, non só nos afecta a nós: afecta a ducias aprenderán a elaborar modelos de pobos que viviron unha situación semellante na súa tridimensionais cos seus termi- historia, de rebautizamento dos seus casais, vilas, aldeas e nais, o seu propio computador e cidades por parte doutras culturas interesadas en darlle o un software todo un toque máis homoxéneo e centralizador. A iniciativa, fotogramé- segundo se sinala na Rede, intégrase no proxecto Ground trico libre. Truth, que se remonta a 2008 e que xurdiu coa finalidade de lograr mapas máis precisos, fiábeis e respectuosos cos pobos aos que reflicten. E todo, tirando proveito das fontes orixinais e da contribución dos internautas locais.

MeLiSA leva á rapazada galega as vantaxes O portal galego Vinetur do software libre pecha o ano con máis de tres millóns de visitas A Asociación de Usuarios de e sons, co público infantil completando Software Libre da Terra de Melide a posta en escena coa súa interacción a O portal de raizame galega Vinetur, (MeLiSA) está levando a cabo unha acti- través das cancións”. O obxectivo, como centrado no ámbito do viño, vén de facer vidade xeral de divulgación das vantaxes dixemos, é o de achegar o concepto do reconto do acadado ao longo de 2012. Entre e usos dos programas abertos en varios software libre a través dunha actividade os datos que se fornecen, achégase unha cifra colexios galegos de Educación Primaria. próxima ás nenas e nenos desas idades. A de visitas que, a xuízo dos responsábeis desta O dito programa de accións está enmar- obra é creación de Juan Carlos Vázquez, canle en liña, confirma o interese crecente dos cado dentro do convenio asinado coa as ilustracións son obra de Iria Parras, consumidores polos viños galegos e españois. Fundación para o Fomento da Calidade e na execución participan José Manuel Falamos de tres millóns de visitas, dez millóns Industrial e o Desenvolvemento Tecno- Canosa (contrabaixo), Intres Fotografía, na de páxinas vistas e 14.000 seareiras/os nas lóxico de Galicia, e do cal MeLiSA se leva fotografía e vídeo, e Juan López Quintás distintas redes sociais nas que está presente executado un total de cinco actuacións e Jorge Lama como colaboradores. A Vinetur. O portal, mantido dende Vilagarcía de nas catro provincias galegas. Máis polo coordinación corre a cargo do presidente Arousa a raíz da boa experiencia amosada por miúdo, trátase dunha representación de MeLiSA, Rafael Rodríguez Gaioso. VinoGallego, supera cos devanditos números teatral, interactiva, desenvolvida e “tódalas expectativas xeradas”. Tanto en número disposta para que a mensaxe chegue de usuarios (multiplicouse por dez a cifra de o mellor posíbel á nosa cativada: a clientes que confían na información do portal) mensaxe de que o software libre é como en seguimento entre os medios especiali- unha porta de acceso de primeira orde zados, dixitais, que operan en España. Segundo á comunicación, á información e ao apunta o seu director, Emanuel Casais, non hai futuro eido empresarial. dúbida de que a xente demandaba unha canle A peza artística en cuestión está forma- en liña destas características, e máis se temos da por un prólogo e tres actos. Segun- en conta que a afección aos viños xa xeraba do nos contan dende MeLiSA, aquela comunidade e información compartida mesmo “execútase de xeito dinámico, caracte- antes da chegada das redes. Agora, no eido 2.0, rizado a xeito de palabras, ilustracións o efecto dispárase.

6 | Código Cero Número 113 ABERTO O PRAZO PARA PRESENTARMOS CANDIDATURAS | premios EGANET

OBXECTIVOS REDOBRADOS O prazo para presentarmos candidaturas á novena edición dos Premios EGANET pecha o día 7 de xaneiro

s Premios EGANET 2012 (premioseganet.com), nove- na edición, xa comezan a facer algo máis ca ruído, nas redes e fóra delas. Polo tanto, quen desexe participar, mellor que non deixe a achega de candidatura para o día seguinte. Segundo avanzou os días pasados aO asociación empresarial galega, o prazo para presentarmos as nosas propostas ás diferentes categorías (cinco) pecha o vindei- ro 7 de xaneiro. O obxectivo de EGANET, que é o de salientar o importante labor dos nosos profesionais e empresas do sector TIC (que seguen innovando o empurrando o país cara adiante, malia a que está a caer), vén este ano redobrado. Cousa natural, se temos en conta que a crise produtiva aperta e que todo semella pórse en contra do investimento en innovación. Malia isto, as empresas e profesionais galegos seguen adiante co espallamento dixital, sinalan dende a asociación EGANET, que, como se dixo, ten toda a información dispoñíbel sobre o certame na web de seu: premioseganet.com. Empresas, profesionais, asociacións, organización empresariais, ONGs, entes públicos e calquera outro organismo con sede social galega poderán presentar as súas candidaturas aos premios, “sempre e cando realicen proxectos no eido das Tecnoloxías da Información e as Comunicacións”, sinálanse nas bases. De non ter razón social nas nosas catro provincias, os/as candidatos/as poderán participar se teñen relación clara coa cultura, lingua ou sociedade galegas.  As categorías dos premios son cinco, ás que se engade o Premio Galardoadas e Especial EGANET, que a asociación outorga ao proxecto, enti- dade ou personalidade galega que desde a última edición dos galardoados na galardóns máis se esforzase en dar a coñecer e impulsar oitava edición UNHA DÉCADA +2 COMO REFERENTE a realidade galega no contorno Internet e, deste xeito, do certame de “contribuíse a promocionar as novas tecnoloxías en Gali- EGANET EGANET foi a primeira asociación TIC Galega. Repre- cia”. Para esta modalidade non se recibirán candidaturas senta ás empresas galegas que desenvolven software e serán as empresas socias da asociación as que elixan directamente ao premiado ou premiada. e/ou servizos TIC. Leva 12 anos aglutinando ás empre- As cinco categorías para as que se reciben candidaturas sas que representan o corazón do sector e que abran- son as seguintes: Premio Mellor Proxecto Colaborativo guen as cinco principais áreas de negocio: Internet Empresarial TIC; Premio Mellor proxecto Emprendedor TIC; e medios Online; Comunicación Interactiva e Novos Premio Mellor Aplicación Software; Premio Mellor Comuni- Medios; Consultaría e Asesoramento TIC; Conectivida- cación Dixital e Premio Mellor Negocio Online. Por vez primeira, os proxectos gañadores das cinco de e Integración de Sistemas; e Desenvolvemento e devanditas modalidades, recibirán, ademais da estatuíña, Software. un bono de formación valorado en 3.000 euros, grazas EGANET basea o seu labor “na defensa do libre á colaboración no certame da Escola de Negocios de mercado, potencia a cooperación empresarial, apoia Novacaixagalicia. aos emprendedores, presta servizos e traballa para O uso de código aberto, a capacidade innovadora, a ade- cuación dos proxectos aos distintos soportes móbiles e o conseguir a adaptación da cidadanía ao uso das novas acceso universal ás novas tecnoloxías serán méritos que tecnoloxías como ferramentas de mellora da compe- se recoñecerán de maneira transversal, con independen- titividade, tanto nos sectores empresariais como no cia da modalidade á que se presente cada proxecto. desenvolvemento individual”, sinálase nas súas bases. Os Premios EGANET acumulan nas 9 edicións a 1.303 proxectos presentados por máis de 600 empresas.

Número 113 Código Cero | 7 AMTEGA | IMPARTIUO EN 2012 O DOBRE DE FORMACIÓN

38.000 horas A Rede CeMIT impartiu en 2012 o dobre de formación dixital gratuíta ca no ano anterior

tecido CeMIT de aulas de infor- de formación destinada a empresarios e unha proba de nivel para que o Axente mación dixital autonómico-locais emprendedores e máis de 800 a colectivos TIC lle poida recomendar a realización do espalladas pola nosa xeografía específicos como persoas en situación de itinerario máis axustado ás súas necesida- confirmouse, un ano máis, como desemprego. des”, engade a Axencia, que fai fincapé no un dos principais nexos de unión feito de que os cursos rematen cunha proba Oentre as vantaxes das redes e a cidadanía, en- As previsións do ano 2013 de aproveitamento para coñecer o nivel de tre a actividade de difusión TIC dos gobernos aprendizaxe do usuario. galego e municipais e os principais recep- Nada indica que a actividade de difusión tores desa actividade: a sociedade. Falamos TIC das aulas vaia ir máis amodo ou esmo- Máis mulleres nas aulas CeMIT da Rede CeMIT xestionada por Axencia recendo. Máis ben o contrario. De feito, as para a Modernización Tecnolóxica de Galicia previsións para 2013 son chegar aos 25.000 O perfil medio de usuario da Rede é unha (AMTEGA), que vén de elaborar un exhaus- usuarios e acadar as 40.000 horas de forma- muller con coñecementos básicos en tec- tivo reconto do achegado a través das aulas ción. O Plan de Formación do vindeiro ano noloxía de entre 41 e 65 anos de idade. As integrantes da Rede, un total de 98. Segundo encamíñase ao afianzamento dos coñece- mulleres representan o 57% dos usuarios da o devandito informe, a rede impartiu este ano mentos adquiridos polos usuarios incremen- rede fronte ao 43% de homes. Por nivel de máis de 38.000 horas de formación dixital gra- tando os cursos de nivel medio e avanzado. coñecementos, o 68% dos usuarios afirman tuíta, o dobre que en 2011. Ademais, en 2012 Para mellorar a aprendizaxe establécense 13 contar cunha formación básica ou media, duplicáronse os usuarios rexistrados do ano itinerarios formativos con 60 cursos para as un 27% afirma carecer de coñecementos anterior superando os 21.000. Estes datos, distintas áreas en función dos colectivos e as e un 5% sitúanse nun nivel avanzado. Por sinala AMTEGA, sitúan a Rede CeMIT “como a súas necesitades. Os itinerarios formativos, idades, o grupo maioritario ten entre 26 e 65 iniciativa co maior número de usuarios fóra informa AMTEGA, abranguen a alfabetiza- anos, que supoñen o 68% do usuarios, un da educación regrada e cun nivel de satisfac- ción dixital básica, a formación destinada a 24% teñen menos de 15 e 25 anos e o grupo ción dun 8,75% sobre 10”. empresarios e emprendedores, equipamento minoritario son os maiores de 65 anos que Das máis de 38.000 horas do Plan de TIC, redes sociais, imaxe e audio, formación a representan o 8%. Formación 2012, máis do 61% corresponden desempregados, ofimática en software libre, aos cursos de alfabetización dixital dirixidos operacións a través de Internet, creación mul- A Rede, camiño de ser o Centro á cidadanía en xeral; os cursos sobre conti- timedia e web 2.0, administración electrónica, Oficial de Acreditación Dixital dos multimedia e audiovisual representan o capacitación especialización e software libre, 24,39%. O resto das horas repártense entre a lecer en Internet e multimedia e ferramentas Ao longo de 2013, segundo informa formación para profesionais TIC, realizada en TIC. “Cando o usuario accede á Rede realiza AMTEGA, a Rede converterase no Centro Oficial para a Certificación da Competencia Dixital, é dicir, realizaranse no seu seo os exames que outorgan a Certificación Galega de Competencias Dixitais en Ofimática. Este aval ou recoñecemento posibilita á persoa titular acreditar, ante calquera instancia

colaboración co CNTG, e que supón preto de  3.000 horas e a destinada aos empregados Aula CeMIT de Ames públicos a través da EGAP, que suma un total de 2.00 horas.  A aula CeMIT de Sada Ademais, a Rede impartiu 700 horas

8 | Código Cero Número 113 pública ou privada, as súas competencias xudas para acceder a internet en Tecnoloxías da Información e as Comu- A A AMTEGA e a Autoridade Nacional para nicacións (TIC), en materia de ofimática. por satélite para 676 familias a Innovación Gobernamental cooperarán Ademais, potenciarase a formación a O acordo asinado en abril entre a Axencia tamén no deseño de políticas de seguri- distancia (aprendizaxe e-learning, vía as para a Modernización Tecnolóxica de Galicia dade para afrontar temas como a piratería redes) a través do Espazo Multimedia de (AMTEGA) e a Consellería de Medio Rural e informática ou a privacidade. Ademais ensino que, segundo engade AMTEGA, do Mar (a través de AGADER) fixeron posible se estudará como achegar información á “dende mediados de 2012 rexistrou máis que se realizase un investimento de máis de cidadanía sobre estes temas para xerar un de 25.000 accesos”. E conclúe a Axencia, 335.000 euros para subvencionar a contra- clima de confianza en trono a o uso das TIC, sobre as previsións neste senso: “O obxec- tación de servizos de conexión á Internet especialmente entre os máis afectados pola tivo para 2013 é incrementar o número de vía satélite nas zonas máis illadas de Galicia fenda dixital. cursos desta aula de formación virtual que (onde non está dispoñible o acceso á Rede permite achegar a alfabetización dixital e por outras canles) beneficiando a un total de Galardón en software libre para a formación multimedia e audiovisual a un 676 familias. josé Millán, da UDC maior número de usuarios”. Estas axudas, que contan cunha partida orzamentaria de 1.077.000 euros até 2014, José Millán Soto, estudante e investigador están dirixidas a familias e empresas con da Universidade da Coruña (UDC), vén de enderezo en Galicia que non poidan dispor obter un importante recoñecemento polo de conexións de acceso á Rede dunha seu labor a prol da programación aberta e velocidade mínima de 2 Mbps mediante a busca de novos xeitos de tirar abaixo os tecnoloxías distintas á do satélite. Aos atrancos que separan as tecnoloxías entre beneficiarios sufráganselles os gastos de si e estas coa comunidade de usuarios instalación e o custo do equipamento potenciais. O recoñecemento vén da man de usuario, cunha contía máxima de 500 de AMTEGA (Axencia para a Modernización euros, condicionado á permanencia no ser- Tecnolóxica de Galicia) e Igalia, que uniron vizo durante un ano, sendo o prezo de alta forzas coas agrupacións galegas de pulo ao de liña e o importe da tarifa do primeiros código aberto para convocar o Premio ao mes de balde. Mellor Proxecto Fin de Carreira con Software O 87% dos solicitantes contrataron servizos Libre, que desta volta foi dar a José Millán de 8 Mbps de baixada, o 8% optou por pola súa iniciativa Soporte de Accesibilidade conexións a 2 Mbps e o restante decantou- nas Aplicacións KDE, galardón que inclúe se por unha conexión de 4 Mbps. No 71% unha contía económica de 1.000 euros. dos casos tamén contratouse servizo de Ademais, a Asociación Cultural Trasno, telefonía. colaboradora da iniciativa, outorgou a Men- As zonas de maior demanda concéntran- ción especial á promoción da lingua galega se nas comarcas luguesas da Terra Chá e nas TIC, dotada con 800 euros, a Leandro Sarria, Ordes, Arzúa e Muros na Coruña, Regueiro Iglesias, tamén da Universidade da Castro Caldelas en Ourense e A Estrada, Coruña, polo proxecto Terminator: aplicativo Forcarei e Lalín en Pontevedra, sendo as para a discusión colaborativa de terminoloxía  entidades colaboradoras que tramitaron utilizando tecnoloxías Web 2.0 e a infraestrutu- Aula CeMIT Sada interior estas axudas Quantis, Tripla, Duo Telecom, ra de desenvolvemento web Django. Intermax Tecnology e Eurona. O obxectivo destas distincións é o fomen- to e o achegamento dos universitarios ga- A Xunta prorroga o convenio legos ao software libre, e a apertura a novas da Rede para 2013 Colaboración con Panamá en posibilidades de emprego relacionado coas A presentación dos devanditos datos materia TIC Tecnoloxías da Información e da Comuni- acompañouse de información relativa á A directora da AMTEGA, Mar Pereira, e o cación (TIC), xa que a programación aberta Rede CeMIT xerada no Consello da Xunta administrador xeral da Autoridade Nacional constitúe “un eido de traballo en crecemen- do 27 de decembro. Así, segundo se apro- para a Innovación Gobernamental da Re- to”, sinala AMTEGA. bou no Consello, prorrogarase para 2013 pública de Panamá, o enxeñeiro Eduardo E. o convenio aos concellos adheridos ao Jaén, veñen de asinar un protocolo dito tecido de aulas. Este acordo subscrito que establece a colaboración no en 2011 estipula as condicións que rexen ámbito TIC entre a Xunta de Galicia a colaboración entre a Administración e o Goberno de Panamá, para inter- autonómica e os concellos que son os que cambiar experiencias e compartir deciden sumarse a Rede e a súa continui- información sobre as iniciativas dade na mesma. que ambas administracións desen- Lembrar que a Rede CeMIT está integra- volven no eido tecnolóxico. Ambas da por 98 aulas presentes en 92 concellos administracións tamén colaborarán e 53 comarcas. O seu obxectivo é pro- no impulso de intercambios comer- mover o uso das novas tecnoloxías entre ciais no eido das TIC. a poboación, con especial atención aos Contemplase unha colaboración colectivos máis afectados pola fenda dixi- específica en materia de adminis- tal, fomentar a formación dixital entre os tración electrónica compartindo profesionais galegos e mostrar á pequenas información sobre sistemas, e medianas empresas, e ás microempre- servizos e tendencias deste eido. O sas, as vantaxes da Sociedade da Informa- acordo contempla ademais o inter- ción. O contido do Plan de Formación e a cambio de persoal para mellorar a carta de servizos están dispoñibles na web capacidade dos recursos humanos  cemit.xunta.es, que, por certo, recibiu máis de ambas administracións mediante a cele- Mar Pereira reunida con Antonio Mola de 300.000 visitas en 2012 e desde a que bración de talleres e seminarios así como a  A aula CeMIT de Sada os usuarios poden xestionar a súa vida elaboración de estudos conxuntos en áreas académica na Rede. de interese mutuo.

Número 113 Código Cero | 9 entrevista | MAR PEREIRA MarPEREIRA Falamos do retos TIC para o ano que comeza con Mar Pereira, directora de AMTEGA

Mar Pereira, directora da Axencia para a Moderniza- ción Tecnolóxica de Galicia (AMTEGA), quere comezar ao ano lembrándonos unha cuestión ben concreta, de importancia, para que a teñamos en conta sexa cal sexa o clima económico e produtivo polo que esteamos a pasar. Ao seu xuízo, o sector galego das novas tecnoloxías, e a sociedade por enteiro, atesoura capacidade e potencial de abondo para xerar novas solucións e proxectos de envergadura. Así o certifica, calquera reconto que se faga sobre as moitas liñas de actuación do seu departamento. Cóntase coa infraes- trutura (redes, CPDi, Rede CeMIT), co potencial empre- sarial e, por se fora pouco, coas achegas dos centos de persoas que se decidiron a sistematizar, de xeito des- interesado, a vertente divulgadora do seu traballo ou do seu labor xenérico nas novas tecnoloxías. Falamos das e dos voluntarias/os do Programa de Voluntariado Dixital de AMTEGA, que conta arestora con máis de 200 integrantes individuais e 74 entidades (empresas, asociacións e institucións) e que se calcula que en 2013 chegue, no seu labor de difusión, a máis de 3.500 persoas maiores.

C.C. O pasado verán, AMTEGA e AGADER C.C. Fálenos agora dunha das anunciaron unha achega de axudas, por iniciativas de Axencia que máis “Son unha clara defensora valor de algo máis de un millón de euros, nos gusta. Falamos do Progra- para desenvolver a sexta liña do Plan de ma de Voluntariado Dixital, que do potencial e dos talentos Banda Larga da Xunta, que é a que atinxe é o gran de area do departa- á cobertura das zonas da nosa xeografía mento que vostede dirixe para que temos en Galicia onde só é posíbel levar redes vía satélite. posibilitar a entrada en xogo da ” Facendo reconto do desenvolvido até o acción social, sen arela de lucro, de agora a través desta liña, que nos pode no ámbito da divulgación TIC da nosa te- a todos eses colectivos aos que lles custa dicir do número de fogares e empresas rra. Con cantos participantes particulares un pouquiño máis acceder a este mundo beneficiados? Estase a rematar con esta e entidades conta xa o programa? Cales dixital. Dentro do plan de actuación que te- nova iniciativa de AMTEGA, definitivamen- serán os seus vindeiros pasos? mos para este ano, 2013, queremos chegar te, co histórico baleiro de cobertura de M.P. Pois a verdade é que non podiamos a máis de 3.500 persoas maiores a través das telecomunicacións das zonas máis illadas deixar á marxe de todo este proxecto de diferentes asociacións coas que estamos a da nosa xeografía? inclusión dixital a esa vertente da acción traballar e tamén facer un especial fincapé M.P. Pois ben, esta era a última liña que social, e máis nun intre coma este, no que en todas aqueles cidadáns con algún tipo quedaba pendente por lanzar dentro do as asociacións e as iniciativas sen fin de de diversidade funcional ou de tipo motriz. Plan de Banda Larga, o resto están en exe- lucro están a xogar un papel tan importante Engadir que estamos traballando con oito cución e rematan a finais de 2013. E nesta na nosa sociedade. De certo, a resposta a federacións de persoas con algún tipo de primeira convocatoria desta liña de axudas todo iso foi moi importante e eu agradezo discapacidade e realmente para eles e unha beneficiáronse 676 familias e pequenas a todos os participantes a súa proactivida- ferramenta indubidable de inclusión social e empresas desas zonas máis illadas da nosa de e a súa ilusión neste proxecto. Temos de novas oportunidades. comunidade e nas que non chegabamos nestes momentos a máis de 200 persoas con outro tipo de tecnoloxía, é dicir, nin con voluntarias e adheridas ao proxecto e 74 C.C. A Rede CeMIT, o tecido de aulas de redes fixas nin con redes sen fíos. A verdade empresas, tamén concellos, asociacións e difusión e espallamento de información é que o éxito acadado foi importante, xa organismos públicos. É un programa que se sobre as novas tecnoloxías da información, que nun mes completouse practicamente a articula grazas á figura do voluntario dixital segue adiante cun programa de activida- dotación prevista para o 2012 e agora temos e despois todas estas entidades acompañan des que semella cada día máis amplo. Fa- prevista a nova convocatoria no 2013 e 2014 ás diferentes liñas de actuación. O obxectivo gamos reconto, agora que comeza un ano até completar ese millón de euros que é a é achegar as novas tecnoloxías do coñece- novo. Cal é o nivel de cobertura, arestora, consignación para esta liña de axudas. mento cada vez a máis poboación e tamén da Rede CeMIT, xeograficamente falando?

10 | Código Cero Número 113 en marcha da axencia pública autonómica AMTEGA (Axencia de Modernización Tec- nolóxica de Galicia), consolidada este ano, e o outro alicerce era ese centro de proceso de datos para garantir esa dispoñibilidade da información e a seguridade nos propios datos que custodia a Administración pública 24 horas ao día e todas as xornadas do ano para uns servizos públicos (sanidade, edu- cación, xustiza...) que entran nun proceso dun alto uso da tecnoloxía como elemento esencial para a súa actividade.

 C.C. Fagamos un balance dos últimos tres Mar Pereira, na celebración dos dez anos da anos en materia tecnolóxica do departa- revista Código Cero, ao carón do director da mento que vostede dirixe, a Axencia para publicación, Xosé María Fernández Pazos a Modernización Tecnolóxica de Galicia e, M.P. Dende logo estase a achegar, pero antes diso, a Secretaría Xeral de Moderni- tamén é verdade que o rural galego ten zación. Como poderiamos cualificar eses E por accións desenvolvidas, que nos pode unhas dificultades como ben sabemos tres anos? dicir do feito dende a Rede ao longo do xeográficas e orográficas que dificultarán en M.P. Tiñamos unha planificación dos nosos ano? Cales serán os seus vindeiros pasos? certos núcleos de poboación a chegada de obxectivos estratéxicos nesta lexislatura: a M.P. Agora mesmo contamos con 98 aulas redes fixas ou con fibra óptica e cuns niveis nosa axenda dixital que aínda ten como ho- presentes en 92 concellos, tendo cada de ancho de banda como os que estamos a rizonte o 2014. Cumpríronse unha boa parte galego/a un aula a menos de 30 minutos comentar. Con todo, o Plan de Banda Larga destes obxectivos, aínda que sempre queda do seu fogar, é dicir que temos un nivel non só se centra na cuestión de garantir ese afán de chegar a máis cousas... pero en de cobertura amplo e unha liña de cola- a conexión, senón que pretende achegar xeral considero positivo o avance realizado boración cos concellos galegos. As horas redes de nova xeración (como é o caso do neses tres anos, pois sentáronse unhas bases de formación tiveron un incremento moi que fai a operadora R). Subliñar que fomos importantes en temas chave para seguir importante, duplicándose respecto ao ano a primeira Comunidade de Europa que logo construíndo enriba delas: unha estrutu- 2011, impartíronse máis de 38.000 horas realmente incentivou a extensión de redes ra organizativa potente na Xunta de Galicia de actividades formativas e tivemos a máis de nova xeración de até 100 megas non só para idear proxectos tecnolóxicos, unha pla- de 20.000 usuarias/os. A Rede CeMIT por nas grandes cidades senón tamén en moitas taforma dunha infraestrutura que garante o enteiro é a iniciativa de divulgación e nor- vilas de Galicia. A finais de 2013 teremos a funcionamento dixital das administracións malización TIC que conta co maior número máis dun millón de galegas/os con capa- públicas que é o CPDI e uns proxectos im- de usuarios/as fóra do que é a educación cidade de acceder a redes de 100 megas, portantes como o Plan de Banda Larga, un regulada, cun nivel de satisfacción moi alto: sendo isto punteiro e pioneiro en Europa. plan de modernización das administracións arredor dun 9 sobre 10. Sendo isto un bo públicas en colaboración coa administración indicador de que este tipo de actividades C.C. Na nosa terra temos este ano que cele- local, a posta en marcha por primeira vez teñen receptividade na sociedade, amais de brar a posta en marcha dese grande Centro dun plan de incorporación das tecnoloxías que se están a impartir cun alto grao de cali- de Proceso de Datos Integral na Xunta que no eido xudicial e por suposto na educación, dade. No 2013 a Rede segue adiante, pois xa de cara ao 2013 tamén terá uns obxectivos a Rede CeMIT, o voluntariado dixital, o plan foi aprobada polo Consello da Xunta a proba marcados... para o fomento do software libre, entre do convenio que temos asinada con estes M.P. Cumpriuse coa posta en marcha do outros temas a salientar... Fixemos moitas 92 concellos e cunha previsión de chegar ás Centro un dos obxectivos marcados na nosa cousas e faremos moitas máis. 40.000 horas de formación e que academos Axenda Dixital 2014.gal, que se consoli- impacto sobre uns 25.000 usuarios e usua- dou dende a Administración autonómica: C.C. Habería que transmitirlle á poboación rias aproximadamente. Amais disto, faremos unha estrutura cun equipamento capaz de a importancia das novas tecnoloxías da tamén fincapé en todo o que ten que ver abranguer o proceso de modernización de información no sector económico de cara coa aprendizaxe on line, a través da platafor- todo o sector público. Este obxectivo tiña ao futuro pero tamén o potencial real que ma multimedia que se está a implantar e á dous instrumentos fundamentais: a posta existe neste país... que ten accesibilidade toda a M.P. Sen dúbida algunha, eu rede de centros. son unha clara defensora do potencial e dos talentos que C.C. Unha das cousas das atesouramos en Galicia, está- que se fala cando se fai molos aproveitando en certo mención á banda larga é senso pero aínda contan con iso de que permite pechar máis capacidade e potencial un pouco esta fenda dixital para facer unha chea de que separa a xente que ten cousas. É verdade que temos acceso a Internet da que unha eiva ben coñecida no non. Pero tamén existe sector, a cal estamos tentan- outra fenda en Galicia, é a do paliar entre todos, trátase que separa as conexións dese proceso de coopera- de internet do rural e do ción para poder apostar por urbano. Podemos dicir que proxectos de meirande enver- agora o rural xa pode estar gadura. Emporiso e sen dúbi- avanzando de cara a equi- da, temos ideas, capacidade e pararse ao urbano no que moitas empresas innovadoras é o acceso á banda larga que son quen, a día de hoxe, de nova xeración e novas de xerar novas solucións, moi velocidades? importantes neste intre.

Número 113 Código Cero | 11 TEDxGalicia | O ENCONTRO TRASLÁDASE A OURESNE

1. Juan Marcos Pérez, 2. José Luis Abadín, 3. Ricardo Capilla, 4. Miguel Castro, 5. José Manuel Pérez, 6. Marcos Rodríguez, 7. Javier Cebreiros, 8. Diego González, 9. Marta Farcón, 10. Ignacio Iglesias

3 4

1 2 5 6 O TEDxGalicia deixou a súa pegada na Tecnópole O encontro trasládase de Santiago a Ourense para 7 celebrar os 20 anos do complexo ras dúas edicións en Santiago de Compostela, o empresarial TEDxGalicia trasladouse a Ourense o pasado 30 de novembro, máis polo miúdo ás instalacións da Tecnópole (Parque Tecnolóxico de Galicia) en San Cibrao das Viñas para celebrar o 20º aniversario deste complexo empresarialT innovador. O encontro conseguiu congregar a un numeroso público incondicional deste tipo de eventos, nos que o sector TIC está especialmente presente, incluso entre as entidades colaboradoras entre as que podemos destacar ao centro Gradiant, a Signo e Blusens, aproveitando esta última compañía para amo- sar aos asistentes o seu web:tv e un novo tablet con Android que chega como unha interesante alternativa ao iPad 2. A posta en escena desta edición de TEDxGalicia recaeu en Marcos Pérez Gulín, un dos principais organizadores do encon- tro, que contou co apoio do xenial Vicente de Souza, que co seu humor amenizou a xornada, e con toque musical achegado por parte do chelista Carlos García, a coreógrafa e bailarina Silvia Miramontes e os violonchelos do Soncello Quartet. A xornada repartiu os seus relatorios en 4 bloques, comezando 8 9 o primeiro dos mesmos co enxeñeiro de telecomunicacións Ricar- do Capilla, quen tivo a ben realizar un discurso sobre a necesidade de ser distintos, para premiar o talento e non a mediocridade; a especialista en innovación cultural e museística e en didáctica científica especializada Mónica Moure (Ceo Aberto) comezou o seu relatorio lanzando caramelos ao público para falar do azar, a confianza e as oportunidades, instando tamén a ter unha actitude activa e gozar do traballo, mellorar o mundo e xerar riqueza; o creativo Miguel Castro (Enyiris) reflexionou sobre numerosos aspectos entre os que podemos destacar a revolución que supoño a Internet; pero o máis destacable de toda a xornada para moitos foi Pablo Carpintero, unha figura peculiar que sendo doutor en Ciencias pola USC optou por orientar boa parte da súa activi-

12 | Código Cero Número 113 10 11 12

16

13 14 15

dade á recuperación do patrimonio cultural 11. Pablo Carpin- inmaterial de Galicia, de xeito que hoxe resulta máis visible a súa teiro, 12. Jorge face de artesán e gaiteiro, que serve de exemplo dunha vida na Mira, 13. Santia- que se pode pór a paixón sobre todo o demais; pechou o primeiro go Martínez, 14. bloque o autor do libro Ser feliz no implica ser idiota, Javier Cebrei- ros (InfoJC), que chamou á orixinalidade e repasou algúns dos Vicente de Sou- principais erros cometidos nos actos de comunicación. za, 15. Patricia O segundo bloque de relatorios de 18 minutos de duración Moon, 16. Andrés cada un principiou co piloto de Fórmula 2 e 3 José Luís Abadín, Mazaira, 17. Mo- que tomando como base a súa biografía quixo animar aos asisten- nica Moure, 18. tes a perseguir os seus soños; a deseñadora industrial Marta Fal- Soncello Quartet, 17 cón defendeu a importancia do deseño como fío condutor entre 19. Carlota Sán- persoas e espazos; o árbitro de fútbol de Primeira División Nacho chez, 20. Silvia Iglesias conseguiu callar no auditorio deixando claro que Miramontes a súa profesión practícase con paixón e dedicación, inten- tando deixar constancia de que os árbitros son persoas; o empresario Marcos Rodríguez (Formato Verde) destacou a importancia de aproveitar as crises para reinventarse constantemente; e o profesor Jorge Mira, cun certo toque de humor, falou sobre o sexo e a selección natural. A terceira quenda de intervencións comezou co asesor en comunicación política Santiago Martínez, quen quixo expor algunhas das chaves da manipulación que se exer- ce sobre a cidadanía co mero uso das palabras; a directiva Carlota Sánchez quixo botar unha vista ao futuro, con- cretamente ao ano 2020, deixando unha certa mensaxe de optimismo; o avogado José Manuel Pérez reflexionou sobre temas como o software libre e a evolución tecno- lóxica; e a compositora e cantante Patricia Moon ilustra sobre o traballo dos músicos. 18 19 A última serie de relatorios comezou co empresario e profesor universitario Andrés Mazaira, que destacou a importancia de personalizar a publicidade e engadir valor aos produtos e servi- zos para poder achegarse aos clientes; o cirurxián Diego González explicou como chegou a desenvolver un método pioneiro de operar o cancro de pulmón coa mínima invasión posible no que considera que será só o comezo de toda unha tendencia que faci- lite a recuperación das intervencións cirúrxicas; e, para completar este variado evento, a mestra Fátima García abordou o tema da discapacidade, dando a entender que todos temos que recorrer a apoios para realizar algunhas funcións, de xeito que debemos asumir as nosas eivas e as dos demais con normalidade. 20

Número 113 Código Cero | 13 Proxectate en galego | PRESENTADA WEB PARA AMOSAR A RIQUEZA DA LINGUA IDIOMA SEN LÍMITE Presentada a web de Proxéctate en galego para amosar a riqueza da lingua en tódolos eidos do saber

al e como advertimos o pa- tanto demostrar que o galego é o galego sado mes de outubro, o noso é unha lingua perfectamente válida para panorama web con vocación comunicar cuestións sobre tecnoloxías, O Portal Galego de divulgadora ía recibir novo ciencias ou emprendemento e innova- Língua celebrou os seus pulo na recta final de 2012. ción, senón simplemente amosalo. De dez anos de vida DitoT doutro xeito: a partir de xa, hai máis feito, o seu traballo baséase en algo que tecnoloxía e máis ciencia galegas na Rede xa está máis que demostrado pero que O pasado 22 de decembro, e, a maiores, achegadas na nosa lingua. cómpre divulgar, normalizar e visualizar: sábado, conmemóranse os dez As/os responsábeis disto son os mem- a viveza e riqueza da nosa lingua en tó- anos de traxetoria dunha das bros da plataforma-iniciativa Proxéctate dolos ámbitos do coñecemento. O punto webs galego-portuguesas que en galego, que xa en outubro deixaron principal do proxecto é como dixemos máis actividade ten xerado nas claro que os seus esforzos en promoción o espazo web de seu, no que se pode redes no que a información sobre do uso do idioma nos eidos académico e atopar unha escolma de ferramentas lusofonía, reintegracionismo e científico ía ter continuidade de abondo (dicionarios, tradutores, buscadores, apli- ligazóns entre culturas irmás (as nas redes e en novas xeiras de traballo. cacións...) de uso habitual para as persoas de ámbalas beiras do Miño e do Unha vez máis, Proxectate en galego que empregan o galego como lingua Atlántico, conectando directa- reuniuse hai unhas semanas na Casa do para a súa actividade laboral, académica, mente con Brasil, e tamén cos Saber do Campus de Lugo, desta volta cultural ou científica. países lusófonos africáns) se Neste portal reúnese tamén refire. Falamos do Portal Galego unha abondosa listaxe de da Língua, pglingua.org, que ligazóns a outras iniciativas “completou os seus primeiros 10 para a potenciación do galego anos de existência” da man da en calquera ámbito, desde o Associaçom Galega da Língua. escolar ao cultural, pasando Esta plataforma en liña, como pola música ou os medios de lembraremos, foi un dos primei- comunicación, ademais das ros medios de comunicación, actividades desenvolvidas galegos e en galego, amais de ser neste ámbito pola propia USC. o primeiro específico (temati- Outra sección recolle en forma camente) sobre a nosa lingua, de vídeo as experiencias compartida cos países de fala daqueles que xa converteron portuguesa. A idea foi celebrar o galego no seu referente; todo isto, e máis, en compaña entre eles, os profesores dos medios dixitais que tamén Ánxo Carracedo e Jorge Mira, empreguen o galego no seu día ademais dos promotores da a día, o pasado 22 de decembro, iniciativa e outros colectivo e cunha festa-jantar en A Nave persoas vinculados ao mundo de Vidán (Santiago). O evento, académico ou cultural. incluíu, logo da comida propia- “O obxectivo”, sinalan os mente dita e das actividades para presentar polo miúdo os seus froitos responsábeis da iniciativa, “é motivar no primeiras de confraternización, “a dixitais, reunidos nunha web que é unha emprego do galego, e cremos que esta apresentaçom de um livro home- porta na que petar e un espazo aberto motivación débese acadar desde unha nagem a esta primeira década do cheo de ferramentas. Falamos de www. óptica multidisciplinar e a través de Portal Galego da Língua e umhas usc.es/gl/proxectos/proxectate. iniciativas transversais”. Ao seu xuízo, o breves intervenções de vários O acto celebrado en Lugo contou coa galego debe ser unha ferramenta adicio- dos protagonistas desta etapa”. presenza do catedrático da Universidade nal que lle dea ao alumnado a posibili- de Santiago e presidente do Consello da dade de acadar obxectivos superiores Cultura Galega, Ramón Villares; o vice- nas carreiras profesionais, “ben porque rreitor de Coordinación e Planificación do lles permita innovar e así ter maior Campus de Lugo, Pedro García Herradón; oportunidade de negocio, transmitir e as profesoras da USC e membros das á sociedade os seus logros científi- comisións de normalización lingüística cos, ou mellorar a comunicación con Marta López (Facultade de Veterina- persoas doutras culturas”, explican. ria) e Mar Pérez Fra (Escola Politécnica Para elas/eles, unha sección vital para Superior). Como lembraremos, a iniciativa garantir o éxito e a continuidade deste Proxéctate en galego vén da man das espazo web é a denominada Compar- Comisións de Normalización Lingüística te con nós, “a través da que calquera do Campus de Lugo (ADE, Ciencias, EPS, usuario pode facernos chegar recursos Formación do Profesorado, Humanidades ou materiais que considere de interese e Veterinaria). O seu obxectivo non é para incorporar ao portal”.

14 | Código Cero Número 113 CONVÍDANOS A APOSTAR POLO OPTIMISMO | Ineo

Facendo realidade o que parecen utopías A Asociación INEO convídanos a ceibarnos das ataduras das malas novas económicas e sociais e a apostar decididamente polo optimismo

Nadal é unha boa época para pór o contrapunto á contribuiremos a tirar o máximo rendemento da experiencia e dos incerteza, crise e pesimismo que parece apoderarse da coñecementos das Smart Cities que xa están en marcha, para tras- nosa contorna. En INEO, empezamos 2012 coa promesa ladar este know-how a cidades que inician agora este camiño e que de non dedicar máis de cinco minutos ao día ás malas deben aproveitar as vantaxes da innovación colaborativa. noticias que invaden a prensa, co obxectivo de liberar A isto, unimos a participación como socio tecnolóxico no proxec- Oo tempo e a ilusión necesarias para acometer un ano prometedor. to eSTAR Bien, coordinado por AMFAR para potenciar, a través das Como así foi. Os datos avalan o crecemento da nosa asociación en novas tecnoloxías, o desenvolvemento económico, profesional e 2012 e sentan as bases dun 2013 no que moitas cousas boas están persoal das familias que viven no rural. INEO é socio tecnolóxico por chegar. de referencia, tamén, no proxecto europeo Muralla Dixital, lidera- A primeira boa nova de 2012 é a incorporación de quince socios, do polo Concello de Lugo e no que se traballa na posta en valor o máis empresas que se achegan a patrimonio histórico das cidades INEO para potenciar o seu crece- amuralladas de Galicia e Portugal, a mento e a súa competitividade, e través das TIC. para confiarnos a defensa dos seus No balance do ano, non po- intereses nos principais foros TIC demos deixar atrás as ducias de galegos, estatais e internacionais. encontros sectoriais, conferencias, A todas as empresas socias se mesas redondas, xornadas de debe o noso traballo, e en todas formación, foros... organizados por elas repercute de maneira moi INEO para impulsar o coñecemento, positiva o crecemento deste ano: a competitividade, a cooperación incrementamos un 22% o orza- e as oportunidades de negocio mento executado en 2011, até para as empresas asociadas. O ano alcanzar os 665.000 euros; subimos que agora acaba foi especialmente un 14% a cifra de negocio e, o máis prolífico neste ámbito: tres INEO importante para os nosos asocia- Meeting World, tres INEO Market, dos: o retorno económico xerado seis Sobremesas INEO con..., dous para eles medrou un 79%. Cifras InnovaMeet, varios cursos de forma- en positivo que avalan o traballo ción (presenciais e de aprendizaxe realizado en 2012 e que nos dan un a distancia, en colaboración con importante pulo para conseguir os CONETIC), etc. Toda unha chuvia de obxectivos marcados para o novo coñecemento e networking do que ano. tiraron proveito centos de asocia- Un 2013 no que seguiremos dos, profesionais e empresarios de avanzando no posicionamento de diversos sectores e representantes INEO como referente asociativo das institucións públicas. empresarial do sector TIC, tanto en Ningún destes eventos sairía Galicia como no panorama estatal. adiante sen a participación e Neste ano, demos dous importan- colaboración dos distintos axentes tes pasos para a representatividade implicados neles. Temos moito que estatal: chegar á presidencia de agradecer a Garrigues, Clarke y Mo- CONETIC e á presidencia do Conse- det, á Fundación Tecnología Social, llo Nacional das Telecomunicación, ao Banco Sabadell, a CESCE... e aos Tecnoloxías da Información e da moitos socios que se prestaron a Comunicación, SPORA, unha enti- compartir o seu coñecemento e a dade constituída inicialmente por súa experiencia con todos nós. FENITEL e CONETIC e á que agardamos que en 2013 se incorporen É precisamente isto o que nos define. Isto é INEO: compartir, máis asociacións do sector TEIC. coñecerse, colaborar, crecer. Por diante temos un 2013 no que potenciaremos, tamén, o noso Non hai dúbida de que 2012 foi un ano de traballo, moito tra- labor como expertos e difusores do concepto Smart Cities en Espa- ballo… pero tamén de moi bos resultados. Unha mostra de que ña. Desde hai uns meses, INEO lidera o proxecto IntelligenTIC xunto o avance e o crecemento aínda é posible. Vivamos este Nadal con á Agrupación Empresarial Innovadora (AEI) de Seguridade. Neste alegría, ilusión e optimismo. Temos por diante 365 días para seguir proxecto, no que tamén participan GAIA, AEI Movilidad e Tecnara; demostrando que as utopías tamén se poden facer realidade.

Número 113 Código Cero | 15 proxecto NACCE | ESPÍRITO GLOBAL Sementando espírito global Proxecto NACCE: Innovación no empresariado

TIC de ámbalas beiras do Miño. Toda a información en www.nacce.es

proxecto NACCE, Núcleo de Apoio á Concorrencia e a Creación de Empresas TIC, é expertos deste eido produtivo ligado ao unha proposta para innovar e impulsar o sector TIC na contorna Galicia-Norte coñecemento (os integrantes do Núcleo de Portugal baixo unha arela internacional. O eixe fundamental da iniciativa é a NACCE). O evento contou, entre outros, cooperación entre empresas, entidades do sector e do emprendemento e profe- coa presenza de reputados profesionais sionais, estudantes e profesores, entre outros, de ámbalas beiras da raia. A cifra como José Ramón Pais (vicepresidente da Ototal de mentores que orientan e asesoran aos participantes é de 253. NACCE (www.nacce. Fundación Innovapyme Galicia), Elías Pérez es), como lembraremos, é nunha plataforma de cooperación para a creación de empresas (cofundador de Quobis) ou José Manuel TIC. Trátase dunha rede composta por socios e colaboradores que potencia a formación e ase- García, actual responsábel de Binaurality. Este soramento de pequenas e medianas empresas galegas e lusas co obxectivo de ampliar a cifra foro constituíse como unha oportunidade de negocios e impulsar o seu medre. O obxectivo é estimular a aparición de novas iniciativas de primeira orde para as empresas TIC da empresariais, aumentar a concorrencia das empresas xa existentes e, como consecuencia Eurorrexión interesadas en coñecer os vieiros directa, dinamizar o emprego. de internacionalización da súa iniciativa de mercado. O alicerce desta cita foi favorecer a vontade global dunha manchea de propos- tas do máis variado: comercio electrónico, desenvolvementos para Internet, tecnoloxías con aplicación na saúde, aplicacións móbiles, realidade virtual. A xornada inaugurouse ofi- cialmente pola delegada territorial da Xunta de Galicia, en Pontevedra, María José Bravo Bosch, con representantes das entidades promotoras. Asemade, o día 18 de setembro celebrouse na Escola Superior de Enxeñaría Informática de Ourense (Universidade de Vigo) unha xeira de traballo sobre innovación, en concreto sobre marketing dixital, start-ups e emprende- dores. Nesta última participaron, entre outros, Fran Muíños (CEO de UNE de Comunicación), Lolo Rey (Loroestudio), Camilo Ameijeiras (Primate), Ignacio de Francisco (Compring. com), Eva López (Womenemprende da USC), Luisa Pena (directora da Tecnópole), Roi Correa (Menus.es) e Carlos Corsino (Stratia). O encontro foi inaugurado por Francisco Javier Rodríguez, subdirector da Escola Superior de Enxeñaría Informática de Ourense; José A quen se encamiña? Manuel García, xerente da Cámara Oficial NACCE diríxese a persoas interesadas en crear unha empresa de base tecnolóxica ou que a de Comercio, Industria e Navegación de creasen recentemente en Galicia ou no Norte de Portugal. As firmas empresariais poden ser Vigo; Eduardo Pinto, director executivo do de tecnoloxías aplicadas á saúde, educación, comercio, banca, Internet, aplicacións móbiles, CCG; José María López Bourio, presidente de realidade virtual ou contidos dixitais. A iniciativa tamén se dirixe a empresas interesadas en AGESTIC, e María Amparo González Méndez, desenvolver proxectos en colaboración e novas liñas de negocio, ou que desexen internacio- directora xeral da Dirección Xeral de Promo- nalizarse. Empresariado e emprendedores TIC de éxito, profesionais, consultores e expertos ción do Emprego da Xunta de Galicia. en todas as áreas empresariais, desde a internacionalización ata a promoción, pa- sando pola fiscalidade, e membros de institucións tanto públicas como privadas que ofrecen apoio, asesoramento, orientación personalizada e ferramentas ne- cesarias ás empresas e emprendedores do sector constitúen o miolo de NACCE. Este núcleo opera de xeito virtual nunha plataforma web 2.0 e de xeito presencial nos foros que se organizan e nas mesas de traballo. Foros e xornadas Foros e xornadas presenciais incorporan ao proxecto NACCE a experiencia de distintos emprendedores para guiar e orientar ás novas firmas e consolidar as xa constituídas. Na cidade de Pontevedra celebrouse o Foro sobre Colaboración de Pemes Transfronteireizas o pasado día 20 de setembro. Tamén tivo lugar en Braga, recentemente, a Xornada de Presentación de Resultados Proxectos de Colaboración, o día 11 de novembro. Pola súa parte, a Cámara de Comercio de Vigo acolleu o pasado día 13 de setembro un foro sobre internacionalización. Neste foro, como lembraremos, participaron 75 empresas e emprendedores do sector tecnolóxico-dixital galego- portugués, que puideron manter entrevistas individualizadas con profesionais

16 | Código Cero Número 113 "O proxecto xa comezou a dar os seus froitos" JAVIER VARELA Que facer cando constatas eivas - Cal é a túa opinión sobre o desenvolve- comúns de internacionalización nas mento actual do proxecto? Cres que xa está empresas de ámbalas beiras da raia comezando a dar froitos? En que sentido? galego-portuguesa? Ben, podes ficar - A día de hoxe, hai máis de 260 emprende- cruzado de brazos ou tirar proveito dores inscritos no proxecto que están a cursar a formación en liña a través da plataforma dos profesionais e expertos dos dous apoiada por titores expertos e mentores países irmáns que xa foron quen de membros do Núcleo NACCE, e que, ademais, abrirse camiño no complexo mercado gran número deles están a asistir e participar global das TIC, co fin de que com- activamente nos foros e xornadas temáticas partan a súa experiencia e, tamén, se celebradas ata este momento (Vigo, Ouren- deixen contaxiar polos renovados azos se, Guimarães, Braga, etc.). O proxecto xa comezou a dar o seus froitos e son varios os de entusiasmo dos novos empresarios emprendedores de NACCE que presentaron galegos e do Norte Portugal. O Proxec- as súas iniciativas, incluso en público, de feito Vindeiros encontros to NACCE consiste, basicamente, en o vindeiro 24/01/2013, terá lugar en Ourense O vindeiro 24 de xaneiro terán lugar unhas non quedármonos cruzados de brazos unha nova xornada na que un grupo deles ex- interesantes xornadas en Ourense, tamén no devandito. Trátase dunha iniciativa porá ó público as súas ideas e proxectos TIC. inseridas no programa NACCE, en concreto con moitos piares, algúns galegos e ou- na Escola Superior de Enxeñaría Informática, tros lusos, e tamén dá acubillo a men- - Consideras que facía falla algo como baixo o epígrafe de Xornada de Presentación NACCE, que establecese máis pontes de de Resultados de Proxectos de Creación tores e asesores. Como por exemplo colaboración entre o tecido TIC galego de Empresas e Novas Liñas de Negocio Javier Varela, de Toctocmedia.com, con e portugués, e entre emprendedores e TIC. Tamén está prevista a xornada final do quen puidemos falar de NACCE. Varela mentores (expertos en TIC) e empresarios proxecto para o 14 de marzo en Santiago cóntanos que a día hoxe xa hai máis consolidados? de Compostela. Cómpre estarmos atentos á de 260 emprendedores inscritos no -Sen dúbida este tipo de proxectos que confirmación das datas e dos emprazamen- proxecto e que este xa comezou a dar apoien aos emprendedores dende os inicios tos finais elixidos para estas dúas novas citas. do seu proxecto son máis que necesarios. A os seus bos froitos. Vemos cales son. idea de establecer pontes con Portugal penso Sobre os apoios e impulsores de que é unha vella demanda que deberíamos NACCE - Cal é exactamente a túa participación no ter máis en conta porque é un mercado que, O Proxecto NACCE inscríbese dentro da Proxecto NACCE? Actúas como mentor ou malia estar tan preto, moitas veces semella segunda convocatoria do Programa de Coo- emprendedor asesorado, ou ámbalas cou- que está moi lonxe debido a que a normativa peración Transfronteiriza España-Portugal sas? Cres que unha iniciativa como NACCE é diferente. Compartimos moitas cousas co 2007-2013, e conta con financiamento dos non se dirixe, realmente, a favorecer que os tecido portugués e por tanto hai lugar para fondos FEDER. Participan a Consellería de emprendedores TIC se convertan en empre- xerar un mercado e promover sinerxías que Traballo e Benestar da Xunta de Galicia, sarios expertos, e que os xa consolidados se fagan máis competitivas ás nosas empresas, AGESTIC (Asociación Galega de Empresas deixen renovar polos acabados de chegar? tanto as novas como as xa establecidas e con TIC), Cámara de Comercio de Vigo, Universi- - A miña participación é en calidade de "men- traxectoria. dade de Vigo, AIMinho (Associaçao Empre- tor". Xunto co resto do equipo temos como sarial) e o CCG/ZGDV (Associaçao Centro función principal a de prestar asesoramento - Cal é a túa opinión sobre a suposta necesi- de Computaçâo Gráfica). Espérase que aos emprendedores inscritos no proxecto, dade dunha empresa TIC de internacionali- signifique un gran estímulo para o sector TIC ben a través dun mentoring presencial nas zarse? Non é posíbel o futuro, o crecemento, de Galicia e do norte de Portugal favorecen- xornadas organizadas en diversas cidades de sen ter en conta unha mentalidade global? do a creación de emprego e de empresas Galicia e Norte de Portugal, ou ben a través da - O termo internacionalización pode soar tecnolóxicas. plataforma web da iniciativa, www.nacce.es. moi grande cando estás a darlle forma a un proxecto, pero hoxe hai que pensar de forma global en case tódolos ámbitos. As barreiras

en termos de comunicación están a desapa- Sobreobre Javieravier Varelaarela S J V recer e a posibilidade de prestar os nosos Consultor de Marketing, Estratexia e Comunicacion, especializa- servizos en calquera punto sen necesidade de do en marketing online, redes sociais, e comunicación dixital en grandes investimentos, nin establecementos www.toctocmedia.com. É editor e administrador do blog de mar- físicos, está a derrubar atrancos de entrada en mercados que antes serían utópicos para un keting www.theorangemarket.com dende o ano 2006 e co-organi- emprendedor. Non digo que poidas operar zador de The Monday Reading Club Vigo, o 1º Clube de Lectura de en todo o mundo polo simple feito de traba- Marketing de Galicia. Traballou en múltiples proxectos de promo- llar a través de internet, pero si que as novas ción e publicidade en liña para empresas e institucións, entre as tecnoloxías abren xa moitas posibilidades que se contan, por exemplo, as seguintes: Volkswagen, Absolut, de carácter global que os emprendedores Telefonica, Iberia, Havana Club, Fundacion Altius, Lizarran, Albarino non deberían deixar escapar. A mentalidade global, as sinerxias e fuxir do minifundismo Paco & Lola, Xacobeo, Femxa, TEDxGalicia, You&Me albarino, Vinum empresarial deberan ser normas para todo Terrae, Meubook, Empresa e Finanzas Galicia, etc. emprendedor galego.

Número 113 Código Cero | 17 Agestic | PROXECTO DESTINO EMPREGO

Rutas polo mercado de traballo O proxecto Destino Emprego de AGESTIC contribuíu á inserción laboral de 312 mulleres galegas

GESTIC e a Asociación ÍDEM de Cantabria, coa colabora- Conseguiuse, en base a este roteiro, un aumento do 61 % no uso ción de AFAMMER Galicia e o apoio da CEL, presentaron de redes sociais xerais e profesionais (especializadas e para o em- na sede da Confederación de Empresarios de Lugo (CEL) prego) e unha formación integral sobre servizos en liña para a busca os resultados finais do proxecto Destino Emprego. Apro- de traballo. Asemade, das 63 participantes, 51 proxectos/ideas de bado polo Plan Avanza do Ministerio de Industria, Destino negocio foron autorizadas e 12 creadas a través do proxecto. Amais AEmprego foi unha achega impulsada polas devanditas entidades disto, todas as mulleres que concorreron no itinerario melloraron os que, apostando polos servizos dixitais dispoñíbeis na Rede, expuña seus coñecementos para dar forma á súa propia empresa. un itinerario en liña en forma de mapa de metro para fomentar e As ideas de negocio asesoradas e/ou levadas á práctica abrangue- mellorar o emprego, o autoemprego e o espírito empresarial das ron tódolos sectores. Aquí van uns cantos exemplos: mulleres residentes na nosa terra. A través de dous itinerarios dixitais • Serea de Sálvora: venda e distribución ambulante de peixe e ma- (emprego e autoemprego) con feitura de liña de metro, desenvolvidos risco fresco a domicilio. entre abril e outubro de 2012, 565 mulleres (502 en emprego e 63 • Agricultura ecolóxica zona Ancares. en autoemprego) melloraron as súas oportunidades para atopar • Imos nós, outsourcing online. emprego ou crearon a súa propia empresa, informa AGESTIC. • Servizos e tenda online relacionados co lecer. No itinerario emprego achegóuselles asesoramento e seguimento • Comisaría independente de arte contemporánea ou unha galería personalizado en cuestións como de arte. identidade dixital (reputación en • Venda e promoción de produtos liña, blogs, etc), redes sociais (xe- gastronómicos relacionados coas rais e de tipo profesional), portais denominacións de orixe protexi- de emprego (consellos e técnicas das de Galicia. sobre como tirarlles proveito), ser- • Coaching cultural e fomento da vizos dixitais públicos (orientados aprendizaxe de idiomas. á inserción laboral), simuladores • Venda de repostaría caseira en de ofertas de traballo, itinerarios liña a particulares. de inserción de tipo personalizado, • Café cultural e tecnolóxico. etc. • Estudo de deseño gráfico Polo que respecta aos logros • Creación e mantemento de páxi- obtidos, dicir que acadouse un nas web. aumento do 83,45 % no uso de • Portal formativo estudio de redes sociais xerais e profesionais arquitectura. (especializadas e para o emprego), • Consultoría de recursos humanos. a creación e/ou mellora • Venda en liña de materiais para substancial da identi- gandaría, veterinaria e perruque- dade dixital e máis a ría canina introdución integral aos  • Axencia - gabinete de comunica- servizos públicos en liña Presenta- ción internacional de emprego. “Das 502 ción en Lugo • Buykatoo pet's vip boutique: pe- participantes”, informa- dos datos rruquería canina e servizos para ron as entidades respon- de Destino animais sábeis da iniciativa, “157 Emprego atoparon unha ocupa- Aplicación en Cantabria ción laboral directamen- Visto “o éxito do proxecto e o seu te grazas ao proxecto, potencial de transferencia”, informa 143 atoparon emprego indirectamente e AGESTIC, cederase para o seu uso todas melloraron as súas oportunidades en Cantabria, onde será integra- de atopar un posto de traballo”. do e desenvolvido por ÍDEM coa Por lugares, as mulleres que concorreron colaboración do Goberno rexional, nesta vertente do proxecto procedían de como xa o puxeron de manifesto os Lugo (40,54%), A Coruña (28,53%), Ponte- seus dirixentes o pasado novembro vedra (15,62%) e Ourense (13,21%). A maior na presentación da iniciativa naquela Comunidade. Ademais, varias parte delas tiñan máis de 41 anos. entidades asturianas amosaron xa o seu interese no caso galego, tal Polo que respecta ao itinerario autoemprego, dicir que se lles ache- e como se puído ver na presentación do proxecto Destino Emprego gou titorización seguimento nas seguintes áreas: celebrada o luns 18 na Federación Asturiana de Empresarios, onde o Idea de negocio presidente de AGESTIC reuniuse cos membros desta plataforma para Plan de negocio explicar o seu funcionamento. Mercadotecnia Para AGESTIC, que un proxecto “remate” con eses resultados Recursos humanos (creando emprego) “e con continuidade en Galicia, Cantabria e Financiamento probablemente Asturias e outros lugares con ese mesmo obxectivo, Empresa dixital: Factura electrónica, DNI dixital, certificado dixital. fomentar a inserción laboral, é probablemente un dos maiores moti- Posta en marcha da empresa vos de satisfacción nos anos de vida da asociación”.

18 | Código Cero Número 113 CREA UN RECURSO TECNOLÓXICO PARA INTRODUCIRNOS EN FEIROS HISTÓRICOS | SSI da Uvigo Eu tamén estiven nas Termópilas O grupo SSI da Uvigo crea un recurso tecnolóxico para introducirnos como protagonistas en feitos históricos

grupo de investigación da Durante a recreación, os usuarios move- Universidade de Vigo Servi- ranse por un espazo determinado seguindo zos para a Sociedade da In- as instrucións que lle marcan os móbiles e formación (SSI), pertencente tomando decisións segundo o rol que lle ao departamento de Enxeña- toque desenvolver no xogo. Os participantes, ría Telemática, está a liderar engade a Universidade, poderán ver a súa un proxecto europeo para posición e a dos compañeiros e inimigos no Oachegar o estudo e coñecemento da Historia campo de batalla no que se sitúen elementos á cidadanía en xeral a través do uso das novas adicionais que se superpoñerán á contorna tecnoloxías. Esta iniciativa, coñecida como real. Reenact, conta co profesor Martín López Nores Os movementos dos xogadores fican en labores principais de impulso e coordina- rexistrados para que logo varios expertos lles ción. Basicamente, o que se fornece con este expliquen ata que punto a recreación reflicte proxecto é a posibilidade de vivir un aconte- realmente o acontecido na historia, axudán- cemento senlleiro do pasado na nosa propia dolles a identificar os aspectos salientábeis persoa, virtualmente falando, claro. Máis polo que inclinaron, nunha liorta, a balanza cara a un lado ou cara a outro. Na última parte do xogo abrirase un debate colectivo sobre as consecuencias dos conflitos nas que os xoga- dores poden, cos seus móbiles, participar e comprobar até que punto sería distinta a his- toria se os acontecementos foran diferentes. A iniciativa forma parte do proxecto Experimedia, centrado en investigar sobre as tecnoloxías e a Internet do futuro, as redes sociais, a realidade aumentada, a xeolocaliza- ción, a web semántica ou a personalización de contidos sempre ligado a eventos moi concretos. A Universidade de Vigo desenvolverá o seu labor, ombro con ombro, coa Fundación do Mundo Helénico (FHW), unha rede de mu- seos que amosa unha arela firme de achegar a historia ao público xeral a través das novas tecnoloxías dixitais. A rede de colaboración, engade a institución académica viguesa, esténdese a un consorcio formado por 20  socios entre os que figuran as universidades O Grupo SSI idea un dispositivo para miúdo, segundo informa de de Southampton (Reino Unido), a National recrear feitos reais facendo que os xeito exhaustivo a Universidade Technical University of Athens (Grecia), a participantes se mergullen na historia de Vigo, o obxectivo principal é Katholieke Universiteit Leuven (Bélxica), a como se estiveran nun xogo de rol crear e probar un dispositivo tec- Graz University of Technology (Austria) e a nolóxico que permita mellorar a do Peloponeso (Grecia); centros de investi- comprensión de feitos históricos gación de Austria, Francia, Luxemburgo e a través de experiencias colectivas. A liña de Polonia e empresas tecnolóxicas de España, saída son as guerras sen conto que configura- Austria, Reino Unido e Suecia. “Neste intre”, ron a evolución da humanidade. incide a Universidade, “a investigación Para encher os devanditos baleiros de co- centrarase en facer o inventario da tecno- ñecementos en Historia, o grupo SSI propuxo loxía que pode achegar cada un dos socios xuntar un grupo de persoas e involucralas na para definir os obxectivos para os vindeiros recreación de batallas, guiadas por dispositi- meses; e o seguinte paso sería integrar e vos móbiles táctiles que lles acheguen unha probar todos os compoñentes da solución visión de realidade aumentada semellante á tecnolóxica atopada e, xa no verán de 2013, de un xogo de rol en liña con moitos partici- instalar o dispositivo nas dependencias do pantes. En palabras do dito profesor, “é como FHW en Atenas e facer experimentos con darlle a volta a unha luva e poñela co de grupos de xogadores recreando a batalla das dentro para fóra”. Termópilas”.

Número 113 Código Cero | 19 R | INCREMENTA A VELOCIDADE DAS SÚAS CONEXIÓNS Á REDE Ampliacións na autoestrada R incrementa a velocidade das súas conexións á Rede e pon en marcha unha nova canle de música galega

A NOVA ACHEGA DE CONCERTOS BOTA A ANDAR CON 32 ACTUACIÓNS O estudo de gravación Casa de Tolos e o operador gale- go de telecomunicacións, R, deron a coñecer en Culturgal os obxectivos, liñas a seguir e contidos do seu proxecto en común: a canle de música en vivo Tolemias. Esta achega parte dunha escolma inicial de 32 concertos gravados pola xeografía galega e poderá accederse a ela a través do servizo de vídeo baixo demanda da operadora. O obxec- tivo común é levar ás nosas casas (potencialmente máis de 100.000 fogares galegos, clientes da TV dixital de R) toda a forza do directo. E todo isto, sinala a Casa de Tolos, “respectando en todo intre o sentido da música en vivo no referente ao hábitat propio do músico –non nun plató- pero tamén no que lle compete ao son e ao escenario”. Como dixemos, os clientes de televisión de R poderán acceder a esa selección de concertos de Casa de Tolos a tra- vés do servizo de subscricións da compañía, de balde para todas e todos neste período de lanzamento. A televisión dixital interactiva do operador galego permitiralle ao usua- rio acceder á listaxe de contidos á que se subscribe e, desta volta, visualizar os concertos en vivo de Tolemias “tantas , operador galego de telecomunicacións, veces coma queira, no momento en que desexe, pudendo rematou o ano anunciando novas vantaxes facer pausas ou rebobinar ao seu gusto (coma se dun DVD para os usuarios dos seus servizos de conexión se tratase)”, informaron na devandita feira de Pontevedra. aos datos. Sen ir máis lonxe, o pasado mes No que se refire ao contido da canle propiamente de decembro a compañía comezou a subir a dito, dicir que nos vai pór ao alcance da man as mellores velocidade de Internet fixo a boa parte dos seus clientes. Esta actuacións que a Casa de Tolos estivo a rexistrar recente- medida, engaden fontes do operador, non é única nin illada, mente en terras galegas e do norte de Portugal. A idea é Re, de feito, responde a unha liña xa iniciada hai tempo de me- seguir alimentando a escolma cada pouco dándolle forma lloras constantes e que o pasado verán deu como resultado, “a unha canle de subscrición variada, ampla e para todos entre outras cousas, a ampliación a seis mbp/s dos paquetes os públicos na que se integren diferentes estilos musicais”. nos que se viñan achegando tres. Agora é a quenda de quen Arestora a escolma inclúe dende concertos multitudinarios teña 15 ou 50 Mbps, que pasarán a ter 20 e 100 Mbps respec- ata actuacións en teatros, auditorios ou pequenos pubs, tivamente. sobre todo de músicos galegos pero tamén de bandas Por unha banda, explica R, os que teñen un produto con 15 estranxeiras que viñeron actuar á nosa comunidade. A Mbps, aumentarán tanto a velocidade de descarga como a de achega compleméntase coa serie ENREDE (Rede galega de subida, a 20/2 Mbps. E prosegue: “Mentres, os que teñen 50 Música ao Vivo) e con oito novos concertos cada mes. Mbps dobrarán tanto a baixada (downstream) como a suba (upstream) e contarán cunha conexión de 100/10 Mbps; e, por último, os que xa contan con 100 Mbps a día de hoxe, verán rebaixada a súa factura”. Segundo explica R, estas “conexións ultrarrápidas” están xa ha- bilitadas en máis do 95% da rede de seu, e a comezos de ano, durante os tres primeiros meses, poderán facerse realidade na totalidade dos fogares e empresas conectadas á rede da empresa. A día de hoxe, engade a compañía, poden contra- tar xa estes servizos preto de 900.000 usuarios (domicilios e firmas privadas), o que veu posibilitado, en gran medida, polo investimento realizado pola empresa nos últimos dez anos: 890 millóns de euros, dos que 28 viñeron a través do Plan de Banda Larga da Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (AMTEGA). Volvendo aos aumentos de velocidade cos que se comezou esta nova, engadir que a previsión é ir facéndoo de maneira gradual. Pero iso si: de xeito automático e sen incremento nos prezos, indica R. E afectando tanto a particulares como a empresas. “Deste xeito”, explícase, “un cliente que dispoña de dúas liñas móbiles do operador galego con cota, só pagaría  39,9€+IVE (prezo final) polo seu combo fixo con 100 Mbps, cha- Presentación da canle de música en directo, Tolemias madas a fixos gratis, 300 minutos a móbiles de R e 100 minutos a móbiles por ter factura electrónica, e televisión en aberto”.

20 | Código Cero Número 113 repaso do ano o mellor do mellor 2012Accionamos a máquina do 2012tempo para escolmar os feitos TRES NOVOS MEDIOS DIXITAIS EN GALEGO: TIC máis salientábeis do ano que PRAZA PÚBLICA, DIOIVO E SERMOS GALIZA Neste 2012 que remata tres novas canles dixitais 2facíanse oco na Rede: Praza Pública, Dioivo e Sermos Galiza. Os deixamos atrás tres medios poñíanse en marcha con varios puntos en común: dar información na Internet, facelo en galego e tentar abranguer todo tipo de temas diversificando posturas. Praza Pública abría as súas PECHAN MEGAUPLOAD portas o 1 de febreiro e escollía o Museo do Pobo Galego para Foi o 19 de xaneiro de 2012 o día que se anunciaba o peche de levar a cabo a súa presentación perante os medios. Alí quixeron Megaupload, unha das principais páxinas web de intercambio estar: Filipe Díez (ex editor do blog RenovaroBNG), Marcos Pérez de ficheiros, Megaupload clausurábase baixo acusación de Pena (ex traballador de Vieiros e coordinador, agora, da liña xorna- piratería, acusándoselle de ter causado uns prexuízos económi- lística de Praza Pública), David Lombao (Radio Voz, Xornal e agora cos de máis de 500 millóns de dólares por mor do intercambio redactor do novo medio) e Lara Graña (ex xornalista de Xornal e de películas e outros contidos. O Departamento de Xustiza dos agora integrante de Praza Pública). Cómpre salientar que Praza EE.UU. aseguraba que a operación de peche incluía a detención Pública concíbese por e para Internet, sendo un dos primeiros de Kim Dotcom (antes coñecido como Kim Schmitz) e outras 3 xornais do mundo concibidos de xeito íntegro para o estándar de persoas en Nova Celandia a petición das autoridades norteame- HTML5, que tira o máximo proveito dos recursos dispoñíbeis en ricanas. Dende Megaupload aseguraban que a meirande parte internet, “e que ademais o fai en formatos libres e abertos” -infor- do tráfico do seu servizo era lexítimo, e tentarían seguir en activo maba Praza Pública- pois “o HTML5 ábrelle a porta ao aproveita- (de feito, respondían dilixentemente ás peticións de borrado de mento realmente multimedia dos contidos xornalísticos”. Este novo material protexido), mentres que dende as industriais culturais os medio dixital, deseñado pola firma galega A Navalla Suíza, tamén acusaban de facilitar de xeito masivo as infraccións dos dereitos salienta no seu formato, pois quere adaptarse a calquera dispo- de propiedade intelectual. Dicir que Megaupload funcionaba sitivo (tablets e smartphones). Dioivo inaugurábase o 1 de marzo mediante un modelo de negocio mixto, de xeito que os usuarios e facíao falando de seca, tema moi acertado daquela pois nesas de pagamento podían acceder a un servizo de descargas máis datas a chuvia facíase agardar máis do previsto... Con todo, o nome rápido e avanzado, á vez que explotaba publicidade para tirar deste xornal -para quen o descoñeza- fai referencia a unha chuvia proveito dos usuarios que non pasaban por caixa. Esta operación moi abundante e ligada a unha pasaxe bíblica con arca e animais orquestrada por un grande xurado de Virxinia a través dunha de todas as especies salvagardados a bordo... Anunciaban dende causa contra as corporacións Megaupload Limited e Vestor Limi- Dioivo que a idea deste espazo nacía con ánimo de facer abrollar ted, ás que acusaban de conspiración para infrinxir o copyright, máis medios en galego, para encher o baleiro deixado por aqueles branquear cartos e outros cargos, supón o bloqueo de 18 nomes xornais virtuais que pecharon as súas páxinas en 2011. Dioivo xor- de dominio (megastuff.co e demais) e o peche de data centers en de pois como “un medio de urxencia no que triunfen as historias Holanda, Canadá e Washington. que a xente quere ler” e cun espírito de independencia que lle dá Aparte de Kim Dotcom, houbo outros 6 acusados, residentes alento. Engadir que Dioivo vén da man dunha asociación cultural en distintos países (Alemaña, Eslovaquia, Turquía, Estonia e Ho- do mesmo nome, que responde á arela común de regularizárense landa), resultando detidos en Auckland (Nova Celandia) Dotcom, como entidade-colectivo sen ánimo de lucro. Sermos Galiza facíase Finn Batato, Mathias Ortmann e Bram van der Kolk. realidade o 26 de abril e completábase cun semanario en papel

1 2

 Os responsábeis de Megaupload

Número 113 Código Cero | 21 repaso do ano 3 4 6

5

que saía do prelo o 17 de maio, co gallo da celebración do Día das A REAL ACADEMIA GALEGA (RAG) ESTREA Letras Galegas. Segundo os responsables do medio, Sermos Galiza NA WEB O SEU DICIONARIO DE GALEGO nacía como aposta de claridade a tódolos niveis: de deseño (doada lectura, sinxeleza na achega e distribución de seccións, textos e O 30 de marzo a sede coruñesa da RAG acollía a presen- recursos) e de contidos. tación da nova páxina web (realacademiagalega.org) da A liña editorial abrangue información social, económica e 4institución creada en 1906, o que supuña un importante achega- política, e unha especial atención ao eido internacional, dándolle mento á sociedade galega, pois este espazo virtual está dirixido a un a máxima visibilidade ao noso lugar no mundo en relación aos público xeral, ao que permite o acceso aos amplos fondos documen- países irmáns: os do ámbito da lusofonía. Tamén hai lugar para tais da Academia, como publicacións propias, revistas e artigos sobre novidades especiais neste xornal: un apartado sobre recuperación a lingua e a cultura de Galicia e mesmo documentos tan curiosos da memoria histórica, un arquivo fotográfico do nacionalismo e como a cédula de identificación (precedente do DNI) de Rosalía de unha sección de información sobre programación e produción Castro. Entre os contidos da páxina web destaca de xeito especial cultural infantil, entre outros. Detrás de Sermos Galiza atópase un unha versión en liña do Dicionario da RAG elaborado seguindo as grupo promotor de catorce persoas de diferentes ámbitos sociais regras ortográficas e morfolóxicas recollidas na normativa de 2003, e culturais. integrando tamén o Dicionario de pronuncia da lingua galega publi- cado o pasado verán e desenvolvido polo Instituto da Lingua Galega SAEN Á VENDA AS NOVAS CONSOLAS DE en colaboración coa CRTVG. As bondades deste traballo foron explicadas por Manuel González González, catedrático de Filoloxía VIDEOXOGOS PS VITA E WII U Románica na USC, actual tesoureiro da RAG e coordinador do traba- • O 22 de febreiro chegaba ás tendas de toda España a nova llo do Dicionario, quen asegurou que a dixitalización do Dicionario consola portátil de Sony, a PS Vita, o que celebraron a noite permitirá a súa renovación constante. O secretario da RAG, Xosé Luís 3anterior na Sony Store de Madrid, que abría as súas portas ás Axeitos Agrelo, tamén estivo presente durante a presentación deste 22:00 horas para que os usuarios máis impacientes puidesen novo espazo en liña, no que xogou un importante papel na súa facerse coa nova portátil de xeito anticipado, conseguindo os coordinación, e aproveitou o momento para adiantar que en breve 100 primeiros compradores o xogo Uncharted: El Abismo de Oro tamén estará dispoñible unha edición do Dicionario da RAG para de balde. dispositivos móbiles, o que facilitará aínda máis a consulta deste A estrea madrileña da PS Vita estivo amenizada polo mago Jorge índice lexicográfico. Amais do xa citado, a nova web dispón tamén Luengo e a DJ Marte Fierro, e contou con grande presenza de dunha relación de recursos dispoñibles en liña (como as normas medios de comunicación que deron conta da chegada oficial ortográficas e morfolóxicas de 2003, unha Cartografía dos apelidos dunha consola portátil que tiña moito que demostrar, pois tería de Galicia, o Dicionario galego das telecomunicacións, o Dicionario que competir cos trebellos portátiles de Apple e coa forza da galego de televisión e o Mapa sociolingüístico de Galicia) e mesmo Nintendo 3DS. unha sección de actualidade, que recolle novas de interese, fotogale- • E o 13 de setembro publicábamos en Código Cero a previsión de rías e vídeos, o que supón un grande paso de cara á modernización que o 30 de novembro chegaría a Europa a Wii U, ou sexa, unha desta institución a través das TIC. Precisamente nesta liña Méndez semana antes da súa chegada ao Xapón. Curiosamente os xapo- Ferrín declarou que "hoxe na Academia toca innovar. Con esta web neses eran os últimos en ver a chegada da súa consola, que nos a Academia sae desta casa venerable para entrar na casa de todos. EE.UU. se poñía á venda o 18 de novembro (buscando así norma- É o momento de estar moi presentes na sociedade e a Academia lizar as súas vendas antes de Acción de Grazas). A España a Wii cumpre con este mandado". U chegaba en 2 versións diferentes: un lote básico que incluía unha Wii U con 8 Xb de capacidade de almacenamento interno e un Wii U GamePad (ambos en cor branca) e un lote Premium que FACEBOOK ESTRÉASE NO NASDAQ chegaría en cor negra, ampliaba a súa capacidade interna a 32 O 18 de maio informábamos que Facebook colocaba no mer- Xb e incluía adicionalmente un soporte para a consola e o Game- 5cado bolsista 421.233.615 accións da súa empresa a un valor Pad, unha base de recarga do GamePad, unha barra de sensores de saída de 38 dólares (29,85 euros), agardando pechar esta oferta e o xogo Nintendo Land. Aínda que Nintendo non daba os prezos pública o martes seguinte, escenificándose esta estrea co creador de oficiais da Wii U para España, os distribuidores daban conta dos Facebook -Mark Zuckerberg- tocando a campá de apertura do NAS- prezos recomendados, de xeito que o modelo básico custaba DAQ dende a sede da súa compañía en Menlo Park (en vez de tras- 299,95 euros, o Premium custaba 349,95 euros e tamén estaban ladarse ao edificio da Bolsa en Nova York). Deste xeito comezaba a dispoñibles lotes cun xogo adicional por 389,95 euros. oferta pública de venda (OPV) de Facebook, colocando no mercado

22 | Código Cero Número 113 7 9

8

16.000 millóns de dólares en participacións da empresa que estaría Galega "Come e Fala", Xosé Manuel García, quen fixo de condutor do valorada en 104.000 millóns de dólares, no que sería a terceira OPV evento. O MexilOnseTuits contou cun par de interesantes relatorios máis importante dos EE.UU. de profesionais con grande experiencia na formación en Social Media e tecnoloxía, comezando por unha exposición sobre Medios sociais, PRESÉNTASE A CANDIDATURA DO PUNTOGAL medios experienciais, impartida por Rubén Bastón, de Elogia; tamén quixo participar o blogueiro David Serantes falando de Tendencias en Foi na mañá do 29 de maio, e no auditorio da Biblioteca de Marketing Móbil. Pero o éxito de convocatoria do MexilOnseTuits non Galicia situada na Cidade da Cultura, cando a Asociación se limitou á presenza de profesionais no Auditorio, senón que xa viña PuntoGal anunciaba a presentación da candidatura para precedida dunha inscrición masiva aos seus premios, con máis de 130 6 conseguir un dominio de Internet para a lingua e a cultu- proxectos aspirando a recibir un galardón durante o evento, indo a ra galegas ante o organismo pertinente (ICANN), polo que se tiña parar o primeiro a “Gafa Vintage", tenda en liña de lentes clásicas, que previsto que logo duns meses pasara por un proceso de avaliación polo seu uso das redes sociais se facía cun galardón á Mellor Campaña que podería facer posible que en 2013 se puidese ter operativo o Low Cost. desexado .gal. Este paso chegaba despois de 6 anos de traballo por parte da Asociación PuntoGal, que contou en todo intre cun grande ESTRÉANSE OS ENCONTROS BETABEERS EN respaldo da sociedade galega, das institucións máis relevantes no sector cultural e da Administración, pois a Xunta de Galicia colabo- GALICIA rou principalmente no financiamento das actividades da Asociación O 14 de xuño dábase acubillo na sede coruñesa da Escola de durante os últimos anos, que no último exercicio supuxo a achega Negocios Novacaixagalicia á primeira edición de Betabeers de 213.000 euros, dos que 145.000 irían destinados directamente ao Galicia, encontro para desenvolvedores web e de aplicacións móbi- financiamento dos custos de matrícula da candidatura ante ICANN, 8les que tras pasar por Madrid, Barcelona, Murcia, Bilbo e Salamanca mentres que o resto da contribución do Executivo galego terían procurará trasladarse a distintas cidades galegas cunha periodicidade como destino o financiamento dun aval esixido por ICANN e para as mensual, grazas á coordinación de Reinaldo Aguilera. O formato dos accións de difusión e participación nas actividades que ao redor do encontros Betabeers estará composto por un obradoiro de 35 minutos, proceso se irían celebrando nos vindeiros meses. Abría a xornada seguidos de 15 minutos para preguntas aos que poderán acompañar Manuel González González, presidente da Asociación PuntoGal presentacións de proxectos en 10 minutos con 5 minutos para pregun- en representación da Real Academia Galega. Tamén acudían ao tas. Na pasada edición o relatorio principal recaía en Xavier Castaño encontro a directora da Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Igalia, a quen seguiron as presentacións de Galicia en Coworking de Galicia, Mar Pereira, e o secretario xeral de Política Lingüística, e nubeOffice. Xavier Castaño explicou a historia de Igalia, empresa de Valentín García. software libre con 10 anos de vida baseada en: software libre, na estru- tura horizontal e na responsabilidade social. PRIMEIRA EDICIÓN DO MEXILONSETUITS MICROSOFT ATRÉVESE A COMPETIR NO O 11 de xuño dabamos conta en Código Cero do primeiro Festival MUNDO DOS MÓBILES CO WINDOWS PHONE 8 7de Social Media de Galicia coñecido como MexilOnseTuits, que era celebrado no Auditorio do Centro Social do Mar de Bueu o 9 de xuño. 9O 20 de xuño Microsoft presentaba o seu novo sistema opera- O dito Festival de Social Media xuntaba a máis de 250 profesionais tivo móbil, o Windows Phone 8, que comparte as mesmas tecnoloxías galegos do sector TIC e as Redes Sociais, que acudían para asistir a un que figuran no xermolo de Windows 8, o que abre a porta a múltiples par de relatorios, á entrega dos premios do encontro e relacionarse en posibilidades. Entre as novidades que incorporará Windows Phone persoa con outros profesionais para establecer relacións cos mes- 8 estaban o soporte de procesadores de varios núcleos, de pantalla mos e compartir experiencias. Abría o evento o director do Festival, máis grande e de maior resolución (aceptará tamén pantallas de 1.280 Francisco Graña, acompañado polo alcalde do Concello de Bueu, Félix x 768 e 1.280 x 720 píxeles, ou sexa, de alta definición), de tarxetas de Juncal, e o presidente da Federación de Comerciantes e Industriais do memoria microSD para ampliar o seu almacenamento interno e de Morrazo (FECIMO), Xosé Bangueses, destacando que entre os obxec- tecnoloxía NFC para compartir contactos, documentos e fotografías tivos do encontro estaba“converter Bueu nun punto de encontro para sen fíos; a incorporación do navegador web Internet Explorer 10, a empresas da comarca e de toda Galicia que estean iniciándose no integración do sistema de pagamento Wallet e o uso dun sistema de ámbito do Social Media e desexen buscar colaboración para poder mapas e navegación mellorado grazas á colaboración de Microsoft seguir traballando no desenvolvemento”. Tras a inauguración formal con Nokia. De cara aos desenvolvedores estamos ante unha platafor- de MexilOnseTuits saía a escena o presentador do programa da Radio ma que permite programar aplicacións de xeito nativo empregando C

Número 113 Código Cero | 23 repaso do ano 10 11 13

12 14

e C++, soportando tamén varias middleware para videoxogos como Para a celebración desta xuntanza contábase coa colaboración da Havok Vision Engine, Autodesk Scaleform, Audiokinetic Wwise e Universidade da Coruña e a Xunta de Galicia, así como co patrocinio Firelight FMOD, así como desenvolver xogos directamente en DirectX. de empresas e entidades tecnolóxicas como Google, Red Hat, Canoni- Tamén acepta pagamentos integrados en aplicacións, permite que as cal, Collabora, Igalia, Openshine e Open Invention Network, e o apoio aplicacións de VoIP funcionen como se do propio teléfono se tratase, da Linux Foundation, GNOME Hispano e GHANDALF. e tamén mellora a multi-tarefa. De cara ás empresas o Windows Na inauguración do Congreso interviñeron Karan Sandler, direc- Phone 8 terá a posibilidade de empregar encriptación no dispositivo, tora executiva da GNOME Foundation; José María Casanova Crespo, maior seguridade, permite a súa administración remota e permitirá coordinador xeral de GUADEC 2012; Francisco J. Tsao, presidente de que as empresas poidan crear un Windows Phone 8 Hub de seu, para GPUL; Alberto Valderruten Vidal, decano da Facultade de Informática que os traballadores teñan dispoñibles aplicacións personalizadas e Adrián Lence Paz, director da Área de Infraestruturas e Telecomu- e outras informacións. Por último, engadir que o Windows Phone 8 nicacións da Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia soporta un total de 50 linguas de 180 países. (AMTEGA), quen agradeceu aos presentes que tiveran a ben celebrar este evento internacional en Galicia, salientando tamén o feito de que este contorno para GNU/Linux contribuía de xeito considerable GOOGLE XA TEN O SEU TABLET... CON á localización de escritorios informáticos á nosa lingua. Tras o acto de PANTALLA DE 7 POLGADAS E ANDROID 4.1 benvida tiña lugar unha conferencia inaugural a cargo de Jacob Ap- Foi o 27 de xuño cando Google puxo no mercado pelbaum, experto en seguridade en Internet e membro de Wikileaks 10o Nexus 7, un novo tablet de Google que conta cunha resistente e do Proxecto Tor, quen abordou o tema da privacidade e o anonima- pantalla de 7 polgadas cunha resolución de 1.280 x 800 píxeles, to na Rede. Appelbaum non foi a única figura relevante que partici- un procesador de 4+1 núcleos nVIDIA Tegra 3 (cunha gráfica de 12 pou neste encontro, podendo destacarse a outros persoeiros como núcleos) que funciona co novo Android 4.1 e unha autonomía de 8 Federico Mena, quen iniciou o proxecto GNOME xunto a Miguel de horas reproducindo vídeo en alta definición ou 10 horas navegando Icaza en 1997. Outros temas de interese foron tratados nos días se- pola web ou lendo contidos. Amais deste tablet, presentouse a nova guintes: as innovacións tecnolóxicas e novas aplicacións en GNOME, versión de Android e a tecnoloxía Google Glass. Subliñar as vantaxes os avances de GNOME en accesibilidade (para facilitar que persoas deste dispositivo: a súa boa integración con Google Play, abrindo con diversidade funcional poidan empregar equipos informáticos), o acceso a unha grande colección de libros electrónicos, películas, GNOME en dispositivos móbiles, a localización e internacionalización series de televisión, aplicacións, revistas e música, destacando este do proxecto GNOME e mesmo o uso de GNOME no ensino (a través último apartado polo feito de que os usuarios poderán subir á nube de Sugar e o proxecto OLPC). até 20.000 cancións da súa colección actual de balde, para así poder reproducilas dende os seus dispositivos conectados. O novo tablet tamén dispón dunha cámara frontal de 1,2 Mpíxeles pensando no NACE PINTEREST uso da videoconferencia (Hangouts de Google+), ten 1 Xb de RAM O 16 de agosto chegaba á Rede unha iniciativa para e un almacenamento interno de 8 ou 16 Xb, conectividade Wi-Fi N, 12compartir imaxes (principalmente de produtos) dun xeito Bluetooth e micro USB, tecnoloxía NFC, GPS, acelerómetro, xiroscopio, social, tratábase de Pinterest, unha plataforma que para potenciarse magnetómetro... e todo iso en só 198,5 x 120 x 10,45 milímetros e un deixaba de lado as invitacións para darse de alta e mesmo estrea- peso de 340 gramos, que sumado ao feito de que nos EE.UU. saía á ba aplicacións para dispositivos móbiles. No caso de trebellos con venda por 199 dólares (a través de Google Play) o converteron nun Android, Pinterest achegaba a súa primeira aplicación en Google Play, produto sen competencia. contando tamén coa posibilidade de pinear coa cámara do dispositivo; para iOS a aplicación chegaba á súa versión 2.0, que xa non funciona só en iPhone, senón que tamén está adaptada para o iPad. A CORUÑA ACOLLE O GUADEC 2012 A mañá do 26 de xullo a Facultade de Informática da Coruña 11acollía a apertura do Congreso Europeo de Desenvolvedores O TWITTER COMEZA A TRADUCIRSE AO GALEGO e Usuarios de GNOME (GUADEC) que até o 1 de agosto congregaría a 13O 20 de setembro os máis de tres mil usuarios/as da rede social preto de 300 expertos en Software Libre procedentes de boa parte do Twitter que asinaran de xeito virtual co propósito de traduciren ao mundo, e que participarían en 4 conferencias maxistrais, 97 relatorios galego o Twitter acadaban a súa meta, pois o Centro de Tradución de e diversos obradoiros que converterían a este encontro nun foro Twitter abríase a 16 novas linguas: galego, irlandés, tamil, galés, serbio, internacional para a investigación e o desenvolvemento do proxecto búlgaro, kurdo, vietnamita, croata, romanés, letón, bielorruso, bengalí, GNOME. albanés, eslovaco e canarés. Esta iniciativa supoñía que as comuni-

24 | Código Cero Número 113 15 16

dades de usuarias/os traduciran por vontade propia as cadeas do nos prezos. Emporiso, o máis solicitado era o iPad mini, un dispositi- texto desta plataforma de xeito colaborativo, achegando traducións e vo con pantalla IPS de 7,9 polgadas cunha resolución de 1.024 x 768 votando ás doutros usuarios, sendo posible unha interface en galego píxeles e procesador A5 (ou sexa, unha versión reducida do iPad 2), en futuras actualizacións de Twitter. que achegaba Wi-Fi N dual, Bluetooth 4.0, almacenamento interno Asemade, a tradución de Twitter pretendía abranguer algo máis de 16, 32 ou 64 Xb, cámaras de 5 e 1,2 Mpíxeles, GPS, compás dixital, que a web, quería chegar tamén á versión móbil do servizo, ás apli- conector Lightning, batería de 16,3 vatios/hora que promete unha cacións de Twitter para Android, iOS, OS X e Windows (TweetDeck) autonomía de até 10 horas de navegación web a través de Wi-Fi e e outros servizos asociados, para conseguir así unha localización á un peso de 308 gramos, que parte dun prezo de 329 euros. Como altura doutras linguas como o español. curiosidade dicir que o iPad mini funciona con Siri, prestación que Subliñar o esforzo dos tradutores/as voluntarios que foi ben inten- non está dispoñible no iPad 2 (malia que comparten case todas as so de cara a acadar a tradución completa ao 100% do Twitter, para súas especificacións). agardar despois que os responsables da rede social se decidiran a • Tamén de estrea foise Microsoft o 25 de outubro e ensinou o seu activala e que cadaquén puidera configurar a súa conta e gozar deste novo sistema operativo dende Nova York nun evento que se puido servizo na nosa lingua. seguir en directo dende a Rede e para todo o mundo. O Windows 8 foi o protagonista desa tarde amais do novo tablet Surface na ver- BOTA A ANDAR O CENTRO DE PROCESO sión máis básica. Con este Windows 8 perseguíase unha reinvención de Windows, cunha nova interface centrada no usuario, que busca DE DATOS INTEGRAL (CPDI) DA XUNTA tamén adaptarse aos novos dispositivos e estréase cun abraiante 14 Tamén o 20 de setembro -no Consello da Xunta soporte de hardware e co apoio de moitos fabricantes. Apuntaban celebrado esa mañá en San Caetano- presentábase un informe sobre dende Microsoft que para facerse con esta versión 8 teremos a a posta en marcha do novo Centro de Proceso de Datos Integral (CPDI) opción física de moitos establecementos ou ben adquirilo vía web da Administración autonómica dende o que se comezaba a prestar os para o que Microsoft dispuña en liña unha páxina web dende a que servizos da web institucional da Xunta e do Diario Oficial de Galicia, facer esta adquisición por 29,99 euros, oferta que manterán até o para ir integrando paulatinamente preto de 3.000 aplicacións dende 31 de xaneiro de 2013. Para poder instalar Windows 8 precisaremos os seus 2.000 servidores informáticos. Informaban que para xestionar dun ordenador que como mínimo vaia a 1 XHz, con 1 Xb de RAM toda esta información e garantir a seguridade e a dispoñibilidade dos (para a versión de 32 bits) ou 2 Xb de RAM (para a versión de 64 servizos o Centro contaría cunha capacidade inicial de almacenamen- bits), 16 Xb de disco libre (32 bits) ou 20 Xb libres (64 bits) e cunha to de 1,9 petabytes, o equivalente a máis de 593.000 millóns de páxi- gráfica compatible con DirectX 9. Estas especificacións detállanse na nas. A nova instalación atópase situada no Edificio de Servizos Centrais páxina web de Microsoft. da Cidade da Cultura, onde centraliza as funcións dos 80 centros de procesos de datos cos que conta a Administración galega actualmen- GANGNAM STYLE: O VÍDEO MÁIS te, e dos que o 90% carecen de capacidade de crecemento e están afectados por problemas de refrixeración, dispoñibilidade e elevado REPRODUCIDO DA HISTORIA DE YOUTUBE consumo, problemas que están a paliarse coa súa centralización, o O luns 29 de novembro Código Cero facíase eco do que resul- que podería supor unha redución do 27% do custo eléctrico, un aforro 16tou ser o vídeo máis reproducido na historia do YouTube, estabamos a do 30% en hardware e mantemento, así como unha reorganización falar do Gangman Style que deixaba atrás aos 803 millóns de visuali- dos espazos liberados nos edificios administrativos da Xunta. O CPDI zacións do tema Baby de Justin Bieber. Así, o Gangnam Style de PSY forma parte dos compromisos da Axenda Dixital de Galicia 2014.gal superábao chegando aos 805 millóns de reproducións e incremen- como infraestrutura chave para a dixitalización da Administración e tando pouco a pouco a distancia que os separa (que hoxe está nos 22 para garantir a prestación de servizos esenciais como a Sanidade, a millóns de visualizacións) dando a entender que o músico surcoreano Xustiza e a Educación. está a ser todo un fenómeno na Rede que aínda ten maior repercusión se atendemos ás moitas parodias e versións do seu grande éxito que APPLE AMOSA O SEU IPAD MINI E MICROSOFT acumulan millóns de reproducións en YouTube. Na actualidade hai ESTREA O WINDOWS 8 numerosos músicos que aínda superan a PSY en reproducións totais, 15 como Jennifer López, Eminem ou Shakira... o que quedaba confirmado • O 23 de outubro Apple presentaba o seu iPad mini e aproveita- é que cada vez é máis doado superar as marcas anteriores na web, o ba para desvelar outras novidades como o MacBook Pro de 13,3 que semella provocado pola popularización do vídeo en liña, segundo polgadas con pantalla Retina, o novo deseño do iMac e a cara máis parece consecuencia directa do acceso mundial á banda larga e á negativa das sorpresas que gardaba a marca da mazá, unha suba proliferación de dispositivos que permiten a reprodución de vídeo.

Número 113 Código Cero | 25 Galicia, eixe de investigación | REDES INTELIXENTES Correntes de interoperabilidade Gradiant impulsa redes intelixentes que aseguren a eficiencia enerxética nos fogares e empresas

o remate deste ano toca falar, da man de Gra- diant, de intelixencia e innovación ao servizo das redes e equipamentos eléctricos. Falaremos do concepto de Smart Grid, que significa, entre outras cousas, un paso máis alá na combinación Cde estruturas e recursos, xa non tan computacionais (o termo Grid, a secas, alude nas TIC á suma de recursos para acadar obxectivos que, de xeito individual, dificilmente se acadarían) como enerxéticos. Para entendelo en toda a súa dimensión, nada mellor que un exemplo concreto. Por exemplo o proxecto Mefisto, no que está a traballar dende Vigo o centro galego Gradiant e que consiste en aplicar novas metodoloxías de integración e interoperabilidade ao eido da enerxía. Sinalar, antes que nada e para situármonos, que Smart Grid combina a medición e a negociación intelixentes, per- mitindo entre outras cousas que os consumidores poidan ser tamén produtores de enerxía limpa, a partir de fontes renovábeis. Por exemplo: con paneis fotovoltaicos, aeroxe- radores ou coches eléctricos, devolvendo á Rede enerxía almacenada. Para velo claro e tal e como nos recordan dende Gradiant, Smart Grid permitirá a interacción entre os produtores e millóns de consumidores para a optimiza- ción global do sistema, abrindo a oportunidade de novos servizos de valor engadido. Asemade, estas técnicas (e aquí centra Mefisto un parte dos seus esforzos) poderían posibilitar a adaptación de protocolos IMS (IP Multimedia Subsystem) para integrar o tráfico na rede de operadores de telecomunicacións como outro servizo IMS, xunto aos convencionais. “Isto”, sinala Gradiant, “constitúe unha si- tuación de mutuo beneficio para operadores e compañías eléctricas debido á mellora dos retornos de investimento das infraestruturas dos primeiros e o acceso inmediato a unha rede de confianza, ubicua e altamente escalable para as segundas”. Mefisto (Rede eficiente e intelixente para a caracteriza- ción e organización do tráfico de datos) insírese de cheo na nova corrente que promulga a interoperabilidade, a integración, a escalabilidade de recursos e máis (como di- xemos) as enerxías renovábeis e o seu máximo rendemen- to. Segundo nos recorda o investigador de Gradiant, Felipe

O FUTURO DA BANDA LARGA EUROPEA ESTÁ A PROBARSE NA NOSA TERRA Novos servizos como a televisión en ultra zonas de difícil acceso, como as rurais. As tamén o operador galego alta definición ou a videoconferencia precisan características xeográficas e a dispersión da R e a firma viguesa Optare, dun acceso moito máis rápido a Internet do poboación propias de Galicia fan da nosa Co- que xunto con Gradiant que está dispoñible en Europa actualmente, munidade o campo de probas perfecto para terán un papel importante e para competir con países como Corea do os ensaios da futura banda ancha europea. nas probas de campo do Sur e Xapón, Europa necesita dispor dunha Con este obxectivo remata de arrincar o proxecto, a realizar na conexión de 30 Mbps para todos os seus cida- proxecto BATS (Broadband Access via Integra- nosa terra ademais de dáns e que, polo menos, o 50% das casas eu- ted Terrestrial & Satellite Systems), financiado Alemaña. ropeas con conexión a Internet teñan máis de polo 7º Programa Marco da Unión Europea e O proxecto céntrase na 100 Mbps no 2020. Esta meta, incluída dentro de cuxo consorcio forma parte Gradiant. Este integración de servizos de da Axenda Dixital para Europa que promove consorcio europeo mantivo a súa primeira banda ancha terrestres e a Comisión Europea, é, sen dúbida ningunha, reunión de traballo hai unha semana en por satélite para que a ex- moi ambiciosa e requirirá de melloras nas Londres. periencia de usuario poida comunicacións de banda ancha satelitais e Ademais do Centro Tecnolóxico de Tele- ser moito mellor que a que terrestres nos territorios de toda Europa. comunicacións de Galicia, tamén forman se consegue na actualidade, especialmente Este aumento de banda ancha non só parte deste consorcio prestixiosas entidades naquelas zonas con difícil cobertura. permitiría mellorar considerablemente os ser- europeas do sector espacial como Avanti Gradiant, seguindo coa súa aposta neste vizos anteriormente citados, senón que cons- Communications, o Centro Aeroespacial Ale- sector, traballará na definición do sistema, tituiría un salto xeracional nas comunicacións mán (DLR), Thales Alenia Space ou o Instituto- as probas de campo e nos satélites de nova e permitiría unha cobertura moito maior en Fraunhofer. Entre os quince socios encóntrase xeración.

26 | Código Cero Número 113 Correntes de interoperabilidade Gómez Cuba, “non hai enerxía máis barata e limpa que a ENTREVISTA: enerxía aforrada: non non importa como de limpas sexan  MIGUEL RODELGO as nosas fontes, sempre o poderemos facer mellor se evitamos malgastar enerxía innecesariamente en primeira Falamos con Miguel Rodelgo, investigador de Gradiant e responsábel de instancia”. Esta é a base da eficiencia enerxética, que ten Mefisto como principal obxectivo a promoción de novos hábitos, - O proxecto Mefisto, para que o entendan os nosos lectores, en que con- a tódolos niveis, para acadar un mundo máis limpo. “A siste? Poderíamos dicir que Mefisto é un caso representativo de aplicación clave para a eficiencia enerxética”, engade, “é por tanto integral da fisolofía-metodoloxía do Smart Grid? detectar o que é necesario e o que non, e o que pode ser - Mefisto é un proxecto de investigación de Centro Tecnolóxico en colabora- posposto e o que non; noutras palabras, o problema da ción coa Universidade de Vigo financiado pola Xunta que ten como obxectivo o eficiencia enerxética é un problema de información”. Este, desenvolvemento das tecnoloxías necesarias para dar soporte ós requirimentos precisamente, é o concepto fundamental da Smart Grid, da futura Smart Grid. Actualmente as eléctricas producen enerxía en base a es- ou rede intelixente: cómpre combinar a rede eléctrica coa timacións de consumo (por hora, día da semana, temperatura, etc.) sen coñecer recente revolución das comunicacións para facer unha o que se está a consumir realmente. Se fose posible transmitir esta información rede que sexa intelixente e que sexa quen de predicir o do consumo real dende os consumidores aos produtores poderíase axustar comportamento dos dispositivos conectados. “Unha rede a produción e optimizar a distribución para equilibrar mellor a demanda. así”, sinálase dende Gradiant, “poderá notificar aos usuarios Ademais, o coñecemento do consumo e produción en tempo real permitiría cando poden aforrar enerxía mediante accións sinxelas, integrar de modo efectivo pequenas instalacións distribuídas de renovables, permitindo aos produtores minimizar os seus custes ao detectar problemas nas redes de distribución e desenvolver novos servizos xerar enerxía seguindo precisas medicións da demanda”. coma a tarificación a distancia. Non obstante, para acadar este obxectivo é Unha das tecnoloxías fundamentais para o devandito imprescindible desenvolver tecnoloxías de rede capaces de controlar e monito- son os smart meters (contadores dixitais): aparellos dixitais rizar millóns de contadores distribuídos de modo fiable. En Mefisto estamos a intelixentes que están a chegar arestora a España e que investigar en tecnoloxías para poder integrar todo este novo tráfico Smart Grid reemprazan aos tradicionais contadores da luz mecánicos, nas redes dos operadores de telecomunicación xa existentes como un servizo pudendo medir distintos parámetros de consumo coa máis xunto ós tradicionais (teléfono, datos, etc.). máis fina granularidade, transmitilos mediante redes de - En que estado se atopa a día de hoxe o proxecto? datos, e aceptar xestión remota. Por certo que a rede que - Trátase dun proxecto a tres anos e acabamos de comezar a última anualida- conecta estes contadores dixitais dos fogares co tecido de de. Porén, xa obtivemos numerosos resultados que se publicaron en prestixio- distribución coñécese como Last Mile (derradeira milla). sas revistas e congresos internacionais. En base a todo isto, achégase a oportunidade de tirar pro- - En que beneficiaría a materialización de Mefisto a un cidadán de a pé, veito da alta capacidade das infraestruturas de acceso ás consumidor de enerxía e, tamén, de novas tecnoloxías da información? redes equipadas polos subministradores de Internet nos - Permitiríalle aproveitarse nun futuro máis próximo dos beneficios da edificios antes de que comezase o afianzamento do Smart Smart Grid, é dicir, a redución do prezo da enerxía, a integración de pequenas Grid. Alugar parte desta capacidade, explica Gradiant, instalacións de renovables persoais, o pago por uso e a eliminación dos recibos pode ser interesante para a transmisión de datos da rede estimados, a tarificación flexible e a xestión remota da activación, terminación intelixente, pero o tráfico dos smart meter ten diferentes ou incremento da subministración de enerxía. necesidades có tráfico dos usuarios, e resulta necesario - En que beneficiaría ás empresas produtoras de enerxía e/ou novas tecno- establecer certas distincións. A través de Mefisto, Gradiant loxías da información e a comunicación? investiga a coexistencia dos dous servizos nunha rede - Coa integración do tráfico Smart Grid nas redes de telecomunicacións común e desenvolve políticas para a enxeñería de tráfico existentes, as produtoras de enerxía vense beneficiadas por teren un acceso e a diferenciación de calidades de servizo neste contexto. inmediato a unha infraestrutura de rede fiable, ubicua e altamente escalable Os primeiros resultados foron presentados no congreso para a xestión e monitorización das súas redes de distribución eléctrica. Pola IEEE Innovative Smart Grid Technologies conference 2012 súa banda, as operadoras de telecomunicacións poden proporcionar un novo (Berlín), e os máis recentes están por ser publicados nun servizo sobre as redes existentes mellorando o retorno das inversións realizadas número futuro do xornal científico internacional IEEE nas súas infraestruturas. Transactions on Smart Grid.

O FUTURO DA BANDA LARGA EUROPEA ESTÁ A PROBARSE NA NOSA TERRA RETEGAL, ITELSIS, GOWEX, GST E GRADIANT IMPULSAN REDES MÁIS SOSTÍBEIS O operador público galego Retegal (dependen- supón un investimento próximo aos 2 millóns te da Axencia para a Modernización Tecnolóxica de euros e foi cuberto con fondos do programa de Galicia (AMTEGA), Itelsis, Gowex, GST e Gra- FEDER-INNTERCONECTA, iniciativa cofinancia- diant son as cinco entidades que participan nun da polo Fondo Europeo de Desenvolvemento proxecto dirixido a favorecer e impulsar o sostíbel Rexional (FEDER) e apoiada polo Centro para o no eido das TIC. Falamos da iniciativa Green, que Desenvolvemento Tecnolóxico Industrial (CDTI). ten como obxectivo concreto acadar que a rede Como dixemos, Green encamíñase a optimizar, dun operador de telecomunicacións sexa moito enerxeticamente, o despegue, mantemento, máis eficiente, “reducindo o consumo enerxético xestión e uso das redes, facendo fincapé nas co- dos equipos empregados e optimizando o uso municacións sen fíos (VoIP, videochamadas, redes do espectro radioeléctrico, conseguindo así un sociais...), unhas infraestruturas que nos últimos importante aforro de custos na prestación de temos experimentaron un importante medre, servizos do operador”, informa Retegal. tanto en volume de datos como na lonxitude e No proxecto, como dixemos, tamén participan amplitude de banda precisa. “Do mesmo modo”, Itelsis (líder desta liña de traballo conxunto), informan os responsábeis de Green, “a tendencia Gowex (coa súa ampla experiencia achegando actual de incremento de demanda enerxética servizos Wi-Fi para as cidades e o rural), GST, a nivel mundial e o conseguinte incremento do e o Centro Tecnolóxico de Telecomunicacións prezo da factura eléctrica, contribuíu a que todos Gradiant. os aspectos relacionados co aforro e a eficiencia O proxecto, que ten unha duración de 3 anos, enerxética adquiran unha gran relevancia”.

Número 113 Código Cero | 27 SO.xug | AS UNIVERSIDADES GALEGAS XA CONTAN CON DISTRICUÓN GNU/Linux

Curso sobre xestión de tenda virtual na USC

A Aula TIC Pemes da USC oferta un curso de forma- ción en liña de 100 horas de duración sobre Xestión de relacións cos clientes e xestión de tendas virtuais que se impartirá a partir do 15 de xaneiro de 2013, e que xa ten o prazo de inscrición aberto. O obxectivo do curso é capaci- tar ao alumnado para sacar o máximo rendemento da súa empresa a través da xestión da trazabilidade, dende o control interno dos clientes ata a administración da súa propia tenda virtual. Para isto empregaranse as ferramentas Vtiger CRM, para a xestión de relacións co cliente, e Prestas- hop para a xestión das tendas virtuais. Ambas ferramentas Benvido SO.xug distribúense con licenza libre. Vtiger CRM é un completo As tres universidades galegas xa contan con xestor de relacións cos clientes que permite que os equipos distribución GNU/Linux de seu de ventas, asistencia técnica e marketing poidan organizarse Oficina de Software Libre do • Documentación xerada para a creación da e colaborar para mellorar con- consorcio interuniversitario distribución siderablemente as experien- galego CIXUG publicou unha • Acceso aos scripts que a permiten xerar cias dos clientes así como as ferramenta aberta de gran No que se refire á imaxe, reflicten a OSL de ventas. Ademais inclúe ferra- A potencial para o noso eido Vigo e máis Mancomun.org, a nova distri- mentas de correo electrónico, educativo superior. De feito, tal e como reflicte bución contou cun deseño “completamente inventario, xestión de proxec- Mancomún dende a súa web, estamos ante a novo que segue esteticamente a feitura visual tos, ... o que o convirte nunha primeira distribución de GNU/Linux adaptada do CIXUG do que depende a OSL e que está completa suite para a xestión para cubrir ás necesidades das universidades formado polas tres universidades galegas”. Por do negocio. Distribúese con do Sistema Universitario Galego: a USC (San- certo que os deseños realizados para a imaxe licenza libre, e está dispoñible tiago), a UVigo e a UDC (A Coruña). O recurso serán publicados con licenza libre e en formato para a súa descarga e instala- en cuestión preséntase co nome de SO.xug aberto nos vindeiros días. Entre as importantes ción gratuíta, ou tamén pode (packages.cixug.es). Por certo que o traballo vantaxes que este novo recurso pon en xogo accederse a unha versión de despregado pola OSL do CIXUG segue o ronsel atópase o feito de que os centros poderán proba nos servizos na nube e máis a experiencia da adaptación de Ubuntu achegar a cada alumno unha suite completa durante 15 días. Prestashop é ao eido da USC, levada a cabo pola Oficina de das ferramentas informáticas que vai preci- unha solución libre de comer- Software Libre da Universidade compostelá. De sar nos seus estudos. Ademais, engádese, ao cio electrónico. A instalación feito, tira proveito da infraestrutura, dos impor- persoal técnico do centro tamén lle facilitará de e posta en funcionamento tantes froitos obtidos e do modelo empregado maneira notábel as tarefas de administración e está proxectada para que a para a Ubuntu-USC, co que se evita, entre control dos estudantes. A distribución será ins- pequena e mediana empresa, outras cousas, “ter que partir de cero”. talada nas aulas das universidades en función sen grandes coñecementos Máis polo miúdo, SO.xug baséase en Ubuntu da demanda dos docente. 12.04 LTS e presenta unha adaptación gráfica Con todo, infórmase, “desde cunha escolma de paquetes base para as tres a OSL e en colaboración coas universidades, como software xenérico (Li- tres universidades, deseñara- breOffice, Gimp, Firefox, Thunderbird), software se un plan de implantación de xestión de aulas usado nas universidades e para que cada centro das tres software común empregado na formación en universidades conte polo diferentes facultades e centros. Conta ademais menos cun aula con arrinque con sitio web de seu, o devandito packages. dual”. O desenvolvemento cixug.es, dende o que podemos ter acceso a desta nova ferramenta insírese no programa técnicos de programación, todo o material que se xera. A web inclúe, entre de acción da OSL do CIXUG ao abeiro do seu poida instalar unha tenda web outras cousas, o seguinte: acordo de colaboración asinado coa Fundación desde o principio e comezar • Imaxes iso de descarga para a instalación para o Fomento da Calidade Industrial e Desen- a operar en prazos de tempo • Repositorio propio para a instalación e volvemento Tecnolóxico de Galicia, e incluídas reducidos. actualización no Plan de Acción de Software Libre 2012 da • Publicación do código fonte xerado Xunta de Galicia a través da AMTEGA.

28 | Código Cero Número 113 TREBELL S TECNOLÓXICOS

Blusens Touch 97, unha alternativa galega ao iPad 2

Durante a pasada edición do TEDxGalicia fixo acto de presenza 8.000 mAh que promete unha autonomía de máis de 10 horas. Mide tanto no escenario coma nos corredores un novo dispositivos de 23,3 x 19 x 0,98 centímetros e pesa 629 gramos. Blusens, o tablet Touch 97, que está xa á venda por 249 euros e que Ten conector microUSB 2.0, saída HDMI a 1.080p, altofalante, pode resultar de grande atractivo para os usuarios que buscan unha micrófono, inclúe auriculares e pode gozar dun inmenso catálogo de alternativa económica ao iPad 2, á vez que poden gozar das vantaxes aplicacións descargables a través de Google Play, así como dunha am- que supón gozar do sistema operativo pla variedade de formatos mul- Android 4.0.4 (como poden ser a timedia soportados (de xeito conectividade USB 2.0 ou a reprodu- que non temos que converter ción de contidos para Adobe Flash os vídeos para poder velos) Player 11). e mesmo é compatible con O Blusens Touch 97 conta cunha varios modems USB 3G para pantalla de 9,7 polgadas cunha poder facer uso da banda resolución de 1.024 x 768 píxeles, larga móbil. procesador de dobre núcleo a 1,6 Dende Blusens tamén GHz, gráfica de 4 núcleos Mali venden por 29,90 euros 400, 1 Gb de RAM, 16 Gb de me- unha funda que permite moria interna ampliable median- protexer o tablet de agre- te tarxetas microSD de ata 32 Gb, sións externas sen impedir Wi-Fi N, Bluetooth 4.0, cámaras o acceso aos seus portos e de 2 e 03, Mpíxeles e batería de teclas multimedia.

Chega a España o móbil emporiaCLICK

Para os usuarios que precisan dun teléfono móbil grande potencia, lanterna LED, función de chama- sinxelo, con teclas de grande tamaño doadas de da de emerxencia (con só premer un botón situada ler, e cunha pantalla que presente texto en grandes na parte posterior do teléfono), marcación rápida dimensións levamos tempo contando con termi- para os 3 contactos máis importantes e indicadores nais de Emporia que teñen unha boa aceptación na súa tapa para que co móbil pechado poidamos pública, e que evolucionan agora co emporia- saber se recibimos unha mensaxe de texto, temos CLICK, móbil que xa está dispoñible en España e unha chamada perdida ou a batería está a piques que destaca por adoptar por un formato de tapa de esgotarse. Ten unha autonomía de ata 240 mi- (minimizando as chamadas accidentais) incorpo- nutos en chamada e 320 horas en espera, e aspira a rando tamén Bluetooth e cámara de doado manexo ser un agasallo ideal no Nadal, pensando princi- (pois conta cun botón dedicado para o disparo de palmente en persoas maiores, que non desexen fotografías). dispositivos complicados ou teñan dificultades de O emporiaCLICK tamén conta cun altofalante de visión ou oído.

O ARCHOS GamePad estréase como o mellor tablet para xogar

O tablet de pequeno tamaño e prezo axustado que pode ser toda HDMI e webcam, de xeito que pode cumprir coas funcións habituais unha sorpresa de cara ao Nadal é o ARCHOS GamePad, anunciado o de calquera outro tablet destas dimensións con Android 4.1, manten- pasado verán, e que e que ao combinar as posibilidades dun tablet do unhas dimensións (229,8 x 118,7 x 15,4 milímetros) e un peso (330 de pantalla de 7 polgadas cun sistema de controis físicos pensado gramos) bastante axustados. no uso de xogos convértese nunha excelente opción para o lecer e O seu sistema de control para xogos non se limita á pantalla nun excelente agasallo que ten un prezo de 149,99 euros, aínda que táctil, senón que o ARCHOS GamePad xa esgotaron as unidades iniciais, polo que os pedidos incorpora 2 joysticks, unha cruceta realizados agora non se remitirán ata o 18 de e 10 botóns que grazas ás últimas decembro. versións de Android poden apro- O ARCHOS GamePad ten unha pantalla veitarse en numerosos xogos, de 7 polgadas cunha resolución de 1.024 x incluíndo ARCHOS no trebello 600 píxeles, procesador ARM Cortex A9 de un software propio que facilita dobre núcleo a 1,6 GHz, gráfica Mali 400, 1 a súa configuración (incluíndo Gb de RAM, 8 Gb de almacenamento inter- centos de perfís de configura- no ampliable mediante tarxetas microSD ción para poder axustar o con- de até 32 Gb, Wi-Fi, USB 2.0, saída mini trol a un xogo nuns segundos).

Número 113 Código Cero | 29 TREBELL S TECNOLÓXICOS

O Nokia Lumia 620 busca popularizar Windows Phone 8 cun prezo axustado

O vicepresidente executivo de Deseño de Nokia, Marko Ahtisaari, Entrando en detalles fixo acto de presenza durante a celebración en París do encontro máis técnicos estamos LeWeb, aproveitando a ocasión para dar a coñecer o novo terminal ante un smartphone con Windows Phone 8 que incorporan ao seu catálogo, o Nokia con procesador Sna- Lumia 620. pdragon S4 de dobre Este novo terminal terían unha aparencia máis xuvenil, con car- núcleo a 1 GHz, 512 casas intercambiables de cores rechamantes (verde lima, Mb de RAM, 8 Gb de branco, amarelo, rosa, almacenamento inter- azul e gris escuro) e o no ampliable median- prezo máis accesible te tarxetas microSD de de toda a familia Lumia ata 64 Gb, cámaras de 5 e con Windows Phone 0,3 Mpíxeles, Wi-Fi N de dobre banda, MARKO AHTISAAR 8 (en España custará Bluetooth 3.0, GPS, NFC, micro USB, EN LEWEB 269 euros libre). Un dos conector para auriculares estándar detalles máis recha- e batería extraíble de 1.300 mAh, mantes deste móbil que permite unha autonomía de ata que porase á venda no 14,6 horas en conversa (con 2G) e 330 horas en espera (con 3G). O primeiro trimestre de terminal mide 115,4 x 61,1 x 11 milímetros e pesa 127 gramos, polo 2013 é a súa pantalla que sería máis compacto e lixeiro que os seus irmáns maiores. de 3,8 polgadas cunha Pese a que o Nokia Lumia 920 sexa o móbil máis reservado na resolución de 800 x 480 historia de Nokia, parece que o Lumia 620 vai conseguir chegar a píxeles, que é compara- un público máis amplo, grazas a chegar como un dispositivo bas- ble á do Lumia 820, ou sexa, que ten un bo comportamen- tante completo e elegante que consegue manter un prezo contido. to en exteriores.

Belkin anuncia unha funda con teclado para o iPad mini

Pensando na produtividade móbil no iPad mini, correo electrónico dun xeito áxil e cómodo. dende Belkin anuncian que van pór á venda en O teclado integrado na nova funda de Belkin breve por 79,99 dólares (62,79 euros) unha nova tería un formato semellante ao dun ordenador funda de protección que incorpora un teclado ex- portátil, comunicaríase traíble, seguindo así a liña dun produto semellante co tablet a través de que teñen dispoñible para o iPad de 9,7 polgadas Bluetooth e contaría e que goza de grande aceptación entre usuarios cunha batería recar- que non queren cargar cun dispositivo electrónico gable por USB cunha tan pesado como un portátil pero queren ser quen autonomía dunhas 155 de poder redactar un documento de texto ou un horas.

As Monster High estrean tablet de 7 polgadas

Coa vista posta no Nadal, Mattel conectividade USB e Wi-Fi, que ten tanto unha carcasa como un e Ingo Devices anuncian a co- escritorio personalizado coa imaxe das bonecas Monster High. mercialización do primeiro tablet Para engadir valor a este dispositivo, inclúe contido adicional baixo a marca Monster High, pen- como capítulos da serie de televisión de Monster High, libros, sado para o seu uso polos cativos fondos de escritorio e imaxes, estando xa dispoñible a un prezo de da casa, que consiste nun tablet 99,99 euros. con Android 4.0, pantalla Cómpre destacar que Ingo Devices non limita a táctil de 7 polgadas, personalización dos seus tablets de 7 webcam VGA, 4 polgadas á marca Monster Gb de alma- High, senón que ta- cenamento mén comercializa un interno (am- tablet coas mesmas pliable mediante características coa tarxetas microSD), imaxe de Hello Kitty.

30 | Código Cero Número 113 COMEZAMOS 2013 CON INMELLORÁBEIS AGOIROS | cultura galega na rede CULTURA PARA NAVEGAR Comezamos 2013 con inmellorábeis agoiros sobre a ligazón redes-identidade galega

TUENTI INCORPÓRASE XERAIS AFIANZA A SÚA ANDAINA EN KINDLE Á COMUNIDADE Kindle, o lector de libros electrónicos ABERTOS AO GALEGO de Amazon, unha das estrelas do Nadal en cuestión de agasallos para seareiras/os da A finais de novembro soube- lectura, comezou a súa andaina oficial coas mos que a Mesa pola Normali- nosas letras. Segundo se nos conta este luns, a zación Lingüística decidira recoñecer editorial Xerais vén de lanzar os seus primeiros o labor da rede social Tuenti a prol da libros electrónicos para o devandito lector incorporación da nosa lingua no seu Kindle, entre os que se contan, por un custe seo, materializándose este recoñece- que anda arredor dos 10 euros (algúns por mento a través do Premio Abertos ao enriba e outros por debaixo), Tonas de laranxa Galego para os responsábeis da dita de María Lorenzo Miguéns e Manuel Lorenzo comunidade 2.0. Pois ben, segundo Baleirón, ou Non hai noite tan longa de Agustín nos lembra agora A Mesa, en virtude Fernández Paz. Asemade, Galaxia achega xa do devandito, Tuenti pasa a formar Esperando ao leiteiro, de Xosé Neira Vilas. parte oficialmente do espazo Abertos ao Galego, un acubillo que reúne e visualiza perante a sociedade galega e internacional a aquelas empresas O CATALÁN PERE TOBARUELA ABRIU que empregan de xeito normalizado O SEU BLOG-NOVELA EN GALEGO a nosa lingua na súa comunicación. A rede social formará parte deste co- Recentemente púxose en marcha, no blogomillo, lectivo durante un ano, xunto co resto un proxecto literario galego que ten potencialidade das empresas participantes (entre as de abondo como para achegar unhas cantas claves sobre que se atopan, do sector TIC, firmas o que será a creación novelística no futuro. A iniciativa, como Dimensiona ou Ceros e Uns, que vén da man do autor Pere Tobaruela, materialízase no por poñer uns exemplos). blog Sempre perden os mesmos e consiste en converter a Como dixemos, tanto a comunida- bitácora, en si mesma, nunha novela por entregas. A obra, de Abertos ao Galego (para a dinami- do mesmo nome có blog (creado especialmente para a zación do galego no ámbito empresa- ocasión), achéganos cada semana un capítulo de seu, así rial) como o premio do mesmo nome durante tres meses. responden, segundo informa A Mesa, Lembrar que Pere Tobaruela é un escritor catalán que decidiu apostar por escribir en galego, ao obxectivo de prestixiar o traballo amais de na súa lingua nai. Ademais, amosa dende hai tempo un firme compromiso por expre- das empresas que traballan en galego sarse e achegar a súa obra a través dos medios dixitais, tal e como demostrou a publicación de e que o van incorporando ao seu Antela e o vento, no selo en liña MeuBook, con feitura de libro electrónico. traballo diario. O xurado valorou moi positivamente o impacto que ten Tuenti entre a mocidade, ademais da relación entre galego e uso das novas EN MARCHA DISCOSDAMAQUINA.COM tecnoloxías. O acto de entrega do Pre- mio Abertos ao Galego celebrouse o Temos novo proxecto discográfico gale- sexa todo isto á vez, e máis. Para achegarnos 19 de decembro no Pazo da Pedreira go e nova web de seu. Trátase de Discos un pouco ao que se nos achega dende Discos de Pontevedra, ao que acudiron os da Máquina (discosdamaquina.com), iniciativa da Máquina, dicir que se trata dunha “aso- principais responsábeis do colectivo autoxestionada polos membros das bandas ciación non profesional de grupos musicais galego e máis da devandita comuni- Ataque Escampe, Das Kapital e A Magnifique independentes aos que lles consta que catro dade 2.0 recoñecida. Dende o blog de Bande dos Homes sen Medo. O obxectivo ollos ven mellor que dous e que para pode- Tuenti festexaron o recoñecemento destes grupos galegos é recuperar cousas de ren seguir facendo o traballo creativo con nunha mensaxe en galego e español, antigo (o espírito das orquestras populares ga- independencia é preciso asociarse para que o como sinal de respecto pola nosa legas, por exemplo) e botar man de cousas moi outro traballo, o de xestión, o chungo, se faga lingua e para dar unha maior difusión novas (como a autoedición e a autopromoción, máis soportábel”. Así nolo contan. a tal nova. a colaboración e distribución en liña, a aposta polas licenzas abertas ou o aproveitamento real de Internet, até agora “tan chea de cousas que é como estar en ningures”, din os respon- sábeis do proxecto). En certa maneira, a iniciativa inspírase en parte en A Regueifa, o selo en liña galego do que xa temos salientado a súa vontade de achegarse aos seareiros pola vía de botar abaixo modelos de distribución preestableci- dos. Con todo, Discos da Máquina distánciase de calquera iniciativa previa na súa procura dun modelo que sen ser selo discográfico, nin ONG, nin empresa ao uso, nin “chiringuito”,

Número 113 Código Cero | 31 Deputación de Pontevedra | IMPULSA OS MERCADOS MUNICIPAIS TECNOLOXICAMENTE

A Deputación de Pontevedra impulsa tecnolóxicamente os mercados municipais Información interactiva nas prazas de abastos

Deputación de Pontevedra, a través riantes condicións de traballo dos mesmos op- do servizo de Novas Tecnoloxías e da touse por empregar mini PCs industriais KPC6. A Oficina Provincial de Comercio REDIC súa característica principal é que carecen de ven- pertencente ao servizo de Turismo, tiladores e usan unha carcasa metálica ruxeriza- traballa para impulsar, fortalecer e da a xeito de disipador. Estes computadores de Adinamizar o comercio como sector produtivo reducido tamaño contan cun procesador Atom estratéxico na provincia de Pontevedra. Un dos N270 e 1 GB de RAM DDR2, o que proporciona obxectivos nos que se está a traballar na actuali- un elevado rendemento á vez que se minimiza dade é a revitalización dos mercados municipais o consumo de enerxía. As capacidades gráficas co fin de que estes volvan ser o punto de refe- precisas para amosar a información interactiva rencia para a compra de produtos frescos e de están garantidas grazas ao uso de gráficos Intel calidade, logrando con iso promover un estilo de GMA 950. Con respecto á conectividade destes vida saudable. equipos, cómpre salientar que contan cun porto Co fin de cumprir con este obxectivo, a De- Ethernet Xigabit, Wi-Fi, 4 portos USB, 4 tomas RJ- putación de Pontevedra asinou por cuarto ano 45 e saída VGA. Dispoñen ademais de ancoraxes consecutivo un convenio de colaboración coa estándares VESA de 75 x 75 mm, o que facilita a Dirección Xeral de Comercio da Xunta de Gali- súa instalación. cia en virtude do cal, ámbalas institucións cola- Monitor táctil boran para desenvolver actuacións de maneira coordinada. Unha das principais iniciativas, eng- Para amosar a información e permitir a interac- lobada neste convenio de colaboración, consis- ción cos usuarios escolleuse un monitor táctil de te na implantación de “tótems interactivos” nos 26 polgadas do fabricante ELO Touch Solutions. mercados municipais da provincia de Ponteve- A capacidade táctil deste monitor conséguese dra para que os cidadáns poidan acceder á in- grazas ao uso da tecnoloxía IntelliTouch de on- formación relativa ás prazas de maneira sinxela, das, baseada nun só panel de cristal, co que se rápida e dinámica grazas ao uso da tecnoloxía consegue unha resolución constante moi eleva- multimedia. Deste xeito, os usuarios poden in- da de 4.096x4.096 puntos e unha expectativa de teractuar con estes tótems a través dunha pan- vida de máis de 50 millóns de toques sobre un talla táctil que amosa a información salientando mesmo punto sen fallos nin desgaste algún. a parte visual da mesma. Ademais, cada tótem O panel de cristal, fabricado só en vidro, fai incorpora unha impresora para que os consumi- máis doada a limpeza e ao estar deseñado sen dores poidan imprimir receitas cos produtos á capas nin revestimentos, obtense unha excelen- venda no seu mercado. Esta iniciativa, pioneira te claridade e nitidez de imaxe, ademais dunha en Galicia, iniciouse no ano 2011 cunha primeira alta transmisión de luz que non desvirtúa en nin- fase nos mercados municipais de O Grove, Por- gún momento a calidade da imaxe. O devandito tonovo, Porriño, Bueu e Caldas de Reis. Tendo en panel colócase axustado entre a parte interna do conta os resultados acadados con esta primeira marco frontal do monitor e o panel TFT, obtendo fase do proxecto, ao longo do ano 2012 levouse así a máxima calidade de imaxe e ningún efecto a cabo unha segunda fase instalándose novos de paralelaxe. tótems interactivos nos mercados de Vilagarcía O monitor comunícase co mini PC mediante de Arousa, Ponteareas e Redondela. unha conexión VGA a nivel gráfico e por USB para o control das operacións de punteiro. CARACTERÍSTICAS TÉCNICAS DO SISTEMA Impresora Os tótems interactivos están compostos por Cada tótem leva integrada unha impresora de un computador industrial, unha pantalla táctil tickets Custom VKP80 II. Trátase dunha impre- e unha impresora térmica, equipamentos mon- sora con tecnoloxía de impresión térmica de 8 tados nunha estrutura de aceiro inoxidable que puntos/mm, que permite a impresión tanto de facilita a súa limpeza e mantemento. Para me- texto como de gráficos a unha velocidade de llorar a refrixeración dos compoñentes, os apa- máis de 220mm/segundo. O bordo de saída do rellos dispoñen de ventilación forzada e grellas papel está iluminado e dispón de mecanismo de de respiración. No referente á seguridade física, corte automático para facilitar ao usuario a reco- contan con dúas fechaduras traseiras con chaves llida do ticket impreso. independentes. Outras funcionalidades a destacar deste mo- Computador delo de impresora é que conta cun sistema de anti-atascamento de papel e que o soporte de Debido ao uso continuo dos tótems e das va- entrada do rolo de papel é axustable e dispón

32 | Código Cero Número 113 de auto-equilibrado. Ademais, Receitas o rolo de papel pódese colocar A sección de receitas ofrece aos consumidores un receitario estrutu- en diferentes posicións o que rado en catro grupos de alimentos. Cada un destes grupos leva asigna- fai máis doada a súa instalación. do unha cor determinada pola Dirección Xeral de Comercio da Xunta Co fin de facilitar os labores de Galicia: de mantemento a impresora • Vermello: carnes. conta con varios sensores para • Azul: peixes e mariscos. detectar, entre outros, a falta de • Verde: froitas e verduras. papel e mediante un servidor • Amarelo: lácteos, ovos e pan. web interno pódense realizar operacións de xestión en remo- to. A conexión da impresora co computador realízase a través dun porto USB. Software Para mostrar a información aos usuarios realizouse un des- envolvemento web e creouse unha páxina para que calquera cidadán poida acceder aos con- tidos de cada mercado a través de Internet na dirección www. mercadosmunicipais.depo.es. O sistema operativo confi- gurouse para que realice un proceso de logon automático que entra nunha shell que permite unicamente arrincar un navegador Mozilla Firefox, conseguindo así un uso controlado dos usuarios. Ins- Para confeccionar o catálogo de receitas utilizáronse: talouse o plugin R-Kiosk que posibilita arrincar o navegador en modo • Receitas facilitadas por cociñeiros galegos de recoñecido prestixio quiosco: pantalla completa, menús e eventos desactivados, etc. O na- integrantes do Grupo Nove. vegador ten como páxina de inicio o portal de mercados municipais. • Receitas gañadoras do concurso “Rías Baixas, Territorio Gastronómi- Para amosar unicamente os contidos propios de cada mercado utilíza- co. Cociña de Mercado” posto en marcha pola Oficina Provincial de se unha variable que se engade ás cabeceiras HTTP a través do plugin Comercio REDIC no ano 2012 entre os propios praceiros. HeaderTool. • Receitas facilitadas pola Consellería de Medio A nivel de administración, configurou- Rural e do Mar da Xunta de Galicia. Algunhas se o apagado automático de cada tótem destas receitas levan vinculado un menú sau- dependendo das horas de actividade dable elaborado pola Subdirección Xeral de do mercado no que está situado e ins- Programas de Fomento de Estilos de Vida Sau- taláronse as ferramentas precisas para dables da Consellería de Sanidade da Xunta de realizar a xestión remota dos mesmos co Galicia. fin de evitar desprazamentos. • Outras receitas facilitadas pola Oficina Provin- cial de Comercio REDIC da Deputación de Pon- INFORMACIÓN DISPOÑIBLE tevedra. NOS TÓTEMS As receitas preséntanse con produtos que se A información que se achega en cada poden adquirir nos postos do mercado coa idea mercado a través destes tótems inte- de que os usuarios merquen os ingredientes na ractivos está dividida en tres seccións propia praza, tratando de dinamizar e promover principais: edificio, situación xeográfica os mesmos, dignificar a súa imaxe, fidelizar os e receitas. clientes e atraer novos perfís de usuarios. Edificio Todas as receitas contan coas súas correspon- dentes fotografías e ingredientes así como dun- Na sección edificio ofrécese informa- ha explicación do proceso de preparación das ción actual sobre o propio mercado, os mesmas. Adicionalmente, os usuarios poden im- postos de venda por categorías e os pro- primir a receita a través das impresoras de tickets dutos destacados en cada un dos merca- da que dispoñen os tótems interactivos. dos. Amósase un dossier fotográfico cos En palabras de Amancio Varela, xefe do servi- vendedores e os seus postos. Ademais, zo de Novas Tecnoloxías da Deputación de Pon- achégase un plano do mesmo no que se detallan os postos e diferentes tevedra, “con esta iniciativa as novas tecnoloxías ponse ao servizo do servizos. comercio da provincia co obxectivo de difundir entre os consumidores Situación xeográfica información dos mercados municipais e dos seus produtos, de forma que estes volvan ser o centro de referencia do comercio das vilas da Nesta sección fornécese información sobre a zona xeográfica e provincia, así como o motor comercial e o lugar ao redor do cal se arti- turística do concello no que se sitúa o mercado e está divida en tres cula o comercio local. Á súa vez esta actuación facilitará que se perciba apartados: historia, localización e festas. Cabe destacar que na sección unha imaxe real e actual dos mercados municipais, ao combinar o mo- localización incluíuse un mapa interactivo ao carón dos horarios de au- derno, a tecnoloxía, coa tradición, os produtos típicos da provincia de tobuses. Pontevedra”.

Número 113 Código Cero | 33 innovación galega | AS EMPRESAS TIC APOSTAN POR ACHEGAR CREATIVIDADE Innovando malia todo Ante a crise sen solución aparente, as empresas galegas TIC rematan o ano apostando por achegar creatividade Vinetur pecha o ano con máis de tres millóns de visitas O portal de raizame galega Vinetur, supera cos devanditos números “tódalas centrado no ámbito do viño, vén expectativas xeradas”. de facer reconto do acadado ao longo do Tanto en número de usuarios ano que estamos a piques de deixar atrás. (multiplicouse por dez a cifra de clientes Entre os datos que se fornecen, achégase que confían na información do portal) unha cifra de visitas que, a xuízo dos como en seguimento entre os medios responsábeis desta canle en liña, confirma especializados, dixitais, que operan en o interese crecente dos consumidores España. Segundo apunta o seu director, polos viños galegos e españois. Falamos Emanuel Casais, non hai dúbida de que de tres millóns de visitas, dez millóns a xente demandaba unha canle en liña de páxinas vistas e 14.000 seareiras/ destas características, e máis se temos en os nas distintas redes sociais nas que conta que a afección aos viños xa xeraba está presente Vinetur. O portal, mantido comunidade e información compartida dende Vilagarcía de Arousa a raíz da boa mesmo antes da chegada das redes. experiencia amosada por VinoGallego, Agora, no eido 2.0, o efecto dispárase.

A web antidesafiuzamentos Doafund colle corpo Coren estreou campaña de Nadal

O ritmo dos desafiuzamentos pode que baixe coa presión social e Redegal foi elixida por edición especial e só por coas máis ou menos drásticas medidas das administracións (de xeito Coren -cooperativa encargo en Nadal). Subliñan paradoxal, as que máis se están a mollar semellan as administracións locais, avícola e gandeira- para levar dende Coren que a Pularda do como por exemplo a de Ourense, que son teoricamente as que menos a cabo a campaña de Nadal Convento debe o seu nome á responsabilidades teñen no problema), pero está claro que seguirá aí, por da coñecida marca. Emporiso, súa orixe, pois é no Convento desgraza, mentres haxa crise, escalada de paro e, sobre todo, unha mala logo de dúas semanas de da Clarisa de Allariz (Ourense) xestión das entidades financeiras, económica e tamén moral. O caso é que traballo e programación, o onde as monxas de clausura nas redes estanse a crear dende hai tempo múltiples frontes de acción para resultado chegaba a xeito crían as aves con moito tino e frear o proceso. O caso de Stop Desafiuzamentos é paradigmático disto, de microsite de promoción dedicación. ao que cómpre engadir unha iniciativa cuxo desenvolvemento avanzamos encamiñado a divulgar os É preciso sinalar un hai unhas semanas e que agora está a piques de coller corpo de xeito produtos de Coren e achegar apartado do site, nel inclúense definitivo: Doafund.com. Trátase dun híbrido entre empresa, ONG anti-crise información polo miúdo de varios vídeos con consellos, e comunidade 2.0 que, amais, foi elixido para participar nunha lanzadeira cada un eles, amais de receitas explicacións e receitas dos europea tecnolóxico-social, UEIA. Entre outras cousas, permitirá apadriñar escollidas para a ocasión, etc. produtos ofrecidos por Flavio familias en risco de desafiuzamento, facendo fronte común, ao xeito dunha Coren quixo salientar varios Morganti, un restaurador e plataforma de crowdfounding, para axudalas no seu problema. A iniciativa, produtos para estas datas escritor de sona, natural de posta en marcha por dous novos empresarios galegos, é “un proxecto social festivas, entre eles a Estrela de Italia e instalado en Ourense, sostíbel para evitar que a xente sexa expulsada dos seus fogares por mor da Nadal, o Capón, os Recheos quen dedica a súa vida á crise”, sinalan. Polo tanto, “xorde como necesidade social fronte ao modelo de Etiqueta Negra, o Rotis, cociña desde a década dos tradicional de ONG, asociacións que a día de hoxe soen ter problemas de unha selección de Clásicos setenta. financiamento debido á dependencia de fondos públicos”, engaden. e a Pularda do Convento (en Por último, dicir que o

Adiante Ventures universaliza a creación de aplicacións móbiles Adiante Ventures presentou de calidade e accesíbel económica estes días un novo servizo de e tecnoloxicamente, punto de seu, innovador e potencialmente abondo importante se temos en moi produtivo para todas aquelas conta as estreiteces de orzamento persoas que estean a piques polas que estamos a pasar. Entre de cruzar a liña de usuaria para as áreas produtivas onde máis meterse na pel de deseñadoras- posibilidades ofrece Adiante Apps programadoras. Falamos de Adiante atópanse as seguintes: pequenas e Apps, estratexia que permite a medianas empresas, negocios de creación de aplicacións móbiles “de hostalería, comercios, lugares de xeito sinxelo, barato e sen necesidade lecer, centros educativos, conxuntos de contar con amplos coñecementos musicais e mesmo agrupacións de programación”. A intención de deportivas (na liña do club Adiante Ventures é pór ao alcance da Sociedade Deportiva Castroverde, comunidade internauta tecnoloxía que publicou recentemente a

34 | Código Cero Número 113 Satdata prepara unha solución de Simulador de pandeireta para iOS localización de menores O selo galego Taptil, especializado no desenvolvemento A compañía galega desenvolvedora de solucións para a xestión de aplicacións móbiles para iOS e Android, sorprendeunos integral de elementos en mobilidade Satdata, vai comercializar a nesta recta final de ano coa publicación na App Store dun partir de 2013 un novo dispositivo da súa gama plug & play orientado á simulador de pandeireta para iPhone e iPad, que permite seguridade infantil e que levará por nome SATELLITE Kids. Trataríase dun tocar este tradicional instrumento en dispositivos móbiles dispositivo portátil que mediante posicionamento, transmisións de datos para interpretar muiñeiras, xotas, maneos ou pasodobres, coa a través de GPRS e comunicación satelital permitirá aos pais ou titores posibilidade de empregar auriculares de queremos adestrar en legais de menores coñecer en todo momento onde se atopan os seus silencio no fogar. Pandeireta PRO fai uso de sons gravados de fillos, a velocidade á pandeiretas reais, e está pensado para que calquera usuario poida que están a desprazarse xogar a petar na pantalla do seu dispositivo móbil, riscar e mesmo (sen van en vehículos) e abaneala para poder escoitar o son das súas ferreñas virtuais. descargar as rutas que Este divertido fixeran durante o día. A proxecto nace da información achegada colaboración das a través de SATELLITE empresas Sixtema Kids poderá consultarse e Hacce Soluciones, en tempo real dende que unen esforzos o ordenador ou o baixo a marca móbil, contribuíndo á Taptil para ofrecer tranquilidade dos pais, solucións como que poderán localizar esta pequena de xeito doado aos mostra que busca seus cativos en numerosas situacións onde é posible que se perdan, facernos sorrir así como poderá levarse un control dos mozos que estean de viaxe (ou nestas datas. simplemente empregando o automóbil). Sendegal, unha nova guía de sendeirismo de Galicia

sitio web foi desenvolvido a través para o iPhone dos estándares abertos en HTML5/ CSS3 e jQuery, o que permite unha Taptil, amais de Pandeireta Pro (da visibilidade dispoñible en pantalla e que falamos nestas páxinas, tamén) calquera outro dispositivo, xa sexa puxo na App Store a aplicación para iPhone smartphone, tablet... mesmo de todo o e iPod Touch Sendegal, unha guía móbil contido multimedia. desenvolvida para Turgalicia que recolle camiños oficialmente homologados de Galicia que convidan a percorrer durante xornadas de sendeirismo. Cada ruta inclúe o seu respectivo plano (que pode descargarse na memoria do teléfono para a súa consulta fóra de liña) e que, se temos activado o GPS, poderemos seguir sen dificultade. As rutas poden localizarse a través dunha listaxe ou do mapa, e inclúen información o sendeirismo, sección na que explican a sobre a súa dificultade, lonxitude, tempo sinalización empregada e o sistema M.I.D.E. estimado en percorrerse, como chegar, (que serve para valorar as esixencias técnicas percorrido, fotografías e outros datos de e físicas dos percorridos). Esta ferramenta interese. móbil está dispoñible en español, galego e A aplicación tamén inclúe consellos sobre inglés.

Nova plataforma social compostelá para o tempo de lecer

A empresa compostelá Geodoing desenvolveu unha plataforma de balde para facilitar aplicación de seu, feita sobre o a organización de plans e axudar a chegar a acordos coa xente que nos alicerce deste servizo de Adiante). rodea, e que está dispoñible a través de aplicacións móbiles para iPhone e “Até agora”, explícanos Juan Manuel para Android (en breve contará tamén con aplicacións para BlackBerry Merlos, un dos fundadores da e Windows Phone), así como a través dunha páxina web, geodoing. empresa, “para ter unha aplicación com, e que supón unha dupla optimización do tempo de lecer: por unha móbil precisabamos contratar banda exerce de altofalante social para coordinar en tempo real aos socios un equipo de desenvolvedores necesarios para o desenvolvemento da actividade que dese o usuario e, por e desembolsar unha importante outra banda, divulgando alternativas de tempo libre propostas polo demais cantidade de diñeiro; pola membros da comunidade á que poder adherirse en calquera das categorías contra, nós introducimos unha dispoñibles: deportes, aire libre, social, cultura, acordos e citas. innovación no modelo de negocio e Os responsables do proxecto aseguran que é o primeiro desenvolvemento popularizamos o servizo, facilitando destas características realizado integramente en España e que entre as súas que moitas persoas poidan vantaxes está a súa efectividade e axilidade para crear eventos sobre a marcha, o crear tamén a súa dunha forma seu uso intuitivo e unha sinxela política de privacidade que deixa o control dos económica”, engade. datos ao usuario.

Número 113 Código Cero | 35 Tutu | FICCIÓN PRODUCCIÓNS PRESENTOU O SEU NOVO VIDEOXOGO

Batman M onicreques transmedia Ficción Producións presentou en Santiago o videoxogo Tutu para móbiles e tablets icción Producións, o selo audiovisual do Detalles sobre a serie Milladoiro (Ames), presentou o pasado 22 de novembro en Santiago algo novo e de ma- A aplicación e o videoxogo resultante terá repercusión futura e neira totalmente nova. Falamos do videoxo- ramificacións. De feito, sinalouse durante a presentación en Santiago, go educativo Tutu (á vista na Rede en www.ficcion-producciones.com), derivará na produción dunha serie de animación por ordenador (Tutu para móbiles e para tablets, e da serie de televisión do mesmo nome. a serie), outra de monicreques con fondos virtuais (Tutu puppets) e A cita foi no auditorio da Biblioteca de Galicia, na Cidade da Cultura tamén nunha innovadora colección de libros. Arestora, ámbalas series compostelá, cuxas bancadas foron ocupadas, case na súa totalidade atópanse en fase de produción, sendo a idea comezar a distribuílas a F(agás pequenos redutos), por unha chea de cativas/os de primaria e as comezos do ano vindeiro. súas mestras e coidadoras. Resultou pois unha presentación conco- Todas estas diferentes achegas teñen un xermolo común, orixe rrida coma poucas, cunha área de prensa gustosamente cedida para compartida: o personaxe Tutu, canguro motorizado amante de calque- a rapazada (moita) que, logo do balbordo inicial, atenderon formal- ra tipo de reto, e a obra de monicreques Rosalía, a pulga que escribía. mente ás explicacións sobre o videoxogo dadas en boa medida por Segundo se fixo saber, a serie Tutu constará nun comezo de 52 episo- uns monicreques que representaban dous dos personaxes principais dios de 7 minutos cada un. “De capítulos autoconclusivos, proporán presentes no xogo-serie. un problema ou tarefa a resolver polos personaxes e achegarán, xunto No acto participaron diver- coas súas versións de lecer dixital, va- sos integrantes de Ficción, lores positivos para os nenas de nenos, incluído Julio Casal, director de tolerancia, de respecto e superación do proxecto Tutu e máximo persoal”, informaron os responsábeis de responsábel da firma, e Alfon- Ficción. so Cabaleiro, secretario xeral Na presentación tamén se fixo fin- de Medios da Xunta. Houbo capé no importante labor despregado presentación interactiva e, nas achegas audiovisuais e nos xogos como dixemos, escenificación polo equipo multidisciplinar sobre o teatral con algúns dos perso- que recaeu o seu desenvolvemento, naxes da serie-videoxogo. deseñadores en 3D e creadores de Como nexo común, fíxose espazos virtuais pero tamén educado- fincapé no carácter transme- res e pedagogos, participando arreo na dia do proxecto, en palabras concepción e na realización dos conti- de Ficción o primeiro destas dos. “Os xogos”, informaron, “fornecerán características que se pon ao de diversión e lecer ás nenas e nenos, servizo da nenez. Este carácter pero tamén se dirixen a introducilas/os venlle dado por unha das grandes características de Tutu: a súa capaci- en cuestións como a lóxica matemática ou o desenvolvemento da súa dade para choutar do móbil ao computador, á TV ou aos libros. capacidade de atención e da súa motricidade; en definitiva Tutu é un exemplo de produto á altura do maxín e das grandes potencialidades Chimpo aos trebellos móbiles das cativas e dos cativos de preescolar”. A entrada de Tutu no eido dos videoxogos e os dispositivos móbiles Para rematar, na presentación salientouse a posta en marcha dunha faise cubrindo tres grandes plataformas, iOS, Android e Windows, e páxina web propia que integra e centraliza o proxecto por enteiro, da man dunha aplicación interactiva de seu que permite gozar de tutulaserie.com (espazo en liña en tres idiomas, español, galego e catro xogos con tres niveis de dificultade cada un, desenvolvéndose inglés, no que podemos atopar unha presentación do proxecto e dos en diferentes escenarios e cos personaxes principais da serie. Esta app diferentes personaxes, amais de novidades e descargas) e na vindeira áchase dispoñíbel dende o pasado día 19, con formato de demostra- posta en marcha dunha nova liña de actividade: o lanzamento de ción de balde, na páxina web do proxecto, tutulaserie.com. Polo que xoguetes de Tutu e outros produtos relacionados cos audiovisuais e o atinxe á versión para iPad e para iPhone, está xa ao alcance da man videoxogo. Este último proxecto, de alcance internacional, rematará co na Apple Store, e a partir do vindeiro 17 de decembro farao a achega achegamento das devanditas series á televisión e coa súa integración para Android en Google Play. En xaneiro chegará a de Windows. nas fichas educativas preescolares convencionais.

36 | Código Cero Número 113 xogos | BATMAN | RESIDENT EVIL 6

Por Marcus Fernández Batman Arkham City estrea versión para OS X

Tras un impresionante éxito de público e crítica en distintas pla- taformas (Xbox 360, PlayStation 3, PC e recentemente Wii U) o xogo Batman: Arkham City chega finalmente aos ordenadores de Apple, premiándose esta espera co feito de que este título á venda na Mac App Store por 35,99 euros corresponde á súa edición Xogo do Ano, ou sexa, con todos os contidos descargables que saíron nos meses posteriores aos lanzamento das versións de consola, polo que non Para poder gozar deste extraordinario xogo é preciso contar cun or- haberá que facer un pagamento adicional, como o episodio adicional denador que como mínimo teña un procesador a 2 GHz, 4 Gb de RAM, titulado A Vinganza de Harley Quinn (historia independente situada gráfica con 256 Mb de memoria e 16 Gb de disco libres. Advirten de un par de semana despois dos eventos acontecidos durante o xogo) que as gráficas das series ATI X1xxx, ATI HD2xxx, nVIDIA 9400, nVIDIA e os paquetes que permite xogar empregando a Nitghtwing, Robin e 7xxx, nVIDIA 8xxx, nVIDIA 320M, Intel HD3000 e Intel GMA non son Catwoman. compatibles con este xogo. Resident Evil 6 Terá novos modos de xogo descargables

Dende o 18 de decembro o xogo Resident do clásico modo versus no que poden Evil 6 conta cun novo contido descargable participar entre 2 e 6 usuarios en solitario en exclusiva temporal para Xbox 360 que ou en equipo. A súa innovación consiste consiste nos modos de xogo Predador, en que os humanos caídos en combate Superviventes e Invasión, e que poden resucitarán como inimigos que poderán adquirirse por 320 Microsoft Points cada un recuperar a forma humana se derrotan ou 720 Microsoft Points en conxunto. a outro humano. Gañará a contenda a O modo Predador permite ao xogador última persoa ou equipo que se manteña tomar o papel dun Ustanak, unha arma en pé. biolóxica que axexa a Jake Muller na súa O modo Invasión permitirá a 2 xogado- campaña e que intentará eliminar ao resto res enfrontarse desfacéndose de hordas dos xogadores (que deberán procurar de inimigos que se aproximan, podendo detelo ou cando menos sobrevivir ata que encadear combos como chave do éxito remate a sesión). neste modo, pois dese xeito poden enviar- O modo Superviventes é unha variación se inimigos á pantalla do opoñente.

Número 113 Código Cero | 37 xogos | TOMB RAIDER | MALDITA CASTILLA

TomB Raider O novo xogo chegará dobrado ao español

O vindeiro 5 de marzo é a data elixida inclúe entrevistas entre bastidores co por Crystal Dynamics e Square Enix para o compositor Jason Graves e o equipo lanzamento do novo xogo de Tomb Raider, de son de Tomb Raider. que supón o reinicio da saga, de aí que xere O xogo tamén está a comezar a amosar Raider vai chegar ao noso mercado totalmen- bastante expectación, que durante os últimos con bastante detalle á prensa especializada, te localizado ao español, detalle que cada días está a incrementar grazas á publicación de xeito que cada vez temos máis detalles vez resulta máis de agradecer, xa que moitos de novas imaxes do xogo e do episodio 3 do mesmo, prometendo unha experiencia títulos limitan a súa tradución ao subtitulado, dunha serie de reportaxes en vídeo que bastante completa, e dende a distribuidora e a dobraxe facilita a experiencia de xogo afondan neste título e que nesta ocasión tamén chega a grande nova de que Tomb para a meirande parte dos usuarios.

Maldita Castilla Tras 20 meses de traballo ve a luz

Os nostálxicos de xogos como Ghost’n destacando tamén a inspiración no libro El Goblins, que a finais dos anos 80 trun- Amadís de Gaula para introducir a historia. faban en salóns recreativos de todo o A homenaxe a videoxogos clásicos dos mundo, teñen dende o 12 de decembro anos 80 é tal que incluso conta con son un novo xogo de cuño español para PC de máquina recreativa real (pois emula ao que ten moitas bazas para gañar o seu chip Yamaha YM2203 que tiñan moitas das corazón, Maldita Castilla, que homena- mesmas), sendo tamén moi recoñecibles xea ao xogo de Capcom substituíndo ao as inspiracións en títulos como Tiger Road, lendario Arthur por Don Ramiro, persona- Black Tiger, Shinobi, Rygar, Karnov e moitos xe inspirado no Cid Campeador, que terá outros títulos da época. que percorrer as condenadas terras de Maldita Castilla está dispoñible para a súa Tolomera para expulsar o mal que invadiu descarga totalmente de balde (a través de o Reino de Castela. locomalito.com), aínda que o seu autor ten Estamos ante un xogo de acción lineal, aberta a posibilidade de realizar doazóns con 6 niveis, 14 xefes finais, máis de 40 que permite acceso a material non utilizado inimigos, 4 finais diferentes e uns 50 minu- e, os que paguen 29 euros poderán facerse tos de xogo, nos que aparecen escenarios, coa edición física dalgún dos anteriores personaxes e criaturas baseadas en mitos títulos deste desenvolvedor independente medievais españois e do resto de Europa, de videoxogos de balde. Ineo, Asociación Multisectorial de Novas Tecnoloxías da Información e Comunicación www.ineo.org | [email protected] | Tel. 902 905 510 38 | Código Cero Número 113 En Ineo...

... ti es a peza que falta...

Falamos?

Ineo, Asociación Multisectorial de Novas Tecnoloxías da Información e Comunicación www.ineo.org | [email protected] | Tel. 902 905 510