Palaeohistoria

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Palaeohistoria PALAEOHISTORIA ACTA ET COMMUNICATIONES INSTITUTI ARCHAEOLOGICI UNIVERSITATIS GRONINGANAE 61/62 (2019/2020) University of Groningen / Groningen Institute of Archaeology & Barkhuis Groningen 2021 Editorial staff P.A.J. Attema, E. Bolhuis, R.T.J. Cappers, P.D. Jordan, F. Kramer (Editorial Coordinator), M.A. Los-Weijns, S. Needs-Howarth (Copy Editor), D.C.M. Raemaekers, S. Voutsaki Drawing office S.E. Boersma, E. Bolhuis (Coordinator), M.A. Los-Weijns, S. Tiebackx Address University of Groningen Groningen Institute of Archaeology Poststraat 6 9712 ER Groningen The Netherlands [email protected] Website www.palaeohistoria.nl DOI: https://doi.org/10.21827/5beaafbcc2bf2 Publisher’s address Barkhuis Kooiweg 38 9761 GL Eelde The Netherlands [email protected] www.barkhuis.nl Typesetting Hannie Steegstra Cover design S.E. Boersma Cover A decorated Late Postclassic Mixtec human skull from Teotitlán del Camino, Oaxaca, Mexico, possibly dating to c.1400–1520 CE. The type of adhesive used to affix the mosaic to the skull raised some doubts about the authenticity of the object. Photo P. Erdil. (Collection Nationaal Museum van Wereldculturen. Coll.No. RV-4007-1.) ISSN 0552-9344 ISBN 9789493194298 Copyright © 2021 Groningen Institute of Archaeology, University of Groningen, the Netherlands. All rights reserved. No part of this publication or the information contained herein may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronical, mechanical, by photocopying, record- ing or otherwise, without prior written permission from the Groningen Institute of Archaeology, University of Groningen. Although all care is taken to ensure the integrity and quality of this publication and the information herein, no reponsibility is assumed by the publishers nor the authors for any damage to property or persons as a result of operation or use of this publication and/or the information contained herein. Contents In memoriam Piet Kooi W.A.B. van der Sanden ........................................................................................................... 1 Bibliography of Piet Kooi Kirsten van der Ploeg ............................................................................................................... 5 In memoriam Harm Tjalling Waterbolk Archaeologist with a passion for nature and landscape J. Bazelmans & J. Kolen ............................................................................................................9 Bibliography of H.T. Waterbolk .............................................................................................. 16 Super interesting black hole? The micromorphology of organic materials in a Mesolithic hearth pit feature from the site of Soest-Staringlaan (the Netherlands) D.J. Huisman & L.A. Tebbens .................................................................................................. 27 Fossilized fashion and social sparkle Dutch Bronze Age bracelets in context S. Arnoldussen & H. Steegstra ................................................................................................43 A pilot study on coarse ware ceramic fabrics from the Ayios Vasileios Survey Project (Greece) G.J.M. van Oortmerssen & C.W. Wiersma ............................................................................... 111 Tracing the Final Bronze Age–Early Iron Age transition Groningen Institute of Archaeology settlement excavations in the Sibaritide, 2018-2019 P.M. van Leusen & F. Ippolito ............................................................................................... 141 Grave goods from Sveta Lucija (Slovenia) in Groningen (the Netherlands) Contextualising old study collections Albert J. Nijboer .................................................................................................................. 169 Terra sigillata in southern Latium The evidence from the Pontine Region Project, 1987-2014 G.W. Tol, T.C.A. de Haas & P.A.J. Attema .............................................................................. 203 Isolated and backward Westerwolde (Groningen, the Netherlands)? A confrontation of archaeological and historical data from the Middle Ages in a wider geographical context Henny A. Groenendijk & Remi van Schaïk ............................................................................273 Radiocarbon-based investigations into the authenticity of Mesoamerican artefacts in museum contexts P. Erdil, M. Kuitems, M. Berger & M.W. Dee .......................................................................... 345 DOI: https://doi.org/10.21827/602fcb460bb9b Fossilized fashion and social sparkle Dutch Bronze Age bracelets in context S. Arnoldussen & H. Steegstra Groningen Institute of Archaeology, University of Groningen Abstract: This contribution deals with the bronze bracelets found in the Netherlands that are datable between the Late Neolithic and the Middle Iron Age (n=176). We study their context (hoards, funerary contexts, settlements and stray finds), and we relate the specifics of their form and decoration to regional and supraregional traditions. First, we study their role as social signifiers (in recon- structions) of prehistoric identities across those scales, discussing how particular Bronze Age ‘costumes’ or ‘ornament sets’ may have been kept from graves and deposited in alternate ways. Then, we study later prehistoric arm-rings for their potential to indicate the scale, orientation and longevity of supraregional contact networks into which the later prehistoric communities of the Netherlands were integrated. Keywords: bracelets, arm-rings, costume, Bronze Age, Iron Age, contact networks. 1. Introduction: Why arm-rings? already brings us somewhat closer to particular Bronze Age personae and the social implications of bronze In previous recent articles that showcased parts of the artefacts. Yet, the often all-too-simple equating of such Netherlands Bronze Age Catalogue (NBAC; started by grooming tools with male warrior identities1 could sig- J.J. Butler) of bronze artefacts, we have published tools, nal that, again, a large part of prehistoric communities such as socketed knives (Butler et al. 2011/2012) or sick- is left undiscussed. If we wish to target the role of bronze les (Arnoldussen & Steegstra 2016), and toilet sets, com- artefacts in the construction of female Bronze Age iden- prising razors or tweezers (Arnoldussen & Steegstra tities2 in what is now the Netherlands, ornaments, such 2018). Whereas such studies have proven their merit as arm-rings (or bracelets), can play an important role. in terms of the typological and technical properties of In a series of articles on Bronze Age dress, costume these sets of artefacts, particularly for the tools (knives, and identity, Sørensen (1997, 2010, 2013) has argued how sickles), we feel that understanding those objects in bronze ornaments (in tandem with fabrics and gar- relation to Bronze Age persons – gauging their salience ment additions) (Sørensen 2010: 57, Fig. 6.1) were used in social praxis rather than in functional terms – was to map narratives of the social body onto physical bod- difficult. For razors and tweezers, for example, their ies, accentuating bodily form, function3 and social cues usage in creating and changing (particular type(s) of) (Sørensen 2010: 55-6; Nordez 2017: 12, 2019). The fact that bodily appearance (Arnoldussen & Steegstra 2018) many ornaments, among which arm-rings, are worn on 1 See, for example, Sørensen 1989: 459; Jockenhövel 2003: 138; Steuer 2003: 13; Harding 2008: 192; Rebay-Salisbury 2017: 41; Arnoldus- sen & Steegstra 2018: 13. 2 As with the razors and tweezers discussed above, the number of Dutch inhumations with assigned biological sex that have been found with such ornaments is insufficient to fully warrant the gender binary suggested (cf. Sørensen 1997: 101), but their exclu- siveness is clear, and research elsewhere (e.g. Laux 1971: 173; 2015: 4-9; 2017: 30, 384; Pászthory 1985: 2; Wels-Weyrauch 1989; Neu- gebauer 1991; cf. Sørensen 1997: 100) has shown the strength of the association between arm- and leg-ring ornaments and female identity (but see Sørensen 2010: 59; Laux 2015: 9-11). 3 This is explicitly also taken to include limited bodily movement, such as with big neck ornaments (cf. Sørensen 2010: 56) or chained-linked leg-rings (cf. Pirling 1980: Taf. 53; Paszthory 1985: 31; Sørensen 1997: 109, Fig. 6, 2010: 58, Fig. 6.4). Palaeohistoria 61/62 (2019/2020), 43-110 44 S. Arnoldussen & H. Steegstra the lower extremities, renders them easily visible and audience of onlookers (Roberts 2007: 150). Regionally suitable media for social messaging. The visibility of restricted types of ornaments (e.g. Haarknoten fibu- arm-rings – even without removing clothing – can sig- lae or Sussex loops; Sørensen 1997: 104; Roberts 2007: nal their importance in sending various social cues (cf. 143; Laux 2017: 34; Nordez 2017: 272-5, 471, Fig. 301), as Sørensen 1997: 104, 110; Roberts 2007: 146, 149; Nordez well as regionally distinct patterns in ornament place- 2017: 19-20). Nordez (2017: 20) aptly characterized this ment in graves (Wels-Weyrauch 1989), suggest that as an interpersonal, cultural, corporeal language4: locality could be expressed in this way. Yet, it prob- ably was not limited to this. Social stages or standing Les parures véhiculent donc, dans de nombreux cas, une (e.g. menarche, (openness to) romantic partnerships, quantité importante d’informations au sujet de l’indivi- supraregional or elite affiliations), could as easily be du paré.
Recommended publications
  • Viability of Ground Beetle Populations in Fragmented Heathlands
    Viability of ground beetle populations in fragmented heathlands Henk de Vries Promotoren: Dr. L. Brussaard Hoogleraar in de Bodembiologie Dr. W. van Delden Hoogleraar in de Populatiegenetica Rijksuniversiteit Groningen Co-promotor: Dr. Th. S. van Dijk Universitair docent Biologisch Station Wijster Viability of ground beetle populations in fragmented heathlands H. H. de Vries Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor op gezag van de rector magnificus van de Landbouwuniversiteit Wageningen, Dr. C. M. Karssen, in het openbaar te verdedigen op woensdag 30 oktober 1996 des namiddags te vier uur in de Aula. t/)H cs"ic>zy>b LANDïîOUVV UXI VERSIT3T T ISBN 90-5485-586-X Printed on Challenger, 100% recycled paper This thesis has been accomplished at: Biological Station Wijster Wageningen Agricultural University Kampsweg 27 9418 PD Wijster The Netherlands Abstract Numbers of ground beetle species that are characteristic for heathlands were negatively associated with area, whereas this relationship was not found for the total number of ground beetle species or for unspecialised ground beetle species. In particular the number of heathland species with low dispersal ability was strongly related to area. Transplant experiments showed that some heathland species with low dispersal ability experienced reduced habitat quality in small habitats, whereas for others at least part of the unoccupied areas were of sufficient quality for successful reproduction. From the presence of occupied as well as unoccupied habitats and from knowledge on its possibilities for dispersal, it is inferred that Pterostichus lepidus lives in metapopulations with continuously and discontinuously occupied patches. Using allozymes, high levels of genetic variation were found in P.
    [Show full text]
  • Drentsch Dagblad : Officieel Orgaan Voor De Provincie Drenthe
    3e JAARGANG No. 622 " ZATERDAG 10 JUNI 1944 Abonnementsprijs: f 2.85 per 3 mnd.; Incasso- Advertentietarief, voor de Provincie Drenthe: voor kosten inbegrepen (bU vooruitbetaling). gewone adv. I—lo mm f I.—, elke mm meer 10 cent. DRENTSCH DAGBLAD Rubriek kleine advert.: I—lo mm f 0.60, elke mm Advertenties moeten 's avonds voor den verschijndag et.; personeel gevr. en aangeb. 1-10 mm t 0.50, in bezit zi)n Uitgevers. meer 6 van de Adres: BUREAU elke mm meer S et Familieberichten I—3o mm t 2.10, DRENTSCH DAGBLAD MEPPEL elke mm meer ? et. Voor bulten de Prov. Drenthe: Postrekening No. 272500 —ten name va» S.V. De advertenties I—lo mm I 1.20, elke mm Agrarische Meppel. alle soorten Pers te meer 12 cent Bi) abonnement speciaal tarief. Officieel orgaan voor de provincie Drenthe Redactie- en Administratie-adres: Bureau Drentsch Dagblad Meppel " Telefoon 2245—2246 " Bijkantoren te: Assen, Nieuwe Hulzen 12, tel. 3082; Emmen, Noorderstr. 1, tel. 342 " Steeds meer gevangenen gsnhoofd van Normandië zeer zwaar KEURINGEN EERSTE PHAZE DER INVASIE Berlijn, 8 Juni (D.N.8.). De Woens- zijn. Dit was echter te verwachten. dagavond in het gebied ten Zuiden Een correspondent aan boord van Het f^-Ersatzkommando deelt mede: ledere gezonde Nederlander kan zich Precies oordeel over het verloop nog niet mogelijk. van Le Havre opnieuw in den rug het Amerikaansche transportschip aanmelden, teneinde gekeurd te worden voor de XVaiien-ff, f^-Wachtbataillon Thomas Jefferson verklaart, dat de Nieuwe landingen worden verwacht. niet van de oprukkende Duitsche forma- in Amersfoort, Landstorm Nederland, Kriegsmarine en de Germaansche ff in Toestand ties neergelaten vijandelijke lucht- weersomstandigheden den aanval- Nederland.
    [Show full text]
  • Template Filtered
    De Minhaar Kavel 2 Papenvoort Vraagprijs € 265.000,- v.o.n. HuitingSchoon Lauwers 14 9405 BL Assen Tel: 0592-390321 E-mail: [email protected] Website: www.huitingschoon.nl Omschrijving Wat een fantastische kans om volledig energieneutraal te wonen in het prachtige buitengebied van Rolde!! De getoonde schets is een voorbeeldwoning op de locatie. U heeft alle keuzevrijheid om binnen het bestemmingsplan uw eigen woning te ontwerpen!! Direct tegen de staatsbossen van Gasselte, Borger en Grolloo gelegen bouwkavel van maar liefst 2.667 m² waar u uw eigen droomhuis kunt gaan bouwen. Vanuit de woning heeft u een vrij uitzicht over de landerijen en bent u direct in de bossen waar u uren lang kunt ronddolen. In de directe omgeving vind u ruiterpaden, mountainbikeroutes, het Gasselterveld met zijn azuurblauwe water, heidevelden, vennen en alles wat Drenthe zo mooi maakt om te wonen en te leven. Daarnaast liggen de plaatsen Rolde, Grolloo en Borger op korte afstand zodat ook alle voorzieningen voor handen zijn. Papenvoort is een klein dorpje met een mooie gemeenschapszin en daardoor zult u zich snel thuis gaan voelen op deze plek. De bouwkavels zijn ontstaan vanuit een Ruimte voor Ruimtetraject. De voormalige melkveehouderij die op deze plek heeft gestaan is gestaakt, de gebouwen zijn gesloopt en hierdoor is er ruimte gekomen voor deze 2 prachtige woonkavels. In het kader van deze regeling is het bestemmingsplan aangepast en kan er nu gewoond gaan worden. Binnen dit bestemmingsplan mag in hoofdlijnen het volgende worden gerealiseerd: - Maximale oppervlakte woning: 150m² - Maximale oppervlakte bijgebouw: 100m² - Totaal te bebouwen oppervlakte: 250m² - Woning dient met de nokrichting haaks op de straat te komen staan - 1 bouwlaag met kap - Kavels dienen ingepast te worden conform inpassingsplan De Minhaar Kavel 2 0 ong - Papenvoort Op basis hiervan zijn dus veel mogelijkheden om uw woning te ontwerpen en te bouwen.
    [Show full text]
  • Besluitenlijst B&W
    Besluitenlijst B&W Datum 16-02-2021 Voorzitter de heer Anno Wietze Hiemstra Agenda De agenda wordt vastgesteld. Vaststelling B&W besluiten De besluitenlijst wordt vastgesteld. Uitnodigingen De uitnodigingen worden besproken. Beslissing op bezwaar Wob-verzoeken inzake bushalte Annen Het college besluit: 1. Conform het advies van de Commissie van advies voor de bezwaarschriften, het bezwaarschrift van bezwaarmaker gegrond te verklaren; 2. Bezwaarmaker via een brief op de hoogte te stellen van het besluit. Wabo VTH-programma 2021 Het college besluit: 1. In te stemmen met het Wabo VTH-programma 2021 team Backoffice; 2. De raad schriftelijk via een brief kennis te laten nemen van het Wabo VTH-programma 2021 inclusief Jaarprogramma 2021 Regionale uitvoeringsdienst Drenthe; 3. Gedeputeerde Staten van de provincie Drenthe via een brief kennis te laten nemen van het Wabo VTH-programma 2021 backoffice. Voorontwerp bestemmingsplan "Parapluplan geluidzone Avebe". Het college besluit: 1. In te stemmen met het voorontwerp bestemmingsplan "Parapluplan geluidzone Avebe"; 2. Bij de voorbereiding van dit bestemmingsplan in principe af te zien van inspraak op grond van de Inspraakverordening; 3. De brieven vast te stellen en verzenden. Vaststelling wijzigingsplan Papenvoort 13 Het college besluit: 1. Het bijgaande wijzigingsplan ‘Buitengebied, Papenvoort 13 Papenvoort’ vast te stellen; 2. Het bijgaande besluit hogere grenswaarde Wet Geluidhinder ‘Woningbouw De Minhaar Papenvoort’ vast te stellen. Brief sportverenigingen Rolde Het college besluit om de uitgaande gewijzigde brief van het college als reactie op de binnengekomen brief van diverse sportclubs uit Rolde vast te stellen en te verzenden. Uitvoeringsagenda Toekomst Vakantieparken Aa en Hunze 2021-2022 Het college besluit: 1. De Uitvoeringsagenda Toekomst Vakantieparken 2021-2022 vast te stellen, inclusief de voorgestelde verdeling van het beschikbare budget van € 300.000,-- voor 2021; 2.
    [Show full text]
  • Aanstreekelijk Aa En Hunze
    Annerveenschekanaal Aanstreekelijk 5 23 Aa en Hunze Schipborg 4 Eexterveen Annen 9 2 Ontdek 3 Anloo 10 Aa en Hunze Gasteren Eexterzandvoort 17 Gieterveen en alle heerlijke Eext 8 streek producten! Gieten 16 13 Balloo 7 Gasselternijveen 6 14 15 21 Rolde 22 Gasselte 20 Nooitgedacht 11 Eldersloo 12 Marwijksoord > 19 Stippel zelf een leuke route uit en Amen 18 laad je fietstas vol met heerlijke 1 Grolloo streekproducten van onder­ nemers uit de gemeente. Geniet ondertussen van het mooie Aa en Hunze. Veel plezier! Scan de QR­code voor een gedetailleerde kaart en twee voorgestelde routes. 1 Het Ielgat honing en alles voor de imker Amen 35, 9446 PA Amen di. wo. do. 10.00 ­ 17.00 ROUTE 1 ROUTE 2 2 De Moalderij grutterswinkel met ouderwets snoep­ 5 Plantenbieb goed, groenten, fruit, wijn, bier en brood tuinplanten Annerweg 35 / 9467 PB Anloo Eppinge 17 / 9654 PL wo. t/m vr. 11.00 ­ 17.30 & Annerveenschekanaal za. 10.00 ­ 16.00 6 De Balloohoeve 3 Melktap Anloo vlees van eigen koeien, Drentse Aa zuivel, rauwe melk, zuivelproducten, eieren, winkel met biologische producten en pannenkoek mixen en in de zomer zelfgemaakt boerenijs. boerenijs Balloo 52 / 9458 TC Balloo Anderenseweg 2 / 9467 PG Anloo ma t/m za 9.00 ­ 17.00 uur, zo 10.30 ­ 17.00 ma. t/m zo.08.00 ­ 20.00 7 Schaapskooi Balloo 4 De Kudde van Anloo/ herders van Balloo, lamsvlees van Landwinkel De Grazerij Drentse Heideschaap en wolatelier natuurvlees, zuivel, chutney’s en Crabbeweg 2 / 9458 TE Balloo lekkernijen Wolatelier ma. t/m zo.
    [Show full text]
  • Document (Projectcode – Volgnummer
    GEMEENTE PLANNAAM GEMEENTE AA EN HUNZE REACTIENOTA OVERLEG EN INSPRAAK VOORONTWERPBESTEMMINGSPLAN BUITENGEBIED AA EN HUNZE Reactienota overleg en inspraak voorontwerpbestemmingsplan buitengebied Aa en Hunze Code 070109 / 17-11-15 GEMEENTE AA EN HUNZE 070109 / 17-11-15 REACTIENOTA OVERLEG EN INSPRAAK VOORONTWERPBESTEMMINGSPLAN BUITENGEBIED AA EN HUNZE INHOUDSOPGAVE blz 1 INLEIDING 1 2 OVERLEGREACTIES 2 2.1 Algemeen 2 2.2 Nederlandse Gasunie 3 2.3 Waterschap Hunze en Aa’s 5 2.4 LTO Noord 6 2.5 Natuur en Milieufederatie Drenthe 15 2.6 Provincie Drenthe 23 2.7 NAM 33 2.8 Gemeente Midden-Drenthe 34 3 INSPRAAKREACTIES ALGEMEEN/THEMATISCH 36 3.1 Recron 36 3.2 Windenergie 43 3.3 Overige 65 4 INSPRAAKREACTIE PER VOORMALIGE GEMEENTE 69 4.1 Voormalige gemeente Gasselte 69 4.2 Voormalige gemeente Gieten 96 4.3 Voormalige gemeente Anloo 117 4.4 Voormalige gemeente Rolde 192 5 AMBTSHALVE WIJZIGINGEN 211 5.1 Algemeen 211 5.2 Voormalige gemeente Gasselte 211 5.3 Voormalige gemeente Gieten 212 5.4 Voormalige gemeente Anloo 215 5.5 Voormalige gemeente Rolde 216 070109 blz 1 1 INLEIDING Het voorontwerpbestemmingsplan buitengebied Aa en Hunze heeft vanaf 6 november 2014 tot en met 1 februari 2015 ter inzage gelegen voor inspraak. Tevens is in deze perio- de het plan toegezonden naar de overlegpartners in het kader van het vooroverleg artikel 3.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening (BRO). In de onderhavige reactienota overleg en inspraak zijn alle binnengekomen reacties sa- mengevat en beantwoord. Tevens is aangeven of en op welke wijze de reacties aanleiding geven tot aanpassen van het bestemmingsplan.
    [Show full text]
  • Lijn 21 Van Emmen Naar Assen Maandag T/M Vrijdag Normale Dienstregeling
    Lijn 21 van Emmen naar Assen maandag t/m vrijdag normale dienstregeling Ritnummer: 1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 Station, Emmen V 05:39 06:44 07:40 08:42 09:42 10:42 11:42 12:42 13:42 14:39 15:39 16:39 17:41 18:44 19:44 Weerdingerstraat, Emmen 05:40 06:45 07:41 08:43 09:43 10:43 11:43 12:43 13:43 14:40 15:40 16:40 17:42 18:45 19:45 Frieslandweg, Emmen 05:40 06:45 07:42 08:44 09:44 10:44 11:44 12:44 13:44 14:41 15:41 16:41 17:43 18:45 19:45 N376, Noord Sleen 05:46 06:51 07:48 08:50 09:50 10:50 11:50 12:50 13:50 14:48 15:48 16:48 17:50 18:51 19:51 DeKibbelveen,Voshaar,SlenerwegSportparklaan, Kibbelkoele, Noord 79,86,80, Noord Schoonoord Schoonoord NoordSleen Sleen Sleen 05:51 06:56 07:53 08:55 09:55 10:55 11:55 12:55 13:55 14:53 15:53 16:53 17:55 18:56 19:56 Centrum, Schoonoord 05:51 06:56 07:53 08:55 09:55 10:55 11:55 12:55 13:55 14:53 15:53 16:53 17:55 18:56 19:56 TramstraatEllertDeEeserstraat, Tip, en Schoonoord Brammert, 43, De SchoonoordKiel Schoonoord 05:54 06:59 07:56 08:58 09:58 10:58 11:58 12:58 13:58 14:57 15:57 16:57 17:59 18:59 19:59 Noorderweg,RolderstraatHoofdstraatEllertshaar,Olle Hullenweg, Ellertshaar 38, 57,Schoonoord SchoonlooSchoonoordSchoonoord 05:58 07:03 08:00 09:02 10:02 11:02 12:02 13:02 14:02 15:01 16:01 17:01 18:03 19:03 20:03 Rotonde, Schoonloo 05:59 07:04 08:01 09:03 10:03 11:03 12:03 13:03 14:03 15:02 16:02 17:02 18:04 19:04 20:04 HoofdstraatTienmaatsweg,Uteringsweg,Meerkampsweg,Rotonde, Grolloo 4, Grolloo Schoonloo Grolloo Grolloo 06:02 07:07 08:05 09:07 10:07 11:07 12:07 13:07 14:07 15:06 16:06
    [Show full text]
  • Megalithic Research in the Netherlands, 1547-1911
    J.A. B A KKER Megalithic Research in the Netherlands The impressive megalithic tombs in the northeastern Netherlands are called ‘hunebedden’, meaning ‘Giants’ graves’. These enigmatic Neolithic structures date to around 3000 BC and were built by the Funnelbeaker, or TRB, people. The current interpretation of these monuments, however, is the result of over 400 years of megalithic research, the history of which is recorded in this book. The medieval idea that only giants could have put the huge boulders of which they were made into position was still defended in 1660. Others did not venture to MEG explain how hunebeds could have been constructed, but ascribed them to the most I ancient, normally sized inhabitants. 16th-century writings speculated that Tacitus was N THE NETHE referring to hunebeds when he wrote about the ‘Pillars of Hercules’ in Germania. A Titia Brongersma is the first person recorded to do excavations in a hunebed, in LITHIC RESE 1685. The human bones she excavated were from normally sized men and suggested that such men, not giants, had constructed the hunebeds. Other haphazard diggings followed, but much worse was the invention of stone covered dikes which required large amounts of stone. This launched a widespread collection of erratic boulders, which included the hunebeds. Boundary stones were stolen and several hunebeds R were seriously damaged or they vanished completely. Such actions were forbidden in L an 1734, by one of the earliest laws protecting prehistoric monuments in the world. ar DS From the mid 18th century onwards a variety of eminent but relatively unknown CH researchers studied the hunebeds, including Van Lier (1760), Camper and son (1768- 1808), Westendorp (1815), Lukis and Dryden (1878) and Pleyte (1877-1902).
    [Show full text]
  • TOELICHTING Buitengebied GEMEENTE AA EN HUNZE
    TOELICHTING BESTEMMINGSPLAN Buitengebied GEMEENTE AA EN HUNZE Opdrachtnummer : 60.01 IDnr. : NL.IMRO.1680.BUITENGEBIED-OH01 Datum : juni 2018 Onherroepelijk d.d. : 9 mei 2018 mRO b.v. • Leeuwenveldseweg 16H • 1382 LX • Weesp • 033 461 43 42 • [email protected] • www.mro.nl ONHERROEPELIJK BESTEMMINGSPLAN BUITENGEBIED Bij besluit van 29 september 2016 heeft de gemeenteraad van Aa en Hunze het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ vastgesteld. Tegen dit besluit is door 7 appellanten beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling). Op 9 mei 2018 heeft de Afdeling uitspraak gedaan over de ingestelde beroepen (zaaknr. 201609974/1/R3 en ECLI:NL:RVS:2018:1576). Drie beroepen zijn gegrond verklaard, drie beroepen zijn ongegrond verklaard en één beroep is niet-ontvankelijk verklaard. De uitspraak is opgenomen als bijlage 11 bij de plantoelichting. Vanwege de drie gegrond verklaarde beroepen heeft de Afdeling het vaststellingsbesluit van de gemeenteraad op drie onderdelen vernietigd: 1. de gronden waarop het bij besluit van 22 september 2016 vastgestelde rijksinpassingsplan "Windpark De Drentse Monden en Oostermoer" betrekking heeft; 2. het plandeel met de bestemming "Natuur" en de dubbelbestemming "Waarde- Archeologie 5" ter plaatse van het perceel Hoogte der Heide 8 te Gasselte; 3. het plandeel met de aanduiding "detailhandel" ter plaatse van het perceel Gieterweg 30 te Gasselte. Alle overige onderdelen van het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ zijn in stand gebleven. Daarmee is het plan voor het overgrote deel overeind gebleven en onherroepelijk in werking getreden. Beroep daartegen bij de Afdeling is niet meer mogelijk. De Afdeling heeft de gemeenteraad van Aa en Hunze opgedragen om binnen vier weken na verzending van de uitspraak ervoor zorg te dragen dat de drie vernietigde onderdelen worden verwerkt in het elektronisch vastgestelde plan dat te raadplegen is op de landelijke voorziening, www.ruimtelijkeplannen.nl.
    [Show full text]
  • Over Deze Route Afstand: 39,8 Km Land: Nederland Provincie: Drenthe Plaats: Schoonloo Geschikt Voor Scootmobiels: Nee Route Afko
    Over deze route Afstand: 39,8 km Land: Nederland Provincie: Drenthe Plaats: Schoonloo Geschikt voor scootmobiels: nee Route Afkortingen P = ANWB-paddestoel; Y = ANWB-wegwijzer Start: Recreatiecentrum 'De Tien Heugten' Westdorperstraat 29 Schoonloo. Routebeschrijving: 1. Verlaat de camping en ga over het fietspad bij Y 15132/1 langs de camping richting Rolde. 2. Op het kruispunt bij P 23369 rechtdoor richting Grolloo. 3. Weg oversteken en rechtsaf over het fietspad, richting Grolloo/Rolde. 4. Na 1,7 km linksaf slaan (Uteringsweg) en even later rechtsaf (Heetlagendijk). 5. Op driesprong: rechtdoor (Heetlagendijk blijven volgen). 6. U bent in Grolloo. 7. Bij Y 9478/1 linksaf richting Amen/Hooghalen (Zuiderstraat). 8. Bij Y 9477/1 rechtsaf (Amerweg). 9. Bij P 24907 linksaf richting Ekehaar (Vredenheimseweg). 10. Even later ziet u links kampeerboertderij "De Kleverpark Hoeve". 11. Op kruispunt bij P 24904 rechtdoor richting Ekehaar/Assen. Tip: U rijdt nu op de ANWB Roldertorenroute. (aanbevolen voor een dagtocht). 12. Het fietspad van betonblokken volgen, evenwijdig aan de zandweg. 13. Bij P 24903 rechtsaf richting Ekehaar/Assen over een smal fietspad. U verlaat de Roldertorenroute. 14. Even later rijdt u langs het Deurzerdiep. 15. Aan het einde van het fietspad bij P 24902 linksaf richting Ekehaar enz. Over brug. 16. Op driesprong bij P 24901 rechtsaf richting Ekehaar/Assen (Oal Diek). U hebt nu ongeveer 10 km gereden. 17. U bent nu in Ekehaar. U komt langs Galerie "De Kiekkast". 18. Einde weg bij P 24900/001 rechtsaf richting Rolde/Assen. 19. U passeert rechts de bekende theaterboerderij "Het Hek van de Dam". 20.
    [Show full text]
  • Varen in Drenthe
    Dit is de plek... waar je natuurlijk vaart Wuivende rietkragen en rusteloos zwevende libellen. Een meerkoet neemt een duik. In de verte hoor je ganzen gakken. Weelderige natuur tussen wal en schip. Even verderop leg je aan en geniet je van een kop koffie bij het paviljoen. De Drentse vaarwegen voeren je naar de meest idyllische plekjes. We wensen je een natuurlijke vaart! Drentse regio’s en waterwegen Zuidwest Drenthe: Drentse Hoofdvaart, Turfroute en Hoogeveensche vaart Drentsche Aa: Zuidlaardermeer en Drentsche Aa Zuidoost Drenthe: Verlengde Hoogeveensche vaart, Bladderswijk en Stieltjeskanaal Hondsrug/Hunzevallei: Beekdallandschap Hunzevallei Drentse Hooglanden: De Witte Wijk, vennen, veentjes en zwemplassen Kop van Drenthe: Noord-Willemskanaal, Leekstermeer Meer informatie www.drenthe.nl/varen www.touristinfodrenthe.nl www.beeldschoonwater.nl Van wal! Deze brochure bevat een schat aan informatie voor de vaarrecreant. Allereerst natuurlijk praktische informatie over bruggen, sluizen en voorzieningen. Maar ook tal van nuttige tips, interessante wetenswaardigheden én de leukste adresjes. De provincie Drenthe is in deze brochure opgedeeld in zes regio’s, zodat je makkelijk de informatie vindt over het gebied waarin je vaart. De zes regio’s staan hiernaast afgebeeld en worden in de volgende hoofdstukken belicht. We wensen je een onvergetelijke vaart! Over kalm kabbelend water door Drenthe Over kalm kabbelend water glijd je door een steeds wisselend decor. Dwars door ongerepte natuur en tot in het centrum van levendige steden. Door bossen, heidevelden en hoogveen. Doordat de vaarwegen vrij smal zijn, zie je veel aan weerszijden van de wal. Een paar futen fladderen op, de zon fonkelt op het water. Je ontdekt kanalen, vaarten, riviertjes en meren.
    [Show full text]
  • Nr 1 Visiekaart
    + Kollum Burum + Grijpskerk Niezijl + DOLLARD + Zuidwolde Wagenborgen Kollumerzwaag + Visvliet Noordhorn + Siddeburen + + Eemskanaal Nieuwolda + Aduard + Buitenpost + Zwaagwesteinde Zuidhorn + GRONINGEN + + + Gerkesklooster + + Prinses Margriet Kanaal Schildwolde + Actualisatie + + Lutjegast + + Twijzel + + Niekerk + Hoogkerk + Slochteren Drieborg + Harkstede Kootstertille + Augustinusga + Oostwold + + Eestrum Finsterwolde + + Noordbroek + Midwolda + Surhuizum Grootegast + + Nieuweschans ++ Drogeham Doezum + ++ A7 ++ Nieuw-Beerta + + Bergumer Kolham + + Boerakker W + + meer i + Surhuisterveen nsc h + ote r A7 + Kornhorn Hoornse die meer p + + Beerta + Scheemda Oostermeer Harkema + SAPPEMEER + Eelderwolde Roderwolde Foxholster Zuidbroek + Opende Paterswolde- + meer Lits Haren meer + + + VISIEKAART Nietap Boelenslaan Leek + + + Peize + De Leijen + Paterswolde + Houtigehage Rottevalle + Heerenland 2020 Roden + + HOOGEZAND Oudeschans Marum + + Zuidlaarder WINSCHOTEN + Glimmen + Altena + Eelde meer + Opeinde Winde ++ Drachtstercompagnie + Zevenhuizen + ++ Blijham + + Bunne De Wilp VEENDAM + Oude Pekela DRACHTEN Lieveren + Yde De Punt Midlaren + Roderesch De Groeve Bellingwolde + + + + Legenda Zuidlaarderveen + + Frieschepalen + Steenbergen Donderen A28 + + Zuidlaren + + Langelo Ontwikkelingsopgave Ureterp + Westlaren + Annerveensche- + Robuust natuursysteem kanaal Wildervank + Boornbergum Nieuwe Pekela Vriescheloo + Schuilingsoord Spijkerboor Een + + Robuust natuursysteem Bakkeveen + Tynaarlo Zeegse Schipborg + Haulerwijk Norg Vries + + Annen
    [Show full text]