De Journalistieke Vlog?! Vloggen En Journalistiek

De journalistieke vlog?! Vloggen en journalistiek. (Hoe) gaat dat samen? Een onderzoek naar de (journalistieke) vlogs van de NTR, NOS en EenVandaag

Masterscriptie Journalistiek en Media Naam: Janna van Strien Begeleider: Erik Borra E-mail: [email protected] Tweede lezer: Pauline van Romondt Vis Adres: Oudenoord 419, 3513EP Utrecht Datum: 13-02-2018 Studentnummer: 11323442

Journalistiek verslag

Wie kent Enzo Knol niet? Zelfs de NOS berichtte over deze bekende vlogger toen het uitging met zijn vriendinnetje Dee. Het vloggen is groot in Nederland. Vlogs zijn online video’s waarin het veelal draait om persoonlijke verhalen en waarbij meningen niet geschuwd worden. Dit lijkt lijnrecht tegenover journalistieke producties te staan die traditioneel worden gekenmerkt door een begrip als objectiviteit. Toch was daar de journalistieke vlog. Burgers zonder journalistieke achtergrond vloggen voor hun lokale nieuwsomroep en beroepsjournalisten vloggen in hun vrije tijd over hun leven. Maar ook binnen journalistieke organisaties en programma’s werd het succes van de vlog opgemerkt en opgepakt. Zo zette de NTR vloggers in voor het actualiteitenprogramma Rauwkost. Bij de NOS en EenVandaag gingen juist journalisten vloggen, wat resulteerde in de Formatievlog en Keesvlog. De journalistiek is zichzelf aan het heruitvinden door onder andere de opkomst van burgerjournalistiek en nieuwe platforms. Mede doordat nieuws ook via andere kanalen is te verkrijgen, heeft de journalistiek te maken met afnemend aantal lezers en kijkers. Deze ontwikkelingen bleken voor drie journalistieke organisaties van de NPO een reden om eens iets nieuws te proberen. Maar komt er daadwerkelijk een journalistiek product uit als er wordt gewerkt met vloggers zoals in Rauwkost, of de vlog als presentatievorm zoals bij de Formatievlog en Keesvlog? Kortom, bestaat de journalistieke vlog? En zo ja, hoe ziet deze er dan uit? Binnen de wetenschap was er nauwelijks onderzoek gedaan naar de journalistieke vlog. Om de journalistieke vlog te onderzoeken en te karakteriseren heb ik een nieuwe methode opgesteld en aan de hand hiervan de drie series van de NPO geanalyseerd. Met deze methode werd er gelet op vormen inhoudelijke kenmerken van zowel vlogs als van de journalistiek. Zo werd er bijvoorbeeld gekeken of de journalistieke basisprincipes, denk aan objectiviteit, nog wel werden gewaarborgd. Daarnaast werd gevraagd hoe de makers van de video’s tegen het eindproduct en hun eigen functie aankeken. Zagen zij zichzelf bij het maken van de video als journalist? Uit de analyse bleek dat vooral de Keesvlog en de Formatievlog meer duiding geven aan en te zien zijn als een journalistieke vlog. Rauwkost is als opzet niet bedoeld als vlog en ook bij de analyse waren in de vorm te weinig kenmerken hiervan om Rauwkost als journalistieke vlog te bestempelen. Zo waren in Rauwkost de minste journalistieke basiswaardes te herkennen. De vlogger zag zichzelf bij het maken van Rauwkost ook meer als presentator dan als journalist. Daarom zou de analyse van Rauwkost erop kunnen wijzen dat het voor niet-journalisten/vloggers lastiger is de journalistieke basiswaarden te vertegenwoordigen en een journalistiek eindproduct te maken. De Formatievlog en Keesvlog kunnen naar mijn idee bestempeld worden als journalistieke vlogs. In beide series werden de journalistieke basiswaarden bijna allemaal vertegenwoordigd. Ook waren in beide series voldoende kenmerken van de vlog te herkennen. Tegelijkertijd waren er veel verschillen. Zo hadden de makers andere opvattingen over het doel dat zij met de vlog hadden. Hieruit bleek dat de makers van Keesvlog een ‘zwaardere’ opvatting over journalistiek vertegenwoordigden. Zo was het voor hen absoluut geen doel om met de vlog te zorgen voor vermaak, terwijl dit voor Joost Vulling van de Formatievlog wel een doel was. Dit resulteerde er vermoedelijk ook in dat Boonman minder vlog-eigenschappen had overgenomen. Daarnaast zagen de makers hun eigen rol ook anders. Boonman bleef zichzelf vooral als journalist zien, terwijl Vullings zichzelf als journalist en vlogger zag. Als er wordt gekeken naar de populariteit van de series op YouTube is te zien dat de Formatievlog het beduidend beter deed dan de Keesvlog. Omdat het maar om een casus draait valt niet volledig hard te maken dat dit succes puur komt door het beter integreren van de vlog-

2 eigenschappen. In ieder geval valt te stellen dat de journalistieke vlog voor de journalistiek mogelijkheden biedt om kijkers terug te winnen. Daarnaast wordt door de makers van de Formatievlog en Keesvlog een ander belangrijk argument gegeven om te gaan vloggen. In tijden waarin de werkzaamheden van reguliere journalistiek soms in twijfel wordt getrokken, is het een goed hulpmiddel om transparant te zijn. Door minder gestileerd te werk te gaan en een kijkje achter de schermen te geven, kunnen de burgers mogelijk weer meer vertrouwen in de journalistiek krijgen. Wel moet er rekening gehouden worden met de tekortkomingen van de journalistieke vlog. Het blijkt een minder geschikt middel om veel feitelijke informatie (compact) over te dragen.

Inhoudsopgave

1. Inleiding 6

2. Theoretisch kader 10 2.1. Wat is journalistiek? 10 2.1.1. Een definitie van journalistiek 10 2.1.2. Journalistiek als ideologie en praxis 10 2.1.3. De rolopvattingen van een journalist 12 2.2. Vloggen 15 2.2.1. Wat zijn vlogs? 15 2.2.2. De rolopvattingen van vloggers 16 2.3. Journalistiek 2.0. 17 2.3.1. Nieuwe journalisten 17 2.3.2.1 Nieuwe platforms: sociale media 19 2.3.2.2 Nieuwe platforms: YouTube 20 2.3.3.1 Nieuwe journalistieke vormen: bloggen 23 2.3.3.2 Nieuwe journalistieke vormen: vloggen 25

3. Operationalisatie 26 3.1. Analyse secundaire teksten 26 3.2. Inhoudsanalyse 26 3.2.1. Inhoudsanalyse en Grounded Theory Approach 26 3.2.2. Selectie corpus inhoudsanalyse 28 3.3. Interviews 32 3.4. Beperkingen 33

4. Resultaten 35 4.1. Doelstellingen journalistieke organisaties 35 4.1.1. Rauwkost 35 4.1.2. Keesvlog 36 4.1.3. Formatievlogs 37 4.2. Resultaten inhoudsanalyse 38 4.2.1. Resultaten eerste ronde inhoudsanalyse 38 4.2.2. Resultaten tweede ronde inhoudsanalyse 38 4.2.2.1 Journalistieke eigenschappen Rauwkost 39 4.2.2.2 Journalistieke eigenschappen Keesvlog 40 4.2.2.3 Journalistieke eigenschappen Formatievlog 40 4.2.2.4 Vergelijking journalistieke eigenschappen 41 4.2.2.5 Vlog-eigenschappen Rauwkost 42 4.2.2.6 Vlog-eigenschappen Keesvlog 42 4.2.2.7 Vlog-eigenschappen Formatievlog 43 4.2.2.8 Vergelijking vlog-eigenschappen 43 4.2.2.9 Algehele vergelijking inhoudsanalyse 44 4.3. Resultaten interviews 45 4.3.1. Journalistieke rolopvattingen Rauwkost 45 4.3.2. Journalistieke rolopvattingen Keesvlog 47 4.3.3. Journalistieke rolopvattingen Formatievlog 48 4.3.4. Vergelijking journalistieke rolopvattingen 49 4.3.5. Vlog-rolopvattingen Rauwkost 50 4.3.6. Vlog-rolopvattingen Keesvlog 51 4.3.7. Vlog-rolopvattingen Formatievlog 51 4.3.8. Vergelijking vlog-rolopvattingen 52 4.3.9. Overige vragen Rauwkost, Keesvlog en Formatievlog 52 4.3.10. Algehele conclusie rolopvattingen 53 4.4. Vergelijking resultaten 53

5. Conclusie 55

Literatuur 60

Bijlagen 66 Bijlage 1 – Codeboek voor de inhoudsanalyse 66 Bijlage 2 – Overzicht corpus inhoudsanalyse 68 Bijlage 3 – Overzicht van rolopvattingen en methodes 70 Bijlage 4 – Vragenlijst redacteuren en vloggers 72 Bijlage 5 – Resultaten inhoudsanalyse 74 Bijlage 6 – Transcripties interviews 131

1. Inleiding

Meer dan 1,6 miljoen abonnees, een omzet van een paar ton per jaar en een eigen wassen beeld in Madame Tussauds. Enzo Knol laat zien hoe groot het vloggen in Nederland is. Maar hij is zeker niet de enige die hier al dan niet zijn geld aan verdient. Wereldwijd zijn er op YouTube zo’n 66 miljoen video’s die als ‘vlog’ beschreven staan.1 Met de komst van goedkopere en betere camera’s, sneller internet en platformen als YouTube, werd het voor iedereen mogelijk zich online in bewegend beeld te presenteren. Vlogs staan vooral bekend om video’s met persoonlijke verhalen die meningen niet schuwen. Toch dook er een misschien wat onverwacht subgenre op: de journalistieke vlog. Zo gaf oud- president Barack Obama drie bekende vloggers van Amerika de kans hem te interviewen.2 En ook in Nederland kwamen er uiteenlopende journalistieke vlog-initiatieven. Aan de ene kant bestaan er burgers zonder journalistieke achtergrond die met eigen vlogs de actualiteit willen bespreken.3 Vaak zijn deze een stuk minder populair dan de vlogs van Nederland’s bekendste vlogger Enzo Knol.4 Of zijn de vlogs van treitervlogger Ismail Ilgun, die eveneens voor een half jaar voor het AD werkte, ook als journalistiek te beschouwen?5 Ondertussen zagen ook journalisten de vlog als een goede manier om hun kijker te bereiken. Student Journalistiek Michiel Kalverda maakte er een hele startup van; het brengen van nieuws met vlogs.6 En journalist en nieuwslezer Matijn Nijhuis richtte zijn eigen vlogkanaal op, net als Jan Roos.7 Maar zijn vlogs door journalisten altijd journalistieke vlogs? Naast individuen zijn ook journalistieke organisaties - zeker in de tijd van grote veranderingen in het medialandschap - bezig met innoveren. De gevestigde media ondervinden door de komst van nieuwe platformen als YouTube en nieuwe mediamakers, zoals onder andere vloggers, meerdere problemen. Zij verliezen jonge kijkers, omdat die voor hun informatievoorziening en vermaak voornamelijk naar YouTube blijken te gaan.8 Maar ook de andere leeftijdscategorieën consumeren informatie en nieuws steeds vaker online.9 De tijd dat de kranten, radio en televisie de enige bronnen van informatie en nieuws waren, is ver achter ons.10 Door het succes van websites als YouTube gaan de gevestigde media zich eveneens op dit soort platforms richten.11 Ook het succes van vloggen is de reguliere mediaorganisaties niet voorbij gegaan. Bij diverse journalistieke programma’s wordt hiermee

1 “Vlog,” YouTube, accessed January 26, 2018, https://www.youtube.com/results?q=vlog&sp=EgIQAlAU. 2 “Ingrid Nilsen Interviews Obama,” YouTube video, posted by “Reflect,” January 16, 2016, https://www.youtube.com/watch?v=K2OaaWjB6S8. 3 Dit gebeurt veelal voor lokale omroepen, maar ook op eigen initiatief. Zie bijvoorbeeld: “Vlog 30-08-2017: leraren verdienen waardering, geen gesteggel van politici,” YouTube video, posted by “Otto Grevink,” August 30, 2017, https://www.youtube.com/watch?v=i0vRk_resZ8; “Nieuwsvlog brand Botlek Rotterdam,” YouTube video, posted by “Klompennieuws 2017,” December 6, 2017, https://www.youtube.com/watch?v=Cb0mbjxW59Y&t=8s. 4 “Enzo Knol – Populairste vlogger van Nederland,” Wikker.nl, last modified October 8, 2014, http://www.wikker.nl/enzo-knol/; Lisa Vermeij, “Enzo Knol en Dee: ‘het is voorbij,” Metronieuws.nl, September 29, 2017, https://www.metronieuws.nl/nieuws/showbizz/2017/09/enzo-knol-en-dee-het-is-voorbij. 5 “AD en Ismail Ilgun na zes maanden uit elkaar,” Mediacourant, last modified November 5, 2017, http://www.mediacourant.nl/2017/11/ad-en-ismail-ilgun-na-zes-maanden-uit-elkaar/. 6 “TMI News – News for the next generation,” TMI, accessed December 13, 2017, https://tmi.news/. 7 “Matijn Nijhuis,” YouTube, accessed December 13, 2017, https://www.youtube.com/user/matijnnijhuis; “LaVieJanRoos,” YouTube, accessed January 26, 2018, https://www.youtube.com/channel/UCPg6u52TP02Mmovr2fXm8Pw. 8 Bastiaan Kleinjan, “Bijna alle jongvolwassenen kijken vlogs,” BNR.nl, August 16, 2016, https://www.bnr.nl/nieuws/tech/10309492/vloggers-zijn-populair-80-procent-van-de-jongvolwassenen-kijkt-naar- ze. 9 Marry Madden, The Audience for Online VideoSharing Sites Shoots Up (Washington: Pew Internet & American Life Project, 2009), 3. 10 Gary Hanson and Paul Haridakis, “YouTube Users Watching and Sharing the News: A Uses and Gratifications Approach,” The Journal of Electronic Publishing 11, no. 3 (Autumn 2008), http://dx.doi.org/10.3998/3336451.0011.305. 11 Hanson and Haridakis, “YouTubers Users Watching and Sharing the News.”

6 geëxperimenteerd. Bij de commerciële omroepen heeft RTL 4 Jan de Hoop van het RTL Ontbijtnieuws omgedoopt tot vlogger.12 En ook op de publieke omroep kwamen vlog-series met journalisten, zoals de Formatievlogs van de NOS en Keesvlog bij EenVandaag. Bij de NTR werd het omgedraaid. Bekende YouTubers en vloggers gingen meewerken aan het actualiteitenprogramma Rauwkost. Het introduceren van vloggers beperkt zich bovendien niet tot de televisiejournalistiek. Het was wederom het AD dat de video’s van Yous met politici, van het kanaal YousToub, doorlinkte vanaf hun nieuwswebsite.13 Zoals uit de bovenstaande tekst blijkt, zijn er veel varianten van vlogs met een journalistieke insteek. Ook lijkt het niet helemaal eenduidig wat er precies onder een journalistieke vlog kan worden verstaan. Gaan journalistiek en vloggen eigenlijk wel samen? Journalistieke producties worden traditioneel gekenmerkt door feitelijk weergegeven informatie en het achterwege laten van eigen meningen.14 Dit lijkt in tegenstelling met vlogs die vaak volledig vanuit een persoonlijke en subjectieve insteek gemaakt worden. Binnen de wetenschap is er nog nauwelijks onderzoek gedaan naar of en hoe journalistiek en vloggen samen kunnen gaan. In het verleden is wel geschreven over de samenkomst van bloggen en journalistiek.15 Blog software maakt het simpel om online teksten te publiceren, vaak in omgekeerd chronologische volgorde.16 Sommige academische artikelen richten zich op hoe journalisten de blog als nieuw middel kunnen inzetten; zo omzeilen blogs de traditionele poortwachtersrol van traditionele media en lijken er nieuwe journalistieke genres te ontstaan.17 Daarnaast gaan veel onderzoeken over de veranderende rol van de journalist, omdat ook gewone burgers die geen beroepsjournalist zijn deze blogs kunnen maken. Volgens Rebecca Blood zijn de meeste journalistieke blogs gemaakt door journalisten – wat overigens geen beschermde beroepsgroep is.18 Maar zegt ze: “A weblog written by a journalist does not necessarily qualify as journalism for the same reason a novel written by a journalist does not: It is the practice that defines the practitioner, not the other way around.”19 Wellicht dat dit soort studies een goed startpunt geven voor een analyse van de opkomst van de journalistieke vlog. De focus van het onderzoek zal hiermee tweeledig zijn. Ten eerste wordt er in lijn met de uitspraak van Blood geprobeerd te achterhalen wat de vlogs, gemaakt door journalisten of journalistieke organisaties, als eindresultaat vertellen over het journalistieke karakter. In hoeverre vallen deze vlogs binnen de kaders van wat ervan een journalistieke productie verwacht mag worden? Daarnaast wordt er gekeken naar eigenschappen die behoren tot vloggen. Welke kenmerken voeren de boventoon en in hoeverre beïnvloeden of complementeren de vlog- karakteristieken de journalistieke doelstelling? Eveneens wordt er gekeken naar de rol van de makers. Hoe hangt de rolperceptie van de makers samen met het journalistieke karakter van de vlog? Komt dit overeen met de uitspraak van Blood? Door dit te onderzoeken kan er meer inzicht worden gekregen in het fenomeen van de journalistieke vlog. Waar gaat het goed en waar schuurt het met de gangbare opvattingen over de

12 “Jan de Hoop,” YouTube, accessed December 14, 2017, https://www.youtube.com/user/jandehooprtl. 13 Julian Klop, “Vloggen en journalistiek, gaat dat samen?” Media Redactie, last modified April 20, 2017, http://mediaredactie.fhj.nl/index.php/2017/04/20/vloggen-en-journalistiek-gaat-dat-samen/. 14 Mark Deuze, Wat is Journalistiek? (Amsterdam: Het Spinhuis, 2004), 84-85. 15 Bijvoorbeeld: Jane Singer, “The political j-blogger ‘Normalizing’ a new media form to fit old norms and practices,” Journalism 6, no 2 (May 2005): 173-198. 16 Michael Sauers, Blogging and RSS: A Librarian’s Guide (Medford: Information Today, 2006): 1-2. 17 Bijvoorbeeld: Patrick Baltatzis, “Is Blogging Innovating Journalism?,” Innovation Journalism 3, no 4 (May 2006): 1-11; Melissa Wall, “Blogs of war, weblogs as news,” Sage Journals 6, no 2 (May 2005): 153-172, http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1464884905051006. 18 Rebecca Blood, “Weblogs and Journalism: Do They Connect?,” Nieman Reports 5 (2003): 61-62; “Code voor de Journalistiek,” NVJ, accessed December 10, 2017, https://www.nvj.nl/ethiek/ethiek/code-journalistiek- nederlands-genootschap-hoofdredacteuren-2008. 19 Blood, “Weblogs and Journalism,” 61-62.

7 journalistiek? Ik richt mij om meerdere redenen op journalistieke organisaties die vlogs inzetten. Ik beschreef dat er grote veranderingen in het medialandschap plaatsvinden. Een onderzoek naar vlogs binnen de gevestigde media kan daarom inzichten geven in hoe zij inspringen op deze ontwikkelingen. Daarnaast is het erg interessant om te bekijken of de uitspraak van Blood door te trekken is op de vlogs. Naast de makers, kunnen de mediaorganisaties vergeleken worden met journalisten als schrijvers van een blog. Zorgt het journalistieke karakter van de mediaorganisatie altijd voor een journalistiek eindproduct? Om dit te onderzoeken kies ik voor vlogs van organisaties binnen de NPO. Binnen de gevestigde Nederlandse media zijn alleen hier vlog-initiatieven vanuit journalistieke organisaties te vinden die ook nog eens een informatief karakter hebben. Iets dat bijvoorbeeld de vlogs van Jan de Hoop niet hebben. Er is daarom gekozen voor de Formatievlogs van de NOS, de Keesvlogs van EenVandaag en Rauwkost van de NTR. Strikt genomen is de NTR geen journalistieke organisatie. Desondanks bestaat de redactie van Rauwkost enkel uit journalisten en stelt de NTR een informatief doel na te streven met deze serie, waardoor dit programma toch erg relevant is om te onderzoeken.20 Daarnaast doet Rauwkost het tegenovergestelde van de NOS en EenVandaag. Zij zetten juist YouTubers en vloggers in voor een actualiteitenprogramma. Terwijl de NOS en EenVandaag journalisten inzetten voor een vlog. Dit is erg interessant om tegen elkaar af te zetten. Er moet dus vooraf worden opgemerkt dat niet alle items van Rauwkost als ‘vlog’ te definiëren zijn, maar meer als een online video. Dit zal in het onderzoek worden meegenomen, maar voor nu dragen alle drie de initiatieven de naam ‘vlog’. Voor deze vlog-series, binnen de gevestigde media, wordt in dit onderzoek dus geprobeerd te achterhalen in hoeverre zij stroken of schuren met gangbare opvattingen over de journalistiek. De onderzoeksvraag is hiermee als volgt: Hoe zetten journalistieke organisaties binnen de NPO vlogs in en in hoeverre zijn deze journalistiek te noemen? Om de hoofdvraag te beantwoorden zullen de volgende deelvragen worden gesteld: o Met welke doelstelling zetten journalistieke organisaties zoals de NTR, NOS en EenVandaag vlogs in? o In hoeverre volgen deze vlogs de gangbare opvattingen en praktijken van de journalistiek? o In hoeverre volgen deze vlogs de gangbare ideeën over wat een vlog is? o In hoeverre zien de makers zichzelf – bij het maken van de vlog – als journalist en de vlog als journalistiek? Voor dit onderzoek is de invulling van het woord ‘journalistiek’ erg belangrijk. Er wordt in de eerste plaats gekeken naar de journalistiek als ideologie en praxis. Deuze beschrijft dat de ideologie van journalistiek is: “hoe journalisten betekenis geven aan hun nieuwswerk”.21 De vertaling van deze kernwaardes naar de praktijk zijn te zien als de praxis van journalistiek.22 Dit wordt uitgebreid toegelicht in het eerste gedeelte van het theoretisch kader. Eveneens wordt er stilgestaan bij de karakteristieken van vlogs, om te kijken in hoeverre de video’s overeenkomsten hebben met ‘een gemiddelde vlog’. Zowel literatuur over journalistiek als literatuur over vlogs kan uiteindelijk helpen te definiëren wat een journalistieke vlog is. Om meer duiding te geven aan de journalistieke vlog wordt tot slot ingegaan op innovaties en veranderingen in het journalistieke landschap. Het theoretisch kader wordt gevolgd door de methode, waarin de aanpak van het onderzoek beschreven staat. Voor het beantwoorden van de eerste deelvraag wordt er uitgebreid naar elk

20 “Bekende YouTubers bespreken actualiteiten in Rauwkost,” NTR, accessed December 10, 2017, https://www.ntr.nl/site/nieuws/Bekende-YouTubers-bespreken-actualiteiten-in-Rauwkost/196. 21 Mark Deuze, “What is Journalism? Professional identity and ideology of journalists reconsidered,” Journalism 6, no. 4 (2015): 445, DOI: 10.1177/1464884905056815. 22 Jim Foust, Online Journalism: Principles and Practices of News for the Web (New York: Routledge, 2011), 4.

8 initiatief gekeken, door een beeld te schetsen van de opzet van de vlogs en de visie erachter. Dit wordt gedaan aan de hand van beleidsdocumenten en eerder verschenen interviews met de makers. Hierna zal een inhoudsanalyse worden gemaakt van de vlogs. Er wordt zowel gefocust op journalistieke kernwaardes en vlog-eigenschappen, als op de vorm van de vlog. Tot slot zal er een interview worden afgenomen met de makers. Hoe zien zij hun werk? De resultaten van deze analyses zullen in de volgende paragraaf in dezelfde volgorde uiteen worden gezet. Tussendoor en aan het einde zijn vergelijkende en samenvattende parafen te vinden. In de conclusie zal een interpretatie van alle bevindingen worden gedaan en de link worden gelegd met het theoretische kader. Ook zullen daar suggesties voor vervolgonderzoek worden gegeven.

2. Theoretisch kader

Het theoretisch kader is grofweg opgedeeld in drie delen. In het eerste deel zullen theorieën over wat journalistiek en wie een journalist is worden besproken. Daarna zal worden ingegaan op de eigenschappen van vlogs en vloggers. Tot slot wordt er gekeken naar ontwikkelingen, zoals de opkomst van nieuwe platforms en burgerjournalistiek, die meer duiding geven aan de samenkomst van journalistiek en vloggen.

2.1. Wat is journalistiek? 2.1.1. Een definitie van journalistiek Om te onderzoeken of de vlogs als journalistiek beschouwd kunnen worden, is het allereerst cruciaal ‘journalistiek’ nader te specificeren. Volgens Ivor Shapiro zijn er maar weinig wetenschappers die een definitie trachten te geven van ‘journalistiek’ en daarnaast zijn ze vaak onbevredigend.23 Ook andere wetenschappers beamen dit.24 Martin Conboy zegt bijvoorbeeld: “No single-sentence definition of journalism is really adequate to describe the complexity and variety of its output.”25 Het ontbreken van een eenduidige definitie van journalistiek is simpel te verklaren. Journalistiek is altijd vanuit verschillende disciplines bestudeerd. Hierdoor doen al decennia lang onder andere historici, sociologen, retorica en ethici onderzoek naar de journalistiek met ieder hun eigen benadering en uitkomsten.26 Shapiro: “Seen in this light, any attempt to define journalism might be seen as a hegemonic foray by one discipline against another.”27 Toch is het volgens Shapiro van groot belang om een definitie van journalistiek te hebben. Juist in dit digitale tijdperk waarbij de relatie tussen de journalistiek en andere publieke communicatie, en de journalistiek en het publiek steeds vager wordt.28 Uit eerder onderzoek haalt Shapiro vijf fundamentele elementen van journalistiek, die hij samenvoegt om tot een, volgens hem, goede definitie van journalistiek te komen: “Journalism comprises the activities involved in an independent pursuit of accurate information about current or recent events and its original presentation for public edification.”29 Hij maakt hierbij wel de kanttekening dat deze definitie maar een kleine stap in de goede richting is en nog steeds de betekenis van journalistiek niet volledig omvat.

2.1.2. Journalistiek als ideologie en praxis We kunnen de definitie van Shapiro als startpunt nemen, maar enkel een definitie is onvoldoende om te kunnen oordelen of de geselecteerde vlogs daadwerkelijk als journalistiek te zien zijn. Daarvoor is het juist belangrijk stil te staan bij de relevante invalshoeken waaruit journalistiek is bestudeerd.30

23 Ivor Shapiro, “Why democracies need a Functional Definition of Journalism now more than ever,” Journalism Studies 15, no 5 (2014): 555-565, https://doi.org/10.1080/1461670X.2014.882483. 24 Sandra Borden, Journalism as Practice: MacIntyre, Virtue Ethics and the Press (New York: Routledge, 2010), 49. 25 Martin Conboy, Journalism in Britain: A Historical Introduction (London: SAGE Publications Ltd, 2011), 7. 26 Shapiro, “Why democracies need a Functional Definition of Journalism,” 555-565; Deuze, Wat is Journalistiek?, 116. 27 Shapiro, “Why democracies need a Functional Definition of Journalism,” 555. 28 Shapiro, “Why democracies need a Functional Definition of Journalism,” 556. Op deze ontwikkeling zal in paragraaf 2.3. worden ingegaan. 29 Deze vijf elementen zijn: Huidig of recent evenement als onderwerp; breedte van het publiek (toegankelijke of boeiende taal en vormen); poging tot vaststelling van feitelijke nauwkeurigheid; onafhankelijkheid (die een armlengte-belang in de publicatie zelf weergeeft, versus een direct voordeel van de gevolgen van wat is gepubliceerd); heeft betrekking op origineel werk (als tegenstelling tot alleen koppelen of repliceren). Volgens hem heeft nog geen eerdere definitie al deze elementen omvat. 30 Zo wordt er vanuit de communicatiewetenschap vooral gefocust op de cultuur in het onderzoek. Karin Wahl- Jorgensen and Thomas Hanitzsch, The Handbook of Journalism Studies (New York: Routledge, 2009).

Deuze benoemt dat er veel verschillende manieren zijn waarop journalistiek binnen de wetenschap is geoperationaliseerd. Dit zijn volgens hem bijvoorbeeld journalistiek als beroep, industrie, ideologie, genre, cultuur of een complex sociaal systeem.31 Deuze stelt dat het meest abstracte niveau om journalistiek te onderzoeken, de (beroeps- )ideologie is.32 Hierbij draait het om opvattingen die bestaan over de journalistiek, die door de journalisten zelf gevormd en omarmd worden. Volgens Deuze kan dit ook wel worden beschreven als de ‘oerconventies’.33 Het onderzoek naar journalistiek als cultuur kan gaan over de specifieke invulling hiervan op redacties. Er wordt dan gekeken naar hoe het journalistieke productieproces daar verloopt.34 Naast onderzoeken op het niveau van organisaties, wordt er onderzoek gedaan naar de gehele nieuwsindustrie. Dit gaat over veranderingen die plaatsvinden in onder andere bedrijfsmodellen en samenwerkingsverbanden van de industrie.35 Journalistiek is daarnaast als een complex sociaal systeem te zien, omdat journalisten ook ieder hun eigen professionele identiteit hebben. Journalisten schipperen altijd tussen hun eigen verwachtingen en opvattingen en die van de redactie, omgeving en het publiek.36 Tot slot kan journalistiek als genre bestudeerd worden. Volgens Deuze ontstaan er steeds nieuwe genres binnen de journalistiek, door onder andere technologische innovaties.37 Dit is relevant voor mijn onderzoek, omdat ik wil achterhalen of de vlog als een nieuw journalistiek genre gezien kan worden. Om echter te kunnen beoordelen of vernieuwende formats, zoals de journalistieke vlog, daadwerkelijk als journalistiek te beschouwen zijn, zal ik mij toespitsen op de ideologie en praxis van deze. Er wordt allereerst gefocust op het meer abstracte niveau van ideologie, omdat het logisch is dat er vanuit historische kaders erg veel verschillen zijn tussen de journalistieke vlog en oude journalistieke producties, zoals een item in het journaal of een geschreven artikel in de krant. Maar als uit de analyse blijkt dat ook de kernwaardes van journalistiek ontbreken, dan is er wellicht voor te pleiten dat de journalistieke vlog geen innovatie voor journalistiek is, maar een heel nieuw genre op zich. Zoals eerder beschreven is voor Deuze de ideologie van de journalistiek kortweg “hoe journalisten betekenis geven aan hun nieuwswerk”.38 Hij beschrijft dat de ideologie van de journalistiek het beste met de volgende stellingen samen is te vatten: o Journalisten zijn dienstverleners aan het publiek. Zij functioneren hierbij als waakhonden van de openbare orde en de publieke zaak. o Journalisten zijn onpartijdig, neutraal, objectief, eerlijk en (daardoor) geloofwaardig. o Journalisten moeten in hun werk autonoom, vrij en onafhankelijk zijn. o Journalisten werken op basis van actualiteit, urgentie en (dus) snelheid o Journalisten werken op basis van ethiek, validiteit en legitimiteit.39 Volgens Deuze wordt vaak vergeten dat iets als objectiviteit of ethiek geen toetsbare criteria op zich zijn. De ethiek bestaat dan ook niet, maar er kan wel worden gekeken in welke mate er ethisch is gehandeld. Op deze manier, door te kijken naar het journalistieke handelen, zal ik ook van de vlogs beoordelen of zij journalistiek zijn.

31 Mark Deuze, “What is Journalism?,” in Cultural Meanings of News: A Text-Reader, ed. Daniel A. Berkowitz (London: Sage, 2011), 18. 32 Deuze, Wat is Journalistiek, 82. 33 Deuze, Wat is Journalistiek, 99. 34 Deuze, Wat is Journalistiek, 104. 35 David Levy and Rasmus Kleis Nielsen eds., The changing business of journalism and its implications for democracy (Oxford: Reuters Institute, 2010). 36 Deuze, Wat is Journalistiek, 110. 37 Deuze, Wat is Journalistiek, 33. 38 Deuze, “What is Journalism?,” 16. 39 Deuze, Wat is Journalistiek, 84.

De bovenstaande beschreven ideologie hangt sterk samen met de praxis van de professionele journalistiek.40 Vaak gaat dit om vraagstukken over wat goede of slechte journalistiek is. De ideologische opvattingen spelen een grote rol in de beoordeling van het eindresultaat. Een vraag die bijvoorbeeld (door journalisten onderling) over de praktijk wordt gesteld is: “Wordt in dit artikel de zaak van alle relevante kanten belicht?” Dit komt voort uit de achterliggende ideologie van objectiviteit. Door de journalistieke ideologische principes naar de praktijk te vertalen, wordt een beter meetbare definitie van de kernwaarden van journalistiek verkregen. Jim Foust komt zo tot vijf analyseerbare begrippen: o Eerlijkheid  De journalist benadert informatie zonder vooringenomenheid en rapporteert het op dezelfde manier. Hij rapporteert de verschillende kanten van het verhaal. De journalist moet hierbij onafhankelijk blijven. Hij blijft bij de feiten en kan niet zijn eigen visie of een visie van iemand anders sterker naar voren laten komen. o Attributie  Een journalist moet vermelden waar de feiten vandaan komen. o Accuraatheid  Alle feiten moeten kloppen. o Relevantie  Het moet relevant of belangrijk zijn voor het publiek. Dit wordt vaak gecreëerd met het geven van de juiste context voor informatie, en het aansluiten bij het zogenaamde nieuwshaakje. Bij entertainment-journalistiek gaat het over ‘nieuws’ waarin mensen wellicht geïnteresseerd zijn, maar waarvoor het moeilijk hard is te maken dat deze informatie echt relevant voor iemands leven is.41 o Nieuwheid  Journalistiek moeten ‘nieuwheid’ omvatten. Ze geven informatie die daarvoor nog nooit is gegeven. Dit hoeven geen ‘breaking’ verhalen te zijn, maar er moet nieuwe informatie in zitten.42 Voor dit onderzoek zal deze opsomming een belangrijk uitgangspunt vormen voor het beoordelen van het journalistieke karakter van de vlogs. Wel vraagt het begrip nieuwheid van Foust nog meer uitleg. Niet alle nieuwe informatie wordt uiteindelijk nieuws. Hiervoor wordt een selectie gemaakt in nieuwswaardigheid. O’Neill en Harcup komen in 2016 met een lijst van vijftien (vernieuwde) nieuwswaardes die een richtlijn geven waarom journalisten kiezen om een bepaald onderwerp te publiceren. Als een verhaal bijvoorbeeld een verassing heeft of slecht nieuws bevat dan is de kans groter dat het wordt geselecteerd als nieuws.43 Het is goed om hierbij op te merken dat deze selectiecriteria zich naar mijn idee niet strikt beperken tot nieuws. Een nieuwswaarde als entertainment is ook zeker toe te passen op vlogs.

2.1.3. De rolopvattingen van een journalist Voor dit onderzoek is niet alleen een nadere specificatie van de journalistiek van belang, maar tevens moet worden gekeken naar ‘de journalist’. De journalist is eveneens vanuit verschillende disciplines bestudeerd en moeilijk eenduidig te definiëren. Deuze benoemt dat journalist zijn betekent “[…] het formeel horen bij een bepaalde beroepsgroep met zekere verantwoordelijkheden, als het ideëel uitoefenen van een professie met een eigen ambitieuze moraal.”44 Maar welke verantwoordelijkheden

40 Chris Atton, “What is ‘alternative’ journalism?” Journalism 4, no. 3 (2003): 267-272; Deuze, Wat is Journalistiek, 184. 41 Denk bijvoorbeeld aan nieuws over een popster. Een fan kan dit graag willen weten, maar er valt niet te stellen dat deze informatie enige echte relevantie voor iemands leven heeft. Foust, Online Journalism, 5. 42 Foust, Online Journalism, 4. 43 De andere nieuwswaardes zijn: Machtselite; beroemde personen; entertainment; verrassing of contrast; slecht nieuws; goed nieuws; omvang; relevantie; opvolging; agenda van het medium; exclusiviteit; conflict; audiovisueel; deelbaarheid; drama. Tony Harcup and Deirdre O'Neill, “What Is News? Galtung and Ruge revisited,” Journalism Studies 2:2 (2001): 261-280. 44 Deuze, Wat is Journalistiek, 121.

12 en moralen zijn dat dan, waarmee de journalisten hun beroepsgroep definiëren? Voor dit onderzoek is het vooral relevant te achterhalen hoe journalisten hun eigen werk en sociale functie zien.45 Een goede graatmeter hiervoor zijn de rolopvattingen. Uit de voorgaande paragraaf bleek dat in de definitie van journalistiek de eigen opvatting van journalisten een belangrijke rol spelen. “Journalisten zijn de dragers van de journalistieke beroepsideologie.”46 Maar de opvattingen van journalisten over waardes als objectiviteit, wordt volgens Claes de Vreese et al. ook bepaald door de rolopvattingen die journalisten hebben. Zij focussen in hun onderzoek op de waarde ‘objectiviteit’ en vinden dat deze waarde belangrijker lijkt te zijn voor journalisten die als doel hebben de burgers de werkelijkheid te tonen, dan voor journalisten die zichzelf vooral als waakhonden beschouwen.47 Wolfgang Donsback benoemt dat er in eerdere onderzoeken ook relaties gevonden zijn tussen rolpercepties en dagelijkse nieuwsbeslissingen, zoals nieuwsselectie.48 De opvattingen die journalisten over hun rol hebben, vloeien dus mogelijk in het hele journalistieke proces door. In dit het onderzoek van Vreese et al. werd geprobeerd een link te leggen tussen de ideologische waardes en rolopvattingen van journalisten. Donsback duidt meer op het journalistieke proces, dan het eindresultaat. In dit onderzoek zal juist worden gekeken naar de relatie tussen de journalistieke waardes die in de praktijk/vlog te zien zijn en de rolopvattingen van de makers. Zo is te zeggen of journalistieke rolopvattingen zorgen voor een journalistiek product. Volgens Els Diederhof en Piet Bakker bestaat er namelijk een kloof tussen de theorie en praktijk. De opvattingen die journalisten hebben, worden niet altijd toegepast in hun werk.49 Eveneens kan worden achterhaald of de makers bepaalde journalistieke rolopvattingen niet herkennen, maar desondanks een journalistiek product neerzetten. Maar welke journalistieke rolopvattingen bestaan er dan? Tussen landen bestaan er verschillen in de rolopvattingen die de journalisten hebben. Dit onderzoek focust op de rolopvattingen van Nederlandse journalisten. Een helder en uitgebreid overzicht hiervan wordt gegeven door Deuze. Hij vat vier eerdere onderzoeken en de bijbehorende rolopvattingen samen en vergelijkt deze. Voor elke studie wordt in percentages opgeschreven in hoeverre de journalisten van dat onderzoek de rolopvatting ondersteunen en/of belangrijk vonden. De uitkomsten hiervan zijn te zien in Tabel 1. Deuze benoemt verder dat de Nederlandse journalist pluralistisch is in zijn rolopvatting.50 Een gemiddelde journalist herkent zich dus in meerdere van de onderstaande beschreven rolopvattingen.

Tabel 1: Rolopvattingen van Nederlandse journalisten volgens Deuze (2004) Rolopvatting Kempen & HBO-Raad Deuze 2002 Neijens 2001 Wieten 1976 1993 (2000) Bieden van analyse, 1% 34% 87% 96% interpretatie Nieuws en informatie snel 69% 97% 82% 89% en/of objectief verschaffen

45 Er kan ook bijvoorbeeld worden gekeken naar de demografische kenmerken van journalisten. Dit is voor mijn onderzoek niet van belang, aangezien het erom gaat hoe de makers zichzelf zien. Zien zij zichzelf als journalist bij het maken van de vlog en vertegenwoordigen zij dus deze rolopvattingen? 46 Deuze, Wat is Journalistiek, 155. 47 Morten Skovsgaard, Erik Albæk, Peter Bro and Claes de Vreese, “A reality check: How journalists’ role perceptions impact their implementation of the objectivity norm,” Sage Journals 14, no. 1 (January 2013): 36. 48 Wolfgang Donsbach, “Journalists’ Role Perception,” The International Encyclopedia of Communication 10, no. 2 (June, 2012): 1, 6. 49 Els Diekerhof, and Pieter Bakker, “To check or not to check: An exploratory study on source checking by Dutch journalists,” Journal of Applied Journalism & Media Studies 1 no. 2: 243. 50 Deuze, Wat is Journalistiek, 174.

Kritisch volgen van 16% 39% 81% 77% misstanden, overheid en bedrijven Opkomen voor bepaalde 3% 17% 41% - groepen en/of sociaal zwakkeren Publiek (intellectueel, 7% 7% 53% - cultureel, politiek) opvoeden en/of helpen Bieden van vermaakt, - 23% 49% 48% ontspanning en/of entertainment

Deuze geeft aan deze tabel voorzichtig geïnterpreteerd moet worden, omdat hij de resultaten van de eerdere onderzoeken enigszins moest interpreteren en sommige onderzoeken ‘vaag’ waren uitgevoerd. Toch stelt hij dat er zeker relevante informatie uit deze tabel is te halen. Deuze beweert dat het bieden van analyse en interpretatie een steeds grotere functie volgens de journalist is geworden.51 Dit sluit volgens Deuze precies aan bij een ander onderzoek van hem in samenwerking met studenten van de UvA. Hiervoor werden inhoudsanalyses van Nederlandse en andere Westerse media gedaan, waaruit bleek dat de journalistiek steeds meer een soort ‘meningenjournalistiek’ aan het worden is. Deuze beschrijft verder dat journalisten zichzelf en hun rol in de samenleving steeds belangrijker zijn gaan vinden, aangezien de ‘opvoeders’ rol steeds centraler komt te staan. Verder blijkt uit deze tabel dat het zorgen voor vermaak geen ramp meer is voor journalisten, terwijl daar eerst niet eens onderzoek naar werd gedaan. Als laatste benoemt Deuze dat de journalisten door de tijd heen, het neutraal en objectief verschaffen van informatie altijd een erg belangrijke functie vinden van de journalistiek. Er moet rekening mee worden gehouden dat de bevindingen van Deuze al wat ouder zijn. Daarom wordt in paragraaf 2.3 de verschuivingen binnen de rolopvattingen die een relatie kunnen hebben met de opkomst van nieuwe platforms en burgerjournalistiek besproken en indien relevant vergeleken met Deuze. Om een volledig beeld te krijgen van de makers van de vlog, is het ook goed een vergelijking te maken met de methodes van Nederlandse journalisten. De werkwijze van journalisten is vaak gelinkt aan de beroepsideologie, omdat er bijvoorbeeld veel ethische keuzes in worden gemaakt.52 Daarnaast was te zien dat er een relatie is tussen de werkwijze van journalisten en hun rolopvattingen.53 Tabel 2 biedt een overzicht van verschillende methodes van nieuwsvergaring. Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat een groot deel van de journalisten het geoorloofd vindt om undercover te gaan, maar dat bijna geen journalist het goed vindt dat vertrouwelijkheid niet wordt beschermd. Ik zal daarom ook bekijken of de makers van de vlogs vaker methodes gebruiken die in de ogen van een journalist ongeoorloofd is. De mate waarin de makers dus dezelfde methode en rolperceptie hebben, kan iets zeggen over de mate waarin de maker zichzelf als journalist zien.

Tabel 2: Overzicht Deuze over methoden van nieuwsgaring door Nederlandse journalisten (2004) Methode Geoorloofd Ongeoorloofd Undercover gaan 79% 21% Documenten zonder 73% 20% toestemming gebruiken Onwillige informanten/bronnen 67% 25% lastig vallen

51 Deuze, Wat is Journalistiek, 158. 52 Deuze, Wat is Journalistiek, 174. 53 Donsbach, “Journalists’ Role Perception,” 1, 6.

Verborgen camera/microfoon 50% 37% gebruiken Persoonlijke documenten 29% 57% zonder toestemming Mensen betalen voor 27% 63% (vertrouwelijke) informatie Jezelf voorgeven als iemand 27% 66% anders Vertrouwelijkheid niet 6% 91% beschermen

2.2. Vloggen 2.2.1. Wat zijn vlogs? Om mijn de derde deelvraag, in hoeverre volgen vlogs gangbare ideeën over wat een vlog is, te kunnen beantwoorden is het goed om te kijken naar prototypische eigenschappen van vlogs. Een heldere definitie van het format van een vlog is het beste te maken in vergelijking met een blog. Een blog is een synoniem voor weblog en vindt zijn oorsprong als online logboek.54 Je zou kunnen stellen dat een vlog een video-evolutie van de blog is. Karly Marie Grice zegt hierover: “With a vlog, like its blog predecessor, an author records her ideas in video form, generally short in length, and posts them online in a central website location.”55 Het woord vlog betekent dan ook video logboek en verwijst in eerste instantie naar een dagboek met beelden.56 De omgekeerde chronologie speelt dus een belangrijke rol. Daarom kan de logboekvorm als een van de kenmerken van vlogs worden gezien. Wel moet er in het achterhoofd worden gehouden dat er inmiddels ook vlogs zijn waarin deze vorm een kleinere rol speelt, zoals bij beautyvlogs. Aymar Jean Christian beargumenteert dat vlogs het beste voorbeeld zijn van YouTube’s slogan ‘broadcast yourself’. Dit sluit aan bij het citaat van Grice. Het draait volgens Christian om het centraal stellen van jezelf in een video. Hij zegt: “A vlog is many things, and different things to different people, but most broadly it is an expression of a self.”57 Een verdere definitie van vlogs geeft hij vervolgens aan de hand van zogenaamde first vlogs. Het is in zijn ogen belangrijk om stil te staan bij de puurste vorm van vloggen, en op basis hiervan een goed frame te maken over wat vlogs zijn. Bij zijn analyse van de first vlogs wordt duidelijk dat in bijna alle gevallen de vlogger in de camera kijkt. Volgens Christian is dit niet heel gebruikelijk in het proces van video-maken en daarmee kenmerkend voor een vlog. Verder is een head-on close-up shot het meest gebruikte perspectief en daarna kwam de torso-up. Ten derde gave alle vloggers informatie over zichzelf. Tot slot was elke video gemonteerd, vaak met effecten en muziek. Twee andere iets minder populaire maar nog steeds belangrijke eigenschappen zijn het bespreken van toekomstplannen van het kanaal en het zelf- reflectief zijn over het vloggen.58 Een andere wetenschapper die eigenschappen van vlogs noemt is Maximiliane Frobenius, die zich vooral focust op de relatie tussen de vlogger en de kijker. Frobenius beschrijft dat vlogs een enkele spreker hebben die in de camera kijkt. Hierbij gedraagt de vlogger zich zoals tijdens een gewoon gesprek. Zo verandert zijn gezichtsuitdrukking, zijn toonhoogte en zijn houding gedurende de

54 ‘Blog, 15 definities,” Encyclo.nl, accessed January 1, 2018, http://www.encyclo.nl/begrip/blog. 55 Karly Marie Grice, “Journey to the Center of a Vlog: One Woman’s Exploration of the Genre of Video Blogs,” Grassroot Writing Research Journal 3, no. 1 (Fall, 2012): 32. 56 “Vlog,” Encyclo.nl, accessed December 19, 2017, http://www.encyclo.nl/begrip/Vlog. 57 Aymar Jean Christian, “Real Vlogs: The Meaning and Rules of Online Personal Video’s,” First Monday 14, no. 11 (2 November, 2009). 58 Christian, “Real Vlogs.”

15 video.59 Verder is een vlog volgens Frobenius een monoloog waarbij een publiek in gedachten wordt meegenomen. Er wordt betrokkenheid gecreëerd. Een vlogger doet dit door bijvoorbeeld direct taalgebruik te gebruiken, zoals ‘laat een comment achter’ en vragen stelt als ‘hoe gaat het met jullie’.60 Ook Grice, vindt dat de interactie met de kijker een belangrijke eigenschap van vlogs is.61 Dairazalia Sanchez-Cortes et al. schrijven eveneens over de verbale en non-verbale eigenschappen. Zij focussen specifiek op de stemming van de vloggers, maar doen ook interessante algemene uitspraken. Zij zien vlogs in de eerste plaats als een populaire vorm van entertainment. In deze video’s wordt gedeeld hoe mensen eruit zien, hoe ze denken en hoe ze voelen. Verder beschrijven ze dat de typische vlog vaak binnen is opgenomen met een goedkope webcam. Een gemiddelde video duurt volgens hen drie minuten en in beeld is vooral het hoofd en de schouders van een vlogger.62 Dit benoemt ook Chareen Snelson, die onderzoek deed naar vlogs op school. Hierbij focust zij niet alleen op de scholieren, maar ook bijvoorbeeld op de docenten die vloggen. Zij zegt dat vlogs op YouTube veelal gaan om het verspreiden van opinies, ideeën en commentaar. Een vlog is vaak een monoloog dat zich afspeelt in een huiselijke setting. Je ziet bijvoorbeeld bedden of kussens op de achtergrond. Maar volgens haar is er een verschuiving geweest van de thuis-vlog naar een vlog in een mobiele setting.63 Hierdoor sluit de achtergrond die in beeld is vaak aan bij het onderwerp van de vlog. Zo zijn er de ‘follow-me’ vlogs, die vaak gaan over dagelijkse ervaringen. Verder vermeldt zij ook dat met taalgebruik interactie met het publiek wordt geprobeerd aan te gaan.

2.2.2. De rolopvattingen van vloggers Vervolgens is het goed stil te staan bij de rolopvattingen van vloggers. Dit helpt bij het beantwoorden van de vierde deelvraag; de mate waarin de makers zichzelf als journalist zien. Vinden zij meer aansluiting bij de journalistieke rolopvattingen of neigen ze toch meer naar de rolopvattingen van een vlogger. De rolopvattingen van een vlogger valt te definiëren door te kijken naar het doel dat de vloggers nastreven en hun motivatie om de vlogs te maken. Snelson beschrijft meerdere redenen waarom mensen gaan vloggen, namelijk: verveeldheid, plezier, omdat vrienden het doen, zelfvertrouwen opbouwen, verbeteren spreekvaardigheden, documenteren van ervaringen, delen van informatie en om connectie aan te gaan met anderen.64 Een deel hiervan slaat op de motivatie die vooral jonge vloggers hebben. Maar naar mijn idee vallen deze elementen in twee categorieën in te delen, waardoor het voor alle leeftijdscategorieën relevant is. Het grootste gedeelte van de motivatie van vloggers is volgens dit onderzoek eigen belang, zoals plezier en zelfvertrouwen opbouwen. Het aangaan van een connectie met anderen en het delen van informatie vormt de tweede categorie, waarbij meer een doel buiten zichzelf wordt nagestreefd. Avery Dame geeft nog een rol die vloggers kunnen hebben, namelijk die van ‘expert’. Hij analyseert vlogs over transseksualiteit en hierin komt naar voren dat deze vloggers duidelijk maken dat het publiek minder kennis heeft dan zij en daarom adviezen geven.65 In deze rolopvatting wil de vlogger dus informatie bieden die hij op basis van zijn ervaringen heeft verkregen. De rol van een

59 Maximiliane Frobenius, “Audience design in monologues: How vloggers involve their viewers,” Journal of Pragmatics 72 (October, 2014): 59. 60 Frobenius, “Audience design in monologues,” 59. 61 Grice, “Journey to the Center of a Vlog,” 33. 62 Dairazalia Sanchez-Cortes, Shiro Kumano, Kazuhiro Otsuka and Daniel Gatica-Perez, “In the Mood for Vlog: Multimodal Inference,” Conversational Social Video 9, no. 4 (March 2014): 8. 63 Chareen Snelson, “Vlogging about school on YouTube: An exploratory study,” Sage Journals 17, no. 3 (2015): 322. 64 Snelson, “Vlogging about school on YouTube,” 321. 65 Avery Dame, “‘I’m your hero? Like me?’: The role of ‘expert’ in the trans male vlog,” Journal of Language and Sexuality 2, no 1 (2013).

16 expert kan ook worden aangenomen in de vele beautyvlogs die op YouTube staan.66 In beide gevallen heeft de vlogger onder andere het doel de kijker wat te leren. Hetzelfde gebeurt met vlogs over (ernstige) ziektes. Doordat er vanuit wordt gegaan dat de kijker zich mogelijk in dezelfde situatie bevindt, speelt ook interactie met de kijker weer een grote rol.67 Er kan worden gesteld dat vlogs zowel kleine als grote gemeenschappen kunnen aanspreken en creëren.68

2.3. Journalistiek 2.0. Tot dusver is vastgesteld met welke eigenschappen journalistiek, journalisten, vlogs en vloggers eerder gekarakteriseerd zijn. In mijn onderzoek draait het uiteindelijk om hoe deze aspecten bij elkaar komen. Verschillende ontwikkelingen in het (journalistieke) medialandschap kunnen helpen hier meer duiding aan te geven. Deze ontwikkelingen komen veelal voort uit veranderende technologie en gaan daarnaast over veranderingen zowel binnen als buiten professionele mediaorganisaties. Omdat er in dit onderzoek gefocust wordt op journalistieke organisaties, zullen de effecten voor deze steeds worden besproken. Deuze stelt dat de journalistiek onlosmakelijk verbonden is met steeds veranderende technologie.69 Dit bevestigt Elliot King: “[…] every major new innovation in communications technology has had a profound impact on every aspect of journalism […]”70 De komst van het internet was duidelijk zo’n belangrijke innovatie die op verschillende punten de journalistiek (heeft) beïnvloed(t). Zo werd het bijvoorbeeld voor de journalist mogelijk zijn informatie hier vandaan te halen.71 Maar daarnaast had het twee grote gevolgen die voor dit onderzoek relevant zijn. Ten eerste werd het met de komst van het internet mogelijk ook voor niet-beroepsjournalisten nieuws te verspreiden.72 Ten tweede kwamen er een tal van nieuwe platformen waarop nieuws kon worden verspreid.73

2.3.1. Nieuwe journalisten Jenkins publiceerde in 2006 het boek ‘Convergence culture: where the old and new media collide’. Hij benoemt in zijn boek dat content nu over veel meer (media)kanalen wordt verspreid. Als belangrijk onderdeel hiervan beschrijft hij het participerende publiek.74 Hiermee bedoelt hij dat het niet langer alleen de media-instellingen zijn die informatie zenden, maar dat het publiek dit ook doet. Hij ziet hierbij het publiek niet als iets dat volledig los staat van de gevestigde media, maar juist als iets dat met elkaar interactie aangaat. Hij geeft dit de term ‘participatory culture’: “A culture in which fans and other consumers are invited to actively participate in the creation and circulation of new content.”75 Bij de meeste vlogs zijn het burgers die zenden. Met burger wordt hier en in de rest van het onderzoek gedoeld op personen die niet vanuit hun beroep bij de gevestigde media of journalistiek

66 Sarah Sykes, “Making Sense of Beauty Vlogging,” (Thesis, Carnegie Mellon University, 2014). 67 Leslie S. Liu, Jina Huh, Tina Neogi, Kori Inkpen and Wanda Pratt, “Health vlogger-viewer interaction in chronic illness management,” in Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (New York, ACM: 2013). 68 Tobias Raun, “Video blogging as a vehicle of transformation: Exploring the intersection between trans identity and information technology,” International Journal of Cultural Studies 18, No. 3, (2015): 365-378. 69 Deuze, Wat is Journalistiek, 50. 70 Elliot King, Free for All: The Internet's Transformation of Journalism (Evanston: Northwestern University Press, 2010), 14. 71 Piet Bakker, “Mr. Gates Returns, Curation, community management and other new roles for journalists,” Journalism Studies 15, no. 5 (Spring 2015): 596. 72 Axel Bruns, News Blogs and Citizen Journalism: New Directions for e-Journalism (Delhi: BR Publishing, 2009), 101. 73 Deuze, Wat is Journalistiek, 51. 74 Henry Jenkins, Convergence Culture, where the Old and the New Media Collide (New York: New York University Press, 2006), 243. 75 Jenkins, Convergence Culture, 290.

17 betrokken zijn.76 De gemiddelde vlog zou dus gezien kunnen worden als een voorbeeld van een publiek dat participeert in het medialandschap door het creëren van content en niet langer enkel een ontvanger is. Ook binnen de journalistiek ging de burger actief zenden.77 Dit werd aangeduid als zogenaamde burgerjournalistiek. Hierbij valt te denken aan de ooggetuigen video’s bij rampen. Soms wordt dit materiaal door professionele journalisten gebruikt, soms blijft het materiaal enkel op sociale media circuleren. Binnen de wetenschap is er veel onderzoek gedaan naar deze ‘nieuwe journalisten’. Er worden veel verschillende termen gebruikt om deze ontwikkeling aan te duiden. Allereerst wordt veelal de term citizen journalism gebruikt. Dit is dus letterlijk vertaald burgerjournalistiek. Axel Bruns and Tim Highfield beschrijven het als: “[…] an assemblage of broadly journalistic activities which are characterized by specific practical and technological affordances […]”78 In principe wordt hier gedoeld op een groep mensen die op eigen initiatief opereert en niet betaald wordt voor hun werk of deel uitmaakt van een professioneel team. Toch hoeft deze burgerjournalistiek niet los te staan van de professionele journalistiek. Volgens Stuart Allen is de burgerjournalistiek vertegenwoordigd “outside, through and within today’s mainstream news media”.79 Vooral de samenwerking van burgers met professionele journalistieke organisaties kan voor dit onderzoek interessant zijn. Deze wisselwerking wordt ook wel participatory journalism genoemd.80 Deze participatory journalism is dus vergelijkbaar met de beschrijving van het participerende publiek van Jenkins. Er ontstaat een nieuwe interactie tussen het publiek en de gevestigde media. Naar mijn idee zijn vlogs te zien als een mediavorm die vanuit een niet-professionele insteek is ontstaan. Dat nu ook professionele organisaties de vlog gebruiken, laat zien dat er interactie tussen de burger en gevestigde media plaatsvindt. Bij de video’s van Rauwkost wordt daarnaast samengewerkt met niet-journalisten vanuit een journalistieke organisatie. Dit kan dus worden gezien als een vorm van participatory journalism. Daarnaast zijn de makers van Rauwkost van huis uit YouTubers/vloggers. Hiermee is Rauwkost een voorbeeld van een interactie tussen ‘nieuwe zenders’ en de gevestigde media. Het nieuwe type interactie tussen journalistieke organisaties en niet-journalisten laat zien dat de journalistiek zich met de komst van burgerjournalistiek aan het heruitvinden is.81 De journalistiek kreeg te maken met een dalend aantal lezers/kijkers en adverteerders liepen om deze reden ook weg.82 Toch blijkt uit het onderzoek van Rabia Noor dat de reguliere journalistiek niet zomaar gaat verdwijnen. De lezer geeft namelijk nog steeds de voorkeur aan de reguliere journalistiek. Volgens haar is het dan ook een duidelijke indicatie dat burgerjournalistiek nooit de ‘echte’ journalistiek gaat vervangen. Ze zegt: “So the thought that professional journalists nowadays have to compete with citizen journalists is nothing but a myth.”83 Toch moet, zoals hierboven beschreven, niet worden vergeten dat de journalistiek reageert op de opkomst van burgerjournalistiek. Bij burgerjournalistiek wordt veelal de vraag gesteld of dit kan

76 Vanzelfsprekend is een journalist ook een burger. In dit onderzoek wordt echter het woord burger gebruikt om het verschil met beroepsjournalisten aan te duiden. 77 Janet Kolodzy, Convergence Journalism: Writing and Reporting Across the News Media (Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 2006), vii. 78 Axel Bruns and Tim Highfield, “Blogs, Twitter, and breaking news: the produsage of citizen journalism” in Produsing Theory in a Digital World: The Intersection of Audiences and Production, ed. Rebecca Ann Lind, (New York: Peter Lang, 2012), 15. 79 Stuart Allan and Einar Thorsen, Citizen Journalism: Global Perspectives (New York: Peter Lang, 2009), xi. 80 Alfred Hermida, “The Impact of Participatory Journalism,” in Participatory Journalism: Guarding Open Gates at Online Newspapers (Oxford: Wiley Blackwell, 2011). 81 Mark Deuze, Axel Bruns and Christoph Neuberger, “Preparing for an Age of Participatory News,” Journalism Practice 1, no. 3 (September, 2007): 322-338, https://doi.org/10.1080/17512780701504864. 82 Deuze and Bruns, “Preparing for an Age of Participartory News,” 322. 83 Rabia Noor, “Citizen Journalism vs. Mainstream Journalism: A Study on Challenges Posed by Amateurs,” Athens Journal of Mass Media and Communications 3, no. 1 (January 2017): 73.

18 worden gezien als ‘echte’ journalistiek en of deze al dan niet de journalistieke waarden ondermijnt. Wetenschappelijke discussies gaan daarnaast over wat de wederzijdse beïnvloeding is op bijvoorbeeld het gebied van kwaliteit en ideologie.84 Ook wordt binnen de wetenschap gesteld dat de rolpercepties van een journalist door de komst van burgerjournalistiek veranderen. Zo is door het participerende publiek de rol van gatekeeper niet meer exclusief voor journalisten.85 Kees Buijs beweert verder dat in het digitale tijdperk het begrijpelijk maken van ingewikkelde informatie voor burgers de belangrijkste taak voor de journalist is geworden. Daarnaast is het signaleren van ontwikkelingen die plaatsvinden en het bevorderen van maatschappelijke belangstelling van de burger een belangrijk hedendaags doel.86 Volgens Steve Paulussen is het onderzoeken en verifiëren van nieuws vooral een opkomende rol van journalisten.87 Deze bevindingen sluiten goed aan bij die van Deuze. Hij stelde immers dat het bieden van analyse en interpretatie een steeds grotere functie voor journalisten is geworden, alsook de rol van opvoeder.88

2.3.2.1 Nieuwe platforms: sociale media In samenhang met de opkomst van het participerende publiek beschreef Jenkins de verschuiving in het medialandschap waarbij content over veel meer (media)kanalen wordt verspreid. Voor dit onderzoek en de nieuwsindustrie is de opkomst van sociale media en YouTube als platform erg relevant. We beginnen met het bespreken van sociale media als platform. Alfred Hermida beschrijft dat sociale media een populair middel zijn bij burger om nieuws te verspreiden. Hij noemt hierbij de overgang van de onscherpe beelden op de mobiele telefoon bij de London bombings in 2005, tot aan de YouTube video’s van de protesten in Egypte in 2011.89 Hij zegt: “It has become commonplace for the citizens caught up in the news to provide the first accounts, images, and video of events unfolding around them, sharing their media on services such as YouTube, Facebook, and Twitter.”90 Burgers zijn dus gewend geraakt aan het verspreiden en verkrijgen van nieuws via sociale media. Ook de gevestigde media gingen zich op sociale media bevinden. Zowel voor het verkrijgen van informatie als het brengen van informatie. Voor dit eerste maken zij bijvoorbeeld gebruik van de video’s en afbeeldingen die door het publiek gemaakt en online geplaatst zijn. Dit doen zij vooral bij rampen, waarbij zij zelf geen correspondenten ter plaatsen hebben. Maar ook voor breaking nieuws is deze burgerjournalistiek een erg goede uitkomst.91 Nicola Bruno gebruikt hier de term ‘the Twitter effect’ voor. Hij bedoelt hiermee dat: “[…] the Twitter effect allows you to provide live coverage without any reports on the ground, by simply newsgathering user-generated content available online.”92 Daarnaast zijn deze platformen voor de professionele nieuwsorganisatie een goede manier om hun content te verspreiden en tegelijkertijd meer connectie met hun publiek te hebben.93 In 2011

84 Bijvoorbeeld: Rebecca MacKinnon, “Blogging, Journalism & Credibility. Battleground and Common Ground,” Conference Harvard University (2005), http://opencda.com/wp-content/uploads/2013/04/webcredfinalpdf_01.pdf. 85 Jennifer Alejandro, “Journalism in the Age of Social Media,” Reuters Institute Fellowship Paper (2010): 12. 86 Kees Buijs, “Journalist wil vooral vertaler voor het publiek zijn,” Journalistieke kwaliteit in het crossmediale tijdperk (2011), https://www.boomhogeronderwijs.nl/media/7/9789059316850_08._journalist_wil_vooral_vertaler_zijn.pdf. 87 Steve Paulussen, ´Innovation in the Newsroom,” in The SAGE Handbook of Digital Journalism, eds. Tamara Witschge, C. W. Anderson, David Domingo and Alfred Hermida (Los Angeles: Sage Reference, 2016), 199. 88 Deuze, Wat is Journalistiek, 158. 89 Alfred Hermida, “Social Journalism: Exploring How Social Media is Shaping Journalism,” in The Handbook of Global Online Journalism, eds., Eugenia Siapera and Andreas Veglis (Oxford: Wiley Blackwell, 2012), 309. 90 Hermida, “Social Journalism,” 309. 91 Hermida, “Social Journalism,” 310. 92 Nicola Bruno, “Tweet First, Verify Later? How real-time information is changing the coverage of worldwide crisis events,” (Reuters Institute Fellowship Paper University of Oxford 2011), 8. 93 Hermida, “Social Journalism,” 309.

19 waren vooral Twitter en Facebook populair onder de professionele journalisten. Het stelt hen in staat nieuwe informatie direct te delen. Ook kunnen observaties, impressies en feiten van ‘achter de schermen’ worden gecombineerd in de berichten.94 Hier is een interessante link te leggen met vloggen. Zoals in paragraaf 2.2. beschreven is het aangaan van interactie een erg belangrijk kenmerk van vloggen. Als er binnen de journalistiek dus behoefte is aan meer connectie met het publiek, kan dat een motivatie zijn om te gaan vloggen. Daarnaast sluit het gebruik van sociale media nog bij een andere ontwikkeling aan, die eveneens aan vloggen gerelateerd kan worden. Sociale media faciliteren, volgens Hermida, de mogelijkheid voor de journalist om hun gedachtes met het publiek te delen.95 Dit hangt samen met de opkomst van de journalist als ‘merk’. Door zijn uitingen op sociale media is een journalist niet langer meer anoniem en is hij op sociale media als het ware een persoonlijk merk. Hierin wordt ook interactie met de kijker/volger aangegaan.96 Verwacht kan worden dat bij vlogs door journalisten iets vergelijkbaars gebeurt. Ook hier is de journalist niet meer anoniem, kan hij zijn gedachtes delen en draait het wellicht om interactiviteit. Met het gebruik van sociale media kreeg de journalist dus nieuwe mogelijkheden voor het verspreiden van informatie. Maar de komst van sociale media zorgde hiermee ook voor veranderingen van en vraagstukken over de rolopvattingen van de journalisten. De kern van de journalistiek draait om objectiviteit, het weergeven van de werkelijkheid en de speciale autoriteit en status als journalist.97 Maar het verspreiden van nieuws via sociale media, waarborgt deze klassieke functies van een journalist niet. Allereerst draait het op dit platform vooral om snelheid. De journalist komt in een spanningsveld tussen snelheid en waarheid. Het sluit aan bij de ontwikkelingen die in de vorige paragraaf zijn besproken, aangezien het eerste nieuws vaak door de burgers naar buiten gebracht wordt op sociale media.98 Zoals beschreven staan sociale media daarnaast in het teken van connectie en samenwerken met het publiek. Dit staat ver af van de controle die de redactie eerst volledig zelf had; de rol van de journalist als gatekeeper is dus veranderd. Hiermee wordt tegelijkertijd de institutionele macht van de journalistiek in twijfel getrokken.99 Ook kan de geloofwaardigheid van de gevestigde journalistieke organisatie in het geding komen, als zij bijvoorbeeld ongecontroleerde tweets overnemen.100 Volgens Hermida kiezen nieuwsorganisaties door alle ontwikkelingen steeds meer ervoor om te focussen op de rol van verifiëren.101

2.3.2.2 Nieuwe platforms: YouTube Marshall McLuhan schreef het al ver voor de komst van sociale media: ‘the medium is the message’. Hij bedoelde hiermee dat elk medium grote invloed heeft op de inhoud ervan.102 Hij stelt dat de mens maar weinig keuze heeft en als het ware over is geleverd aan de technologie. Daarom werd hij als een aanhanger van het technologisch determinisme gezien.103 Deze opvatting klinkt vrij radicaal, maar volgens Eugenia Barichello en Luciana Carvalho is het iets genuanceerder op te vatten. Zij

94 Hermida, “Social Journalism,” 315. 95 Hermida, “Social Journalism,” 321. 96 Ulrika Hedman and Monika Djerf-Pierre, “The Social Journalist,” Digital Journalism 1, no. 3 (March 2013): 371. 97 Hermida, “Social Journalism,” 320. 98 Hermida, “Social Journalism,” 320. 99 Hermida, “Social Journalism,” 310. 100 Hermida, “Social Journalism,” 320. 101 Hermida, “Social Journalism,” 320. 102 Marshall McLuhan, ´The Medium is the Message,” in Understanding Media: The Extensions of Man (London: Signet Books, 1964), 7-24. 103 Vincent Crone, De Kwetsbare Kijker: Een Culturele Geschiedenis Van Televisie in Nederland (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2007), 14.

20 zeggen: “[…] the author reminds us that the medium, given its technical, symbolic and organizational characteristics, produces effects that are as important or even more important than those produced through the contents that media transmit.”104 Het is volgens deze auteurs dan ook goed te kijken naar de eigenschappen van nieuwe platforms, zoals YouTube. YouTube als platform kan op erg veel manieren gedefinieerd en geanalyseerd worden. Hierbij valt te denken aan technologische eigenschappen, maar ook bezoekersgegevens en advertenties. Zo vraagt YouTube bij het uploaden om een titel, beschrijving en tags, zijn er bepaalde uploadformaten en bepaalt YouTube op basis van de door jou opgegeven zoektermen, alsook door wie er op jouw kanaal geabonneerd is, waar jouw video in de zoekresultaten terecht komt. Voor mijn onderzoek is het niet relevant om stil te staan bij alle eigenschappen die YouTube heeft, omdat dit niet direct wat zegt over de mate waarin een aflevering een vlog of journalistiek product is. Wel zal erop worden gelet of gemaakte keuzes, wellicht gedwongen voortvloeien uit het platform waar het op verschijnt. Erg relevant is een andere uitspraak van McLuhan: “The electric light is pure information. It is a medium without a message, as it were, unless it is used to spell out some verbal ad or name. This fact, characteristic of all media, means that the “content” of any medium is always another medium.”105 Hij ging er vanuit dat in elk medium een ander medium ten grondslag ligt. Bolter en Grusin trokken dit idee door naar nieuwe media. In hun boek ‘Remediation; Understanding New Media’ lichten zij uitgebreid het begrip remediatie toe. Zij bedoelden in lijn met McLuhan dat nieuwe media vormen de oude vormen verfrissen.106 Zij zijn van mening dat in een nieuw medium altijd een oud medium is gerepresenteerd. Remediatie is dan ook een van de karakteristieken volgens Bolter en Grusin van digitale media.107 De eerste video ooit op YouTube werd geüpload in 2005.108 Niet lang daarna kwam YouTube met de slogan ‘broadcast yourself’.109 Deze slogan met het woord ‘broadcast’ verwijst naar het uitzenden op de televisie. Dit sluit aan bij de visie van McLuhan en Bolter en Grusin. De video’s die op het internet verschijnen zijn in deze visie een remediatie van televisie. Een criticus van McLuhan was Raymond Williams. Hij stelde juist dat de effecten van het medium niet losgekoppeld kunnen worden van de intenties van de gebruikers.110 Hij wees er hiermee op dat het ook belangrijk is te kijken naar de overwegingen van de maker en de ontvanger. En hoewel Williams in al zijn opvattingen erg veel van McLuhan verschilt, gaan zij beiden uit van het proces van remediatie. Bij Williams is dit dus niet alleen een technologisch proces, maar spelen ook sociale en culturele contexten een rol.111 Williams beschreef het medium televisie op verschillende dimensies, namelijk als technologie (broadcasting), als sociale praktijk (kijken van televisie) en tot slot als culturele vorm (programma’s). Volgens José van Dijck kunnen de dimensies die Williams over televisie beschreef, ook worden toegepast op YouTube. Opmerkelijk is echter dat Van Dijck zelf stelt dat: “YouTube is not, in any way, the equivalent or even a derivative of television.”112 Dit terwijl zij toch zelf een continue

104 Eugenia Mariano da Rocha Barichello and Luciana Menezes Carvalho, “Understanding the digital social media from McLuhan’s idea of medium-ambience,” Matrizes 7, no. 1 (June, 2013): 236-237. 105 McCluhan, “The Medium is the Message.” 106 Jay David Bolter and Richard Grusin, Mediation, Understanding New Media (Massachusetts: MIT Press, 2000), 273. 107 Bolter and Grusin, Mediation, 45. 108 Matthew Crick, Power, Surveillance, and Culture in YouTubeTM’s Digital Sphere (Hershey: IGI Global, 2016), 37. 109 Crick, Power, Surveillance, and Culture, 38. 110 Crone, De Kwetsbare Kijker, 14. 111 Crone, De Kwetsbare Kijker, 14. 112 José van Dijck, “YouTube beyond technology and cultural form,” in After the Break: Television Theory Today eds. M. de Valck and J. Teurlings (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2013), 148.

21 vergelijking met het medium televisie maakt. Ik ga er voor mijn onderzoek vanuit dat er bij YouTube sprake is van remediation van televisie en dat de bovenstaande uitspraak van Van Dijck dus met een korrel zout genomen kan worden. Toch geeft zij met haar vergelijking tussen televisie en YouTube een overzicht van enkele interessante eigenschappen van YouTube. Volgens Van Dijck zou YouTube als technologie het beste als een combinatie kunnen worden gezien tussen broadcasting en home- video’s. Daarom komt zij met het woord homecasting. Een belangrijk verschil met broadcasting is dat er geen ‘one-way’ richting is van de media die wordt verzonden. Op YouTube kan ook de gebruiker video’s uploaden.113 Iedere internetgebruiker is hiertoe in staat.114 YouTube staat dan ook bekend om zijn user-generated content. Als YouTube als sociale praktijk wordt bekeken, dan gaat het om het delen van video’s. Het gaat naast het daadwerkelijk plaatsen of verder verspreiden van een video (door een zogenaamde embed op een webpagina), ook om het liken, reageren, en abonneren op een video. Hier is duidelijk te zien dat de intenties van de gebruiker een rol spelen. De technologie maakt het mogelijk om te reageren, maar de gebruiker moet deze actie wel ondernemen. Over het verschil met televisie zegt zij: “if television broadcasts open up a window onto the world, homecast video-sharing deploys the looking-glass to have the world stare right back into the living room.”115 Tot slot kijkt Van Dijck naar YouTube als culturele vorm. Dit beschrijft ze met het woord ‘snippets’. In tegenstelling tot televisie is het materiaal op YouTube vaak kort. Daarnaast heeft deze site heel andere content categorieën dan televisie. De content op YouTube is te beschrijven als erg uiteenlopend en van alle kwaliteiten. Ook hierbij spelen dus zowel de eigenschappen van de technologie als de beslissingen van de makers een rol. We hebben nu gekeken naar YouTube als remediatie van televisie. Dit geeft handvatten om het platform YouTube te begrijpen. Maar het concept van remediatie is voor dit onderzoek ook relevant om te kijken of de vlogs te zien zijn als remediatie van televisiejournalistiek. Aangezien YouTube een remediatie van televisie is, is het logisch dat voor de vlogs op YouTube een vergelijking wordt gemaakt met televisiejournalistiek en niet bijvoorbeeld met de geschreven journalistiek. Naast de vraag te stellen of er ideologische kenmerken van journalistiek in de vlogs zitten, kan er zo gekeken worden of er kenmerken van de vorm van televisiejournalistiek te herkennen zijn. Vanuit de journalistiek gezien is dit aannemelijk, omdat mensen naar nieuwe praktijken en vormen kijken vanuit de voor hen reeds vertrouwde praktijken en vormen. Volgens Peer en Ksiazek zijn er, naast de ideologische eigenschappen, bepaalde conventies voor nieuwsvideo’s. Deze conventies werden oorspronkelijk ontleend aan filmproducties en bestaan uit eigenschappen als nette shots en editing.116 Maar ook de audio moet volgens deze normen van goede kwaliteit zijn en muziek moet in de video’s ontbreken. Peer en Ksiazek onderzoeken vervolgens of in de online nieuwsvideo’s, en dus niet vlogs, op YouTube deze waardes te herkennen zijn. Ze vinden dat de meeste nieuwsvideo’s voldoen aan de kenmerken van de vormgeving, zoals de kwaliteit van de editing en audio. Maar het merendeel van de video’s breken met de ideologische/inhoudelijke kenmerken, zoals het objectief weergeven van het verhaal. Peer en Ksiazek vergelijken dus nieuwsvideo’s op YouTube met televisiejournalistiek. Mijn onderzoek heeft veel overeenkomsten, maar ik focus mij specifiek op vlogs.

113 Van Dijck, “YouTube beyond technology,” 148. 114 Michael Zink, Kyoungwon Suh, Yu Gu and Jim Kurose, “Characteristics of YouTube network traffic at a campus network – Measurements, models, and implications,” Computer Network 53, no. 4 (March 18, 2009): 501. 115 Van Dijck, “YouTube beyond technology,” 151. 116 Limor Peer and Thomas Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” Journalism Studies 12, no. 1 (2011): 46.

Peer en Ksiazek maken daarnaast een vergelijking met de populariteit van de video’s. De video’s die het wat minder nauw namen met de inhoudelijke kenmerken hadden meer views. Maar het voldoen aan de traditionele eisen van de vormgeving resulteerde niet automatisch in meer kijkers. In hun onderzoek kwamen ze verder tot de ontdekking dat video’s die behoorden tot professionele organisaties en braken met conventies de meeste kijkers hadden. Omdat ik alleen binnen organisaties onderzoek doe, kan ik dit niet controleren. Wel is het interessant om mee te nemen dat de vlogs van de journalistieke organisaties mogelijk succesvoller zijn als ze journalistieke conventies achterwege laten. Peer en Ksiazek benoemen daarnaast dat het succes van YouTube in termen van consumptie, hoogstwaarschijnlijk de reden is dat nieuwsorganisaties deze site ook gebruiken.117 Het succes van YouTube (en van vlogs) is dus mogelijk de motivatie van de NTR, NOS en EenVandaag om hiermee te starten.

2.3.3.1 Nieuwe journalistieke vormen: bloggen Nieuwe platforms zorgen voor nieuwe journalistieke vormen. Nog voor de komst van sociale media en YouTube waren het blogs die ervoor zorgden dat ook niet-journalisten het nieuws konden brengen. Tegelijkertijd werden en worden blogs, net als YouTube en sociale media, door journalisten gebruikt.118 In deze paragraaf zal hierop gefocust worden, omdat dit meer inzicht kan geven in de samenkomst van vlogs en journalistiek. Zoals beschreven is een blog is een synoniem voor weblog; een online logboek.119 In beginsel is een blog daarom een tekst op een webpagina waarin ervaringen, gedachtes en meningen kunnen worden gedeeld. Deze kunnen zijn opgeschreven in een dagboekvorm, maar het wordt ook veel gebruikt als fotoalbum én voor nieuws(discussies). De omgekeerde chronologie van de artikelen speelt hier dan nog wel een rol, maar deze blogs zijn inmiddels breder op te vatten dan een ‘dagboek’. Volgens Frank Nack kunnen blogs zo genuanceerd en even goed gemaakt zijn als de traditionele journalistiek. Het belangrijkste verschil wordt veroorzaakt doordat blogs vaak een persoonlijkere en directere stijl hebben.120 Jane Singer schrijft over journalisten die gebruik maken van blogs. Volgens haar zien journalisten veel voordelen van het gebruiken van blogs om informatie te verspreiden. Het is bijvoorbeeld mogelijk hierin transparanter te zijn door hyperlinks toe te voegen naar de gebruikte bronnen. Uit haar onderzoek blijkt verder dat journalisten nog steeds in hun professionele rol blijven zitten, ook als ze gebruik maken van een online medium als bloggen.121 Singer beweert verder dat het gebruik van blogs onder journalisten is genormaliseerd. Zij vinden het soms zelfs een verbetering ten opzichte van de traditionele journalistiek.122 Ook Patrick Baltatzis stelt de vraag of bloggen journalistiek innoveert. Hij komt hierbij tot de conclusie dat het gebruiken van blogs door journalisten, kan zorgen voor een band met nieuwe lezers. Daarnaast kan het oude lezers loyaal aan het medium houden. De schrijver van dit artikel raadt dan ook media-instellingen en journalisten aan te gaan bloggen. Hij zegt: “Start blogging if you have something to say and you want to say it.”123 Het schrijven van blogs kan dus voordelen bieden voor de journalistiek. Naast een nieuw middel om informatie te verspreiden, beïnvloeden blogs ook weer de ‘echte’ journalistieke praktijk. Op

117 Peer and Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 46. 118 Hermida, “Social Journalism,” 319, 321. 119 ‘Blog, 15 definities,” Encyclo.nl, accessed January 1, 2018, http://www.encyclo.nl/begrip/blog. 120 C. Parker and S. Pfeiffer, “Video blogging: content to the max,” IEEE MultiMedia 12, no. 2 (April-June 2005). 121 Singer, “The political j-blogger,” 192. 122 Singer, “The political j-blogger,” 173. 123 Baltatzis, “Is Blogging innovating journalism?, 10.

23 de conferentie ‘Blogging, Journalism and Credibility: Battleground and Common Ground’ werd met onder andere journalisten, bloggers en wetenschappers over dit fenomeen gesproken. De aanwezige professor Journalistiek, alsook, blogger Jay Rosen, beargumenteert dat bloggen en journalistiek ‘coexist, influence and shape one another.’ Verder benoemt hij dat specifiek bloggers de reguliere journalistieke ideeën en principes uitdagen, en dan voornamelijk het principe van objectiviteit.124 Bij zowel blogs als vlogs worden verhalen vaker verteld vanuit een subjectief perspectief. Dit sluit aan bij de visie van Melissa Wall, die een deel van de blogs beschouwt als een nieuw genre van de journalistiek. Ze zegt: “This analysis suggests the outline of a new genre of news – current event blogs.125 Zij beschrijft dat in de narratieve structuur vooral bekend staat om hun personalisering. Het gaat om het delen van persoonlijke informatie. In de blogs komt dus geenszins een professionele of elitaire status naar voren. Niet alleen volgens de journalist, maar ook volgens de lezer brengt dit voordelen met zich mee. Deze denken hierdoor minder gemanipuleerd te worden door een corporatie en daarnaast vindt de lezer een blog transparanter. Dit is dus een grote tegenstelling tot de conventies van de journalistiek. Bij blogs geldt hoe opener en hoe persoonlijker een verhaal, hoe betrouwbaarder. Ze sluit af met: “This article does not intend to replace an old grand narrative with a new one but rather to suggest that this questioning of modernity and hence of journalism is an opportunity to rethink news and to ultimately re-imagine its future.”126 Hetzelfde kan voor vlogs als mogelijk nieuwe journalistieke vorm gelden. Toch is de zogenaamde ‘meningenjournalistiek’ en de discussie hierover niet pas ontstaan met de komst van sociale media en blogs. Catherine Steele en Barnhurst bekijken bijvoorbeeld de rol van opinie bij het werk van journalisten rondom de verkiezingen. Zij concluderen dat: “From 1968- 1988, newspapers increased their emphasis on in-depth reporting, interpretation, and analysis in order to compete effectively with television. Newspapers emphasized their name-brand columnists and investigative reporters in the print equivalent of the star system in broadcast journalism.”127 Al voor de komst van het web 2.0. was er dus al een verschuiving binnen de journalistiek waarin het meer om meningen begon te draaien. De zogenaamde opinie-journalistiek zou dan ook meerdere bestaansredenen hebben. Het kan nieuwe inzichten geven, aannames uitdagen, helpen een oordeel te vormen en het zorgt voor een openbaar forum van ideeën voor het publiek om te overwegen.128 ‘Meningenjournalistiek’ wordt binnen de journalistiek gezien als een aparte subcategorie – met bijbehorende voordelen – en moet zich ook duidelijk kenbaar maken als deze.129 De exacte richtlijnen voor columns en dergelijke zijn niet altijd even duidelijk en zorgen daarom vaak voor discussie over de mate waarin de maker hiervan de vrijheid heeft om alles te zeggen.130 Het is dus al een vraag op zich of columns onder journalistiek vallen. Om deze reden wordt er geen directe vergelijking gemaakt tussen vlogs en deze subgenres van journalistiek. In dit onderzoek wordt er in eerste instantie gefocust op de vlogs en in welke mate er ‘vrij’ wordt omgegaan met de journalistieke normen en waarden. Daarna kan in de conclusie een vergelijking worden gemaakt met de bovenstaande ontwikkeling.

124 MacKinnon, “Blogging, Journalism & Credibility,” 11. 125 Wall, “Blogs of war,” 153-172. 126 Wall, “Blogs of war,” 172. 127 Catherine Steele and Kevin Barnhurst, “The journalism of opinion: Network news coverage of U.S. presidential campaigns, 1968–1988,” Critical Studies in Mass Communication 13 no. 3 (September 1996): 23. 128 “Lecture 6, opinions,” Stony Brook University, last modified January 3, 2013, https://ir.stonybrook.edu/xmlui/bitstream/handle/11401/9680/lecture6opinions2013studenthandouts.pdf?sequenc e=1. 129 Stony Brook University, “Lecture 6, opinions.” 130 Johan van Boven, “Nabestaanden MH17 zijn bood op AD-Colunniste,” last modified July 20, 2017, https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/07/nabestaanden-mh17-zijn-boos-op-ad-columniste.

2.3.3.2 Nieuwe journalistieke vormen: vloggen Omdat er nog maar weinig geschreven is over de journalistieke vlog, is er in de vorige paragraaf gekeken naar de samenkomst van bloggen en journalistiek. Toch zijn er enkele onderzoekers die kort de komst van de journalistieke vlog aanstippen, vaak in relatie met de blog. Conrad Parker en Silvia Pfeiffer stellen de vraag of de populariteit en opkomst van bloggen wat kan vertellen over het nieuwe fenomeen van de vlog. Het onderzoek stamt uit 2005, dezelfde tijd waarin op YouTube de eerste video werd gemaakt, daarom blijft het bij een voorspelling. Ze zeggen: “Ideally, we'd like video blogging to encompass everything we like about text blogging, with the technical quality we expect from broadcast media.”131 Ze staan stil bij de toenmalige vlogs, maar kijken hierbij vooral naar de technologische eigenschappen. Zij leggen termen als CMML (Continious Media Markup Language) en BitTorrent uit. Daarna gaan ze meer in op eigenschappen zoals hyperlinks en zoekmethodes. Ook bestonden destijds de vlogs vooral uit blogs met links naar video’s. De bevindingen van dit onderzoek zijn dus erg achterhaald. Daarnaast zeggen deze bevindingen weinig over het karakter van de journalistieke vlog. Toch doen Parker en Pfeiffer in de inleiding een interessante uitspraak. Zij benoemen daar dat er meerdere opvattingen zijn over het mogelijk gebruiken van vlogs binnen de journalistiek. Zo verwachten sommigen dat vlogs een belangrijke rol gaan spelen in de wereld van video-journalistiek en een machtige technische component wordt tussen onze bestaande nieuwsbronnen op televisie. Anderen zeggen juist dat het door het ontbreken van harde standaarden, gedoemd is te mislukken.132 Dit lichten zij niet nader toe, maar zij komen wel tot de conclusie dat: “Like the development of the Web and tekst blogging before, video blogging will only come about through open development and collaboration between engineers and researchers from diverse fields.”133 In hun ogen moet er met behulp van technologie en enthousiasme deze ontwikkeling verder helpen. Ook Janet Kolodzy noemt in haar onderzoek kort de vlog in relatie tot journalistiek. Zij schrijft over de eerdergenoemde convergentie en koppelt de komst van deze vlog aan participatie journalistiek. Via vlogs kunnen burgers eveneens journalistiek gaan bedrijven.134 Deze twee onderzoeken laten zien dat er nog maar heel weinig bekend is over de journalistieke vlogs vanuit journalistieke organisaties. Daarnaast wordt er weinig gezegd tot niks gezegd over de eigenschappen en de standaarden van deze. Dit stipt het belang van mijn onderzoek aan. Met de eerdere theorieën over vloggen en journalistiek, geef ik in het volgende dan ook meer duiding aan de journalistieke vlog.

131 Parker and Pfeiffer, “Video blogging: content to the max,” 5. 132 Parker and Pfeiffer, “Video blogging: content to the max,” 4. 133 Parker and Pfeiffer, “Video blogging: content to the max,” 8. 134 Kolodzy, Convergence Journalism, 220.

3. Operationalisatie

Om te beantwoorden hoe journalistieke organisaties binnen de NPO vlogs in zetten en in hoeverre zijn deze journalistiek te noemen zijn, is een driedelige methode gebruikt: een analyse van de secundaire teksten over de vlogs en omroepen, een inhoudsanalyse van de afleveringen en interviews met de makers. In deze paragraaf zal elk onderdeel van de methode uiteen worden gezet en daarnaast wordt er ingaan op de beperkingen.

3.1. Analyse secundaire teksten De eerste deelvraag beslaat de doelstelling die de NTR, NOS en EenVandaag hebben met hun vlogs. Om hier antwoord op te geven, is allereerst meer achtergrondinformatie verkregen over de drie journalistieke vlog-initiatieven. Dit is gedaan door beleidsdocumenten en eerder verschenen online interviews met de makers van de vlogs te bestuderen.135 Op Google.nl en LexisNexis is de naam van elke de vlog-serie ingetikt en vervolgens zijn de internetpagina’s en nieuwsberichten gelezen. Aangezien hier in beperkte mate over geschreven was, was het mogelijk alle interviews grondig door te lezen. Daarnaast zijn alle beleidsdocumenten van de omroepen doorgespit op het onderwerp ‘vlogs’ en online activiteiten. Op de website van elke omroep en/of programma waren deze documenten te vinden. In de resultatensectie wordt met voetnoten verwezen naar het geselecteerde corpus dat relevante informatie voor de eerste deelvraag bezat. Bij het lezen van de documenten werd er gelet op uitspraken die wat zeiden over de (journalistieke) doelstelling van de vlogs. Waarom zijn de organisaties met de vlogs begonnen en wat was de insteek van het programma? Hierbij werd specifiek gelet op uitspraken die al dan niet bevestigen dat er een journalistiek doel aan het programma ten grondslag lag. Eveneens werd er gekeken of de eerder beschreven ontwikkelingen van journalistiek in paragraaf 2.3. benoemd werden en wellicht een motivatie waren om met de vlogs te beginnen. Hoewel de focus op de eerste deelvraag lag, werd er in de analyse van de teksten ook gelet op uitspraken die gingen over de andere deelvragen, zoals de rolperceptie van de makers. Al met al kon zo een eerste indruk van het journalistieke karakter van de vlogs worden geschetst.

3.2. Inhoudsanalyse 3.2.1. Inhoudsanalyse en Grounded Theory Approach Met mijn tweede en derde deelvraag wil ik inzicht geven in hoeverre de vlogs als journalistiek te zien zijn en in hoeverre de vlogs de gangbare ideeën over wat een vlog is opvolgen. Om dit te achterhalen is een inhoudsanalyse van de vlogs uitgevoerd. Om mijn inhoudsanalyse uit te voeren baseerde ik mijn methode gedeeltelijk op de Grounded Theory Approach (GTA). Sociologen Barney Glaser en Anselm Strauss bedachten in 1967 deze methode. Daarna zijn er meerdere wetenschappers geweest die de methode van Glaser en Straus probeerden te verduidelijken. In dit onderzoek focus ik op de benadering van socioloog Kathy Charmaz, omdat zij heldere stappen geeft voor een analyse en daarnaast rekening houdt met de invloed van de onderzoeker. Volgens de benadering van Charmaz begint een onderzoeker met een onderzoeksvraag waarbij sensitizing concepts worden geformuleerd. Zo wordt er bepaald welke aspecten relevant zijn bij het verzamelen van data. Na het verzamelen van data, wordt de data geanalyseerd. Hieruit ontstaan nieuwe categorieën, die de sensitizing concepts mogelijk aanvullen. In de analyse van de

135 Interviews als: “Jinek: Rob Scholte, Sander van de Pavert, Joost Vullings en Xander van der Wulp,” YouTube video, posted by Video-nieuws-kanaal, June 30, 2017, https://www.youtube.com/watch?v=4bSFFvzbtU8.

26 daaropvolgende data worden de nieuwe categorieën meegenomen. Zo wordt vermeden dat de sensitizing concepten het onderzoek te veel sturen.136 Een essentiële toevoeging van Charmaz is daarnaast dus dat zij ingaat op de rol van de onderzoeker. De onderzoeker interpreteert de verkregen data en dit kan invloed hebben op de uitkomst. Dit zal ik verder toelichten bij paragraaf 3.5. Ik voerde een inhoudsanalyse uit, om zo te achterhalen in welke mate de inhoud en vorm van de video’s als journalistiek en als vlog te zien zijn. In navolging van Charmaz zijn vooraf zogenaamde sensitizing concepts opgesteld. Ik heb daarom in mijn inhoudsanalyse van de video’s op zowel de journalistieke als vlog-eigenschappen gelet die voortvloeien uit de eerder besproken theorieën. Bij het bespreken van de resultaten wordt gekeken of en hoe deze eigenschappen samengaan. In de literatuur besprak ik verschillende journalistieke eigenschappen. Voor de operationalisatie zijn de kernwaardes van de journalistiek zoals geformuleerd door Foust aangehouden. Doordat hij kernwaardes vertaalt naar de journalistieke praktijk, zijn de begrippen die hij noemt makkelijk meetbaar.137 Tegelijkertijd omvat de beschrijving van Foust indirect de ideologische kernwaardes zoals geformuleerd door Deuze. Naast deze vijf eigenschappen van journalistiek, werd er apart gekeken naar het onderwerp van de vlogs in lijn met de nieuwswaardes van Harcup en O’Neill.138 Er werd dus ook achterhaald of het onderwerp van de video als nieuws te herkennen is. Een overzicht van de opzet van dit deel van de analyse is te zien in Tabel 2 van Bijlage 1. Met het invullen van deze tabel viel vooral te achterhalen in hoeverre de vlogs inhoudelijk journalistieke kenmerken hebben. Een ander belangrijk onderzoek in het theoretisch kader en voor de operationalisering was die van Peer en Ksiazek.139 Zij noemen naast inhoudelijke kenmerken, eigenschappen van de vorm van journalistieke videoproducties, zoals de belichting en montage – die bij journalistieke producties volgens de theorie duidelijk verschilt van gangbare vlogs. Dit is een belangrijke aanvulling en vormde het andere onderdeel waarop de vlogs geanalyseerd zijn. In Bijlage 1 zijn zowel het codeboek van Peer en Ksiazek te vinden (Tabel 1), als mijn codeboek (Tabel 2) waarin deze categorieën zijn geïntegreerd te vinden. Door de video’s te analyseren op zowel inhoudelijke als vorm-eigenschappen van journalistiek kan er gezegd worden in welke mate de vlogs als journalistiek te zien zijn. Daarnaast zijn in het theoretische kader vlog-specifieke eigenschappen genoemd. Om dit te operationaliseren zijn eigenschappen die verschillende wetenschappers in eerdere onderzoeken hebben genoemd, onder elkaar gezet. Zo zijn er bijvoorbeeld de beelden geluidseffecten die Christian beschrijft in de tabel opgenomen, evenals het directe taalgebruik dat volgens Frobenius een kenmerk van vlogs is.140 Naast de journalistieke eigenschappen, vormden deze categorieën het startpunt van mijn analyse en konden ze worden aangemerkt als sensitizing concepten. Deze zijn terug te zien in Tabel 3 van Bijlage 1. Er bestaan dus twee aparte tabellen voor de journalistieke en vlog-eigenschappen. Niet alle kenmerken van een vlog hebben een journalistieke ‘tegenpool’. Daarom was het beter een aflevering langs beide tabellen te leggen, en nog niet direct een vergelijking te maken tussen de journalistieke en vlog-eigenschappen. Tijdens het kijken van de afleveringen werden beide tabellen erbij gehouden en ingevuld. De series werden om en om bekeken, zodat het makkelijker was een aflevering op zichzelf te zien. Daarnaast werd het mogelijk om elementen van de ene serie al dan niet in de andere serie te herkennen. De eerste keer werd er gekeken vanuit de vooraf opgestelde categorieën en genoteerd

136 Kathy Charmaz, Constructing Grounded Theory, a Practical Guide through Qualitative Analysis (London: Sage, 2006). 137 Foust, Online Journalism, 4. 138 Harcup and O'Neill. “What Is News.” 261-280. 139 Limor Peer and Thomas Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 46. 140 Christian, “Real Vlogs.”

27 wat er nog meer opviel. Op basis hiervan werd, zoals in gebruikelijk is met de Grounded Theory Approach, het codeboek waar nodig aangepast. Met het uiteindelijke codeboek werden alle afleveringen nog een keer bekeken. De nieuwe categorieën zullen in het hoofdstuk van de resultaten worden besproken, omdat dit al onder de resultaten van de eerste analyse valt. Na het tweede deel van de analyse worden vervolgens de resultaten van (de aangepaste) Tabel 2 en 3 in Bijlage 1 naast elkaar gelegd, om daarna een conclusie te trekken over hoe en in hoeverre vlog- en journalistieke eigenschappen samengaan.

3.2.2. Selectie corpus inhoudsanalyse Zoals in de inleiding beschreven vormen de vlogs van de NOS, EenVandaag en NTR een interessante cases. Kort samengevat hield dit in dat alle drie de vlog-initiatieven vanuit een journalistieke organisatie/redactie zijn verschenen en een informatief doel hebben. Daarnaast vormt Rauwkost een boeiende tegenpool van de NOS en EenVandaag, omdat hier vloggers worden ingezet voor een item, in plaats van journalisten voor een vlog. Al met al kunnen deze series meer duiding geven aan de journalistieke vlog en tegelijkertijd kan het wat vertellen over ontwikkelingen die in het digitale tijdperk bij journalistieke organisaties plaatsvinden. Ik zal allereerst wat meer context geven over de series.141 Daarna zal ik gedetailleerd ingaan op de selectie van de afleveringen. Rauwkost begon in oktober 2015 met een pilot. Dit was een succes, met meer dan 100.000 views op verschillende platforms.142 Vanaf 3 mei 2016 begon het programma daarom met een wekelijkse uitzending op onder andere YouTube en npo3lab.nl. Elke dinsdag om 17.00 werd er een nieuwe video geüpload. Er kwamen uiteindelijk 53 afleveringen. De laatste was op 28 maart 2017. De NPO vond het succes toch tegenvallen en legde daarom het programma stil.143 De eerste Keesvlog werd uitgezonden op 18 maart 2017. De video’s verschenen meestal op een zaterdag op verschillende kanalen, namelijk op YouTube, de website van EenVandaag en Facebook.144 Op de peildatum waren dertig video’s verschenen. Tijdens dit onderzoek werd bekend dat ook deze serie gaat stoppen.145 De Formatievlog is in ongeveer dezelfde periode begonnen als de Keesvlog, namelijk op 24 maart 2017. Elke vrijdag werd er een nieuwe video geüpload op YouTube en op de NOS-website werd hiernaar gelinkt. Na de formatie stopte de serie, waardoor de laatste aflevering op 27 oktober was. In totaal werden er 29 vlogs gemaakt. Van elke serie werden zes afleveringen geanalyseerd. Met de tijd die ik voor dit onderzoek had, was het niet mogelijk meer afleveringen te onderzoeken. Daarnaast verwachtte ik met dit aantal een goede indruk van het programma te krijgen. Mijn keuze voor de afleveringen is namelijk gebaseerd op de populariteit van de vlogs. Met zes afleveringen konden de twee populairste en de twee minst populaire afleveringen bekeken worden. Daarnaast nam ik nog twee afleveringen mee die de mediaan van de kijkcijfers vormen. Er werd gefocust op de populariteit van de vlogs, omdat het voor mijn onderzoek een waardevolle toevoeging is te achterhalen of de meest populaire vlogs meer bestaan uit journalistieke elementen of juist meer uit vlog-elementen, in navolging van de bevindingen

141 De gegevens/aantallen die over de series worden gegeven zijn vastgesteld op 13-12-2017. Meer uitleg over de inhoud van de programma’s is in paragraaf 4.1. te vinden. 142 “Online tv met YousToub, Fijne Vrienden, Lieve Bertha, Defano en D is for Dazzle,” Spreekbuis.nl, accessed at December 27, 2017, http://www.spreekbuis.nl/bekende-youtubers-brengen-nieuws-en-actualiteiten. 143 “NPO vindt 10.000 views te weinig,” BM, accessed on December 27, 2017, http://www.broadcastmagazine.nl/online/npo-vindt-10.000-views-te-weinig/. 144 “EenVandaag,” YouTube, accessed on December 28, 2017, https://www.youtube.com/channel/UCjxk- pBIdYXjBQGie4uJGoA. 145 “Kees Boonman weg bij AVROTROS,” NPO Radio 1, last modified on December 13, 2017, https://www.nporadio1.nl/achtergrond/7241-kees-boonman-weg-bij-avro-tros.

28 van Peer en Ksiazek.146 Hetzelfde geldt voor de minst populaire en de middelste vlogs. Er is in eerst instantie gefocust op de populariteit binnen de afleveringen van de series, maar in de conclusie zullen ook de verschillen in populariteit tussen de series meegenomen worden. Volgens Peer en Ksiazek zijn kijkcijfers een betrouwbare manier om de populariteit van een programma te meten.147 Ik ben het met hen eens dat kijkcijfers een belangrijke meting van de populariteit zijn. Rauwkost moest bijvoorbeeld wegens een gebrek aan kijkcijfers stoppen.148 Toch leek het mij minstens zo belangrijk om de medium-specifieke eigenschappen van YouTube mee te nemen die wat over de populariteit zeggen. Naast de kijkcijfers werd daarom gekeken naar het aantal likes/dislikes, abonnees en reacties.149 Deze gegevens zijn ook voor vloggers relevant, want zoals in het theoretisch kader is benoemd, is deze vorm van interactie voor hen erg belangrijk. Wel moet worden opgemerkt dat sommige series ook op andere kanalen hun video’s uitzonden, zoals hierboven is vermeld. De onderstaande gegevens geven dus geen complete weergave van de populariteit. Ik focuste op de cijfers van YouTube, omdat dit het enige platform is waar alle series hun video op uploaden en dat deze cijfers beschikbaar stelt. Daarnaast is YouTube het meest gangbare kanaal waar vlogs op verschijnen, waardoor ik mij vanaf het theoretisch kader heb toegespitst op dit platform. In de onderstaande grafieken is voor elke serie allereerst een grafiek gemaakt van de kijkcijfers van YouTube.150

Grafiek 1: Verloop kijkcijfers Rauwkost

28-Mar-… 14-Mar-…

24-May-… 17-May-…

3-Jun-16

4-Oct-16

6-Sep-16

9-Aug-16

12-Jul-16 26-Jul-16

1-Nov-16

2-May-16 3-May-16

31-Jan-17

10-Jun-16 21-Jun-16 28-Jun-16

18-Oct-16

28-Apr-16

20-Sep-16 11-Feb-17 28-Feb-17

13-Dec-16 27-Dec-16

23-Aug-16

15-Nov-16 29-Nov-16

146 Peer and Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 46. 147 Limor Peer and Thomas Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 46. 148 “Vloggen voor journalisten vergt voorwaarden,” NJL, accessed at December 22, 2017, https://www.nvj.nl/nieuws/vloggen-journalisten-vergt-voorwaarden-0. 149 Het aantal abonnees wordt wel kort genoemd, maar niet uitgebreid in de analyse meegenomen. Niet elke serie heeft namelijk een eigen kanaal. De Formatievlog verschijnt op het kanaal van de NOS en Keesvlog verschijnt op die van EenVandaag. Een analyse hiervan zegt dus niet zoveel over de populariteit van de serie. 150 De grafieken laten het verloop van de kijkcijfers zien. Om de grafiek overzichtelijk te houden, is niet elke datum waarop een uitzending heeft plaatsgevonden te lezen op de horizontale as. Deze gegevens zijn wel meegenomen bij het maken van de grafiek. De gegevens zijn verkregen met YouTube Data Tools, http://labs.polsys.net/tools/youtube/. Voor elke serie zijn de gegevens van het kanaal (Rauwkost) of de afspeellijst (Formatievlog en Keesvlog) ingevoerd. Het programma geeft vervolgens een lijst met eigenschappen als het aantal likes, die te downloaden valt in een Excel-bestand. In Excel zijn vervolgens de grafieken gemaakt van deze gegevens.

Grafiek 2: Verloop kijkcijfers Keesvlog

1200

1000

800

600

400

200

6-Jul-17

3-Jun-17

7-Oct-17

8-Apr-17

4-Sep-17

10-Jul-17

4-Nov-17

4-May-17 8-May-17

10-Jun-17 19-Jun-17 26-Jun-17

14-Oct-17 21-Oct-17 28-Oct-17

15-Apr-17 22-Apr-17

16-Sep-17 20-Sep-17 25-Sep-17 25-Sep-17 26-Sep-17

19-Aug-17 26-Aug-17

13-Nov-17 25-Nov-17

18-Mar-17

17-May-17 20-May-17 27-May-17

Grafiek 3: Verloop kijkcijfers Formatievlog

120000

100000

80000

60000

40000

20000

7-Jul-17

2-Jun-17 9-Jun-17

6-Oct-17

7-Apr-17

1-Sep-17 8-Sep-17

21-Jul-17 14-Jul-17

13-Jun-17 16-Jun-17 23-Jun-17 30-Jun-17

13-Oct-17 27-Oct-17

13-Apr-17 21-Apr-17

15-Sep-17 22-Sep-17 29-Sep-17

11-Aug-17 18-Aug-17 25-Aug-17

24-Mar-17 31-Mar-17

12-May-17 16-May-17 19-May-17 26-May-17

Voordat de bovenstaande gegevens geïnterpreteerd worden, zal eerst ook een overzicht geven van de likes en reacties van de series. De (dis)likes en reacties zijn voor elke serie in een grafiek gezet.

Grafiek 4: Likes, dislikes en reacties bij Rauwkost

Likes Dislikes Reacties

4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500

3-Jun-2016

4-Oct-2016

6-Sep-2016

9-Aug-2016

26-Jul-2016 12-Jul-2016

1-Nov-2016

3-May-2016 2-May-2016

31-Jan-2017

28-Jun-2016 21-Jun-2016 10-Jun-2016

18-Oct-2016

28-Apr-2016

11-Feb-2017 28-Feb-2017 20-Sep-2016

27-Dec-2016 13-Dec-2016

23-Aug-2016

29-Nov-2016 15-Nov-2016

14-Mar-2017 28-Mar-2017 17-May-2016 24-May-2016

Grafiek 5: Likes, dislikes en reacties bij Keesvlog

Likes Dislikes Reacties

8 7 6 5 4 3 2 1

06-07-17 13-11-17 04-11-17 28-10-17 21-10-17 14-10-17 07-10-17 26-09-17 20-09-17 16-09-17 04-09-17 26-08-17 19-08-17 10-07-17 26-06-17 19-06-17 10-06-17 03-06-17 27-05-17 20-05-17 17-05-17 08-05-17 04-05-17 22-04-17 15-04-17 08-04-17 25-09-17 18-03-17 25-09-17 25-11-17

Grafiek 6: Likes, dislikes en reacties bij de Formatievlog

Likes Dislikes Reacties

800 700 600 500 400 300 200 100

13-10-17 06-10-17 29-09-17 22-09-17 15-09-17 08-09-17 01-09-17 25-08-17 18-08-17 11-08-17 21-07-17 14-07-17 07-07-17 30-06-17 23-06-17 16-06-17 13-06-17 09-06-17 02-06-17 26-05-17 19-05-17 16-05-17 12-05-17 21-04-17 13-04-17 07-04-17 31-03-17 24-03-17 27-10-17

Bij het bestuderen van de grafieken en de cijfers valt op te merken dat de afleveringen die het meest bekeken zijn doorgaans ook veel likes en reacties hebben. De afleveringen die het slechts bekeken zijn, hebben minder likes en reacties dan het gemiddelde. Er zijn dus bij zowel de populaire, de middelste en slechts bekeken afleveringen geen opvallende uitschieters bij de reacties of likes. Als er van elk programma de twee best bekeken afleveringen geselecteerd worden, zijn dit automatisch ook de twee afleveringen met de meeste likes.151 Om de afleveringen te selecteren, besloot ik op basis van deze gegevens om op de kijkcijfers af te gaan. Deze bleken voldoende representatief. Van elke serie selecteerde ik daarom de twee afleveringen met de meeste kijkers, de minste kijkers en de twee afleveringen die bij de mediaan liggen. Voor deze afleveringen is er dus voor gekozen de afleveringen te ordenen op kijkcijfers van hoog naar laag. De twee afleveringen die via deze ordening in het midden eindigden werden ook meegenomen in de analyse. In Tabel 4 in Bijlage

151 Ter controle wilde ik ook de afleveringen met de meeste likes meenemen, maar deze bleken toch allemaal binnen de twee afleveringen met de meeste kijkers te vallen. In eerste instantie was voor Keesvlog dit niet het geval. Maar op het moment dat ik deze afleveringen ging analyseren (16 december), had de populairste vlog van Kees er een like bijgekregen. Hierdoor was deze aflevering gelijk aan de aflevering met de meeste likes. Om een lijn te trekken voor de afleveringen en omdat het verschil in eerste instantie ook minimaal was, is ervoor gekozen deze ook achterwege te laten.

2 zijn alle afleveringen die werden geanalyseerd onder elkaar gezet. Hier staan ook nogmaals het aantal likes en comments voor de aflevering genoteerd. De tabel geeft dus het specifieke corpus van dit onderzoek weer. Hieronder wordt de selectie van dit corpus nog verder toegelicht en geïnterpreteerd. Rauwkost had op de peildatum 8.646 abonnees. Hierbij moet wel worden vermeld dat het programma al enige tijd is gestopt en dat het aantal daardoor mogelijk is teruggelopen. Als alle kijkcijfers bij elkaar opgeteld worden en gedeeld worden door het aantal afleveringen, dan heeft Rauwkost gemiddeld 20.589 views. Opmerkelijk genoeg zitten maar 7 van de 53 afleveringen boven dit gemiddelde. Een paar goed bekeken afleveringen trekken het gemiddelde dus ver omhoog. In lijn hiermee verschillen de twee best en de twee slechtst bekeken afleveringen heel veel van elkaar. De twee best bekeken afleveringen zijn 608.865 en 86.765 bekeken, en de twee slechts bekeken behalen slechts 991 en 871 kijkers. De twee afleveringen, in dit geval nummer 26 en 27, die bij de mediaan vormen, zijn 3373 en 3241 keer bekeken. Keesvlog heeft beduidend minder kijkcijfers op YouTube. Het aantal abonnees voor het YouTube kanaal van EenVandaag kanaal zijn er 2997 en ligt hiermee lager dan die van Rauwkost. De vlogs hebben gemiddeld 408 views. De twee best bekeken afleveringen hebben 957 en 805 kijkers. De minst bekeken afleveringen hebben er 79 en 152. De afleveringen die op nummer 15 en 16 op de mediaan liggen, komen uit op 333 en 336 kijkers. De Formatievlogs worden geüpload op het YouTube-kanaal van de NOS. Het NOS-kanaal heeft de meeste volgers, namelijk 22.889. Het gemiddelde aantal views is met 45.788 ook het hoogste. Opvallend is dat aan het begin het slechts gescoord werd en daarna bijna alle afleveringen rond of boven dit gemiddelde liggen. Het programma won qua kijkcijfers dus aan populariteit.152 De best bekeken afleveringen hadden 95457 en 82385 views. De slechtste 19088 en 16694. De middelste afleveringen in de reeks waren nummer 14 en 15 van de lijst, met 47546 en 45797 kijkers.

3.3. Interviews Ter beantwoording van de laatste vraag; in hoeverre zien de makers zichzelf als journalist en de vlog als journalistiek, vond een reeks semi-gestructureerde interviews plaats met de makers van de vlogs. Dit gebeurde na de inhoudsanalyse, zodat ik de verkregen informatie bij de inhoudsanalyse kon meenemen in de interviews. In totaal interviewde ik vijf mensen. Van elke vlog is een redacteur geïnterviewd die meewerkte aan de totstandkoming van de vlog. Daarnaast is de vlogger van elke serie geïnterviewd. Voor de Formatievlogs gaat dit niet op, omdat de makers lieten weten dat er geen aparte eindredacteur is. Rauwkost is ook een uitzondering omdat de presentatoren wisselen per video. Het interview met de presentator kan niet worden doorgetrokken over alle presentatoren, maar kan wel een interessante aanvulling zijn op de uitspraken van de eindredacteur. In het eerste gedeelte werd er gefocust op de rolopvattingen van de makers. Dit is namelijk nieuwe informatie die ik niet uit de analyse van de vlogs kon opmaken. Aangezien het volledige interview veel vragen bevat, was het goed met deze vragen te beginnen. Daarnaast wilde ik met de uitkomsten van mijn inhoudsanalyse de antwoorden van de interviewkandidaten nog niet beïnvloeden. Door hen eerst vanuit hun eigen ervaring over hun rol te laten vertellen, hoopte ik dit te realiseren. Er werd eerst een open vraag gesteld. Namelijk hoe de makers hun eigen rol zien. Na dit antwoord werd elke rolopvatting van de journalistiek en vlogs langsgegaan en kon de geïnterviewde aangeven of hij of zij zich hierin herkende. Een overzicht van alle vragen is in Bijlage 4 te vinden.

152 Er zou kunnen worden verwacht dat de laatste afleveringen de minste kijkcijfers hebben. Bij de analyse is echter duidelijk geworden dat dit voor geen van de series het geval is. Dit heeft de uitkomst dus niet beïnvloed.

Het interview was grotendeels gebaseerd op de rolopvattingen uit eerder wetenschappelijke onderzoek van Deuze.153 Er werd geprobeerd te achterhalen in hoeverre de makers zich in deze rolopvattingen herkennen. Deuze voegde verschillende onderzoeken samen en noemde de percentages van journalisten die zichzelf een bepaalde rol toeschreven. Deze verhoudingen zijn in het onderzoek meegenomen. Als bijvoorbeeld een rolopvatting door een groot percentage journalisten werd genoemd, maar voor de vlogger(s) geen rol speelde, is dit een interessant gegeven om mee te nemen in de conclusie. De rolopvattingen voor journalisten en de uitleg hiervan zijn te zien in Tabel 5 in Bijlage 3. Daarnaast beschreef Deuze methodes die journalisten al dan niet gebruiken. Ook hierbij werd onderzocht welke mening de journalisten over deze methodes hebben. Dit is eveneens te vergelijken met de visies van de vloggers en makers. Deze zijn ook overgenomen voor het interview en in Tabel 5 in Bijlage 3 weergegeven. De rolopvattingen voor vloggers konden niet een op een worden overgenomen uit de literatuur. Dit kwam omdat er geen onderzoek was met een uitputtende lijst van eigenschappen van vlogs. Daarom zijn in Tabel 6 in Bijlage 3 rolopvattingen van onder andere Snelson en Dame samengevoegd. Het is ook hier van belang dat er twee aparte tabellen bestonden voor de journalistieke rolopvattingen en de vlog-rolopvattingen. Een journalistieke rolopvatting hoefde niet direct een vlog-rolopvatting te snijden. Ook kon blijken dat de makers meer naar de rolopvattingen van de vloggers neigden dan naar die van de journalisten, of andersom. Uiteindelijk zal worden gekeken hoe deze rolopvattingen samengaan met de beoordeling over het journalistieke karakter van de vlog. Zorgt een vlogger die zichzelf als journalist beschouwt ook voor een vlog met een meer journalistiek karakter? In het tweede gedeelte van de interviews werd er gefocust op de vragen die ik ook gebruikte voor de analyse voor de afleveringen. Waarom zijn bijvoorbeeld bepaalde journalistieke basisprincipes wel of niet vertegenwoordigd? Eerdere belangrijke bevindingen in de inhoudsanalyse werden daarom hierin meegenomen. Bij tijdsgebrek tijdens de interviews is vooral gefocust op opvallende punten van de inhoudsanalyse. In Bijlage 4 is te zien welke specifieke/extra vragen voor elke vlogserie waren opgesteld. Het is belangrijk dit onderzoek niet alleen op mijn observaties te baseren, maar ook te kijken naar de intenties van de makers. Als bepaalde journalistieke waardes niet zijn terug te vinden in de video’s en de makers bevestigden dat zij dit niet nastreven, dan leidt dit tot een andere conclusie dan wanneer de makers wel stelden deze journalistieke intentie te hebben. Eveneens werd hier bevraagd waarom men met het maken van de vlogs begonnen is. Ten eerste vielen zo de bevindingen van de analyse van beleidsdocumenten en eerdere interviews te controleren. Ten tweede kon worden stilgestaan bij de druk die de organisaties voelen om te vernieuwen. In paragraaf 2.3. is onder andere besproken dat de opkomst van burgerjournalistiek en nieuwe platformen een uitdaging voor de journalistiek vormen. In het interview werd geprobeerd te achterhalen of dit een reactie van de omroepen/organisaties hierop is. Zojuist heb ik de interviewvragen beschreven die cruciaal waren voor het interview. In Bijlage 4 zijn deze vragen met prioriteit gemarkeerd doordat ze dikgedrukt zijn. Belangrijk om tot slot te vermelden is dat alle interviews zijn opgenomen en zijn getranscribeerd. Deze zijn te vinden in Bijlage 5.

3.4. Beperkingen Een belangrijke beperking is mijn rol als onderzoeker. Charmaz beschreef al in relatie tot de GTA dat de onderzoeker altijd invloed heeft. Ook Lucassen en Harteman beschrijven dat de invloed van de onderzoeker altijd aanwezig is. Bij een kwalitatief onderzoek worden er interpretaties gedaan. Ik ben

153 Deuze, Wat is Journalistiek, 158.

33 degene die de data analyseert en interpreteert, wat een effect kan hebben op de uitkomst.154 In dit onderzoek speelt dit een extra grote rol omdat ik een journalistieke achtergrond heb en het onder andere gaat om de ideologie van de journalistiek. Volgens Deuze wordt de ideologie van de journalistiek door de journalisten zelf gecreëerd.155 Het zou dus goed kunnen dat iemand zonder journalistieke achtergrond, resultaten anders interpreteert. Doordat ik mij bewust ben van deze positie verwacht ik echter dat deze invloed beperkt is. Daarnaast kan deze achtergrond ook voordelen bieden. Zo ben ik wellicht makkelijker in staat te beoordelen in hoeverre er gebruik werd gemaakt van journalistieke normen. De interviews zijn daarnaast opgenomen en uitgeschreven in Bijlage 5, waardoor het voor iedere lezer mogelijk is mijn interpretaties te controleren. Dit is ook mogelijk met de inhoudsanalyse van de afleveringen, omdat deze afleveringen, mijn methode en bevindingen openbaar zijn. Verder is al opgemerkt dat de meting van de populariteit van de vlogs niet volledig is, doordat de video’s ook op andere kanalen zijn uitgezonden. Dit moet bij de uitkomsten van het onderzoek in het achterhoofd gehouden worden. Met dit onderzoek beoog ik alleen wat te zeggen over de samenhang tussen journalistieke/vlog-eigenschappen en de populariteit van het filmpje op YouTube.156 Ook is het een beperking dat dit onderzoek niet focust op de perceptie van het publiek. Ik kan tot de conclusie komen dat een vlog volledig aan de journalistieke kernwaarden voldoet. Maar op het moment dat andere kijkers dit niet als zodanig interpreteren of visa versa, is dit ook relevant. Toch lijkt het mij goed dat er eerst onderzoek wordt gedaan naar de vlog en de makers, en daarna pas naar de interpretatie van kijkers. Met toekomstig publieksonderzoek kan dan het (journalistieke) doel en karakter van de vlogs met de interpretatie van de kijkers worden vergeleken. Tot slot blijft het voor dit onderzoek lastig dat ‘de journalistiek’ niet bestaat. Aan de ene kant wordt in dit onderzoek bestudeerd of de vlogs kenmerken hebben van journalistieke producties. Aan de andere kant blijkt dat de journalistiek zichzelf aan het heruitvinden is. De scheidingslijn tussen een nieuw journalistiek genre en een nieuw genre dat niet journalistiek is, is daarom dun. Ik heb geprobeerd dit te ondervangen door te richten op de basisprincipes van de journalistiek en daarnaast zowel eigenschappen van vlogs als televisiejournalistiek mee te nemen. Hierdoor kan er gekeken worden of er gemeenschappelijke kernwaarden zijn en in welke mate het genre vernieuwend is.

154 P. Lucassen and T. Olde-Hartman, Kwalitatief onderzoek (Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007), 112. 155 Deuze, Wat is Journalistiek, 149. 156 Limor Peer and Thomas Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 45-63.

4. Resultaten

4.1. Doelstellingen journalistieke organisaties In deze paragraaf zal worden gekeken naar de (journalistieke) doelstellingen die de journalistieke organisaties hebben met hun vlogs. Hiervoor zijn beleidsdocumenten en eerdere interviews die zijn verschenen geanalyseerd. Ook wordt er gekeken of de teksten iets zeggen over de innovatie van de journalistiek.

4.1.1. Rauwkost Uit eerdere interviews komt een duidelijk format voor de video’s naar voren. Rauwkost moest een nieuws- en actualiteitenprogramma voor jongeren worden waarin zes bekende YouTubers de actualiteit op hun manier behandelen.157 Volgens de bedenker en eindredacteur Selli Altunterim had het programma een uniek karakter: “Het is het eerste actualiteitenprogramma met jonge YouTubers én het eerste programma waarin de publieke omroep samenwerkt met YouTubers.”158 Presentator Veras zegt dat het goed voelt serieuze video’s als deze maken. In zijn ogen wordt met Rauwkost het verhaal achter het nieuws verteld.159 Belangrijk om nog een keer te benoemen is dat de meeste video’s van Rauwkost geen vlogs zijn. Hier wordt uitgebreider bij stilgestaan bij de inhoudsanalyse en de interviews met de makers. Het programma had dus als doel achtergrondinformatie over het nieuws en de actualiteit te vertellen. Er valt voor te pleiten dat dit een journalistiek doel is. Eenzelfde vraag kan bijvoorbeeld bij talkshows over de actualiteit worden gesteld. Een talkshow hoeft niet altijd journalistiek te zijn, maar dit kan zeker wel het geval zijn.160 Het brengen van achtergrondinformatie over actuele onderwerpen is namelijk iets dat aan journalisten toegeschreven kan worden. Meer duidelijkheid kan worden verkregen met het interview van de makers. Wat wel wijst op een journalistieke karakter is dat Altunterim vroeger voor Nieuwsuur werkte. Daarnaast geeft hij in een eerder interview aan dat hij ervan overtuigd was dat er een markt is voor een nieuwsprogramma voor jongeren. “Ik heb gezien dat jongeren geïnteresseerd zijn in actualiteiten. Maar ze kijken niet naar programma’s als Nieuwsuur, de meesten kennen dat programma niet eens. Daarom wilde ik populaire YouTubers koppelen aan het nieuws.”161 Op basis van deze uitspraken is al met meer zekerheid te stellen dat het programma een journalistieke doelstelling heeft, namelijk het brengen van nieuws. In eerdere interviews worden er enkele uitspraken gedaan over de makers van het programma. Door Hella Hueck werd er een vraagteken gezet bij het gebruik van de bekende vloggers. Zij zegt: “Hoe weet ik nu wat oprecht is? De ene week maak je een video waarin je reclame maakt voor Domino Pizza's of Coca Cola en het andere moment ben je aan het werk voor de NTR."162 Dit is dus in strijd met heersende opvattingen over een journalist. Van een journalist is een belangrijk kenmerk dat hij of zij onafhankelijk is. Een van de YouTubers, Veras, benoemt duidelijk dat hij geen journalist is waardoor deze subjectiviteit geen probleem is. “Ik maak sowieso geen

157 “Online tv met YousToub.” 158 “Bekende YouTubers bespreken actualiteiten in Rauwkost.” 159 “Veras: ‘Met Rauwkost maken we YouTube serieus,” 7 Days, last modified May 16, 2016, http://www.sevendays.nl/lifestyle/veras-met-rauwkost-maken-we-youtube-serieus. 160 Raymond Kuhn and Rasmus Kleis Nielsen, Political Journalism in Transition: Western Europe in a Comparative Perspective (London: The Reuters Institute, 2010). 161 “NPO vindt 10.000 views te weinig.” 162 “Vloggen voor journalisten vergt voorwaarden.”

35 journalistiek. Wat ik doe is entertainment.”163 In een ander interview bevestigt hij dit eveneens. Hij is van mening dat het meewerken aan een journalistiek programma als Rauwkost hem nog geen journalist maakt. Ook Altunterim visie over vloggers is hierbij interessant: “Vloggen is een mening en heeft een gebrek aan inhoud.”164 Maar in hoeverre was het beginnen met vlogs op YouTube een poging tot innoveren van de NPO/NTR? Volgens Veras was het uitzenden van het programma op YouTube voor de NPO nog niet zo vanzelfsprekend. “Bij de NPO wilden ze Rauwkost eerst alleen op hun eigen site tonen. Toen hebben wij aan de hoge bazen in Hilversum geopperd: Is het niet slimmer alles op YouTube te zetten? Daar gebeurt het!”165 In het jaarverslag van de NTR (2016) wordt er beschreven dat aanwezigheid op internet en sociale media als YouTube steeds belangrijker gaat worden, zeker als zij jongeren willen blijven bereiken. “Zij kijken meer naar YouTube dan naar lineaire tv. Dus zijn we dit voorjaar in samenwerking met de NPO begonnen met Rauwkost, actualiteiten gebracht door YouTubers. Ook in 2017 zal de NTR doorgaan met ontwikkelen voor YouTube.”166 Op de website van de NTR staat eveneens beschreven dat YouTube steeds belangrijker voor jongeren wordt als nieuwsplatform. “Met Rauwkost speelt de NTR hier op in, door jongeren in een persoonlijke en betrokken vorm te benaderen met serieuze en opvallende actualiteiten.”167 Allereerst valt te zeggen dat de NTR zich bewust is van de ontwikkelingen die spelen op het gebied van nieuwe platformen voor de journalistiek. Ook is vast te stellen dat Rauwkost in eerste instantie door de NTR en door de bedenker als een journalistiek programma is bedoeld. Het opmerkelijke is alleen dat er door de makers wordt gezegd dat de presentator(en) geen journalisten zijn. Kan een programma wel journalistiek zijn als de makers zichzelf niet als journalisten zien?

4.1.2. Keesvlog EenVandaag had twee verschillende vlog-initiatieven. JijVandaag had de jonge vlogger Tim die zich richtte tot zijn leeftijdsgenoten. Dit bleek geen groot succes. In een mailwisseling vertelde een redacteur mij: “Wat betreft Tim: dat is voor ons - en ook voor Tim, die nog wel werkzaam is voor AVROTROS - een afgesloten project waar we niet meer uitgebreid over gaan communiceren. Je kan dus beter een andere casus zoeken, zoals Boonman. Zijn vlogs zijn succesvol.” Om deze reden heb ik besloten te focussen op de vlogs van Kees Boonman. Het is interessant dat vlogs die zich richten op de volwassen doelgroep, succesvoller lijken te zijn dan de vlogs die zich richten op de jongeren. De vlogs van Boonman focussen op wat er in de politiek gebeurt, in tegenstelling tot Rauwkost dat zich op de bredere actualiteit focust. Boonman is van huis uit journalist en politiek commentator van de Haagse politiek. Daarnaast is hij docent journalistiek en nieuwe media aan de Universiteit Leiden en expert op het gebied van online journalistiek.168 Hier is een duidelijk verschil met het format van Rauwkost. De achtergrond van deze vlogger is dus wel journalistiek. Boonman zegt in eerdere interviews niet letterlijk of hij zichzelf als journalist tijdens de vlogs ziet. Hij noemt zichzelf een ‘verteller’: “ […] daarnaast probeer ik nu met korte vlogs op een andere manier iets over politiek te vertellen. […] het is een uitdaging om in een paar minuten in beeld en met

163 “Vloggen voor journalisten vergt voorwaarden.” 164 “Zijn vloggers de toekomstige journalisten?,” Medium.com, last modified on June 12, 2017, https://medium.com/@josevanhierden/zijn-vloggers-de-toekomstige-journalisten-328175741be2. 165 “Veras: ‘Met Rauwkost maken we YouTube serieus.” 166 “NTR Jaarverslag 2016,” NTR, accessed on December 28, 2017, https://indd.adobe.com/view/20b09952- 4db4-4b13-aab6-66e292bc295b. 167 “Bekende YouTubers bespreken actualiteiten in Rauwkost.” 168 “Kees Boonman,” Parlement en Politiek, accessed on December 28, 2017, https://www.parlement.com/id/vier7e98aixy/k_kees_boonman.

36 een persoonlijke toon op zoek te gaan naar de plek waar het nieuws zich afspeelt. […] Ik ben in die vlogs meer een verteller en ik loods de kijker mee door een onderwerp. […]169 In het interview zal worden besproken over of hij naast verteller zichzelf ook als journalist ziet. Net als voor de NTR is ook voor de AVROTROS innovatie naar eigen zeggen een belangrijk onderwerp. “AVROTROS heeft in 2016 besloten te onderzoeken met welk flexibel redactie- en productiesysteem de redacties van de programma’s EenVandaag, Opsporing Verzocht, Opgelicht?!, Radar, Zorg.nu […]. Uitgangspunten voor dit systeem zijn: online first, produceren en publiceren vanaf elke locatie […].”170 Over vlogs wordt niet specifiek gesproken. Duidelijk wordt dat ook de AVROTROS innovatie een belangrijk onderwerp vindt. De vlogs kunnen daarvan als voorbeeld worden gezien, hoewel dit niet specifiek vermeld staat. Een belangrijk verschil met Rauwkost is dat de vlogger een journalistieke achtergrond heeft. Dit zou voor een journalistiek karakter van de vlogs kunnen pleiten. Aan de andere kant benoemt de vlogger ook weer dat hij zijn eigen rol vooral als ‘verteller’ ziet, wat zou kunnen betekenen dat Boonman voor de vlogs uit zijn rol als journalist stapt.

4.1.3. Formatievlogs De Formatievlogs van de NOS is een ander initiatief waarin vloggen gecombineerd wordt met politieke verslaggeving. Journalisten Vincent Rietbergen, Xander van der Wulp en Joost Vullings waren gezamenlijk de Formatievloggers. De vlogs waren erg succesvol en wonnen zelfs de VOJN (Vereniging Online Journalisten Nederland) award voor de beste vlog op het gebied van internetjournalistiek. Van der Wulp zegt hierover: "De jury zei eraan te hebben getwijfeld of de vlogs echt journalistiek zijn en noemde het 'schoolpleinlol', maar dat is natuurlijk een deel van het succes […]. Via de vlogs hebben we gedurende de campagne en tijdens de formatie alle belangrijke ontwikkelingen op een vrolijke manier onder de aandacht proberen te brengen. Gezien de vele positieve reacties is dat regelmatig gelukt. En uiteindelijk geef je alle belangrijke inhoud ook mee.”171 Desondanks kwam er meer commentaar op het journalistieke karakter van de vlogs. Zo schrijft een journalist van het Nederlands Dagblad: “De vlog is een luchtige mix van analyses, speculaties, filosofische gedachtespinsels, leuke insider-weetjes en grappen. Een leuke vernieuwende, maar niet al te hoogdravende vorm van politieke verslaggeving.”172 Innovatie is voor de NOS een belangrijk onderwerp.173 Toch was er vanuit de NOS geen duidelijke strategie om te beginnen met vloggen. “Er was geen script, laat staan een plan en er was al helemaal geen overleg met de NOS-leiding toen ze begonnen met vloggen.”174 Op Villamedia staat beschreven dat de vloggers groen licht vanuit Hilversum kregen na de eerste vlog. Maar: “Een duidelijke doelstelling van de NOS is er niet, ook is het onduidelijk hoe lang ze hiermee door mogen gaan.”175 Marcel Gelauff bemoeide zich als NOS-hoofdredacteur inhoudelijk niet met de Formatievlogs, maar stelde dat de Formatievlog te zien was als een journalistieke vernieuwing. Hij

169 “Kees Boonman vlogt erop los voor EenVandaag,” Avrobode, last modified May 23, 2017, https://www.avrobode.nl/in-avrobode/kees-boonman-vlogt-erop-los-eenvandaag/. 170 “Innovatie,” Avrotrosjaarverslag, accessed on December 29, 2017, http://avrotrosjaarverslag.nl/innovatie/. 171 “Formatievloggers NOS winnen VOJN Award voor Beste Vlog,” NOS, October 12, 2017, https://nos.nl/artikel/2197544-formatievloggers-nos-winnen-vojn-award-voor-beste-vlog.html. 172 Verdriet in Bunschoten, pijn en Formatievlog, Nederlands Dagblad, June 13, 2017, http://academic.lexisnexis.nl/. 173 “NOS plannen voor 2014 en volgende jaren,” Over de NOS, accessed December 28, 2017, https://over.nos.nl/organisatie/beleidsplan. 174 “We willen met jullie op de foto,” Villa Media, last modified June 8, 2017, https://www.villamedia.nl/artikel/we- willen-met-jullie-op-de-foto. 175 “We willen met jullie op de foto.”

37 zegt over de eerder genoemde prijs: "Het is vooral een erkenning van de durf om andere journalistieke vertelvormen te kiezen."176 Er kan dus geconcludeerd worden dat de vlogs een journalistiek doel hebben, hoewel deze niet vooraf was opgesteld. Innovatie is verder voor de NOS van belang, maar dit is niet direct te linken aan het ontstaan van de vlogs. Wel geeft Gelauff aan dat het een journalistieke vernieuwing is en ook de vloggers lijken te vinden dat journalistiek best op een luchtige manier kan worden uitgeoefend.

4.2. Resultaten inhoudsanalyse 4.2.1. Resultaten eerste ronde inhoudsanalyse In Bijlage 2 staan alle bevindingen van de eerste en tweede ronde van de inhoudsanalyse. Ik sta allereerst stil bij de eerste fase. Hiervoor zijn alle achttien afleveringen een eerste keer bekeken en de tabel is voor een eerste keer met deze observaties ingevuld. Hieruit ontstonden enkele nieuwe categorieën die voor de tweede ronde zijn meegenomen. In deze paragraaf zal daarom worden besproken welke extra categorieën dit zijn. Daarna zullen de belangrijkste inhoudelijke bevindingen van zowel de eerste als tweede ronde worden besproken. Zo hoeven resultaten niet dubbel te worden besproken en zijn de bevindingen een tweede keer gecheckt. De vooraf opgestelde categorieën bleken veel eigenschappen van de video’s te omvatten. Toch kunnen enkele toevoegingen worden gedaan. Bij de analyse van Rauwkost viel op dat de titels vaak slecht de lading van de inhoud dekten. In sommige titels stonden bijvoorbeeld de woorden ‘seks’ of ‘drug’ terwijl de video daar nauwelijks over ging. Het leek erop dat de titels geen informerend doel hadden, zoals je bij een journalistieke titel zou verwachten, maar vooral het doel hebben mensen op de link te laten klikken. Een nieuwe categorie werd daarom ‘titel’. Deze categorie is zowel geplaatst in de tabel van journalistieke eigenschappen als die met vlog-eigenschappen, aangezien deze voor beide te definiëren viel. Bij nieuwsvideo’s lijkt het aannemelijk dat de titel het nieuws of de inhoud weergeeft. Voor een vlog is het vermoedelijk logischer dat de titel vooral ‘clicks’/views moet trekken. Een laatste nieuwe categorie is ‘fragmenten’. In veel video’s werden fragmenten gebruikt. Interessant hierbij was dat er soms fragmenten uit entertainment (videoclips, comedy) werden ingevoegd, en aan de andere kant beelden van nieuwsorganisaties. ‘Fragmenten’ is dus zowel bij de eigenschappen van de vlogs als bij de journalistieke eigenschappen als nieuwe categorie toegevoegd. Als een video vooral gebruik maakt van fragmenten van nieuwsorganisaties, mag ervan uit worden gegaan dat de video een meer journalistiek doel heeft dan wanneer er alleen maar comedy in gebruikt wordt om de video leuker te maken. Verder viel op dat er geen duidelijke verschillen tussen de best en de slechts bekeken afleveringen. Van elke serie zijn de afleveringen zo goed als hetzelfde opgebouwd en kwamen de vlog- of journalistieke elementen steeds terug. Er hoeft dus niet gefocust te worden op de effecten op het succes binnen een bepaalde serie van vlog- of journalistieke eigenschappen. Wel kan het verschil in populariteit tussen series nog steeds worden meegenomen. Daarnaast moet worden opgemerkt dat voor Rauwkost de twee best bekeken afleveringen mogelijk werden bepaald door de titel, waarin ‘seks’ en de titel waarin ‘drug’ staat. Ook zijn er bij Rauwkost twee afleveringen die afwijken van de reguliere opbouw van het programma. Deze eindigde als vierde en vijfde in de selectie, en waren dus gemiddeld en slecht bekeken. Dit wordt tijdens de analyse in het achterhoofd gehouden.

4.2.2. Resultaten tweede ronde inhoudsanalyse De meest interessante resultaten van de analyse worden hier besproken. Dit betreffen de uitkomsten die duidelijk wat over het vlog- of journalistieke karakter van de video zeggen en hiermee

176 “Formatievloggers NOS winnen VOJN Award voor Beste Vlog.”

38 voortborduren op de eerder besproken literatuur. Door deze aanpak kunnen er soms per serie andere elementen worden besproken, maar in de vergelijking zullen de verschillen en overeenkomsten tussen de vlog-initiatieven duidelijk worden. In Bijlage 5 is daarnaast een overzicht te vinden van de gehele inhoudsanalyse. In deze paragraaf zal eerst in worden gegaan op de journalistieke eigenschappen voor elk serie en daarna een vergelijking worden gemaakt. Hetzelfde zal worden gedaan bij de vlog-eigenschappen. Hierna worden deze twee met elkaar vergeleken.

4.2.2.1 Journalistieke eigenschappen Rauwkost Allereerst bekijk ik of Rauwkost voldoet aan de vijf journalistieke basiswaardes. Ik begin bij de waardes ‘nieuwheid’ en nieuwswaardigheid. Van de zes video’s waren twee video’s een vlog die specifiek ging over de belevenissen van de YouTubers. Hierdoor vallen in deze video’s strikt gezien geen nieuwswaardes en nieuwe informatie te herkennen. Je zou kunnen stellen dat de video de nieuwswaarde ‘beroemdheden’ heeft, maar doordat de onderwerpen ook nog eens ‘vakantieplannen of ‘nieuwjaarswensen’ zijn, voelt dit nog minder urgent. De overige video’s bevatten allemaal geen ‘nieuwe’ onderwerpen. Wel zijn het vaak bronnen die een persoonlijke draai aan het onderwerp geven, waardoor het vooral een achtergrondverhaal wordt. De onderwerpen bevatten hiermee weinig nieuwheid, maar er zijn wel nieuwswaardes te herkennen. De nieuwswaarde ‘slecht nieuws’ is in meerdere afleveringen te herkennen. Daarnaast moet een journalistiek product ‘eerlijkheid’ omvatten. In drie video’s wordt maar een kant van de zaak belicht. Zo wordt er alleen gesproken met tegenstanders van Geert Wilders in een video over racisme. In een video wordt het onderwerp duidelijk van twee kanten belicht. Hierbij gaat het over of YouTubers snoep mogen laten zien in hun video. Beide visies hierop worden besproken. Tot slot bestaan er nog twee video’s die puur als een vlog zijn te zien, waarin de vlogger enkel zijn of haar eigen belevenissen aan bod laat komen. Hier is het niet nodig en mogelijk meerdere kanten te belichten. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat de presentator van de video’s niet helemaal onafhankelijk blijft. Soms wordt dit gecreëerd doordat de personen die zij interviewen een erg dominante rol spelen. De presentatoren gaan hierdoor makkelijk mee in de meningen van de geïnterviewden. Zo vindt ook de presentator Geert-Wilders-stemmers ‘slecht’. In een andere video komt de eigen mening van de presentator naar voren. Dit gaat over het tonen van snoep in YouTube video’s. De presentator is zelf een YouTuber en door de video met een zak chips in zijn hand af te sluiten, laat hij zien dat hij dit vindt kunnen. Een derde waarde was ‘attributie’. In alle video’s worden er maar weinig feiten en cijfers gegeven. Eigenlijk draaien de meeste video’s om persoonlijke verhalen en visies, waardoor vooral de persoon die in beeld is de informatie geeft. Dit hangt samen met de vierde journalistieke kernwaarde ‘accuraatheid’. Er vallen voor de video’s maar weinig feiten te controleren, doordat er bijna geen cijfers worden gegeven en de meeste informatie vanuit de interviewkandidaten komt. De laatste journalistieke basiswaarde is relevantie. Onderwerpen als racisme en politiek kunnen worden beschouwd als relevant voor het publiek. Doordat de feiten veelal ontbreken in de presentatietekst wordt er maar zelden een bredere context geboden. Hierdoor kan de relevantie van het onderwerp wat in het geding komen. Bij het onderwerp waarbij het gaat over betalen in natura of fraude bij rijscholen, wordt er bijvoorbeeld niet genoemd hoe vaak dit voorkomt. Hierdoor wordt de urgentie minder aangestipt. Bij de twee video’s die alleen maar door de YouTubers gemaakt zijn, waarbij het gaat over vakantieplannen en het nieuwe jaar, valt de relevantie weg. Hierdoor zijn deze video’s duidelijk aan te merken als entertainment. Er valt niet voor te pleiten dat deze informatie echt relevant voor het leven van de kijkers is.

Naast de inhoudelijke journalistieke eigenschappen zijn er eigenschappen die over de vorm gaan. De vorm heeft wel wat overeenkomst met televisiejournalistiek, maar wijkt eveneens op veel punten af. Er is in veel gevallen met een professionele camera gefilmd, maar de meeste shots zijn erg bewegelijk. Daarnaast is de belichting niet altijd goed, waardoor het beeld soms te donker of te licht is. Ook de audio is in de meeste gevallen niet professioneel. Soms is het volume zelfs binnen een video verschillend. Tot slot zijn er in elke video muziek en jump cuts aanwezig. Tegelijkertijd wordt er gewerkt met meer professionele snijshots. Er kan worden gesteld dat de videokwaliteit binnen elke reguliere aflevering erg divers is.

4.2.2.2 Journalistieke eigenschappen Keesvlog Bij de vlogs van Boonman valt op dat de titels van de video’s informatief zijn en duidelijk aangeven waar de video’s over gaan. Als er wordt gekeken naar de nieuwswaardes en ‘nieuwheid’ van de video’s is te zien dat alle video’s over de politiek gaan. Boonman wordt gevolgd als journalist op zijn werkplekken, dat veelal het Binnenhof is. In elke video zit wel een politicus en wordt er over de politiek gesproken. De nieuwswaarde ‘machtselite’ is hierdoor in alle vlogs te herkennen. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld verteld dat er een nieuw NAVO gebouw is of wie de nieuwe Kamerleden zijn. Deze informatie was niet nieuw en de video werd soms ook later dan de gebeurtenis geüpload, maar wel is Boonman er ‘live’ bij. Verder worden er in de vlogs details van deze gebeurtenissen gegeven en reacties van de politici die niet op een ander medium vertoond zijn. Hier kan een nieuwswaardige opmerking tussen zitten, maar in de video’s wordt hier niet de nadruk op gelegd. In de vlogs overheerst het perspectief van Boonman. Hij bepaalt wat er te zien is en welke informatie de kijker hierover krijgt. Hij stelt zich vooral op als journalist en blijft hierdoor redelijk onafhankelijk. Hij geeft bijvoorbeeld zijn mening over de formatie of een politiek: “Ik hoop dat de formatie nog even duurt.” Maar hierdoor kiest hij niet direct een kant. Ook beklaagt Boonman zich over alle veiligheidsmaatregelen voor journalisten bij de NAVO. Er valt te concluderen dat Boonman vooral de mening van een gemiddelde journalist vertegenwoordigt, en niet inhoudelijk een kijker iets probeert op te dringen. Het is moeilijk om wat relevants te zeggen over het rapporteren van twee kanten, omdat het vaak meer een sfeerverslag is zijn er geen voor- en tegenstanders aan te wijzen. Het is hierdoor ook niet nodig twee kanten te rapporteren. Eveneens valt hierdoor lastig een uitspraak te doen over attributie en accuraatheid. De video’s lijken niet te zijn gemaakt om de kijker feiten mee te geven. Tot slot moet er nog stilgestaan worden bij de relevantie van het onderwerp, als er wordt gekeken naar de inhoudelijke aspecten. Een onderwerp als politiek, zoals de opening van het NAVO- gebouw, is zeker als belangrijk aan te merken. Ook valt te stellen dat het goed is dat de kijker meer informatie krijgt over de werkwijze van een journalist. Echter worden beide aspecten maar weinig benadrukt. Door meer context te geven over bijvoorbeeld de NAVO, maar ook over Boonman zou het voor de kijker relevanter worden. Voor de aspecten van de vormgeving vallen een paar dingen op. Allereerst wordt snel duidelijk dat er niet gefilmd is met een professionele camera. De beelden zijn vaak schokkerig, onscherp en slecht belicht. De audio is niet altijd van goede kwaliteit en wordt soms wat verstoord door de muziek die wordt gebruikt. Verder wordt er in de montage af en toe gewerkt met jump cuts.

4.2.2.3 Journalistieke eigenschappen Formatievlog Bij de Formatievlog is in iedere vlog de formatie het onderwerp. Er zitten voortdurend politici in de vlogs en er wordt veel over hen gesproken. Hierdoor is de nieuwswaarde ‘machtselite’ te herkennen. De informatie uit de video’s is vaak een samenvatting van de week. Hierdoor speelt ‘nieuwheid’ niet

40 de grootste rol. Er zitten wel unieke uitspraken in, omdat ze bij heel veel momenten van de formatie aanwezig zijn. Hier kunnen dus ook nieuwswaardige uitspraken tussen zitten.177 De meeste informatie die verkregen wordt, is van de drie journalisten. Hun visie op de formatie wordt gevolgd. In de vlogs wordt geen kant gekozen voor bijvoorbeeld een partij. Wel worden er humoristische en wat subjectieve/interpretatieve opmerkingen over politici en de formatie gemaakt. Zo zeggen ze bijvoorbeeld: “De debatten zijn allemaal niet inhoudelijk” of over Jesse Klaver “Dat is een beginnersfout.” Toch lijken dit opmerkingen te zijn die een journalist ook zou kunnen maken. Als er wordt gekeken naar de attributie worden er in deze video’s niet heel veel feiten genoemd. Als er feiten worden genoemd, of wordt beweerd dat bepaalde uitspraken zijn gedaan, dan wordt dit direct ondersteund met fragmenten. Sowieso worden in de Formatievlogs opvallend veel beelden van professionele nieuwsorganisaties gebruikt. Hierdoor lijkt de accuraatheid van deze gegevens direct bevestigd te worden. Een enkele keer wordt er besproken waar de formatie nu op stukloopt of waar ze over aan het onderhandelen zijn. Of deze interpretaties kloppen, is lastig te controleren. De relevantie van de vlogs wordt goed duidelijk gemaakt. Politiek valt te zien als een belangrijk onderwerp voor burgers. Daarnaast wordt het onderwerp relevant gemaakt doordat de journalisten veel context geven. Zo wordt er aan het begin verteld hoe lang de formatie al bezig is. Ook de fragmenten dragen bij aan de context. Bij de vorm van de Formatievlogs valt op dat er niet met een professionele camera is gewerkt. De beelden zijn soms schokkerig, onscherp of slecht belicht. Dit staat in contrast met de fragmenten met professionele beelden. Verder worden er straight cuts en jump cuts gebruikt in de overgangen. De audio is soms wat van slechte kwaliteit doordat er bijvoorbeeld wind te horen is.

4.2.2.4 Vergelijking journalistieke eigenschappen Door de inhoudsanalyse is een eerste inzicht verkregen in de journalistieke eigenschappen van de vlogs en de overeenkomsten en verschillen tussen de series. Zowel de vlogs van Boonman als de Formatievlogs hebben politiek als onderwerp. Hierdoor hebben zij dezelfde nieuwswaarde. Bij Rauwkost had een deel van de onderwerpen ook nieuwswaarde, zoals slecht nieuws. Voor alle drie de vlogs leek ‘nieuwheid’ niet het belangrijkste doel. Bij de twee vlogs over de politiek, lijkt het in beide gevallen af te hangen of een politici net een belangrijke uitspraak voor de camera van de vlog doet. Bij Rauwkost leken veel onderwerpen al eerder behandeld, en kon ook alleen een uitspraak van een geïnterviewde nieuwe informatie opleveren. Bij Rauwkost was te zien dat de presentatoren niet helemaal onafhankelijk waren, maar dat dit vooral kwam doordat zij meegingen met de visie van de geïnterviewde. Een keer was de presentator vanuit eigen belang bij het onderwerp betrokken. In de Formatievlogs en Keesvlogs gaan de journalisten niet mee met de geïnterviewden. Hier zit juist meer het contrast tussen de journalisten en de politici in verwerkt. In beide vlogs komen daardoor de visie van de mannen wel duidelijk naar voren. Maar dit heeft vooral betrekking op de formatie, het journalistieke werk of het gedrag van een politici. Zij laten zich niet inhoudelijk uit. Voor alle video’s was het moeilijk wat te zeggen over attributie en accuraatheid. Er werden in alle video’s maar weinig feiten genoemd en hierdoor was het niet mogelijk/nodig deze te controleren. Verder waren bijna alle video’s als relevant aan te merken. De vlogs over de politiek zijn dit doordat politiek als iets kan worden gezien dat relevant is voor iemands leven. Bij de Formatievlogs werd er

177 Zo is volgens Vullings (zie Bijlage 6) er een keer het acht uur journaal geopend met beelden van de vlogs. Dit ging over de uitspraak van Zalm. “FormatieVlog #19b: Buma tegen de grond en Zalm's draaiende dienstauto,” YouTube video, posted by “Vincent Rietbergen,” August 14, 2017, https://www.youtube.com/watch?v=C- xLCc_I8oQ.

41 wel wat meer context over de formatie/politiek gegeven, waardoor het onderwerp relevanter werd. Bij Rauwkost waren er twee video’s met minder/geen relevante informatie. De overige onderwerpen waren allemaal van maatschappelijk belang en het is aannemelijk dat deze onderwerpen bij de kijkers spelen. Wel had er met iets meer context een breder kader kunnen worden geschetst. Voor de vorm valt op dat alle drie de series soms audio en beelden van slechte kwaliteit hebben. Ook bevatten ze allemaal jump cuts. Dit wijkt dus voor alle video’s af van de gangbare journalistieke vorm. Rauwkost heeft als enige veel shots die juist weer voldoen aan de eisen van televisiejournalistiek. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat het de enige serie is waarin zichtbaar met een professionele camera wordt gewerkt.

4.2.2.5 Vlog-eigenschappen Rauwkost Als er wordt gekeken naar de vlog-eigenschappen valt bij Rauwkost allereerst op dat de titels sterk gericht waren op het krijgen van ‘clicks’. Vermoedelijk bepaalden de woorden ‘seks’ en ‘drug’ de hoge kijkcijfers van deze afleveringen. In de reguliere afleveringen was het duidelijk dat er slechts deels sprake was van het ‘vlog- format’. Entertainment leek voor de reguliere afleveringen niet het doel. Dit was anders in de vlogs die gingen over de vakantieplannen en nieuwjaarswensen. Hier stonden de presentatoren en hun persoonlijke belevenissen weldegelijk centraal. Deze afleveringen bleken meer aan te merken als entertainment. Wel viel er voor alle afleveringen te concluderen dat er opinies, ideeën en commentaren naar buiten worden gebracht. In de reguliere afleveringen zijn deze vooral van de personen die worden geïnterviewd. In de speciale afleveringen komt dit vanuit de YouTubers. Echter vormen de video’s geen logboek. Dit kwam omdat alle video’s een op zichzelf staand item waren. In de reguliere afleveringen wordt daarnaast ook in de vorm duidelijk dat er niet valt te spreken van een vlog. In veel shots zijn de geïnterviewde en de presentator samen te zien. In de twee specials is te zien dat de vloggers de camera zelf hebben neergezet en zichzelf filmen. Alleen in deze vlogs is een huiselijke omgeving te zien. In geen enkele video is er daarnaast sprake van een follow-me stijl. De YouTuber zit of voor de camera met een vast standpunt of hij of zij neemt meer de rol van de presentatrice aan, waardoor het wat afstandelijker is. Wel zitten in alle video’s effecten in beeld en geluid die aansluiten bij de eigenschappen van vlogs. Zo zit er muziek onder de beelden of zijn er geluiden die de overgang van het shot aangeven. Ook wordt er soms ingezoomd of wordt het beeld versneld. Soms is de kwaliteit van de beelden minder en wordt er (expres) gehaast gefilmd, maar veelal lijkt er niet met een goedkope camera of mobiel gefilmd. In bijna elke video zitten wat vermakelijke fragmenten. Dit zijn bijvoorbeeld beelden (van sketches op) andere YouTube-kanalen. Tot slot is er maar weinig interactie met de kijker. Vooral bij de reguliere afleveringen is dit het geval. Hierbij wordt alleen aan het einde van de video gevraagd om het achterlaten van een reactie of een like. Bij de video die gaat over vakantieplannen worden er wat ‘directere’ tips aan de kijkers gegeven. Een groot verschil is ook dat de presentator hier recht in de camera kijkt en niet zoals in de andere afleveringen naar de geïnterviewde. Hierdoor wordt meer betrokkenheid gecreëerd.

4.2.2.6 Vlog-eigenschappen Keesvlog In de vlogs van Boonman staat hijzelf centraal. Hier draait het hoofdzakelijk om zijn opinie, ideeën en commentaren op wat er plaatsvindt op het Binnenhof, maar ook wordt er af en toe een politici aan het woord gelaten. De meeste video’s bevatten echter niet heel veel informatie, waardoor het soms meer aanvoelt als een sfeerimpressie van het leven van een politiekjournalist op het Binnenhof.

De montage van de vlogs is chronologisch, je volgt hem door de dag heen. Hierdoor zijn de video’s als een logboek te zien. Toch is de informatie over Boonman beperkt. Hij wordt vooral gekarakteriseerd doordat de mensen op het Binnenhof hem kennen. Ook zegt hij af en toe wat over zijn carrière. Zo is te achterhalen dat hij naast journalist ook docent is. Verder staat hij vooral bekend als ‘de journalist’ en die rol heeft hij ook bijna altijd als hij met anderen aan het praten is. Als er wordt gekeken naar de vorm dan voelen de video’s van Boonman als vlog aan. Hij is vaak close in beeld. Toch is hij niet degene die filmt, wat bij een gemiddelde vlog wel het geval is. Desondanks is er sprake van een follow-me stijl, want de cameravrouw loopt overal achter hem aan. De omgeving is verder niet heel persoonlijk of huiselijk, maar doordat hij journalist is, is de omgeving zijn werkterrein en krijgt het een persoonlijke noot. Er worden enkele effecten gebruikt, zoals muziek en het versnellen van beeld. Verder wordt er maar weinig betrokkenheid gecreëerd in de video’s. Er wordt niet opgeroepen tot het achterlaten van een reactie of like. Eveneens kijkt Boonman zelden in de camera. Hij heeft vooral interactie met de cameravrouw.

4.2.2.7 Vlog-eigenschappen Formatievlog Bij de Formatievlog valt op dat de titels te zien zijn als entertainment en hoogstwaarschijnlijk gericht zijn op het krijgen van zoveel mogelijk clicks. In de video’s draait het vervolgens om de journalisten. De meeste opinies, ideeën en commentaren komen vanuit hen. Soms voelt de video aan als entertainment door de humor die de journalisten gebruiken. Daarnaast gaan de vloggers in gesprek met politici. In de meeste video’s reflecteren zij vanuit een vaste plek op (hun eigen) fragmenten. Het is als het ware een dagboek met illustrerende beelden. Dit wordt grotendeels chronologisch gedaan. De chronologie tussen de afleveringen wordt ook aangegeven. Af en toe wordt wat persoonlijke informatie van de vloggers gegeven. Zo zijn er beelden te zien van de vloggers die op vakantie zijn. Eveneens is er sprake van zelfreflectie in de vlogs. Hierbij grappen de makers vaak dat de vlogs een gebrek aan inhoud hebben. Als er wordt gekeken naar de vorm dan valt op dat de mannen veelal met zijn drieën in beeld zijn. Het kader is hierdoor wat breder dan een gewone vlog, maar het voelt wel aan als een vlog. Dit komt doordat zij de camera in de hand hebben of op een vaste plek hebben neergezet. Verder kijken de drie journalisten niet alleen naar elkaar, maar ook geregeld in de camera. De omgeving is het werkterrein van de journalisten. Naast de vaste beelden waarop ze op de fragmenten reflecteren, is er sprake van een follow-me stijl. De kijker volgt de mannen bijvoorbeeld door de gebouwen van het Binnenhof. Er worden verschillende effecten in het beeld gebruikt. Zo komt er een abonneer-button in beeld, maar er worden ook beelden versneld. Er worden naast muziek niet veel geluidseffecten gebruikt. Tot slot creëren deze vlogs een duidelijke betrokkenheid met de kijker. Naast dat er veel in de camera wordt gekeken, wordt er opgeroepen tot abonneren. Ook worden reacties van de kijkers in de vlogs behandeld, of wordt er over de kijker gepraat. Soms wordt er ook gevraagd om een mening achter te laten, bijvoorbeeld over de stropdas van een van de vloggers.

4.2.2.8 Vergelijking vlog-eigenschappen Bij zowel de Formatievlog als de video’s van Rauwkost zijn de titels gericht op het verkrijgen van clicks. In alle video’s zijn daarnaast entertainment-aspecten te zien. In de video’s van Rauwkost komt dit het sterkste naar voren door de fragmenten die worden gebruikt en de twee afleveringen waar de

43 vloggers centraal staan. Bij Keesvlog komt dit doordat een deel van de vlog aanvoelt als een sfeerverslag. Hij laat hierbij de kijker ‘meekijken’ maar geeft zelf weinig informatie. Bij de Formatievlogs wordt dit veroorzaakt doordat er veel humor in de vlogs zit. Bij zowel de Formatievlogs als bij Keesvlog staan de journalisten centraal. Zij geven het grootste gedeelte van de informatie. Bij Rauwkost zijn de presentatoren een stuk meer op de achtergrond. Toch wordt er in alle drie de series niet heel veel persoonlijke informatie gegeven. Bij Keesvlog en de Formatievlogs bestaat de persoonlijke informatie vooral uit informatie over het werk van de mannen. Doordat er humor en zelfreflectie in de Formatievlogs zit, krijg je de indruk dat je deze personen het beste leert kennen. De cameravoering is bij alle drie de vlogs anders. De Formatievlog is de enige waarbij de makers altijd zelf filmen. Bij Rauwkost is dit alleen in de twee specials het geval. Bij de video’s van Keesvlog is dit een enkel fragment, als de cameravrouw niet mee mag bij de NAVO. Ondanks dat is er zowel bij Keesvlog als de Formatievlogs veelal sprake van de follow-me en dagboek-stijl. Je volgt hen gedurende een werkdag/week. Bij Rauwkost is dit niet het geval. Bij de Formatievlogs en Keesvlog is er vermoedelijk met een mobiel gefilmd. In alle series worden effecten gebruikt. In Rauwkost en de Formatievlogs zitten de meeste effecten. Dit kan gaan om het versnellen van een beeld of het plaatsen van een like-button in beeld. In alle drie de vlog- initiatieven wordt muziek gebruikt. Geluidseffecten worden in alle drie de series heel weinig tot niet gebruikt. Tot slot kunnen is te stellen dat er bij de Formatievlogs de meeste interactie met de kijker wordt gecreëerd. Zij kijken als enigen hun kijker veel direct in de camera aan. Daarnaast hebben ook alleen zij het over de reacties van kijkers of hebben ze het in de video over ‘de kijker’.

4.2.2.9 Algehele vergelijking inhoudsanalyse Het is duidelijk geworden dat alle series zowel vlog- als journalistieke eigenschappen bezitten. Omdat de initiatieven niet hetzelfde zijn en in de vorige paragrafen al een vergelijking is gemaakt, zullen hier de series hoofdzakelijk apart worden besproken en alleen wanneer relevant worden vergeleken. Op basis van de inhoudsanalyse is het lastig Rauwkost als een journalistieke vlog te bestempelen. Dit komt doordat bij Rauwkost zowel belangrijke aspecten van de vlog als de journalistiek basiswaarden ontbreken. Er wordt bij Rauwkost met een deel van de journalistieke basiswaarden rekening gehouden. Zo hebben de meeste onderwerpen nieuwswaarden en zijn deze relevant voor de doelgroep. Toch schiet het programma te kort als het gaat over eerlijkheid en onafhankelijkheid. Dit komt doordat er vaak een verhaal/persoon erg centraal in de video’s staat. Qua vorm was te zien dat Rauwkost in vergelijking tot de andere series het meeste lijkt op de gangbare televisiejournalistiek, doordat de camera waarmee gedraaid wordt van betere kwaliteit is. Maar de belangrijkste reden om dit geen journalistieke vlog te noemen is wellicht omdat er wel gebruik wordt gemaakt van vloggers in de video’s, maar dat deze in de video niet vloggen. De vloggers/YouTubers nemen meer de rol van een ‘anoniemere’ presentator aan en de video’s hebben geen onderling verband. Ook het belangrijke kenmerk van interactie met de kijker ontbreekt veelal. Er zitten wel wat eigenschappen in de video die aan YouTube en vlogs relateren, zoals de montage, maar dit maakt de video niet automatisch een vlog. Bij Keesvlog worden er meer journalistieke en vlog-eigenschappen gecombineerd dan in Rauwkost. Zo wordt een groter deel van de journalistieke basiswaarden vertegenwoordigd. Alle afleveringen hebben nieuwswaarden en het onderwerp is, hoewel er meer context had kunnen worden gegeven, relevant voor de kijkers. De vlogs zijn vanuit het perspectief van Boonman, maar doordat hij in de vlogs de rol van een journalist aanneemt komt de onafhankelijkheid niet echt in het

44 geding. Over attributie en accuraatheid valt niet veel te zeggen, maar hier wordt in ieder geval niet mee gebroken. Wel moet worden opgemerkt dat de informatiedichtheid niet heel hoog is. Soms voelt het wat meer aan als een sfeerverslag. Ook moet worden opgemerkt dat de kwaliteit van de beelden en audio soms laag was, waardoor het afweek van de gangbare televisiejournalistiek. In de video’s zijn belangrijke kenmerken van vlogs terug te zien. Er is sprake van een follow- me stijl en een logboek. Het centrale figuur Boonman neemt de kijker mee door zijn dag. Eveneens wordt er niet gefilmd met een professionele camera en wordt er soms gebruik gemaakt van jump- cuts. Er ontbreekt een belangrijk aspect dat kenmerkend is voor vlogs: de interactie met de kijker. Er wordt weinig in de camera gekeken en niet opgeroepen tot bijvoorbeeld likes. Gebaseerd op de inhoudsanalyse valt te concluderen dat de Formatievlogs ongeveer evenveel journalistieke eigenschappen bezitten als de vlogs van Boonman. Alle Formatievlogs hebben nieuwswaarden. Soms wordt de relevantie nog wat duidelijker aangestipt dan bij Boonman, door de context die gegeven wordt. Eveneens hebben de journalisten ook in de vlogs de rol van journalist, waardoor de onafhankelijkheid gewaarborgd lijkt. Over attributie en accuraatheid valt niet veel te zeggen, maar de Formatievlogs gebruiken meer fragmenten van professionele nieuwsprogramma’s waardoor het soms ‘feitelijker’ aanvoelt. Net als bij de vlogs van Boonman is de informatiedichtheid niet heel hoog. Dit komt onder andere doordat de jongens onderling veel grappen maken. De kwaliteit is eveneens vergelijkbaar. In de eigen opnames is de kwaliteit van de audio en beelden soms laag. We zien daarnaast dat de drie journalisten centraal staan in de vlogs. Er is sprake van zowel een follow-me stijl als een logboek. De beelden zijn gemaakt met een niet-professionele camera. Een belangrijk verschil met de vlogs van Boonman is dat hier weldegelijk interactie met de kijker wordt aangegaan. Op basis van deze bevindingen is te zien dat journalistieke eigenschappen, vlog- eigenschappen niet uitsluiten en visa versa. De Formatievlog bezat namelijk zowel de meeste eigenschappen van een vlog als die van een journalistiek product.

4.3. Resultaten interviews In deze paragraaf zal worden gekeken in hoeverre de makers zichzelf of de vlogger van het programma als journalist zien. Hierbij wordt ook kort verteld of de makers de video’s als journalistiek zien. Daarnaast zal er uitgebreid worden stilgestaan bij de vooraf opgestelde categorieën over rolopvattingen die passen bij vloggers en journalisten. De volledige interviews zijn de vinden in Bijlage 6.

4.3.1. Journalistieke rolopvattingen Rauwkost Voor Rauwkost is er een interview afgenomen met de eindredacteur en bedenker van het programma Selli Altunterim en met een van de presentatrices, Linda Munck. De presentatoren van het programma werden zowel door Altunterim als Munck niet gezien als journalisten. Zij hadden de rol van presentator. Een deel van de presentatoren is van huis uit vlogger en een deel van hen is YouTuber. Munck is een vlogger, maar noemt zichzelf liever anders. “Doordat vloggers in de offline media niet altijd in positief daglicht worden gezet, noem ik mezelf liever geen vlogger. Ik noem mezelf vaak YouTuber of social/online-influencer, want dat klinkt gewoon net even wat serieuzer.” Munck zag de items van Rauwkost wel als journalistiek. Het is voor haar dus mogelijk dat een niet-journalist een journalistieke video presenteert. De visie van Altunterim is iets gematigder, maar ook hij ziet de video’s als journalistiek: “Wat wij deden is sowieso journalistieker dan wat heel veel YouTubers doen. Wij hebben veel concessies moeten doen, maar we vonden het ook goed om heel mooie en persoonlijke verhalen te laten horen. Het is een combinatie van journalistiek en YouTube,

45 maar dan wel veel inhoudelijker.” De redacteuren van het programma waren wel ‘echte’ journalisten. Ook Altunterim heeft een journalistieke achtergrond. Voor Altunterim was het doel van de video’s: “De groep van twaalf tot zeventien bereiken als Publieke Omroep, door middel van waar wij voor staan als NTR; journalistiek inhoudelijke onderwerpen.” Het journalistieke aspect lijkt hier dus een grote rol te spelen. Dit is ook terug te zien als de lijst van journalistieke rolbeschrijvingen wordt bekeken. In Tabel 3 staan de antwoorden van Altunterim en Munck.

Tabel 3: Analyse journalistieke rolopvattingen Rauwkost Journalistieke rolopvattingen Doel Uitleg Altunterim Munck

Bieden van Volgens Deuze is “Ik liet ze daar vrij in. Als je “Ja, ik vond dat wel analyse, dit een (steeds) een beetje YouTube wil belangrijk.” interpretatie en/of belangrijke(re) rol zijn, dan moet je hen ook opinie volgens de de ruimte geven om hun journalist. eigen mening te geven.” Nieuws en Volgens Deuze is Objectiviteit was “Ja, het was objectief, want informatie snel dit een belangrijke belangrijk. “Wij wilden ons ik had het gevoel dat mijn en/of objectief rol volgens de aan de feiten houden. mening als presentatrice niet verschaffen journalist. Maar dat is wel een belangrijk was.” spanningsveld, want je wilt niet constant hoor- en “Nee. Ik denk dat we er wederhoor in het item.” meestal niet gelijk op zaten.”

Actueel zijn/informatie snel verschaffen was eigenlijk onmogelijk. Kritisch volgen Volgens Deuze is “Ja, tuurlijk, ik ben “Ja, want ik heb hier het van misstanden, dit een (steeds) journalist ik wil misstanden voorbeeld dat we ook wel overheid en belangrijke(re) rol aan de kaak stellen. Maar echt met zo’n expertbureau bedrijven volgens de dat was niet zo makkelijk hadden gesproken. Dat journalist. want je werkt met niet- zette wel kracht aan het journalisten, en daarnaast item.” we hadden een heel beperkt budget.” Opkomen voor Deze rol is in “Journalistiek is in de basis “Ja, ik heb een item gedaan bepaalde mindere mate van het controleren van de waarin ik de moeder van groepen en/of belang volgens macht. Dus als je zou een kind dat ontvoerd was sociaal Deuze. moeten kiezen dan kies je had geïnterviewd. Het heeft zwakkeren voor de burger, omdat je veel met maatschappelijke er bent om de macht te kwesties te maken. Maar controleren. Dat zie je ook niet per se met sociaal in Rauwkost.” zwakkeren.” Publiek Deze rol is in “Ja, de interesses “Ik vind het moeilijk om (intellectueel, mindere mate van ontwikkelen, maar dingen te zeggen over het cultureel, politiek) belang volgens informeren ook vooral” publiek. Ik had altijd het opvoeden en/of Deuze. (kernwaarde NTR). gevoel dat deze video’s niet helpen, zoveel reacties opriepen. Ik interesses van heb nooit goed geweten wat het publiek het publiek ervan vond.” ontwikkelen Zo breed Deze rol is in Ja, maar dan wel gericht “Met mijn Rauwkost video’s mogelijk publiek mindere mate van op een specifieke niet.” bereiken belang volgens leeftijdsgroep. Deuze.

Bieden van Deze rol is in Zowel entertainment als Dat speelde wel een rol. vermaak, mindere mate van informeren is belangrijk. ontspanning belang volgens “Het is 50/50.” en/of Deuze. entertainment Invloed hebben Deze rol is in “Nee, als mensen maar “Ja, ik denk het wel hoor. In (op publiek of mindere mate tot geïnformeerd worden.” de zin van mensen politiek) bijna niet van behoeden, van hé kijk uit belang volgens met wat voor rijschool je in Deuze. zee gaat.”

Uit deze informatie valt te concluderen dat volgens de makers veel journalistieke rolopvattingen een rol spelen. Er is alleen geen duidelijk verschil te zien in de antwoorden bij belangrijke of minder belangrijke rolopvattingen. Overal worden overheersend bevestigende/positieve antwoorden gegeven. Bij de belangrijke rolopvattingen was alleen het actueel zijn volgens beiden niet mogelijk. Daarnaast kan er nog worden stilstaan bij de journalistieke methodes. Hieruit bleek dat er een methode geoorloofd werd die normaal door journalisten niet of weinig geoorloofd werd. Zo was het voor de Munck wel mogelijk om zichzelf voor te doen als iemand anders. Voor Altunterim waren er geen methodes geoorloofd die voor andere journalisten niet geoorloofd waren. Voor Altunterim was het bijvoorbeeld mogelijk geweest om undercover voor dit programma te gaan, maar de vertrouwelijkheid van de bronnen moest altijd beschermd blijven.

4.3.2. Journalistieke rolopvattingen Keesvlog Voor de Keesvlog werd een interview met de vlogger/journalist Kees Boonman en de betrokken redacteur Liesbeth Witteman vanuit EenVandaag afgenomen. Witteman was bij elke video mee om te filmen. Beiden zien Boonman tijdens het maken van de vlogs vooral als journalist. Witteman: “Hij is echt een journalist. Hij is zeker geen vlogger. Hij is gewoon echt bezig met zijn werk.” Beiden vonden daarnaast de vlogs niet ‘pure’ journalistiek, maar wel een (nieuwe) vorm van journalistiek. Witteman: “Journalistiek is heel bewegelijk. Waarom zou ik nu iets doen, wat ik in de jaren negentig heel belangrijk vond, maar nu niet meer relevant is. Dus ik vond onze vlogs heel journalistiek.” Boonman: “Het heeft het karakter van vertellen en beeld. Het is eigenlijk impressionistische journalistiek.” In Tabel 4 zijn hun uitspraken over de journalistieke rolopvattingen te lezen.

Tabel 4: Analyse journalistieke rolopvattingen Keesvlog Journalistieke rolopvattingen Doel Uitleg Witteman Boonman

Bieden van Volgens Deuze is dit “Analyse zou ik bij Kees “Van die drie is het analyse, een (steeds) gebruiken. En interpretatie het meest het interpretatie en/of belangrijke(re) rol van het nieuws.” interpreteren van de opinie volgens de journalist. werkelijkheid.” Nieuws en Volgens Deuze is dit “Heel belangrijk.” “Nee, ik ben niet zo informatie snel een belangrijke rol van objectief. Ik vind en/of objectief volgens de journalist. “Dat hadden we graag neutraal beter.” verschaffen gewild, maar dat is echt ongelofelijk moeilijk.” Kritisch volgen van Volgens Deuze is dit “Ja, dat denk ik wel.” “Kritisch blijven is misstanden, een (steeds) belangrijk. Het moet overheid en belangrijke(re) rol niet te lollig worden.” bedrijven volgens de journalist.

Opkomen voor Deze rol is in mindere “Nee, dat is voor ons niet “Niet met onze vlogs.” bepaalde groepen mate van belang relevant.” en/of sociaal volgens Deuze. zwakkeren Publiek Deze rol is in mindere “Vooral die laatste. Ik vind Vooral het (intellectueel, mate van belang niet dat wij moeten ontwikkelen van cultureel, politiek) volgens Deuze. opvoeden of dat Kees moet interesses. opvoeden en/of opvoeden. Maar ik vind wel helpen, interesses dat Kees de taak had om van het publiek mensen hun interesse te ontwikkelen wekken voor politiek.” Zo breed mogelijk Deze rol is in mindere Heel belangrijk. Ja. publiek bereiken mate van belang volgens Deuze. Bieden van Deze rol is in mindere “Vermaak en entertainment “Nee, dat was geen vermaak, mate van belang wilden we per definitie niet.” doel.” ontspanning en/of volgens Deuze. entertainment Invloed hebben Deze rol is in mindere “Invloed in de zin van dat ze - (op publiek of mate tot bijna niet van de politiek leuk gaan vinden politiek) belang volgens Deuze. en invloed dat ze meer begrip krijgen voor de politiek” (en journalisten).

Er valt te stellen dat een groot deel van de journalistieke rolopvattingen van belang waren bij de vlogs. Opvallend is vooral de sterke afkeur van beiden van het bieden van vermaak en entertainment. Dit is voor hen geen doel van de vlog. Daarnaast was het voor hen niet belangrijk om op te komen voor bepaalde groepen/zwakkeren, maar dit werd meer veroorzaakt door het onderwerp van de vlog. Volgens Boonman zijn de methodes die gebruikt werden bij de vlog overeenkomstig met die van een journalist. Boonman: “Ik opereer hetzelfde als journalist. […], en eigenlijk is mijn werkwijze ook gebruikt in die vlog.” Witteman benadrukt dat ze de regels iets oprekten, zoals het draaien met een al lopende camera/mobiel in de gangen van de Tweede Kamer. Voor het maken van de vlogs noemde zij dat de eerder genoemde methodes niet relevant of aan de orde waren. Undercover gaan heeft bijvoorbeeld weinig zin, aangezien Boonman een bekende journalist is voor politici.

4.3.3. Journalistieke rolopvattingen Formatievlog Voor de Formatievlog is alleen een interview met de maker Joost Vulling afgenomen, omdat er geen eindredacteuren betrokken waren. Vullings geeft aan dat hij zich bij het maken van de video’s als vloggende journalist ziet. Hij zegt verder: “Ik doe het als NOS-er, dus ik zie het als journalistiek. In de vertelvorm is het een lichte variant. De echte hardcore journalistieke informatiedichtheid is beperkt, omdat je een bepaald doel hebt wie je ermee wilt bereiken.” In Tabel 5 is te zien welke journalistieke rolopvattingen relevant voor de Formatievlogs waren.

Tabel 5: Analyse journalistieke rolopvattingen Formatievlog

Journalistieke rolopvattingen Doel Uitleg Vullings

Bieden van Volgens Deuze is dit “Ja, in die zin dus ook echt een soort video-logboek analyse, een (steeds) van de formatie. Niet zozeer opinie, maar wel interpretatie en/of belangrijke(re) rol duiding. Het is verder een verslag.” opinie volgens de journalist.

Nieuws en Volgens Deuze is dit “Ja, het streven naar objectiviteit.” informatie snel een belangrijke rol en/of objectief volgens de journalist. Wekelijkse upload. verschaffen Kritisch volgen van Volgens Deuze is dit “Nee, het was echt een verslag.” misstanden, een (steeds) overheid en belangrijke(re) rol bedrijven volgens de journalist. Opkomen voor Deze rol is in mindere “Nee, zeker niet. Het is geen actie-journalistiek.” bepaalde groepen mate van belang en/of sociaal volgens Deuze. zwakkeren Publiek Deze rol is in mindere Ja. (intellectueel, mate van belang cultureel, politiek) volgens Deuze. opvoeden en/of helpen, interesses van het publiek ontwikkelen Zo breed mogelijk Deze rol is in mindere Ja. publiek bereiken mate van belang volgens Deuze. Bieden van Deze rol is in mindere Ja. vermaak, mate van belang ontspanning en/of volgens Deuze. “Sommige mensen verwarren journalistiek met entertainment serieusheid. Niet dat journalistiek cabaret is, maar waarom moet je altijd een soort boosachtig of zwoel de camera inkijken en heel bombastisch dingen vertellen? Dat doe je thuis ook niet. Uiteindelijk gaat het om de overdracht van informatie en daar kan humor een (transport)middel bij zijn.” Invloed hebben Deze rol is in mindere “Nee, dat is natuurlijk niet de NOS, de NOS is niet (op publiek of mate tot bijna niet van opiniërend. Maar wel in zoverre dat mensen de politiek) belang volgens Deuze. formatie gaan volgen.”

Voor de Formatievlogs worden veel, maar niet alle journalistieke doelstellingen vertegenwoordigd. Zo is het niet het doel zij de overheid kritisch volgen, en eveneens speelt het opkomen voor bepaalde groepen geen rol. De wat minder belangrijke rollen, zoals het bieden van vermaak en het ontwikkelen van het publiek, blijken wel belangrijk zijn. Wat betreft de journalistieke methodes beaamt Vullings allereerst dat hij iets anders te werk gaat. “Je kiest andere momenten om te filmen en je belicht ook andere informatie.” Voor het maken van deze vlogs bleken methodes als undercover gaan niet relevant, door de bekendheid van journalisten. Ook de andere methodes werden volgens Vullings niet gebruikt. Deze zouden volgens Vullings eerder gebruikt worden bij journalistiek waar echt intensief research voor wordt gedaan. Wel werd de vertrouwelijkheid van bronnen bij de vlogs altijd beschermd.

4.3.4. Vergelijking journalistieke rolopvattingen Over het algemeen valt te stellen dat bij alle drie de series er journalistieke rolopvattingen te ontdekken zijn. Zo wilden iedere vlog/vlogger met de video analyse, opinie of interpretatie bieden. Objectiviteit of neutraliteit was ook voor alle makers belangrijk. Eveneens was interesses ontwikkelen van het publiek voor iedere vlog van belang. Het daadwerkelijk invloed hebben op het publiek of het opvoeden van het publiek vonden de meesten net een stapje te ver gaan, maar het speelde indirect wel mee. Verder erkenden alle makers dat het voor hen lastig is actueel te zijn en dat dat ook niet

49 direct geambieerd werd. Tot slot was het opkomen voor bepaalde groepen of sociaal zwakkeren gemiddeld genomen minder relevant. Het eerste punt waarin een duidelijk verschil te ontdekken valt tussen de series is in het kritisch volgen van de overheid. Voor Rauwkost en Keesvlog is dit wel een doel, voor de Formatievlog niet. Iedere serie had daarnaast het doel een zo groot mogelijk publiek te bereiken, maar dit stond niet gelijk aan vermaak/entertainment. Voor de Formatievlogs en Rauwkost was dit een doel maar voor Keesvlog was dit uit den boze. Hieruit is op te maken dat de rolvattingen van Keesvlog dichter bij de belangrijkste journalistieke rolopvattingen blijven. Rauwkost en de Formatievlog hechtten ook waarde aan de minder belangrijke journalistieke rolopvattingen. Verder viel al snel op dat de journalistieke methodes zoals opgesteld, maar weinig van toepassing waren. In relatie tot de vlogs viel er door de makers weinig zinnigs over te zeggen, omdat voor hen bij het maken van de video’s deze methodes niet relevant waren. Zo waren aspecten als undercover gaan onzinnig als de maker een bekende journalist is. Ook speelt het mee dat de series allemaal niet heel dicht op de actualiteit zitten. Bij de Formatievlog zou cruciale informatie worden doorgespeeld naar het Achtuurjournaal en niet een week worden gewacht tot de vlog was geüpload. Er was daarnaast geen sprake van echte onderzoekjournalistiek waarbij bijvoorbeeld het gebruiken van persoonlijke documenten een rol speelt. Wel valt te concluderen dat de makers met journalistieke achtergrond niet ‘losser’ omgingen met de methodes dan wat bleek uit eerder onderzoek van Deuze met journalisten.178 Alleen YouTuber Munck keurde een methode goed die gemiddeld genomen door journalisten werd afgekeurd. Dit verschil zou kunnen zijn ontstaan door haar gebrek aan journalistieke kennis. Aan de andere kant wijkt haar antwoord maar op een punt af, waardoor hier weinig uit geconcludeerd kan worden.

4.3.5. Vlog-rolopvattingen Rauwkost Vervolgens zijn ook de opvattingen die toe te schrijven vallen aan vloggers voorgelegd aan Altunterim en Munck. Een overzicht van de antwoorden die zij gaven is te zien in Tabel 6.

Tabel 6: Vlog-rolopvattingen Rauwkost Vlog-rolopvattingen Doel Altunterim Munck Eigen belang “Nee, ze vonden het “Ja, zeker.” interessant.” Delen van informatie of De presentator deelde wel Er werd wel informatie gedeeld, gebeurtenissen informatie, maar hierover maar dit was informatie die door moesten ze eerst door de de redactie was verzameld. redactie ingelicht worden. Delen van ervaringen en De presentatoren waren geen “Ik was absoluut geen expert. hiermee de kijker wat leren experts en de onderwerpen De items waren ook best vaak waren ook niet per se ‘eigen’. onderwerpen waar ik in eerste instantie niet zoveel mee had.” Connectie aangaan met “Wij wilden uiteindelijk een “Bij Rauwkost waren steeds anderen. vaste scharen fans hebben, die wisselende presentatoren. Dus Rauwkost op een gegeven die kijkers engagement of die moment een beetje los zagen costumers loyalty was veel van de YouTubers.” minders sterk omdat er verschillende gezichten waren.”

In paragraaf 4.3.1 werd gezegd dat Munck en de andere YouTubers bij Rauwkost de rol van presentator hadden en niet van vlogger. Uit deze gegevens valt op te maken dat het grootste

178 Deuze, Wat is Journalistiek, 158.

50 gedeelte van de vlog-rolopvattingen niet of maar half worden vertegenwoordigd. Wat volgens beiden ontbreekt, is de rol van een expert, de presentatoren staan vrij ver van het onderwerp af. Er wordt dus wel informatie gedeeld maar deze wordt niet verder persoonlijk gemaakt door eigen ervaringen. Verder had de video wel als doel connectie aan te gaan, maar in de antwoorden van zowel Altunterim als Munck blijkt dat dit niet gerealiseerd was. Tot slot valt er niet veel te zeggen over het eigen belang van alle presentatoren, maar voor Munck gold dit als belangrijke reden om mee te doen.

4.3.6. Vlog-rolopvattingen Keesvlog Eveneens zijn de rolopvattingen van vloggers aan Witteman en Boonman voorgelegd. Deze antwoorden zijn te zien in Tabel 7.

Tabel 7: Vlog-rolopvattingen Keesvlog Vlog-rolopvattingen Doel Witteman Boonman Eigen belang “Dat voert bij Kees niet de “Nee.” overhand.” Delen van informatie of Het is vooral mensen De rol van verteller wordt gebeurtenissen meenemen achter de aangenomen. schermen, maar Kees legt hierbij wel uit hoe bepaalde uitspraken geïnterpreteerd moeten worden. Delen van ervaringen en “Zeker.” “Uiteraard.” hiermee de kijker wat leren Connectie aangaan met “Ja, dat denk ik wel.” “Nee.” anderen.

In paragraaf 4.3.2. staat dat Boonman zichzelf tijdens het vloggen meer als journalist dan als vlogger ziet. Hier blijken een deel van de vlog-rolopvattingen te gelden voor Keesvlog. Het draait volgens Boonman en Witteman niet om eigen belang. Boonman’s rol is het geven van informatie, waarbij hij ook een expert is. Dit is mogelijk omdat hij in de vlogs zijn eigenlijke beroep van politiekjournalist vertegenwoordigt. Opvallend is verder dat de opvattingen van de twee makers tegengesteld is over het aangaan van een gemeenschap. Het lijkt erop dat er niet duidelijk nagedacht is over het verkrijgen van likes en comments op YouTube. Boonman zegt in het interview over het oproepen tot likes: “Daar heb ik niks mee.” Witteman bevestigt eveneens dat dit niet iets zou zijn dat Boonman zou doen in zijn vlogs en dat ze daar eigenlijk niet over hebben nagedacht.

4.3.7. Vlog-rolopvattingen Formatievlog Tot slot zijn ook de vlog-rolopvattingen met Vullings besproken. Zijn antwoorden zijn te zien in Tabel 8.

Tabel 8: Vlog-rolopvattingen Formatievlog Vlog-rolopvattingen Doel Vullings Eigen belang “Lol in je werk hebben is belangrijk. Gaandeweg merk je dat het voor jezelf wel iets brengt, maar eerst leek het vooral een risico.” Delen van informatie of Er wordt informatie en gebeurtenissen gedeeld. De gebeurtenissen informatiedichtheid is niet altijd hoog. Delen van ervaringen en “Ja, we gaven wel duiding. Van zo werken dingen.” hiermee de kijker wat leren

Connectie aangaan met Toen er reacties op de vlogs kwamen, is daar bewust wat mee anderen. gedaan.

Vullings zag zichzelf als vlogger en journalist. Voor de Formatievlog gaan alle vlog-rolopvattingen grotendeels op. Wel is het zo dat een deel hiervan, zoals de connectie met de kijkers, gaandeweg is ontstaan. Niet al deze doelen waren dus vooraf opgesteld.

4.3.8. Vergelijking vlog-rolopvattingen Allereerst valt te concluderen dat de Formatievlog de meeste aspecten van de vlog-rolopvattingen worden vertegenwoordigd. Vullings benoemt ook als enige dat hij zichzelf als vlogger ziet. De rolopvattingen worden dan ook door Vullings grotendeels bevestigd. Bij zowel Rauwkost als Keesvlog is dit beduidend minder. Opvallend zijn de verschillen tussen Keesvlog en de Formatievlog. Zo stelt Boonman dat het aangaan van connectie en eigen belang geen rol speelt. Witteman bevestigt dit laatste eveneens. Terwijl Vullings juist aangeeft dat dit (uiteindelijk) een belangrijk onderdeel is van de Formatievlogs. De overeenkomst tussen beide vlogs is de rol van expert, doordat zij kunnen opereren in hun vertrouwde rol van journalist. Zij hebben hierdoor veel kennis over de politiek. In vergelijking met Rauwkost is het vooral opvallend dat bij hen de expert ontbreekt. Er is geen relatie tussen het onderwerp van de video en de YouTuber. Tot slot valt te concluderen dat in elke serie informatie of gebeurtenissen worden gedeeld. Wel kan er worden gesteld dat het bij Rauwkost meer gaat om het delen van informatie dan bij de Keesvlog en Formatievlog. Hierbij noemen de makers dat het gaat om het delen van informatie, maar ook wordt door bijvoorbeeld Boonman beweerd dat het een impressie/verslag is. Door Vullings wordt aangegeven dat de informatiedichtheid niet altijd heel hoog is. Hierdoor draait het iets meer om het delen van gebeurtenissen.

4.3.9. Overige opmerkingen Rauwkost, Keesvlog en Formatievlog Er zal hier kort worden stilgestaan bij overige opmerkingen van de makers die helpen mijn hoofd- en deelvragen te beantwoorden.179 Uit het interview met Altunterim wordt duidelijk dat Rauwkost het doel had de doelgroep van twaalf tot zeventien jaar van jongeren terug te winnen. De NPO heeft die groep ‘wegbezuinigd’ en daarnaast is deze doelgroep volgens Altunterim lastig te bereiken, vooral voor de Publieke Omroep. “De commerciële zenders hoeven geen journalistiek te doen. Die kunnen gewoon pranks doen, of mensen belachelijk maken, dat soort zaken. Dat is veel makkelijker omdat de doelgroep dat al gewend is.” De makers van Keesvlog en de Formatievlog richtten zich op een iets minder specifieke doelgroep. Maar voor alle drie de initiatieven werd duidelijk dat bij hun journalistieke organisatie wordt nagedacht over nieuwe manieren om het publiek te bereiken. Alle makers zien hun programma als een nieuw genre of innovatie van de journalistiek. Boonman stelt dat de vlogs niet in de plaats kunnen komen van de ‘feitelijke journalistiek’. Witteman benoemt dat de vlogs vele male journalistieker kunnen zijn dan de traditionele media, doordat het meer inzicht geven in wat er echt gebeurt. “De politici lopen chagrijnig door het gebouw en dan zien ze de camera en dan zetten ze even een glimlach op. Mensen worden opgemaakt, er mag geen puistje te zien zijn.” Ook Vullings ziet de meerwaarde van de transparantie van de vlog. Vullings: “Het

179 Voor elke serie waren nog overige vragen gesteld, die bijvoorbeeld ingingen op opvallende zaken van de inhoudsanalyse. Deze antwoorden zijn allemaal te lezen in Bijlage 6. Veel antwoorden hierop gaven mij extra inzicht in de vlog-series en hielpen mij mijn eerdere bevindingen te checken. Er is voor gekozen hier alleen in te gaan op antwoorden die daadwerkelijk een directe relatie hebben met de hoofd- en deelvragen.

52 zijn tijden waarin journalistiek in zijn geloofwaardigheid wordt aangetast en natuurlijk maakt journalistiek fouten. Met vlogs kan je zien hoe wij journalisten werken. Ik denk die vorm van transparantie heel belangrijk is.”

4.3.10. Algehele conclusie rolopvattingen Tot slot zal een vergelijking worden gemaakt tussen de journalistieke en de vlog-rolopvattingen bij de verschillende series. We zagen dat voor alle drie de series zowel journalistieke rolopvattingen als vlog- rolopvattingen te herkennen waren. Hieruit wordt duidelijk dat de ene rol de andere niet uitsluit. Per serie zijn er echter duidelijke verschillen in hoe deze rollen precies samengaan en hoe de makers hun eigen rol zien. Voor Rauwkost valt te stellen dat er de minste rolopvattingen die bij vloggen horen te ontdekken vielen. Er waren meer journalistieke rolopvattingen, maar hierbij werden ook de minder relevante journalistieke waardes belangrijk gevonden. Zo werden zowel de waarde entertainment als objectiviteit belangrijk gevonden. Ondanks dat beide andere vlogs over de politiek gaan werd duidelijk dat er een groot verschil is tussen de Formatievlogs en Keesvlog. Bij Keesvlog ontbreken een paar belangrijke vlog- rolopvattingen, zoals het doel om een gemeenschap te creëren. Tegelijkertijd werd er bij Keesvlog een ‘strengere’ opvatting over journalistiek op nagehouden. De minder belangrijke journalistieke doelen, zoals het bieden van vermaak was voor Boonman uit den boze. Terwijl het kritisch volgen van de overheid wel een doel was. Er kan worden gesteld dat de rolopvattingen van Keesvlog meer op de ‘harde’ journalistiek zit en tegelijkertijd de rolopvattingen van vloggers minder belangrijk zijn dan bij de Formatievlog. Dit sluit ook aan bij het gegeven dat Vullings zichzelf meer dan Boonman als vlogger beschouwt. Wel was bij beide de rol van expert van belang, dat wordt veroorzaakt doordat de makers vanuit hun eigen beroep met de vlogs bezig zijn. Maar voor Vullings was daarnaast het vormen van een gemeenschap een doel. Verder viel qua journalistieke rolopvattingen iets vergelijkbaars als bij Rauwkost te zien. De meeste journalistieke rolopvattingen spelen een belangrijke rol. Maar het onderscheid tussen belangrijke en minder belangrijke journalistieke rolopvattingen wordt niet gemaakt. Ook voor de Formatievlog was het bieden van vermaak van belang. Wel was het alleen voor de Formatievlog niet het doel de overheid kritisch te volgen. ‘

4.4. Vergelijking resultaten In deze paragraaf zullen alle resultaten van de tekstanalyse, de inhoudsanalyse en de interviews onderling worden vergeleken. We zagen bij Rauwkost dat het programma in eerste instantie als journalistiek is bedoeld. Dit werd aangegeven in eerdere interviews met de makers. Ook tijdens het interview werd duidelijk dat zowel de bedenker als een van de presentatoren het programma als grotendeels journalistiek zag. Eveneens bleken veel journalistieke rolopvattingen vertegenwoordigd te worden door de makers. Tegelijkertijd bleek uit de eerdere interviews en uit de interviews van dit onderzoek dat de presentatoren geen journalisten zijn en zichzelf eerder de rol van presentator toeschrijven in Rauwkost. Dit lijkt aan te sluiten bij de resultaten van de inhoudsanalyse. Hieruit werd namelijk duidelijk dat een paar belangrijke journalistieke basiswaarden niet worden nageleefd. Dit kan goed worden veroorzaakt doordat de presentator in kwestie geen journalist is. Hierdoor denkt hij wellicht minder aan het innemen van een onafhankelijke positie.

Aan de andere kant werd duidelijk dat Rauwkost ook zeker niet als een vlog kan worden beschouwd. Door de makers werd in de (eerdere) interviews benadrukt dat er alleen vloggers en YouTubers worden ingezet voor de serie, en niet dat zij daadwerkelijk vloggen. Dit gebeurt weliswaar in enkele video’s, maar dit zijn uitzonderingen. Dit bleek eveneens uit de inhoudsanalyse omdat belangrijke kenmerken van een vlog niet terug te zien waren. Hoewel de rol van de presentator dus niet de onafhankelijke journalist is, is het ook niet iemand die op persoonlijke wijze iets aan de kijker vertelt. De presentator van de video’s zag zichzelf ook niet als vlogger bij het maken van de items voor Rauwkost en een groot deel van de rolopvattingen die aan vloggen werden toegeschreven werden niet bevestigd. Voor zowel de Formatievlog als Keesvlog is dit anders. Bij Keesvlog was het vooraf niet helemaal duidelijk of de vlogs een journalistiek doel hadden. Het was al wel duidelijk dat de vlogs werden gemaakt door een journalist, maar daarmee was nog niet gezegd dat de vlogs journalistiek waren en dat hij tijdens de vlogs in die functie bleef. Uit de inhoudsanalyse bleek dat de journalistieke basiswaarden grotendeels vertegenwoordigd waren. Dit sloot aan bij de visie van de makers op de vlogs. Zij zien deze als journalistiek en Boonman is tijdens de vlogs in zijn rol van journalist. Dit werd ook duidelijk doordat de belangrijkste journalistieke rolopvattingen door de makers werden onderschreven. Het lijkt erop dat in deze vlogs de journalistieke achtergrond van de maker zorgt voor een grotendeels journalistieke vlog. Wel waren ‘minder belangrijke’ journalistieke rolopvattingen als entertainment niet het doel volgens hen. Verder was te zien dat ook een deel van de eigenschappen van vlogs terug herkennen waren. Boonman is duidelijk het centrale figuur dat werd gevolgd. Daarnaast is ook de filmstijl op veel punten te herkennen als een vlog. Tegelijkertijd ontbreken belangrijke aspecten, zoals het hebben van interactie met de kijkers. Uit de interviews bleek eveneens dat sommige aspecten van vlogs expres werden overgenomen en andere onderdelen juist achterwege werden gelaten. Het niet oproepen voor likes/interactie was iets dat volgens de redacteur niet bij Boonman paste en wat Boonman zelf niet wilde. Hierdoor werden sommige rolopvattingen van vloggers niet bevestigd. Het lijkt erop dat Boonman zichzelf minder als vlogger zag dan als journalist, waardoor de makers minder welwillend waren om alle aspecten van vloggen over te nemen. Dit laatste is een punt waarop de Formatievlog van de Keesvlog verschilt. De makers hiervan lijken het minder erg te vinden aspecten van vloggen over te nemen in de video’s. Vooraf bleek al uit de interviews dat de makers de vlogs als een (luchtig) journalistiek product zagen. Dit sluit aan bij het gegeven dat bij de inhoudsanalyse journalistieke basiswaardes te herkennen waren. Ook bij het interview met Vulling werd bevestigd dat hij het eindproduct als journalistiek zag en zichzelf deels als journalist. Vullings bevestigde ook de meeste journalistieke rolopvattingen. Het verschil met Boonman was hierbij dat hij ook de minder belangrijke journalistieke opvattingen zoals het bieden van vermaak als doel van de vlogs zag en dat het kritisch volgen van de overheid geen doel voor hem was. In verhouding tot de andere series waren voor de Formatievlog bij de inhoudsanalyse en bij de interviews over rolopvattingen de meeste aspecten van vlogs te herkennen. Vullings ziet zichzelf bij het maken van de video’s ook echt als vlogger. Een duidelijk voorbeeld hiervan is verder dat uit zowel de analyse als het interview blijkt dat de interactie met de kijker van belang is. Het zou goed kunnen dat er een link te leggen is met ‘het toestaan’ van deze mogelijkheden en de wat vrijere omgang met journalistieke doelen. Als vermaak ook belangrijk is als journalistiek doel, is het niet gek dat oproepen tot likes en dergelijke in de video te zien zijn.

5. Conclusie

In dit onderzoek is geprobeerd antwoord te geven op de volgende vraag: Hoe zetten journalistieke organisaties binnen de NPO vlogs in en in hoeverre zijn deze journalistiek te noemen? Om antwoord te geven op deze vraag werden er vier deelvragen opgesteld. Dit waren: o Met welke doelstelling zetten journalistieke organisaties zoals de NTR, NOS en EenVandaag vlogs in? o In hoeverre volgen deze vlogs de gangbare opvattingen en praktijken van de journalistiek? o In hoeverre volgen deze vlogs de gangbare ideeën over wat een vlog is? o In hoeverre zien de makers zichzelf – bij het maken van de vlog – als journalist en de vlog als journalistiek? Om deze deelvragen en uiteindelijk de hoofdvraag te beantwoorden, was het allereerst van belang in het theoretisch kader duidelijk uiteen te zetten wat journalistiek is en op basis van welke journalistieke basiswaarden ik de video’s kon beoordelen. Een leidraad voor het opstellen van deze categorieën vormden de onderzoeken van Deuze en Foust.180 Daarnaast werd in het theoretisch kader ingegaan op elementen die meer zeiden over de vorm van een journalistiek televisieproduct. Hierdoor konden de video’s zowel op vorm als basiswaarden die bij journalistiek horen geanalyseerd worden. Daarnaast werd er uitgebreid ingegaan op de eigenschappen die bij vlogs horen. Om tot deze categorieën te komen, werden verschillende onderzoeken gecombineerd. Dit vormde, samen met de journalistieke basiswaarden en kenmerken van de vorm, de basis voor de inhoudsanalyse en hiermee het beantwoorden van de tweede en derde deelvraag. Daarnaast werd voor zowel vloggers als journalisten rolopvattingen in het theoretisch kader besproken, die vervolgens met interviews aan de makers werden voorgelegd. Dit vormde het antwoord op deelvraag 4. In het theoretisch kader werd daarnaast ingegaan op de veranderingen waarin de journalistiek op dit moment aan onderhevig is. Dit zal verderop in deze conclusie worden meegenomen. In paragraaf 4.4. zijn alle resultaten al uitgebreid besproken en vergeleken. Hier zal de link worden gelegd met de deelvragen en een kortere samenvatting van de resultaten worden gegeven. Daarna zullen deze resultaten geïnterpreteerd worden in het licht van de eerder aangehaalde literatuur. Als er wordt gekeken naar het antwoord op de eerste deelvraag, de doelstelling van de programma’s, was te zien dat Rauwkost in eerste instantie als een journalistiek programma is bedoeld. Tijdens de interviews werd eveneens duidelijk dat zowel de bedenker als een van de presentatoren het programma als grotendeels journalistiek zag. Bij Keesvlog was de doelstelling vooraf niet helemaal duidelijk. Maar tijdens de interviews met de maker werd duidelijk dat de vlog het doel had een journalistiek product te zijn. Bij de Formatievlog werd vooraf en tijdens het interview duidelijk dat ook deze serie als (een vorm van) journalistiek kan worden gezien. Alle drie de programma’s hebben dus het doel een journalistieke vlog/serie te zijn. Het doel van Rauwkost was hierbij het tegenovergestelde dan die van Keesvlog en de Formatievlog. Rauwkost wilde met vloggers/YouTubers een journalistiek programma maken. Waar Keesvlog en de Formatievlog een vlog als journalistiek product wilden maken met journalisten. Daardoor was het erg interessant om voor deze drie series te vergelijken in hoeverre zij voldeden aan journalistieke normen en gangbare ideeën over een vlog. Voor de tweede deelvraag werd duidelijk dat in alle drie de programma’s journalistieke basiswaarden te herkennen waren. Bij Rauwkost bleek echter ook een

180 Foust, Online Journalism, 4; Deuze, Wat is Journalistiek.

55 groot deel van de journalistieke basiswaarden niet te worden nageleefd. Dit was bij Keesvlog en de Formatievlog niet het geval. Hier werden bijna alle basiswaarden vertegenwoordigd. Alleen over accuraatheid en attributie viel niet veel te zeggen. Ook qua vorm waren er enkele journalistieke eigenschappen terug te zien in alle drie de series. Maar dit was voor alle drie mondjesmaat. Wel moet er benoemd worden dat Rauwkost als enige zichtbaar met een professionele camera werkte, waardoor zij iets meer overeenkomsten hadden met de professionele televisiejournalistiek. Voor het beantwoorden van de derde deelvraag werd er juist gefocust op de overeenkomsten die de series hadden met gangbare vlogs. Hierbij viel te zien dat Rauwkost niet als vlog te beschouwen viel, doordat er maar weinig vlog-eigenschappen van zowel de inhoud als de vorm te herkennen was. Voor Keesvlog was dit al meer het geval. De belangrijke follow-me stijl was hier terug te zien. De meeste elementen van een vlog waren te herkennen in de Formatievlog. Het duidelijkste voorbeeld was dat deze serie weldegelijk interactie met de kijker aanging, wat in de andere video’s ontbrak. Voor de laatste deelvraag was het van belang hoe de makers tegen hun eigen rol aankeken of de rol van de vlogger/journalist in de video. Hiervoor werden rolopvattingen van vloggers en journalisten aan hen voorgelegd. Hieruit bleek dat bij Rauwkost zowel de rol van journalist als vlogger niet werd aangenomen. Dit werd door zowel de eindredacteur als een van de presentatoren uitgesproken. Wel waren er volgens de geïnterviewden veel rolopvattingen die toe te schrijven vallen aan een journalist. Alleen werd hier geen onderscheid gemaakt tussen belangrijke en minder belangrijke journalistieke rolopvattingen. Van de vlog-rolopvattingen werden er maar weinig door de makers herkend. Voor Keesvlog werd Boonman weldegelijk tijdens de vlogs als journalist beschouwd. Dit werd door beide makers gezegd, en ook werden de belangrijkste journalistieke rolopvattingen onderschreven. Hierbij werd door hen echter een deel van de minder belangrijke opvattingen, zoals het bieden van vermaak, afgekeurd. In mindere mate werden de rolopvattingen van de vloggers bevestigd. Het lijkt erop dat vooral Boonman zichzelf meer als journalist zag dan als vlogger. Bij de Formatievlog zag de maker zichzelf ook als journalist en werd dit eveneens met de aanwezigheid van de meeste journalistieke rolopvattingen bevestigd. Hierbij werd er geen onderscheid gemaakt tussen belangrijke en minder belangrijke rolopvattingen. Zo was het kritisch volgen van de overheid geen doel, maar het bieden van vermaak wel. Tot slot zag de maker zich bij het maken van de video niet alleen als journalist, maar ook als vlogger. Er werden dan ook meer rolopvattingen die bij vloggers horen herkend. Om een oordeel te geven over in hoeverre de vlogs binnen de NPO journalistiek van aard zijn, was het belangrijk de video’s op zowel vlog-eigenschappen als journalistieke eigenschappen te beoordelen. Iets kan heel journalistiek zijn, maar als belangrijke aspecten van een vlog ontbreken, kan het nog niet worden aangemerkt als journalistieke vlog. Met het beantwoorden van de deelvragen werd duidelijk dat Rauwkost niet beschouwd kan worden als een journalistieke vlog. Dit was al eerder duidelijk, aangezien Rauwkost qua opzet geen vlog was. Maar ondanks dat geeft het programma interessante inzichten over ontwikkelingen die plaatsvinden in de journalistiek. In het theoretisch kader is gesproken over de opkomst van burgerjournalistiek. Hierbij werd vooral de vraag gesteld of het mogelijk is burgerjournalistiek als ‘echte journalistiek’ te zien en of deze niet de gangbare waardes ondermijnt. In relatie tot Rauwkost kan worden gezegd dat het voor een programma lastig kan zijn journalistiek te zijn, zonder journalist als presentator. Hoewel het programma journalistiek bedoeld was, schoot het op bepaalde journalistieke vlakken toch te kort. Als dit verder wordt doorgetrokken zou het ervoor kunnen pleiten dat er een risico bestaat dat burgerjournalistiek niet voldoet aan de basiswaarden van journalistiek, omdat hier eveneens geen journalisten aan het werk zijn.

Voor de Formatievlog en Keesvlog valt te concluderen dat zij als een journalistieke vlog te zien zijn, maar onderling toch veel verschillen. Bij beide series werd het duidelijk dat er sprake was van een vlog. Wel bleek de Formatievlog meer aspecten van de vlog overgenomen te hebben dan Keesvlog. Maar zowel qua vorm als inhoud bleef Keesvlog herkenbaar als vlog. Om de hoofdvraag te beantwoorden is het daarom vooral relevant bij deze twee initiatieven stil te staan, omdat deze echt wat zeggen over het journalistieke karakter van zo’n vlog. Beide vlogs waren te definiëren als journalistiek, omdat een groot deel van de journalistieke basiswaarden vertegenwoordigd waren. Wel moet worden opgemerkt dat de waarde accuraatheid en attributie grotendeels ontbraken, maar met deze opvattingen werd ook niet gebroken. Het lijkt erop dat journalisten ook als zij vloggen in staat zijn nog steeds rekening met de basiswaarden te houden. De journalisten van de vlogs bleven zichzelf (hoofdzakelijk) als journalist zien. Doordat zij daarnaast in hun rol van journalist in de vlog functioneerde, werd dit ook gemakkelijk te realiseren. Wel bleek juist uit de rolopvattingen voor journalisten een duidelijk verschil tussen Keesvlog en de Formatievlog te bestaan. Het bieden van vermaak en entertainment was voor de makers van Keesvlog absoluut niet het doel, terwijl dit bij de Formatievlog wel het geval was. De makers van Keesvlog lijken dus iets ‘striktere’ opvattingen te hebben over wat journalistiek is. Deuze benoemde in zijn onderzoek dat het bieden van vermaak voor steeds meer journalisten een (aanvullend) doel aan het worden is.181 Bij de Formatievlog lijken ze dus mee te gaan met deze ontwikkeling, terwijl bij de Keesvlog nog iets meer aan oude opvattingen wordt vastgehouden. Het is dan vermoedelijk hierom dat de vlogs van de NOS meer aspecten van een vlog bevatten. Het oproepen tot likes kan gezien worden als vermaak, en is voor hen dus geen schande. Dit past wat minder bij het serieuze karakter van de vlogs van Boonman. In mijn visie valt de ene vlog hierdoor niet als meer of minder journalistiek te bestempelen. Het zijn de opvattingen van de makers over wat journalistiek is, die uiteindelijk de precies invulling van de journalistieke vlog hebben bepaald. Met deze bevindingen in het achterhoofd is het interessant te kijken hoeveel de journalistiek en de journalist zich dan moet aanpassen bij een nieuwe vorm als de vlog. Wat duidelijk werd is dat zowel Keesvlog als de Formatievlog qua vorm erg afwijken van de reguliere televisiejournalistiek. Naar mijn idee kan daarom de journalistieke vlog, net als Wall bij de journalistieke blog stelde, als een nieuw genre van journalistiek worden gezien. Ook de makers die ik heb geïnterviewd delen deze visie. Het is daarom logisch dat de journalistieke vlog als genre zijn eigen kenmerken in de vorm en inhoud heeft, net als een blog. Ook zou vanuit hier gesteld kunnen worden dat sommige basisprincipes van journalistiek wat meer op de achtergrond kunnen komen, omdat ook eigenschappen van de vlog nu een plaats innemen. Maar ik blijf hierbij van mening dat als er daadwerkelijk gebroken wordt met journalistieke basisprincipes, het product niet meer als een nieuw journalistiek genre kan worden beschouwd. Als zulke belangrijke ideologische waardes wegvallen, onderscheid het eindproduct zich onvoldoende van andere, niet-journalistieke, audiovisuele producties. In het theoretisch kader viel te lezen dat de journalistiek zich in een erg beweeglijke tijd bevindt. Uit de literatuur en interviews is gebleken dat de reguliere media het gevoel hebben dat zij tegenwicht moeten bieden aan de opkomst van burgerjournalistiek. Ook verliezen reguliere media lezers en kijkers. De beste oplossing voor beiden lijkt om mee te gaan in de ontwikkelingen. Zo beschreef Hermida dat journalisten moeten leren omgaan met platforms als sociale media.182 Daarnaast is de ontwikkeling gaande dat de journalisten zich steeds meer als ‘merk’ presenteren. Zij

181 Deuze, Wat is Journalistiek, 158. 182 Hermida, “Social Journalism,” 310.

57 zien dus het belang van interactie aangaan met de kijker op bijvoorbeeld sociale media.183 Op basis van deze informatie lijkt het mij voor nieuwsorganisaties zeker een goed idee om het vloggen als journalistieke vorm te overwegen. Een belangrijk argument om als journalist te gaan vloggen werd gegeven door Vullings en Witteman. Zij benoemden dat juist in tijden waarin de werkzaamheden van reguliere journalistiek soms in twijfel wordt getrokken, het een goed hulpmiddel is om transparant te zijn. Door minder gestileerd te werk te gaan en een kijkje achter de schermen te geven, kunnen de burgers mogelijk weer meer vertrouwen in de journalistiek krijgen. Er zou dus voor gepleit kunnen worden dat deze vorm van journalistiek transparanter is dan het gemiddelde journalistieke item dat op televisie is te zien. Bij het maken van een journalistieke vlog moet er wel rekening gehouden worden de beperkingen die bij dit genre horen. Uit de analyse bleek dat de journalistieke vlogs niet heel hoog scoorden op accuraatheid en attributie. Ook de makers van de Formatievlog en Keesvlog gaven aan dat de informatiedichtheid bij hun vlogs minder hoog was dan bij andere journalistieke producten. Als nieuws dus kort en krachtig gebracht moet worden, is de vlog wellicht niet de meest geschikte vorm. Verder moet er rekening gehouden worden met de basiswaarden van journalistiek en de eigenschappen van vlogs. Alleen als beide onderdelen worden gerespecteerd, komt er volgens mijn verwachting een geloofwaardig en goede video uit. Peer en Ksiazek vonden dat nieuwsvideo’s op YouTube die niet voldeden aan journalistieke basisprincipes maar wel van journalistieke organisaties waren, meer views hadden.184 Dit wordt in mijn onderzoek niet bevestigd. De Formatievlog was op YouTube overduidelijk populairder dan Keesvlog, maar de journalistieke basisprincipes werden evenveel vertegenwoordigd. Wel maakte de Formatievlog meer gebruik van de vlog-eigenschappen. Mogelijk is de verklaring van het succes vergelijkbaar met die van Peer en Ksiazek; er wordt gebroken met verwachtingen en gangbare conventies. Om een succesvolle journalistieke vlog te maken, moet naar mijn mening het overnemen van vlog-karakteristieken niet geschuwd worden. In paragraaf 3.5. zijn de beperkingen van mijn onderzoeksmethode en mijn rol als onderzoeker beschreven. Aanvullend hierop is een beperking van mijn onderzoek dat zowel Keesvlog als de Formatievlog over de politiek gaan en gemaakt is door politieke verslaggevers. Dit kan de resultaten hebben beïnvloed, als bijvoorbeeld politieke journalisten anders tegen journalistiek aankijken dan journalisten van andere specialisaties. Tegelijkertijd was te zien dat Boonman en Vullings al erg andere opvattingen over de journalistieke vlog hadden. Een algemeen beeld van de journalistiek op de journalistieke vlog, en waar deze aan moet voldoen, is met mijn onderzoek niet duidelijk geworden, omdat ik daarvoor met te weinig journalisten heb gesproken. Tot slot bleek het codeboek veel interessante inzichten te geven. De concepten uit de literatuur hielpen de afleveringen te analyseren. Wel moet er bij onderzoek naar nieuwe journalistieke genres extra op gelet worden dat er flexibel met de categorieën wordt omgegaan, omdat het juist een mengvorm is van eerdere categorieën en wellicht nieuwe eigenschappen heeft. Dit heb ik proberen te ondervangen door indien nodig nieuwe categorieën toe te voegen aan de analyse. Echter verdeelde ik deze wederom tussen vlog- en journalistieke eigenschappen. Wellicht was het ook interessant geweest als ik een tabel had gemaakt voor kenmerken van de journalistieke vlog, die niet deze tweedeling maakte, maar keek naar unieke eigenschappen of wellicht kenmerken van andere audiovisuele producties. Desondanks hoop ik met dit onderzoek een belangrijke bijdrage te hebben geleverd aan wetenschappelijk onderzoek naar de journalistieke vlog. Met mijn onderzoek heb ik allereerst een methode opgesteld om journalistieke vlogs te onderzoeken en te karakteriseren. Deze bestond nog niet. Daarnaast heb ik de journalistieke vlog duidelijker gespecificeerd. Mijn methode en de resultaten

183 Hedman and Djerf-Pierre, “The Social Journalist,” 371. 184 Peer and Ksiazek, “YouTube and the Challenge to Journalism,” 46.

58 van mijn onderzoek kunnen de basis vormen voor meer onderzoek naar de journalistieke vlog. Het zou het goed zijn als nieuwe onderzoeken mijn bevindingen aanvullen, aangezien ik onderzoek heb gedaan naar een beperkte hoeveelheid vlogs. Er zouden dus nog veel meer cases van journalistieke vlogs onderzocht moeten worden die gemaakt worden door beroepsjournalisten. Dit hoeven dus niet per se vlogs te zijn die verbonden zijn aan journalistieke organisaties, aangezien de definitie van een journalistieke vlog tot dusver mede is bepaald door hoe een individuele journalist zijn eigen rol ziet en hoe dit naar de praktijk wordt vertaald. Om voldoende cases te hebben is het wellicht goed hiervoor ook naar het buitenland te kijken. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met de verschillen in rolopvattingen tussen journalisten van andere landen.185 Daarnaast zou het interessant zijn om het Nederlandse journalistieke vloglandschap verder in kaart te brengen. Hierbij zouden ook video’s kunnen worden onderzocht die geen journalistiek doel hebben, maar wel door journalisten zijn gemaakt. Er kan hierbij specifiek aandacht worden gegeven aan ‘de journalist als merk’. Hoe zien de video’s van bijvoorbeeld Matijn Nijhuis of Jan Roos eruit? Breken zij duidelijk met journalistieke conventies en wat is hun doel? Proberen ze zichzelf duidelijker als merk hiermee neer te zetten? Ook kan er juist uitgebreider worden gekeken naar vlogs die een journalistiek doel hebben maar niet door journalisten zijn gemaakt. Wordt net als bij Rauwkost door het onderbreken van een echte journalist, sommige journalistieke basiswaardes vergeten? Het moge duidelijk zijn dat de journalistieke vlog zowel voor journalisten als onderzoekers een interessant nieuw (onderzoeks)terrein vormen.

185 Deuze, Wat is Journalistiek, 174.

Literatuur

7 Days. “Veras: ‘Met Rauwkost maken we YouTube serieus.” Last modified May 16, 2016. http://www.sevendays.nl/lifestyle/veras-met-rauwkost-maken-we-youtube-serieus.

Alejandro, Jennifer. “Journalism in the Age of Social Media.” Reuters Institute Fellowship Paper (2010).

Allan, Stuart and Einar Thorsen. Citizen Journalism: Global Perspectives. New York: Peter Lang, 2009.

Atton, Chris. “What is ‘alternative’ journalism?” Journalism 4, no. 3 (2003): 267-272.

Avrobode. “Kees Boonman vlogt erop los voor EenVandaag.” Last modified May 23, 2017. https://www.avrobode.nl/in-avrobode/kees-boonman-vlogt-erop-los-eenvandaag/.

Avrotrosjaarverslag. “Innovatie.” Accessed on December 29, 2017. http://avrotrosjaarverslag.nl/innovatie/.

Bakker, Piet. “Mr. Gates Returns, Curation, community management and other new roles for journalists.” Journalism Studies 15, no. 5 (Spring 2015): 596-606.

Baltatzis, Patrick. “Is Blogging Innovating Journalism?” Innovation Journalism 3, no 4 (May 2006): 1- 11.

Barichello, Eugenia Mariano da Rocha and Luciana Menezes Carvalho. “Understanding the digital social media from McLuhan’s idea of medium-ambience.” Matrizes 7, no. 1. (June, 2013): 235-247.

Blood, Rebecca. “Weblogs and Journalism: Do They Connect?” Nieman Reports 5 (2003): 61-62.

BM. “NPO vindt 10.000 views te weinig,” Accessed on December 27, 2017. http://www.broadcastmagazine.nl/online/npo-vindt-10.000-views-te-weinig/.

Bolter, Jay David and Richard Grusin. Mediation, Understanding New Media. Massachusetts: MIT Press, 2000.

Borden, Sandra. Journalism as Practice: MacIntyre, Virtue Ethics and the Press. New York: Routledge, 2010.

Boven, Johan van. “Nabestaanden MH17 zijn bood op AD-Colunniste.” Last modified July 20, 2017. https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/07/nabestaanden-mh17-zijn-boos-op- ad-columniste.

Bruno, Nicola. “Tweet First, Verify Later? How real-time information is changing the coverage of worldwide crisis events.” Reuters Institute Fellowship Paper University of Oxford, 2011.

Bruns, Axel and Tim Highfield. “Blogs, Twitter, and breaking news: the produsage of citizen journalism.” In Produsing Theory in a Digital World: The Intersection of Audiences and Production, edited by Rebecca Ann Lind, 15-32. New York: Peter Lang, 2012.

Bruns, Axel. News Blogs and Citizen Journalism: New Directions for e-Journalism. Delhi: BR Publishing, 2009.

Buijs, Kees. “Journalist wil vooral vertaler voor het publiek zijn.” Journalistieke kwaliteit in het crossmediale tijdperk (2011).

Charmaz, Kathy. Constructing Grounded Theory, a Practical Guide through Qualitative Analysis. London: Sage, 2006.

Christian, Aymar Jean. “Real Vlogs: The Meaning and Rules of Online Personal Video’s.” First Monday 14, no. 11 (2 November, 2009).

Conboy, Martin. Journalism in Britain: A Historical Introduction. London: SAGE Publications Ltd, 2011.

Crick, Matthew. Power, Surveillance, and Culture in YouTubeTM’s Digital Sphere. Hershey: IGI Global, 2016.

Crone, Vincent. De Kwetsbare Kijker: Een Culturele Geschiedenis Van Televisie in Nederland. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2007.

Dame, Avery. “‘I’m your hero? Like me?’: The role of ‘expert’ in the trans male vlog.” Journal of Language and Sexuality 2, no 1 (2013).

Deuze, Mark, Axel Bruns and Christoph Neuberger. “Preparing for an Age of Participatory News.” Journalism Practice 1, no. 3 (September, 2007): 322-338. https://doi.org/10.1080/17512780701504864.

Deuze, Mark. Wat is Journalistiek? Amsterdam: Het Spinhuis, 2004.

Deuze, Mark. “What is Journalism?” In Cultural Meanings of News: A Text-Reader, edited by Daniel A. Berkowitz, 17-33. London: Sage, 2011.

Deuze, Mark. “What is Journalism? Professional identity and ideology of journalists reconsidered.” Journalism 6, no. 4 (2015): 442-465. DOI: 10.1177/1464884905056815.

Diekerhof, Els and Pieter Bakker. “To check or not to check: An exploratory study on source checking by Dutch journalists.” Journal of Applied Journalism & Media Studies 1 no. 2: 241- 253.

Dijck, José van. “YouTube beyond technology and cultural form.” In After the Break: Television Theory Today eds. M. de Valck and J. Teurlings, 147-159. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2013.

Donsbach, Wolfgang. “Journalists’ Role Perception.” The International Encyclopedia of Communication 10, no. 2 (June, 2012): 1-6.

Encyclo.nl. ‘Blog, 15 definities.” Accessed January 1, 2018. http://www.encyclo.nl/begrip/blog.

Encyclo.nl. “Vlog.” Accessed December 19, 2017. http://www.encyclo.nl/begrip/Vlog.

“Formatievloggers NOS winnen VOJN Award voor Beste Vlog.” NOS. October 12, 2017. https://nos.nl/artikel/2197544-formatievloggers-nos-winnen-vojn-award-voor-beste-vlog.html.

Foust, Jim. Online Journalism: Principles and Practices of News for the Web. New York: Routledge, 2011.

Frobenius, Maximiliane. “Audience design in monologues: How vloggers involve their viewers.” Journal of Pragmatics 72 (October, 2014): 59:72.

Grevink, Otto. “Vlog 30-08-2017: leraren verdienen waardering, geen gesteggel van politici.” YouTube video. Posted August 30, 2017. https://www.youtube.com/watch?v=i0vRk_resZ8;

Grice, Karly Marie. “Journey to the Center of a Vlog: One Woman’s Exploration of the Genre of Video Blogs.”Grassroot Writing Research Journal 3, no. 1 (Fall, 2012): 31-37.

Hanson, Gary and Paul Haridakis. “YouTube Users Watching and Sharing the News: A Uses and Gratifications Approach.” The Journal of Electronic Publishing 11, no. 3 (Autumn 2008). http://dx.doi.org/10.3998/3336451.0011.305.

Harcup, Tony and Deirdre O'Neill. “What Is News? Galtung and Ruge revisited.” Journalism Studies 2:2 (2001): 261-280.

Hashem, Mahboub, Joseph Hashem and Paul Hashem. “Role of New Media in Education and Corporate Communication: Trends and Prospects in a Middle Eastern Context.” In Digital Transformation in Journalism and News Media: Media Management, Media Convergence and Globalisation, edited by Mike Friedrichsen and Yahya Kamalipour, 443-466. Berlin: Springer, 2017.

Hedman, Ulrika and Monika Djerf-Pierre. “The Social Journalist.” Digital Journalism 1, no. 3 (March 2013): 368-385.

Hermida, Alfred. “Social Journalism: Exploring How Social Media is Shaping Journalism.” In The Handbook of Global Online Journalism, edited by Eugenia Siapera and Andreas Veglis, 295- 313. Oxford: Wiley Blackwell, 2012).

Hermida, Alfred. “The Impact of Participatory Journalism.” In Participatory Journalism: Guarding Open Gates at Online Newspapers, 11-33. Oxford: Wiley Blackwell, 2011.

Jenkins, Henry. Convergence Culture, where the Old and the New Media Collide. New York: New York University Press, 2006.

King, Elliot. Free for All: The Internet's Transformation of Journalism. Evanston: Northwestern University Press, 2010.

Kleinjan, Bastiaan. “Bijna alle jongvolwassenen kijken vlogs.” BNR.nl, August 16, 2016. https://www.bnr.nl/nieuws/tech/10309492/vloggers-zijn-populair-80-procent-van-de- jongvolwassenen-kijkt-naar-ze.

Klompennieuws 2017. “Nieuwsvlog brand Botlek Rotterdam.” YouTube video. Posted December 6, 2017. https://www.youtube.com/watch?v=Cb0mbjxW59Y&t=8s.

Klop, Julian. “Vloggen en journalistiek, gaat dat samen?” Media Redactie. Last modified April 20, 2017. http://mediaredactie.fhj.nl/index.php/2017/04/20/vloggen-en-journalistiek-gaat-dat- samen/.

Kolodzy, Janet. Convergence Journalism: Writing and Reporting Across the News Media. Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 2006.

Kuhn, Raymond and Rasmus Kleis Nielsen. Political Journalism in Transition: Western Europe in a Comparative Perspective. London: The Reuters Institute, 2010.

Levy, David and Rasmus Kleis Nielsen eds. The changing business of journalism and its implications for democracy. Oxford: Reuters Institute, 2010.

Liu, Leslie S., Jina Huh, Tina Neogi, Kori Inkpen and Wanda Pratt. “Health vlogger-viewer interaction in chronic illness management.” In Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems. New York, ACM: 2013.

Lucassen, P. and T. Olde-Hartman. Kwalitatief onderzoek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007.

MacKinnon, Rebecca ed., “Blogging, Journalism & Credibility, Battleground and Common Ground, A conference.” Harvard University (January 2005).

Madden, Marry. The Audience for Online VideoSharing Sites Shoots Up. Washington: Pew Internet & American Life Project, 2009.

McLuhan, Marshall. “The Medium is the Message.” In Understanding Media: The Extensions of Man, 7-24. London: Signet Books, 1964.

Mediacourant. “AD en Ismail Ilgun na zes maanden uit elkaar.” Last modified November 5, 2017. http://www.mediacourant.nl/2017/11/ad-en-ismail-ilgun-na-zes-maanden-uit-elkaar/.

Medium.com. “Zijn vloggers de toekomstige journalisten?” Last modified on June 12, 2017. https://medium.com/@josevanhierden/zijn-vloggers-de-toekomstige-journalisten- 328175741be2.

Nederlands Dagblad. “Verdriet in Bunschoten, pijn en Formatievlog.” June 13, 2017. http://academic.lexisnexis.nl/.

NJL. “Vloggen voor journalisten vergt voorwaarden.” Accessed at December 22, 2017. https://www.nvj.nl/nieuws/vloggen-journalisten-vergt-voorwaarden-0.

Noor, Rabia. “Citizen Journalism vs. Mainstream Journalism: A Study on Challenges Posed by Amateurs.” Athens Journal of Mass Media and Communications 3, no. 1 (January 2017): 55- 76.

NPO Radio 1. “Kees Boonman weg bij AVROTROS.” Last modified on December 13, 2017. https://www.nporadio1.nl/achtergrond/7241-kees-boonman-weg-bij-avro-tros.

NTR. “Bekende YouTubers bespreken actualiteiten in Rauwkost.”Accessed on December 27, 2017. https://www.ntr.nl/site/nieuws/Bekende-YouTubers-bespreken-actualiteiten-in-Rauwkost/196.

NTR “NTR Jaarverslag 2016.” Accessed on December 28, 2017. https://indd.adobe.com/view/20b09952-4db4-4b13-aab6-66e292bc295b.

NVJ. “Code voor de Journalistiek.” Accessed December 10, 2017. https://www.nvj.nl/ethiek/ethiek/code-journalistiek-nederlands-genootschap-hoofdredacteuren- 2008.

Over de NOS. “NOS plannen voor 2014 en volgende jaren.”Accessed December 28, 2017. https://over.nos.nl/organisatie/beleidsplan.

Parker, C. and S. Pfeiffer. “Video blogging: content to the max.” IEEE MultiMedia 12, no. 2 (April-June 2005).

Parlement en Politiek. “Kees Boonman.” Accessed on December 28, 2017. https://www.parlement.com/id/vier7e98aixy/k_kees_boonman.

Paulussen, Steve. ´Innovation in the Newsroom.” In The SAGE Handbook of Digital Journalism, edited by Tamara Witschge, C. W. Anderson, David Domingo and Alfred Hermida, 192-207. Los Angeles: Sage Reference, 2016.

Pauw. “De Formatievloggers in het zonnetje gezet.” Last modified June 8, 2016. https://pauw.bnnvara.nl/nieuws/de-formatievloggers-in-het-zonnetje-gezet.

Peer, Limor and Thomas Ksiazek. “YouTube and the Challenge to Journalism. Journalism Studies 12, no. 1 (2011): 45-63.

Peters, Chris and Marcel Broersma. Rethinking Journalism Trust and Participation in a Transformed News Landscape. London: Routledge, 2013.

Raun, Tobias. “Video blogging as a vehicle of transformation: Exploring the intersection between trans identity and information technology.” International Journal of Cultural Studies 18, No. 3, (2015): 365-378.

Reflect. “Ingrid Nilsen Interviews Obama.” YouTube video. Posted January 16, 2016. https://www.youtube.com/watch?v=K2OaaWjB6S8.

Rietbergen, Vincent. “FormatieVlog #19b: Buma tegen de grond en Zalm's draaiende dienstauto.” YouTube video. Posted on August 14, 2017. https://www.youtube.com/watch?v=CxLCc_I8oQ.

Sanchez-Cortes, Dairazalia, Shiro Kumano, Kazuhiro Otsuka and Daniel Gatica-Perez. “In the Mood for Vlog: Multimodal Inference.” Conversational Social Video 9, no. 4 (March 2014): 1-26.

Sauers, Michael. Blogging and RSS: A Librarian’s Guide. Medford: Information Today, 2006.

Shapiro, Ivor. “Why democracies need a Functional Definition of Journalism now more than ever.” Journalism Studies 15, no 5 (2014): 555-565. https://doi.org/10.1080/1461670X.2014.882483.

Singer, Jane. “The political j-blogger ‘Normalizing’ a new media form to fit old norms and practices.” Journalism 6, no 2 (May 2005): 173-198

Skovsgaard, Morten, Erik Albæk, Peter Bro and Claes de Vreese. “A reality check: How journalists’ role perceptions impact their implementation of the objectivity norm.” Sage Journals 14, no. 1 (January 2013): 22-42.

Snelson, Chareen. “Vlogging about school on YouTube: An exploratory study.” Sage Journals 17, no. 3 (2015): 321-339.

Spreekbuis.nl. “Online tv met YousToub, Fijne Vrienden, Lieve Bertha, Defano en D is for Dazzle.” Accessed at December 27, 2017. http://www.spreekbuis.nl/bekende-youtubers-brengen- nieuws-en-actualiteiten.

Steele, Catherine and Kevin Barnhurst. “The journalism of opinion: Network news coverage of U.S. presidential campaigns, 1968–1988.” Critical Studies in Mass Communication 13 no. 3 (September 1996): 187-209.

Stony Brook University. “Lecture 6, opinions.” Last modified January 3, 2013. https://ir.stonybrook.edu/xmlui/bitstream/handle/11401/9680/lecture6opinions2013studenthan douts.pdf?sequence=1.

Sykes, Sarah. “Making Sense of Beauty Vlogging.” Thesis. Carnegie Mellon University, 2014.

TMI. “TMI News – News for the next generation.” Accessed December 13, 2017. https://tmi.news/.

Vermeij, Lisa. “Enzo Knol en Dee: ‘het is voorbij.” Metronieuws.nl, September 29, 2017. https://www.metronieuws.nl/nieuws/showbizz/2017/09/enzo-knol-en-dee-het-is-voorbij.

Video-nieuws-kanaal. “Jinek: Rob Scholte, Sander van de Pavert, Joost Vullings en Xander van der Wulp.” YouTube video. Posted June 30, 2017. https://www.youtube.com/watch?v=4bSFFvzbtU8.

Villa Media. “We willen met jullie op de foto.” Last modified June 8, 2017. https://www.villamedia.nl/artikel/we-willen-met-jullie-op-de-foto.

Wahl-Jorgensen, Karin and Thomas Hanitzsch. The Handbook of Journalism Studies. New York: Routledge, 2009.

Wall, Melissa. “Blogs of war, weblogs as news.” Sage Journals 6, no 2 (May 2005): 153-172. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1464884905051006.

Wikker.nl. “Enzo Knol – Populairste vlogger van Nederland.” Last modified October 8, 2014. http://www.wikker.nl/enzo-knol/.

YouTube. “EenVandaag.” Accessed on December 28, 2017. https://www.youtube.com/channel/UCjxkpBIdYXjBQGie4uJGoA.

YouTube. “Jan de Hoop.” Accessed December 14, 2017. https://www.youtube.com/user/jandehooprtl.

YouTube. “LaVieJanRoos.” Accessed January 26, 2018. https://www.youtube.com/channel/UCPg6u52TP02Mmovr2fXm8Pw.

YouTube. “Matijn Nijhuis.” Accessed December 13, 2017. https://www.youtube.com/user/matijnnijhuis.

YouTube. “Vlog.” Accessed December 15, 2017. https://www.youtube.com/results?q=vlog&sp=EgIQAlAU.

Zink, Michael, Kyoungwon Suh, Yu Gu and Jim Kurose. “Characteristics of YouTube network traffic at a campus network – Measurements, models, and implications.” Computer Network 53, no. 4 (March 18, 2009): 501-514.

Bijlage 1 – Codeboek voor de inhoudsanalyse

In Tabel 1 is het codeboek van Peer en Ksiazek (2011) te zien. In dit codeboek staan de door hen opgestelde eigenschappen van televisiejournalistiek. De eigenschappen die zij geven over de vorm en de eigenschappen van de journalistiek als praktijk uit het onderzoek van Foust (2011), vormden samen de basis voor mijn codeboek waarmee ik de vlogs heb geanalyseerd. Mijn codeboek voor de journalistieke eigenschappen is te zien in Tabel 2. Daarnaast heb ik een codeboek voor de vlog- eigenschappen, dat is samengesteld uit theorieën van verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Ook hierbij wordt zowel op de vorm als de inhoud gefocust. Een overzicht hiervan is te zien in Tabel 3.

Tabel 1: Codeboek Peer en Ksiazek (2011) voor eigenschappen van televisiejournalistiek Vorm elementen Definitie Shots = steady Shots steady? Appear to be using tripod? Image = moving video Moving video? Edits (type) = straight cuts No dissolve, page turn, other effects? Edits (clean) = clean edits No jump cuts or flash frames? Natural sound = used throughout Low-decibel natural sound accompanies video footage and sound bites? Audio = good quality Clear sound? Professional equipment used? Music = lacks music Includes music? Narration = includes narration Utilizes narration? Content elements Public affairs = public affairs Is topic public affairs? Tone = serious/sober Character, atmosphere, mood, or sensibility that the video inspires? Offensive = not offensive Content seems to offend mainstream sensibilities? Fairness = fair More than one side of relevant issue? Sourcing = uses sources Use of outside/secondary source for information, balance or an alternative point of view? Agenda = no agenda Promote an agenda? Overly opinionated? Decorum = professional Traditional/professional standards of decore (e.g. dress, behavior, etc.) Professional language = professional Professional/civic/broadcast standards of language?

Tabel 2: Codeboek van journalistieke eigenschappen, gebaseerd op Foust (2011) en Peer en Ksiazek (2011)

Journalistieke eigenschappen Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere nieuwswaardes van Harcup en O’Neill in het onderwerp te herkennen?186 Eerlijkheid Worden verschillende kanten van een zaak belicht? Is de journalist onafhankelijk? Blijft de journalist bij de feiten? Voert hij niet zijn eigen visie of die van iemand anders sterker naar voren? Attributie Vermeldt de journalist waar de feiten vandaan komen?

186 De nieuwswaardes zijn: Verrassing; slecht nieuws; machtselite; beroemde personen; entertainment; verrassing of contrast; slecht nieuws; goed nieuws; omvang; relevantie; opvolging; agenda van het medium; exclusiviteit; conflict; audiovisueel; deelbaarheid; drama;

Accuraatheid Kloppen de feiten die de journalist vermeldt?187

Relevantie Is het verhaal belangrijk of relevant voor het publiek? Wordt er context gegeven? Neigt het meer naar entertainment journalistiek (dus niet relevant)? Nieuwheid Is de informatie in de video nog niet eerder gegeven? Kortom zit er nieuwe informatie in?188 Vorm Shots Zijn de shots steady? Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende video? Belichting Wordt er gewerkt met professionele belichting? Montage Is het gemonteerd met ‘straight cuts’? Is het gemonteerd met ‘clean edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van natuurlijk geluid dat overeenkomt met het beeld? Is de audio van goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Toon Is de toon serieus en sober? Is het taalgebruik professioneel? Decor Is het decor/de omgeving professioneel?

Tabel 3: Codeboek van vlog-eigenschappen, gebaseerd op o.a. Christian (2009) en Frobenius (2014)

Vlog eigenschappen Inhoud Format Is de video te zien als een vorm van entertainment, waarbij er opinies, ideeën en commentaar naar buiten worden gebracht? Logboek Is de video te zien als onderdeel van een logboek? Wordt er op een chronologische manier verslag gedaan van (persoonlijke) ervaringen? Volgen de video’s elkaar logischerwijs op? Vlogger Staat de vlogger centraal in de video? Geeft de vlogger informatie over zichzelf? Wordt het verhaal vanuit zijn of haar perspectief verteld? Vertelt de vlogger over zijn toekomstplannen van het kanaal? En tot slot is er sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het meest gebruikte shot? Wordt anders/daarnaast de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten gebruikt? Is het beeld van mindere kwaliteit of opgenomen met bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Worden er geluidseffecten gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de vlogger filmt duidelijk te zien? Is deze omgeving persoonlijk? Is het een huiselijke omgeving? Of is er juist sprake van een follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik gebruikt? Wordt de kijker direct aangesproken/er betrokkenheid gecreëerd? Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale communicatie Voelt het gesprek aan als een normaal gesprek? Worden gezichtsuitdrukkingen bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video?

187 Er wordt hiervoor allereerst gekeken welke feiten in de video worden genoemd. Als deze feiten onwaarschijnlijk lijken en/of belangrijk zijn in de video, zal er kort worden geresearcht op andere berichten over dit onderwerp. Als feiten niet controleerbaar zijn, wordt dit ook vermeld. 188 Het wordt lastig om voor elke uitspraak te controleren of deze nieuwe informatie bevat. Wel kan voor elk onderwerp worden gekeken of er voor de uitzenddatum al iets over verschenen is. Als het ‘nieuwtje’ al bekend was, wordt er gekeken of in de vlog hier rekening mee wordt gehouden en er bijvoorbeeld een originele draai aan het onderwerp wordt gegeven. Dit kan bijvoorbeeld door een nieuwe spreker aan het woord over een ‘oud’ onderwerp te laten.

Bijlage 2 – Overzicht corpus inhoudsanalyse

In Tabel 4 is een overzicht van het corpus dat wordt gebruikt voor de inhoudsanalyse te zien. De uiteindelijke keuze voor dit corpus is gebaseerd op het aantal kijkers. Voor elke serie worden zo zes afleveringen geanalyseerd: de twee best bekeken afleveringen, de twee minst bekeken afleveringen en de twee afleveringen die bij de mediaan liggen.

Tabel 4: Overzicht corpus inhoudsanalyse Vlog-serie Naam aflevering Uploaddatum Aantal Aantal Aantal kijkers likes/dislikes comments Rauwkost Met seks je rijles 06-09-2016 608984 3432 190 betalen? – Linda de Munck #Rauwkost Rauwkost No surrender-leider 22-11-2016 87804 737 49 over drugs, kickboksen & politiek – Rens Polman van Lieve Berta #Rauwkost Rauwkost Maakt YouTube 10-06-2016 3373 174 15 dik? – George van Fijne Vrienden #Rauwkost Rauwkost Rauwkost op 05-07-2016 3241 129 12 vakantie! – Defano, DisforDazzle, Youstoub, Fijne Vrienden, Lieve Bertha - #Rauwkost Rauwkost Terugblik 2016 met 27-12-2016 991 35 3 o.a. meest gênante moment! – Veras, George, Defano en Tende #Rauwkost Rauwkost Vluchten voor 21-02-2017 871 28 4 Wilders?! George van Fijne Vrienden #Rauwkost KeesVlog #Keesvlog 6: 22-04-2017 957 4 3 Columbo van het binnenhof Keesvlog #Keesvlog 20: De 04-09-2017 805 6 (werd 7 op 0 Den Uyl-reünie 16 december) Keesvlog #Keesvlog 8: Pim 08-05-2917 336 0 0 Fortuyn, 15 jaar later Keesvlog #Keesvlog 11: Bij de 27-05-2017 333 3 0 NAVO Keesvlog #Keesvlog 3: 71 25-09-2017 152 0 0 nieuwe kamerleden Keesvlog #Keesvlog 1: 25-09-2017 79 2 0 Meetup GroenLinks Formatievlog FormatieVlog #10: 02-06-2017 95462 685 70 Rutte breekt in met zijn hippe zonnebril Formatievlog FormatieVlog #23: 08-09-2017 82385 616 141 Vloekende Wilders

en harde tackles op Kamerleden Formatievlog FormatieVlog #18: 21-07-2017 47546 345 45 Onderhandelaars zijn elkaar zat en off the record Formatievlog FormatieVlog #11: 09-06-2017 45797 507 32 Zingende kamervoorzitter en in de bosjes bij Tjeenk Willink Formatievlog FormatieVlog #2 31-03-2017 19090 235 21 Geheim formatie- afluisterluikje van Halbe Zijlstra Formatievlog FormatieVlog #3: 07-04-2017 16697 177 122 Meer drank nodig op de ‘borreltafel’ van Schippers

Bijlage 3 – Overzicht van rolopvattingen en methodes

In de twee onderstaande tabellen worden de rolopvattingen van journalisten en vloggers beschreven. Eveneens staan hier journalistieke methodes. Deze lijst vormt de basis voor de interviewvragen. Het kopje uitleg geeft aan hoe belangrijk een bepaalde rol voor een journalist is. Deze lijst wordt gebruikt bij het interpreteren van de rolopvattingen die door de makers worden genoemd.

Tabel 5: Analyse journalistieke rolopvattingen, gebaseerd op Deuze (2004) Journalistieke rolopvattingen Doel Uitleg Bieden van analyse, interpretatie en/of opinie Volgens Deuze is dit een (steeds) belangrijke(re) rol volgens de journalist. Nieuws en informatie snel en/of objectief Volgens Deuze is dit een belangrijke rol volgens verschaffen de journalist. Kritisch volgen van misstanden, overheid en Volgens Deuze is dit een (steeds) bedrijven belangrijke(re) rol volgens de journalist. Opkomen voor bepaalde groepen en/of sociaal Deze rol is in mindere mate van belang volgens zwakkeren Deuze. Publiek (intellectueel, cultureel, politiek) Deze rol is in mindere mate van belang volgens opvoeden en/of helpen, interesses van het Deuze. publiek ontwikkelen Zo breed mogelijk publiek bereiken Deze rol is in mindere mate van belang volgens Deuze. Bieden van vermaak, ontspanning en/of Deze rol is in mindere mate van belang volgens entertainment Deuze. Invloed hebben (op publiek of politiek) Deze rol is in mindere mate tot bijna niet van belang volgens Deuze. (Journalistieke) methode Undercover gaan Het grootste deel van de journalisten vindt dit geoorloofd. Documenten zonder toestemming gebruiken Het grootste deel van de journalisten vindt dit geoorloofd. Onwillige informanten/bronnen lastig vallen Het grootste deel van de journalisten vindt dit geoorloofd. Verborgen camera/microfoon gebruiken De helft van de journalisten vindt dit geoorloofd. Persoonlijke documenten zonder toestemming Een minderheid van de journalisten vindt dit geoorloofd. Mensen betalen voor (vertrouwelijke) informatie Een minderheid van de journalisten vindt dit geoorloofd. Jezelf voorgeven als iemand anders Een minderheid van de journalisten vindt dit geoorloofd. Vertrouwelijkheid niet beschermen Een heel kleine minderheid van de journalisten vindt dit geoorloofd.

Tabel 6: Analyse vlog-rolopvattingen, gebaseerd op o.a. Snelson (2015) Vlog-rolopvattingen Doel Uitleg Eigen belang Zoals verveeldheid, plezier, zelfvertrouwen opbouwen, verbeteren spreekvaardigheden, documenteren van ervaringen Delen van informatie of gebeurtenissen De video heeft niet direct als doel de kijker wat te leren. Delen van ervaringen en hiermee de kijker wat De vlogger ziet zichzelf als expert. leren

Connectie aangaan met anderen. De video richt zich op (het vormen van) een gemeenschap.

Bijlage 4 - Vragenlijst redacteuren en vloggers

Hieronder is een overzicht te vinden van de vragen die ik aan de makers heb voorgelegd. De dikgedrukte vragen zijn de vragen die prioriteit hadden, aangezien deze over de rolopvattingen gingen. De andere vragen werden alleen gesteld als daar nog tijd voor was. Daarnaast zijn er ook specifieke vragen voor elke serie opgesteld. Deze vragen hebben ook prioriteit en zijn daarom ook dikgedrukt, maar gelden dus alleen voor die serie.

Vragenlijst voor alle redacteuren en vloggers

Journalistieke rolopvattingen -Is het belangrijk dat de vlogger zichzelf als journalist ziet? / Zie je jezelf als journalist wanneer je de vlog maakt? -Is je visie op wat een journalist is veranderd met het maken van deze vlogs? -Waarom is er wel/niet voor een journalist als vlogger gekozen? -Kan een niet-journalist een journalistieke vlog maken? -Kan een journalist een vlog maken? -Wat is het doel van de/jou als vlogger? Hoe is deze functie te omschrijven? -Hoe belangrijk is het dat de vlog(ger) interpretatie/analyse/opinie biedt? -Hoe belangrijk is het dat de informatie snel en objectief verschaft wordt? -Hoe belangrijk is het dat de vlog(ger) kritisch misstanden, overheid en bedrijven volgt? -Hoe belangrijk is het dat de vlog(ger) opkomt voor bepaalde groepen en of sociaal zwakkeren? -Hoe belangrijk is het dat vlog(ger) het publiek opvoed/helpt, interesses van het publiek ontwikkeld? -Hoe belangrijk is het voor jou als vlogger/redacteur dat het programma een zo’n groot mogelijk publiek bereikt? Is het bieden van vermaak, ontspanning en/of entertainment belangrijk? -Hoe belangrijk is het dat je als vlogger invloed op de kijker hebt? -In hoeverre worden dezelfde methodes gebruikt om informatie te verkrijgen als journalist? -Is het mogelijk om: undercover te gaan, documenten zonder toestemming te gebruiken, onwillige informaten/bronnen lastig vallen, verborgen camera/microfoon te gebruiken, persoonlijke documenten zonder toestemming, mensen betalen voor informatie, jezelf voordoen als iemand anders, vertrouwelijkheid niet beschermen?

Rolopvattingen vlogger -In hoeverre is het maken van de vlogs/vlogger eigen belang. Zoals het maken van de vlogs uit verveeldheid, plezier, zelfvertrouwen opbouwen, verbeteren spreekvaardigheden, documenteren van ervaringen? -In hoeverre is het doel van de vlogs/vlogger het delen van informatie of gebeurtenissen? Zonder de kijker direct wat te leren. -In hoeverre is het doel van de vlogs/vlogger het delen van ervaringen, waarbij de vlogger zichzelf als expert ziet. De video heeft als doel de kijker wat te leren. -In hoeverre is het doel van de vlogs/vlogger connectie aangaan met anderen? De video richt zich op (het vormen van) een gemeenschap.

Format -Waarom zijn jullie begonnen met de vlogs? -Waarom zijn jullie gestopt met de vlogs? -Hoe zou je het format van de vlogs omschrijven? -Zie jij de vlogs als puur journalistiek? Waarom wel/niet? -Neigt het naar entertainment-journalistiek? -Zie jij de vlogs als een nieuw genre/innovatie voor de journalistiek? Waarom wel/niet? -Wat is voor jou het grootste verschil met andere journalistieke vormen? -Gaat journalistiek en vloggen in jouw ogen samen? -Proberen jullie met de vlogs tegengewicht te bieden aan de opkomst van burgerjournalistiek en andere informatiekanalen?

-Kunnen vlogs verbonden zijn aan journalistieke organisaties/programma’s? -Is het voor de kijker belangrijk dat zij weten of zij een journalistiek programma kijken?

Journalistieke eigenschappen -Hoe selecteren jullie je onderwerp voor een aflevering? In hoeverre zijn nieuwswaardes in het onderwerp te herkennen? -Houden jullie rekening met de journalistieke ideologie/normen en waarden? Zo ja, welke? -Houden jullie rekening met: Worden alle kanten van de zaak belicht? Is de journalist onafhankelijk? Blijft de journalist bij de feiten? Voert hij niet zijn eigen visie of die van iemand anders sterker naar voren? -Moet de journalist voor jullie altijd vermelden waar de feiten vandaan komen? -In hoeverre proberen jullie context te geven en het verhaal belangrijk voor het publiek te maken? -Hoe belangrijk is het voor jullie om met nieuwe informatie te komen? -In hoeverre proberen jullie qua vorm professioneel over te komen? Dus op het gebied van belichting, film, montage en audio? Of moet het zijn eigen stijl hebben?

Vlog eigenschappen -Welke rol speelt de vlogger in de video? Is daarover bewust nagedacht? -Mogen er opinies, ideeën en commentaren naar buiten worden gebracht in de video? Is het in lijn met de entertainment van andere vlogs? -In hoeverre houden jullie rekening met de stijl van vlogs bij het maken ervan? Denk hierbij aan de cameravoering of het gebruik van effecten? -Hoe belangrijk is het dat de video als vlog herkenbaar is? -Wordt er bewust nagedacht over de omgeving waarin de vlogger zichzelf filmt? -Wordt er bewust nagedacht over het taalgebruik in de video’s? -Wordt er nagedacht over het betrekken van kijkers/volgers? -Hoe wordt de duur van een aflevering bepaald?

Specifieke/extra vragen Rauwkost -Waarom dekken de titels vaak de lading niet helemaal? Wordt er bewust gekozen voor woorden als ‘seks’ en ‘drug’? -Er is in de video’s die ik heb gekeken, vaak maar een benadering/kant van het verhaal. Zoals bij de rijscholen, racisme (anti-pvv)? Houden jullie rekening met het plegen van wederhoor? -Het viel mij op dat jullie in de afleveringen maar weinig cijfers gebruiken? Waarom is dat? Zou het verhaal niet met cijfers onderbouwd moeten worden? -Waarom is er voor gekozen de vloggers niet te laten vloggen? En waarom is er in sommige speciale afleveringen wel weer sprake van een vlog? Er is in de meeste vlogs maar weinig sprake van interactie met de kijkers. Waarom is er überhaupt voor gekozen ook video’s te maken over bijvoorbeeld vakantieplannen van de vloggers/presentatoren?

Specifieke/extra vragen KeesVlog -Sommige vlogs voelen meer aan als een sfeerimpressie van bijvoorbeeld het Binnenhof. Waarom is voor deze vorm gekozen? -In hoeverre was het belangrijk de context van een gebeurtenis mee te geven? -In hoeverre was het belangrijk dat de kijker wat meekreeg over wie Boonman was? -Waarom is ervoor gekozen Boonman niet zelf te laten filmen en waarom is ervoor gekozen de vrouw ook af en toe wat te laten zeggen? -Waarom wordt de kijker niet wat persoonlijker aangesproken, zoals dat in de meeste vlogs gebeurt? -De titels zijn veelal informatief en serieus, waarom is daarvoor gekozen?

Specifieke/extra vragen Formatievlog -Waarom dekken de titels vaak de lading niet helemaal? Was het belangrijk dat een titel ook informerend was? -Jullie ondersteunen veel beweringen met fragmenten. Waarom is hiervoor gekozen? -Waarom reflecteren jullie vaak vanaf een vaste plek?

Bijlage 5 – Resultaten inhoudsanalyse

In de onderstaande tabellen zijn alle uitkomsten van analyses in ronde 1 en 2 gezamenlijk weergegeven. Na de eerste ronde zijn de categorieën ‘titel’ en ‘fragmenten’ toegevoegd. Andere nieuwe observaties na de tweede ronde zijn er in dezelfde tabel bijgeschreven, om zo een tabel per aflevering te houden.

1: Rauwkost Met seks je rijles betalen -Linda de Munck #Rauwkost Journalistieke eigenschappen Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Het onderwerp van deze video is rijscholen die niet nieuwswaardes van deugen. Zo zijn er bijvoorbeeld rijscholen die leerlingen in Harcup en O’Neill in het natura laten betalen. Ook zijn er rijscholen die na de onderwerp te herkennen? betaling helemaal niks meer van zich laten horen. Je zou kunnen stellen dat hierin de nieuwswaarde ‘slecht nieuws’ te herkennen is. Opvallend is verder dat in de titel expliciet het woord ‘seks’ staat genoemd. Het grootste gedeelte van de video gaat juist over oplichting met geld door rijscholen. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is maar gedeeltelijk informatief. Het gaat de titel de lading van de inderdaad over misstanden bij rijscholen. Maar het video? Duidt de titel op grootste gedeelte van de video gaat over oplichting door een nieuwsgebeurtenis? rijscholen met geld. Een meer informatieve en dekkende titel had geweest ‘misstanden bij rijscholen’ o.i.d. De titel duidt gedeeltelijk op een nieuwsgebeurtenis. Het laat wel zien dat er iets plaatsvindt/heeft gevonden dat niet kan. Maar het verwijst niet naar een specifieke gebeurtenis die onlangs heeft plaatsgevonden. Eerlijkheid Worden verschillende In deze video wordt heel sterk een kant van de zaak kanten van een zaak belicht. In de video komt een rijschoolinstructeur, een belicht? Is de journalist slachtoffer en iemand van de Bovag in beeld. Zij willen onafhankelijk? Blijft de allemaal dat er geen foute praktijken in deze branche journalist bij de feiten?189 plaatsvinden. Er wordt niemand opgevoerd die Voert hij niet zijn eigen bijvoorbeeld het betalen in natura verdedigt of anderzijds visie of die van iemand een afwijkende visie heeft. Verder wordt er in de anders sterker naar aflevering uitgebreid gesproken met een jongen die een voren? klacht heeft ingediend tegen een rijschool. Zijn lessen stopte ineens en hij kreeg zijn geld niet terug. Hierbij wordt er niet gesproken met die rijschool. De naam van de rijschool wordt overigens niet genoemd. De bronnen die ze opvoeren zijn dus allemaal van dezelfde kant, maar ze bevestigen wel de aanname dat er zaken mis zijn in de rijschool-business. Hierdoor voelt de vlogger wel onafhankelijker. De vlogger benoemt dat er van alles mis bij rijscholen, maar ze komt niet met harde cijfers. Heel inzichtelijk wordt het dus niet gemaakt. Dat niet alles goed verloopt bij

189 In alle tabellen van deze bijlage worden de woorden ‘journalist’ en ‘vlogger’ beide gebruikt in de vraagstelling. Dit slaat op de categorie die van de voren is opgesteld, en heeft dus geen betrekking op de persoon in beeld. Bij de antwoorden in de meest rechter column wordt ook zowel ‘journalist’ als ‘vlogger’ gebruikt. Er is voor gekozen de personen (dus van de Formatievlog en Keesvlog) die van huis uit journalist zijn journalist te noemen. De presentatoren van Rauwkost worden vloggers genoemd. Strikt genomen zou dit breder als ‘YouTubers’ moeten worden gezien, omdat zij niet allemaal een vlog-achtergrond hebben.

rijscholen, wordt wel door meerdere bronnen bevestigd. Hierdoor blijft ze wel bij de feiten. Haar eigen visie komt dus niet heel scherp naar voren. Maar de video heeft wel maar een insteek, waar verschillende bronnen het met elkaar eens zijn. Attributie Vermeldt de journalist Ze stelt in de introductie dat er foute rijscholen zijn. Hier waar de feiten vandaan wordt geen bron bij genoemd. Het blijkt alleen uit de komen? andere bronnen uit de video dat het inderdaad voorkomt. Accuraatheid Kloppen de feiten die de De bronnen in de video spreken elkaar niet tegen, maar er journalist vermeldt? worden ook geen harde cijfers gegeven. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het is zeker te verwachten dat het publiek dat naar deze relevant voor het publiek? aflevering kijkt, op korte termijn ook zijn of haar rijschool Wordt er context gaat uitkiezen. Het is een relevant onderwerp omdat je wilt gegeven? Neigt het meer voorkomen dat er meer slachtoffers komen van foute naar entertainment rijscholen. Met het voorbeeld van de jongen die zijn geld journalistiek (dus niet kwijt is, wordt de kijker hier wel op geattendeerd. Ook relevant)? krijgt de kijker aan het einde tips mee om een goede rijschool uit te kiezen. Het onderwerp is dus weldegelijk van belang en hiermee is het onderwerp dus ook geen entertainment. Opmerkelijk is wel dat de titel dus een meer entertainment-sfeer oproept, wat de inhoud van de video niet helemaal recht toe doet. Verder is de context summier. Dit komt vooral door het feit dat er geen breder kader wordt geschetst. Je hebt geen idee hoe vaak het voorkomt. En of bijvoorbeeld betaling in natura, ook gedwongen gebeurt. Nieuwheid Is de informatie in de video Deze kwestie speelde al veel langer en er kwam geen nog niet eerder gegeven? nieuwe informatie naar voren. Het enige dat in de video Kortom zit er nieuwe werd vermeld is misbruik van je geld kan worden gemaakt informatie in? of dat men kan betalen in natura. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn erg bewegelijk. Er is geen gebruik gemaakt Wordt er gebruik gemaakt van een statief. van een statief? Beeld Is het een bewegende De video bestaat alleen uit bewegende beelden. Veelal video? zie je de vlogger en de geïnterviewde samen in beeld. Soms wordt er ook een beeld van een grotere afstand gemaakt, bijvoorbeeld buiten de auto. Ook is er twee keer een fragment uit een andere (comedy)-serie toegevoegd. Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden in deze video twee fragmenten uit eenzelfde gebruikt? Zijn de serie gebruikt. Het is een fragment van YouTube Mertabi. fragmenten van Dit is iemand die sketches maakt en publiceert op professionele YouTube. Het is dus geen fragment van een professionele nieuwsorganisaties? Zijn nieuwsorganisatie en het is fictioneel. Het gaat in dit de fragmenten non-fictie? fragment over een stereotype Marokkaanse rijinstructeur Zijn de fragmenten en een wat knullige hoogopgeleide man die rijles neemt. informerend? De fragmenten zijn niet informerend. Belichting Wordt er gewerkt met Nee. Maar bij de meeste opnames is er voldoende licht professionele belichting? van buiten. Er zijn echter ook overbelichte shots. Montage Is het gemonteerd met Veel ‘cuts’ zijn straight. Maar de verschillende shots gaan ‘straight cuts’? Is het niet naadloos in elkaar over. Dit komt doordat er ook met gemonteerd met ‘clean verschillende camera’s is gefilmd, waardoor de kwaliteit edits’? Zitten er geen anders is. Soms val je ook net in een schokkerig beeld. effecten in als ‘dissolve’ of Verder zitten geen dissolve of page turn in, maar wel ‘page turn’? Zitten er geen andere ‘bewegelijke’ effecten. In de video zitten veel jump jump cuts of flash frames cuts. in? Geluid Is er overal sprake van De audio van de gesprekken komt overeen met het beeld. natuurlijk geluid dat Maar omdat de camera’s verschillen, verschilt ook de overeenkomt met het kwaliteit. Bij de camera die in de auto wordt gebruikt

beeld? Is de audio van (GoPro of iets dergelijks) is de audio soms overstuur. goede kwaliteit? Ontbreekt Onder een heel groot gedeelte van de video zit muziek. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke verhaallijn in. Aan het begin wordt al een conclusie gegeven en daar worden de personen bij getoond die dit illustreren. Toon Is de toon serieus en Nee, de toon is niet serieus en sober. Eerder het sober? Is het taalgebruik tegenovergestelde. Het taalgebruik is ook niet professioneel? professioneel. De vlogger lacht daarnaast ook hard en uitbundig. Decor Is het decor/de omgeving Er is geen professioneel decor of professionele omgeving. professioneel?

1: Rauwkost Met seks je rijles betalen -Linda de Munck #Rauwkost Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is voor een groot deel te zien als entertainment. ‘entertainment’? Is de titel De titel dekt niet de hele lading van de video. Door het vooral gemaakt om woord ‘seks’ in de titel te plaatsen, lijkt het erop dat het views/clicks te krijgen? programma hoopt meer kijkers te trekken. Format Is de video te zien als een De video is niet puur entertainment. Maar doordat de vorm van entertainment, vlogger zelf in de auto stapt, en doordat de titel het woord waarbij er opinies, ideeën ‘seks’ bevat, lijkt het in ieder geval wel deels en commentaar naar entertainment te zijn. buiten worden gebracht? Er worden door de bronnen in de video verschillende opinies/ideeën/commentaren naar buiten gebracht. Dit gaat allemaal over de misstanden in de rijscholen vanuit hun eigen professie of ervaring. Logboek Is de video te zien als De video is niet te zien als een logboek. De video volgt onderdeel van een geen andere video op. Je wordt als kijker wel logboek? Wordt er op een chronologisch door het onderwerp meegenomen. Je ziet chronologische manier bijvoorbeeld dat de tijd verstrijkt doordat de rijles er bijna verslag gedaan van op zit. Eveneens wordt aan het einde wel getoond dat er (persoonlijke) ervaringen? nog andere video’s van Rauwkost zijn, maar deze hangen Volgen de video’s elkaar niet samen. YouTube bepaalt eigenlijk de volgorde van de logischerwijs op? video’s. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat gedeeltelijk centraal. Zij is in elke video in in de video? Geeft de beeld. Maar het verhaal wordt niet vanuit haar perspectief vlogger informatie over verteld. Ook geeft de vlogger geen informatie over zichzelf? Wordt het zichzelf. Het enige persoonlijke is, is dat de vlogger ook in verhaal vanuit zijn of haar de auto stapt en laat zien hoe ze wel/niet kan inparkeren. perspectief verteld? Vertelt Er wordt verder niet gesproken over de toekomstplannen de vlogger over zijn van het kanaal. Eveneens wordt er geen zelfreflectie toekomstplannen van het gegeven. kanaal? En tot slot is er sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Nee. Vooral de vlogger en de geïnterviewde zijn veelal meest gebruikte shot? samen in beeld. Meestal is het bovenlichaam en het hoofd Wordt anders/daarnaast van beiden in beeld. Zij kijken vooral elkaar aan de torso-up veel gebruikt? gedurende de video. De vlogger kijkt bijna niet in de Kijkt de vlogger in de camera. Bij sommige presentatie-stukjes kijkt ze in/richting camera? de camera, maar dit is summier.

Beeld Worden er effecten Er worden effecten gebruikt in het beeld. Dit zijn gebruikt? Is het beeld van bijvoorbeeld effecten in de overgangen. Verder wordt het mindere kwaliteit of beeld een paar keer versneld. Binnen een shot wordt opgenomen met daarnaast erg vaak snel ingezoomd als effect. Dit zorgt bijvoorbeeld een telefoon voor een wat gehaast beeld. Verder wordt er ook vaak of zichtbaar goedkope heen en weer bewogen van de verschillende personen in camera? de video. Hierbij zijn veel beelden onscherp. Fragmenten Worden er fragmenten Er worden in deze video twee fragmenten uit eenzelfde gebruikt? Zijn dit fictie- serie gebruikt. Het is een fragment van YouTube Mertabi. fragmenten? Zijn het Dit is iemand die sketches maakt en publiceert op fragmenten die te zien zijn YouTube. Het gaat in dit fragment over een stereotype als entertainment? Marokkaanse rijinstructeur en een wat knullige hoogopgeleide man die rijles neemt. De fragmenten zijn fictioneel en te zien als entertainment. Het heeft als doel de kijker te laten lachen. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt in een groot deel van de video muziek gebruikt. Worden er geluidseffecten Ook zitten er geluidseffecten in die bijvoorbeeld de gebruikt? overgang aangeven van het ene shot naar het andere. Ook zitten er geluiden bij die het ‘inzoomen’ of ‘versnellen’ aangeven. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving van de vlogger is duidelijk te zien. Het is vlogger filmt duidelijk te geen persoonlijke omgeving. De omgeving van de auto zien? Is deze omgeving past goed bij de inhoud. De andere twee interviews zijn persoonlijk? Is het een voor het kantoor en op straat. Dit is ook niet als huiselijke omgeving? Of is persoonlijk of huiselijk te definiëren. Het voelt wel allemaal er juist sprake van een als een geheel hierdoor, omdat het allemaal buiten is en follow-me stijl? gefilmd op ongeveer hetzelfde tijdstip. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct en ligt duidelijk dicht bij de maker gebruikt? Wordt de kijker zelf. Er wordt echter in de hele video geen betrokkenheid direct aangesproken/er gecreëerd. Er wordt aan het begin met de introductietekst betrokkenheid gecreëerd? wel een soort informatie gegeven waarin iedereen zich Wordt er bijvoorbeeld kan herkennen, maar de kijker wordt niet direct gevraagd om een reactie aangesproken. Dit is alleen het geval aan het einde van achter te laten? de video. Hier wordt erop gewezen dat je meer kan zien van Rauwkost en “doe vooral duimpjes omhoog.” Non-verbale Voelt het gesprek aan als De gesprekken tussen de vlogger en de geïnterviewde communicatie een normaal gesprek? voelen redelijk natuurlijk. Al is het niet echt een gesprek. Worden Het is duidelijk dat zij bepaalde vragen wil voorleggen. gezichtsuitdrukkingen Verder wordt er dus geen gesprek met de kijker bijvoorbeeld duidelijk in gecreëerd. Gezichtsuitdrukkingen spelen ook geen heel beeld gebracht? grote rol, omdat er weinig close shots zijn van het gezicht. Duur Hoe lang is de video? 7.29

2: Rauwkost No surrender-leider over drugs, kickboksen & politiek – Rens Polman van Lieve Berta #Rauwkost Journalistieke eigenschappen Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Het onderwerp is de No surrender-leider die hoofdzakelijk nieuwswaardes van vertelt over zijn nieuwe politieke partij. Er valt dus de Harcup en O’Neill in het nieuwswaarde van ‘machtselite’ te herkennen, aangezien onderwerp te herkennen? het gaat over een politiek figuur. Verder is ook de nieuwswaarde contrast hierin te herkennen. Een leider van een motorclub die nu een politieke partij opricht, voelt best tegenstrijdig. Dit wordt in de video ook benoemd.

Opvallend is hier dat in de titel weer een woord als ‘drug’ zit, terwijl maar een heel klein deel van de video daarover gaat. Kickboksen en politiek dekken de lading wel. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is gedeeltelijk informatief, aangezien een er een de titel de lading van de paar begrippen instaan waar de video ook daadwerkelijk video? Duidt de titel op over gaat. Het gaat over een no surrender-leider die de een nieuwsgebeurtenis? politiek in wil. In beeld zien we veel kickboksen en er wordt vooral gesproken over jongeren en dat die zich niet in de politiek gehoord voelen. Het drugsbeleid is hier een klein gedeelte van. Het woord drug en het bespreken hiervan lijken vooral het trekken van kijkers bedoeld te zijn. De titel duidt gedeeltelijk op een nieuwsgebeurtenis. Er is namelijk een no surrender-leider die de politiek ingaat. Dat is de concrete nieuwsgebeurtenis. Deze titel verwijst daar gedeeltelijk naar. Eerlijkheid Worden verschillende Er wordt maar een kant van de zaak belicht. Het gaat er kanten van een zaak alleen om wie deze man is en wat hij allemaal doet. Er belicht? Is de journalist reflecteert bijvoorbeeld niemand op of hij wel of niet in de onafhankelijk? Blijft de politiek zou moeten gaan. journalist bij de feiten? De journalist lijkt ook wel een beetje mee te gaan in zijn Voert hij niet zijn eigen verhaal. Hij stelt niet te veel kritische vragen en stelt zich visie of die van iemand bewust/grappig wat onderdanig op tegenover deze man. anders sterker naar De visie van de no surrender-leider is dus leidend in dit voren? verhaal. Attributie Vermeldt de journalist Er hoeven verder geen feiten te worden gegeven. Het feit waar de feiten vandaan dat deze man een politieke partij opricht, wordt door komen? hemzelf bevestigd. Wel zou je kunnen stellen dat het alleen een aanname is dat de jeugd zich door de politiek niet gehoord voelt. Iets dat in de video gesteld wordt en niet met cijfers wordt ondersteund. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er worden geen feiten genoemd die gecontroleerd moeten journalist vermeldt? worden. Ook hierbij zou je kunnen zeggen dat het beter zou zijn als de vlogger beter onderbouwt dat de jeugd zich niet gehoord voelt, bijvoorbeeld met cijfers. Relevantie Is het verhaal belangrijk of In de video wordt door de vlogger erg geprobeerd het relevant voor het publiek? verhaal relevant voor de jeugd te krijgen. Hij blijft maar Wordt er context aan de leider en kijker vragen/meedelen dat de jeugd zich gegeven? Neigt het meer niet gehoord voelt. Deze context wordt er dus geschetst. naar entertainment Het onderwerp heeft dus wel enige relevantie voor de journalistiek (dus niet doelgroep. De daadwerkelijke focus van de video is toch relevant)? wat minder relevant, aangezien er veel entertainment in beeld wordt gebracht. Er zitten veel nietszeggende/niet informerende shots in. En in een groot deel van de video zien we de presentator boksen met de motorclub-leider. Nieuwheid Is de informatie in de video Er wordt geen nieuwe informatie in de video gebracht. Al nog niet eerder gegeven? twee maanden eerder werd het feit dat deze man een Kortom zit er nieuwe politieke partij ging oprichten naar buiten gebracht. informatie in? Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er is geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende De video bestaat alleen uit bewegende beelden. Er zit video? weer een kort fragmentje in verwerkt. Fragmenten Zijn er fragmenten Er zit een fragment in. Dit is van een rennend paard. gebruikt? Zijn de Daarnaast zit er een foto in van een haring. Dit zijn dus fragmenten van geen fragmenten van professionele nieuwsorganisaties en professionele in deze context zijn ze ook niet relevant als non-fictie. De nieuwsorganisaties? Zijn fragmenten zijn verre van informerend. de fragmenten non-fictie?

Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met De belichting is niet professioneel. Het is bij het interview professionele belichting? wat donker. Montage Is het gemonteerd met Er worden straight cuts gebruikt, maar er zijn ook andere ‘straight cuts’? Is het overgangen met effecten. Ook worden er jump cuts als gemonteerd met ‘clean overgang gebruikt. Flash frames zijn niet te ontdekken. edits’? Zitten er geen Doordat de locaties steeds erg verschillen, zijn er soms effecten in als ‘dissolve’ of ook grote overgangen in de shots. ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid van de interviews komt overeen met het beeld. natuurlijk geluid dat Deze kwaliteit is redelijk. In de hal waar ze aan het boksen overeenkomt met het zijn, klinkt het bijvoorbeeld wat hol. Er is muziek aanwezig. beeld? Is de audio van goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke verhaallijn in. Eerst wordt er op straat gevraagd of mensen die man kennen. Daarna gaat hij op een scooter op pad naar de leider. En vervolgens gaat hij met hem een interview doen en boksen. Dit zijn niet heel logische stappen, maar er wordt wel geprobeerd een bepaalde sfeer neer te zetten. In deze sfeer komt de presentator wat knullig over ten op zichten van de leider. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en sober. Er wordt gelachen in de sober? Is het taalgebruik video en er zitten ook grappen in. Het taalgebruik is ook professioneel? niet professioneel. Decor Is het decor/de omgeving Het decor is de straat en ‘het clubhuis’ van no surrender. professioneel? Het past dus bij het onderwerp, maar komt niet professioneel over.

2: Rauwkost No surrender-leider over drugs, kickboksen & politiek – Rens Polman van Lieve Berta #Rauwkost Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk entertainment. Dit komt vooral door ‘entertainment’? Is de titel het woord ‘drug’. Het is te verwachten dat dit woord kijkers vooral gemaakt om heeft getrokken. De rest van de titel kan ook de aandacht views/clicks te krijgen? trekken omdat men mogelijk ook wel geïnteresseerd is in de combinatie no surrender-leider en politiek. Dit is echter meer gerelateerd aan de daadwerkelijke inhoud van de video. Format Is de video te zien als een De video is door sommige fragmenten zeker als vorm van entertainment, entertainment te zien. In de video zit namelijk een lang waarbij er opinies, ideeën fragment van de vlogger op de scooter en een lang en commentaar naar gedeelte waarin hij aan het boksen is. Dit draagt niet per buiten worden gebracht? se bij aan de informatievoorziening. Opinies, ideeën en commentaar wordt in deze video naar buiten gebracht. Maar dit wordt hoofdzakelijk door de no surrender-leider gedaan. Daarnaast verkondigt de vlogger de mening van ‘de jeugd’. Logboek Is de video te zien als De video is niet te zien als een logboek. De video volgt onderdeel van een geen andere video op. Je wordt als kijker wel logboek? Wordt er op een chronologisch door het onderwerp meegenomen. Je ziet

chronologische manier bijvoorbeeld dat de tijd verstrijkt doordat de presentator verslag gedaan van onderweg is naar de geïnterviewde. Eveneens wordt aan (persoonlijke) ervaringen? het einde wel getoond dat er nog andere video’s van Volgen de video’s elkaar Rauwkost zijn, maar deze hangen niet samen. YouTube logischerwijs op? bepaalt eigenlijk de volgorde van de video’s. Vlogger Staat de vlogger centraal Door de sfeer die in de video wordt gecreëerd en de in de video? Geeft de beelden die worden gemaakt, wordt de vlogger wel vlogger informatie over centraal gezet. Het is deze persoon die op bezoek gaat bij zichzelf? Wordt het de grote leider. Toch vertelt hij het verhaal niet vanuit zijn verhaal vanuit zijn of haar standpunt. Hij spreekt vooral ‘namens de jongeren’. perspectief verteld? Vertelt De vlogger staat dus gedeeltelijk centraal. Hij is duidelijk de vlogger over zijn de hoofdpersoon van de video en er wordt ook een toekomstplannen van het contrast met hem en de no surrender-leider gecreëerd. De kanaal? En tot slot is er vlogger geeft hierdoor ook wel wat informatie over sprake van zelfreflectie zichzelf, hij spiegelt zichzelf af als een wat ‘zwakker’ over zijn vlogs? persoon. Het verhaal wordt niet vanuit zijn perspectief verteld. Er zitten geen persoonlijke anekdotes in of andere informatie die over hem gaat. De vlogger vertelt ook niet over de toekomstplannen van het kanaal en reflecteert ook niet op zijn eigen vlogs. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Er worden heel veel verschillende shots gebruikt. Door de meest gebruikte shot? acties die in de video’s voorkomen, zitten er veelal ook Wordt anders/daarnaast shots in waarbij het hele lichaam te zien is. de torso-up veel gebruikt? Er wordt op bepaalde momenten door de vlogger in de Kijkt de vlogger in de camera gekeken. Maar dit is vaak niet erg close, waardoor camera? het minder persoonlijk voelt. Beeld Worden er effecten Er worden meerdere effecten gebruikt. Zo zijn er effecten gebruikt? Is het beeld van in de overgangen, maar ook in het beeld zelf. Zo komt er mindere kwaliteit of bijvoorbeeld een denkwolkje met bier tevoorschijn bij de opgenomen met presentator als het over drank gaat. bijvoorbeeld een telefoon De cameravoering is soms ‘expres’ slordig. Het is niet of zichtbaar goedkope zichtbaar met een slechte camera gefilmd. Het beeld komt camera? soms wat gehaast over, doordat er veel versnellingen inzitten. Fragmenten Worden er fragmenten Er wordt een video-fragment gebruikt en een foto. De gebruikt? Zijn dit fictie- eerste is van een paard en de tweede is van een haring. fragmenten? Zijn het Hoewel het echte beelden zijn, voegt het inhoudelijk niks fragmenten die te zien zijn toe. Het is een grappige illustratie van waarover als entertainment? gesproken wordt. Het is dus te zien als entertainment. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt veel muziek gebruikt en er worden ook Worden er geluidseffecten geluidseffecten gebruikt. Zo wordt al bij de gebruikt? presentatietekst een galm gebruikt. Ze proberen soms de muziek op een wat grappige wijze te laten matchen met het beeld. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt duidelijk in beeld gebracht. Er worden vlogger filmt duidelijk te ook nog aparte shots aan de omgeving gewijd. Het is zien? Is deze omgeving binnen en het voelt wel een beetje persoonlijk, maar dan persoonlijk? Is het een vooral voor de no surrender-leider. En dus niet voor de huiselijke omgeving? Of is vlogger. De overige locaties, zoals een tankstation, zijn er juist sprake van een neutraal. We volgen de vlogger wel op meerdere locaties, follow-me stijl? maar doordat hij zelf niet filmt voelt dit niet als de follow- me stijl. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt direct taalgebruik gebruikt, doordat de vlogger op gebruikt? Wordt de kijker een natuurlijke manier in gesprek is. De kijker wordt direct aangesproken/er echter niet direct aangesproken. Dit gebeurt alleen aan betrokkenheid gecreëerd? het einde waarin er weer nadrukkelijk om likes gevraagd Wordt er bijvoorbeeld wordt.

gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek met de no surrender-leider is redelijk communicatie een normaal gesprek? natuurlijk. Doordat hij ook samen met deze man aan het Worden boksen is, voelt de relatie tussen hen wel spontaan. Er gezichtsuitdrukkingen wordt niet specifiek ingezoomd op gezichtsuitdrukkingen bijvoorbeeld duidelijk in en er wordt ook niet geprobeerd een gesprek met de kijker beeld gebracht? aan te gaan. Duur Hoe lang is de video? 5.54

3: Rauwkost Journalistieke Maakt YouTube dik? – eigenschappen George van Fijne Vrienden #Rauwkost Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere De video gaat erover dat het tonen van snoep op nieuwswaardes van YouTube mogelijk verboden gaat worden. Je zou kunnen Harcup en O’Neill in het betogen dat dit zowel goed als slecht nieuws bevat, dit onderwerp te herkennen? verschilt namelijk per persoon. Daarnaast is het in zekere zin ook een onderwerp dat aansluit bij de agenda van het medium. Het gaat namelijk over een beslissing wat invloed zou hebben op de vloggers van dit kanaal en wellicht ook op de video’s van dit kanaal. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is gedeeltelijk informatief. Het raakt wel de kern de titel de lading van de van de video, maar het roept tegelijkertijd veel vragen op. video? Duidt de titel op Hoe kan YouTube dik maken? Een echt antwoord wordt een nieuwsgebeurtenis? er ook niet gegeven op de vraag of YouTube dik maakt. Een meer informatieve titel zou zeggen dat fragmenten van snoepende YouTubers mogelijk verboden gaat worden. Hier kan dan ook nog het wetsvoorstel in genoemd worden. Met de huidige titel wordt de lading dus maar gedeeltelijk gedekt, en wordt er ook niet direct verwezen naar een nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende Er worden verschillende kanten belicht. Er worden kanten van een zaak mensen aan het woord gelaten die het verbieden een belicht? Is de journalist goede zaak vinden en ook mensen die dit niet het geval onafhankelijk? Blijft de vinden. Eveneens wordt er een man van de voedsel en journalist bij de feiten? warenautoriteit aan het woord gelaten. ‘De overheid’ Voert hij niet zijn eigen ontbreekt wel als belangrijke bron, aangezien zij met het visie of die van iemand idee kwamen volgens deze video. anders sterker naar De vlogger blijft redelijk bij de feiten, al is hij niet altijd voren? helemaal op de hoogte van deze. Hij zegt bijvoorbeeld ‘volgens mij’ als het over het wetsvoorstel gaat. Daarnaast schijnt zijn eigen mening door in het verhaal, doordat hij afsluit met een zak chips in zijn hand en zegt dat hij nog even lekker gaat snoepen. Ook begint hij de video met ‘wij van YouTube’. Attributie Vermeldt de journalist De video bestaat vooral uit meningen. Er worden waar de feiten vandaan bijvoorbeeld geen cijfers gegeven over hoeveel video’s komen? snoepfragmenten e.d. bevatten. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er zijn weinig feiten te controleren. Alleen zou het wel journalist vermeldt? beter zijn als de vlogger wat meer uitleg had gegeven over het wetsvoorstel. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal is relevant voor het publiek. Het publiek dat relevant voor het publiek? naar deze video’s kijkt, kijkt vaak ook naar de vlogs van Wordt er context deze en andere vloggers. Zij worden dus geconfronteerd gegeven? Neigt het meer met snoepbeelden en snappen vermoedelijk dat deze naar entertainment kwestie speelt.

journalistiek (dus niet Er wordt ook een redelijke context geschetst. Dit gebeurt relevant)? vooral doordat er fragmenten worden getoond van vlogs waarin het over snoep gaat. Er wordt verder minder context gegeven over de wet en hoe het bijvoorbeeld nu in reclames is geregeld. Maar op basis hiervan valt niet te stellen dat het meer naar entertainment neigt. Nieuwheid Is de informatie in de video De informatie is niet nieuw. Het nieuws werd al veel nog niet eerder gegeven? eerder naar buiten gebracht. De meningen van de Kortom zit er nieuwe vloggers zou wellicht nieuw zijn, maar deze zijn niet erg informatie in? verrassend omdat er simpelweg voor- en tegenstanders van deze wet zijn. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er is geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende Er zitten alleen maar bewegende beelden in de video. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden meerdere fragmenten van snoepende vloggers gebruikt? Zijn de in deze video gebruikt. Het zijn dus geen fragmenten van fragmenten van professionele nieuwsorganisaties. De fragmenten zijn professionele non-fictie. De fragmenten geven vooral een voorbeeld en nieuwsorganisaties? Zijn niet heel veel informatie. de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. professionele belichting? Sommige beelden zijn erg donker. Montage Is het gemonteerd met Er zitten veel straight cuts in, maar er wordt ook gebruik ‘straight cuts’? Is het gemaakt van jump cuts. Er is geen gebruik gemaakt van gemonteerd met ‘clean een page turn, maar er zitten wel andere effecten in die de edits’? Zitten er geen overgang van het ene shot naar het andere shot effecten in als ‘dissolve’ of ‘verleuken’. Zoals een schuivende beweging met het ‘page turn’? Zitten er geen nieuwe shot. jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid van de gesprekken komt overeen met het natuurlijk geluid dat beeld. De audio is van redelijke kwaliteit. Op een overeenkomt met het bijeenkomst waar de vloggers worden geïnterviewd, is de beeld? Is de audio van audio minder. Er is achtergrondgeluid te horen en de goede kwaliteit? Ontbreekt geïnterviewden lijken wat te moeten schreeuwen. Er wordt muziek? daarnaast een voice-over gebruikt. Er wordt gebruik gemaakt van muziek. Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke verhaallijn in. Er wordt eerst de vraag gesteld, of snoep verboden zou moeten worden. Daarna worden verschillende meningen gegeven. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en sober. Ook het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik niet professioneel. Het is allemaal ‘losjes’ opgenomen. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving De omgeving of het decor is niet professioneel. De professioneel? opnames vinden plaats, op de locatie waar de personen die geïnterviewd moeten worden zijn.

3: Rauwkost Vlog Maakt YouTube dik? – eigenschappen George van Fijne Vrienden #Rauwkost Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk te zien als entertainment. De titel ‘entertainment’? Is de titel roept een vraag op, waar je als kijker vermoedelijk graag

vooral gemaakt om het antwoord op wil weten. Met het woord ‘dik’ wordt het views/clicks te krijgen? nog wat ‘speelser’ gemaakt. Het dekt niet helemaal de lading van de video en er wordt ook geen duidelijk antwoord op deze vraag gegeven. Het zou dus goed kunnen dat de makers gedeeltelijk deze titel hebben gegeven voor de clicks. Format Is de video te zien als een De video is niet per se als een vorm van entertainment te vorm van entertainment, zien. Er zitten wat nonchalante beelden in, maar eigenlijk waarbij er opinies, ideeën wordt er overal wel informatie (een mening) gegeven. en commentaar naar Er worden in deze video dus zeker opinies, ideeën en buiten worden gebracht? commentaar naar buiten gebracht. Ook gedeeltelijk door de vlogger zelf, omdat hij het niet met het wetsvoorstel eens lijkt te zijn. Logboek Is de video te zien als De video is niet te zien als een logboek. De video volgt onderdeel van een geen andere video op. Je wordt als kijker wel logboek? Wordt er op een chronologisch door het onderwerp meegenomen. Je ziet chronologische manier bijvoorbeeld dat de presentator onderweg is naar een verslag gedaan van locatie. Maar de volgorde van de fragmenten is niet van (persoonlijke) ervaringen? belang. Aan het einde wordt wel getoond dat er nog Volgen de video’s elkaar andere video’s van Rauwkost zijn, maar deze hangen niet logischerwijs op? samen. YouTube bepaalt eigenlijk de volgorde van de video’s. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat wel centraal omdat hij in elk gedeelte van in de video? Geeft de de video is te zien. Maar hij laat ook andere mensen aan vlogger informatie over het woord en geeft verder geen informatie over zichzelf. zichzelf? Wordt het Het verhaal wordt dus gedeeltelijk vanuit zijn perspectief verhaal vanuit zijn of haar verteld, omdat hij zelf een vlogger is en met deze eis te perspectief verteld? Vertelt maken gaat krijgen. Hij vertelt verder niet over de de vlogger over zijn toekomstplannen van het kanaal. Ook is er geen toekomstplannen van het zelfreflectie in de vlogs. kanaal? En tot slot is er sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Er worden diverse shots gebruikt. Meestal staat zowel de meest gebruikte shot? vlogger als de geïnterviewde in beeld. Bij het presentatie- Wordt anders/daarnaast tekstje kijkt de vlogger in de camera. Net als bij de de torso-up veel gebruikt? afsluitende tekst. Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden effecten in beeld gebruikt. Dit zien we vooral gebruikt? Is het beeld van terug bij de overgangen. Ook worden sommige beelden mindere kwaliteit of vertraagt herhaald, om even de nadruk op een uitspraak opgenomen met te leggen. bijvoorbeeld een telefoon De kwaliteit van de beelden is vooral door het licht erg of zichtbaar goedkope slecht. camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden fragmenten van snoepende vloggers gebruikt. gebruikt? Zijn dit fictie- Deze fragmenten zijn vooral om het ‘probleem’ te fragmenten? Zijn het illustreren. Het zijn geen fictionele fragmenten, maar wel fragmenten die te zien zijn fragmenten die te zien zijn als entertainment. De originele als entertainment? ‘snoep-vlogs’ hebben vermoedelijk vermaak als doel. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er worden ook effecten Worden er geluidseffecten gebruikt, bijvoorbeeld om een overgang van het ene shot gebruikt? naar een andere te benadrukken. Ook wordt een keer een stem vervormd/vertraagd. Er zit verder ook een voice-over in deze video. Hierin praat de vlogger in de ‘ik-vorm’. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt duidelijk in beeld gebracht. Het is vlogger filmt duidelijk te geen persoonlijke omgeving. De omgeving past bij de

zien? Is deze omgeving interviews. Namelijk de bijeenkomst voor vloggers en een persoonlijk? Is het een school. huiselijke omgeving? Of is Er is geen sprake van een follow-me stijl. We zien de er juist sprake van een presentator wel op verschillende locaties, maar er is geen follow-me stijl? sprake van volgen. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct in de gesprekken en de gebruikt? Wordt de kijker presentatietekst. Er wordt alleen bij het vragen om likes direct aangesproken/er direct met de kijker gecommuniceerd. Verder wordt er betrokkenheid gecreëerd? geen betrokkenheid met de kijker gecreëerd. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Er is geen gesprek met de kijker. De gesprekken in de communicatie een normaal gesprek? interviews voelen redelijk natuurlijk, maar het is wel Worden duidelijk dat het om een interview gaat. De gezichtsuitdrukkingen gezichtsuitdrukkingen worden niet specifiek in beeld bijvoorbeeld duidelijk in gebracht. beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 5.20

4: Rauwkost Journalistieke Rauwkost op vakantie! – eigenschappen Defano, DisforDazzle, Youstoub, Fijne Vrienden, Lieve Bertha Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere In deze video vertellen de vloggers hun vakantieplannen. nieuwswaardes van De enige nieuwswaarde die hierin te herkennen zou zijn, Harcup en O’Neill in het is entertainment. Het onderwerp kan ook gedeeltelijk onderwerp te herkennen? aansluiten bij de agenda van het medium, omdat op deze manier aandacht wordt gegeven aan de vloggers. Je zou eventueel ook nog kunnen stellen dat het over ‘beroemdheden’ gaat en dat daar de nieuwswaarde in zit. Maar in mijn opinie kan je ‘vakantieplannen’ niet als nieuws beschouwen en zijn de nieuwswaardes dus ook niet van toepassing. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet heel informatief. Je weet hierdoor dat het de titel de lading van de iets met vakantie te maken heeft. In eerste instantie dacht video? Duidt de titel op ik dat er een video in een ander land gemaakt was. Maar een nieuwsgebeurtenis? het ging alleen over de vakantieplannen van de vloggers. De titel dekt dus gedeeltelijk de lading. Door bijvoorbeeld het woord vakantieplannen te gebruiken, was het concreter geweest. De titel duidt niet op een nieuwsgebeurtenis, maar dat zit ook niet in de video. Eerlijkheid Worden verschillende Al deze eigenschappen zijn niet van toepassing in deze kanten van een zaak video. Het gaat allemaal om de subjectieve ervaring en belicht? Is de journalist wensen over de vakantie van de vloggers. De visie van de onafhankelijk? Blijft de vloggers speelt dus de belangrijkste rol. journalist bij de feiten? Voert hij niet zijn eigen visie of die van iemand anders sterker naar voren? Attributie Vermeldt de journalist Het draait allemaal om eigen ervaringen. waar de feiten vandaan komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de Het draait allemaal om eigen ervaringen. journalist vermeldt?

Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal is gedeeltelijk relevant. De relevantie is relevant voor het publiek? beperkt omdat het om eigen ervaringen gaan. Aan de Wordt er context andere kant komt de zomervakantie eraan, en vinden gegeven? Neigt het meer waarschijnlijk de volgers het interessant te weten waar de naar entertainment vloggers naar toe gaan. Er wordt verder niet meer context journalistiek (dus niet gegeven, maar die lijkt ook overbodig. Dit wordt relevant)? veroorzaakt omdat het geen nieuwsvideo is. De video is dus wel relevant en actueel aangezien de vakantie is aangebroken, maar het brengt geen nieuws. Hierdoor neigt het vooral naar entertainment. Nieuwheid Is de informatie in de video In het geval dat de vloggers nog niet eerder hun nog niet eerder gegeven? vakantiewensen hebben uitgesproken wel. Maar dit Kortom zit er nieuwe kunnen we niet echt als informatie zien die relevant is om informatie in? als ‘nieuw’ te worden bestempeld. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn steady, aangezien de vloggers zichzelf Wordt er gebruik gemaakt filmen. Het is mogelijk dat ze hierbij een statief hebben van een statief? gebruikt of de camera ergens anders neer hebben gezet. Beeld Is het een bewegende Er zitten bijna alleen maar bewegende beelden in. Er video? worden twee foto’s in de video geplaatst. Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden fragmenten van de vakanties van de vloggers gebruikt? Zijn de gebruikt. Ook zitten er twee algemene foto’s in van fragmenten van Duitsland en Rome. Het zijn dus geen fragmenten van professionele professionele nieuwsorganisaties. De fragmenten zijn wel nieuwsorganisaties? Zijn non-fictie. Ze geven een illustratie, maar verder geen de fragmenten non-fictie? belangrijke informatie. Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet zichtbaar gewerkt met professionele professionele belichting? belichting. Elke video is heel anders qua belichting. De vloggers zitten allemaal binnen en bij de meeste is het wel goed licht, dus het zou kunnen dat er gebruik is gemaakt van een extra lamp. Montage Is het gemonteerd met De montage wordt vooral gerealiseerd door de afwisseling ‘straight cuts’? Is het tussen de verschillende filmpjes en hiermee vloggers. gemonteerd met ‘clean Hierdoor zijn het vooral straight cuts. In sommige filmpjes edits’? Zitten er geen zitten ook jump cuts. effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid komt met alle opgenomen gesprekken overeen. natuurlijk geluid dat De kwaliteit van de audio verschilt per opname, maar is overeenkomt met het nergens storend. Bij een vlogger is de audio wel duidelijk beeld? Is de audio van zachter. Er zit muziek over de antwoorden heen. goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit geen rechtlijnige verhaallijn in. Alle vloggers geven in de video antwoord op dezelfde vragen die ze hebben doorgekregen. Toon Is de toon serieus en Het taalgebruik is niet serieus en professioneel. Ze praten sober? Is het taalgebruik allemaal heel erg in hun eigen woorden en stijl. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Nee, er is geen professioneel decor of professionele professioneel? omgeving.

4: Rauwkost Vlog Rauwkost op vakantie! – eigenschappen Defano, DisforDazzle,

Youstoub, Fijne Vrienden, Lieve Bertha Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk entertainment. Het feit dat Rauwkost ‘entertainment’? Is de titel op vakantie is, trekt aandacht. Hierdoor lijkt het of ze vooral gemaakt om daadwerkelijk op vakantie zijn, maar het gaat alleen om views/clicks te krijgen? hun vakantieplannen. Het zou kunnen dat dit gedaan is voor de clicks. Tegelijkertijd heeft de video dus wel met vakantie te maken. Format Is de video te zien als een De video is als een vorm van entertainment te zien. De vorm van entertainment, video kan de kijker vermaken door hen te laten weten waarbij er opinies, ideeën waar hun favoriete vlogger(s) naar op vakantie gaan. en commentaar naar Er worden door de vloggers opinies, ideeën en buiten worden gebracht? commentaren naar buiten gebracht. Dit gaat bijvoorbeeld over hun beste vakantie, of het land waar ze nog niet door gevonden willen worden. Logboek Is de video te zien als De video is strikt genomen geen logboek. Er worden wel onderdeel van een ervaringen meegedeeld, maar deze zijn allemaal uit het logboek? Wordt er op een verleden of het zijn wensen in de toekomst. Er is dus geen chronologische manier relatie met het tijdstip waarop deze informatie wordt verslag gedaan van gedeeld en wanneer het plaatsvond. De enige (persoonlijke) ervaringen? overeenkomst is dat het over de vakantie gaat en dat de Volgen de video’s elkaar video ook in een vakantieperiode is geüpload. Er is verder logischerwijs op? geen relatie tussen de andere video’s van het kanaal. De YouTubers worden wel steeds afgewisseld, maar ze beantwoorden steeds losse vragen waardoor ook hier chronologie niet heel belangrijk is. Vlogger Staat de vlogger centraal De vloggers staan centraal in de video. Het gaat alleen in de video? Geeft de om hun reiservaringen en hun plannen. Ze geven dus vlogger informatie over puur en alleen informatie over henzelf en vertellen hierbij zichzelf? Wordt het ook alleen vanuit hun eigen perspectief. verhaal vanuit zijn of haar De vloggers vertellen niet echt over hun toekomstplannen perspectief verteld? Vertelt van het kanaal. Maar ze vertellen wel over hoe ze vloggen de vlogger over zijn en op vakantie gaan combineren. Daarnaast zegt een toekomstplannen van het vlogger ook dat hij niet op vakantie gaat en ‘meer moet kanaal? En tot slot is er werken aan zijn video’s’. Hij wilt zichzelf dus verbeteren. sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Bijna elke vlogger is de hele tijd vanaf zijn borst in beeld te meest gebruikte shot? zien. De shots veranderen niet. De vloggers kijken Wordt anders/daarnaast allemaal bijna de hele tijd in de camera. Af en toe kijken de torso-up veel gebruikt? ze weg, wat natuurlijk aanvoelt. Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden geen effecten gebruikt. De kwaliteit van gebruikt? Is het beeld van sommige opnames is een stuk slechter. Dit lijkt te wijzen mindere kwaliteit of op een slechte camera. opgenomen met bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden fragmenten van de vakanties van de vloggers gebruikt? Zijn dit fictie- gebruikt. We zien hiervan verschillende beelden. fragmenten? Zijn het Daarnaast zit er een algemene foto van Duitsland en fragmenten die te zien zijn Rome in. Dit is allemaal ter illustratie. De oorsprong van als entertainment? de video’s van de vloggers is zeker als entertainment te zien en ook in deze video hebben ze vooral die functie.

Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er worden geen geluidseffecten Worden er geluidseffecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de Elke vlogger filmt in een persoonlijke omgeving. Dit is vlogger filmt duidelijk te veelal de slaapkamer. We zien verder niet veel van de zien? Is deze omgeving omgeving, omdat er gebruik wordt gemaakt van een vast persoonlijk? Is het een shot. Maar er is sprake van een huiselijke omgeving, huiselijke omgeving? Of is doordat bijvoorbeeld een bed op de achtergrond is te zien. er juist sprake van een follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct, maar de kijker wordt niet gebruikt? Wordt de kijker continue aangesproken. Er wordt wel wat betrokkenheid direct aangesproken/er gecreëerd doordat er bijvoorbeeld vakantietips worden betrokkenheid gecreëerd? gegeven. Ook wordt er aan het einde van de video Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten over jouw gevraagd om een reactie vakantie plannen. Ook wordt er gevraagd of de kijker zich achter te laten? wil abonneren en een duimpje omhoog wilt doen. Non-verbale Voelt het gesprek aan als De vloggers praten tegen de camera in een monoloog, communicatie een normaal gesprek? maar wel met de gezichtsuitdrukkingen van een normaal Worden gesprek. De gezichten zijn redelijk close in beeld gezichtsuitdrukkingen waardoor dit is te zien. De vloggers kijken bijvoorbeeld af bijvoorbeeld duidelijk in en toe weg en hun gezichtsuitdrukking komt veelal beeld gebracht? overeen met wat ze vertellen. Duur Hoe lang is de video? 8.58

5: Rauwkost Journalistieke Terugblik 2016 met o.a. eigenschappen meest gênante moment! – Veras, George, Defano en Tende #Rauwkost Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Alleen de nieuwswaarde entertainment is hierin te nieuwswaardes van herkennen. Ook zou je kunnen zeggen dan het op de Harcup en O’Neill in het agenda van het medium staat om deze vloggers over hun onderwerp te herkennen? 2016 te laten vertellen. Je zou eventueel ook nog kunnen stellen dat het over ‘beroemdheden’ gaat en dat daar de nieuwswaarde in zit. Maar eigenlijk valt er te concluderen dat er niet echt sprake is van nieuws. Het zijn persoonlijke ervaringen. Opvallend is weer dat in de titel het woord ‘gênante’ staat, terwijl er veel meer vragen aanbod komen. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is gedeeltelijk informatief. ‘Terugblik 2016’ dekt de titel de lading van de goed de lading van de inhoud. Gênante momenten is video? Duidt de titel op echter maar een klein deel van de video. Het duidt niet op een nieuwsgebeurtenis? een nieuwsgebeurtenis, maar deze zit ook niet in de video. Eerlijkheid Worden verschillende Het gaat in deze video alleen maar om de eigen visie van kanten van een zaak de vloggers, hun beleving. Er is dus geen onderwerp dat belicht? Is de journalist van meerdere kanten moet worden belicht. Ook zijn er onafhankelijk? Blijft de geen feiten. Het draait alleen om zijn eigen beleving. journalist bij de feiten? Voert hij niet zijn eigen visie of die van iemand anders sterker naar voren? Attributie Vermeldt de journalist N.v.t. waar de feiten vandaan komen?

Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal is relevant voor het publiek. Er kan vanuit relevant voor het publiek? worden gegaan dat een groot deel van het publiek dat Wordt er context kijkt, fan is van deze vloggers. Zij willen dus graag weten gegeven? Neigt het meer wat de vloggers het afgelopen jaar hebben meegemaakt naar entertainment en wat hun verwachtingen voor het nieuwe jaar zijn. journalistiek (dus niet Het is voor dit onderwerp niet nodig om context te geven. relevant)? Er worden soms wel fragmenten van de vloggers getoond die hun anekdote ondersteunen, dit zou gezien kunnen worden als context. Maar het hele onderwerp van de video is niet journalistiek. Nieuwheid Is de informatie in de video Er zit wellicht nieuwe informatie over de vloggers in. Dit nog niet eerder gegeven? valt echter niet te beschrijven als ‘nieuws’. Het zou Kortom zit er nieuwe misschien onder nieuws over ‘beroemdheden’ kunnen informatie in? vallen. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn steady. De vloggers filmen zichzelf en Wordt er gebruik gemaakt gebruiken hier mogelijk een statief voor of ze zetten de van een statief? camera op een andere vaste plek. Beeld Is het een bewegende Alle fragmenten uit de video zijn bewegend. Er zit wel een video? foto bij, ter illustratie van wat een vlogger vertelt. Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden meerdere fragmenten gebruikt. Allereerst gebruikt? Zijn de worden er fragmenten van de vloggers en hun video’s fragmenten van gebruikt. Daarnaast zitten er ook wat fragmenten van films professionele en ‘het internet’ in. Er wordt dus geen gebruik gemaakt nieuwsorganisaties? Zijn van fragmenten van professionele nieuwsorganisaties. Er de fragmenten non-fictie? zitten zowel fictieve als non-fictieve fragmenten in. En de Zijn de fragmenten meeste fragmenten zijn niet informerend, maar informerend? ondersteunend bij het verhaal van de vloggers. Belichting Wordt er gewerkt met Er door de meeste vloggers duidelijk niet gewerkt met professionele belichting? professionele belichting. Ze hebben allemaal heel ander licht in de video. Montage Is het gemonteerd met Er is veelal gemonteerd met straight cuts. Maar er zitten ‘straight cuts’? Is het ook effecten bij overgangen in, zoals een opvallende gemonteerd met ‘clean zoom. Er zitten een paar jump cuts in. Maar veelal wordt edits’? Zitten er geen de overgang gemaakt met de video’s die elkaar effecten in als ‘dissolve’ of afwisselen. De vragen die de vloggers beantwoorden ‘page turn’? Zitten er geen worden steeds ook in beeld gebracht, deze overgang is jump cuts of flash frames ook best ‘hard’ o.a. doordat de vraag op een zwarte in? achtergrond staat. Hij valt wel beetje over het oude beeld heen, maar het is niet echt een dissolve. Geluid Is er overal sprake van De meeste audio bestaat uit de opnames van de vloggers. natuurlijk geluid dat Dit is natuurlijk geluid. De kwaliteit van de audio verschilt overeenkomt met het en ook het volume van de verschillende opnames beeld? Is de audio van verschilt. De audio van de introductie is te zacht in goede kwaliteit? Ontbreekt verhouding tot de rest van de video. Muziek is opvallend muziek? aanwezig. Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet echt een verhaallijn in. De vloggers beantwoorden verschillende vragen over zichzelf. Het is wel allemaal in het thema van de jaarwisseling en er worden kleine korte verhalen verteld. Maar er zit geen grotere verhaallijn in. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en het taalgebruik is niet sober? Is het taalgebruik professioneel. De vloggers praten in hun eigen stijl en professioneel? doen ook uitspraken die bij hen passen. Zo zegt een vlogger dat hij lekker veel gaat drinken bij de jaarwisseling. Decor Is het decor/de omgeving De omgeving en het decor is niet professioneel. Ze zitten professioneel? allemaal in hun eigen omgeving.

5: Rauwkost Vlog Terugblik 2016 met o.a. eigenschappen meest gênante moment! – Veras, George, Defano en Tende #Rauwkost Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk te zien als entertainment. Dit komt ‘entertainment’? Is de titel door ‘gênante momenten’. Het is namelijk maar een klein vooral gemaakt om gedeelte van de video dat hierover gaat. Door dit in de titel views/clicks te krijgen? te zetten wordt er vermoedelijk geprobeerd views te krijgen. Format Is de video te zien als een De video is zeker te zien als een vorm van entertainment. vorm van entertainment, Het gaat puur om leuke anekdotes van de vloggers. waarbij er opinies, ideeën Ze delen inderdaad ook hun opinies, ideeën en en commentaar naar commentaar. Zo mogen ze bijvoorbeeld ook zeggen wat buiten worden gebracht? ze het stomste vonden uit 2016. Veras noemt hierbij bijvoorbeeld de vloggerhype. Ook vertellen ze bijvoorbeeld over de goede doelen waar ze al dan niet aan hebben gegeven. Logboek Is de video te zien als De video is strikt genomen geen logboek. Er worden wel onderdeel van een ervaringen meegedeeld, maar deze zijn allemaal uit het logboek? Wordt er op een verleden of het zijn wensen in de toekomst. Er is dus geen chronologische manier relatie met het tijdstip waarop deze informatie wordt verslag gedaan van gedeeld en wanneer het plaatsvond. De enige (persoonlijke) ervaringen? overeenkomst is dat het over goede voornemens gaat en Volgen de video’s elkaar avonturen van het afgelopen jaar, en dat het rond de logischerwijs op? jaarwisseling is uitgezonden. Er is verder geen relatie tussen de andere video’s van het kanaal. De YouTubers worden wel steeds afgewisseld, maar ze beantwoorden steeds losse vragen waardoor ook hier chronologie niet heel belangrijk is. Vlogger Staat de vlogger centraal De vloggers staan centraal in de video. Alle informatie die in de video? Geeft de zij geven gaat puur over henzelf en het verhaal wordt ook vlogger informatie over alleen vanuit hun perspectief verteld. Ze vertellen zichzelf? Wordt het bijvoorbeeld over het domste wat ze in het afgelopen jaar verhaal vanuit zijn of haar hebben gedaan of wie ze niet meer willen zien in het perspectief verteld? Vertelt nieuwe jaar. Dat is allemaal persoonlijke informatie. de vlogger over zijn Er wordt niet verteld over de toekomstplannen. Er wordt in toekomstplannen van het zekere zin wel gereflecteerd, omdat ze terugblikken op het kanaal? En tot slot is er afgelopen jaar. Hier zitten ook video’s bij van hun eigen sprake van zelfreflectie kanaal. over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De shots variëren iets, maar hoofdzakelijk zie je de meest gebruikte shot? vloggers vanaf hun schouders in beeld. Het is dus redelijk Wordt anders/daarnaast close. De vloggers kijken constant in de camera. de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden effecten gebruikt. Het meest opvallende effect gebruikt? Is het beeld van is de vraag die in beeld wordt gebracht. Maar ook de mindere kwaliteit of overgangen bevatten effecten. opgenomen met De kwaliteit verschilt erg per vlogger. Er zitten twee bijvoorbeeld een telefoon camera’s tussen die duidelijk van mindere kwaliteit zijn. of zichtbaar goedkope Het contrast is dan ook groot. camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden veel verschillende fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn dit fictie- Allereerst worden er fragmenten van de vloggers uit het fragmenten? Zijn het afgelopen jaar gebruikt. Daarnaast zit er ook een shot in uit een film en van een bekend internetfilmpje. Eigenlijk

fragmenten die te zien zijn zijn alle fragmenten als entertainment bedoeld. Het als entertainment? grootste gedeelte is non-fictie, maar er zit ook een fictie- fragment in. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt onder de video. Daarnaast Worden er geluidseffecten worden er bijvoorbeeld bij de overgangen ook effecten gebruikt? gebruikt. Zoals het geluid dat ondersteunt dat de titel in beeld wordt gebracht. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt niet extra in beeld gebracht omdat het vlogger filmt duidelijk te een vast kader is. De omgeving is wel persoonlijk. Iedere zien? Is deze omgeving vlogger zit in zijn eigen huis. Sommigen hebben het nog persoonlijk? Is het een iets extra aangekleed met een kerstboom op de huiselijke omgeving? Of is achtergrond. er juist sprake van een Er is geen sprake van de follow-me stijl. De vloggers follow-me stijl? blijven op een plek. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt directe taal gebruikt, maar de kijker wordt niet gebruikt? Wordt de kijker aangesproken. Er wordt vooral antwoord gegeven op de direct aangesproken/er vragen. Er wordt alleen aan het einde weer betrokkenheid betrokkenheid gecreëerd? gecreëerd met de vraag om een reactie achter te laten. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als De gezichtsuitdrukkingen zijn goed te zien, omdat de communicatie een normaal gesprek? shots redelijk close zijn. De vloggers kijken op een Worden natuurlijke manier in de camera, en je zou het kunnen gezichtsuitdrukkingen vergelijken alsof ze met iemand aan het praten zijn. bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 7.00

6: Rauwkost Journalistieke Vluchten voor Wilders?! eigenschappen George van Fijne Vrienden #Rauwkost Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere De nieuwswaarde ‘slecht nieuws’ is hierin te herkennen. nieuwswaardes van Dat mensen uit Nederland willen vertrekken, omdat ze Harcup en O’Neill in het zich niet meer veilig voelen valt als slecht nieuws te onderwerp te herkennen? beschrijven. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is gedeeltelijk informatief. Het gaat inderdaad voor de titel de lading van de een deel over het feit dat als Wilders aan de macht komt, video? Duidt de titel op de vrouw uit de video wellicht het land gaat verlaten. Het een nieuwsgebeurtenis? woord ‘vluchten’ is wat overdreven. Het zou dan een keuze zijn die zij maakt. Met de man van de video gaat het vooral over racisme en de opkomst van de PVV. Hij heeft geen plannen Nederland te verlaten. De lading van de video wordt dus gedeeltelijk met deze titel gedekt. De titel duidt niet op een nieuwsgebeurtenis, maar die zit ook niet heel duidelijk in deze video. Het nieuws zou dan toenemend racisme zijn. Eerlijkheid Worden verschillende De zaak wordt maar van een kant belicht. We leren alleen kanten van een zaak de mensen die zich gediscrimineerd voelen kennen. Er belicht? Is de journalist wordt bijvoorbeeld geklaagd over PVV stemmers en actief onafhankelijk? Blijft de opgeroepen tot dit niet goed te keuren, maar er wordt journalist bij de feiten? geen wederhoor bij deze PVV stemmers gehaald. Op een Voert hij niet zijn eigen gegeven moment roept de geïnterviewde ‘er is ook een visie of die van iemand andere kant’, om vervolgens precies dezelfde kant van het anders sterker naar zaak te belichten. voren?

De journalist is hierin ook niet onafhankelijk. Hij sluit zich sterk aan bij de opvattingen van de geïnterviewde. Hij benoemt bijvoorbeeld niet de argumenten van de PVV stemmers. Er wordt dus duidelijk een kant van de zaak belicht. Er wordt verder veel verwezen naar het partijprogramma van Wilders en dat mensen zich niet meer thuis voelen. Maar onderbouwende cijfers of meer uitleg bij het eerste ontbreekt. Attributie Vermeldt de journalist De journalist vermeldt niet waar de feiten vandaan komen. waar de feiten vandaan Over het gegeven dat mensen weg willen uit Nederland komen? heeft hij alleen de vrouw die dit bevestigt. De andere bron zegt dat hij via via wel signalen gehoord heeft. Het is nogal mager om aan de hand van een bron te vermelden dat er mensen Nederland willen verlaten vanwege racisme. Accuraatheid Kloppen de feiten die de De feiten worden in de video niet goed onderbouwt. Het journalist vermeldt? valt ook niet zo makkelijk te controleren hoeveel mensen Nederland daadwerkelijk willen verlaten vanwege racisme. Dat er in Nederland sprake is van racisme kunnen we natuurlijk wel voor waar aannemen. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal kan zeker relevant zijn voor het publiek. Ook relevant voor het publiek? jongeren zullen te maken hebben met PVV stemmers in Wordt er context hun omgeving of racisme. Er wordt echter weinig context gegeven? Neigt het meer gegeven, over bijvoorbeeld de PVV of racisme. Het naar entertainment onderwerp en hoe het in beeld is gebracht, neigt echter journalistiek (dus niet niet naar entertainment. In deze video wordt vooral relevant)? geprobeerd wat meer context te geven bij racisme, maar de context van het begrip ‘racisme’ zelf ontbreekt. Nieuwheid Is de informatie in de video Er zit geen nieuwe informatie in de video. Er zullen vast nog niet eerder gegeven? eerder mensen hebben gesproken over het feit dat Kortom zit er nieuwe Nederland aan het veranderen is. Enigszins nieuw kan informatie in? zijn dat de vrouw aangaf Nederland eventueel willen te verlaten als Wilders aan de macht kwam. Dit is een duidelijk voorbeeld van hoe groot de gevolgen van racisme kunnen gaan. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er is geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende Alle beelden in de video zijn bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er zitten geen fragmenten in deze video. gebruikt? Zijn de fragmenten van professionele nieuwsorganisaties? Zijn de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. De professionele belichting? belichting verspringt soms ook binnen een shot. Montage Is het gemonteerd met Er zitten opvallend veel jump-cuts in de video. Dit komt ‘straight cuts’? Is het vermoedelijk omdat het een video is waarin veel gemonteerd met ‘clean informatie wordt gegeven. Op deze manier kan de video edits’? Zitten er geen kort gehouden worden. Overgangen zijn hierdoor vaak effecten in als ‘dissolve’ of rommelig en gehaast. ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in?

Geluid Is er overal sprake van Het geluid komt veelal overeen met wat er in beeld te zien natuurlijk geluid dat is. De audio is over het algemeen van goede kwaliteit. Er overeenkomt met het zitten geen opvallende ‘fouten’ in. Er zit muziek in de beeld? Is de audio van video. goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke opbouw in. De video bestaat uit twee interviews. Binnen deze interviews zit wel in zekere zin een verhaallijn. Ze vertellen hun ervaringen met racisme, en hier zit wel een opbouw in. Maar de video als geheel is niet echt een geheel. Aan het begin wordt bijvoorbeeld al vermeld dat sommige mensen weg uit Nederland willen. Hierdoor verwacht je al dat die vrouw dit gaat zeggen. Toon Is de toon serieus en De gesprekken zijn voor Rauwkost best serieus. Er wordt sober? Is het taalgebruik iets minder gelachen en het onderwerp wordt hierdoor als professioneel? ‘belangrijk’ neergezet. Professioneel is het taalgebruik niet te noemen. Het is vooral een gesprek tussen twee mensen, op een natuurlijke wijze. Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. De professioneel? locaties passen wel bij het onderwerp.

6: Rauwkost Vlog Vluchten voor Wilders?! eigenschappen George van Fijne Vrienden #Rauwkost Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk te zien als entertainment. Dit komt ‘entertainment’? Is de titel vooral door het woord ‘vluchten’. Er is nog niemand vooral gemaakt om gevlucht in deze video en het gaat ook niet om views/clicks te krijgen? daadwerkelijk vluchten, maar meer om een mogelijk besluit om het land te verlaten als Wilders aan de macht zou komen. Het zou dus kunnen dat voor deze titel is gekozen om meer clicks te krijgen. Format Is de video te zien als een De video voelt niet aan als entertainment. Er zitten een vorm van entertainment, paar shots in die als entertainment te zien zijn. waarbij er opinies, ideeën Bijvoorbeeld bij de introductie van een geïnterviewde. en commentaar naar Maar verder komt het vrij serieus over. buiten worden gebracht? Er worden wel heel duidelijk opinies, ideeën en commentaar naar buiten gebracht. In de eerste plaats van de personen die geïnterviewd worden. Maar ook van de vlogger, die deze mening overneemt. Logboek Is de video te zien als De video is niet te zien als een logboek. De video volgt onderdeel van een geen andere video op. Je wordt als kijker wel logboek? Wordt er op een chronologisch door het onderwerp meegenomen. Je ziet chronologische manier bijvoorbeeld dat de presentator onderweg is naar een verslag gedaan van locatie. Maar de volgorde van de fragmenten is niet van (persoonlijke) ervaringen? belang. Aan het einde wordt wel getoond dat er nog Volgen de video’s elkaar andere video’s van Rauwkost zijn, maar deze hangen niet logischerwijs op? samen. YouTube bepaalt eigenlijk de volgorde van de video’s. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat niet centraal in de video. Hij is wel steeds in de video? Geeft de in beeld, maar het verhaal wordt niet om hem heen vlogger informatie over opgebouwd. zichzelf? Wordt het De vlogger geeft dan ook geen informatie over zichzelf. verhaal vanuit zijn of haar Het verhaal wordt ook vooral verteld vanuit de perspectief verteld? Vertelt geïnterviewde. Maar de vlogger vertelt wel gedeeltelijk zijn de vlogger over zijn visie. toekomstplannen van het

kanaal? En tot slot is er Er wordt niet gesproken over de toekomstplannen en er is sprake van zelfreflectie ook geen zelfreflectie op de vlogs. over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De shots zijn erg wisselend. Vaak is het shot op wat meest gebruikte shot? grotere afstand zodat zowel de geïnterviewde als de Wordt anders/daarnaast interviewer te zien is. De vlogger kijkt weinig in de camera. de torso-up veel gebruikt? Bij de presentatietekst wordt er in de camera gekeken, Kijkt de vlogger in de maar er worden ook shots van opzij gebruikt. Daarnaast is camera? er een fragment waarin ze de kijkers toespreken. Dan wordt er ook even in de camera gekeken. Beeld Worden er effecten Er worden effecten gebruikt. Er wordt bij de introductie gebruikt? Is het beeld van van een geïnterviewde bijvoorbeeld een zwart-wit filter mindere kwaliteit of gebruikt. Ook wordt er soms in- en uitgezoomd als effect. opgenomen met De kwaliteit is wisselend. Er wordt wel gebruik gemaakt bijvoorbeeld een telefoon van een goede camera, maar het licht is niet altijd even of zichtbaar goedkope goed en het scherpstellen gaat niet altijd even netjes. camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er zitten geen fragmenten in. gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Deze versterken soms de Worden er geluidseffecten effecten van het beeld. Zo is er enigszins ‘gangster’- gebruikt? muziek onder de introductie van de gast, waarbij ook de beelden zwart-wit zijn. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt duidelijk in beeld gebracht. De vlogger filmt duidelijk te omgeving is niet persoonlijk en het is geen huiselijke zien? Is deze omgeving omgeving. Het is meer de werkomgeving van de personen persoonlijk? Is het een die geïnterviewd worden. huiselijke omgeving? Of is Er is geen sprake van een follow-me stijl. We zien de er juist sprake van een vlogger wel op verschillende plekken, maar hij neemt ons follow-me stijl? niet mee. Hij heeft meer de rol van een gewone presentator van een programma. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct, maar de kijker wordt weinig gebruikt? Wordt de kijker aangesproken. Er is een moment waarin ze te kijkers direct aangesproken/er oproepen niet op de PVV te gaan stemmen. “Zorg dat betrokkenheid gecreëerd? mensen niet op de PVV gaan stemmen, als we nog een Wordt er bijvoorbeeld leuk land willen houden”. Ook wordt er aan het einde weer gevraagd om een reactie opgeroepen tot comments en likes. achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het is vooral een normaal gesprek tussen de vlogger en communicatie een normaal gesprek? de interviewkandidaten. De gezichtsuitdrukkingen zijn niet Worden heel sterk in beeld gebracht, omdat de shots van redelijke gezichtsuitdrukkingen afstand zijn. bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 7.31

7: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 6: Columbo eigenschappen van het binnenhof Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Het onderwerp is de politiek en de formatie. Machtselite is nieuwswaardes van dus een nieuwswaarde die in dit onderwerp te herkennen Harcup en O’Neill in het valt. Er wordt verder niet een specifiek onderwerp onderwerp te herkennen? besproken en er zit eigenlijk ook niet echt iets van nieuws

in de vlog. De informatie die de kijker krijgt is summier. Het is meer een sfeerimpressie van het Binnenhof. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet informatief. Je haalt uit de titel dat de video de titel de lading van de zich afspeelt op het Binnenhof. De lading van de video video? Duidt de titel op wordt ook niet helemaal gedekt. Vermoedelijk verwijst een nieuwsgebeurtenis? Columbo naar Boonman. Maar dit is niet helemaal duidelijk voor een kijker die niet met Boonman bekend is. De titel duidt niet op een nieuwsgebeurtenis, maar deze zit ook niet in de video. Eerlijkheid Worden verschillende Er wordt niet echt een onderwerp belicht en daarom kanten van een zaak worden er ook niet meerdere kanten van een zaak belicht. belicht? Is de journalist De journalist is niet helemaal onafhankelijk, maar hij kan onafhankelijk? Blijft de ook niet echt partijdig zijn omdat er geen nieuwsverhaal in journalist bij de feiten? zit. Hij komt bijvoorbeeld niet onafhankelijk over doordat Voert hij niet zijn eigen hij zegt “het zou toch zonde zijn als de formatie nu al visie of die van iemand afgelopen is”. anders sterker naar Zijn visie speelt verder ook wel de hoofdrol. Er wordt niet voren? veel informatie gegeven, maar de informatie die er is, komt van hem.

Attributie Vermeldt de journalist In de video worden eigenlijk geen feiten gegeven. waar de feiten vandaan komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of De formatie is voor de kijker een relevant onderwerp. relevant voor het publiek? Maar er wordt maar heel weinig context gegeven. Je weet Wordt er context als je nu kijkt, niet hoe lang de formatie al bezig is, waar gegeven? Neigt het meer ze mee bezig zijn/welk deel van het proces. Om dit goed naar entertainment te snappen moet je wellicht de vlogs wekelijks kijken. Een journalistiek (dus niet andere mogelijkheid is dat de vlogs in de tijd van de relevant)? formatie deze achtergrondinformatie niet nodig hadden, omdat iedereen al op de hoogte was via andere media. Nu is deze vlog nietszeggend. Nieuwheid Is de informatie in de video Er wordt maar weinig informatie gegeven. De informatie nog niet eerder gegeven? lijkt ook niet nieuw. Het enige wat de vlog laat zien is dat Kortom zit er nieuwe er die dag geen nieuws is op het Binnenhof. informatie in? Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er wordt geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende Alle beelden die te zien zijn, zijn bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er zitten geen fragmenten in de video. gebruikt? Zijn de fragmenten van professionele nieuwsorganisaties? Zijn de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. De professionele belichting? belichting hangt af van de zon. Montage Is het gemonteerd met Er zitten veel ‘cuts’ in. Deze zijn vaak wat gehaast en ‘straight cuts’? Is het soms wordt er ook een jump cut gebruikt. Er zitten verder gemonteerd met ‘clean geen effecten in de overgangen. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen

jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van De gesproken tekst van de video komt overeen met het natuurlijk geluid dat beeld. Een uitzondering hierbij is wel dat de vrouw achter overeenkomt met het de camera ook meepraat af en toe. De kwaliteit van de beeld? Is de audio van audio is gemiddeld. Alles is te verstaan, maar niet heel goede kwaliteit? Ontbreekt helder. Rutte heeft bijvoorbeeld geen microfoon, omdat hij muziek? spontaan wordt aangesproken. Onder bijna de hele video zit muziek. Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit geen verhaallijn in. Er zit ook veel insiders-informatie in de video, wat het soms moeilijk te volgen maakt. En het zijn allemaal korte fragmenten die niet echt op elkaar aansluiten. De overeenkomst tussen alles is dat het op het binnenhof is. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus of sober. Ook is het taalgebruik niet sober? Is het taalgebruik professioneel. Het is allemaal in een ‘losse’ sfeer professioneel? opgenomen. Decor Is het decor/de omgeving Het decor of omgeving is niet professioneel. We lopen professioneel? continue over het Binnenhof.

7: Keesvlog Vlog #Keesvlog 6: Columbo eigenschappen van het binnenhof Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is gedeeltelijk te zien als entertainment. Door ‘entertainment’? Is de titel Columbo te noemen, wordt er geprobeerd de aandacht te vooral gemaakt om trekken. Tegelijkertijd is de titel wat vaag en klinkt het ook views/clicks te krijgen? weer niet heel spannend. Format Is de video te zien als een De video kan te zien zijn als een vorm van entertainment. vorm van entertainment, Het is nu namelijk meer een sfeerimpressie van het waarbij er opinies, ideeën Binnenhof. en commentaar naar Er worden wel wat opinies, ideeën en commentaren naar buiten worden gebracht? buiten gebracht. Maar deze zijn maar weinig inhoudelijk. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. Elke week volgt er een onderdeel van een update over het leven van de journalist Kees Boonman. logboek? Wordt er op een Hij neemt ons mee met zijn ervaringen die op het chronologische manier Binnenhof plaatsvinden. De video is chronologisch verslag gedaan van gemonteerd en hij neemt je dus als het ware mee door ‘de (persoonlijke) ervaringen? dag’. De video’s volgen elkaar ook logisch op, doordat er Volgen de video’s elkaar elke week een nieuwe verschijnt. Er wordt alleen niet erg logischerwijs op? duidelijk verwezen naar eerdere video’s en de chronologie wordt niet heel helder benadrukt. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat centraal in de video. Hij loopt over het in de video? Geeft de Binnenhof rond en wordt hierbij ook door mensen herkent. vlogger informatie over Er wordt bijvoorbeeld ook gezegd: “Nieuwe baan meneer zichzelf? Wordt het Boonman?”. Verder wordt er ook benoemd dat hij leraar verhaal vanuit zijn of haar is. Hij zegt zelf “Leiden University College”. Verder gaat perspectief verteld? Vertelt het ook over zijn ‘verschijning’. Hij zegt bijvoorbeeld over de vlogger over zijn mensen die in unievorm rondlopen “zo zag ik er vroeger toekomstplannen van het ook uit.” kanaal? En tot slot is er Verder geeft hij niet heel veel informatie/context over sprake van zelfreflectie zichzelf. Wellicht dat dit al in een eerdere vlog gebeurd is, over zijn vlogs? maar meer uitleg over zijn (journalistieke) loopbaan was wellicht relevant geweest. Het verhaal of de impressie van het Binnenhof wordt wel volledig vanuit hem verteld. Er wordt niet gesproken over de toekomstplannen van het kanaal. Er is ook geen sprake van zelfreflectie op zijn vlogs. Maar hij reflecteert wel op zichzelf gedurende de vlogs. Over zijn interview met Rutte zegt hij bijvoorbeeld:

“Ik kon hem maar moeilijk bijhouden.” Rutte liep namelijk snel door naar de volgende locatie, gedurende het korte gesprek. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Er zijn verschillende shots. Veelal is Boonman in beeld meest gebruikte shot? vanaf zijn borst. De vlogger kijkt af en toe in de camera of Wordt anders/daarnaast er net naast, hij is dan namelijk meer in gesprek met de de torso-up veel gebruikt? vrouw achter de camera (dan met de camera). Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Op het logo van Boonman dat aan het begin verschijnt, gebruikt? Is het beeld van worden er verder geen effecten gebruikt. De kwaliteit van mindere kwaliteit of het beeld is niet heel hoog, maar ook niet slecht. opgenomen met bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er zitten geen fragmenten in de video. gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Gedurende de hele video wordt er muziek gebruikt. Er Worden er geluidseffecten worden geen geluidseffecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving is duidelijk in beeld. De omgeving is niet vlogger filmt duidelijk te persoonlijk, aangezien het het Binnenhof is. Door mijn zien? Is deze omgeving voorkennis en doordat mensen Boonman herkennen, persoonlijk? Is het een voelt het wel wat persoonlijker. Er is sprake van een huiselijke omgeving? Of is follow-me stijl. Boonman loopt rond over het terrein en wij er juist sprake van een volgen hem. follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik De kijker wordt niet aangesproken. Het is meer een gebruikt? Wordt de kijker gesprek dat Boonman met zichzelf of soms tegen de direct aangesproken/er cameravrouw heeft. Er wordt dus geen betrokkenheid betrokkenheid gecreëerd? gecreëerd. Er wordt ook niet gevraagd om een reactie of Wordt er bijvoorbeeld een comment. gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Doordat Boonman tegen de cameravrouw kan praten communicatie een normaal gesprek? voelt het wel als een normaal gesprek tussen hen, maar Worden dus niet met de kijker. Die wordt haast een beetje gezichtsuitdrukkingen vergeten. Gezichtsuitdrukkingen komen wel goed in beeld bijvoorbeeld duidelijk in bij de shots die close zijn. beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 2.56

8: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 20: De Den eigenschappen Uyl-reünie Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere In deze video is de nieuwswaarde machtselite te nieuwswaardes van herkennen. Het draait volledig om de politiek en het Harcup en O’Neill in het nieuws is dat vandaag oude politici bij elkaar komen. Dit onderwerp te herkennen? wordt gekoppeld aan hun visie op de huidige formatie. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is vooral informatief. Het gaat inderdaad om een de titel de lading van de reünie van het kabinet Den Uyl. Daarmee dekt het ook de lading van de video. Het duidt op de gebeurtenis dat deze

video? Duidt de titel op mensen bij elkaar komen. We kunnen dit als nieuws een nieuwsgebeurtenis? beschouwen, maar het is geen ‘hard nieuws’. Eerlijkheid Worden verschillende Er wordt gesproken over de formatie, maar hierbij komt kanten van een zaak alleen de visie van Boonman en van de oude politici aan belicht? Is de journalist het woord. Je zou dus kunnen zeggen dat de kant van het onafhankelijk? Blijft de huidige kabinet ontbreekt. journalist bij de feiten? De journalist is niet volledig ‘onpartijdig’ aangezien hij mee Voert hij niet zijn eigen gaat in het commentaar van de oude politici op het huidige visie of die van iemand formatieproces. Deze visie wordt in deze video dus het anders sterker naar sterkste naar voren gebracht. voren? Attributie Vermeldt de journalist Er worden maar weinig feiten gegeven. De video bestaat waar de feiten vandaan vooral uit meningen. Het is een feit dat de formatie lang komen? duurt. Verder noemt een oud politici dat het CDA bijvoorbeeld te rechts is geworden. Dit valt toch allemaal meer onder meningen, dan controleerbare feiten. Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of Er wordt een summiere context geschetst. Er wordt kort relevant voor het publiek? wat gezegd over het kabinet Den Uyl. Maar voor kijkers Wordt er context zonder enige politieke kennis over die periode, is het lastig gegeven? Neigt het meer te volgen. Het is wel een relevant onderwerp, omdat naar entertainment belangrijke figuren uit de Nederlandse geschiedenis hun journalistiek (dus niet visie geven op de eindeloze formatie. relevant)? Nieuwheid Is de informatie in de video De visie van de oud politici op de formatie is mogelijk nog niet eerder gegeven? nieuw. Aan de andere kant wordt er geen concrete nieuwe Kortom zit er nieuwe informatie gegeven. Het zijn allemaal meningen. informatie in? Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er wordt geen gebruik gemaakt Wordt er gebruik gemaakt van een statief. van een statief? Beeld Is het een bewegende De hele video bestaat uit bewegende beelden. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er zit een zwart-wit beeld in van het kabinet Den Uyl. Er gebruikt? Zijn de wordt verder geen bron genoemd, maar dit zou van een fragmenten van professionele nieuwsorganisatie kunnen zijn. Het fragment professionele is non-fictie. En het is vooral een illustratie en het geeft nieuwsorganisaties? Zijn ons iets meer een beeld van dit kabinet. de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er is geen gebruik gemaakt van professionele belichting. professionele belichting? De belichting is soms niet goed en wordt bepaald door het licht van buiten. Montage Is het gemonteerd met Er zitten geen effecten bij de overgangen, maar de ‘straight cuts’? Is het overgangen zijn soms wel wat rommelig. Boonman is gemonteerd met ‘clean steeds in dezelfde omgeving, waardoor het gevoel edits’? Zitten er geen ontstaat dat er voortdurend jump cuts zijn gebruikt. effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid komt overeen met wat in beeld te zien is. Dit natuurlijk geluid dat zijn vooral de gesprekken tussen Boonman en de oud overeenkomt met het politici. beeld? Is de audio van De audio is niet overal even goed. Hij spreekt ook Jesse goede kwaliteit? Ontbreekt Klaver aan en zij staan op enige afstand van elkaar. muziek? Hierdoor is Klaver slecht te horen.

Er is muziek aanwezig. Dit is soms storend en te hard in vergelijking tot de audio. Verhaal Zit er een verhaallijn in? De verhaallijn is niet heel scherp. Het gaat om de formatie en omdat oud politici vandaag bij elkaar komen wordt ook naar hun mening gevraagd. Er zit ook weer een fragment van Klaver tussen over zijn documentaire. Daardoor voelt de opbouw wat rommelig. Je zou ook kunnen zeggen dat hij alle belangrijke gebeurtenissen van die dag filmt, maar het voelt wat onsamenhangend. Toon Is de toon serieus en De toon is iets serieuzer omdat de mannen in beeld wat sober? Is het taalgebruik serieus overkomen en bescheiden spreken. Maar er zitten professioneel? ook lachende fragmenten tussen en iedereen praat erg in zijn eigen woorden. Decor Is het decor/de omgeving Het decor of de omgeving is niet professioneel. professioneel?

8: Keesvlog Vlog #Keesvlog 20: De Den eigenschappen Uyl-reünie Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is niet te zien als entertainment. De titel is ook niet ‘entertainment’? Is de titel gemaakt om clicks te krijgen. Vooral mensen die wat vooral gemaakt om willen weten over Den Uyl zullen vermoedelijk hierop views/clicks te krijgen? klikken. Format Is de video te zien als een De video kan enigszins als entertainment worden gezien, vorm van entertainment, omdat er vooral meningen in worden gegeven door waarbij er opinies, ideeën bekende politieke figuren. Zij brengen dus vooral opinies, en commentaar naar ideeën en commentaar naar buiten, specifiek over de buiten worden gebracht? formatie. Ook de mening van Boonman komt even naar voren. Hij gaat namelijk akkoord met de observaties van de oud-politici. Hij zegt namelijk dat de huidige politici aan het ‘keutelen’ zijn. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. We volgen journalist onderdeel van een Kees Boonman. De video is chronologisch gemonteerd en logboek? Wordt er op een hij neemt je dus als het ware mee door ‘de reünie. De chronologische manier video’s volgen elkaar ook logisch op, doordat er elke week verslag gedaan van een nieuwe verschijnt. Er wordt alleen niet erg duidelijk (persoonlijke) ervaringen? verwezen naar eerdere video’s en de chronologie wordt Volgen de video’s elkaar niet heel helder benadrukt. De overeenkomst wordt groter logischerwijs op? omdat het elke keer over de politiek gaat en Boonman er altijd in voorkomt. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat aan het begin en aan het eind vooral in de video? Geeft de centraal. Als de oud-politici in beeld zijn, valt de vlogger vlogger informatie over wat weg. Maar je weet wel dat hij constant hierbij ook zichzelf? Wordt het aanwezig is. verhaal vanuit zijn of haar De vlogger geeft geen informatie over zichzelf. Hij vertelt perspectief verteld? Vertelt het verhaal wel vanuit zijn perspectief aan het begin en de vlogger over zijn het einde. Hij geeft ons iets meer informatie en hoe hij toekomstplannen van het bijvoorbeeld het kabinet Den Uyl herinnert. kanaal? En tot slot is er Er is geen sprake van zelfreflectie in de vlogs. sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De shots waarbij de politici in beeld komen zijn iets meer meest gebruikte shot? van een afstand gefilmd. De shots van Boonman aan, met Wordt anders/daarnaast name het einde, zijn erg close. Hierbij kijkt hij meestal net de torso-up veel gebruikt? langs de camera. Kijkt de vlogger in de camera?

Beeld Worden er effecten Er worden geen effecten gebruikt. Er is wel een gebruikt? Is het beeld van geschiedenisfragment in geplaatst. De kwaliteit van het mindere kwaliteit of beeld hangt vooral van het licht af. Het is niet altijd scherp, opgenomen met maar de camera is ook niet perse aan te merken als bijvoorbeeld een telefoon goedkoop. of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er wordt een fragment gebruikt van het kabinet. Dit is niet gebruikt? Zijn dit fictie- fictief en het is ook niet te zien als entertainment. fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt gedurende de video veel muziek op de Worden er geluidseffecten achtergrond gebruikt. Er worden geen geluidseffecten gebruikt? gebruikt. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt goed in beeld gebracht. Dit is de vlogger filmt duidelijk te kamer waar de oud-politici bij elkaar komen. Het is verder zien? Is deze omgeving geen huiselijke of persoonlijke omgeving. Er is wel persoonlijk? Is het een gedeeltelijk sprake van de follow-me stijl, maar als huiselijke omgeving? Of is Boonman eenmaal binnen is bij de oud-politici dan stopt er juist sprake van een dit even. follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct, maar richt zich niet tot de kijker. gebruikt? Wordt de kijker Er wordt niet geprobeerd betrokkenheid van de kijker te direct aangesproken/er creëren en de kijker wordt ook niet gevraagd een reactie betrokkenheid gecreëerd? achter te laten. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als De gesprekken komen natuurlijk over, omdat Boonman communicatie een normaal gesprek? ook daadwerkelijk met iemand praat. En ook de Worden cameravrouw was in dit geval weer af en toe een gezichtsuitdrukkingen opmerking aan het maken of stelde hem zelfs een vraag. bijvoorbeeld duidelijk in De gezichtsuitdrukkingen werden vooral aan het einde beeld gebracht? van de video, door de shots van dichtbij, goed in beeld gebracht. Duur Hoe lang is de video? 4.44

9: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 8: Pim eigenschappen Fortuyn, 15 jaar later Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere De nieuwswaarde ‘machtselite’ is in deze video te nieuwswaardes van herkennen. De video gaat over het gegeven dat Pim Harcup en O’Neill in het Fortuyn vijftien jaar geleden is doodgeschoten. Je zou ook onderwerp te herkennen? de nieuwswaarde ‘slecht nieuws’ hierin kunnen herkennen, maar dat is niet per se de insteek van de video. Daarnaast is de nieuwswaarde ‘continuïteit’ terug te zien. Het haakt aan op een eerdere nieuwsgebeurtenis en blikt daarop terug. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is informatief en dekt de lading van de video. In de de titel de lading van de video gaat het namelijk ook daadwerkelijk over het feit dat video? Duidt de titel op Fortuyn 15 jaar dood is. De titel duidt hiermee ook op een een nieuwsgebeurtenis? nieuwsgebeurtenis. Het is wederom geen hard nieuws, maar het is wel iets belangrijks dat heeft plaatsgevonden en nu zoveel jaar geleden is. Het enige dat wellicht ontbreekt is de naam Hilbrand Nawijn. Hij is de

hoofdrolspeler in deze aflevering. Aan de andere kant is dat lastig ook nog in de titel te verwerken. Eerlijkheid Worden verschillende Er wordt eigenlijk maar een verhaal vertelt in deze video. kanten van een zaak Er wordt gesproken over het neerschieten van Fortuyn belicht? Is de journalist met Hilbrand Nawijn. Alleen de visie van hem en onafhankelijk? Blijft de Boonman wordt besproken. Er komen ook niet echt journalist bij de feiten? nieuwe feiten aanbod. Het blijft een feit dat Fortuyn vijftien Voert hij niet zijn eigen jaar geleden is doodgeschoten. Daarnaast filosoferen de visie of die van iemand twee mannen een beetje over Fortuyn en het huidige anders sterker naar politieke klimaat. De visie van de twee mannen komt dus voren? duidelijk naar voren. Attributie Vermeldt de journalist Er worden geen feiten gegeven, het draait vooral om de waar de feiten vandaan mening van Boonman en Nawijn. komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal is belangrijk voor het publiek, omdat er een relevant voor het publiek? belangrijk politiek figuur is doodgeschoten. Daar staat de Wordt er context video bij stil. Er wordt redelijk wat context gegeven, omdat gegeven? Neigt het meer er ook archiefmateriaal wordt gebruikt. Het neigt hierdoor naar entertainment niet naar entertainment journalistiek. Het enige probleem journalistiek (dus niet is wel dat het na het geven van de context vooral bij relevant)? meningen blijft. Nieuwheid Is de informatie in de video Alle informatie is al eerder gegeven. Er zitten nog wat nog niet eerder gegeven? feitjes en visies van Nawijn in verwerkt, maar dit kan niet Kortom zit er nieuwe echt doorgaan als nieuws. Over Fortuyn is na vijftien jaar informatie in? ook wel alles gezegd. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er is geen gebruik gemaakt van Wordt er gebruik gemaakt een statief. van een statief? Beeld Is het een bewegende Al het materiaal in de video is bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden drie keer beelden van het journaal gebruikt. Het gebruikt? Zijn de zijn dus beelden van een professionele nieuwsorganisatie. fragmenten van Het is daarnaast non-fictie. Het laat zien wat er 15 jaar professionele geleden plaatsvond en is hiermee zowel informerend als nieuwsorganisaties? Zijn illustrerend. de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. De professionele belichting? belichting is soms slecht. Montage Is het gemonteerd met Er zitten jump cuts in de video. De editing komt soms wat ‘straight cuts’? Is het gehaast over. Er zit ook een keer een effect in, om het gemonteerd met ‘clean materiaal ‘door te spoelen’. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid komt grotendeels overeen met wat we in beeld natuurlijk geluid dat zien. Het is vooral het gesprek tussen de mannen dat we overeenkomt met het horen. De audio is niet van hoge kwaliteit, maar het beeld? Is de audio van gesprek is goed te horen. Over de hele video zit veel goede kwaliteit? Ontbreekt muziek op de achtergrond. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke verhaallijn in. Het is vooral een gesprek tussen Boonman en Nawijn over de dood

100

van Fortuyn en hoe dit in het huidige politiek klimaat kan worden gezien. Toon Is de toon serieus en Het toon is op sommige momenten sober en serieus, sober? Is het taalgebruik omdat het over de dood van Fortuyn gaat. Het is echter professioneel? niet de toon van de hele video. De mannen hebben ook een los gesprek met elkaar, en gebruiken hierbij niet heel professioneel taalgebruik. Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

9: Keesvlog Vlog #Keesvlog 8: Pim eigenschappen Fortuyn, 15 jaar later Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is niet te zien als entertainment. Het zou wel ‘entertainment’? Is de titel kunnen dat de video veel clicks krijgt doordat Fortuyn er in vooral gemaakt om staat. Maar deze titel dekt ook echt de lading van de views/clicks te krijgen? video. Format Is de video te zien als een Het komt niet over als een entertainment-video, aangezien vorm van entertainment, de inhoud wel serieus is en over de politiek gaat. Er waarbij er opinies, ideeën worden veel opinies, ideeën en commentaren van de twee en commentaar naar mannen naar buiten gebracht. Daar bestaat de video buiten worden gebracht? hoofdzakelijk uit. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. We volgen journalist onderdeel van een Kees Boonman. De video is chronologisch gemonteerd en logboek? Wordt er op een hij neemt je dus als het ware mee op stap, dit keer met chronologische manier Nawijn. De video’s volgen elkaar ook logisch op, doordat verslag gedaan van er elke week een nieuwe verschijnt. Er wordt alleen niet (persoonlijke) ervaringen? erg duidelijk verwezen naar eerdere video’s en de Volgen de video’s elkaar chronologie wordt hiermee niet heel helder benadrukt. De logischerwijs op? overeenkomst wordt groter omdat het elke keer over de politiek gaat en Boonman er altijd in voorkomt. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat centraal, maar daarnaast staat ook in de video? Geeft de Nawijn centraal in de video. De video bestaat uit een vlogger informatie over continue gesprek tussen hen. Het perspectief van de zichzelf? Wordt het video komt dan ook uit hun beiden naar voren. De vlogger verhaal vanuit zijn of haar geeft verder geen persoonlijke informatie. perspectief verteld? Vertelt Ook wordt er niks verteld over de toekomstplannen van de vlogger over zijn het kanaal en is er eveneens geen sprake van zelfreflectie toekomstplannen van het op de vlogs. kanaal? En tot slot is er sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De twee mannen worden steeds vanaf hun hoofd tot borst meest gebruikte shot? in beeld gebracht. Dit is het meest voorkomende shots. Ze Wordt anders/daarnaast zijn ook veelal lopend in beeld, waarbij de camera hen de torso-up veel gebruikt? volgt. Soms zijn de shots ook wat closer. Ze kijken niet in Kijkt de vlogger in de de camera, maar naar elkaar. camera? Beeld Worden er effecten Er wordt een effect gebruikt. Dit is om een fragment te gebruikt? Is het beeld van versnellen, als de twee mannen op de roltrap staat. De mindere kwaliteit of kwaliteit van de video verschilt per shot. Er is gebruik opgenomen met gemaakt van een gemiddelde camera. bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera?

101

Fragmenten Worden er fragmenten Er worden fragmenten van het journaal gebruikt. Deze gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten zijn dus niet fictief en ook niet te zien als fragmenten? Zijn het entertainment. fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek op de achtergrond gebruikt. Er wordt een Worden er geluidseffecten geluidseffect gebruikt als ze op de roltrap staan en het gebruikt? beeld versnelt. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt uitgebreid in beeld gebracht. De vlogger filmt duidelijk te omgeving is niet heel persoonlijk. Maar voor Nawijn heeft zien? Is deze omgeving het wel een paar persoonlijke tintjes, omdat ze persoonlijk? Is het een bijvoorbeeld zijn oude kantoor opzoeken. Dit creëert huiselijke omgeving? Of is natuurlijk geen persoonlijke sfeer voor de vlogger. Er is er juist sprake van een wel sprake van de follow-me stijl. De twee mannen follow-me stijl? worden de hele video lang gevolgd met de camera. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik tussen de mannen is direct. Maar er wordt gebruikt? Wordt de kijker geen betrokkenheid met de kijker gecreëerd, omdat deze direct aangesproken/er niet wordt aangesproken. Er wordt ook niet gevraagd om betrokkenheid gecreëerd? een reactie achter te laten. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek tussen de mannen voelt natuurlijk. Hierbij zijn communicatie een normaal gesprek? soms de shots ook wat closer zodat je de Worden gezichtsuitdrukkingen goed kan zien. Dit is echter niet gezichtsuitdrukkingen gedaan om meer betrokkenheid te creëren bij de kijker. bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 3.40

9: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 11: Bij de eigenschappen NAVO Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Deze video gaat over het openen van een nieuw NAVO nieuwswaardes van gebouw. Er is dus de nieuwswaarde machtselite in te Harcup en O’Neill in het herkennen. Daarnaast zou je het ook als goed nieuws onderwerp te herkennen? kunnen beschouwen, aangezien het voor sommigen een positieve verandering kan zijn. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel dekt voor het grootste gedeelte de lading. de titel de lading van de Boonman gaat inderdaad langs bij de NAVO. Er wordt met video? Duidt de titel op de titel niet verteld dat dit is omdat er een nieuwe gebouw een nieuwsgebeurtenis? is. Hierdoor duidt de titel niet echt op een nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende Het is eigenlijk weer een rechtlijnige video. Het gaat over kanten van een zaak het openen van het nieuwe NAVO gebouw. Je zou belicht? Is de journalist kunnen stellen dat de negatieve kant van nieuw gebouw, onafhankelijk? Blijft de door bijvoorbeeld de kosten, ontbreekt. Aan de andere journalist bij de feiten? kant laat de journalist zich ook niet positief uit over het Voert hij niet zijn eigen nieuwe gebouw. Het draait in deze video wel alleen om visie of die van iemand zijn visie. Er wordt bijvoorbeeld wat gezegd over hoe anders sterker naar storend hij de veiligheidsmaatregelen hij vindt. Daar is ook voren? geen wederhoor over, maar dit is ook minder het ‘nieuws’ aspect van de video. Attributie Vermeldt de journalist De enige feiten die worden gegeven is dat het NAVO waar de feiten vandaan gebouw geopend is. komen?

102

Accuraatheid Kloppen de feiten die de Het wordt inderdaad duidelijk dat het nieuwe gebouw een journalist vermeldt? hele happening is. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Er wordt te weinig context gegeven. Er wordt niet verteld relevant voor het publiek? over wat de NAVO precies is, hoeveel dit gebouw gekost Wordt er context heeft en waarom hij er als journalist heen gaat. Hierdoor gegeven? Neigt het meer ontbreekt de relevantie voor de kijker. Het voelt ook niet naar entertainment aan als entertainment, omdat het wel allemaal serieus journalistiek (dus niet overkomt wat daar gebeurt. Aan de andere kant is het ook relevant)? wel weer een verslag van wat Boonman meemaakt die dag, dat als entertainment kan worden opgevat. Nieuwheid Is de informatie in de video Vermoedelijk was al bekend dat de NAVO een nieuw nog niet eerder gegeven? gebouw had. Je ziet alleen beelden die nog niet eerder Kortom zit er nieuwe zijn getoond, maar er komt weinig informatie in voor en al informatie in? helemaal geen nieuwe informatie. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady. Er wordt geen gebruik gemaakt Wordt er gebruik gemaakt van een statief. van een statief? Beeld Is het een bewegende De hele video is van bewegend beeld. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er zijn geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn de fragmenten van professionele nieuwsorganisaties? Zijn de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. professionele belichting? Montage Is het gemonteerd met Er zitten veel straight cuts in, maar er zitten ook effecten ‘straight cuts’? Is het in. Zo wordt de busreis van Boonman weer versneld gemonteerd met ‘clean afgespeeld. Er zitten ook veel slordige editings in en er edits’? Zitten er geen zitten ook veel (bijna) jump cuts in. Het betreffen steeds effecten in als ‘dissolve’ of net iets verschillende frames, maar wel vanaf ongeveer ‘page turn’? Zitten er geen dezelfde plek gefilmd. jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van De meeste audio komt overeen met het beeld. De audio is natuurlijk geluid dat van redelijke kwaliteit. Als er wordt geprobeerd iemand in overeenkomt met het de omgeving aan het woord te laten, dan is de audio beeld? Is de audio van minder. Er is muziek aanwezig. Soms overstemt de goede kwaliteit? Ontbreekt muziek de gesprekken of tekst van Boonman te veel. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit deels een verhaallijn in. Je volgt Boonman als journalist op de opening van het nieuwe gebouw. Je krijgt mee wat een journalist die dag meemaakt. Hij zet dit alleen niet heel duidelijk aan. Het verhaal wordt niet duidelijk opgebouwd. Hij vertelt niet precies wat zijn rol als journalist vandaag is en waarom hij erbij aanwezig wil zijn. Toon Is de toon serieus en Het taalgebruik is niet serieus en sober. Het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik ook niet professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. Ze zijn bij professioneel? de NAVO.

10: Keesvlog

103

Vlog #Keesvlog 11: Bij de eigenschappen NAVO Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is niet te zien als entertainment en ook niet als een ‘entertainment’? Is de titel titel om extra veel views te krijgen. De titel is te vooral gemaakt om beschouwen als ‘saai’, maar redelijk adequaat. views/clicks te krijgen? Format Is de video te zien als een De inhoudelijke informatie en context is beperkt, waardoor vorm van entertainment, het als een vorm van entertainment te zien zou kunnen waarbij er opinies, ideeën zijn. en commentaar naar Er worden opinies, ideeën en commentaar naar buiten buiten worden gebracht? gebracht. Deze slaan dus vooral op de organisatie van de dag en minder op het inhoudelijke aspect. Zo maakt Boonman een opmerking als “ik snap er geen bal van”, over regels waar ze wel en niet mogen filmen. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. We volgen journalist onderdeel van een Kees Boonman dit keer bij de NAVO. De video is logboek? Wordt er op een chronologisch gemonteerd en hij neemt je dus als het chronologische manier ware mee door zijn ervaringen als journalist bij de NAVO. verslag gedaan van De video’s volgen elkaar ook logisch op, doordat er elke (persoonlijke) ervaringen? week een nieuwe verschijnt over hetzelfde Volgen de video’s elkaar onderwerp/politiek. Er wordt alleen niet erg duidelijk logischerwijs op? verwezen naar eerdere video’s en de chronologie wordt hiermee niet heel helder benadrukt. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat centraal in de video. Het wordt ook wel in de video? Geeft de duidelijk dat hij als journalist die dag aanwezig is. Zo zijn vlogger informatie over er gesprekken tussen hem en andere journalisten. Maar zichzelf? Wordt het hij vertelt verder weinig over zichzelf. Ik kan me verhaal vanuit zijn of haar bijvoorbeeld voorstellen dat hij ook op die dag aanwezig perspectief verteld? Vertelt was voor EenVandaag. Hij vertelt niet wat ze bijvoorbeeld de vlogger over zijn in de uitzending gaan gebruiken. toekomstplannen van het Hij vertelt niet over zijn toekomstplannen en er is ook geen kanaal? En tot slot is er sprake van zelfreflectie over zijn vlogs. sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Op de meeste momenten zien we Boonman vanaf zijn meest gebruikte shot? borst in beeld. Tijdens sommige interviews zien we een Wordt anders/daarnaast breder kader. de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er wordt het effect van ‘doorspoelen’ gebruikt als gebruikt? Is het beeld van Boonman in de bus zit. Verder worden er geen effecten mindere kwaliteit of gebruikt. De kwaliteit van het beeld hangt vooral van het opgenomen met zonlicht af. Het is dus geen goedkope, maar ook geen bijvoorbeeld een telefoon professionele camera(man). of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt veel muziek gebruikt. Er wordt bij het effect van Worden er geluidseffecten het beeld, ook een muziek effect gebruikt. Verder zijn er gebruikt? geen effecten. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving van de vlogger is duidelijk te zien. Het draait vlogger filmt duidelijk te namelijk om de omgeving, omdat er een nieuw gebouw is zien? Is deze omgeving geopend. Het is geen persoonlijke of huiselijke omgeving.

104

persoonlijk? Is het een Er is sprake van een follow-me stijl. We volgen Boonman huiselijke omgeving? Of is door de verschillende plekken waar hij als journalist bij er juist sprake van een aanwezig mag zijn. follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt direct taalgebruik gebruikt, maar niet om de kijker gebruikt? Wordt de kijker aan te spreken. Er wordt geen betrokkenheid gecreëerd direct aangesproken/er en ook niet gevraagd aan de kijker om een reactie achter betrokkenheid gecreëerd? te laten. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek voelt wel als een normaal gesprek, omdat het communicatie een normaal gesprek? inmiddels duidelijk is dat er nog iemand bij Boonman is die Worden filmt en meepraat. Hij heeft geen gesprek met zijn kijkers. gezichtsuitdrukkingen bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 4.58

11: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 3: 71 nieuwe eigenschappen kamerleden Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Het draait in deze video om de nieuwe Kamerleden. Hierin nieuwswaardes van zou machtselite als nieuwswaarde te herkennen zijn. Het Harcup en O’Neill in het is gedeeltelijk ook te zien als opvolging, omdat het vormen onderwerp te herkennen? van het kabinet natuurlijk al lang speelde. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel dekt goed de lading van de video. Er zijn 71 de titel de lading van de nieuwe Kamerleden die vandaag hun eerste dag hebben. video? Duidt de titel op Dit wordt dus grotendeels duidelijk met de titel. De titel een nieuwsgebeurtenis? duidt hiermee ook op dit als nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende Het is wederom geen verhaal waarbij er meerdere kanten kanten van een zaak hoeven te worden belicht. Het gaat puur om de komst van belicht? Is de journalist de nieuwe Kamerleden. Hier zitten geen twee kanten aan. onafhankelijk? Blijft de De journalist is niet helemaal onafhankelijk. Hij geeft in journalist bij de feiten? sommige gevallen zijn mening met woorden als ‘pijnlijk’ Voert hij niet zijn eigen als het bijvoorbeeld over de PvdA gaat. Zijn eigen visie visie of die van iemand staat dus centraal in de video, maar dit is niet direct een anders sterker naar inhoudelijke visie. voren? Attributie Vermeldt de journalist De journalist vertelt geen feiten, behalve dat er nieuwe waar de feiten vandaan Kamerleden zijn. komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of De context wordt in deze video ver achterwege gelaten. relevant voor het publiek? Natuurlijk was in de tijd dat deze video werd gemaakt, de Wordt er context context al meer vanzelfsprekend. Maar voor de kijker nu gegeven? Neigt het meer weet je niets over de formatie. Er wordt bijvoorbeeld ook naar entertainment niet verteld wie de grote winnaars zijn. journalistiek (dus niet De inhoud van de video neigt meer naar entertainment, relevant)? omdat het grootste gedeelte van de video bestaat uit feliciteren van de nieuwe Kamerleden. Nieuwheid Is de informatie in de video Er zit geen nieuwe informatie in de video. nog niet eerder gegeven? Kortom zit er nieuwe informatie in? Vorm

105

Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady en er is geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende De hele video is bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn de fragmenten van professionele nieuwsorganisaties? Zijn de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. professionele belichting? Montage Is het gemonteerd met Er zitten veel onrustige shots in. Er zijn dan shots kort in ‘straight cuts’? Is het beeld en dan wordt er alweer een nieuw, vergelijkbaar gemonteerd met ‘clean shot geplakt. Dit voelt als jump cuts. Er zitten ook echte edits’? Zitten er geen jump cuts in. Verder worden er geen effecten gebruikt. effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is sprake van natuurlijk geluid, door wat Boonman zegt. natuurlijk geluid dat De audio met hem is van goede kwaliteit. Bij de overeenkomt met het gesprekken is deze soms wat minder. Er is muziek in de beeld? Is de audio van video. goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet echt een verhaallijn in. De opbouw begint goed aangezien hij vermeldt dat er nieuwe Kamerleden zijn. Daarna zien we hem alleen nog maar handjes schudden en heeft de video geen inhoud meer. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en sober. Het taalgebruik is niet sober? Is het taalgebruik professioneel. Boonman klinkt wel netjes, maar professioneel? tegelijkertijd ook erg losjes en alsof hij steeds met vrienden praat. Decor Is het decor/de omgeving De omgeving en het decor is niet professioneel. professioneel?

11: Keesvlog Vlog #Keesvlog 3: 71 nieuwe eigenschappen kamerleden Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is niet te zien als entertainment. Met de titel wordt ‘entertainment’? Is de titel naar mijn idee ook niet geprobeerd extra views te krijgen. vooral gemaakt om views/clicks te krijgen? Format Is de video te zien als een We kunnen de video wellicht zien als een sfeerverslag of vorm van entertainment, een vorm van entertainment, omdat er weinig inhoudelijke waarbij er opinies, ideeën informatie wordt gegeven. en commentaar naar Er worden wel wat opinies, ideeën en commentaren naar buiten worden gebracht? buiten gebracht, maar dit is heel summier. Dit komt omdat er weinig informatie wordt verstrekt. Hij laat zich bijvoorbeeld kort uit over de PvdA of over een politici, maar hier zit geen groter verhaal achter. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. We volgen journalist onderdeel van een Kees Boonman die dit keer de nieuwe Kamerleden

106

logboek? Wordt er op een feliciteert. De video is chronologisch gemonteerd en hij chronologische manier neemt je dus als het ware mee door zijn ervaringen als verslag gedaan van journalist. Een eerdere uitspraak van een politicus wordt (persoonlijke) ervaringen? later ook tegen een andere politicus verteld, waardoor de Volgen de video’s elkaar chronologie helder is. De video’s volgen elkaar ook logischerwijs op? logisch op, doordat er elke week een nieuwe verschijnt over de politiek. Er wordt alleen niet erg duidelijk verwezen naar eerdere video’s en de chronologie wordt hiermee niet heel helder benadrukt. Vlogger Staat de vlogger centraal Boonman staat centraal in de video. Hij is steeds in beeld. in de video? Geeft de Maar de informatie is beperkt en hij vertelt weinig over vlogger informatie over zichzelf. De dag waarop de nieuwe Kamerleden komen zichzelf? Wordt het zien we wel vanuit zijn perspectief. Hij is namelijk degene verhaal vanuit zijn of haar die de nieuwe Kamerleden feliciteert. Maar er wordt geen perspectief verteld? Vertelt verhaal vanuit zijn perspectief verteld. de vlogger over zijn De vlogger vertelt niet over zijn toekomstplannen van het toekomstplannen van het kanaal en er is ook geen sprake van zelfreflectie op zijn kanaal? En tot slot is er vlogs. sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het We zien in de meeste shots Boonman vanaf zijn meest gebruikte shot? schouders tot en met zijn hoofd in beeld. De kaders Wordt anders/daarnaast worden breder als hij ook met andere mensen spreekt. de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er zitten geen bijna geen effecten in het beeld. Het enige gebruikt? Is het beeld van effect dat wordt gebruikt, is het versnellen van het beeld. mindere kwaliteit of De kwaliteit is soms wel wat minder, door het licht. Verder opgenomen met komen er soms teksten in beeld zoals “dat worden veel bijvoorbeeld een telefoon handjes schudden’. Belangrijk om te noemen is ook dat of zichtbaar goedkope alle vlogs van Boonman worden ondertitelt. Tot slot is er camera? een like-logo in beeld te zien. Fragmenten Worden er fragmenten Er worden geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er zitten geen geluidseffecten in Worden er geluidseffecten de video. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving van de vlogger wordt duidelijk in beeld vlogger filmt duidelijk te gebracht. De omgeving is niet persoonlijk en ook niet zien? Is deze omgeving huiselijk. Er is wel sprake van een follow-me stijl. We persoonlijk? Is het een volgen Boonman die bij de Tweede Kamer aanwezig is huiselijke omgeving? Of is met de nieuwe Kamerleden. er juist sprake van een follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is wel direct, maar niet om de kijker aan te gebruikt? Wordt de kijker spreken. Er wordt met het taalgebruik geen betrokkenheid direct aangesproken/er gecreëerd. Er wordt ook niet gevraagd om een reactie betrokkenheid gecreëerd? achter te laten. Helemaal aan het einde is wel een like- Wordt er bijvoorbeeld logo te zien. Het is echter niet duidelijk of dit om Boonman gevraagd om een reactie draait die op de foto wordt gezet, of dat dit een oproep is achter te laten? voor een like op de video. Non-verbale Voelt het gesprek aan als Hij is wederom af en toe in gesprek met de cameravrouw. communicatie een normaal gesprek? Door de shots die closer zijn, zien we wel Worden gezichtsuitdrukkingen. Maar het voelt niet alsof hij deze gezichtsuitdrukkingen gebruikt om iets aan de kijker te communiceren.

107

bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 2.04

12: Keesvlog Journalistieke #Keesvlog 1: Meetup eigenschappen GroenLinks Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere De video draait om de voorstelling van Jesse Klaver. nieuwswaardes van Hierin is dus de nieuwswaarde ‘machtselite’ te herkennen. Harcup en O’Neill in het onderwerp te herkennen? Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is informatief. Het dekt de lading van de video, de titel de lading van de want er is daadwerkelijk een meet-up van GroenLinks. Je video? Duidt de titel op zou deze bijeenkomst als een nieuwsgebeurtenis kunnen een nieuwsgebeurtenis? zien, maar het is niet echt ‘hard nieuws’. Eerlijkheid Worden verschillende Er wordt maar een kant van de zaak belicht, namelijk dat kanten van een zaak er een voorstelling is met Jesse Klaver. Er zijn in dit geval belicht? Is de journalist ook niet meerdere kanten van het verhaal. De journalist is onafhankelijk? Blijft de echter niet onafhankelijk. Hij geeft wel zijn mening over de journalist bij de feiten? voorstelling en de effecten van deze. Daarnaast zegt hij Voert hij niet zijn eigen ook wel wat dingen over Jesse Klaver. In dat opzichte is visie of die van iemand er geen wederhoor, want het lukt hem niet Klaver iets op anders sterker naar beeld te laten zeggen. De visie van Boonman is dus voren? leidend in deze video. Attributie Vermeldt de journalist Er worden geen feiten genoemd. waar de feiten vandaan komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of Er wordt te weinig context geschetst. Het is wel duidelijk relevant voor het publiek? dat het om een voorstelling van GroenLinksleider Klaver Wordt er context gaat. Maar er wordt geen context gegeven over deze gegeven? Neigt het meer voorstelling en over bijvoorbeeld Klaver. Het is hierdoor naar entertainment wederom meer een sfeerverslag en dat zou je kunnen journalistiek (dus niet bestempelen als entertainment. relevant)? Nieuwheid Is de informatie in de video De informatie is niet nieuw, er zit weinig informatie in. nog niet eerder gegeven? Wellicht dat sommige beelden nieuw zijn, maar Kortom zit er nieuwe vermoedelijk zijn er van de voorstelling ook wel andere en informatie in? betere beelden te vinden. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn niet steady en er wordt geen statief gebruikt. Wordt er gebruik gemaakt van een statief? Beeld Is het een bewegende Al het beeld in de video is bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn de fragmenten van professionele nieuwsorganisaties? Zijn de fragmenten non-fictie? Zijn de fragmenten informerend? Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. professionele belichting? Daardoor is de video soms donker.

108

Montage Is het gemonteerd met Er zitten geen effecten bij de overgangen. Er zitten veel ‘straight cuts’? Is het slodderig overgangen en ook jump cuts in. Er zijn ook wat gemonteerd met ‘clean straight cuts. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid is bijna overal natuurlijk, aangezien je natuurlijk geluid dat Boonman hoort praten. Tijdens de voorstelling is de overeenkomt met het kwaliteit van de audio minder goed, omdat de geluiden beeld? Is de audio van daarvan ook duidelijk te horen zijn. Er is muziek in de goede kwaliteit? Ontbreekt video. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit niet een heel duidelijke verhaallijn in. Je volgt Boonman die naar de voorstelling gaat, maar hij zet dit niet heel duidelijk aan. Hij neemt de kijker niet echt mee en trekt ook geen heldere conclusie. De analyse gaat vooral over Jesse Klaver als persoon. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus of sober. Ook is het taalgebruik niet sober? Is het taalgebruik professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

12: Keesvlog Vlog #Keesvlog 1: Meetup eigenschappen GroenLinks Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is niet te zien als entertainment en er wordt ook ‘entertainment’? Is de titel niet geprobeerd extra views/clicks te krijgen. De titel heeft vooral gemaakt om niks ‘extra’s’. views/clicks te krijgen? Format Is de video te zien als een Doordat de informatie erg beperkt is, kunnen we het vorm van entertainment, wellicht zien als een vorm van entertainment. De video waarbij er opinies, ideeën voelt vooral aan als een sfeerverslag. We krijgen wel wat en commentaar naar mee van de opinie, ideeën en commentaren van buiten worden gebracht? Boonman. Deze geeft hij gedurende de voorstelling vooral. Hij maakt bijvoorbeeld een vergelijking met Rutte en Klaver. Logboek Is de video te zien als De video’s zijn te zien als logboek. We volgen journalist onderdeel van een Kees Boonman bij de meet-up. De video is chronologisch logboek? Wordt er op een gemonteerd en hij neemt je dus als het ware mee door chronologische manier zijn avond daar. De video’s volgen elkaar ook logisch op, verslag gedaan van doordat er elke week een nieuwe verschijnt over hetzelfde (persoonlijke) ervaringen? onderwerp/politiek. Er wordt alleen niet erg duidelijk Volgen de video’s elkaar verwezen naar eerdere video’s en de chronologie wordt logischerwijs op? hiermee niet heel helder benadrukt. Iets dat bijvoorbeeld met een terugblik had kunnen zijn gedaan. Vlogger Staat de vlogger centraal De vlogger staat centraal in de video. Hij is constant in in de video? Geeft de beeld en het meest aan het woord. Hierbij geeft hij vlogger informatie over eigenlijk geen informatie over zichzelf. Het verhaal wordt zichzelf? Wordt het wel vanuit zijn perspectief verteld, maar de inhoud hiervan verhaal vanuit zijn of haar is summier. perspectief verteld? Vertelt De vlogger vertelt niet over zijn toekomstplannen van het de vlogger over zijn kanaal en er is ook geen sprake van zelfreflectie over zijn toekomstplannen van het vlogs. kanaal? En tot slot is er

109

sprake van zelfreflectie over zijn vlogs? Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Boonman is meestal van zijn schouders tot en met zijn meest gebruikte shot? hoofd in beeld. Ook de omgeving wordt in beeld gebracht. Wordt anders/daarnaast Boonman blijft vooral kijken naar de persoon die filmt en de torso-up veel gebruikt? niet recht in de camera. Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden geen effecten gebruikt. Door het licht is de gebruikt? Is het beeld van kwaliteit van het beeld soms slecht. Er wordt wel een keer mindere kwaliteit of het like-logo in beeld gebracht. opgenomen met bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden geen fragmenten gebruikt. gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten? Zijn het fragmenten die te zien zijn als entertainment? Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er worden geen effecten Worden er geluidseffecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving van de vlogger wordt duidelijk in beeld vlogger filmt duidelijk te gebracht. Hij vertelt ook waar hij is en we zien Klaver zijn zien? Is deze omgeving optreden kort in beeld. Het is geen persoonlijke of persoonlijk? Is het een huiselijke omgeving. Er is wel duidelijk sprake van een huiselijke omgeving? Of is follow-me stijl, want we volgen Boonman naar de er juist sprake van een voorstelling. follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt direct taalgebruik gemaakt, omdat hij vooral praat gebruikt? Wordt de kijker tegen de cameravrouw. Maar er wordt geen direct aangesproken/er betrokkenheid met de kijker gecreëerd. Er wordt niet betrokkenheid gecreëerd? gevraagd om het achterlaten van een reactie of een like. Wordt er bijvoorbeeld Er wordt wel een keer het like-logo in beeld gebracht, gevraagd om een reactie maar dit is erg aan het begin van de video. Het doel van achter te laten? deze like is dus niet helemaal duidelijk. Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het voelt aan als een normaal gesprek omdat het duidelijk communicatie een normaal gesprek? is dat hij tegen de cameravrouw praat. Je ziet hierbij ook Worden gezichtsuitdrukkingen. Maar deze aspecten voelen niet gezichtsuitdrukkingen aan alsof ze voor de kijker zijn bedoeld. bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Is de Hoe lang is de 1.58 video? kort?

13: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #10: Rutte eigenschappen breekt in met zijn hippe zonnebril Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere De nieuwswaarde machtselite is in deze vlog te nieuwswaardes van herkennen. Alle vlogs gaan over de formatie. Je zou ook Harcup en O’Neill in het kunnen stellen dat de nieuwswaarde continuïteit hierdoor onderwerp te herkennen? hierin te herkennen is. Er volgt elke keer een update, waardoor de volgende vlog relevant wordt.

110

Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet informatief en dekt ook niet de lading van de de titel de lading van de video. De video gaat maar een heel klein gedeelte over de video? Duidt de titel op bril van Rutte. Maar dit is ook niet als nieuwsgebeurtenis een nieuwsgebeurtenis? te zien. Het opstappen van Edith Schippers zou eerder aan te merken zijn als nieuwsgebeurtenis en hiermee relevant zijn voor de titel. Eerlijkheid Worden verschillende Bij de formatie zijn er niet echt meerdere kanten van het kanten van een zaak verhaal. Ze doen verslag van wat er gebeurd is bij de belicht? Is de journalist formatie. Ze hebben het ook over het weggaan van de onafhankelijk? Blijft de formateur. Hier zou misschien wederhoor op zijn plaats journalist bij de feiten? zijn, omdat ze over haar wat uitspraken doen. Maar het Voert hij niet zijn eigen ontbreekt niet heel duidelijk. visie of die van iemand De journalisten geven wel veel hun mening op anders sterker naar humoristische wijzen, waardoor ze wat minder voren? onafhankelijk overkomen. Tegelijkertijd praten ze over elk politiek figuur ongeveer op dezelfde humoristische manier, waardoor het ook niet heel erg is. Ze vergelijken bijvoorbeeld de nieuwe formateur met de woorden “strenge eindbaas”. Dit wijkt dus wellicht af van de feiten. Zij interpreteren personen uit de politiek. Aan de andere kant zijn dit geen erg belangrijke feiten. Het draait vooral om de mening en visie van de drie journalisten. Omdat deze mening niet heel inhoudelijk is en op humoristische wijze gebracht komt dit niet heel schadelijk over. Ze geven bijvoorbeeld hun visie over de of de zonnebril van Rutte. Het meest inhoudelijke commentaar is op de oude en nieuwe formateur. Attributie Vermeldt de journalist Er wordt gezegd dat er een nieuwe formateur is gekozen. waar de feiten vandaan Dit wordt ondersteund met (archief)beelden. Verder komen? worden er niet heel veel feiten gegeven. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er zijn naar mijn weten geen onjuistheden in de video. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal wordt door de context zeker belangrijk voor relevant voor het publiek? het publiek. Dit doen de journalisten goed door aan het Wordt er context begin van de video een samenvatting te geven van wat er gegeven? Neigt het meer allemaal gebeurd is in de periode ervoor. Zo kan je als naar entertainment kijker makkelijker inhaken op deze vlog en de formatie. journalistiek (dus niet Het wordt wel op luchtige wijze gedaan, waardoor er ook relevant)? wat entertainment bij zit. Maar het stipt wel goed de belangrijke onderdelen van de formatie aan. Nieuwheid Is de informatie in de video De informatie over de nieuwe formateur was vermoedelijk nog niet eerder gegeven? al veel langer bekend. De combinatie van informatie, vlogs Kortom zit er nieuwe en beelden op het Binnenhof geven je toch het gevoel dat informatie in? je nieuwe informatie krijgt en dat je bepaalde insiders informatie hebt. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots die de journalisten zelf maken zijn niet steady en Wordt er gebruik gemaakt daar wordt ook geen statief bij gebruikt. Ze hebben wel van een statief? ander materiaal wat ze gebruiken, dat van hoge kwaliteit is. Beeld Is het een bewegende Al het materiaal in de video is bewegend. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden meerdere fragmenten gebruikt. De meeste zijn gebruikt? Zijn de van de persconferentie van de wisseling van formateur. Er fragmenten van staat geen bron bij, dus mogelijk zijn het zelf geschoten professionele beelden van de NOS. Het toont als beelden van nieuwsorganisaties? Zijn professionele nieuwsorganisaties. De fragmenten zijn de fragmenten non-fictie? non-fictief en dragen ook inhoudelijk bij aan de video. Zijn de fragmenten Verder zitten er ook nog twee archiefbeelden in. Deze zijn informerend? kort en dienen vooral ter illustratie. Tot slot zit er een kort

111

fragment van een talkshow in waarin het over de Formatievloggers zelf gaat. Dit fragment is ook niet erg informerend. Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. Het professionele belichting? shot dat veel in beeld is op het Binnenhof is niet mooi belicht. Montage Is het gemonteerd met Er zitten straight cuts in, maar er worden ook jump cuts ‘straight cuts’? Is het gebruikt. Er zitten geen effecten op de overgangen. gemonteerd met ‘clean edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is veelal sprake van natuurlijk geluid, als de journalisten natuurlijk geluid dat aan het woord zijn. De audio van de journalisten is van overeenkomt met het redelijke kwaliteit. Als Rutte er bijvoorbeeld spontaan beeld? Is de audio van bijkomt is zijn audio minder. Er zit soms ook wat wind door goede kwaliteit? Ontbreekt de audio. Er is muziek in de video. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Door een samenvatting te geven aan het begin en aan het eind een vooruitblik te geven, zit er een verhaallijn in. Daarnaast wordt de vlog heel overzichtelijk omdat de journalisten op een plek hun visie op verschillende fragmenten/gebeurtenissen te geven. Hierdoor voelt het geordend en als geheel. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en niet sober. Het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik ook niet professioneel, behalve die van den fragmenten. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

13: FormatieVlog #10: Rutte Formatievlogs breekt in met zijn hippe zonnebril Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is te zien als entertainment. Het koppelt Rutte aan ‘entertainment’? Is de titel ‘hip’ en ‘inbreken’. Dit zorgt voor een speelse titel, die vooral gemaakt om vermoedelijk gemaakt is om meer views te krijgen. views/clicks te krijgen? Format Is de video te zien als een De video is door het luchtige verslag en de humor soms vorm van entertainment, als entertainment te zien. Doordat er wel echt informatie waarbij er opinies, ideeën wordt gegeven, en op de politiek wordt ingegaan, voelt het en commentaar naar niet als alleen entertainment. buiten worden gebracht? Er worden verschillende opinies, ideeën en commentaren naar buiten gebracht. Dit kan gaan over de zonnebril van Rutte of over de formatie. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Vanuit een vaste plek onderdeel van een reflecteren zij eigenlijk op (hun eigen) fragmenten. Dit is logboek? Wordt er op een haast te zien als een dagboek vorm. Zij praten daar over chronologische manier de gebeurtenissen in de politiek en hun werk, die zij veelal verslag gedaan van op een chronologische manier laten zien. De video’s (persoonlijke) ervaringen? volgen elkaar daarnaast heel logisch op, omdat we steeds Volgen de video’s elkaar een week verder zijn in de formatie. Daarnaast zitten er logischerwijs op? ook vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor deze chronologie duidelijker wordt gemaakt.

112

Vlogger Staat de vlogger centraal De journalisten staan centraal in de video. Ze worden in de video? Geeft de soms onderbroken door een fragment, waar ze vaak zelf vlogger informatie over ook in voorkomen, en geven hier vervolgens commentaar zichzelf? Wordt het op. Hierdoor wordt alles vanuit hun perspectief verteld. verhaal vanuit zijn of haar De vloggers geven niet heel veel informatie over zichzelf. perspectief verteld? Vertelt Maar ze laten wel fragmenten zien tijdens bijvoorbeeld de vlogger over zijn hun uitzending/werk, dat geeft een persoonlijke sfeer. toekomstplannen van het Daarnaast wordt er ook een vooruitblik gegeven op kanaal? En tot slot is er volgende week. Het is niet letterlijk het toekomstplan van sprake van zelfreflectie het kanaal, maar er wordt wel duidelijk dat ze erbij zullen over zijn vlogs? zijn. Er is ook gedurende de vlog een vorm van zelfreflectie. Zo zegt een journalist bijvoorbeeld: “Oké laten we nog iets inhoudelijks doen.” Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Een groot deel van de shots zijn de drie journalisten vanaf meest gebruikte shot? hun borst in beeld. Verder worden er veel fragmenten en Wordt anders/daarnaast daarmee ook wisselende kaders gebruikt. de torso-up veel gebruikt? De vloggers kijken naar elkaar en duidelijk in de camera. Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er zitten effecten in het beeld. Zo zitten er versnelde gebruikt? Is het beeld van fragmenten in, maar er wordt bijvoorbeeld ook een NOS mindere kwaliteit of button in het beeld geplakt om te abonneren. opgenomen met De kwaliteit van de camera is niet heel hoog, dit zie je in bijvoorbeeld een telefoon het contrast met de fragmenten die ze ook gebruiken. of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden meerdere fragmenten gebruikt. Deze gebruikt? Zijn dit fictie- fragmenten zijn niet fictief en we kunnen de meeste ook fragmenten? Zijn het niet beschouwen als entertainment. Het enige shot van fragmenten die te zien zijn fragmenten dat de zien kan zijn als entertainment, is het als entertainment? deel waar in een talkshow over de Formatievloggers wordt gesproken. Dit is een beetje te zien als zelfpromotie. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er worden geen geluidseffecten Worden er geluidseffecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving is duidelijk het werkterrein van deze vlogger filmt duidelijk te journalisten. Omdat ze je ook meenemen in hun ‘echte’ zien? Is deze omgeving werk, voelt het wel wat persoonlijker. Het is geen persoonlijk? Is het een huiselijke omgeving. Een deel van de video is de follow- huiselijke omgeving? Of is me stijl. Dit is de fragmenten tussendoor, verder staan ze er juist sprake van een op dezelfde plek voor de vlog. follow-me stijl? Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt direct taalgebruik gemaakt en er wordt ook gebruikt? Wordt de kijker betrokkenheid gecreëerd. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan direct aangesproken/er als het over de stropdas van een van de journalisten gaat. betrokkenheid gecreëerd? De kijkers kunnen zeggen of het overdreven is of niet; ze Wordt er bijvoorbeeld mogen een reactie achter laten. Daarnaast roepen ze aan gevraagd om een reactie het einde van de video ook op om een reactie achter te achter te laten? laten. Verdere bespreken ze ook nog een reactie van een kijker die vraagt of hij op ze kan stemmen voor de televisiering. Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek voelt heel natuurlijk. Ze wisselen op een communicatie een normaal gesprek? juiste wijze het gesprek met elkaar en de kijker af. We Worden zien de gezichtsuitdrukkingen iets minder duidelijk, omdat gezichtsuitdrukkingen ze op een wat grotere afstand filmen omdat ze met z’n bijvoorbeeld duidelijk in drieën zijn. Maar ze richten zich wel duidelijk ook tot de beeld gebracht? camera. Duur Hoe lang is de video? 10.55

113

14: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #23: eigenschappen Vloekende Wilders en harde tackles op Kamerleden Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere In de vlog zijn de nieuwswaardes ‘machtselite’ en nieuwswaardes van ‘continuïteit’ te herkennen. Zij blijven de formatie en de Harcup en O’Neill in het betrokken politici volgen. onderwerp te herkennen? Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet informatief. Wilders komt inderdaad in de de titel de lading van de video voor, net als de Kamerleden. Maar deze titel vertelt video? Duidt de titel op verder niets over waar de video inhoudelijk over gaat. De een nieuwsgebeurtenis? titel duidt ook niet op een nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende Er zijn in deze vlog niet heel veel zaken die van kanten van een zaak verschillende kanten belicht zouden moeten worden. Ze belicht? Is de journalist doen verslag van de formatie en geven daar hun visie op. onafhankelijk? Blijft de Verder gaat het over hun eigen succes van de vlogs. In journalist bij de feiten? beide onderwerpen zijn ze niet volledig objectief. Er Voert hij niet zijn eigen worden bijvoorbeeld uitspraken gedaan als “god wat visie of die van iemand slecht”. Maar er zijn maar weinig feiten die ter sprake anders sterker naar komen. Het gaat bijvoorbeeld kort over de ziektekosten. voren? Hier laten ze zien dat Buma zichzelf heeft tegen gesproken. Hier komt dus wel een bepaalde visie naar voren van de journalisten, maar doordat alles met fragmenten wordt ondersteund, voelt het in ieder geval of ze bij de feiten blijven. Attributie Vermeldt de journalist Heel veel bewerkingen of opmerkingen die worden waar de feiten vandaan gedaan, worden ondersteund met fragmenten. Op deze komen? manier wordt direct vermeld waar de feiten vandaan komen. Er worden verder niet heel veel feiten gegeven. Omdat het vooral om meningen draait en een verslag van de gebeurtenissen. Dit laatste wordt dus eveneens met beelden ondersteund. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er worden maar weinig feiten vermeldt. Er zijn geen journalist vermeldt? uitspraken in de video die aan te merken zijn als onjuist. Wel zou je sommige opmerkingen als subjectief kunnen zien. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal wordt relevant gemaakt met de context. Dit relevant voor het publiek? doen ze eveneens met fragmenten. Door de fragmenten Wordt er context wordt er in deze vlog context gegeven aan de formatie en gegeven? Neigt het meer context gegeven aan de vlogs. Je krijgt een beeld wat de naar entertainment vloggers doen en daarnaast snap je als kijker ook snel journalistiek (dus niet waar in de formatie we zitten. Als we naar deze gegevens relevant)? kijken, valt de vlog dus niet direct als entertainment aan te merken. Nieuwheid Is de informatie in de video Doordat meerdere fragmenten worden gecombineerd en nog niet eerder gegeven? daarnaast ook exclusieve interviews met politici in de Kortom zit er nieuwe vlogs zitten, heb je de indruk dat er nieuwe informatie in informatie in? de video zit. Er komt echter niet heel veel nieuwe inhoudelijke informatie naar voren. Vorm Shots Zijn de shots steady? Er wordt deels gebruik gemaakt van steady shots met een Wordt er gebruik gemaakt statief. Dit is in de studio waar ze een groot deel van deze van een statief? vlog opnemen. Beeld Is het een bewegende De video bestaat uit bewegende beelden. video?

114

Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden veel fragmenten gebruikt. Er zitten fragmenten gebruikt? Zijn de van professionele nieuwsorganisaties in. Zo zijn er fragmenten van beelden uit de Tweede kamer te zien, maar ook uit Jinek. professionele De fragmenten van Jinek gaat vooral over de nieuwsorganisaties? Zijn Formatievloggers zelf. Het grootste gedeelte van de de fragmenten non-fictie? fragmenten is non-fictie maar niet allemaal. Daarnaast zijn Zijn de fragmenten er ook nog stilstaande beelden in de video verwerkt. Dit is informerend? twee keer een artikel van de NOS-site. Dit is dus ook een professionele nieuwsorganisatie. De fragmenten hebben soms een informerende functie, maar veelal maakt het het beeld ook gewoon wat speelser. De fragmenten van Jinek zijn niet heel informerend. Aan de andere kant geeft het wel een goede context. Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt deels gewerkt met professionele belichting. Dit is professionele belichting? in de studio waar ze een groot deel van deze vlog opnemen. Montage Is het gemonteerd met Er is gemonteerd met straight cuts, maar er komen ook ‘straight cuts’? Is het jump cuts voor. Er zitten verder geen effecten op de gemonteerd met ‘clean overgangen. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is veelal sprake van natuurlijk geluid, dat in natuurlijk geluid dat overeenstemming is met het beeld. Maar er zitten ook wat overeenkomt met het korte geluidseffecten in en er wordt muziek gebruikt. beeld? Is de audio van goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit een redelijke verhaallijn in. Dit wordt weer goed gedaan doordat in de studio de mannen steeds commentaar geven op de fragmenten of de dingen die zij hebben meegemaakt. Dit vormt een goed en duidelijk geheel. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en niet sober. Het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik ook niet professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor is deels professioneel. Dit komt doordat ze professioneel? ervoor gekozen hebben een groot deel van de vlog in de studio op te nemen.

14: FormatieVlog #23: Formatievlogs Vloekende Wilders en harde tackles op Kamerleden Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is grotendeels entertainment. Het is een speelse ‘entertainment’? Is de titel titel, die niet veel inhoudelijke informatie geeft. Het zou vooral gemaakt om goed kunnen zijn dat deze titel is gekozen om zo meer views/clicks te krijgen? views te krijgen. Een vloekende Wilders trekt toch meer de aandacht dan ‘een gesprek met Wilders’. Format Is de video te zien als een De video is erg luchtig en er zitten veel grapjes in. De vorm van entertainment, video is daardoor ook niet volledig inhoudelijk, en er zitten waarbij er opinies, ideeën dus aspecten van entertainment in. en commentaar naar Er worden door de drie journalisten opinies, ideeën en buiten worden gebracht? commentaren naar buiten gebracht. Deze zijn alleen niet

115

heel diepgaand en draaien ook bijvoorbeeld om de zonnebril van Wilders. Al met al laten ze ook wel hun visie op de formatie doorschemeren, maar het is geen heel pleidooi voor een bepaald onderwerp/standpunt. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Vanuit een vaste onderdeel van een plek, dit keer de studio, reflecteren zij eigenlijk op (hun logboek? Wordt er op een eigen) fragmenten. Dit is te zien als een dagboek vorm. Zij chronologische manier praten daar over de gebeurtenissen in de politiek en hun verslag gedaan van werk, die zij veelal op een chronologische manier laten (persoonlijke) ervaringen? zien. Ook het gesprek in de studio is chronologisch. De Volgen de video’s elkaar video’s volgen elkaar daarnaast heel logisch op, omdat we logischerwijs op? steeds een week verder zijn in de formatie. Daarnaast zitten er ook vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor deze chronologie duidelijker wordt gemaakt. Vlogger Staat de vlogger centraal De vloggers staan centraal in de video. Zij geven ons alle in de video? Geeft de informatie en ook een kijkje in hun opvattingen. Het vlogger informatie over verhaal over de formatie wordt dus duidelijk vanuit hen zichzelf? Wordt het verteld. verhaal vanuit zijn of haar Ze geven in deze video ook gedeeltelijk informatie over perspectief verteld? Vertelt zichzelf. Dit doen ze door fragmenten van de de vlogger over zijn ‘Formatievloggers’ bij andere programma’s te laten zien. toekomstplannen van het Dit stipt het succes van hun vlogs aan. Dit valt ook te zien kanaal? En tot slot is er als zelfreflectie. Ze hebben het ook over een slogan van sprake van zelfreflectie de vlogs, dat ook te zien valt als zelfreflectie of iets dat zij over zijn vlogs? graag willen veranderen in de vlogs. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Doordat er dit keer voor gekozen is in de studio te filmen meest gebruikte shot? is het shot veel breder, in het grootste gedeelte van de Wordt anders/daarnaast video. We zien de mannen aan een desk staan. De de torso-up veel gebruikt? journalisten kijken hierdoor ook minder in de camera. Er Kijkt de vlogger in de worden bijvoorbeeld ook professionele shots van de camera? zijkant gebruikt, waardoor dit helemaal niet het geval is. Beeld Worden er effecten Er worden effecten in beeld gebruikt. Zo wordt er gebruikt? Is het beeld van bijvoorbeeld een Instagram-logo geplaatst in beeld. Ook mindere kwaliteit of verschijnt er hierover tekst in beeld. De kwaliteit is in de opgenomen met studio hoog, omdat dit duidelijk met een professionele bijvoorbeeld een telefoon camera is opgenomen. Maar er zitten ook fragmenten in of zichtbaar goedkope die met een andere camera zijn opgenomen. Hier is de camera? kwaliteit minder van. Fragmenten Worden er fragmenten Er zitten veel fragmenten in deze video. Een deel hiervan gebruikt? Zijn dit fictie- is non-fictie en is hierboven al besproken. Er zitten ook fragmenten? Zijn het fictionele fragmenten in. Zo zit er een fragment van een fragmenten die te zien zijn videoclip in en van Loeki. De functie hiervan is duidelijk als entertainment? entertainment. Het maakt de video leuker om te kijken. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er zit een enkel geluidseffect in. Er wordt muziek gebruikt. Worden er geluidseffecten gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving is goed te zien in de meeste gedeeltes van vlogger filmt duidelijk te de video. Je ziet de studio duidelijk. Bij de fragmenten zien? Is deze omgeving waar ze op locatie vloggen zien we de omgeving soms persoonlijk? Is het een wat minder duidelijk, omdat de afstand kleiner is. Het is in huiselijke omgeving? Of is beide gevallen geen huiselijke omgeving. Je zou wel er juist sprake van een kunnen zeggen dat de omgeving persoonlijk is voor de follow-me stijl? journalisten, omdat dit hun werkplaats is. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt een direct taalgebruik gebruikt. De kijker wordt gebruikt? Wordt de kijker direct aangesproken op sommigen momenten. Als het direct aangesproken/er bijvoorbeeld om de slogan gaat voor het nieuwe kabinet betrokkenheid gecreëerd? vragen ze ook wat de slogan moet worden. Daarnaast Wordt er bijvoorbeeld hebben ze het met een politicus over de ‘lieve kijkers’. Er

116

gevraagd om een reactie wordt aan het einde nog gezegd: “leuk dat je keek, tot achter te laten? volgende week’. Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek voelt heel natuurlijk aan. Dit komt doordat de communicatie een normaal gesprek? mannen met elkaar praten. Maar om sommige momenten Worden wordt de kijker ook op een natuurlijke manier betrokken. gezichtsuitdrukkingen bijvoorbeeld duidelijk in beeld gebracht? Duur Hoe lang is de video? 10.32

15: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #18: eigenschappen Onderhandelaars zijn elkaar zat en off the record Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere Wederom zijn de nieuwswaardes ‘machtselite’ en nieuwswaardes van ‘continuïteit’ te herkennen. Het gaat in deze vlog over de Harcup en O’Neill in het formatie en het belangrijkste onderdeel hiervan is dat de onderwerp te herkennen? politici even er drie weken tussenuit gaan. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet heel informatief. Het verwijst in zekere zin de titel de lading van de wel naar de vakantie die de politici gaan nemen. video? Duidt de titel op Daarnaast klopt het ook dat de onderhandelaars elkaar een nieuwsgebeurtenis? zat zijn, want dat zeggen zij zelf. Maar dit is maar een uitspraak in de tien minuten durende video. Het dekt dus niet de volledige lading van de video. Daarnaast is het ook niet duidelijk wat de off the record informatie dan precies is. De titel geeft hier niet meer uitleg over. Eerlijkheid Worden verschillende De formatie is niet een onderwerp dat duidelijk twee kanten van een zaak kanten heeft. Er wordt bijvoorbeeld wel gesproken over of belicht? Is de journalist de formatie wel of niet de goede kant op gaat. Ze kiezen onafhankelijk? Blijft de bij de formatie geen partij o.i.d. dus daardoor voelen ze journalist bij de feiten? wel als objectief aan. Dit wordt ook versterkt omdat ze in Voert hij niet zijn eigen de vlogs ook duidelijk hun rol als journalist aanhouden. visie of die van iemand Daarbij doen de journalisten wel interpretaties en blijven anders sterker naar wellicht niet helemaal bij de feiten. Dit gaat vooral over de voren? politici. Dus bijvoorbeeld een uitspraak als “Rutte is geïrriteerd” of “Ik vond hem ook echt een baasje”. Het is dus wel duidelijk dat de visie van de journalisten op de politici het meest sterk naar voren komt. Er wordt niet gecontroleerd of Rutte dit echt is. Attributie Vermeldt de journalist Er worden niet veel feiten genoemd en die worden waar de feiten vandaan genoemd worden meestal ondersteunt met fragmenten. komen? Bijvoorbeeld over waar het bij de vorige formateur ‘klapte’, dan komt daarna een fragment wat deze uitspraak bevestigt. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er worden weinig feiten genoemd. Het is meer een journalist vermeldt? verslag van de formatie en de uitspraken hierover worden ondersteunt met fragmenten of eigen materiaal met uitspraken van politici. Verder zeggen ze bijvoorbeeld dat de adviezen van het centraal planbureau niet bindend zijn. Dit klopt, maar is niet heel belangrijk. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal wordt in een duidelijke context geplaatst. Je relevant voor het publiek? weet dat het proces van de formatie lang bezig is. Dat Wordt er context wordt duidelijk gemaakt met fragmenten. In dit verhaal ligt gegeven? Neigt het meer de focus op de vakantie die de politici gaan nemen. naar entertainment Doordat je kennis krijgt over de hele formatie, is het een relevant verhaal. Het gedeelte over de vakantie is wel wat

117

journalistiek (dus niet minder inhoudelijk, dus er zitten ook gedeeltes in die als relevant)? entertainment te zien zijn. Nieuwheid Is de informatie in de video Er zit wat nieuwe informatie in, zoals de visie van de nog niet eerder gegeven? politici op de aankomende vakantie. Dit is niet heel Kortom zit er nieuwe belangrijke informatie. Maar doordat in de vlog allerlei informatie in? informatie gecombineerd wordt, heb je als kijker wel de indruk dat je bepaalde insider informatie krijgt. Vorm Shots Zijn de shots steady? Een groot deel van de shots is steady. De journalisten Wordt er gebruik gemaakt hebben de camera vermoedelijk op een statief of een van een statief? ander object geplaatst. Beeld Is het een bewegende De video is met bewegende beelden. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden veel fragmenten gebruikt. De meeste beelden gebruikt? Zijn de zijn fragmenten van professionele nieuwsorganisaties. Zo fragmenten van zitten er fragmenten van de persconferentie in, maar ook professionele van interviews die door andere nieuwsorganisaties met de nieuwsorganisaties? Zijn politici zijn gedaan. Alle fragmenten zijn in deze aflevering de fragmenten non-fictie? non-fictie. Er zitten ook nog fragmenten van de andere Zijn de fragmenten vloggers die op vakantie zijn in. Dit is ook non-fictie. Deze informerend? fragmenten zijn echter niet informerend, waar de fragmenten van de nieuwsorganisaties dat wel zijn. Belichting Wordt er gewerkt met De belichting is niet overal even goed. Het lijkt erop dat er professionele belichting? niet is gewerkt met professionele belichting. Montage Is het gemonteerd met Er zitten straight cuts in, maar er zitten ook veel jump cuts ‘straight cuts’? Is het in de video’s. Er zitten verder geen andere effecten in voor gemonteerd met ‘clean een overgang. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Het geluid is het grootste gedeelte van de video natuurlijk. natuurlijk geluid dat Er zit weinig muziek in deze video, maar bij de introductie overeenkomt met het is daar wel sprake van. De audio is niet overal van goede beeld? Is de audio van kwaliteit. Buiten is de wind te horen. goede kwaliteit? Ontbreekt muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit een verhaallijn in. Het is niet heel duidelijk opgebouwd, maar het draait allemaal om de aankomende vakantie van de politici die in de formatie zitten. Hier wordt door de journalisten commentaar op gegeven en de politici zeggen hier ook wat over. Verder wordt deze verhaallijn nog versterkt omdat twee van de Formatievloggers zelf op vakantie zijn en in de vlog zitten ook videobeelden daarvan in verwerkt. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en sober. Het taalgebruik is ook sober? Is het taalgebruik niet professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

15: FormatieVlog #18: Formatievlogs Onderhandelaars zijn elkaar zat en off the record Vlog eigenschappen Inhoud

118

Titel In hoeverre is de titel De titel is te zien als entertainment. Dat de ‘entertainment’? Is de titel onderhandelaars elkaar zat zijn is natuurlijk grappig en off vooral gemaakt om the record trekt ook de aandacht. Het zou dus goed views/clicks te krijgen? kunnen dat deze titel is bedacht om meer clicks te krijgen. Er zit niet heel veel serieuze informatie in deze titel verwerkt. Format Is de video te zien als een Door de humoristische aspecten van de video voelt deze vorm van entertainment, soms als entertainment aan. Er zitten dus wel waarbij er opinies, ideeën entertainment aspecten in, maar in het grotere geheel lijkt en commentaar naar de video ons toch vooral inzicht te geven in de stand van buiten worden gebracht? zaken van de formatie. Er worden opinies, ideeën en commentaren naar buiten gebracht. Deze gaan vooral over het vraagstuk of het goed of niet is dat de politici op vakantie gaan. Ze komen uiteindelijk tot de conclusie dat het twee kanten op kan uitpakken. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Vanuit een vaste plek onderdeel van een reflecteren zij eigenlijk op (hun eigen) fragmenten. Dit is te logboek? Wordt er op een zien als een dagboek met beelden. Zij praten daar over de chronologische manier gebeurtenissen in de politiek en hun werk, die zij veelal op verslag gedaan van een chronologische manier laten zien. De video’s volgen (persoonlijke) ervaringen? elkaar daarnaast heel logisch op, omdat we steeds een Volgen de video’s elkaar week verder zijn in de formatie. Daarnaast zitten er ook logischerwijs op? vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor deze chronologie duidelijker wordt gemaakt. Er worden ook uitspraken gedaan die gaan over eerdere video’s. Vlogger Staat de vlogger centraal De journalisten staan centraal in de video. Ze geven ook in de video? Geeft de informatie over zichzelf, omdat met de beelden ook vlogger informatie over duidelijk wordt dat twee van de journalisten op vakantie zichzelf? Wordt het zijn. Hierdoor laten ze wat van hun persoonlijke leven verhaal vanuit zijn of haar zien. Verder is de informatie over henzelf beperkt. Het perspectief verteld? Vertelt hele verhaal wordt hoofdzakelijk vanuit de journalisten de vlogger over zijn verteld. Zij vertellen over de formatie en de vakantie van toekomstplannen van het de politici en hoe ze daar tegen aan kijken. Tegelijkertijd kanaal? En tot slot is er wordt ook de visie van de politici zelf gevraagd. sprake van zelfreflectie Er wordt niet direct gesproken over de toekomst van het over zijn vlogs? kanaal. Maar er wordt bijvoorbeeld wel een uitspraak gedaan als ‘hebben jullie nog wat te melden’. Er is daarnaast ook sprake van een vorm van zelfreflectie. Een journalist wil namelijk een uitspraak van een vorige vlog ‘rechtzetten’. Daarin had hij namelijk gezegd dat Johan de Wit was gevierendeeld, maar dat dit toch niet het geval was. Dit was door iemand d.m.v. een reactie duidelijk gemaakt. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De afstand van de journalisten tot de camera is wat groter, meest gebruikte shot? omdat niemand de camera in hun hand heeft. Je ziet alle Wordt anders/daarnaast drie de journalisten vanaf hun borst in beeld. Ze kijken wel de torso-up veel gebruikt? een groot deel van de tijd in de camera. Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden wat effecten in het beeld gebruikt. Dit zijn gebruikt? Is het beeld van bijvoorbeeld effecten die het beeld versnellen of je ziet mindere kwaliteit of pop-ups. Bijvoorbeeld met het NOS logo of de volgende opgenomen met video. Daarnaast zijn er ook twee keer tekstballontjes te bijvoorbeeld een telefoon zien. De kwaliteit van de video is niet overal even goed, of zichtbaar goedkope en het is in ieder geval zichtbaar dat het geen camera? professionele camera is. Fragmenten Worden er fragmenten Er worden veel fragmenten in deze aflevering gebruikt. Er gebruikt? Zijn dit fictie- zitten geen fictionele fragmenten in. Maar de fragmenten

119

fragmenten? Zijn het van de vakantie van de andere vloggers is wel te zien als fragmenten die te zien zijn entertainment. Dit is aan de andere kant ook weer niet als entertainment? echt als een toegevoegd fragment te zien, omdat het ook de basis van de video vormt/onderdeel van het origineel is en dus niet uit een eerdere opname komt. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er zit weinig muziek in deze video. Alleen onder het Worden er geluidseffecten introductiefragment is dit te horen. Er worden ook geen gebruikt? effecten gebruikt. Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving is duidelijk in beeld. Er wordt ook nog over vlogger filmt duidelijk te de omgeving gesproken als op de achtergrond wat zien? Is deze omgeving gebeurt. Het is geen persoonlijke omgeving, behalve dat persoonlijk? Is het een het een omgeving is die voor journalisten belangrijk is. Het huiselijke omgeving? Of is is ook geen huiselijke omgeving. Er is gedeeltelijk sprake er juist sprake van een van de follow-me stijl. De journalisten staan weer op een follow-me stijl? vast punt, maar daarnaast laten ze ook zien waar ze gedurende de week zijn bij geweest en lopen ze bijvoorbeeld met politici mee. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct en de kijker wordt soms ook direct gebruikt? Wordt de kijker aangesproken. Ze zeggen bijvoorbeeld, als het in hun direct aangesproken/er ogen wat saai wordt; “hartstikke leuk dat je nog kijkt.” Er betrokkenheid gecreëerd? wordt in deze video niet direct om een reactie of een Wordt er bijvoorbeeld comment gevraagd. gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek voelt aan als een normaal gesprek, omdat communicatie een normaal gesprek? het ook met deze samenstelling duidelijk is dat de Worden betrokken journalisten elkaar goed kennen. Het voelt gezichtsuitdrukkingen daarom als een natuurlijk gesprek. De kijker wordt ook op bijvoorbeeld duidelijk in een natuurlijke manier betrokken, doordat ze soms in de beeld gebracht? camera kijken en soms ook over deze kijker praten/wat tegen de kijker zeggen. Duur Hoe lang is de video? 10.39

16: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #11: eigenschappen Zingende kamervoorzitter en in de bosjes bij Tjeenk Willink Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere In deze vlog is de nieuwswaarde ‘continuïteit’ en nieuwswaardes van ‘machtselite’ te herkennen. De video gaat over de formatie Harcup en O’Neill in het en omdat er elke week een update is en de formatie blijft onderwerp te herkennen? doorlopen, is er sprake van continuïteit. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is weinig informatief. Er wordt inderdaad door de de titel de lading van de kamervoorzitter gezongen. Dit komt meerdere keren terug video? Duidt de titel op in de video, dus daarom is het wel een redelijk gekozen een nieuwsgebeurtenis? titel. Maar op het gebied van inhoud dekt het niet de lading. Het vertelt ons niets over de stand van zaken van de formatie, waar de video voor een groot deel wel overgaat. Met deze titel wordt er dus niet geduid op een nieuwsgebeurtenis. Er zijn echter ook niet heel duidelijke ontwikkelingen in de formatie, die als een echte nieuwsgebeurtenis kan worden aangeduid. Eerlijkheid Worden verschillende In deze vlog zijn maar weinig inhoudelijke aspecten die kanten van een zaak van meerdere kanten belicht kunnen worden. Het is vooral belicht? Is de journalist een update waar de formatie nu staat en wat er allemaal onafhankelijk? Blijft de is gebeurd. Ze trekken wel een conclusie over de formatie,

120

journalist bij de feiten? namelijk dat het allemaal heel lang duurt en dat geen een Voert hij niet zijn eigen politici wat zegt. Hier is dus ook niet echt een andere kant visie of die van iemand van het verhaal bij mogelijk. anders sterker naar Er zijn dus niet heel veel feiten waar de journalist bij moet voren? blijven, omdat deze niet genoemd worden. Ze vermelden echter wel dat de onderhandelingen nu gaan over immigratie. Ze stellen ook dat het een informeel gesprek is, maar dat het eigenlijk wel gewoon onderhandelingen zijn. Het is voor de kijker in dit gedeelte niet helemaal duidelijk of dit feiten zijn of interpretaties van de mannen. De visie van deze journalisten op de formatie voert dus de boventoon in de video. Ze kiezen verder geen partij of proberen niet op een ander punt een inhoudelijk argument te maken. Hun visie gaat puur over de onderhandelingen. Attributie Vermeldt de journalist Er zijn maar weinig feiten. Bij de uitspraak over de waar de feiten vandaan onderhandelingen over immigratie is niet duidelijk of dit komen? een feit of interpretatie is. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Ook in andere nieuwsberichten van die periode wordt er journalist vermeldt? gesproken over gestrande onderhandelingen door de discussie over immigratie. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Door de context wordt het verhaal relevant voor het relevant voor het publiek? publiek. Het is voor de kijker duidelijk dat de formatie en Wordt er context langdurend proces is. Als je als kijker hiervan op de gegeven? Neigt het meer hoogte wil blijven, is dat mogelijk met de vlog. Het is naar entertainment mogelijk daadwerkelijk meer te weten te komen over de journalistiek (dus niet formatie. Er zitten ook fragmenten in die neigen naar relevant)? entertainment, zoals een stukje over de schaduw van Johan de Wit in de hal. Of een fragment waarin ze terugblikken op een grappig stukje van de eerdere vlog met de voorzitster van de eerste kamer. Het is dus een mengeling van leuke en grappige dingen rondom de formatie en inhoudelijker over de formatie zelf. Nieuwheid Is de informatie in de video Door de combinatie van fragmenten, eigen opnames en nog niet eerder gegeven? speculaties voelt het alsof je als kijker nieuwe informatie Kortom zit er nieuwe krijgt. Heel veel inhoudelijke informatie krijg je echter niet, informatie in? dus op deze manier is er niet echt sprake van ‘nieuws’. Vorm Shots Zijn de shots steady? Sommige shots zijn steady. Dit zijn de shots waar we als Wordt er gebruik gemaakt kijker steeds naar terug keren en de drie journalisten van een statief? tegelijkertijd in beeld hebben. Het kan met een statief steady zijn gemaakt, maar de camera kan ook ergens zijn neergezet. Beeld Is het een bewegende De video is bewegend. Er zit een screenshot in die niet video? bewegend is. Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden in verhouding tot de andere video’s in deze gebruikt? Zijn de video maar weinig fragmenten gebruikt. De fragmenten fragmenten van die erin zitten zijn van professionele nieuwsorganisaties. professionele We zien een paar interviews met de politici. Deze zijn nieuwsorganisaties? Zijn grotendeels informerend bedoeld. Daarnaast zien we een de fragmenten non-fictie? website van de radio waarin er wordt gesproken over de Zijn de fragmenten Formatievlogs. Dit is wat minder informerend, maar informerend? schetst wel de populariteit van de vlogs. Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt in de eigen opnames niet gewerkt met professionele belichting? professionele belichting. Montage Is het gemonteerd met Er wordt gemonteerd met straight cuts. Er zitten geen ‘straight cuts’? Is het effecten in de video. Er zitten wel een paar jump cuts in. gemonteerd met ‘clean edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen

121

jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is grotendeels sprake van natuurlijk geluid. Dit zijn de natuurlijk geluid dat gesprekken van de journalisten. De audio is over het overeenkomt met het algemeen van goede kwaliteit. Er zit een opname in met beeld? Is de audio van Ferry Mingelen waarbij de audio van slechte kwaliteit is. goede kwaliteit? Ontbreekt Hier is wind door het geluid te horen. Dit komt nog een muziek? paar keer voor in de video. Er is muziek aanwezig in de video. Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit een verhaallijn in. Doordat de makers terugverwijzen en voorspellingen doen, krijg je begrip van het proces van de formatie en in welke fase we nu zitten. Daarnaast staan de journalisten steeds op dezelfde plek, waar ze reflectie doen. Hierdoor vormt de video een goed geheel. Toon Is de toon serieus en Het taalgebruik en de toon is niet sober. Het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik ook niet professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

16: FormatieVlog #11: Formatievlogs Zingende kamervoorzitter en in de bosjes bij Tjeenk Willink Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is vooral te zien als entertainment. ‘Zingende ‘entertainment’? Is de titel kamervoorzitter’ en ‘in de bosjes’ in titel trekt natuurlijk de vooral gemaakt om aandacht en kan bedacht zijn voor extra views te krijgen. views/clicks te krijgen? Het is te zien als een speelse en niet zo serieuze titel. Format Is de video te zien als een De video is op sommige momenten te zien als vorm van entertainment, entertainment. Er zitten wat grappige en losse onderdelen waarbij er opinies, ideeën in en ook de sfeer onderling is erg los. Maar ze wijzen zelf en commentaar naar in deze video er ook op dat het ook inhoudelijk is/moet buiten worden gebracht? zijn. Er worden opinies, ideeën en commentaren naar buiten gebracht. Dit gebeurt vooral door de journalisten. Dit gaat over de formatie, met bijvoorbeeld de mening dat het allemaal heel langzaam gaat. En ook over de onderhandelingen van de immigratie laten ze zich uit. Hierbij zeggen ze dat ze vroeger onderhandelde over meerdere onderwerpen, en nu maar over een. En dat het geen onderhandelen mag heten, maar dat dit het natuurlijk wel is. Hierbij laten zij hun visie op dit proces duidelijk naar voren komen. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Vanuit een vaste plek onderdeel van een reflecteren zij eigenlijk op (hun eigen) fragmenten. Dit is te logboek? Wordt er op een zien als een dagboek met illustrerende beelden. Zij praten chronologische manier daar over de gebeurtenissen in de politiek en hun werk, verslag gedaan van die zij veelal op een chronologische manier laten zien. De (persoonlijke) ervaringen? video’s volgen elkaar daarnaast heel logisch op, omdat we Volgen de video’s elkaar steeds een week verder zijn in de formatie. Daarnaast logischerwijs op? zitten er ook vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor deze chronologie duidelijker wordt gemaakt. Vlogger Staat de vlogger centraal De drie journalisten staan centraal in de video. We zien in de video? Geeft de hen in bijna elk beeld. Ze geven ook informatie over vlogger informatie over zichzelf door wederom wat te vertellen over hun eigen

122

zichzelf? Wordt het succes. Dit is een radio fragment. Het is verder niet heel verhaal vanuit zijn of haar persoonlijke informatie, maar wel over hen in de rol als perspectief verteld? Vertelt vlogger. de vlogger over zijn Het verhaal wordt volledig vanuit hun perspectief verteld. toekomstplannen van het Zij laten zien wat er gebeurt tijdens de formatie en zij kanaal? En tot slot is er kiezen ook de fragmenten waar ze op reageren. sprake van zelfreflectie Ze vertellen over een eerdere uitzending, maar doen nog over zijn vlogs? geen concrete uitspraken voor een volgende aflevering. Er is wel in zekere mate sprake van zelfreflectie. Allereerst door de fragmenten van de radio-uitzending over hun succes. Daarnaast komt een collega-journalist en die zegt: “zijn jullie weer narcistisch aan het vloggen”. Hierna gaat het erover dat ze het met z’n drieën doen. Ook wordt er weer gewezen door een van de journalisten op het feit dat het er ‘een stukje inhoud’ komt. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het Doordat de mannen alle drie in beeld zijn, is het kader wat meest gebruikte shot? breder. We zien hen vanaf de borst. De journalisten kijken Wordt anders/daarnaast geregeld in de camera. Ook kijken ze veel naar elkaar. de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Op het eind wordt een duidelijk effect gebruikt. Ze plakken gebruikt? Is het beeld van hier de abonneer-button op het hoofd van Frits. Er zitten mindere kwaliteit of fragmenten tussen waar het beeld erg slecht is. Het is niet opgenomen met scherp en het licht is slecht. Dit duidt op een goedkope bijvoorbeeld een telefoon camera. Soms is er ook verkeerd scherp gesteld. De of zichtbaar goedkope steeds terugkerende shots lijken van gemiddelde kwaliteit. camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden een paar fragmenten in de video gebruikt. Er gebruikt? Zijn dit fictie- zitten geen fictieve fragmenten in de video. De beelden fragmenten? Zijn het van de website van de radio-omroep die over de fragmenten die te zien zijn Formatievlogs gaat is gedeeltelijk te zien als als entertainment? entertainment. Het plaatst de vlogs in een context, en tegelijkertijd is het grappig dat ze zichzelf presenteren als ‘populair’. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Er wordt muziek gebruikt. Er wordt steeds verwezen met Worden er geluidseffecten een muziekfragment richting de formateur. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de Het is duidelijk in welke omgeving de journalisten staan. vlogger filmt duidelijk te Deze omgeving is al eens eerder gebruikt. Je ziet ook als zien? Is deze omgeving er op de achtergrond een auto stopt. Het is dus een persoonlijk? Is het een omgeving die logisch is bij hen als journalisten. Het is huiselijke omgeving? Of is verder niet een huiselijke omgeving. Verder zijn er nog er juist sprake van een wat fragmenten op andere locaties, waar hetzelfde voor follow-me stijl? geldt. Hierbij is wel sprake van een follow-me stijl. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct en de kijker wordt hiermee gebruikt? Wordt de kijker aangesproken. Ze praten tegen elkaar, maar vergeten direct aangesproken/er hierbij de kijker niet. Dit wordt gerealiseerd doordat ze ook betrokkenheid gecreëerd? naar de camera kijken. Daarnaast proberen ze de kijker Wordt er bijvoorbeeld ook echt iets te vertellen/uit te leggen, waardoor die gevraagd om een reactie betrokkenheid gecreëerd wordt. Verder roepen ze aan het achter te laten? einde van de video ook de kijker op zich te abonneren. Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het voelt aan als een normaal gesprek. Dit komt allereerst communicatie een normaal gesprek? doordat ze met zijn drieën zijn en hierdoor ontstaat een Worden natuurlijk gesprek. Maar ook voor jou als kijker voel je je gezichtsuitdrukkingen bij het gesprek betrokken. Gezichtsuitdrukkingen zijn van bijvoorbeeld duidelijk in wat verder af. Hier ligt niet de nadruk op. Maar je kan wel beeld gebracht? hun gezichten lezen. Duur Hoe lang is de video? 9.26

123

17: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #2 Geheim eigenschappen formatie-afluisterluikje van Halbe Zijlstra Inhoud Onderwerp Zijn er een of meerdere In deze vlog zijn de nieuwswaardes ‘continuïteit’ en nieuwswaardes van machtselite te herkennen. Het is de tweede vlog waarin de Harcup en O’Neill in het stand van zake van de formatie wordt besproken. Het gaat onderwerp te herkennen? hiermee dus over politieke figuren en een kwestie die langere tijd speelt. Er is al een eerdere vlog verschenen en ook op andere kanalen komt de formatie in het nieuws. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet informatief en dekt niet de lading van de de titel de lading van de video. Er zit inderdaad een fragment in waarin Halbe video? Duidt de titel op Zijlstra een luikje laat zien. Dit is een grappig moment, een nieuwsgebeurtenis? maar geeft niet de kern van de video weer. Het geeft verder ook geen informatie over de formatie, waar de vlogs toch vooral overgaan. Er wordt met deze titel dus niet gewezen op een nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende Hoor- en wederhoor lijkt bij het proces van formatie niet kanten van een zaak nodig. Er wordt verslag hiervan gedaan en er blijft hierbij belicht? Is de journalist niet een kant onderbelicht. Ze doen soms wel uitspraken onafhankelijk? Blijft de als “alle debatten zijn helemaal niet inhoudelijk”. Of ze journalist bij de feiten? zeggen over een uitspraak van Klaver: “een Voert hij niet zijn eigen beginnersfout”. Ze ondersteunen dit met fragmenten, visie of die van iemand maar laten de politici hier niet over aan het woord. Zij anders sterker naar blijven hiermee dus ook maar deels bij de feiten. Aan de voren? andere kant is het wel erg waarschijnlijk dat hun interpretatie van de debatten klopt. In een ander format zou een journalist dit ook kunnen concluderen, maar vermoedelijk zou hier dan wel iemand uit de politiek over aan het woord worden gelaten. In de video’s draait het allemaal om de visie van de drie journalisten. Er komen ook kort wat andere mensen aan het woord, maar dit is niet heel inhoudelijk. Het zijn vooral de journalisten die hun visie geven op de formatie. Hun mening over de formatie komt dus het sterkste naar voren. Attributie Vermeldt de journalist Er worden geen echte feiten genoemd. Het meeste is een waar de feiten vandaan interpretatie van de voortgang van de formatie. Zij maken komen? hierbij ook duidelijk dat het hun visie is, met woorden als “ik denk”. Maar er worden hiermee wel voorspellingen met enige zekerheid gedaan, die dus vooral gebaseerd is op hun kennis als journalist. Zo voorspellen ze bijvoorbeeld dat de onderhandelingen tussen Wilders, Buma en Rutte op niks gaat uitlopen. Accuraatheid Kloppen de feiten die de Er worden weinig feiten gegeven. Het zijn vooral journalist vermeldt? interpretaties op basis van hun kennis als journalist. Soms worden er fragmenten gebruikt ter ondersteuning. Relevantie Is het verhaal belangrijk of Het verhaal wordt met de context relevant gemaakt. In relevant voor het publiek? deze vlog is het aan het begin wel wat onduidelijk wat er Wordt er context al gebeurd is en niet. Maar doordat zij verder spreken over gegeven? Neigt het meer de onderhandelingen en dat het vermoedelijk stuk gaat naar entertainment lopen, krijg je een idee van de context van de formatie. Er journalistiek (dus niet zitten ook luchtige beelden in en veel commentaar heeft relevant)? niet een zware inhoud, maar over het algemeen wordt met deze video wel echt wat bijgebracht over de formatie. Nieuwheid Is de informatie in de video Doordat de journalisten hun visie geven en hierbij ook nog niet eerder gegeven? fragmenten gebruiken om dit te ondersteunen of juist als

124

Kortom zit er nieuwe leuke afwisseling, voelt de video vernieuwend aan. Het informatie in? nieuwe zit hem dus in de combinatie van verschillende fragmenten en opmerkingen. Er is maar weinig echt inhoudelijke informatie, zoals feiten. Dus er worden geen nieuwe gegevens naar buiten gebracht. Vorm Shots Zijn de shots steady? De shots zijn gedeeltelijk steady. Ze zitten op een terras Wordt er gebruik gemaakt en hebben daar de camera neergezet. Verder zitten er van een statief? ook shots tussen die niet steady zijn en tegelijkertijd worden ook fragmenten gebruikt die juist veel professioneler overkomen. Beeld Is het een bewegende De hele video bestaat uit bewegend beeld. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden niet heel veel fragmenten gebruikt. Alle gebruikt? Zijn de fragmenten zijn non-fictie en van professionele fragmenten van nieuwsorganisaties. Dit zijn namelijk of fragmenten vanuit professionele de Tweede Kamer. Er staat geen bron bij, dus we kunnen nieuwsorganisaties? Zijn niet met zekerheid zeggen dat deze beelden ook zijn de fragmenten non-fictie? uitgezonden of wellicht uit het archief van de NOS zijn Zijn de fragmenten geplukt. Desondanks komen de beelden erg professioneel informerend? over. Verder zien we interviews met politici, waarin ook allerlei microfoons van professionele nieuwsorganisaties te zien zijn. De fragmenten zijn grotendeels informerend en soms illustrerend. Ze geven ons meer inzicht in de uitspraken/visie van de politici en de dynamiek in de Tweede kamer. Alle fragmenten zijn non-fictie. Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt bij het eigen materiaal in de video niet gewerkt professionele belichting? met professionele belichting. Montage Is het gemonteerd met Ook in deze video worden weer veel jump cuts gebruikt. ‘straight cuts’? Is het Er zitten geen effecten in die overgangen maskeren. gemonteerd met ‘clean Verder zijn er veel straight cuts. Er wordt dus geknipt naar edits’? Zitten er geen fragmenten. effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is veelal sprake van natuurlijk geluid. Op het terras natuurlijk geluid dat hoor en zie je de drie journalisten spreken. De kwaliteit is overeenkomt met het redelijk, maar je hoort ook de andere mensen op het beeld? Is de audio van terras op de achtergrond praten. Soms zit er ook wind goede kwaliteit? Ontbreekt door de audio heen. Er zit bij de introductie wat muziek muziek? onder de video. Verhaal Zit er een verhaallijn in? De verhaallijn is niet helemaal duidelijk. Pas aan het einde weet je dat het echt slecht gaat met de formatie. Daar wordt niet heel duidelijk naar toe gebouwd. Doordat de mannen met elkaar op het terras zitten, en we daar in beeld steeds naar terugkeren, voelt de video wel als geheel. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en sober. Het taalgebruik is niet sober? Is het taalgebruik professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

17: FormatieVlog #2 Geheim Formatievlogs formatie-afluisterluikje van Halbe Zijlstra Vlog eigenschappen

125

Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is vooral te zien als entertainment. Het trekt de ‘entertainment’? Is de titel aandacht dat er een afluisterluikje is. Dit is niet heel vooral gemaakt om inhoudelijk en vooral een grappige titel. Hierdoor kan je views/clicks te krijgen? stellen dat deze titel er vooral is voor de clicks. Format Is de video te zien als een De video is op sommige punten entertainment. Er zit vorm van entertainment, humor in en het draait niet alleen maar om de inhoud. Het waarbij er opinies, ideeën is ook vermakelijk om te kijken. Toch is het niet en commentaar naar overheersend entertainment. Het onderwerp dat ze willen buiten worden gebracht? aanstippen blijft politiek en journalistiek belangrijk. Er worden opinies, ideeën en commentaren door de journalisten naar buiten gebracht. Ze zeggen wat zijn denken over de formatie en de politiek. Ze zeggen wat over de inhoudelijkheid van de debatten en over Klaver dat hij “een beginnersfout” maakt. Ook zeggen ze bijvoorbeeld dat ze denken dat “het echt wachten wordt op volgende week, voordat het weer leuk wordt”. Hiermee bedoelen ze met de formatie. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Vanuit een vaste onderdeel van een plek, dit keer op een terras, reflecteren zij eigenlijk op (hun logboek? Wordt er op een eigen) fragmenten. Dit is te zien als een dagboek met chronologische manier illustrerende beelden. Zij praten daar over de verslag gedaan van gebeurtenissen in de politiek en hun werk, die zij veelal op (persoonlijke) ervaringen? een chronologische manier laten zien. Ook beelden op het Volgen de video’s elkaar terras zijn chronologisch. De video’s volgen elkaar logischerwijs op? daarnaast heel logisch op, omdat we steeds een week verder zijn in de formatie. Daarnaast zitten er ook vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor deze chronologie duidelijker wordt gemaakt. Vlogger Staat de vlogger centraal De drie journalisten staan centraal. Ze geven niet veel in de video? Geeft de informatie over zichzelf, maar er zitten wel wat vlogger informatie over persoonlijke fragmenten in. Bijvoorbeeld in de vorm van zichzelf? Wordt het onderlinge humor. Of het gaat bijvoorbeeld over de verhaal vanuit zijn of haar huidskleur van een van de journalisten die erg bleek ziet perspectief verteld? Vertelt op beeld. Ze zijn zich dus wel erg bewust van dat ze in de vlogger over zijn beeld zijn en dat ze aan het vloggen zijn. Ze reageren ook toekomstplannen van het op uitspraken van elkaar met woorden als ‘poëtisch’. Dit is kanaal? En tot slot is er ook een vorm van zelfreflectie. sprake van zelfreflectie Het hele verhaal rondom de formatie wordt vanuit hun over zijn vlogs? perspectief verteld. Er worden wel wat plannen voor in de toekomst verteld. In ieder geval laten ze weten dat ze er volgende week weer zijn. Ook noemen ze dus dat het volgende week vermoedelijk weer spannender wordt. Echt concrete plannen worden er verder niet gegeven. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het In het grootste gedeelte van de video zitten de drie meest gebruikte shot? mannen aan een tafel bier te drinken. Je ziet hen dan Wordt anders/daarnaast vanaf de borst. Ze kijken geregeld in de camera. de torso-up veel gebruikt? Kijkt de vlogger in de camera? Beeld Worden er effecten Er worden effecten voor het beeld gebruikt. Zo wordt een gebruikt? Is het beeld van deel van de beelden versneld afgespeeld. De kwaliteit van mindere kwaliteit of de video is gemiddeld. Het is duidelijk geen professionele opgenomen met camera. Soms zijn de beelden schokkerig en niet scherp. bijvoorbeeld een telefoon of zichtbaar goedkope camera? Fragmenten Worden er fragmenten Er worden meerdere fragmenten gebruikt, maar er zitten gebruikt? Zijn dit fictie- geen fictieve fragmenten in de video. De meeste

126

fragmenten? Zijn het fragmenten zijn ook niet te zien als entertainment. In deze fragmenten die te zien zijn video wordt er echter een compilatie van uitspraken van als entertainment? politici gedaan in de Tweede Kamer, waardoor het geheel enigszins humoristisch wordt. Dit valt te zien als entertainment. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Aan het begin wordt er muziek gebruikt. Er worden geen Worden er geluidseffecten geluidseffecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving is niet heel duidelijk te zien en is ook niet vlogger filmt duidelijk te heel relevant aangezien het een terras is. Het is wel een zien? Is deze omgeving terras dicht in de buurt van het Binnenhof. Daarnaast is persoonlijk? Is het een het ook wel een persoonlijke sfeer, omdat het voelt als huiselijke omgeving? Of is vrienden die op het terras zitten. Het is geen huiselijke er juist sprake van een sfeer. follow-me stijl? In sommige gedeeltes van de video is er sprake van een follow-me stijl. Maar het grootste gedeelte is gefilmd op een plek waar ze steeds reflecteren op fragmenten. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Er wordt direct taalgebruik gebruikt. Hiermee voel je je als gebruikt? Wordt de kijker kijker ook aangesproken. Er wordt in deze video niet direct aangesproken/er gevraagd voor een reactie, maar er wordt wel gezegd ‘tot betrokkenheid gecreëerd? volgende week’. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als De gesprekken in de video voelen heel natuurlijk aan. De communicatie een normaal gesprek? drie mannen zijn op een nonchalante manier met elkaar in Worden gesprek. Doordat ze ook in de camera kijken, voel je je als gezichtsuitdrukkingen kijker bij dit gesprek betrokken. bijvoorbeeld duidelijk in De gezichtsuitdrukkingen worden niet specifiek in beeld beeld gebracht? gebracht, maar je kan deze wel redelijk goed zien tijdens het gesprek. Duur Hoe lang is de video? 6.56

18: Formatievlogs Journalistieke FormatieVlog #3: Meer eigenschappen drank nodig op de ‘borreltafel’ van Schippers Inhoud Onderwerp In hoeverre zijn de vijftien In deze vlog zijn de nieuwswaardes ‘continuïteit’ en nieuwswaardes van ‘machtselite’ te herkennen. Het gaat over de voortgang Harcup en O’Neill in het van de formatie en de rol die de politici in dit proces onderwerp te herkennen? spelen. Titel Is de titel informatief? Dekt De titel is niet heel informatief. Het dekt voor een klein de titel de lading van de deel de lading van de video. Het laat namelijk wel zien dat video? Duidt de titel op de onderhandelingen nog niet gelukt zijn en dat er wat een nieuwsgebeurtenis? moet veranderen. Daarnaast is het ook echt het advies van Mat Herben om met drank te gaan praten. Maar de titel vertelt bijvoorbeeld niet waarom het nog niet is gelukt en het duidt ook niet op een nieuwsgebeurtenis. Eerlijkheid Worden verschillende De formatie is geen onderwerp dat van meerdere kanten kanten van een zaak belicht moet worden. Het zijn wel de speculaties van de belicht? Is de journalist journalisten tegenover de ‘feiten’ van uitspraken van de onafhankelijk? Blijft de formateur. Veelal doen de journalisten interpretaties over journalist bij de feiten? deze uitspraken. Deze worden vervolgens niet weerlegd Voert hij niet zijn eigen of nog eens aan de formateur voorgelegd. Maar dit is ook visie of die van iemand niet erg zinvol omdat deze toch in deze fase niks los laat.

127

anders sterker naar Het draait in deze video dus vooral om de visie van de voren? journalisten op de formatie. Hierbij blijven ze dus niet direct bij de feiten, maar ze bedenken ook geen nieuwe feiten. Ze maken duidelijk dat dit verwachtingen en of voorspellingen zijn. Ze vragen verder ook Mat Herben om zijn kennis. Ook dit is allemaal als subjectieve informatie te zien. Attributie Vermeldt de journalist De journalisten noemen geen feiten. De feiten waar zij op waar de feiten vandaan reflecteren worden aan ons getoond met fragmenten. komen? Accuraatheid Kloppen de feiten die de N.v.t. journalist vermeldt? Relevantie Is het verhaal belangrijk of De makers geven een context door aan het begin te relevant voor het publiek? vertellen hoe lang de formatie al bezig is. Daarnaast wordt Wordt er context ook duidelijk waar de formatie nu staat. Door deze context gegeven? Neigt het meer kan de kijker het verhaal over de formatie relevant gaan naar entertainment vinden. Wie uiteindelijk de regering vormt is een belangrijk journalistiek (dus niet onderwerp. En updates over dit onderwerp, kunnen dus relevant)? relevant blijven voor mensen die politiek belangrijk vinden. Het neigt qua onderwerp niet naar entertainment. Er zitten wel humoristische elementen en fragmenten die minder oer de inhoud gaan in. Nieuwheid Is de informatie in de video Er zit wat nieuwe informatie in de video. Bijvoorbeeld het nog niet eerder gegeven? gesprek met Herben en de conclusie die de journalist Kortom zit er nieuwe hieruit opmaakt. Ook de combinatie van de fragmenten en informatie in? hun visie erop is nieuw. Maar er worden geen nieuwe feiten naar buiten gebracht. Vorm Shots Zijn de shots steady? De meeste shots zijn niet steady en niet met een statief Wordt er gebruik gemaakt gemaakt. van een statief? Beeld Is het een bewegende De video bestaat uit bewegende beelden. video? Fragmenten Zijn er fragmenten Er worden een paar fragmenten in deze video gebruikt. Er gebruikt? Zijn de zitten vooral fragmenten van de persconferentie met fragmenten van Schippers in. Vermoedelijk zijn deze beelden van een professionele professionele nieuwsorganisatie/van de NOS. De nieuwsorganisaties? Zijn fragmenten zijn non-fictie en ook informerend. Het vertelt de fragmenten non-fictie? ons wat over de formatie tot dusver. Verder zit er nog een Zijn de fragmenten archiefbeeld in van Herben. Dit fragment is heel kort en is informerend? meer een leuke illustratie. Belichting Wordt er gewerkt met Er wordt niet gewerkt met professionele belichting. professionele belichting? Montage Is het gemonteerd met Er wordt gemonteerd met straight cuts, maar soms ‘straight cuts’? Is het worden er ook jump cuts gebruikt. Er zitten geen effecten gemonteerd met ‘clean in de video. edits’? Zitten er geen effecten in als ‘dissolve’ of ‘page turn’? Zitten er geen jump cuts of flash frames in? Geluid Is er overal sprake van Er is sprake van natuurlijk geluid als de vloggers aan het natuurlijk geluid dat woord zijn. De audio is van redelijke kwaliteit. Soms is wat overeenkomt met het wind te horen en op andere momenten is ander beeld? Is de audio van omgevingsgeluid ook aanwezig. Bij de introductievideo zit goede kwaliteit? Ontbreekt muziek. muziek? Verhaal Zit er een verhaallijn in? Er zit een redelijke verhaallijn in. De vaste locatie waarin ze reflecteren ontbreekt in deze video. Daarnaast komt ook de boekpresentatie van Joost Vullings, een van de

128

journalisten, voorbij. Hierdoor vormt het allemaal wat minder een geheel en is ook de opbouw minder duidelijk. Toon Is de toon serieus en De toon is niet serieus en niet sober. Het taalgebruik is sober? Is het taalgebruik niet professioneel. professioneel? Decor Is het decor/de omgeving Het decor en de omgeving is niet professioneel. professioneel?

18: FormatieVlog #3: Meer Formatievlogs drank nodig op de ‘borreltafel’ van Schippers Vlog eigenschappen Inhoud Titel In hoeverre is de titel De titel is te zien als entertainment. ‘Borreltafel’ en ‘drank’ ‘entertainment’? Is de titel maakt de politiek ineens een stuk speelser/minder vooral gemaakt om serieus. Het kan dus zeker zijn dat deze titel is gebruikt views/clicks te krijgen? om meer clicks te krijgen. Format Is de video te zien als een De video is op sommige punten als entertainment te zien. vorm van entertainment, Er worden onderlinge grappen gemaakt en er zitten waarbij er opinies, ideeën duidelijk elementen in de video die vermaak als doel en commentaar naar hebben. Maar in het grotere geheel gaat de video toch om buiten worden gebracht? de formatie en de politiek. Hierover worden ook opinies, ideeën en commentaren naar buiten gebracht. In deze video dus van de journalisten en Herben. Een idee is bijvoorbeeld in combinatie met Herben dat er meer gedronken zo moeten worden. Dit zou de formatie tot een succes kunnen laten komen. Logboek Is de video te zien als De video is te zien als een dagboek. Maar in deze video onderdeel van een doen ze niet vanaf een vast punt verslag. Je bent er dus logboek? Wordt er op een meer ‘live’ bij. Daardoor voelt en is het ook allemaal erg chronologische manier chronologisch qua beeld en verhaal. De video’s volgen verslag gedaan van elkaar daarnaast heel logisch op, omdat we steeds een (persoonlijke) ervaringen? week verder zijn in de formatie. Daarnaast zitten er ook Volgen de video’s elkaar vooruitblikken en terugblikken in de video’s, waardoor logischerwijs op? deze chronologie duidelijker wordt gemaakt. Vlogger Staat de vlogger centraal De drie journalisten staan centraal. Zij zijn bijna in elk shot in de video? Geeft de te zien. Er wordt niet heel veel informatie over henzelf vlogger informatie over gegeven. Maar in deze vlog gaan ze wel langs bij de zichzelf? Wordt het boekpresentatie van een van de journalisten, Vullings. Dit verhaal vanuit zijn of haar heeft wel een persoonlijk element, en is eveneens werk perspectief verteld? Vertelt gerelateerd. de vlogger over zijn Ze vertellen geen concrete toekomstplannen in de video. toekomstplannen van het Maar ze laten wel weten dat ze er in ieder geval volgende kanaal? En tot slot is er week weer zijn. Verder reflecteren ze ook op de invulling sprake van zelfreflectie van de vlogs. Er wordt wederom gezegd dat er meer over zijn vlogs? inhoud moet komen. “Op zoek naar inhoud.” Dit is wel op een grappige manier bedoeld. Vorm Cameravoering Is de head-on close-up het De shots zijn wisselend, omdat er geen vaste plek is vanaf meest gebruikte shot? waar ze verslag doen. Maar de meeste shots, ook van de Wordt anders/daarnaast andere sprekers, zijn vanaf de schouder. De journalisten de torso-up veel gebruikt? kijken af en toe in de camera, maar doordat ze in deze Kijkt de vlogger in de vlog niet met z’n drieën voor de evaluatie gaan zitten is camera? dat minder. Het is nu vaak meer een gesprek tegen elkaar. Beeld Worden er effecten Er worden geen effecten gebruikt in beeld. Alleen het gebruikt? Is het beeld van abonneerlogo is in beeld. Er wordt wel archiefmateriaal

129

mindere kwaliteit of gebruikt. De kwaliteit is soms wel slecht. Dit kan door de opgenomen met beweging komen en soms ook door het licht. Daar maken bijvoorbeeld een telefoon ze zelf ook grappen over, door het bijvoorbeeld over ‘het of zichtbaar goedkope slechte perspectief’ te hebben. De camera lijkt niet heel camera? professioneel in de meeste shots. Fragmenten Worden er fragmenten Er zitten fragmenten in de video maar deze zijn niet fictief. gebruikt? Zijn dit fictie- Er zitten ook niet echt beelden in die als entertainment fragmenten? Zijn het dienen. Het archiefbeeld is wel een leuke illustratie en fragmenten die te zien zijn draagt inhoudelijk niet heel erg bij. Maar dit is maar een als entertainment? kort fragment. Geluid Wordt er muziek gebruikt? Bij de introductie wordt muziek gebruikt. Er worden geen Worden er geluidseffecten effecten gebruikt. gebruikt? Omgeving Is de omgeving waarin de De omgeving wordt af en toe in beeld gebracht. Vaak is vlogger filmt duidelijk te het shot niet heel close, waardoor je de omgeving ziet. En zien? Is deze omgeving soms is de omgeving hetzelfde als de fragmenten, persoonlijk? Is het een waardoor je ook een goed beeld krijgt door de combinatie. huiselijke omgeving? Of is Het is geen huiselijke omgeving. Er is in deze video er juist sprake van een voornamelijk sprake van een follow-me stijl. Je volgt de follow-me stijl? journalisten op verschillende plekken en de weg er naar toe. Taalgebruik Wordt er direct taalgebruik Het taalgebruik is direct. Er wordt in deze video niet heel gebruikt? Wordt de kijker erg over de kijker gesproken. Alleen aan het eind wordt direct aangesproken/er duidelijk gevraagd of ze willen abonneren en ‘tot volgende betrokkenheid gecreëerd? week’ gezegd. Wordt er bijvoorbeeld gevraagd om een reactie achter te laten? Non-verbale Voelt het gesprek aan als Het gesprek voelt aan als een normaal gesprek. In communicatie een normaal gesprek? verhouding tot de andere Formatievlogs, is deze wel iets Worden afstandelijker. Dit komt omdat het vooral gesprekken gezichtsuitdrukkingen onderling zijn, en er minder in de camera wordt gekeken. bijvoorbeeld duidelijk in Gezichtsuitdrukkingen zijn ook iets minder zichtbaar, door beeld gebracht? dit perspectief. Duur Hoe lang is de video? 6.41

130

Bijlage 6 – Transcripties interviews

In deze bijlage is de transcriptie van de vijf afgenomen interviews te vinden. De interviews zijn geordend op de datum waarop het interview plaatsvond.

Interview 1: Interview Liesbeth Witteman, politiek verslaggever en als cameravrouw en redacteur betrokken bij Keesvlog 04 januari 2018, 10.00 bij EenVandaag in Hilversum

J: Janna van Strien/interviewer L: Liesbeth Witteman

J: Even voor mijn beeld, ben jij ook degene die elke keer met hem is meegegaan? En dus ook filmt? L: Ja. Ik heb gefilmd. Dat is omdat Kees dat er gewoon niet bij kan doen en hebben. Het is het type mens dat heel goed de interactie aankan maar dat daar ook nog apparatuur bij komt dat eh… J: Dan staat de opnameknop niet aan haha. L: Nee dan staat de opnameknop niet aan of hij eh dan moet tie ook nog goed op het beeld letten. Hij richt zich zo op de inhoud dat het voor hem heel ingewikkeld was. Dus ik loop achter hem aan met een vlogset. J: Dat is gewoon een klein cameraatje? L: Iphone 7plus. We hebben voor een Iphone gekozen, omdat het anders wel weer snel een camera wordt. En we dachten dit is wel echt een telefoon en zo ziet tie er ook uit. En we dachten dat we dan minder echt een camerateam zouden zijn. Want we zijn natuurlijk ook al met z’n tweeën waren. J: Dan val je natuurlijk sowieso al meer op. L: Ja. Ja. J: Ik wou eigenlijk eerst een beetje stilstaan bij de rol van Boonman dan. L: Ja dat is goed. Ik weet dat het om hem gaat haha. Dat is ook mijn keuze geweest. J: We komen misschien zo ook nog wel een beetje op die interactie. Maar ik vroeg me allereerst af. Is Boonman tijdens de vlogs voor jou een journalist of een vlogger? Of hoe zie jij dat? L: Hij is echt een journalist. Hij is zeker geen vlogger. Hij is ook gewoon echt bezig met zijn werk. Dus alles dat hij daar vergaarde aan informatie, dat slaat hij ook op voor zijn eigen analyses. J: Dus we krijgen eigenlijk een kijkje in het leven van een politiek journalist? L: Ja ja de vlog is veel meer, het idee is dat hij de kijker meeneemt in hoe vergaar jij nou als politiek journalist je informatie. Wat doe je daarvoor en hoe kom je binnen? Normaal zie je die politici alleen op bepaalde plekken, in een interviewstandpunt en nu gingen we veel meer bij ze op bezoek. Dat is wat Kees ook doet zonder camera. J: Oké. En is daar van te voren echt bewust over nagedacht? Want je zou ook juist meer mee willen kunnen gaan op de vloghype en dan dus een vlogger hiervoor kiest? L: Nou het lastige is bij politieke vlogs, vind ik, het kan bijna niet andersom. Misschien wel, maar die politici moeten je natuurlijk ook toelaten. En Kees kennen ze. Dat ze daarmee praten is verstrekt normaal en dat Kees informatie komt halen is ook verstrekt normaal. Maar het enige verschil is dat er iets aanstond. Dat maakten we dan ook wel gelijk kenbaar. Op een gegeven moment hoef je dat niet meer te zeggen omdat ze het gewoon zien en weten. Maar andersom was voor ons dus geen optie. Kees is aan het werk en ik zag Kees aan het werk en toen dachten we dat is leuk voor een vlog. En zo is het gegaan. J: Jullie waren volgens mij zelfs nog eerder dan de Formatievlogs? L: In uitzenden waren we sowieso ook eerder. Maar een jaar daarvoor had ik al de eerste proefvlog gemaakt. Alleen je moet in een oud bolwerk iets nieuws zetten, en dat heeft heel veel tijd gekost. Dus de eerste vlog is in 2016 gemaakt, maar die is dus niet on air gegaan. Er moest ook nog veel aan geschaafd worden, dat geef ik ook eerlijk toe. Maar het moest ook nog lang… dat het leuk is dat je het kan doen. En dat je daar als omroep achter kan staan, dat heeft wel een tijd geduurd. J: Is er in jouw visie, verandert de rol van Boonman als hij vlogt? L: Ja zeker. Ja hij vond het aan het ook echt heel irritant, zeker in het begin. Omdat je ook inbreuk maakt, de informatie komt natuurlijk ook op basis van, ja niet vertrouwelijkheid want

131 ze weten natuurlijk dat hij journalist is, maar wel omdat hij samen was met een politicus kon de politicus dingen mee zeggen, waarvan hij dacht daar gaat Kees wel of niet iets mee doen. En bij een vlog wordt natuurlijk gewoon alles opgenomen. En Kees werd zich daar ook wel van bewust, dat het soms remmend kon werken. Van ‘zo kan ik m’n werk niet doen’. En tegelijkertijd voelde hij ook dat hij het kon gebruiken, omdat het ook een medium werd. Hij wist dan ook gewoon, van nu gaan we vloggen. Hij bedacht dan ook, dat bedachten we vaak samen maar hij ook van ik wil nu dit en dit vloggen. En dan ging hij ook in die stand. Hij had ook echt een vlogstand en een Kees Boonman stand. Hij deed dan wel wat meer om ze te triggeren of bedacht… er was wel meer bedacht welk thema we wilden laten zien. Dus nee er was wel zeker verschil te zien. Hij was wel anders bij de vlog. J: Hadden jullie dan een vaste dag in de week dat een vlogdag was? L: Nee, dat probeerde we wel, want Kees heeft heel veel nevenactiviteiten. Dus voor de agenda… maar nee het hing ook af van de activiteiten. … is altijd op donderdag en vrijdag. Dus dan gingen we op donderdag-vrijdag naar Brussel. En de NAVO-top, ik weet niet meer op welke dag het was. Dus we zochten ook het moment uit. En we hebben ook een keer een diner van oud-ministers gevlogd. Dus dan kozen we heel erg voor het moment. J: En was het ook wel eens dat hij soms terug ging, om even als journalist zonder camera te zijn? L: Ja dat denk ik wel. Of dat zei hij tegen mij, ga jij maar even weg, en dan bleef hij binnen. En dan ging ik ook altijd weg. Dat was ook prima, want je snapt ook dat zo’n politicus beperkt informatie loslaat, dus dan stuurde hij mij weg. Of bij gevoelige momenten, dan stuurde hij mij ook weg. J: Hebben jullie dat ook wel eens meegenomen in de vlog? L: Het is natuurlijk allemaal wel gefilmd, maar dan in de montage is het weggehaald. We hebben maar drie tot vier minuten, dus dan moet je heel scherpe keuzes maken. J: Waren jullie bij de montage betrokken? L: Nee. Ik heb een of twee zelf gemonteerd, maar daar hadden we iemand voor. Kees en ik moesten ook voor de radio weer aan de slag. Ik had de tijd niet om te monteren. Soms deed ik dat wel maar dat deed ik ‘s nachts. Dat is niet aan te raden. J: Zou je kunnen zeggen dat je voor de komst van de vlog een ander beeld van de journalist had? Vloggen hangt toch meer samen met meer je mening naar buiten brengen? Journalist hoort objectief te zijn, dat wordt eraan gekoppeld. Is doordat vloggen als medium is gekomen bij jou daar wat van veranderd? L: Ja dat denk ik wel. Dat is wel de goede vraag eigenlijk. Ik denk wel dat het aan de hand is, zonder dat je het door hebt. Ik ben me er niet zo bewust van geweest. Maar het lastige is dat ik niet behept was, omdat ik oud ben, met wat een vlog moest zijn. Ik zag de vlogs, mijn kinderen keken naar al die vloggers Enzo Knol, Verhagen, dat was wat mij ook triggerde, van he dat is leuk. Maar dat een vlog zoals jij beschrijft, meer je eigen mening is, daar heb ik niet zo naar gekeken toen wij begonnen. Ik denk dat het een journalistieke vlog is, die objectief is gebleven. Maar het is natuurlijk wel heel erg Kees. En Kees die bezit de kracht en ik denk om wel iets te vinden maar dat je toch niet voelt dat het zijn mening is. Hij vindt meer iets over zijn werk dan dat hij iets vindt van een persoon. Dus hij kan wel zeggen, van dan zij hij tegen mij eigenlijk, van toen die wegliep, het gaat er niet om wat ze wel zeggen, maar het gaat erom wat ze niet zeggen. Dat is wat je moet onthouden. Dus daarmee maakt hij het heel erg eigen. Maar daarmee geeft hij niet zijn objectiviteit… hij geeft meer een inkijkje in hoe zijn hoofd werkt. J: Wat eigenlijk elke journalist doet doe aan het werk is… L: Ja volgens mij wel. Ik geloof niet dat het daarmee een mening is geworden van Kees. Hij kon wel in die vlog heel objectief benaderd. J: Dat komt misschien dan wel doordat hij al politiek journalist is? L: Ja hij is gewoon politiek journalist. Voor de radio, televisie, of de vlog. J: En hij houdt dan ook steeds rekening met de basiswaarde van journalistiek? L: Ja ik heb hem in de vlogs nooit anders zien opereren, qua mening of eh. J: Oké. En hoe zou je, wat was vooraf of tijdens het precieze doel van Kees/van jullie met de vlogs? Wat was het doel met de vlogs? L: Wij dachten dat het een sowieso, denk ik dat televisie en radio aan het glijden zijn als medium. Ik denk wel dat je je oren en ogen moet open houden voor wat dan een goed alternatief is, waarbij je mensen wel echt informatie kan geven, maar ook kan blijven betrekken bij het medium. En we hadden het idee dat televisie en radio mensen langzaam aan het verliezen zijn. En we dachten dat de vlog dan het ideaal was om jongen mensen aan te spreken, dat was wel echt een ideaal. En het was ook de bedoeling om de politiek veel dichterbij te brengen, doordat wij dichterbij kwamen. Je laat jezelf zien als mens, dus niet de

132 afstandelijke journalist die tegenover iemand gaat zitten en dan een pittig interview gaat houden. Maar dat je veel meer de interactie tussen die twee zou zijn, binnen een veel natuurlijkere omgeving. Dat was wel echt het doel. Dat je daarmee mensen meer betrekt… bij die politiek. Wij willen echt heel graag dat mensen dat interessant blijven vinden. Jij moet kiezen, ik moet kiezen. Feitelijk zijn wij het. Als mensen er geen kaas van hebben gegeten, hoe kan je dan een oordeel vellen. Wij willen ze dus meer meenemen, ook op een meer aantrekkelijke manier. Daar komt wel wat meer lolligheid bij kijken, maar daar wilden we ook heel erg op letten. Dat je niet die grens overgaat. Maar dat is het doel. J: Ik heb nog een lijstje met doelen, misschien kan jij aangeven of dat een doel was of niet. Of hoe belangrijk het was. Dus de eerste is, hoe belangrijk is het dat de vlogger interpretatie, analyse of opinie biedt? Was dit het geval? L: Analyse zou ik bij Kees gebruiken. En interpretatie van het nieuws. We probeerden altijd nadat we een scènetje gefilmd hadden, wilden we wel een analyse van Kees van die scene waarin hij zegt hoe je naar die scene moet kijken. J: En hoe belangrijk is het dat de informatie snel en objectief wordt verschaft. L: Ja heel belangrijk. J: En de snelheid, was het dan dezelfde dag online? L: Dat hadden we graag gewild, maar dat is echt ongelofelijk moeilijk. We waren er wel naar op weg. We hadden nu voor ogen dat je op de dag zelf wel korte fragmentjes online zetten. Hier hebben ze het idee dat, ik ben daar niet in thuis, maar als je hem post op dezelfde tijd op dezelfde dag, dan krijg je een trouwe groep kijkers. Daar moet je eigenlijk niet vanaf wijken. Maar dat vonden wij soms wel moeilijk. Want dan gebeurde er iets op dinsdag, maar als de vlog dan er op zaterdag was… dan is het al niet meer zo leuk. Met Prinsjesdag hebben we het wel gedaan. Die was op dinsdag en het was op zaterdag, maar dat is zo’n groot fenomeen waarvan we dachten daar kunnen we wel mee wegkomen. J: Hoe belangrijk is het dat de vlog kritische de overheid, bedrijven volgt? Vooral de overheid dan? L: Ja dat denk ik wel. Het lastige is wel… nou ja dat denk ik wel. Ik denk ook echt dat er nieuwswaardige dingen in zaten. Maar die zaten heel erg verstopt. En soms dat we achteraf terug keken, en dat we dachten, he wat zegt tie nou. Maar dat het ook niet opgepakt werd, omdat de traditionele media heel erg naar elkaar kijken. Van maakt Nieuwsuur nieuws, maar volgens mij zat er bij ons in de vlogs best wel nieuws. Maar toch iets te veel verstopt. J: Heb je een voorbeeld? L: ja het is ook heel erg lastig, want sommige dingen zijn voor ons geen nieuws. Maar bijvoorbeeld nu zie je heel erg dat Van Agt is geïnterviewd in Kijk in de ziel en dan zegt hij dat hij op GroenLinks stemt, dat zij hij in onze vlog ook. Maar daarvoor wisten wij het al, of omdat hij het al eerder tegen Kees had gezegd of misschien ook al wel in een interview. Wij denken dat, dat is geen nieuws en nu merken we dat het toch nieuws is. Dat mensen daardoor verbaasd door zijn. J: Had de kop kunnen worden? L: Ja. Het nieuws zit toch echt meer verstopt… we hebben natuurlijk ook zo’n rigide definitie van nieuws. Maar wat ik leuk vond aan de NAVO vlog is dat je kan zien hoe de veiligheid werkt. Dat je als journalist nooit meer onbevangen, hoezo vrije nieuwscharing. Omdat je natuurlijk gewoon onderdeel wordt van het veiligheidssysteem. Dat is natuurlijk geen nieuws als… maar het zijn wel dingen die ik als nieuws ervaar. En dan hoop ik ook dat als mensen ernaar kijken van he jeetje dat het zo gaat. En dan is het in feite ook wel nieuws. En met de formatie hebben we een keer, dat Pechtold zei, hij zei over de formatie dat ze eruit gingen komen en dat ze heel ver waren. Dat was met GroenLinks, dat uiteindelijk dan niet is gelukt. Dat was echt nieuwswaardig, want niemand sprak. Ze hielden zich heel erg aan die geheimhouding en in die vlog ging hij net een stapje verder. Hij zei we zijn echt op de goede weg. Dus ja ik denk wel dat het brengen van nieuws een doelstelling is. J: Hoe belangrijk is het dat de vlogger opkomt voor bepaalde groepen of sociaal zwakkeren? L: Nee dat is voor ons niet relevant. J: Doordat het politiek is? L: Nee, ja dan nog zouden we het kunnen doen. Maar het is nergens de intentie geweest, en dat ik het ook niet belangrijk vind. Ik denk wel dat het leuk is trouwens, nu je het zo zegt, om vanuit een bepaalde positie te gaan vloggen, om je rechten… ik geloof dat dat een heel slim idee is. Een verpleegkundige die gaat vloggen voor meer salaris. Dan neem je je vlog camera mee naar Den Haag. J: Hoe belangrijk is het dat de vlogger het publiek opvoed of helpt? En interesses van het publiek ontwikkeld?

133

L: Vooral die laatste. Ik vind niet dat wij moeten opvoeden of dat Kees moet opvoeden. Maar ik vind wel dat Kees de taak had om mensen hun interesse te wekken voor politiek. Dat opvoedkundige niet, dat moet iedereen maar voor zich weten. Maar wel laten zien, zo gaat het. J: Was het voor jullie belangrijk dat het zo’n groot mogelijk publiek bereikte en moest het ook vermaakt/ontspanning/entertainment bieden? L: We wilden heel graag een groot publiek bereiken. Maar we hebben heel erg geworsteld met de thema’s die jij noemt. Dat wilden we per se niet. Maar we wilden wel dat het aantrekkelijk was. Maar vermaak en entertainment wilden we per definitie niet. Dus we hebben heel erg geworsteld met die grens. J: Ja dat vraag ik me nu ook af. Want aantrekkelijke journalistiek… L: En politiek zijn bijna contradicties. Wij probeerden met bepaalde scenes die, even kijken of ik een voorbeeld weet, Kees heeft een soort fijne humor, we staan op een gegeven moment in een lift en die lift heeft knop 20. En dat is gewoon de 2e of 3e etage, en ik weet echt niet waarom er 20 op staat. Dan zegt Kees zoiets, in Brussel is niks zoals het lijkt. Dus aan de hand daarvan probeerden we wel grapjes te maken. Of dan zegt hij, dan zit de koningin in de koets en dan zegt hij, zie je wel ze zwaait naar mij. Dus met kleine dingen proberen we het wel leuk te maken voor het publiek. En we proberen het tempo hoog te houden. Maar het mocht zeker geen vermaak worden. Dat was heel helder. Kees vond dat heel belangrijk. J: Wat zou dan wel echt vermaak zijn? L: Nou we hebben ook de vlogs van de NOS bekeken. En volgens Kees en volgens mij ook zat daar wel een hogere mate van entertainment in. Omdat zij grapjes uithalen of dingen echt in scene zetten. Zij maken op een gegeven moment in de montage, dan zag je dat die mensen, gingen ze naar stand-ins ofzo. J: Fragmenten? L: Ja ze werken veel met fragmenten. Dat hebben wij allemaal niet gedaan. Ook omwille van de tijd, want ik vond het wel een heel leuke vorm. Maar ze hadden wel echt meer vermaak. En ook ze daagde de premier wel eens uit. Maar soort van flauwe grapjes, met de paraplu, dat deden wij echt niet. Daar wilden wij heel erg voor waken. J: Om in die rol van journalist te blijven? L: Ja die vonden wij belangrijker. Dat daarmee het publiek dan niet breder wordt, hebben we denk ik voor lief genomen. J: Denk je dat als je meer de entertainmentkant op was gegaan, een breder publiek had bereikt? L: Het is onwijs makkelijk om de politici belachelijk te maken. Ze stappen verkeerd uit of, ja ze zijn net als jij en ik. Het zijn ook mensen. Had gekund maar dat hebben we bewust gewoon niet gedaan. J: Was het nog van belang dat jullie vlogs invloed op de kijker hadden? L: Ja. Nouja invloed in de zin van dat ze het leuk gaan vinden en invloed dat je krijgt als je mensen en interacties in grote bandbreedte ziet, dan is de journalistiek in Den Haag zo’n brandbreedte. Je krijgt te zien wat politici willen tonen en je krijgt te zien wat wij willen wat je ziet. Maar we wilden die bandbreedte vergroten. Onze invloed blijft, maar dat je toch ook van mensen gaat houden omdat je meer van ze ziet. Of dat je in ieder geval meer begrip krijgt. Iedereen heeft het over zakkenvullers en graaiers. Ik kan daar verder niet zoveel invloed op uitoefenen als ze dat vinden. Misschien hebben ze zelfs voor een gedeelte gelijk ook dat weet ik niet. Maar we wilden ook laten zien dat het gewoon mensen zijn die naar hun werk gaan, en dat met passie doen. Wij hebben het mandaat en het recht van ons vak hier te zijn en we wilden daar meer mee doen dan dat er nu gebeurt. J: En gebruiken jullie dezelfde methodes als journalist om de informatie te verkrijgen? L: Nee natuurlijk niet. Je moet ook de regels oprekken in de Tweede Kamer. Er zijn regels voor waar je wel of niet mag filmen. Die rek je wel op. Er was echt wel… ik vond dat ze daarmee wel op de rand waren. Je mag niet met draaiende camera op de gang filmen. En wij deden dat feitelijk wel. Of feitelijk niet, want het was een telefoon. Maar heel vaak kwamen we wel gewoon aanlopen, want het ging ons juist om die spontane ontmoeting. En ja reageer maar gewoon. Want in Den Haag is het heel veel wat voorlichters bepalen. Bij de vlogs waren zij uit beeld, want ze waren er niet. Je was gelijk in interactie met de politicus zonder dat daar iets tussen zat. Volgens mij is dat gewoon weer de ouderwetse manier. Maar het is wel echt anders. J: Hebben jullie er wel eens problemen mee gehad of dat er iets niet mocht worden uitgezonden? L: Ja. Nou niet met uitzenden. Maar wel dat ze zeiden, film dit niet of dat we ergens werden weggestuurd. Of dat ze tegen ons zeiden jullie kennen de regels.

134

J: Ja jullie hebben natuurlijk die kennis van een journalist. L: Ja ik denk alleen altijd dat regels er zijn om ze op te rekken of ze te bevechten. Maar omdat Kees ongelofelijk lang daar rondloopt, werd achteraf alles ook goed uit te leggen. Van wij willen dit gewoon doen, gewoon proberen. We zijn helemaal er niet om jullie… soms valt het kwartje goed, dan doe je net iets leuks. En soms is er net iets niet leuks. Dus dat viel wel uit te leggen. J: Ik heb nog een lijstje met methodes die journalisten al dan niet gebruiken. Die noem ik toch even op. Zouden jullie bijvoorbeeld undercover gaan? L: Nee nooit. Naja ik niet. J: Documenten zonder toestemming gebruiken? L: Nee voor de vlog is dat niet relevant. J: Onwillige informanten/bronnen lastig vallen? L: Nou, als je het hebt over bijvoorbeeld bij de NAVO, soms is het lastig dat ik het ruwe materiaal voor me zie en niet de eindversie. Maar daar hebben we heel veel gefilmd wat niet mocht. Maar onder het mom van veiligheid wordt heel veel verboden. In de NAVO vlog kan je het beste zien. Wat je dan niet ziet is, die man die heb ik dan wel gefilmd dat we weg moeten, die heb ik dan niet in beeld gebracht. Maar wel Kees die zegt ja ja ja. J: Hebben jullie wel eens gedacht aan een verborgen camera of microfoon te gebruiken? L: Nee. J: Persoonlijke documenten zonder toestemming. L: Nee. J: Mensen betalen voor informatie. L: Nee. J: Zich voorgedaan als iemand anders? L: Nee. J: Is de vertrouwelijkheid altijd beschermd geweest? Tussen hem en de geïnterviewde? L: Ja. J: En als bijvoorbeeld iemand niet wilde dat iets in de uitzending komt, werd daar dan naar geluisterd? L: We hebben daarvoor natuurlijk wel de grens opgezocht. Ik zit even te denken waar. Maar volgens mij niet geschonden. Er is een paar keer aan ons gevraagd, omdat je… we hebben gevlogd in de periode waarin ook Jesse Klaver zijn moeder overleed. Dan moet je soms nadenken of je voor de kijker iets, tuurlijk ik vind het altijd, leven en dood prachtig, maar je moet altijd wel kijken of heeft het te maken… wordt de boodschap er beter van of word ik er alleen beter van. En in dat laatste geval heb ik het weggelaten. J: Van vloggers wordt wel eens gezegd dat ze vlogs vooral maken voor eigen belang. Uit plezier. Verveeldheid. L: IJdelheid. J: Is dat ook bij jullie het geval? L: Ik denk dat iedereen die in beeld wil, een bepaalde mate van ijdelheid heeft. Zo ook Kees. Maar het leuke aan Kees is dat de ijdelheid niet de overhand voert. Maar dat het een bijkomstig karakterverschijnsel is. Maar het gaat gepaard met verlegenheid. Dat zou misschien niet iedereen zeggen. Maar daardoor vind ik het eigenlijk nog veel mooier. dat kan je goed zien in de scene met Pechtold. Ik heb hem ook vaak een duw moeten geven. Dan wilde hij niet. en dan ging die dan net. Hij had verzet en lol. Hij wilde wil, maar vond het ook heel spannend. J: En dat kwam door die camera? L: Ja. En doordat je zo dicht op elkaar zit. Ik zit dicht op hem. Hij moet dicht op… een andere camera kan zoomen maar deze kan dat niet. Voor een shot moest hij soms heel dicht. Dat vond hij soms spannend. En ook over dingen vragen. Soms moest ik zeggen van dat is wel echt even leuk, terwijl hij dacht waarom zou ik dat vragen. Dat is dan toch even dat vermaak en de grens opzoeken. Het is echt even leuk dat we een interactie hebben. Daar was hij ongemakkelijk bij, maar dat ongemak vond ik juist ook wel weer leuk. J: In hoeverre ging het puur om het delen van informatie, zonder de kijker wat te leren. L: Het was echt, wat ik aan het begin zei, mensen meenemen hoe werkt het achter de schermen. J: Dus informatie sowieso niet? L: Nou natuurlijk wel over hoe bepaalde uitspraken gezien moeten worden. Dus als iemand dit zei, dan bedoelt hij eigenlijk dat. Dus wat iemand zegt is niet een op een wat ze bedoelen. Het is dus niet als de lucht grijs is dat je zegt de lucht is grijs. Maar dat je zegt de lucht is grijs dus het kan gaan regenen.

135

J: Dus is zijn rol dan die van een expert. L: Zeker zeker. Dat is voor deze vlog de beste typering. J: Had hij ook nog het doel connectie aan te gaan met de kijkers? En een gemeenschap te maken? L: Ja dat denk ik wel. Dat was bijvoorbeeld heel erg in Brussel het geval. Je ziet vier minuten, ik kan je zeggen ik heb daar drie minuten gefilmd. Hij was alleen maar bezig met … dan is Merkel daar. En dan gaan ze tegelijkertijd een persconferentie geven en waar moeten we dan bij zijn. Hij wilde daar wel echt mensen bij betrekken. Laten zien wat Brussel is aan de mensen thuis. J: Maar jullie riepen bijvoorbeeld niet zoals veel vlogs, van laat een reactie achter? L: Nee. Stom he? Wij zijn misschien niet heel ervaren met hoe je dat dan doet. Maar ik krijg er ook de kriebels een beetje van. Ik bepaal zelf wel of ik het like of niet. Ook met de jongens hier. Het zijn hele jonge gasten die monteren, die hebben het ook niet echt gesuggereerd. Het is niet in ons opgekomen om te doen, en ik weet ook zeker dat Kees het niet had gewild. Ik vind het bij de NOS jongens, vond ik het ook niet hinderlijk. Dus het had ook zomaar wel gekund. J: Ja het moet dan ook wel op een natuurlijke manier gaan. L: Het had bij ons gewoon niet gepast. De vlog is ook nog wel in ontwikkeling. Daarom ben ik ook blij met dit interview. Hoe gaan we nou die community uitbreiden. Wie weet. J: Je hebt ook bij die andere vlogs, dat ze iets meer direct de kijker aanspreken. Maar hier blijft het wat meer een gesprek met jou? Je kan ook directer aanspreken. L: Dat ging Kees ook niet doen. Was niet dat wij dat niet wilden, maar hij kan het niet. Je ziet politici het soms wel doen. Die kijken recht in de camera. Alleen bij de vlog van Trump, bij de NAVO, dan moet hij op een gegeven moment helemaal alleen vloggen. Ik mocht niet mee. Dan heeft hij de telefoon op de selfie-stick en dan gebeurt het voor het eerst dat hij zo staat en zegt dat Erdogan achter zich loopt. Ik vond dat ook echt een hilarisch moment. J: Maar je zegt dus eigenlijk dat hij zich in die vorm van vloggen niet helemaal thuis voelt. L: Nee. J: Waarom zijn jullie gestopt met de vlogs? L: De AVROTROS/EenVandaag is ermee gestopt. Heeft te maken met de kosten, zeggen ze hier. Er is per een januari een nieuw format gestart en dat wilden ze financieren en dat kon niet samenlopen met de vlog. En dus is die stilgezet. J: Wat jullie hadden ook eerst de vlogs met Tim. L: Die is ook gestopt. J: Ja. L: Op de een of andere manier kan het oude manier… want ik weet dat ik het gesprek ben aangegaan. Dit is wat we wilden, we wilden vooruit. Je moet juist kijken waar kan je bezuinigen op hetgeen dat je al heel lang doet. Ik denk dat het bij Tim ook het geval is geweest. Ik denk dat oud het heel moeilijk vindt om vol voor iets nieuws gaat. Het is dus volledig tegen de zin van mij en Kees zin. J: Dus jullie willen het nog wel terug laten komen. L: Ja dat ligt nu vooral aan Kees en mij zelf. En ik ben er zeker van dat het terug komt. J: Dus dat wordt weer in de nacht monteren? L: Ja waarschijnlijk in de nacht gemonteerd. J: Zou je zelf het format van de vlog nog eens, in twee zinnen of mag ook meer, kunnen omschrijven. L: Een belangrijk is, als je goed kijkt zitten er altijd drie scenes in. Scenes van het onverwachte. Na elke scene kwam de analyse van Kees, van hoe moet ik hier nou naar kijken. En werd de kijker meegenomen in het werk dat hij verricht. Dat is denk ik bij iedere vlog wat we hebben gedaan. J: En is het dus voor jou, puur journalistiek. Is het echt alleen maar journalistiek? L: Nee dat denk ik niet. Maar ik vind het ook zo lastig, want wat is journalistiek. Want ik vind eigenlijk, het is heel bewegelijk. Waarom zou ik nu nog iets journalistieks gaan doen, wat ik in de jaren 90 heel belangrijk vond, maar nu niet meer relevant is. Dus ik vond onze vlogs heel journalistiek. J: Dus zijn de vlogs voor jou als nieuw genre en innovatie? L: Ja zeker. Ik vind het een van de belangrijkste nieuwe ontwikkelingen. Waarvan ik denk dat het ons veel meer gaat brengen dat de traditionele media. Ik ben er echt van overtuigd dat de traditionele, de camera wordt neergezet, ik zie het de hele dag gebeuren. De politici trekken een gordijn open, ze kopen chagrijnig door het gebouw, en dan zien ze de camera en dan wahh. Het is heel ouderwets. Mensen worden opgemaakt, er mag geen puistje te zien zijn. Hier ook. Presentatoren worden opgemaakt en dat je vooral niks ziet dat wat het leven met je gemaakt hebt. Dat is ook de kracht van vlogs. Ik vind ze vele malen journalistieker, mits je daar

136 in de gate houdt. Het is natuurlijk een iemand die je mee neemt, maar er is ook maar een iemand die een verhaal in de krant schrijft. Dan moet je ook maar hopen dat diegene meerdere bronnen gebruikt. Het is ook echt iets waar ik zelf mee doorga. Veel affiniteit mee heb, dan het huidige. J: En was ook het idee erachter, dat je tegenwicht wilde bieden tegen de opkomst van burgerjournalistiek of andere informatiekanalen die aan het ontstaan zijn. L: Denk wel dat ik daardoor heel erg gemotiveerd wordt. We hebben eigenlijk alle ontwikkelingen meegemaakt. Je had een cameraman, geluidsman, editor en verslaggever. Iedereen had zijn eigen draai. Op een gegeven moment moest de verslaggever ook gaan monteren en de cameraman ook geluid doen. En toen in eens zag je van die mensen die van huis uit dat allemaal zelf konden. Ohnee misschien hebben we wel wat tot een vak verheven. Tegelijkertijd is het natuurlijk filmen een vak en geluid is een vak. Maar is het ook allemaal journalistiek? Ik vond die beweging ongelofelijk goed. Met name in Syrië. In de oorlog. Ik dacht we zien dingen die een journalist nooit en te nimmer kan halen. Nooit. En nu zien we ze allemaal. En natuurlijk zijn ze gekleurd en als je dat er goed bij zet. Ik vind het heel knap hoe mensen ineens naar hun omgeving konden kijken. J: En vlogs kunnen dus in jouw ogen zowel verbonden zijn aan een journalistieke organisatie als los? Er kunnen ook journalistieke vlogs zijn buiten een journalistieke organisatie? L: Ja zeker. Maar je moet wel weten, ook met NOS vlogs, dat wordt gebracht door mensen die journalistiek als vak hebben. Journalistiek is natuurlijk gewoon een vak. We weten gewoon als de een A zegt, de andere B zegt. En dat er dus misschien wel twee waarheden zijn. Daarom vind ik het wel belangrijk dat het door een journalist gebracht wordt. Dat vind ik dus een nadeel van burgerjournalistiek. Dat iemand, filmt zijn straat, en dan zie je wat er in die straat gebeurt, maar die straat is onderdeel van de stad. En zo iemand kan dat die niet laten zien. Terwijl een journalist gaat na die straat nog even kijken in de straat of in het land. Ik heb een tijdje in Jakarta gewerkt, daar merkte ik heel erg, in de ene straat was een enorme demonstratie, zag er heel erg uit. Maar Jakarta is zo groot, dat was maar een speldenprik. Dat moet je wel blijven laten zien. Ik vind wel als het een journalistieke vlog is, dat de maker wel journalist moet zijn. J: Anders is het dus wel een vorm van burgerjournalistiek, maar dat is geen echte journalistiek? L: Nou dat is natuurlijk wel echt voor die persoon. En als je dat gewoon allemaal benoemt, ik woon hier in deze wijk in Syrië en ik laat je dat zien. Dan vind ik dat echt heel prima. Maar of dat journalistiek is vraag ik me af. Want tegen wie vecht je, iemand moet het wel duiden. En dat kan je niet als burger, omdat je daar niet in opgeleid bent. Maar ik vind niet dat je gesteund hoeft te worden door een organisatie. J: Journalist zijn is dus het belangrijkste. L: Ja. J: En zou je een journalistieke vlogger enigszins kunnen vergelijken met een columnist? L: Nee dat vind ik wel echt wat anders. Want bij een column ga je wel echt zeggen dat je een mening gaat verkondigen. En dat vind ik ook bij de vlogs van de NOS niet het geval. J: En met bijvoorbeeld blogs? L: Kees schrijft ook blogs. Radio 1. Nee vind ik ook niet hetzelfde. Woord lijkt wel heel erg op elkaar. Misschien wel. Je laat zien wat je meemaakt. Ja het lijkt er wel meer op dan op een column. J: Dan heb ik nog wat specifieke vragen over de vlogs van Kees. Ik had soms, bij sommige vlogs het gevoel dat het een soort sfeerimpressie was. Er werd wel wat getoond, maar er werd geen verhaal verteld. L: Misschien was dat meer aan het begin. Daar ben ik het mee eens. En dat was ook ons probleem. Je wilt een verhaal vertellen. We wilden heel graag een verhaal vertellen. De ene is dan natuurlijk de zoektocht achter de formatie. Iedereen stond aan het hek, er worden je stukjes toegeworpen maar het is natuurlijk niks. Dat was dan het thema. We gaan op zoek wat hij wel weet. Dus in die zin was het wel altijd ons doel een verhaal te vertellen. J: Het zat m dus meer in thema’s? L: Het was wel echt een thema van, ze waren met heel veel partijen onderhandelen en iedereen ervoer dat als nieuw. En toen waren wij, Kees wist dat al, dat is wel vaker voorgekomen. O wanneer dan. En toen kwamen we bij het diner van de oud, dat was ook vier partijen. Dus we zochten wel steeds naar een thema. Ik denk alleen dat het de ene keer veel beter is gelukt dan de andere keer. J: Ik heb die toevallig gezien. En als ik het zo hoor dan denk ik ja, dat is heel logisch. Maar dat zit er niet heel expliciet in.

137

L: Ik typ dat gelijk even in. Dat is ook wat de jongens tegen ons gezegd hebben. We moeten veel explicieter zijn. We denken dan we verwerken dat mooi in de informatie. En dan denken we dat mensen het wel door hebben, maar dat is dan niet zo. J: Soms voelt het ook een beetje als insider information. L: Ja en Kees heeft ook zoveel kennis. Want je kan ook gewoon beginnen. Van we zijn op zoek naar. Waarom was het eigenlijk zo moeilijk en was dit inderdaad het eerste kabinet. J: Want hebben jullie nagedacht over de hoeveelheid context die jullie meegeven aan de kijker? L: Nee. Nee dat is echt ook wel… hij was ook nog wel erg in ontwikkeling. Want toevallig vlak voordat het stopte hebben we een vergadering gehad met alle jonge types. Het lastige is natuurlijk, ik ben al van een oude generatie, maar Kees is nog van een oudere generatie. Zij gaven wel veel meer input, van je moet dit echt heel goed en helder neerzetten. Wij maakten veel meer gewoon iets. J: En in hoeverre was het van belang dat de kijker meekreeg over wie Boonman was? L: Ja dat was wel heel belangrijk. Met welke kennis doet hij dit en hij moest wel echt je vertrouwen wekken. Ik ga je geen mening opleggen, maar ik neem je wel mee met hoe ik mijn werk doe. J: We hadden al gezegd dat Boonman niet goed in de techniek was, dus daarom… L: Ja daarom hebben we hiervoor gekozen. En ja hij is ook een duizendpoot. Hij gaat bij iemand op bezoek en dan heeft hij een bepaald doel, maar alle bijvangst neemt hij mee. J: Is er ook bewust voor gekozen het gesprek met jou er soms in te houden? L: Ja daar hebben we het natuurlijk ook over gehad. Dat hebben we zoveel mogelijk proberen rond te vragen. Maar we vonden ook dat de interactie een belangrijk deel van de informatie was. Vloggers zenden alleen maar. Soms probeerde ik de positie van de kijker in te nemen. Van waarom doe je dit eigenlijk. Waar is dit voor nodig. Behalve dat dit vaak mijn eigen interesse was, had ik ook het gevoel dat we dat wel duidelijk uit moesten leggen, waarom ben je hier. En ook omdat Kees het gewoon niet kon, die kan niet zeggen ik ben hier met … uit het niks. Er zijn ook vlogs waar het helemaal niet in zit. Omdat de meningen ook hier verdeeld waren. En omdat wij ook nog keken wat het beste werkten. Dus het was geen wet van meden en perzen. J: Heb je nog een vlog die je zelf het beste vindt? L: Mijn favoriete vlog is toch de Pechtold vlog. Dat hij zegt, je bent verlegen in je eigen vlog. Er zitten allemaal grapjes in. De vloer kraakt. J: Ik heb die niet gekeken. Ik heb de slechtste, middelste en beste twee bekeken. L: Welke was het slechtste? J: Onder andere die met GroenLinks? L: Oja die was helemaal aan het begin. Dat is ongelofelijk lastig dat je met iets nieuws begint en dan weet je niet waar de interesse ligt. Daarom hebben we veel dingen uitgeprobeerd. Dus ook de meet-up. Dat is wel heel bewust gedaan, de meet-up als nieuw fenomeen in de campagne. De Duitse verkiezingen, want bij Amerika gaat iedereen helemaal lost terwijl Duitsland belangrijker is. Maar daar was helemaal geen aandacht voor. En ook Londen, dat was heel leuk om te maken. Maar mensen vinden dat toch te ver weg of… J: Maar ook echt in reacties of geen kijkers? L: Vooral in kijkers maar ook wel in reacties. En ja ik vond het echt een van de leukste vlogs. Maar ja soms heb je ook dat het maken zoveel leuker is dan het kijken. J: De titels. Dat is nog mijn laatste vraag. Want die zijn vooral informatief en serieus. Hebben jullie daar bewust voor gekozen? L: Ja dat zijn bewuste keuzes van Kees. Waarin de titels eigenlijk nooit door Kees worden gekozen, maar hij altijd zei; let op dit. Als we dan hadden gefilmd kwam Kees met een lijstje van dit mag wel en dit mag niet. Of dit mag er zo uit zien. Soms heeft hij daarin geen gelijk gekregen, pech we doen het toch. Maar we proberen wel naar hem te luisteren, want het is toch van hem. J: Ja hij is natuurlijk ook herkenbaar in beeld. L: Ja hij is degene die er op wordt afgerekend. Ze komen niet naar mij. J: Dat was nog wel een verschil met de andere twee die ik had geanalyseerd. Daar zat bijvoorbeeld wel iets in als ‘vloekende Wilders’. Dat trekt wel de aandacht maar is ook wel entertainment gericht. En bij Rauwkost bijvoorbeeld die woorden van ‘seks’ of ‘drug’ erin. L: Ja daar hebben wij helemaal niet over nagedacht. Hadden we misschien moeten doen. J: Maar aan de andere kant zeg je dat je heel erg die journalistieke kant…

138

L: Ja en we wisten natuurlijk wel wat leuk was. Dus ik probeerde wel als de vlogs werden aangekondigd dan probeerde ik wel iets te laten zien waar iets juicies in zat. Maar daar zaten we dus nog echt middenin met die jongens. J: Volgens mij ben ik er bijna doorheen. Oja heb jij wel eens gedacht tijdens het filmen van dit licht is te slecht e.d. L: Oja daar was ik heel veel mee bezig. Maar Kees vond dat verschrikkelijk. Die wilde niet uit het moment. Maar ja ik zag niks. Of het geluid. Daar hebben we heel veel problemen mee gehad. Daar hebben we nog steeds geen oplossing voor. Ik was daar alleen maar mee bezig, of naja heel veel. Ze moesten dicht bij elkaar staan en dan hoorde ik op de achtergrond een kopieerapparaat. J: Had je oortjes in? L: Nee ik hoorde dat gewoon. Ik werk bij de radio dus ik heb oren die dat opvangen. Omdat ik dan weet dat het niet goed is voor de microfoon. Of met beeld ook, zo slecht licht. En daar lette ik heel erg op. J: Dat probeerde je dan gewoon op het moment aan te passen. L: Ja. Nou en bijvoorbeeld bij het diner. Daar waren oude mensen. Die waren heel hard aan het praten. En dan probeerde Kees een interview te doen. Maar die microfoon pakt ook de zijkanten op. J: En de duur, misschien als laatste nog. Jullie hadden voor die vier minuten ongeveer gekozen. L: Ja tussen de drie en de vijf. De jongens wilden het liefst vier. Maar soms zeiden wij dat we hem echt even wat langer wilden. Of dat dat net even mooier was. J: Waarom dan die vier? L: Zij dachten dat vier minuten beter bekeken werd. Zij hebben dan van die schema’s van wanneer mensen afhaken, wanneer het inzakt. Dus aan de hand daarvan gaven ze ons tips. Van hier zit de dip en dan legden ze uit waarom. Je houdt de aandacht niet vast. Of met het duimpje. Soms heb je eerst de scene, een duimpje en dan het oranje logo en dan de vlog. Toen zagen zij dat in die duim mensen al afhaakte en toen is die eruit gegaan. Dus zij kwamen op vier minuten uit. J: Hebben jullie ook nog op het taalgebruik gelet? Dat het professioneel moet overkomen? L: Nee, Kees is niet te sturen. Als hij echt iets raar zegt dan zei ik wel van doe dat er maar niet in. Kees is in die vlogs echt zoals, niet helemaal natuurlijk, want dat is onmogelijk, maar behoorlijk dicht bij de waarheid. J: Oke dan echt de laatste vraag. Effecten in beeld en geluid, hebben jullie daar nog over nagedacht. L: Ja dat wilde ik heel graag. Maar het lastige is… ik heb dat nog gevraagd… bij de NOS vlogs. Van hoe doen jullie dat. Zij hebben natuurlijk een veel grotere beeldbank. Dus ik wilde dat heel graag. Maar ik was niet bij machte om dat ook qua tijd, we hebben ook een fulltime baan ernaast. Voor de radio, interviews, heel basale dingen. Ik kon gewoon niet gaan zitten. En ook de jongens hier die moesten dat ook gewoon tussen hun gewone werk door doen. Dat is het nadeel als iets nieuws is, dan komt dat er gewoon bij. We hebben een keer een foto gedaan van het oude kabinet, zodat je kon zien wie het was. En een keer een zwart-wit … gedaan bij Zegers. Dus ook daar waren we erg mee bezig maar ook daar krijgen we het niet voor elkaar het te verfijnen. Ik vond dat aan de vlogs van NOS wel heel leuk. Vond ik echt fijn. Daar had ik dus wel graag meer van ingehad. J: Dus door de tijd… L: Ja we deden het erbij. Op het moment dat je er niet voor kiest, van wij willen dit heel graag en ga je gang. Dan zou je de tijd hebben om het mooi te maken. Binnen de mogelijkheden die we hadden was dit het best mogelijke en ik vind dat het ook goed is gelukt.

139

Interview 2: Interview Kees Boonman, politiek verslaggever/journalist en vlogger van Keesvlog 5 januari 2018, 12.00 bij restaurant Buurten in Utrecht

J: Janna van Strien/interviewer K: Kees Boonman

J: Zie je je zelf vooral als vlogger of als journalist? K: Dat is iets waar ik benieuwd naar ben bij jouw onderzoek. Wat dat is vlogger. Daarbij moet je ook beschrijven wat een journalist is. Ik zie mezelf niet als vlogger. Dat is omdat ik vlogger vooral een attitude vind. Dat heeft te maken met, dat weet jij denk ik beter, met de wijze waarop je onderwerp formatteert, en presenteert en ik weet eigenlijk niet precies hoe dat beschreven wordt. Waarom noem je het eigenlijk een vlog. Het komt een beetje voort uit reality-cultuur, televisie-cultuur, van gewoon de camera laten staan en zien wat er gebeurt. En eigenlijk, ik ben benieuwd of je dat zo vindt, maar ik geef les over documentaire journalistiek en de geschiedenis daarvan. En eigenlijk, er zijn verschillende genres, Amerikaans e.d., direct cinema en fly-on-the-wall en dat is eigenlijk camera neerzetten en zien wat er gebeurt en strikt genomen zou je die link wel kunnen trekken. Alleen in een vlog is daar toch de storytelling een van de essentiële dingen. Want in het vloggen zijn altijd personages uiteindelijk de hoofdpersoon, die het verhaal vertellen. Dat is een heel fundamenteel verschil met journalistiek. Daar is de journalistiek zelf echt verzamelaar van informatie, selecteert en maakt de keuzes en biedt aan. In een vlog is het ‘ik’ veel belangrijker dan in een gewone journalistieke productie. Maar ik zie mij als een journalist in een vlog. Ik weet niet hoe Liesbeth dit verwoord heeft. En ik zie mij als verteller. En eigenlijk bijna in een traditie, omdat ik daar nog al een fan van bent, van Britse televisie, waarin storytelling in reportages heel belangrijk is. Waarin jij als een soort rode draad door het verhaal heenloopt en mensen met je meeneemt en zegt dit is dat dit is dat. En jij bent eigenlijk oog en oor voor degene die ernaar gaat kijken. En in dit geval is dit oog en oor doorgaans ook te zien. Ik vergelijk mezelf natuurlijk niet met Enzo Knol of iets. En al die kinderen van die 14 jaar die ineens 200.000 volgens hebben enzo. Die vlogcultuur heeft in mijn ogen heel erg te maken met het sociale media, ik-tijdperk, waarin ik geen taboe meer is. Terwijl ik van een generatie ben waarin ik juist wel een taboe is. Je moet allemaal laten zien wat je gedaan hebt, lachen, dronken, uitgaan. Daar sta ik heel ver van af. Daar heb ik helemaal niks mee. J: Is er iets veranderd in hoe jij journalistiek zag, doordat je bent gaan vloggen? K: Ja want vloggen is een onderdeel, een vorm, een journalistieke vorm. Het is niet per definitie nieuwe journalistiek. Als andere dat vinden dan verschil ik daar heel fundamenteel van mening van. Vloggen komt ook niet in plaats van journalistiek. In tegendeel ik denk zelfs dat het journalistiek verreikt heeft. Het status wat journalistiek soms kan zijn, hoor en wederhoor, feiten brengen. Vervolgens heb je vormen waarbij analyses relevant zijn en vervolgens commentaar. Dit is een wat vrijere vorm om echt een verhaal te vertellen. Je kan er ook wel echt nieuws mee vertellen. Dat hebben de jongens van het journaal en wij trouwens ook wel eens gedaan. Dat heeft niet altijd effect gehad, omdat mensen het niet op die manier bekijken. Bijvoorbeeld van Agt heeft van de week vertelt dat hij GroenLinks stemt, en bij mijn weten stond dat ook in de vlog van Liesbeth en mij. Maar dat heeft helemaal niks gedaan. Dat ligt ook een beetje aan EenVandaag. Daar ben ik natuurlijk jaloers op, die jongens hebben het podium gehad bij het journaal. Vervolgens zitten ze aan tafel bij Jinek en Pauw. En wij hebben een vrij magere exposure gekregen binnen EenVandaag. Waarom weet ik eigenlijk niet. Wie weet uit verlegenheid of uit angst voor de reactie, je moet dat natuurlijk wel pushen. We hebben op sommige momenten ook wel veel views gehad, maar veel minder dan die drie van de NOS. Maar ik vind het een toegevoegde waarde. Het is op een andere manier, een wat vrijere manier om wat te vertellen. Vooral omdat je het echt zelf doet, en waarom dat is weet ik eigenlijk niet, maar het is een constatering. Met hoor en wederhoor, het heeft niet het karakter van feiten. Het heeft het karakter van vertellen en beeld. En bij beeld hoort nog het grote verschil met traditionele beeldjournalistiek. Je hebt een hele impressionistische manier, dat is het eigenlijk het is impressionistische journalistiek, zo zou ik het kunnen noemen. Dat zie je ook aan de montage, het is met alle montagewetten in strijd. Ik heb geleerd met monteren over de as, tussenshots, maar hier maakt het geen bal uit. Het komt volgens mij, maar dat moet je in de literatuur vinden, je kan dus de traditionele route, de fly-on-the-wall route, zelfs als het niet is opgeschreven zou je het kunnen benoemen. En aan de andere kant komt het uit de clipcultuur van de muziek industrie en het komt deels uit de reclamesector. Die komen allemaal bij elkaar. Ik ben een enorme bewonderaar van commercials. Die kijk ik ook vaak in de Engelse

140

Guardian er staat vaak een lijstje met de beste commercials van het afgelopen jaar. Laat ik een voorbeeld noemen. Een goede commercial is vaak een minuut of 30 seconden, daar hangen de regels van de retorica mee samen. Er moet overtuiging in zitten, er moet emotie in zitten, klik in zitten met de mensen. Je moet connected raken en uiteindelijk moet je mensen overtuigen dat jij the only one bent, kopen. En dat is natuurlijk eigenlijk journalistiek in de zekere zin, je wilt mensen ook overtuigen. Er zitten ook elementen in van een boodschap of op z’n minst in de vorm van informatie. Ik laat studenten ook vaak commercials zien. Die kunnen soms ontroerend zijn, met kinderen e.d. En dat zijn, de top van storytelling in… John Lewis, Christmas, dan krijg je resultaten op YouTube en die maken elk jaar een commercial. Die komt zo half oktober uit, dat is geen vlog, zitten wel montagetrucjes in, daar kan je heel veel van leren. Dat soort elementen hebben er volgens mij allemaal mee te maken. Maar de vlog is niet Enzo Knol. Een vlog is geen basisvorm voor journalistiek. Wie dat wel vindt kletst uit zijn nek. Ik zou dat heel erg vinden. Ik zag het jaaroverzicht van het NOS journaal starten met de vlog van de jongens, dat vond ik echt stuitend. Omdat en qua sfeer en qua beeld. Ze wilden ook modern doen om jongeren te bereiken. Dat vond ik gewoon onzin. J: Is er bij jullie bewust voor gekozen jou als journalist dit te laten doen? K: Wij hebben het zelf bedacht. Liesbeth met name. Jaren voor geknokt. Voor apparatuur. De eindredacteur deed alsof het hem niet zoveel deed. Die is een jaar jonger dan ik, maar die gedroeg zich als een journalist uit het persmuseum. Ik ben wel van een journalistieke cultuur, waarin inhoud belangrijker is dan ik als een merk. Dat is nu net andersom. Nu ben je eerst een merk en dan… je kan ook nog zeggen. Merk is celebritisering van de journalistiek. Ik heb wel televisie gedaan en bij het journaal gewerkt. Maar ik raak niet in opgewonden status als ik de hele dag in beeld ben. Sommige mensen hebben dat wel. Dat is ook niet erg om af en toe te hebben, maar in beperkte maten. Ik geef mezelf echt wel bloot, maar het was ons idee, ik heb de naam bedacht, die ontstond eigenlijk vanzelf, was eigenlijk een heel leuk maakproces. We hebben dat zelf bedacht en we zijn journalisten en daarom hebben we graag… ik weet niet er zijn wel varianten geweest, pre-vlog, pre-politieke-vlog zou kunnen noemen. In de verkiezingscampagne van ik denk 2007 misschien. Britget Maasland enzo hadden toen Lijst 0. Dat is wel leuk om te noemen. Niemand noemt dat en iedereen is dat vergeten. Maar is leuk om daaraan te refereren. Want die staan ook nog wel op YouTube. Dat is echt een andere attitude om politiek en journalistiek te bedrijven. Ik zou mezelf niet met Maasland willen vergelijken. Niet dat ze dom is. Maar ze hebben toen echt wat leuke dingetjes gedaan, om voor een jonger publiek… is dat er een element in zit dat ik heel zorgelijk vind. Dat vlogjournalistiek, in mijn ogen, vorm voor informatieoverdracht en inzichtgeven. Vooral inzicht geven en vooral storytelling. Een verhaal vertellen in een heel korte tijd. Door de stijl en de reporter in beeld. Dat je echt zo rondloopt. Het grootste gevaar dat ik erin vind zitten. Dat er steeds meer waarde wordt geacht aan de amuserende kant ervan. En dat komt met spontane reacties, spontane ontmoetingen. Ik vind bij de NOS vlogs dat dat eerlijk gezegd een beetje is doorgeslagen. Het lollige ervan, versterkt ook nog in de montage, dat doet eigenlijk afbreuk aan waar het overgaat. Het is een lolletje de politiek, de formatie. Lekker lachen, keten, politici op de schouders slaan. Voordat je het weet bevestig je wat er wel eens gedacht wordt. Het is een grote koterij daar tussen journalisten en politici. Dat vind ik een gevaar. Dat zat er af en toe bij mij ook wel in, grappige dingen. Maar ik vind wel dat je daar voor moet waken. Het moet niet te leuk worden. Maar wat je in de traditionele journalistiek niet vindt kunnen, hemd uit zijn broek hangt of er zit iets scheef of bij een minister die struikelt over haar hakken, dat zouden wij dan op een andere manier afwegen, is het relevant voor de informatieoverdracht. En in de vlog is het vaak, van hebben we leuk beeld. De amusementfactor. Dat vind ik bij journalistieke vlog vaak doorslaan. Maar dat is niet altijd zo, want ik heb ook vlogs in het buitenland gezien enzo. Maar volgens mij… J: Is het dan mogelijk een journalistieke vlog te maken, zonder iemand die van beroeps uit journalist is? K: Het is een vrij beroep. Iedereen is journalist. Kinderen in verkiezingscampagne, of daar wat gaan vragen of rondvragen. En vanuit verwondering kijken, dat kan ook wel een journalistieke vorm zijn. Ja. Dat kan. Maar niet alles is dan journalistiek. J: Wat was jullie doel met de vlogs? K: Wel de mogelijkheid om wat je in het commentaar, in de normale berichtgeving niet doet, namelijk wat is er gebeurd, wie/wat/waar/hoe en wanneer, dat je een beetje de sfeer van achter de schermen kan laten zien. Het procesmatige, ook van het journalist zijn, het wachten, het met elkaar staat te kwatsen, en ook het wat normalere gedrag van politici te tonen. En kijk als je die vlogs analyseert en ook die van de NOS en ook die van ons, nou ik denk dat als je ze

141 naast elkaar zou zetten, dat er qua in hoeverre er nog journalistieke uitspraken of dingen uit kan halen voor een normaal nieuwsitem, dat het bij ons iets meer zou zijn dan bij de NOS. Alhoewel de NOS wel een Gerrit Zalm een keer het nieuws heeft gehaald, omdat hij iets zei over het verloop van de formatie. Daar hebben ze een groot platform voor. Dus het is wel een andere… J: Hoe belangrijk is het in de vlogs interpretatie, analyse en opinie te bieden? K: Het zit natuurlijk, het element dat het heel persoonlijk is, dat je aan het vertellen bent. Zit het element van opinie er wel sneller in. Ik vind wel dat, van al die drie is het het interpreteren van de werkelijkheid het beste mee uitkomen. En niet de analyse. J: En is het ook belangrijk informatie snel en objectief te verkrijgen? K: Nee ik denk dat dat sowieso, ik ben niet zo van objectief. Ik vind neutraal beter. Maar goed dat is een aanname, dat in ieder geval niet. J: Waardoor niet? K: Omdat er niet een elementaire aanhangt van de principles of journalism. Het is niet gebalanceerd. Er zit niet de dwang om het ook van de andere kant te laten zien. De ene keer doe je dit en de andere keer doe je dat. Soms kies je voor een element, je doet niet alles. En in een normaal journalistiek document, probeer je dat natuurlijk wel na te streven. Je doet wel, een element is ‘loyal to the citizen’. Je hebt wel die loyaliteit naar de burger, je wil van toegevoegde waarde van hen zijn. J: Blijft het dan toch een doel de overheid kritisch te volgen. K: Ja daarom vind ik het gevaar voor amusementisering groot. Dat je moet uitkijken dat het niet alleen lollig is. Zoals bij lijst 0. Wat vond ik ervan. Maasland vond ik natuurlijk niks. Maar het was toch wel leuk, omdat Balkende werd dan door hen in verlegenheid gebracht. Als je in die tijd, me-too, niet dat hij aan ze zat. Hij was wel verlegen, er kwamen een paar meiden op het pad en die gingen hem het wel ongemakkelijk maken en in de zeik nemen. Plagen of hoe je het ook wil noemen. Maar nee. Je moet wel uitkijken voor die amusementisering. Je blijft kritisch. En dat is dan wel eens mijn angst. Oei, slaat het niet door naar de ene kant. We hebben een vlog gemaakt, die vond ik zelf ook leuk achteraf, dat ik verlegen was bij Pechtold en dat je dan denkt, ojee. D66-ers, sommige politici zijn wat makkelijker wat vrijer. Dat zijn vaak D66-ers. Andere partijen zijn ze meer, van oh moet even langs voorlichting gaan. Bange wezels. Stratego denkers de hele dag. Die willen vanuit een soort beheerstrategie met de media omgaan. Dan kan het tot gevaar hebben dat er steeds maar een soort mens in de vlog komt. J: En hadden jullie nog als doel met de vlogs voor bepaalde groepen in de samenleving op te komen? K: Nou niet in deze vlogs. Ik denk wel dat eh, dit is nou toevallig gericht op de formatie, en probeer er wel mee door te gaan. Ik ben bij EenVandaag weg, ik weet nog niet precies, ben altijd zelfstandig journalist geweest, was ik ook bij EenVandaag. Maar je kan het ook doen met gemeenschappelijke onderwerpen, een goed idee ligt meestal voor de hand. Je kan natuurlijk ook buurtvlogs maken. J: Ja hier even zitten. K: Ja een dag in Utrecht Oost. Het nieuwe gezin. Allerlei dingen kan je maken. Ik zou het geweldig vinden om te doen. J: Had je ook nog het doel het publiek op te voeden of interesses te ontwikkelen? K: Interesses ontwikkelen ja. Dat is toch wel een ziekte waar elke journalist aan leidt, tenminste een goede journalist. Die wil natuurlijk wel mensen informeren. Dus daarom nogmaals moet je dus goed opletten, voor wie doe je het. Doe je het voor jezelf of doe je het voor het publiek. Voor ons journalist is natuurlijk dat je het voor het publiek doet. Die kinderen die op YouTube zitten te klooien die doen het natuurlijk voor zichzelf. J: Wilden jullie een zo’n groot mogelijk publiek bereiken? K: Ja altijd. J: En je zou niet zeggen dat het bieden van vermaak een doel was? K: Nee, het element. speelde wel altijd een rol. Het moet wel leuk zijn. Dat zei Liesbeth dan ook altijd wel. Die bekeek het ook heel filmisch he. Begin, midden, eind. Het begin hoeft niet altijd aan het begin te zitten, maar er moet wel een soort structuur inzitten. Maar nog even terug naar het grote publiek, dat is eigenlijk een contradictie in deze tijd. Want een groot publiek bestaat eigenlijk niet meer. Want het begrip massapubliek en massamedia, is eigenlijk onzinnig. We zitten in het meest gedevieerde tijdperk, waar elk publiek zijn eigen medium soms heeft. Ik zou me ook voor kunnen stellen, in een bedrijfsorganisatie, dat gebeurt ook al wel, een bedrijfsvlog maken. Dat… J: Ik heb dat ooit in een ver verleden gedaan.

142

K: Ja en dan maak je dat misschien voor 200 mensen. Vroeger maakte je een bedrijfsjournaal. Dus dit is in de context wat wij deden en onder het titel van het programma van wat wij deden. Maar dat is niet eh… J: En hoe je te werk ging, gebruikte je dezelfde methodes als journalist tijdens die vlogs? K: Ja dat wel. Ik heb mij wel vrij journalistiek gedragen. J: Is er iets dat anders was? K: Ik opereer hetzelfde als journalist. Ik loop wandelend door het verhaal, en eigenlijk is mijn werkwijze ook gebruikt in die vlog. J: Want eigenlijk laat die vlog ook het werk van de journalist zien. K: Jazeker, dat vind ik ook van toegevoegde waarde. Van hoe kom je aan je informatie, dat je dat proces laat zien. J: En naast het journalistieke doel, zat niet het doel van ‘eigen belang’ in. K: Nee. Kijk de vlogs van Enzo Knol. Het doel van Enzo Knol is Enzo Knol. En het doel van de Keesvlog is iets te laten zien van de politieke… we hebben ook in Brussen vlogs gemaakt, hoe dat Europese proces is. Dat is hartstikke leuk. We waren alleen een beetje sloom. Ik was een beetje sloom. Er moet wel beweging in zitten. J: Qua op die plek? Filmen? K: Je moet in shots denken. Je moet wel een idee van te voren hebben? J: Want als je met twee zinnen het format van een vlog moet omschrijven. K: Een format is eigenlijk het hebben van een idee. Dit wil je vertellen en dit wil je laten zien. Laat ik Europa nemen als voorbeeld. Dit is Europa, dat is heel ingewikkeld, hoe gaat dat, hoe gaat het met die persconferenties van al die landen. Dat vind ik wel een goed voorbeeld, of die helemaal goed geslaagd is weet ik niet. Maar het is wel een goed voorbeeld. J: Zag je je zelf altijd in de rol van expert. K: Uiteraard. Als verteller, journalist, als iemand die opzoek gaat naar een antwoord op een vraag. Soms ook als een soort expert ja. J: Had je ook nog het doel om connectie met de kijker thuis aan te gaan of een gemeenschap te vormen? K: Nee dat niet. Maar dat kan je natuurlijk wel… naja die community zijn ook vaak allemaal maar van korte duur he. Ik geloof overigens wel in vrienden zijn van… Dat kan allemaal als je daar heel veel tijd en geld in stopt. Vrienden van EenVandaag of vrienden van het journaal. Maar iedereen kijkt naar het journaal, dus dat is een beetje onzin. Naja ik vind het geen onzin hoor. Nike doet dat. Die adverteren niet meer in de krant ofzo. Dat vinden ze niet meer interessant. Die hebben hun eigen filmpjes en platform om hun producten aan te prijzen. En hebben ook hun eigen community opgebouwd. J: En heb je er bijvoorbeeld bewust voor gekozen niet op te roepen voor likes voor de video. K: Daar heb ik helemaal niks mee. Maar dat is echt een generatie-opmerking. Je kan ook zeggen, je begrijpt er helemaal niks van. Ik weet niet hoe het werkt. Maar het is natuurlijk wel belangrijk. Want door heel veel likes, stel dat je 10.000 likes hebt, ik weet niet precies hoe het werkt, maar dan komt het weer bij anderen terecht. J: Is jullie doelgroep heel breed? K: Wij verspreiden het natuurlijk op de website van EenVandaag en af en toe werden ook fragmenten in EenVandaag uitgezonden, kijker traditioneel. En via Twitter. Had toch best een behoorlijk bereik hoor. Ook via Facebook. Als je het commercieel vertaalt, als mensen het gezien hebben met views, maar dat zeggen kranten ook altijd he, ons bereik is ehh… onze krant is gelezen door minstens drie mensen. De oplage van de Volkskrant is 200.000 keer drie is… Ik heb nog even op mijn Twitterlijn gekeken. Mijn tweets zijn afgelopen maand door 26.000 mensen bekeken. Dat moet ik eens wat meer in de gate houden. Ik had er eigenlijk nooit naar gekeken. Dus dat is wel belangrijk, om daar professioneel mee omgaan. Je kan dat natuurlijk ook gebruiken. Je kan daar veel meer mee doen. Bij EenVandaag wordt daar natuurlijk sullig mee omgegaan, de hele publieke omroep is natuurlijk een sullig instituut. Je kan het natuurlijk koppelen aan Facebook, Instagram. Nu heb ik eigenlijk alles afgeschaft, vanwege de hacking- toestanden. J: Maar denk je ook dat nu jullie hier mee begonnen zijn om ook wat tegenwicht te bieden aan vlogs die mensen zelf zijn begonnen. K: Ja dat denk ik wel. J: Is dat belangrijk? Proberen nieuwsorganisaties mee te gaan op die hype? K: Je ziet natuurlijk dat bijvoorbeeld kranten zich suf lopen te piekeren over hoe ze dat moeten doen. Zoals bij de NRC dat redacteuren van dik in de vijftig, die alleen maar stukjes typte, nu ineens liveblogs moeten gaan maken e.d. Ik heb voor de website van radio 1 blogs geschreven

143 en ik kom uit de schrijvende journalistiek oorspronkelijk, uit een ander tijdperk, ik wil niet zeggen mooi schrijven maar eh, maar dat je echt goede zinnen maakt. En een blog is natuurlijk gewoon een thema en ik zie het ook bij sommigen die blogs maken, dat zou in mijn tijd gewoon rechtstreeks de prullenbak ingaan door idioot taalgebruik en geschreven door een vork. Ik kan zo sowieso niet schrijven, dat weiger ik ook. Maar je moet je ook beperken in wat je wil vertellen, dat heb ik ook geprobeerd. Dat zie je ook in kranten, die proberen het maar geen die er in slaagt. De Volkskrant vind ik het ergste. Die hebben allemaal hele grote arrogante monden, maar die leven nog in de vorige eeuw. De website ziet er niet uit. Verder hebben ze het hele beeldtraject weer afgeschaft. En het NRC ook, die slapen in het weekend. Telegraaf is wel goed, niet met vloggen, maar die doen tenminste wat. AD is ook goed. Maar als je zo kijkt naar vlogs, dan stelt dat in Nederland weinig voor. J: Komt dat bloggen nog overeen met vloggen voor jou? K: Ik probeer het allemaal aan elkaar te koppelen? Ik heb een eigen website, die staat gewoon klaar. Die moet ik gewoon meer gaan gebruiken. Maarja website is ook alweer ouderwets. Het is onderzoek waard, maar een beetje generalistisch gezien want het nieuwe media denken bij de Nederlandse mediabedrijven is, de publieke omroep is natuurlijk helemaal vreselijk. Die vergaderen er de hele dag over… J: Nog een vraag over de context. Heb je erover nagedacht over hoeveel context je de kijker wil meegeven? K: Als je met context bedoelt meer uitleg dan, je moet ermee uitkijken, jongeren hebben door de beeldcultuur, de clipcultuur een andere spanningsboog gekregen. Ook dat wordt overdreven. Collega’s zeggen tegen mij ga je gewoon twee uur door bij college. Ja en als ze zitten slapen houd ik op. En ik ben geen Maarten van Rossum, die ondertussen ook een persiflage van zichzelf wordt, maar die kan op zich wel amusant college geven. Maar ik vind de regel van na een half uur pauze onzin. Je moet zorgen dat je onderhoudend bent, scherp bent en de aandacht vasthoudt. Mensen kunnen ook twee uur naar een film kijken. Daar zitten natuurlijk allemaal trucjes in. Spanningsbogen en mensen erbij betrekken. Vlog is wel zoals bij een blog dat je moet uitkijken niet te veel in een ding te willen vertellen. Dat is wel mijn persoonlijke… J: Ze zijn ook maar heel kort natuurlijk. K: Ja maar let wel. Een item in het RTL nieuws is natuurlijk maar een minuut. Dan zeg je ook van dat-dat-dat-dat. Je moet je echt wel beperken tot maar een paar elementen. Anders gaat het alle kanten uit. J: Dat valt dan samen te vatten als het thema. K: Ja, je denkt meer we gaan nu dit doen. Dat is iets anders journalistiek opereren. Want als je een journalistiek item maakt over een event, dan doe je hoor en wederhoor en de 5w’s en hoe. En in zo’n vlog denk je we kiezen nou gewoon voor dit. Dus ja journalistiek is kiezen, maar kiezen binnen journalistieke normen en waarden. En bij zo’n vlog is zo’n keuze veel scherper, waarbij de principes van de journalistiek zoals hoor en wederhoor eigenlijk een beetje ondergeschikt aan zijn. Niet als regel. Het is eigenlijk een beetje documentaire journalistiek. Je kiest een onderwerp en die heeft de handtekening van de maker. J: En is het dan wel belangrijk dat je dat dan ook benadrukt? Dat het wel jou? K: Ja ik heb altijd wel, als je dan te close wordt, nou wordt het wel erg. Maar dit is wel een element waarin ik benieuwt ben hoe je dat verwoord. Je doet natuurlijk zo’n onderzoek, dan moet je dingen onderscheiden. Hoe je dan de verschillen tussen vlog-journalistieke vlog, traditionele journalistiek. Dat klinkt ook raar. J: Ja je hebt natuurlijk die twee uiterste. K: Maar ik zie vlogs dus ook echt als een vorm en niet als in de plaats van. J: Ja het is een vorm van journalistiek, maar is het dan niet erg dat het die journalistieke basisvormen weg zijn. Is het dan nog wel puur journalistiek? K: Ja ik vind het wel puur journalistiek wat wij deden. Wel rekening houdend met wat ik zei, amusmentisering en je moet natuurlijk niet vertekenen. En dat gekeet wat die jongens van de NOS vooral deden. Maar ik vind niet dat de vlogs zoals ze zich positioneren in de plaats kan komen van de feitelijke journalistiek. J: We kunnen dat niet allemaal weggooien. K: Ja het is echt een vorm. Wat betekent vlog eigenlijk? J: Videoblog. K: Oja videoblog natuurlijk. Ja daar kies je ook een onderwerp. Vaak meningen. J: Vind je dat jouw mening in de vlogs zit? K: Niet zo dominant?

144

J: Dus meer je mening over de journalistiek? K: Ja. De keuze is al een vorm van een mening. Maar soms gebeurt dat ook heel opportunistisch hoor. Als je vijf politici langsgaat. Als er dan maar een wil, dan kies je die. Bijvoorbeeld die Rutger Castricum, die ik overigens een eikel vind, Egbert Schuurman, van de SGP, is een heel erudiete man, en de SGP heel serieuze partij al zou ik er niet op stemmen, ook niet onder dwang. Maar die zat dan elke keer in de uitzending en werd dan van alles gevraagd, ook over heel vunzige onderwerpen. Terwijl ze daar niet… zielig he. Dat is zo’n voorbeeld he, als het kan. J: Dus eigenlijk misbruik. K: Ja. En Femke Halsema deed dat ook he. Als ze zag dat die Rutger er was, dan ging ze naar de WC. En dan deed ze altijd zo van oh Rutger. En dat zou ik dan bijvoorbeeld willen laten zien. J: Liesbeth zei nog wel dat er nog andere regels zijn met draaiende camera mag je daar eigenlijk niet rondlopen. K: Ja klopt. En ook een beetje door de status die we hebben. Dat geldt ook voor Sander en die andere jongens natuurlijk.

145

Interview 3: Selli Altunterim, 6 januari 2018, 16.30 bij Amsterdam EYE

J: Janna van Strien/interviewer S: Selli Altunterim

J: Jij was zowel eindredacteur als bedenker? S: Ja ik werk bij de NTR en heb verschillende programma’s gedaan. Ik ben begonnen bij de NTR bij Nova-Nieuwsuur. En tussendoor deed ik allemaal andere projecten. Documentaires en ook met Andre Kuipers heb ik een serie gemaakt over de stand van de wereld, van de aarde. Op een gegeven moment ben ik weggegaan bij Nieuwsuur omdat ik dacht ik moet wat anders. Toen ben ik bij SchoolTV terecht gekomen, bij SchoolTV maakte ik educatieve programma’s. En er waren toen heel veel bezuinigingen bij de omroepen, ook bij SchoolTV en toen hebben wij bestaande programma’s als Zembla, Drie op Reis, ingekort en hergemonteerd en lesstof bijgevoegd en dat aangeboden aan het onderwijs. En voor dat project ging ik ook heel vaak op stap naar scholen. En dan merkte je ook dat bij scholieren heel veel behoefte is aan serieuze content. Docenten zeggen dat het te ingewikkeld was, maar de scholieren vonden het waanzinnig. Die zeiden ook heel eerlijk ik begrijp niet alles, maar ik vind het wel interessant. Dus zo kwam ik op het idee, van YouTubers, die kwamen toen heel erg in het nieuws. Dat is drie jaar geleden ofzo. Als je die twee werelden nou combineert. Wij met onze kennis over nieuws en actualiteit en hen met hun bereik. Dat zou moeten werken. Dat was het idee. Toen ben ik me gaan verdiepen in het wereldje. En dat was nog best wel een ding, je moest nog YouTubers vinden die het willen en kunnen. Ze vinden dat soms ook eng en zijn heel erg bang voor wat hun achterban er van vindt. J: Daar zijn ze natuurlijk afhankelijk van. S: Ja en ze zijn ook heel commercieel in hun denken. Dat botst ook met de publieke omroep, waar wij voor staan. Maar ik heb uiteindelijk mensen gevonden die het spannend vonden en die dat wilde. Ik heb pilots gemaakt. Op de site staan de eerste drie. Die hebben we aangeboden aan de NPO die vonden het heel interessant. En zo hebben we een budget gekregen en zo zijn we van start gegaan. Maar dat hele Rauwkost was heel erg gebaseerd op YouTubers en de vorm en ook het kiezen van de onderwerpen. En in de praktijk kwam het er op neer dat zij nauwelijks tijd hebben. En wij hadden het geld niet om ze aan ons te binden en commercieel krijgen zij gewoon veel meer betaald kregen dan bij ons. Toen kwam het er heel erg op neer dat wij ook de regie, de vorm en montage moesten doen. Dus zij hadden heel weinig tijd, wij moesten heel erg voor de vorm zorgen en zij kwamen langs en kopte het een beetje op hun manier in. Dat werkte niet altijd, soms wel soms niet. En wat ook moeizaam was, wij hoopten natuurlijk dat hun achterban mee zou komen, we wisten natuurlijk wel dat niet iedereen dat zou zijn. Omdat het toch andere content was dat zij gewend zijn. Maar dat was wel moeizaam. In het begin ging het wel redelijk goed. Maar omdat de vorm niet heel erg YouTube was, omdat wij die expertise niet helemaal hadden en zij er veel minder bij betrokken waren. Zag je dat het een beetje inzakte. Toen, ik heb nog een beetje bij de NTR geprobeerd, we moeten ze beter betalen e.d. Ik heb nog geprobeerd om Veras een of twee dagen echt bij ons in dienst te nemen, maar hij kreeg op datzelfde moment een aanbod van Vice dat veel beter en veel stoerder was, dus hij koos begrijpelijk genoeg daarvoor. Ik zei ook, de NPO hijgde natuurlijk in ons nek, van je moet wel scoren. In dezelfde periode was natuurlijk Boos van Tim Hofman. Maar die deden het in eigen beheer, dus zei hadden die druk van NPO niet. Wij richten ons heel erg op de groep 12-16/17 die eigenlijk helemaal niet bediend wordt door de omroepen en dan ook nog YouTube met serieuze content. Dat was als mix nooit goed uitgeprobeerd. Ik zei nog tegen ze, ga ons niet vergelijken met Boos. Dit is heel anders. Hofman heeft online al een enorm bereik en hij bereikt ook een wat oudere doelgroep dan wij. Als wij onze doelgroep willen bereiken, dan hebben we een wat langere adem nodig. Helaas had de NPO daar niet het geduld voor. We hadden dat eigenlijk met YouTubers aan het begin van hun carrière willen doen. Dus die we echt aan ons konden binden en samen mee konden doorgroeien. En die van ons waren nu al redelijk bekend. J: En was jij bijvoorbeeld ook mee naar draaidagen? S: Ik ben een paar keer mee geweest. Ik ben maar een of twee keer mee geweest, naar de pilot. De pilot. De misvatting was ook, voor een pilot heb je natuurlijk veel meer tijd. Daar zag de vorm er ook veel beter uit dan veel items die daarna kwamen bij Rauwkost. En ik ging wel mee, maar heel veel niet, omdat ik ook op twee andere projecten zat. Mijn collega’s, waar zij heel erg tegenaan liepen. Kijk YouTubers zijn heel erg op zichzelf gericht, ze zenden. Wij wilden gesprekken voeren, wij wilden mensen ontmoeten, verhalen optekenen en daar een soort op

146

YouTube een soort betrokkenheid van de interviewer hebben. En dat vinden YouTubers dus heel moeilijk, echt een gesprek te voeren. Dus ze moesten echt bijna elke keer een vraag influisteren. Van zeg dit even. Dus in dat opzicht was het best wel moeizaam om daar de inhoud erin te krijgen die wij ook wel wilden. Wij wisten ook wel dat we geen Nieuwsuur aan het maken waren. We wilden natuurlijk juiste ene combinatie hebben van een licht- persoonlijke vorm van YouTube, maar dat is door tijdsgebrek van hen… kwam dat er niet goed uit. Omdat ze toch ook heel commercieel zijn. We hadden ook gevraagd van verspreid het via je eigen kanalen. Sommigen deden het wel, sommigen deden het niet, sommigen deden het bij sommige onderwerpen. Als ze het dan een vet onderwerp vonden. Maar het was wel moeizaam. De ene keer wel en de andere keer niet. We waren heel erg afhankelijk van hun medewerking. J: Jullie hebben er dus wel voor gekozen om voor die vloggers te gaan en niet journalisten? Je zou dat niet willen veranderen nu? S: Ja ik denk nog steeds dat dat een heel goede formule is. Zij hebben de bekendheid en het bereik. En als je daar de goede vorm bij kan vinden, door een beetje te experimenteren. Rauwkost was ook echt, omdat wij de eerste waren, wij hebben ook als eerste van de publieke omroep zeg maar toestemming gekregen om een eigen YouTube kanaal op te zetten. Want formeel was dat verboden. Maar ze vonden het een experiment en omdat wij serieuze content wilden aanbieden, maar het nadeel was wel dat we niet bij mensen langs konen, we vroegen ook constant aan YouTubers, hoe heet die clubs die al die YouTubers vertegenwoordigen en zijn hadden ook zoiets van ik weet het ook niet. Ik vroeg het ook vaak aan de YouTubers welke onderwerpen houden jullie bezig, wat moeten we behandelen. En dat waren onderwerpen die voor Rauwkost totaal niet interessant waren. In dat opzicht was het echt een totaal nieuw experiment, wel heel interessant maar ook juist heel erg moeilijk. En ehm in combinatie met wat ik net zei van de lastigheid van samenwerken met YouTubers, heeft uiteindelijk niet het succes gebracht dat we graag wilden. J: Heb jij op enig moment de vloggers terwijl ze bezig waren als journalisten gezien? S: Ze waren niet allemaal vloggers. Het zijn YouTubers, die maken wel echt items. En vloggers zijn Enzo Knol achtige types. Wij hadden D voor Dazzle die heeft welgeteld een video voor ons gemaakt, over wraakporno. Een van de beter bekeken items, wel heel televisie-achtig. Maar we hadden ook bijvoorbeeld Veras, die is geen vlogger. We wilden ze wel hun eigenheid laten houden, maar we wilden ze ook wel de essentiële vragen laten stellen. Ik heb ze een keer helemaal alleen op stap laten gaan. We hadden ze informatie meegegeven, het ging over een dorpje in Brabant waar ze heel veel asielzoekers in een keer kregen. Het aantal asielzoekers was meer dan het aantal inwoners. Maar daar waren ze juist heel blij, het was in een periode waarin iedereen heel boos was, maar zij hadden ooit het eerste asielzoekerscentrum ooit in de jaren 80 en dat was heel goed gegaan. Dus het zou weer gaan leven in het dorp, met scholen en sport. Ik liet ze gaan en ze kwamen terug met een compleet ander verhaal. Dus in dat opzicht moesten we er wel bij zijn, om die kaders te bewaken. J: Dus jullie waren er voor het inhoudelijke en het journalistieke en zij waren er voor de vorm. S: Ja voor de vorm. En de montage is uiteindelijk ook door ons gedaan, want dat zie je ook terug in de item. J: Ja dat vroeg ik me nog af. Want ik had ook twee gezien, een over het afgelopen jaar en een over de vakantieplannen. Maar daar waren ze wel echt aan het vloggen. Was er dus bewust voor gekozen dit niet in andere uitzendingen te doen. S: Ja voor Rauwkost wilden we echt gewoon dat ze items maakten. En heel af en toe kozen we voor, bijvoorbeeld schoolexamens en dat soort zaken, dan het liefste had je ze allemaal bij elkaar maar dat ging niet, maar dan stuurde we ze vragen op en dan monteren wij ze zelf. Het was gewoon niet mogelijk om ze bij elkaar te brengen, dat was ook wel een experiment. En dat was voor hen ook heel makkelijk even snel te doen. Voor de NPO 3 site, hadden we een deal mee, daar kwamen ook onze Rauwkost items ook. En dan lieten we naar afloop ook echt de YouTubers een vlog maken, van hoe ze het hadden ervaren. Dus dat deden wel voor de NPO site. J: Dus jullie hebben überhaupt niet overwogen alles in vlog vorm te doen? S: Ja want als het over wraakporno gaat dan wil je toch eigenlijk iemand daarover spreken. J: Ja dat is dus nodig voor alle informatie te geven. S: Vlogs zijn eigen ervaringen, heel vaak onderwerpen die in de actualiteiten te zitten, die wil je een beetje journalistiek benaderen. Dus dan wil mensen spreken.

147

J: En zijn deze items nou voor jou journalistiek? S: Sowieso journalistieker dan heel veel YouTubers doen. Wij hebben heel veel concessies moeten doen. We vonden het ook goed om heel mooie en persoonlijke verhalen te laten horen. J: Dus toch meer op een kant gefocust? Er zit dus journalistiek in maar het is geen puur journalistiek. S: Ja. Ja en het is een combinatie YouTube journalistiek. Maar dan wel veel inhoudelijker. J: Hoe zou jij kort samenvatten wat het doel was met deze video’s? S: Wij wilden dus die groep van 12-17/18 bereiken als publieke omroep, door middel van waar wij voor staan als NTR, journalistiek inhoudelijke onderwerpen. J: Was het belangrijk dat de vloggers analyse/interpretatie/opinie bood? S: Ik liet ze daar wel vrij in. In een onderwerp ging Veras met George naar Italië met die vluchtelingenstroom. Dat speelde toen heel erg. Ik zei tegen Veras, dit zijn de feiten, probeer je hier aan te houden. Ik zou het heel fijn vinden als je je aan het einde persoonlijk gaan uiten van wat vind je daar echt van. Je bent twee dagen in het kamp. Hoe ervaar je dat? Wat vind je er van? Wat zou er eigenlijk volgens jou moeten gebeuren? Dat heeft hij ook gedaan. Grenzen dicht vindt hij eigenlijk niet kunnen. Maar ze kunnen ook niet allemaal hierheen komen, dus hij liet het een beetje in het midden. Dat vond ik wel prima. Dat is ook YouTube. Dus als je een beetje YouTube wil zijn, dan moet je hen ook de ruimte geven om hun eigen mening te geven. J: Zou je dan kunnen zeggen dat objectiviteit geen grote rol speelt? S: Bij ons was dat wel belangrijk. Want bij ons was het ook dat je een item maakt dat je je aan de feiten houdt. Als het om 10 mensen gaat en je zegt 10.000 dan is het niet journalistiek. Wij wilden wel ons aan de feiten houden. Maar dat is wel een spanningsveld, je wilt wel bij de feiten houden, maar niet constant hoor en wederhoor. Maar wel de feiten maar dan wel in een heel andere vorm gegoten. J: En qua actualiteit. Was het belangrijk dat het heel snel nadat iets gebeurd was online te zetten? S: Dat was onmogelijk omdat we niet de flexibiliteit van YouTubers hadden. YouTubers zijn eigenlijk heel suf daarmee, want die zijn net een beetje als tv, die zeggen dan ook elke dinsdag komt er een nieuw filmpje. Wij hadden dat ook elke dinsdag om vijf uur. Dus daardoor kozen we vaak voor wat tijdlozere onderwerpen. Die wel speelden maar niet direct op die dag. Niet wat direct, wat bredere onderwerpen nemen, dan keihard nieuws op de dag zeg maar. J: Hadden jullie ook nog het doel de overheid en of misstanden kritisch te volgen. S: Ja, ja tuurlijk ik ben journalist ik wil misstanden aan de kaak stellen. Maar dat was niet zo makkelijk. Want je werkt met niet-journalisten, en daarnaast we hadden een heel beperkt budget. Als je echt scoops wil scoren dan heb je echt een grote redactie nodig. Die druk van een wekelijkse filmpje, was al hoog genoeg voor de redactie om dat voor elkaar te boksen. J: Hoeveel mensen hadden jullie eigenlijk op de redactie? S: Twee mensen. Ik zweefde er een beetje boven. Ik was met honderden dingen tegelijk bezig. Ik zag het wel, ik communiceerde wel over de onderwerpen. Maar verder liet ik het erg aan de redactie over. J: Hadden jullie ook nog als doel dat de vlogs moesten opkomen voor zwakkeren of bepaalde groepen in de samenleving. S: Journalistiek is eigenlijk in de basis het controleren van de macht. Dus als je zou moeten kiezen dan kies je voor de burger, omdat je er bent om de macht te controleren. Dat zie je ook in Rauwkost. Zoals bij de vluchtelingen stroom wilde we ook voor die groep vanuit de YouTubers verteld hebben. We hebben het over de opkomst van Wilders, wat voor gevolgen heeft dat, zijn mensen daar bang voor. Al dat soort onderwerpen, bij journalistiek de basis is dat het vanuit de burger… de macht controleren. En dat is een basis journalistieke opvatting, alhoewel in Nederland te vaak ook vanuit de instituties wordt beredeneerd. Ik vind dat wel echt te geïnstitutionaliseerd zijn in Nederland. J: Heb je met Rauwkost daar nog wat mee veranderd? S: Nou Rauwkost was natuurlijk een piepklein programmatje. Maar niet dat we daar specifiek over nadachten, maar volgens mij hebben we over het algemeen wel redelijk relevante dingen aan de kaak gesteld. J: Hadden jullie nog als doel het publiek op te voeden of interesses van de kijkers te ontwikkelen. S: Ja de interesses, maar informeren ook vooral. Want YouTube is voor ons, 90% van de jongeren is actief op YouTube. Dat is een platform, maar YouTube is ook bijna synoniem aan entertainment. En wij hadden zoiets, als wij daar iets met NTR voor willen doen, dan moet dat wel op onze manier, dus dat is informeren. J: En qua bereik, wilden jullie gewoon een zo’n groot mogelijk publiek bereiken? S: Ja ik wist bij god niet wat we konden verwachten. De YouTubers zeiden, als je gemiddeld per item zo’n 5.000 views hebt dan is dat heel goed. We hebben uiteindelijk zo’n kleine 9.000

148 abonnees. Omdat het nu gestopt is zie je dat naar beneden gaan. Sommige onderwerpen scoorden heel goed en andere minder. Het is wel opmerkelijk dat als je er iets met ‘seks’ voor zet… J: Ja ik vroeg me inderdaad af of jullie daar over nagedacht hadden, want die was zoveel meer bekeken. Die met ‘seks’ of ‘drugs’ in de titel waren zo veel meer bekeken. S: Ja ik heb daar wel mee geëxperimenteerd. Want het commentaar van YouTubers was dat we te brave titels hebben. Het hoeft niet allemaal de lading te dekken enzo. Het item over seks in ruil voor rijles, daar gaat maar een vraag ofzo over. Dat was echt een soort van experiment. Dat zeiden ze ook tegen ons. Kijk eens of dat het werkt. En wraakporno ook, het verhaal is heel heftig en goed. Maar mensen denken kennelijk dat er allerlei pornoscenes in zit. J: Vond je dat zelf lastig? Omdat het toch niet informatief is? S: Het is, dat vond ik wel lastig inderdaad. Ik had veel liever dat 600.000 mensen een ander filmpje had gekeken die veel relevanter is. Maar dat was ook de moeilijkheid met het kiezen van onderwerpen. Waar gaan we nou voor, wat is interessant. Voor volwassenen, waar we heel veel ervaring mee hebben, maar voor deze doelgroep, daar zijn… niemand weet wat nou precies… J: En was het nou wel ook een vorm van entertainment aan te bieden? Of bleef het hoofddoel informatie? S: Het is natuurlijk 50/50. Daarom was het ook heel erg dat ik wilde dat de YouTubers de regie, presentatie en montage wilden laten doen en wij gaan zeg maar de inhoud gaan bewaken. Maar dat is natuurlijk wel met de gedachten om ze wel te kunnen bereiken, dan moet je concessies doen. Aan de toon. Maar dat vond ik niet erg. Voor mij was het heel erg belangrijk om die jongere groep te bereiken. Na de basisschool kijken ze nauwelijks meer naar de publieke omroep. J: En wilde jullie ook nog invloed hebben of stopte het bij informeren? S: Informeren, ja als mensen maar geïnformeerd worden. J: En qua werkwijze, zijn jullie qua redactie in combinatie met die vloggers dan journalistiek te werk gegaan? Of was het YouTube werkwijze? S: Nee we hadden twee serieuze journalisten daar werken. Die deden de inhoudelijke voorbereiding. Die deden wel echt serieus werk daar. J: Ik heb nog een lijstje, waarmee je wellicht kan zeggen of jullie daarmee hebben te maken gehad. Zou het voor Rauwkost mogelijk zijn geweest undercover te gaan? S: Jazeker. J: En documenten zonder toestemming gebruiken? S: Bijvoorbeeld geheime documenten? Ja ik heb vaak genoeg documenten gebruikt die niet openbaar zijn. Als er nieuwswaarde aanzit dan zou ik het zeker gebruiken, maar dan natuurlijk wel met het halen van wederhoor. J: En het gebruiken van een verborgen camera of microfoon? S: Ligt aan de ernst van de zaak, van het onderwerp. Ik heb het wel eens gedaan. Maar ik zou het niet zo snel doen. J: En bronnen lastig vallen? S: We maakten wel altijd afspraken. Soms een vox-pop. Onderzoeksjournalistiek als je dat doet, dan heb je die methodes eerder nodig. We hadden nu tijdloze onderwerpen. J: Zouden jullie ooit mensen betalen voor informatie? S: Nee we gaven wel onkostenvergoeding, voor trein of taxi. We hebben wel eens boodschappen voor een dakloze gedaan. Niet meer dan dat. J: Vertrouwelijkheid van de bronnen werd die altijd beschermd? S: Jazeker. J: Want zoals bij die rijscholen, dat er in natura betaald wordt, hadden jullie daar dan nog meer bronnen van? S: Er was al een item over gemaakt, was een wat ouder verhaal, de rol… het was een nieuwsartikel in het AD ofzo. We hebben ons heel erg op het artikel gericht. Volgens mij hebben we wel met het CBR gebeld, volgens mij hebben we uiteindelijk wel een iemand erin… jongen die was geduffeld en iemand van Bovag. Dat deden we wel keurig. J: En dan de rolopvattingen van vloggers. Had jij het gevoel dat het voor hun eigen belang, eigen plezier was om mee te doen? S: Nee ze vonden het interessant. Ze vonden het echt interessant omdat het gewoon wat nieuws was. Dit idee had ik voor het eerst besproken met Dylan Hagens. Dylan was toen nog relatief klein en hij wilde ook heel graag hieraan mee doen. Maar hij werd ineen keer gigantisch groot. En wat ik dan continue van al die andere hoorden, was van wat leuk, wat vet. Ik wil wel

149 mee doen. Heel veel mensen die ik sprak, waren de wat serieuzere YouTubers. Die wilden zich ook een beetje verder ontwikkelden. Ze vonden het ook wel spannend, tv, dus dat speelde allemaal wel mee. J: En de vloggers deelden wel informatie, maar het waren geen experts? Ze hadden vaak zelf geen extra kennis over het onderwerp? S: Nee wij moesten ze heel erg informeren over het onderwerp. Veras was bijvoorbeeld breed geïnteresseerd, dus hij hield het wel redelijk in de gaten. Die maakte er wel op zijn eigen manier, erin. Anderen hadden ook heel veel moeite, als ze het onderwerp niet kende. Daar moesten ze enorm in gecoacht worden. J: En in hoeverre was het nog het doel een gemeenschap te vormen of connectie aan te gaan? S: Je bedoelt met scholen en dat soort zaken? J: Nee meer zoals YouTubers hebben. S: We wilden een soort van hub zijn voor de publieke omroepen, ze laten zien en een inkijkje geven van wat is er nou, op YouToube, dit zijn de YouTubers. Het grappige is dat toen Rauwkost omdat het heel nieuw was, dus iedereen keek ernaar, daarom zijn heel veel mensen wel doorgestroomd. Renz is bijvoorbeeld naar BNN gegaan, Devano is bijvoorbeeld naar RTL late night gegaan, Veras heeft ook een serie gemaakt voor de NTR. Dat was wat wij heel erg wilden zijn. Wij wilden uiteindelijk een vaste scharen fans hebben, die Rauwkost op een gegeven moment een beetje los zagen van de YouTubers. Wat we wel uiteindelijk wilden bereiken, dat we wel zelf een merk zouden worden. Waardoor we wel zelf een groep vaste kijkers achter ons konden krijgen. J: Gaat het misschien weer beginnen? S: Ik moet je eerlijk zeggen, ik moet even met het hoofd internet gaan praten. Laten we eens even kijken wat we er verder mee kunnen doen. Misschien inderdaad met beginnende YouTubers, meer lange adem… Mashup ken je dat? Die zijn dus gestart nadat wij gestart zijn. Die kwamen echt letterlijk naar ons toe. Van wat zijn jullie aan het doen. En die zijn Mashup gestart, dat is veel meer YouTube dan wij doen. Dat is wel heel erg NOS, NTR is meer achtergronden, kort nieuws brengen. Het geluk van de NOS leiding is, die wilden daar wel in investeren, dus dat was echt NOS geld. En wij waren van de NPO en de NPO wilden daar niet langer meer mee doorgaan. J: En zie jij eigenlijk deze video’s als een nieuw genre of innovatie van journalistiek? S: Zou kunnen ja. Zou zeker kunnen. Ik denk dat als je Rauwkost kan door ontwikkelen, dat het het beste is met beginnende YouTubers en hen min of meer op te leiden ook. J: Had je ook het idee dat je ook tegenwicht moest bieden aan alles dat al online gebeurt? S: Nou ik vond het wel oppervlakkig dat daar gebeurt. Ik heb al gezegd dat ik op scholen kwam en daar merkte ik wel degelijk dat jongeren heel erg geïnteresseerd zijn. Alleen wel in de vorm die zij fijn vinden. J: Zou de NTR anders een beetje de boot missen? Als jullie niet mee ontwikkelen? S: Ja sowieso, dat vind ik heel dom. Destijds hebben ze de programma’s voor die doelgroep wegbezuinigd. Daar hebben ze ook niks mee gedaan. En mijn doel was eigenlijk die doelgroep terug te krijgen. J: En dat moet wel online, via YouTube? S: Ja kijk voor de publieke is het veel lastiger om dat publiek terug te krijgen, dan de publieke. Die hoeven geen journalistiek te doen. Die kunnen gewoon pranks doen, of ben je sexy genoeg, of mensen belachelijk te maken, dat soort zaken. Dat is veel makkelijker omdat de doelgroep dat al gewend is. Zij hebben daar echt een serieus beleid op. Als je ziet hoe de NPO daarmee bezig is. Bij de commerciële zie je ze steeds terug in de programma’s, zoals in RTL late night. Dat is wel iets dat de publieke omroep beter zou kunnen doen. Maar het lastige is dat ze ook wel serieuze content moeten maken. En daar wringt het ook meteen mee. J: En denk je dat het ook alleen makkelijker is om een serieuzere content of zo’n vlog initiatief buiten een journalistieke organisatie of iets als de NTR te maken. S: Denk wel dat dat kan, maar dat het toch ook lastig is commercieel gezien. Dat het moeilijk is te overleven. Het is toch best… als je een commerciële club bent wil je natuurlijk een grote groep bereiken. J: Het is makkelijker een informatief programma te bereiken, bij de omroep. S: Ja ik vind de jeugdprogramma’s van de NTR onwijs goed, Klokhuis en Studio Snugger. Dat is op een leuke manier super interessante programma’s maken, heel toegankelijk, heel informatief, super leerzaam, zelfs voor volwassenen. Dus het kan wel degelijk. Alleen het platform YouTube is dan weer een stap verder. Wat lastiger. Klokhuis is ook heel actief op YouTube, dat gaat wel redelijk goed. Maar dit is wel voor een bepaalde leeftijd. En de groep die

150 wij wilden bereiken. En dat was ook wel lastig iedereen steeds aan het verstand te brengen. Wij zijn er voor die groep die niemand kan bereiken, daar moeten we wel geduld voor hebben. Maar dat zijpelde steeds weg, jongens we zijn vergeten waar het om ging. Je moet ons niet vergelijken met Klokhuis, Jeugdjournaal of Boos. Dat zijn andere groepen. Wij kozen voor de moeilijkste groep. J: En de NPO zag dat niet? S: Ze zagen het wel. Anders hadden ze ons geen geld gegeven. Maar ze wilden ook gewoon scoren. J: Maar waren de kijkcijfers dan echt zoveel te laag? S: Ze gingen ons toch wel vergelijken met Boos en grote platforms en YouTube kanalen. Maar het gemiddelde als je al die items bij elkaar optelt en dan deelt, dan kom je op 10.000 views ofzo uit. Dus ik was al blij als ik 5.000 zou halen. Ik had natuurlijk liever gehad dat elke uitzending minimaal 5.000 had. J: Ja want er zaten nu ook van 800 in en sommige 80.000. S: Dat is heel wisselend ja. Maar zij hebben kennelijk in hun hoofd, honderden duizenden. Dat vinden ze heel erg YouTube. Het liefst willen ze ook YouTubers door laten stromen naar TV programma’s, maar daar twijfelende ik ook wel aan. Moet je dat wel willen. Met name dat je ze wil bereiken. Die kijken geen TV. Tenzij vader of moeder de televisie aanzet. J: Dus jullie hebben er ook bewust voor gekozen, bij racisme verhaal van Wilders, niet ook nog een PVV stemmer in beeld te laten brengen? S: Nee want dat speelde toen heel erg he. In een van campagnes, het was geloof ik in de periode dat de PVV zelfs de grootste zou worden, en toen kwamen mensen met de angst, wat als zij de grootste zouden worden. Wat heeft het dan voor zin een PVV-er aan het woord te laten. J: Dus dat ging meer om het persoonlijke verhaal. S: Ja en dat is dus wel meer YouTube. Daarom hebben we van die heel persoonlijke verhalen. Ik weet niet of je dat item hebt gezien ‘ik wil dood’. Een heel mooi portret van een meisje met een zus die zelfmoord heeft gepleegd of die van een collega journalist wiens moeder zelfmoord heeft gepleegd. Een heel mooi verhaal. Degene die dat heeft gemaakt, George, was helemaal in tranen. En dan kan je noemen, er zijn zoveel mensen die per jaar zelfmoord plegen, maar waar ga je je weerwoord halen. J: Maar die cijfers noemde jullie dan wel? S: Ja die cijfers noemde we dan vaak wel. Om een beetje neer te zetten waarom doen we dit onderwerp. Om het een beetje te verantwoorden. J: Qua interactie, jullie hebben aan het einde wel van like deze video, dat is dan wel in vlog stijl, en heel soms wordt de kijker direct aangesproken. Maar hebben jullie daarover nagedacht. S: Ja we hebben er over nagedacht. Soms stelde we de vraag wat vind jij er van. Dat deden we niet consequent, dat hadden we misschien wel moeten doen. Sommige onderwerpen leenden zich er veel beter voor dan andere. We hebben dat wel een paar keer gedaan. J: Dus het hing gewoon van elk onderwerp af. S: Ja. J: En als je het nu anders zou doen, zou je dat dan wel bij elke aflevering doen? S: Ja misschien gewoon de simpele vraag wat je van de aflevering vond. Want dat is heel erg YouTube. J: En qua effecten, soms zat het er wel en soms zat het er niet in. S: Ja wat ik al zei redelijk televisie op YouTube. J: Ja volgens mij hadden jullie soms wel een foto van een paard of iets. S: Ja die met die van de No Surrender leider hadden we wel wat grappige dingentjes. Maar ja niet elke regisseur kan dat. J: Daar hadden jullie niet echt een vast format voor? S: We hadden wel dat het zo veel mogelijk op YouTube gemonteerd moest worden. J: Ja er zaten ook wel jump cuts in e.d. S: Je bedoelt abrupt eindigen? J: Nee geen snijshots om een knip te verbergen. S: Dat deden we wel. Eigenlijk waren de pilots onderwerpen de beste, ook voor YouTube. De pilot items, die hebben we ook op de kanalen van de YouTubers gepost. We hadden toen nog geen eigen kanalen, dus dat was om aan te tonen wat we wilden maken. En zij kregen daar toen heel veel positieve reacties op, omdat het wat anders is dan ze normaal doen. Zoals Veras in Italië, zijn kanaal was het volgens mij iets van 70-80.000 keer bekeken. Dat is juist ook omdat

151 het een heel serieus onderwerp was. En Veras was toen gemiddeld 60-70-80.000 duizend keer bekeken. J: En qua duur van de video’s? Hebben jullie daar nog over nagedacht? S: We hadden wel zo iets van we willen het niet al te lang maken. Tien is wel echt het maximum, maar liever 5,6 we wilden het vooral niet langdradig maken. Maar nu hoorde ik pas dat YouTube het heel erg waardeert, langere video’s dat ze het dan zelf langer promoot. Wij dachten zo kort mogelijk. J: Hadden jullie ook die grafiekjes van wanneer mensen afhaken? S: Ja dat was wel grappig, die bleven best lang hangen. We lieten ook de YouTubers het zien en die waren echt verbaasd. Wij hadden iets van 50 procent. Dat was bijzonder ja. Dat was wel opvallend en wat ik begreep ook, dat YouTube daar ook erg op inzet. Dus niet per se de clicks en views. Docu Tegenlicht over YouTube hoe dat werkt. J: Qua camera en belichting en hoe jullie ter plekke ter werk gingen. Was dat altijd hetzelfde en professionele camera’s? S: We hadden de YouTubers met hun eigen camera’s en we schakelde ook professionele mensen in. Die hadden ook goede camera’s. En wij zelf ook. Het geluid was niet altijd heel goed. Daar hadden we het budget niet voor. En af en toe was het echt slecht, dus dat probeerden we in de montage goed te krijgen. Maar soms lukte dat niet. Maar dat was behelpen soms, omdat we gewoon een klein budget kregen. Ze dachten omdat we YouTube waren, dat doe je gewoon met twee mensen. Een die alles regelt en een iemand die dat draait en dan ben je klaar. Nee je moet er serieus werk van maken. We hadden niet zo heel veel geld. J: Is taalgebruik nog een ding geweest? Zijn daar nog afspraken over geweest? S: Nee. En ik ben sowieso… ik wilde wel bijvoorbeeld, stel je voor als zo’n item over Wilders maken dat we dan helemaal los gingen over Wilders. Dat wilde ik niet. Het moest wel een soort… uiteindelijk is het ons product. Dan willen we wel een soort van objectiviteit bij hebben. J: Ja er schiet me nu een video te binnen van het item over vloggers en snoep. En dan sluit de presentator af met chips in z’n hand en zegt lekker snoepen. Was dat zijn initiatief? S: Dat deed hij en we hadden zoiets van ja kinderlijke provocatie. J: Was natuurlijk ook wel een onderwerp dat dicht bij hem stond, iets persoonlijker. S: Ja. Wel grappig is, jongens wees veel meer jezelf. En het grappiger was, dat zij zichzelf te serieus gingen gedragen. Wees jezelf, wees bijdehand, wees bijna brutaal. Niet dat je mensen gaat uitschelden, maar je mag best een brutale vraag stellen. Mij zij hadden zoiets van NPO, NTR en dan gingen ze zich serieuzer opstellen. Dat was het beeld dat ze hadden van de omroep. J: Dus ze waren niet meer de vlogger en YouTuber die ze waren. S: Veras was dat wel, Veras was dat heel erg. Renz was dat ook wel. Soms wel soms niet. Anderen hadden daar wel meer moeite mee. Om wat losser en wat meer YouTube te zijn. Ik zei nog tegen collega’s dat ze wat losser moesten zijn, benadruk dat. Dus soms lukte dat en soms lukte dat niet. J: Dat waren mijn vragen wel. Ben ik nog iets heel belangrijks vergeten? S: Nee dat was het wel. Nou voor jou is het belangrijk dat het niet voor 12-14 jarige was. Als je met de NOS jongens gaan praten, dan was dat een heel andere doelgroep. En het moeilijke van Rauwkost was dat het juist 12-18 was, en wat we daar deden was totaal nieuw. Dat was het spannende, maar ook het moeilijke aan Rauwkost.

152

Interview 4: Linda de Munck, presentator Rauwkost en YouTuber Telefonisch 8 januari 2018 om 20.00

J: Janna van Strien/interviewer L: Linda de Munck

J: Hoeveel items heb jij voor Rauwkost gemaakt? L: Dan moet ik zelf ook weer even kijken. Uit mijn hoofd denk ik zes of zeven. J: Jij hebt ook items op YouTube en zie je je dan als vlogger, op jouw persoonlijke kanaal? L: Ik heb echt een hele YouTube evolutie doorgemaakt. Ik ben zeven jaar geleden begonnen met vloggen echt, toen eigenlijk nog niemand daar nog van gehoord had. Dat was echt een beetje de beginfase. En toen heb ik een beetje beautyvideo’s gemaakt en daarna heb ik ook wel echt dagelijks gevolgd. Dus van huis uit ben ik wel een vlogger. Maar doordat vloggers nu in de offline media niet altijd in positief daglicht wordt gezet, noem ik mezelf nu liever geen vlogger. Dus ik noem mij zelf nu vaak YouTuber of online-influencer of social influencer, want dat klinkt gewoon net even wat serieuzer. En om het helemaal serieus te laten klinken, video content creator. Want wat ik op mijn eigen kanaal doe is video’s maken over seks. Maar officieel zijn het natuurlijk wel vlogs. Want als je de betekenis van vlog zou opzoeken dan is het natuurlijk een video log en dat is natuurlijk iemand die zichzelf filmt en rondloopt met de camera. Dus of je die camera nou neerzet of rondloopt, het is gewoon een vlog. Eigenlijk als je mij een naam wil geven dan ben ik een YouTuber. J: Omdat je je niet met 12-jarige wilt associëren die vloggen. L: Ja, ja. J: Hoe zou je je rol omschrijven bij het maken van de video’s van Rauwkost. L: Ik vond mezelf wel de rol van presentatrice aannemen. Ik moet zeggen dat Rauwkost wel echt een goede kans was mezelf daarin te ontwikkelen. De eerste aflevering ging over rijlessen, en die is echt iets van 60.000 bekeken. En dat was ook echt mijn eerste item wat ik ooit ging draaien, dus ik wist ook nog helemaal niet of ik daar goed in was ofzo. Dus dat is wel interessant om te zien. En dan in de laatste aflevering vind ik mezelf al weer veel beter overkomen. Het was leuk. Het waren ook wel gewoon korte draaidagen. Een dagdeel dat we gingen draaien. Het was een serieuze productie, met een redactie erachter. En ik hoefde eigenlijk alleen maar leuk te zijn. Al het voorwerk werd gedaan. J: Want ik begreep op de redactie, daar waren twee journalisten aan het werk? En jij was alleen bij de draaidagen? L: Ik was als freelance presentator, omdat ik voor Rauwkost ging werken had ik mezelf ook echt ingeschreven bij de KVK. Dus voor mij is het super goed geweest dat dat op mijn pad is gekomen. J: En was je nog enigszins een journalist bij het maken van de items? L: Nee zo voelde dat absoluut niet nee. J: Hoe zie jij dan de vlogs, als eindresultaat, heeft dat wel naar jouw idee een journalistiek karakter? L: Ja dat vind ik wel. Ik ben niet heel erg op de hoogte van wat journalistiek nou precies inhoud. Maar ik zie dat zelf denk ik wel zo, want het is een item, een soort nieuws item of een actueel item en het is kort en het gaat over iets actueels, en er wordt geïnterviewd. En er wordt achtergrondinformatie gegeven. En ik denk wel dat voor mensen die net naar dat onderwerp opzoek zijn, dan kijkt het wel lekker weg. Het is een soort van nieuwsbite. Je kijkt het en dan ben je weer op de hoogte. J: Ik heb nog wat doelen die je met een item kan hebben, en dan moet jij maar aangeven of dat het geval is. Hoe belangrijk vond jij dat er met deze vlog analyse/interpretatie of opinie bij het onderwerp gaf. Vond je dat belangrijk? L: Ja ik vond dat wel belangrijk. J: Dat jullie je eigen draai aan het onderwerp gaven? L: Ja want wij hebben natuurlijk een onderwerp dat we op een bepaalde manier presenteren. Ik denk dat we van te voren ook wel een beeld hebben hoe dat dan overkomt op de kijker. J: Zou je kunnen zeggen dat het nog wel objectief was? Was de informatie op een objectieve manier gegeven? L: Ja want ik had wel het gevoel dat mijn mening als presentatrice niet belangrijk was. J: En ging het nog om het nieuws snel brengen? L: Nee. Ik denk dat we er meestal niet gelijk op zaten. J: Was het voor jou nog belangrijk dat de video kritisch naar de overheid, bedrijf of iets volgde of dat blootlegde?

153

L: Ja, want ik heb hier bijvoorbeeld het voorbeeld dat we ook wel echt met zo’n expertbureau iets hadden gesproken. Dat zetten wel kracht aan het idem. J: Dus het was niet alleen luchtig? L: Ja we wilden wel echt diepgang. J: Ben je in de vlogs wel eens opgekomen voor bepaalde groepen in de samenleving of sociaal zwakkeren. L: Ja ik heb een item gedaan waarin ik de moeder van een kind dat ontvoerd was had geïnterviewd. Die moeder had ik geïnterviewd, en dat was best wel heftig. Die moeder was ook wel bij RTL late night geweest, dat was best heftig. Maar ook wel eens mensen op straat geïnterviewd over wat ze dan vonden van een moslim… in Amerika was dat. Het heeft wel veel met maatschappelijke kwesties te maken. Maar niet per se sociaal zwakkeren ofzo. J: En had jij als doel dat je met die video’s die je maakte op de een of andere manier het publiek opvoedde of interesses ontwikkelde? L: Ik vind het moeilijk om dingen te zeggen over het publiek. Ik had altijd het gevoel dat deze video’s niet zoveel reacties opriepen. Ik heb nooit zo goed geweten wat het publiek er van vond. J: Heb je enig idee waarom er weinig respons opkwam? L: Sowieso omdat ik een van de YouTubers was die nog niet zo populair was. Ik had wel de minste volgers. J: Maar jij had wel de video met de meeste kijkers. L: Ja maar dat komt gewoon puur omdat er seks in de titel stond. J: Ja dat dacht ik al. L: Ja en verder over het algemeen hadden de heftigere video’s wel meer kijkers. J: Maar je had dus de minste views op jouw account. L: Ja precies. De minste abonnees. J: Was het woord seks in de titel dan jouw idee? L: Nee dat was de redactie. Ik kon daar wel invloed op hebben hoor. Maar YouTube heeft ook zo’n automatisch mechanisme. Als een video direct heel snel en goed bekeken wordt, dan wordt het opgepakt en bij aanbevolen gezet en dan komt het misschien bij trending en dan gaat het gewoon ineens heel hard. Soort van idee dat het viral gaat. J: In dat geval kwam het goed uit natuurlijk. L: Ja absoluut. J: En had je als doel een zo groot mogelijk publiek te bereiken? Was dat belangrijk? L: Met mijn Rauwkost video’s niet. Ik kan je heel eerlijk zeggen, ik vond het een leuke ervaring en het was heel leuk dat ik ervoor betaald kreeg. Als ik er geen geld voor kreeg had ik het niet gedaan. Verder was ik voor mijn gevoel niet heel dedicated bezig. Ik vond het dan heel leuk als de video online kwam om te zien. Om te zien wat het resultaat was en ik was ook nog wel benieuwd naar hoeveel views het uiteindelijk zou krijgen. Maar verder was ik er niet heel veel mee bezig. Logisch ook want ik had mijn eigen kanaal nog en ik was bezig met mijn eigen merk op te bouwen. Dus het was een beetje een bijzaak. J: Wou je met de video’s ook een soort van vermaak aan de kijkers geven? Entertainment? L: Ja op zich wel hoor, want ik heb het altijd wel heel leuk gevonden als we zo’n draaidag hadden. Dus ik hoopte wel altijd dat de kijker dat zag en dat ze zagen dat we plezier hadden het te doen. Maar ik heb eigenlijk nooit de kans gehad om mij te ontwikkelen. Want zoals ik ook zei ze zijn ineens gestopt, en daarbij dat is nog wel interessant om te vermelden dat het ging stoppen. Niet van he Linda was leuk en gezellig, maar we stoppen er mee. Ik hoorde ineens gewoon niks meer van ze. Maar ja ik zie het nog steeds als een heel goede ervaring, en het heeft mij een setje gegeven in de freelance wereld. Ik doe er verder ook niet moeilijk over, maar het is wel gewoon… J: Het is ook een kwestie van een belletje toch om dat te laten weten. L: Ja of een mailtje. Ik heb ook Selli maar een keer ontmoet. J: Te weinig mensen misschien. L: Ja dat denk ik ook. Achteraf gezien had ik het ook echt interessant gevonden om wekelijks op het kantoor te komen en te helpen met het redactiewerk. Dat ik al iets meer wist van het onderwerp. Nu kreeg ik soms een dag van de tevoren het callsheet. En de productie werd voor mij gedaan en redactie ook, dus ik hoefde daar alleen te zijn. Maar alsnog ik heb er heel veel van geleerd. Maar dan weet je een beetje de achtergrond. J: Qua invloed hebben, heb je daar nog rekening mee gehouden? Zoals bij het rijschool-item? L: Ja ik denk het wel hoor. In de zin van mensen behoeden, van he kijk uit, met wat voor rijschool je in zee gaat. Dus dat is zeer zeker een invloed geweest, hoop ik toch. Dus achteraf

154 is het heel chill dat die zoveel is bekeken, dus dat mensen toch een beetje behoed worden van he kijk uit. J: Heb jij jouw informatie op dezelfde manier gekregen als journalisten doen? Undercover te gaan? Documenten zonder toestemming te gebruiken? Onwillige informanten/bronnen lastig vallen? Verborgen camera/microfoon te gebruiken? Persoonlijke documenten zonder toestemming? Mensen betalen voor informatie? Jezelf voordoen als iemand anders? Vertrouwelijkheid niet beschermen? L: Niet oké. Niet oké. Oké. Niet oké. Niet oké. Oké. Niet oké. J: Was het voor jou ook een groot deel eigen belang? Als een van de motivaties? L: Ja zeker, eigen belang. Ik verdien er me geld mee, daar zou ik nooit om liegen. Maar ook, wat ik ook heel belangrijk vond. Ik laat mijn gezicht weer even ergens zien. Als influencer, als online persoonlijkheid is dat natuurlijk altijd interessant. En nog belangrijker vond ik er gewoon heel veel van heb geleerd. Van hoe gaat het nou met een echte cameraman, regisseren, midden op straat, mensen eromheen, soms wel twintig keer dezelfde zin overdoen. Lekker midden in Amsterdam. Dat was echt top. En ik vond het eigenlijk ook heel fijn dat het productiewerk al was gedaan, ik moest gewoon ergens om een bepaalde tijd zijn. En dus eigenlijk alleen maar eigen belang. Heel veel van geleerd, geld mee verdient en ik heb mijn gezicht ergens laten zien. J: Het doel was dus wel het delen van informatie, maar je was niet per se een expert op dat moment? L: Nee absoluut niet. Dat had ik dus achteraf om het item dus beter te maken wel gewild hoor. Door mij in te lezen. En misschien langskomen op kantoor. J: Heb jij nog iets gedaan dat uit eigen ervaring was? L: Nee het was eigenlijk allemaal best wel items waar ik in eerste instantie niet zoveel mee had. Wat ze van te voren wel zeiden trouwens, dan krijg je een item dat dicht bij je past. Maar dat was niet zo. J: Als jij een item had ontwikkeld, had je dan bijvoorbeeld jullie als vloggers wel meer laten vloggen? Was dat mogelijk geweest denk je? L: Als je kijkt naar de items die ik heb gemaakt, was vloggen niet heel relevant geweest. J: Omdat het minder persoonlijke onderwerpen waren? L: Dat ook. En wanneer je vlogt komt het ook snel onprofessioneel over. Vind ik. J: Dus om het item serieus over te laten komen. L: Ja met een cameraman komt het toch wel serieuzer over. J: Was er nog wat anders dat ze van jullie YouTubers hadden kunnen leren maar dat zij niet hebben gedaan? Wat ze hadden kunnen overnemen? L: Ik denk de interactie met de kijkers in het algemeen. Dat had beter gekund. J: Was dat voor jou wel een doel als je bezig was? L: De interactie met de kijkers maakt YouTube leuk. Het is wel weer anders. Mijn eigen kanaal Linda de Munck. De interactie die ik daar heb met kijkers, die kijken echt naar mij. Op Rauwkost waren steeds wisselende presentatoren. Dus die kijkers engagement of die costumers loyalty was veel minders sterk omdat er verschillende gezichten waren. Dat is ook gewoon logisch. Dus echt minder engagement ofzo. J: In de Rauwkost video’s wordt aan het einde nog wel opgeroepen tot liken, maar dat is het wel een beetje. L: Ja en dat slaat ook nergens op, want de kijker heeft het dan toch al weggeklikt. J: Had de kijker directer moeten worden aangesproken worden in de video’s. L: Ja dat zou kunnen. J: Was het iets te afstandelijk? L: Ja al is het ook echt negen maanden geleden, dus ik weet het niet meer precies, de details. J: Denk jij dat een video als Rauwkost, dat vanuit de NTR komt, dat zij tegenwicht kunnen bieden aan juist de populariteit van YouTubers en vloggers die dat zelf doen? L: Het had zeker een slimme zet geweest kunnen zijn, als ze ermee door waren gegaan. Want volhouden is echt het grootste in YouTube land. Ik ben ook niet voor niks al 7 jaar bezig. Ze hadden gewoon hun website waar ze ook hun video’s op plaatste. Daar zou het ook nog wel veel bekeken kunnen zijn, maar ik heb geen idee van die cijfers. Ze hebben natuurlijk ook een heel publiek online, dus daar had meer mee gekund. Dus als er dan echt een vastigheid qua, van een team, die ook echt hun full investment in het kanaal hadden gestoken, dus ook echt met prioriteit. En als alles goed werd gecommuniceerd en goed in elkaar zat dan had het een succes geworden. J: Meer betrokkenheid. L: Ja inderdaad en misschien er ook nog op letten dat het item bij de presentator past. Of misschien wat heftigere items ofzo. Ik had het echt interessant gevonden om items. Ik ben

155 natuurlijk helemaal van de seks enzo. En dan op dat gebied, wat meer over te doen. Dat is ook weer heel interessant voor de kijkers. En dat het ook nog een geheel is. J: En zou je kunnen zeggen dat je op de een of andere manier, dat wat jullie hebben gedaan dat dat een nieuw genre van journalistiek is. L: Ja dat denk ik wel. Vooral omdat het korte nieuwsitems waren door YouTubers, dat het wel een interessante iets is. J: Qua cijfers enzo, feitjes in de afleveringen, weet je daar nog iets van hoe jullie daarmee omgingen? In het begin van de presentatietekst bijvoorbeeld? L: Cijfers misschien niet per se, maar wel alles was op goede bronnen gebaseerd. J: Kreeg je meer informatie? L: Ja zeker. Soms een docu kijken of een artikel lezen. Ik heb bijvoorbeeld een item gemaakt… zij had een documentaire gemaakt over haar gescheiden ouders en dat was ook oprecht een heel interessante docu. Dus die heb ik van te voren ook even gekeken. Dus dat soort dingentjes neem je dan wel mee. Dus dan lees ik alvast dit door, dan weet ik een beetje waar het over gaat.

156

Interview 5 - Joost Vullings, Formatievlogger en politiek verslaggever 9 januari 2018, om 10.00 bij de Bruine Boon in Leiden

Ja: Janna van Strien/interviewer Jo: Joost Vullings

Ja: Zie jij jezelf bij het maken van de vlogs als journalist of als vlogger? Jo: Als vloggende journalist. Ik doe het als NOS-er, dus ik zie het als journalistiek. Als je naar een voorbeeld vraagt dan… in de vertelvorm is het een lichte variant. De echte hardcore journalistieke informatiedichtheid die beperk je omdat je een bepaald doel heb wie je er mee wilt bereiken. Ja: Wie waren dat? Jo: Het is eigenlijk als campagnevlog begonnen. Dat was meer een soort voor mij een spontane… die vond het vooral leuk een kijkje achter de schermen te geven. Zo werkt het bij mensen van de NOS. Je krijgt wat campagnenieuws mee, maar we laten ook gewoon zien hoe het hier werkt. En bij de Formatievlog hadden we wel het idee, als een alternatieve vertelvorm, het zou mooi zijn als je een ander publiek hiermee kan bereiken. Jongeren, maar jongeren is al onder de 35. Uiteindelijk blijkt ook dat mensen die niet zo snel naar het journaal willen kijken, die je vervolgens weet te bereiken. Dat is dan vervolgens het doel. Ja: Dat was dus gaandeweg? Jo: Ja het leuke is, dat ook gewoon blijkt dat iets spontaan gewoon kan werken. Ik ben ook pas gaan nadenken over wat is vloggen. Ik vind het leuk om te doen, maar is het eigenlijk ook verstandig… dat soort vragen ben ik eigenlijk pas gaan stellen toen het allemaal liep. Ja: En zou je kunnen zeggen dat je op een of andere manier dat jouw visie op wat een journalist is veranderd? Jo: Nee, een journalist is iemand die informatie vergaard en dat op een of andere manier wereldkundig maakt. En dan heb je heel veel verschillende vormen, televisie, radio. En bij internet kan je altijd zeggen dat internet een vorm is van televisie e.d. En daarbinnen heb je natuurlijk de reportage, column, het is allemaal meer van hetzelfde, een variant erop. De vlog is dan een reportage/column-achtige vorm, waarin je informatie overdraagt. Ja: Zie je het dan als een nieuw genre of innovatie voor de journalistiek? Jo: Ja. De journalistiek is natuurlijk heel erg, zowel omroepen als kranten, van hoe houden we ze… je ziet wel dat je mensen kan trekken online. Dan kom je bij het verdienmodel, dat is heel lastig. Maar je ziet wel dat online andere vormen vereist dan dat je gewend bent als krantenman. Dus het journalistieke vak, het gare van informatie, het zit ‘m echt puur in de presentatie van de feiten. Een van de mooie voorbeelden van de lessen die we geleerd hebben bij de NOS, dat een filmpje dat je maakt voor het 8 uur journaal, wij hebben een hoogtepunt en dan ga je naar een soort piek toe, een soort hoogtepunt en dan wordt dat gepresenteerd, toedels noedels en we gaan door naar het weer. Bij filmpjes op internet moet je gelijk bam met de deur in huis vallen. De gebruikers zitten op hun telefoon dus het moet van seconde een pakken. Je moet gelijk beginnen met het meest spectaculaire beeld en daarna moet je pas gaan uitwerken. In feiten het verhaal is hetzelfde, maar de vorm is anders. Dat is natuurlijk waar iedereen mee aan de haal gaat. En dan is vloggen iets meer dat uit de celebrity en vlog cultuur komt. Maar goed dat is dan ook een vorm die zich dan ook wel leent voor journalistiek. En niet iedere vlog is per definitie journalistiek, maar als je het als journalist kan gebruiken. Ik bedoel Enzo Knol is geen journalistiek, maar het is wel een vorm die je als journalist kan gebruiken. Ja: Maar is dan de basis voor een journalistieke vlog dat degene die het presenteert journalist moet zijn? Jo: Hm ja, je kan natuurlijk ook een presentator hebben… dat is natuurlijk ook wat is een journalist. Vind jij Art Rooijakkers een journalistiek. Hij heeft bij Nieuwsuur gewerkt en doet nu Wie is de Mol. Dat is niet journalistiek. Maar hij kan ook samen met mij en Xander een vlog kunnen presenteren. Dan is hij de presentator en wij de journalisten. Ja: Dus de rol die je aanneemt. Jo: Ja. Dus zou kunnen. Ja: Kan je je dus voorstellen dat de NOS een niet journalist zou inhuren voor een niet-journalistieke vlog. Jo: Nee, de NOS niet. Je hebt de mensen ervoor in huis. Je hebt ook de editors ervoor in huis. Vincent heeft dat altijd zelf gedaan. Dus dat zou heel gek zijn als je daar iemand voor inhuurt. Ik bedoel ik ga nu voor de AVROTROS werken, die kunnen natuurlijk het vlog-format voor iets

157 anders gebruiken. Ik heb gisteren iets over Brandpunt gelezen, die zeggen nu we zijn een TV programma, dat blijven we. Maar we zijn ook een online-platform, kortom we hebben een website. Maar als wij dus nu een onderwerp hebben. Voorheen was dat altijd zo dan ging je gewoon een reportage maken voor Brandpunt en die zetten we ook op internet. Tekstje erbij en klaar. En nu is het meer we hebben een verhaal, leent dat zich meer alleen voor internet, of maken we materiaal dat we er ook voor tv een item van kunnen maken, of schrijven we er een blog over. Dus je gaat anders denken over wat je met je informatie wilt. Ja: Het doel had je net al gezegd van de vlogs. Dat het gaandeweg kwam met de jongeren? Jo: Ja ik denk dat je begint en dan ga je erover nadenken en dan merk je aan de reacties al, dat het heel snel omarmt werd. Het werd ook heel snel omarmt aan de overkant, in de meest letterlijke zin bij ons. De communicatiemensen dachten dat is wat, die gingen eigenlijk als eerste met z’n alle kijken. En dan horen ze waarschijnlijk een keer thuis van hun zoon van 16, dit is grappig, en dan denken ze wow. Ze hadden er ook belang bij, van wow dit is een groep die je anders moeilijk bereikt. En dat merkten we zelf ook door reacties op het Binnenhof, dat je in een keer wordt aangesproken door jongeren. Dan denk je van oké, het heeft ook, het werkt. Maar het werkt ook zo, je hebt het over jongeren, maar goed we hebben een aantal keer een soort theater achtige voorstelling gedaan. Dan is er een man uit Harderwijk, die is getrouwd met een Belgische, en dan is de Nederlandse politiek knap ingewikkeld en de vlogs waren voor haar een soort introductiecursus. En ook een journalist met wie ik nu vlog in Leiden, en zijn vriendin is ook niet heel erg geïnteresseerd in politiek, maar in zo’n vlog konden ze elkaar ontmoeten. Dus niet alleen jongeren maar ook mensen die misschien wel geïnteresseerd zijn maar een setje nodig hebben. Die kan je er ook mee bereiken. En je hebt bij de NOS een beetje en en en, het gaat niet het 8 uur journaal vervangen. We hebben natuurlijk ook NOS op 3, die eigenlijk voor dit soort dingen in het leven is geroepen. En zij moeten met alle informatie op zoek naar vormen gaan, waardoor we gewoon een, de mensen bereiken die we met 101 teletekst pagina of 8 uur journaal niet bereiken. En dat is allemaal journalistiek. Maar in stijl wordt er bijvoorbeeld iets meer gebruik gemaakt van humor. Dat is iets dat je niet in het 8 uur journaal ziet. Grafische dingetjes, muziek, tempo hoger, maar uiteindelijk heeft het hetzelfde doel. Het nieuws onder de mensen brengen. Dat is waar de NOS voor staat. En daarin heb je dus een enorme schakering aan mogelijkheden, daar zijn we mee aan het experimenteren. Ja: En die grafische dingentjes en effecten hadden jullie daar nog een rol in? Jo: Nee dat was echt NOS op 3. Die hebben ook echt een grafische afdeling. Al is het maar dat kaartje om 8 uur, die afdeling kan je natuurlijk ook voor wat hippere dingen inzetten. Voor reportages op internet enzo. Voor poppetjes die bewegen enzo, dat zou je op het 8 uur journaal niet zo snel doen. Dat maakt het ook leuk voor mensen die dat soort skills hebben, dan ben je als werkgever ook weer interessant. Anders ben je ook alleen maar saaie dingen aan het doen. Ja: Anders gaan zij misschien ook naar iemand anders? Jo: Ja dat is grappig, als wij sociale media redacteuren zoeken. Dat is dus heel erg moeilijk, niet alleen redacteuren, je hebt mensen die van de school van journalistiek komen, die zijn jong en die weten dat wel. Maar vooral dus ook mensen die bijzonder veel kennis hebben van die platforms zelf en daar de trends in zien en dat helemaal in de gaten te houden, die gaan veel sneller naar een hip merk als Nike. Om daar dus filmpjes voor te maken en in de markt te zetten. Dat merken dat we dan ineens concurreren met bedrijven waar we anders nooit meer concurreren. Want je zoekt mensen die journalistieke kwaliteiten hebben en ook die skills, die combinatie te vinden. En als ze heel veel sociale media skills hebben, dan zijn ze vaak erg in trek bij commerciële bedrijven. Ook daar zie je natuurlijk in de reclame, alles is in beweging in dat vak. Dus je ziet vloggers, normaal een jongen die over zichzelf vlogt, maar die worden ook weer door de reclame industrie gebruikt, om het publiek te bereiken. Zo zie dat ze allemaal weer mensen proberen te bereiken. Ja: Het draait allemaal om geld. Jo: Haha, ja of in ieder geval om het bereiken van mensen. De NOS krijgt geld, maar bij kranten zie je, moeten er nog wel iets aan verdienen, logisch. Het gaat om het bereiken van mensen. In het geval bij de NOS is dan informatieoverdracht het doel en bij heel veel bedrijven is het natuurlijk gewoon naamsbekendheid. Ja: Ik heb nog een lijstje van doelen en misschien kan jij aangeven of het het geval is. Moest de vlog analyse, interpretatie of opinie aanbieden? Jo: Ja in die zin dus ook echt een soort videologboek van de formatie. Ja: Is dat het format, zou je dat kunnen zeggen?

158

Jo: Ja dat was iedere week en dan lieten we toch zien wat is er deze week gebeurt en wat gaat er volgende week gebeuren. Waarom gebeurt er wat je ziet. Dus wel duiding erbij. Niet zozeer opinie, maar wel duiding. Het is verder een verslag. Het is wel omdat het anders gefilmd wordt, ook een kijkje achter de schermen. We hebben natuurlijk heel veel dingen laten zien die je anders nooit ziet. Dat maakt het juist journalistiek. Dat was een kant van de journalistiek, die sommige mensen zeggen het was natuurlijk best melig, dat geef ik best toe. Het grappige is ook, we hebben dingen laten zien die je anders nooit ziet, omdat wij natuurlijk letterlijk onszelf filmden. Je weet hoe je moet inzoomen op je mobiel, dat is best een gedoe. Dus als wij filmen op het binnenhof dan doen we dat wijt. Je ziet nog net die toeristen die nog op politici lopen, je ziet die wachtende journalisten, dat zie je nog wel eens in een tussenshot op tv, maar nooit echt best wel lang. Dus voor veel mensen was dat, oh werkt dat zo. Maar ook dat wij lieten zien, dat het de tweede keer brak met GroenLinks. Met Rutte. En je maakt altijd en een aanloopshotje. Meestal is dat helemaal gestileerd en dan geeft hij dus een reactie, dankjewel en dan gaat hij weg. Nu lieten we zien dat hij kwam aanlopen met zo’n glimlach, met de toeristen en vrouwen kusjes geven, en toen zag hij dus die wachtende journalist en toen dacht hij ik ben eigenlijk heel boos op Jesse Klaver. En toen stond zijn gezicht dus ineens zo. En zegt ik ben heel erg teleurgesteld en dat laat je nooit zien. En dat is wel een inkijkje. En dan zeggen mensen, dat acteert hij dan dus. Nouja op dat moment dus wel, hij was waarschijnlijk wel echt boos. Maar in die zin lieten we ook wel de achterkant van Den Haag zien. Want eigenlijk is televisie heel erg gestileerd. Dit is allemaal minder gestileerd. De camera als die viel, dan lieten we dat er gewoon inzitten. Ja: Dat zou je bij televisie niet zien. Jo: Nee ohjee wat gebeurt er nu. Dus de vorm was verslaggeving en duiding. Ja: En was het nog belangrijk dat de informatie snel en objectief verschaft werd? Jo: Ja objectief ja, bij de NOS, mijn persoonlijke opvatting is dat objectiviteit niet bestaat en alleen het streven ernaar. Dat deden we. Ja: En qua snelheid. Jullie hadden wel een wekelijkse… Jo: Ja dat is wel weer fascinerend vind ik. Dat tegenwoordig wordt gezegd, internet en dat lineaire televisie uit is. En daar kwam ik dus ook achter met een meisje die zo’n wekelijkse vlog heeft, ze brengen twee keer in de week een vlog uit op een vast tijdstip. Je kan het natuurlijk terug kijken, maar dat is toch… het heeft het succes vergroot om op iedere vrijdag rond 8 uur is het er. Ja: Dan gaan mensen er toch klaar voor zitten. Jo: Ja, ja heel fascinerend vind ik dat. Dat staat een beetje haaks op wat alle trendsoeroeboeroes zetten. Dat is wel grappig. Ja: En hadden jullie het doel om kritisch misstanden, de overheid en bedrijven te volgen? Jo: Nee dit is echt een verslag. Sowieso als je kijkt naar de NOS als journalistiek bedrijf, je doet research, maar de kerntaak van de NOS is natuurlijk het nieuws samenvatten en dat alle platforms wegzetten. Dat klinkt misschien wat oneerbiedig. Wij zijn natuurlijk de ultieme samenvatters van het nieuws. Journalistiek is natuurlijk de macht om te leren, maar deze vlog, was niet buiten dat je natuurlijk een kritische vraag stelt als je aan het filmen bent of dingen laat zien die zij niet zo leuk vinden, dat hebben we wel gedaan, maar het is niet, van we gaan nu diepe research doen. We hebben Pechtold rokend laten zien, dat vond hij niet leuk. En we maakten opmerkingen die zij minder leuk vinden, maar het was toch echt bedoeld als verslag, als logboek. Ja: Hadden jullie nog het doel voor bepaalde groepen of sociaal zwakkeren op te komen? Jo: Nee. Je komt niet, het is geen actie journalistiek. Nee zeker niet. Ja: Wilden jullie nog wel op het een of andere manier het publiek opvoeden of interesses ontwikkelen. Jo: Ja dat dan weer wel. Dat is dan echt ontzettend leuk, als laatst stonden we weer in Tivoli in Utrecht en dan komen er gewoon mensen op je af en dan zeggen ze dankzij jullie ben ik politiek leuk gaan vinden, gaan volgen of gaan stappen. Of dat in lessen Maatschappijleer dat docenten zeggen dat de leerlingen dat moeten kijken of zelfs bij Politicologie. Dat is natuurlijk super als je mensen daarmee kan informeren over de formatie, wat ook gewoon belangrijk is, want het is ook het kabinet dat het land gaat regeren. Maar als je zelfs mensen die voorheen politiek beh vonden, en dat nu leuk vonden. Ik denk wel, daar is helemaal geen onderzoek naar gedaan, maar de mensen waarbij we het vuurtje hebben aangestoken, dat het wel laaghangend fruit was. Dus mensen van vmbo uit de Schilderswijk zal niet zo zijn. Het was wel laaghangend fruit, het waren wel vaak HAVO, VWO leerlingen en er was wel weinig voor nodig die naar de politiek te trekken. Maar het is wel gelukt.

159

Ja: Hadden jullie wel het doel zo groot mogelijk publiek te bereiken en ontspanning, vermaak en entertainment bieden. Jo: Ja eigenlijk allemaal ja. Je wilt natuurlijk zoveel mogelijk mensen bereiken dus daar doe je wel je best voor. Maar ook de redactie van Jinek die vonden dat hartstikke leuk. Soms zeiden ze we zijn aan het monteren, maar dit fragment komt er in en daar kan je een beetje rekening mee houden. Dat was voor de promotie van de vlog heel handig. En zorgen dat er een stukje op de website stond van de NOS, dat was ook belangrijk. Ja: En ook op jullie persoonlijke Twitter. Jo: Ja en Facebook, en Instagram. Dat zijn we ook gaan doen, omdat daar weer echt een andere groep op zit. Ja: En dan persoonlijke pagina of formatie? Jo: Persoonlijk. Alles moet persoonlijk. Vlog is natuurlijk wel NOS. In al die uitingen denk je ook wel... anders krijg ik vervolgens problemen. Je doet het echt als NOS-er. Daar is, dat is echt wel een plek… korte shots alvast vrij te geven… teaser achtige dingetjes. Dat was wel grappig. Ja: Was het dus voor jou dus ook wel om als je zelf als journalist/merk neer te zetten. Jo: Je merkt het achteraf. Ik heb daar nooit zo over nagedacht. Ik heb juist gedacht van is dit voor het merk voor Joost Vullings wel handig om mee te doen. Want ja de lol die we hebben, hebben we ook wel zonder dat die camera er staat. Het was natuurlijk ook allemaal erg grappig, maar het moest niet ten koste gaan van de geloofwaardigheid. En uiteindelijk is er altijd een zure columnist die dat wel vindt. Maar op het moment dat je dan die jongeren tegen komt op het binnenhof, dan denk je fack it, dit is waarvoor je het doet. Dan kan jij allemaal leuk een mening over hebben, maar dat is jou nog nooit gelukt met je zure stukjes. Maar dat had ik wel nodig om als een bevestiging van dit heeft ook echt nut. Want als je het alleen doet om zelf beetje lol te hebben, wat op zich ook best een belangrijk argument is om lol te hebben in je werk, maar dan had ik het niet gedaan, dan was ik ermee gestopt. Als je denkt dat heeft eigenlijk geen ander doel dan zelf lol maken, dan moet je stoppen. Ja: Wilde je ook nog echt invloed op het publiek hebben? Jo: Nee, dat is natuurlijk niet de NOS, niet opiniërend. In zoverre dat de mensen de formatie gaan volgen. Dat is wat we wilden hebben. Uiteindelijk is het aan de mensen zelf dan om een mening te vormen. Je levert daar wel informatie voor aan. Bouwstenen. Maar uiteindelijk is het dan aan de mensen zelf om te zeggen… Ja: Had je het gevoel dat je op dezelfde manier te werk ging als normaal? Jo: Nee je moet wel iets anders denken. Je gaat op een ander moment filmen. Meer achter de schermen. Je vraagstelling is toch, vaak iets anders, want je belicht ook meer de personen van die politici. Want normaal heb je dus de informatie die je in het onderwerp stopt van de NOS, die zit in de vlog verweven, maar er zijn ook heel veel snelle vlogs om te laten zien, maar die moet je wel verzinnen en creëren. Dus daar moet je wel wat voor doen ja. Ja: Dan wil ik nog wat journalistieke methodes voorleggen en of je die zou gebruiken. Zou je undercover gaan? Documenten zonder toestemming gebruiken? Onwillige informanten/bronnen lastig vallen? Jo: Nee. Nee. Ja als mensen onwillig zijn vind ik het niet erg ze lastig vallen. Maar wat is lastig vallen. Blijven bellen als iemand belangrijk voor me is vind ik niet lastig vallen. Maar ik ga niet bij iemand in de voortuin liggen. Ja: Maakten jullie wel eens afspraken voor de vlogs? Jo: Ja soms wel even, dan wilden we een paar vragen stellen en dan wil je niet in die drukte zitten en dan maken we gewoon een afspraak met iemand. Net zoals je dat normaal ook zo zou doen en ehm. We hebben ook bijvoorbeeld Zalm bijvoorbeeld een keer, dan is het gewoon langer wachten. Je gaat anders denken en dat levert ook dingen op. We dachten volgens mij hebben we Zalm al drie weken niet in de vlog gehad. We hebben hem alleen geïntroduceerd en daarna is hij er niet meer in voor gekomen. Hij had geen persconferentie gegeven. En we zagen hem ‘s avonds wel weg gaan, dus toen zijn we hem gaan opwachten en uiteindelijk was dat gewoon de opening van het 8 uur journaal. Dus dan zie je dus, en dat is dus het verschil tussen vlog, uiteindelijk komt het dan dus naar buiten en dan vraag je hoe gaat het. En bij het grote mensen journaal, en dan denken ze wanneer zijn jullie klaar, en dan vervolgens gaat het over een stropdas van 120 jaar, en dat knip je dan door elkaar heen. Dat zit er gewoon in. De inhoud zit er gewoon in. Ja: Heb je het gevoel dat er nog wel meningen in zitten? Naast jullie visie op de formatie? Jo: Ja tegenwoordig wordt alles als mening gezien. Ik vind van niet. Als jij zegt: ‘het klimaat verandert’, dan zeggen sommigen ook weer dat dat een mening is. En andere zeggen weer dat

160 het wetenschappelijk gegeven is. Ik vind dat geen… ik kan wel zeggen het duurt lang. Dat kan wel een mening zijn, je kan alles helemaal kapot objectiveren. Dus in die zin zit er wel een mening in. Maar meer van die is goed… en die maakt hier een strategische fout. Dat is wat anders dan wanneer je een mening hebt over van of je dit kabinet wel of niet wil. Dat soort grote meningen, ze moeten weg, dit moet kapot gemaakt, dat niet. Je beoordeelt natuurlijk altijd wel politici op hun handelen en hun vak. Of ze hun vak goed verstaan, of ze tactisch de goede dingen doen. Daar hebben we wel een mening over, maar niet over of het CDA wel bestaansrecht heeft. Daar ga je ook niet over. Ja: Zouden jullie verborgen camera of microfoon gebruiken? Persoonlijke documenten zonder toestemming gebruiken? Mensen betalen als informatie? Jezelf voordoen als iemand anders? Jo: Nee. Nee. Nee. Nee dat is in ons geval bijzonder lastig, maar we hebben een keer geacteerd. Dat was heel spannend om te doen, maar je merkt ook wel weer dat het werkt. Dat was rond de begroting. Dat ging over de lerarensalaris. Dat was een soort conflict. Je had die formatietafel en het kabinet. Dat hebben we toen in een soort reconstructie nagespeeld. Dus ik was Asscher. Dan was Xander Rutte en eigenlijk de formatietafel. En Vincent liep dan heen en weer. Als een soort diplomaat om dat te horen. Wij speelden, we deden om het inzichtelijker te maken van wat zijn nou de emoties die spelen. Dat was op zich wel nieuw, dan doe je je wel even voor als iemand anders. We hadden geen plaksnor op hoor. Ja: En vertrouwelijkheid niet beschermen (van bronnen)? Jo: Van bronnen wel. Maar eh, dat wij bijvoorbeeld we hebben ook een foto laten zien dat Pechtold op zijn balkon zat te roken. Dan kan je ook zeggen… Ja: Dus dat er ook dingen inkwamen die ze niet wilden. Jo: Dat is natuurlijk altijd als je informatie krijgt, dan bescherm je de bronnen. Als ze dat willen en als je dat niet wil dan krijg je de informatie niet. Omdat het gewoon een verslag was, was het niet altijd heel erg op nieuws gericht. Ja: Dus het ging niet om, het brengen van nieuws. Al hadden jullie soms het geluk dat het lukte? Jo: Ja. We werkten natuurlijk ook gewoon voor de andere uitzendingen dus je bent de hele tijd op zoek van wat gebeurt er nou binnen en wat wordt er besloten. En dat komt natuurlijk dan heel snel op internet. En vervolgens zit dat wel in het weekoverzicht/vlog maar het is niet dat we als we een ding hebben, dat we dat gaan proberen stil te houden. Daarvoor was het niet bedoeld. Het is gewoon een overzicht. Het is een beetje zoals mijn kinderen het Jeugdjournaal, die hebben ook een weekoverzicht. Maar dan met tien jaar erbij zeg maar. Ja: In hoeverre waren deze vlog vooral eigen belang? Jo: Lol in je werk hebben is belangrijk. Gaandeweg merk je dat het voor jezelf wel iets brengt. Dat het… dat hadden we van te voren nooit bedacht. Ik zag het eigenlijk als een risico dan een kans. En uiteindelijk is het meer een kans geworden. Ik zat al bij Jinek, maar dat gaf wel een soort extra dynamiek en dat gaf ook wel meer aandacht bij andere media en zo. Dus uiteindelijk is het een kans geworden, maar ik zag het in eerste instantie als een risico. Ja: Dus jullie deelden wel informatie maar waren jullie daarbij ook nog een expert? Jo: Ja ja we gaven wel duiding. Van zo werken dingen. Ja: En, dus het heeft inderdaad als doel gehad, de kijker wat te leren. Jo: Ja. Ja: En qua connectie aangaan met de kijker en een gemeenschap creëren? Jo: Ja dat is wat je zelf leert, als je naar een andere vorm gaat. En naar een ander kanaal als YouTube… de eerste keer… ben je natuurlijk heel erg aan het reageren eronder, Facebook. Mensen plaatsen opmerkingen en stellen vragen, en daar moet je natuurlijk af en toe wat mee doen. Dat kan je niet negeren. Dus ja dat moet je wat mee doen. Maar dat was nog wel grappig, want het was best positief. Want tegenwoordig is Twitter een zure bak ellende, maar ik moet zeggen dat buiten een paar zure reacties dat mensen heel leuk reageerden, dus dat je op een leuke manier contact hebt met je publiek vond ik echt heel positief. Ja: Ja want soms refereren jullie aan de kijkers. Dat is een beetje gaandeweg ontstaan? Jo: Ja ik zag dat Vincent dat deed en die had al wat meer vlogs bekeken en dan zag je oke dit is wat Vincent hier doet. Je moet een soort connectie maken. Ik bedoel leuk dat je kijkt, zoals Vincent, maar het is ook leuk als je kijkt. Het is harstikke leuk als je kijkt. Het is natuurlijk gewoon leuk als mensen kijken. Het is niet gelogen. En als je dat een beetje, dat gevoel, een beetje weet over te dragen. Dus vervolgens ging ik dus die vlogs van Dylen Hagens, daar zag ik ook… hij begroet iedere vlog opent die met iets van ‘hee’ en hij sluit ermee af. Dus je hebt ook of het nou een journalistieke vlog is of een personality vlog, je moet iets herkenbaars hebben. Een zinnetje dat je gebruikt, hoe je begint of afsluit. Een soort herkenbaarheid die structuur ook aangeeft. Dat werkt dus.

161

Ja: Hadden jullie ook nog een soort vaste rolverdeling? Jo: Jawel jawel. Vincent was een beetje de spelverdeler. Omdat Xander en ik altijd wel meer met de inhoud bezig zijn, dus wij waren degenen die ook echt meer vertelden enzo. En Vincent was meer de vragensteller, die stond altijd in het midden en die zij… die altijd naar de filmpjes toe praatte, en daar hebben we nog beeld van. Dus hij was meer de presentator en wij waren meer de verslaggevers en de duiders. Van waarom en wat er gebeurde. Ja: Komt het weer terug? Jo: Ja ik ben dus over drie maanden weg. Maar we zijn wel weer met dingen bezig. Dit is gewoon spontaan ontstaan, dat is best uniek bij de NOS. Ja: Hadden jullie tijd over? Jo: Nee nee. Die montage kost wat tijd. Naja het filmen kan wel tussendoor. Daar kan je wel tijd voor vrijmaken. Maar Vincent had het idee, leuk, de campagne, ik kwam iedere ochtend, normaal als ik op de radio ben zit ik thuis, maar nu hadden we een lijsttrekker, dus de presentatie zat ook in Den Haag. En dan was ik er ook, en dan dit… En Xander was daar om de ochtend journaals te doen, vanuit de studio. Vincent was erbij met filmpjes te monteren en die vond het leuk om ons te laten zien hoe wij… en hoe de lijsttrekkers binnen kwamen. En die is dat gaat doen. Dus die is eigenlijk nadat zijn dienst erop zat. En heeft toen gewoon gebeld naar zo’n sociale media redacteur. Ik heb een vlog gemaakt, ik vind het hartstikke leuk, kijk er naar. En toen was het dus, van zullen we dat gewoon op YouTube opzetten. Toen heeft er nog iemand van de hoofdredactie naar gekeken en toen bestond het. En toen per dag zag je meer views komen. En toen kwam er ook af en toe iets van dit past niet bij de NOS, maar dan bestaat het al. Je kan het niet meer weghalen, want dan wordt dat het nieuws. Het werd natuurlijk steeds succesvoller. Met het bier op het terras, man dat vonden ze spannend. Maar vervolgens zagen ze dat het alleen maar toekwam, en toen was het ‘dat kan binnen de NOS’. Maar nu is het zo groot geworden, nu is het een ding… dan willen ze met ons vergaderen… heel moeizaam. En nu is het vrije karakter wel vanaf. Dus er komt wel iets, maar dat kan dan niet meer spontaan… en dan gelijk, welk format dan… moeilijk moeilijk. Maar goed dat is ook wel het compliment. En als hoofdredactie snap ik ook je moet je eigen mensen beschermen, als wij zouden doorslaan, alleen nog maar met vloggen bezig. En steeds meer Enzo Knol wordt. Daar moet je voor waken. Maar we voelden ons wel een beetje vrije jongens. Ja: Toch even dat biertje op het terras. Jo: Maar het punt is ook, zo is het ook zo. Grappig is, het gekke is, als je de reacties zoals Angela de Jong die vond het helemaal super. En de talkshows vonden het super want het levert gewoon beeld op. Al zet je je zelf helemaal voor lul, dat vinden zij natuurlijk geweldig. Paar van het is een beetje lolligheid. Maar dat heb je ook nodig, het is anders… Dat was wel… ik ga dus naar AVROTROS. Ja: Dus dan ben je er ook niet meer bij betrokken. Jo: Nee. Naja en of het nou uiteindelijk een vlog is. Ook kranten, filmpjes doen het gewoon goed. Goede filmpjes. Maar het kan in vlogvorm zijn, maar kan ook anders. Dus zowel de krant als de omroepen, die hebben een krant en die hebben een klassieke tv en radioprogramma. Maar ze zijn ook op zoek naar speciaal voor internet gemaakte programmatjes. Dat daar een hit kan worden. Commerciële bedrijven kan het geld op leveren, maar bij de NOS is het bereik zo hoog mogelijk houden. En daarvan is die vlog dus een vorm. En in die fase zitten nu alle media bedrijven. Van wat aanslaat… Ja: Uiteindelijk zijn alle vlogs die ik analyseer toch weer gestopt. Jo: Soms gaan mensen bedenken voor jongeren. Dan, daar zijn jongeren… zelfs als het door jongeren bedacht is. Als je iets voor jongeren gaat verzinnen dan is het vaak juist net niet. En wij waren gewoon volstrekt onszelf. We waren niet jong en hip. En de lol die we hadden, was gewoon de lol die we zelf hadden. Dus niet van nu moeten we leuk gaan doen, dit is gewoon hoe met elkaar omgaan. Dan was het echt. Dus dan moeten je niet extra je best gaan doen, want dan bereik je het juist wel. Dat is… het is heel lastig. Ook voor… de NOS. Heel veel mensen, die experimenteren. We gaan een longread… je hebt nu ook steeds meer software die registreert. We zijn natuurlijk ooit begonnen, klassiek. Ik draai een interview met de minister, daar komt 15 seconde van in het dagjournaal. En dan zetten wij als service het hele interview… en dan gingen we gewoon kijken. Dus toen dachten we, online aanwezig zijn is belangrijk en beeld is belangrijk. Maar het is niet gewoon van we hebben het journaal en dan op YouTube dus je zou er wel wat anders voor moeten doen. En vervolgens bleek ook, als je op de NOS site schrijft en je stopt er een quote in. Daar wordt niet op geklikt. Dus het maakt uit waar je in het verhaal schrijft en hoe je het aanschrijft is zo belangrijk. En dat is zo specifieke kennis. En we doen ook wel eens verschillende koppen voor hetzelfde artikel. Het is echt een vak

162 internetjournalistiek. Je moet het vaak ook maar gewoon doen. En dan blijken dingen gewoon de mislukken, en dan moet je ermee stoppen. En soms pas als iets een hit wordt, dan begrijp je het pas. Net als met een vlog. Dat is populair en dan ga je het zelf proberen en dan… Ik vind het wel een boeiende tijd. Ja: En qua dingen van duur, hebben jullie daar van te voren nog heel erg over nagedacht, van hoe lang een vlog dan mag zijn enzo? Jo: Ja het moet natuurlijk niet te lang zijn. Het grappige was dus als mensen klaagden dat het te lang was dan waren dat altijd 50 plussers, die dan op internet hadden gelezen dat online video’s kort moet zijn. Moet je eens kijken hoe lang die van Enzo Knol zijn, maar dat gaat nergens over. Dylan Hagens snap ik dan nog wel een beetje. Over het algemeen blijkt het publiek veel ouder te zijn dan je denkt. Zoals bij 538, is de gemiddelde leeftijd 45 jaar. Niks jong, ze zitten er wel. Maar ook gewoon de bouwvakker die zijn radio aanzet, die zet ook 538 op. Ja: Is het nou puur journalistiek? Jo: Ja ik vind wel dat het pure journalistiek is, maar in de presentatievorm is een light vorm. Een lichte presentatie. Daar kwamen we ook achter, als je dus alleen maar feiten en inhoud op elkaar stamt, dan bereik je de doelgroep niet. Er moet een beetje jubel en jolij tussen zitten, waardoor ze ook gewoon denken ik vind het leuk om naar te kijken. Ja: En zouden deze vlogs of was dat ook enigszins het doel om tegenwicht te bieden aan alle burgerjournalistiek? Jo: Nee, daar hebben we toch geen invloed op. Ja: Maar het speelt wel een beetje bij de NOS, de kijkers mislopen? Niet per se Enzo Knol, maar wel internet. Jo: Ja dat is waarom NOS op 3 is opgezet. De hoofdredactie van NOS, zegt ook vaak, we zijn een publieke omroep en we zijn daarbinnen het nieuws… en we hebben heel veel informatie en die is van de belastingbetaler. En als je dus alleen nog maar op tv gaat zitten of op Radio 1, en dan bereik je veel mensen maar ook heel veel mensen niet. Dus we moeten, het is onze plicht om wat we weten, en wat we ook belangrijk vinden dat mensen dat weten, dat we volwaardig kunnen meedraaien, hoge idealen, en daarom doe je stinkend je best om zoveel mogelijk mensen te bereiken. En dat begon met Twitter, maar nu zitten we ook op Instagram en Snapchat. Overal is de NOS en overal proberen we mensen te bereiken. De website is ook gewoon… die is er voor iedereen. En je hebt nog het Jeugdjournaal. Dat bestaat al 100 jaar bijna. Maar dat is allemaal uitingen om het publiek zo breed mogelijk te houden. Ja: Moeten we dan nog onderscheid maken tussen journalistieke vlogs die aan een journalistieke organisatie zijn verbonden en mensen die het zelf doen? Jo: Ja. Gaandeweg snapte ik wel dat in een vlog mensen het ook leuk vinden als het een beetje over ons ging. Dat hoort er toch bij. Dus als ik dat niet wil, dan moet ik er nu mee stoppen. Want dat is het idee van een vlog, dat je je ook een beetje kan identificeren met de makers. Dat die een beetje jouw vrienden worden. Dan moet je iets van jezelf laten zien. Maar met sommige mensen… heel veel van die vlogs als je naar kinderen kijkt. Dan… gewoon leuk om te vloggen. Kinderen vinden het leuk om te vloggen en te kijken… en als er dan blijkt dat je van een onderwerp verstand hebt… dan kan dat vloggen ineens succesvol worden. Ja: Wat ik me nog afvroeg, over de titels was je daarbij betrokken? Jo: Ja, daar was ik bij betrokken. Ja: Ik vroeg me af hebben jullie daar nog over nagedacht hoe informatief die moesten zijn? Jo: Nee, dat gaat erom dat het moet aantrekken. En je weet dat het publiek dat je wilt bereiken, de gortdroge zakelijke knoppen werkt dan niet. Ja: Maar je zou ook kunnen zeggen als je journalistiek serieus wil zijn, dan moet je een informatieve kop hebben? Jo: Dan moet je niet gaan vloggen. Als je wil dat jouw vlog een succes wordt, wat wil je met je vlog. Ja: Dus jullie gingen voor de clicks? Jo: Ja. Omdat je dat publiek dat je ook wil bereiken, die bereik je niet met wat je anders doet. Die bereik je al. Daar ga je rekening mee houden. Dat is wat anders dan volledig door je knieën gaan en je jezelf verloochenen. Ja: Zaten jullie daar met zijn drieën over te broeden? Jo: Nee dat was meestal op vrijdagmiddag. Dan was Vincent nog aan het monteren, en Xander was er vaak niet op vrijdag. Maar dan ging ik even zitten, en dan was er altijd een redacteur en die schreef het stukje. Met Inge, en met zijn drieën kwam er altijd wel wat leuks uit.

163

Ja: En veel uitspraken die jullie doen, werden vaak opgevolgd door een fragment. Waarom hebben jullie daarvoor gekozen? Jo: Idee van snelle beeldwisseling. En als je iets uitlegt dat je het gelijk ziet. Ja: En ook een soort bewijs dat wat jullie zegt klopt. Jo: Ja ja. Uiteindelijk heb je al de hoofdrolspelers op beeld, dus laat het ook gewoon zien. Dat maakt het een afwisseling in… komt ook gewoon een tempo in. Anders wordt het gewoon weer meneren die tegen een camera zitten te praten. Ja: En jullie hadden ook vaak dat jullie steeds op een vaste plek stonden en daar presenteren. Was dat ook van te voren? Jo: Nee. Dan moet je dus je camera. Dus we hadden een vaste plek waar we de… zie je Buma ook binnenlopen, dat was tegenover de deur van Algemene Zaken. Daar zijn van die elektriciteit dingen. Daar konden we hem gewoon achter zetten. Ja: Was ervoor gemaakt. Jo: Was ervoor gemaakt. Het Binnenhof is heel winderig. Dus daar moest je ook wel echt rekening mee houden. Dus daarom moest je ook een beetje beschutting hebben en het shot moest mooi zijn. En daar bleken een paar plekken voor geschikt te zijn. Soms hebben we uren rondgelopen, daar was te veel licht, daar was… Ja: Ja en qua geluid was het dus wel belangrijk. Maar soms hoor je wel een beetje wind. Jo: Ja inderdaad, maar bij een vlog kan dat dus. Het is minder gepolijst. Maar het is natuurlijk wel zo, dan geluid vaak helemaal omhoog getrokken kon worden in de montage. Bij heel veel mensen thuis is het te zacht, maar hier hebben we professionele montagetechniek. Ja: De omgeving kozen jullie dus op het moment. Jo: Ja het moest wel gerelateerd zijn aan de formatie, en aan de politiek. En we zijn ngo een keer voor die roltrap gaan staan. En soms wil je het Binnenhof laten zien. Dat mensen denken dit is politiek Den Haag. Je gaat niet bij iemand thuis zitten of in Amsterdam. Ja: Jullie hadden een keer ook in de studie gefilmd. Jo: Ja dat was voor het nieuwe decor. Om dat te laten zien aan de mensen. Hoe ziet dat eruit. Gek genoeg vinden mensen dat ontzettend interessant. Dan waren ze doorgaans heel blij. Kennelijk is het ook, dat ze best veel wantrouwen hebben in de media. Dus als ze zien hoe dingen gemaakt worden enzo. Dat is dan wel gewoon belangrijk. Bij de New York Times is dan een vlog… je hebt altijd in de zaterdagbijlage een groot interview, en dan is er een vergadering over welke vragen moeten er dan zijn. En die vergadering wordt dan altijd gefilmd. En daarom is vloggen ook zo nuttig. Bijvoorbeeld de making of de krant kan je iedere dag een heel leuke vlog over maken. En zeker in tijden waarin journalistiek ook in geloofwaardigheid wordt aangetast en natuurlijk maakt journalistiek fouten, dan zijn het dit soort vlogs waarin mensen werken, en dan natuurlijk maken journalistiek fouten. Met de kans van dit soort vlogs dan weten mensen, oh maar zo werkt dat dus. Ik denk dat het dus goed kan werken. Dat het zo wordt gemaakt, en dan zijn er mensen die het belachelijk vinden maar die vonden dat toch al. Ik denk die vorm van transparantie dat het heel belangrijk is. Ik denk zelfs eigenlijk voor de journalistiek, als je het hebt over de vlogs, waar een soort dagboek-achtigs in zit, dat het leent zich voor bepaalde projecten, maar ook je eigen bereik. Laten zien hoe je werkt. Daar is een vlog echt bijzonder geschikt voor. Ja: Het biedt de journalist mogelijkheden. Jo: Ja absoluut. [..] Ja als je al lang bij de NOS werkt, zoals Xander, altijd strak in het pak, zien er altijd goed uit. Komen gewoon in 98% van de keren goed uit hun woorden, dat geeft je dus kennelijk iets robotsachtigs. Dus zoals de NOS is ook wel als water uit de kraan. Het is er en pas als het er niet is worden mensen boos. Zoals Telegraaflezers houden echt van hun krant. Dat hebben de NOS-lezers niet. Wij zijn best afstandelijk. Mensen kunnen het heel erg waarderen. Als de NOS het zegt is het goede informatie, maar ze zeggen nooit van leuk als… appeltaart komt eten. Maar dat mensen een beetje van je houden is toch wel belangrijk. Gewoon voor je draagvlak he. En dat was wel grappig Angela de Jong begon erover te schrijven. Omdat het, NOS en humor, we worden toch gezien als de Duitsers van de Nederlandse media. Heel afstandelijk. Pas gaandeweg snapte ik pas waarom mensen erop reageerden, en oja wij zijn best wel een afstandelijke meneer. En dat er dus dingen bij de NOS worden gemaakt, waarom je kan lachen, was wel heel bijzonder. Daarom viel het ook heel erg op in de mediawereld. Net als de NOS nu zelf zegt Formatievlogger Joost Vulling die stapt over naar EenVandaag. Een collega zij al, je hebt 20 jaar gewerkt voor de NOS en dan word je hier dus gereduceerd tot een vlogger. Maar de journalisten zelf vinden het interessant, want het is nieuw. En de Kamerleden vinden het interessant, er zijn er ook twee die hebben zelf een vlog gemaakt. En als je het echt goed wil doen is het heel veel werk. Ik deed het erbij, Xander ook.

164

Vincent, de montage-dag dat deed hij meestal in de vrije tijd erbij. Als je een vlog zo wil maken, met zoveel beeldwisselingen en muziek, dat is zoveel werk. Ja: Ja dan zie je wel dat het heel goed is, en tegelijkertijd heel losjes. Jo: Ja dat komt door de camera. Ja het beeld is niet de kwaliteit dat je gewend bent, het kader is anders. Maar de montage is juist heel professioneel. Dat is natuurlijk iets dat je als je audiovisueel-medium kan. Voor een krant zou dit, om iemand te vinden met deze montageskills, plus aanvoelen wat journalistiek daar in moet, is voor een krant veel lastiger. Dat is echt kennis dat ze moeten kopen, en wij hebben dat natuurlijk gewoon in huis. Terwijl ik het juist heel erg de kranten wil aanraden. Neem mensen mee in het maakproces. Mensen vinden het zo leuk om een kijkje achter de schermen… terwijl we natuurlijk ook wel eens, dat Xander zo’n tas liet zien. Kijk met deze tas kunnen we gewoon in de huiskamer van iedereen. Dat laat je nauwelijks zien. Heel veel mensen… Ik snap ook wel dat mensen het interessant vinden. Het blijft toch een raadsel. Je ziet mensen daar en die komen dan bij je thuis op beeld. […] Sommige mensen verwarren journalistiek met serieusheid, niet dat journalistiek cabaret is. Waarom moet je altijd een soort boosachtig of zwoel de camera inkijken. En heel bombastisch dingen vertellen. Dat doe je thuis ook niet. Maar dat is een soort. Dan denk je, uiteindelijk gaat het om de overdracht van informatie. En daar kan humor een (transport)middel bij zijn. En als het werkt waarom niet. Maar dat merk ik wel bij de echte oudere generatie journalisten. Die vinden dit soort dingen niks. En dat snap ik ook wel. Maar het is ook wel een soort gekke verwarring… […] Je verloochend echt niet je eigen principes maar door een andere presentatievorm bereik je weer de mensen die je kwijt was geraakt.

165