n Museo Comarcal da Fonsagrada ()

ORIXE do deste local, así como a insuficiencia da súa superficie moveu á Corporación Foi no ano 1983 cando un grupo MUSEO DA FONSAGMDA Municipal elixida en 1995 a ofrecer ao de oito ou dez persoas considerou por Museo a utilización dos 700 m2 dun primeira vez a posibilidade de crear un edificio que viña servindo como ambu- Museo Comarcal na Fonsagrada. latorio da Seguridade Social. Por medio Contábase para iso cunha colección de dun Convenio asinado en 1998 polas

, pezas arqueolóxicas propiedade dun dúas partes establecéronse as relacións dos membros do grupo (Enrique entre o Museo e o Concello, que se López), así como co coñecemento da comprometeu á rehabilitación interna prehistoria e arqueoloxía da comarca do edificio e a colaborar no sostemen- que prestaba o departamento de to do Museo. A nova instalación deste Historia do Instituto de BUP e un ficou por fin rematada no outono de grupo de afeizoados ao tema. 1998. Asimesmo, xa se dispoñía dunha apro- O pasado vive no presente O Museo dispón de tres plantas ximación ao coñecemento da etnogra- nas que se mostran as distintas sec- fía da comarca, obtida na montaxe de ción~,que brevemente pasamos a des- dúas mostras de oficios e artesanía tra- cribir. dicionais, organizadas anteriormente A etnografía inclúe a instalación pola Axencia Comarcal do Servicio de ción do patrimonio cultural da tomar- dunha adega, unha forxa de ferreiro e Extensiaon Agraria. ca da Fonsagrada. Como primeir0 unha lareira na planta baixa, así como obxectivo concreto deses principios, unha sección de oficios (cesteiro, PATRONATO aspira a reunir unha escolla de pezas e zoqueiro, zapateiro, torneiro, cordeiro obxectos que representen do mellor e tecelá) na primeira ~lanta.O mundo Durante o ano 1984 constituise xeito posible as formas de vida e traba- da música está representado nunha legalmente o Patronato do Museo, 110 tradicionais que a evolución da \ida vitrina da primeira planta por medio integrado actualmente por 120 mem- rural está a punto de deixar no esque- dunha lembranza ao cantor e músico bros, o que Ile fai configurarse na prác- cemento. Nese senso, o Museo preten- cego Florencio dos Vilares, de quen se tica como unha asociación de carácter de ser receptor deses movementos de conserva o seu violín, cintas gravadas e cultural. No seu seo están presentes o cambio e facelos explícitos aos 0110s da recordos referidos á súa figura, coñeci- Concello, os Colexios Públicos que o propia xente que 0s vive. da en toda a provincia de Lugo e parte desexen e o Instituto de BUP (hoxe de do occidente asturiano. A sección do Ensino Secundario). A Xunta Rectora LOCAL E INSTALACI~N DAS mundo da labranza inclúe mostras do Patronato está composta por doce SALAS sobre o carro e os apeiros, así como a membros, formando parte dela o apicultura e o castiñeiro e a súa explo- Alcalde da Fonsagrada, como vicepresi- Dende a súa fundación ata o ano tación, na mesma primeira planta. dente, e o Concelleiro de Cultura 1992, o Museo dispuxo dunha ala do Nesta existe tamén un espacio adicado como vocal. edificio das antigas escolas municipais á escola rural, cunha pequena bibliote- da vila. A falta de entendemento co ca e con material escolar antigo. FINS DO MUSEO Concello provocou que dende aquela O mundo da relixión está repre- data o Museo tivera que refuxiarse nun sentado por un retábulo barroco orixi- Como fin de carácter máis xeral o local particular como mero almacén, nario da Casa Grande de Peñarnaría, na Museo pretende o estudio e conserva- sen abrirse ao público. O ruinoso esta- parroquia de Neiro, e que nalgún 0 Museo &mi 1gmda ILufl' -- -

momento estivo en perigo de marchar da comarca. A arquitectura popular da comarca amósase nunha sección da segunda planta, que inclúe o referido á vivenda, os hbrreos e os muíños, estes conectados co mundo do cultivo dos ceseais. O material exposto foi recolli- do coa colaboración do Colexio PGbIico de Vilardíaz (mulños), o Instituto de BUP da Fonsagrada (hórreos) e un equipo de alumnos da Escola de Arquitectura da Coriña (vivenda). As notables maquetas expos- tas son obra de Manuel Miranda. Wnha sección de arqueoloxía amosa na segunda planta achados da época das mámoas, da cultura castrexa e da romanización, todo referido á comarca excepto dgunhas pezas do paleolítico e neolítico mexicano, que se exhiben como legado dun arqueólogo asturia- no, amigo do Museo. Un xermolo dunha colección de escultura contemporánea repártese entre as distintas seccións do Museo, establecendo, polas súas formas, unha conexión estktica que valoriza a calida- expostas son doazán desinteresada dos ción, de proxectar o labor do Museo de formal de moitas pezas etnogr6ficas veciños da comarca, que viñeron aco- sobre a realjdade, sempre que teña e destaca o seu poder inspirador en llendo a idea do Museo con gran inte- relación cos seus fins, materialfase por varios e notables escultores galegos rese e colaboraci~n,Unha das últimas medio de diversas actividades consis- contemporáneos (Mónica Alonso, aportacións neste censo consistiu na tentes en mostras monográficas, semi- Ignacio Basallo, Luis Ebrrajo, Manolo doadn. da familia de ~~l~~~ narios, xornadas, cursos, etc. Entre elas -1 I Paz, Manuel Patinha, Paco Pestana, GutKrrez (de Maderne), dos recordos cabe destacar: - Mostra titulada "Os soutos da Alvaro de la Vega e Fernando ViIlapoI). persoais da súa estadfa en Cuba e ~onsagrada",sobre a importancia cul- Dende o ano 1989 véñense reco- Arxentina, material que nutre a sección tural e económica dunha actividade e llendo tamén no Museo fotografías da emigración, instalada no vestíbulo un cultivo, o do castiñeiro, que aínda sobre distintos aspectos da comarca e do Museo. presenta posibilidades de recuperación da vila da Fonsagrada, que se expoñen e fomento. temporalmente segundo van constitu- ACTMDADES - Seminario sobre Prehistoria e índo grupos temáticos, Arqueoloxía de e da comarca da A grande maioria das pezas A pretensión, dende a súa crea- Fonsagrada, realizado durante o ano Xoón Xosd Molino Váznuer

1989 coa colaboración de Felipe Arias, O Museo "aprovéitase" das capa- As actividades organizadas finán- director do Museo do Castro de cidades e talentos dos seus amigos e cianse coa aportación do propio Museo Viladonga. asociados, e así, ten organizado distin- e con axudas puntuais do Concello. - Xornadas sobre o Camiño tos cursos de cerámica e de tecido tra- Primitivo de , celebradas en dicional impartidos precisamente por PERSOAL xuño de 1992 co fin de espertar o inte- socios do propia entidade. rese por este camino cultural e para a Todos os traballos relacionados súa recuperación, actividade que deu o FUNCIONAMENTO ECONÓMICO coa recollida de obxectos, a súa catalo- seu froito na constitución da gación e, no seu caso, restauración, a Asociación de Amigos do Camiño O Museo sostense por medio das atención ao público, a organización de Primitivo de Santiago, que ten a súa cotas dos membros do Patronato, das actividades, etc., poden desenvolverse sede no Museo e que promoveu a gracias p colaboración de varias perso- inclusión no mesmo dunha sección as que son membros do Patronato do adicada a este tema. Museo. Esta forma tan participativa de - Participación nunha equipa actuar dende a propia entidade, contri- patrocinada pola Consellería de búe a unha moi interesante integración Cultura para o inventario da desta na sociedade local e, polo tanto, Arquitectura Popular da comarca, din- a un sentimento moi estendido de que xido polo arquitecto Xan Casavella e o o Museo pertence ao pobo da historiador Manuel Fernández, xunto Fonsagrada e forma parte integrante do con alumnos da Escola de Arquitectura seu patrimonio. da Coruña, durante os anos 1991- 1992-1993. HORARIO - Reapertura do Museo, no segundo trimestre de 1999, cun recital O Museo está aberto ao público do músico Pancho Álvarez en homena- de martes a venres, de 12 a 2 da tarde, xe ao Cego dos Vilares, cunha charla do e os sábados e domingos, de 12 a 2 e de economista Xan Carmona sobre as 5 a 7 da tarde.. A entrada custa 200 ferrerías da montaña de Lugo, cun ptas. roteiro á ferreria de Vilar da Cuíña, , setembro de 1999 cunha conferencia do crítico de arte Xavier Seoane sobre tradición e modernidade, e coa presentación da entradas por visita (houbo 3.200 visi- mostra de escultura contemporánea tantes no curso 1998-1999), e coa "~eida e volta". subvención municipal para os gastos de - Mostras das obras de diferentes sostemento segundo se establece no artistas: Fernando Villapol, escultura citado Convenio asinado co Concello (1989), Lomartí, pintura (1990), Xosé da Fonsagrada. Lois, humorista (1991), Marqués de Os'traballos de rehabilitación do Baxo, escultura (1992), Mónica Lhpez, edificio do Museo realizanse coa apor- escultura e fotografía (1993), Xurxo tación municipal, do Plan Leader, da Lobato, fotografía (1994), María Xosé Consellería de Agricultura, da Niño e Xosé Lombardfa, ceramistas Consellería de Cultura e do Patronato (1994), e "I3e ida e volta", escultura de Mellora Rural da Consellería de contemporánea (1999). Presidencia.