Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko Na Lata 2016-2020

Załącznik do Uchwały Rady Miejskiej Gminy Kłecko Nr XXIX/159/16 z dnia 29 grudnia 2016r.

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KŁECKO NA LATA 2016-2020

2016 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE ...... 3

I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII ...... 5

1. PODSTAWY PRAWNE ...... 5

2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE...... 6

II. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE ...... 16

1. DANE PODSTAWOWE O GMINIE ...... 16

2. INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA I KOMUNIKACYJNA ...... 18

3. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I ZASOBY MIESZKANIOWE ...... 19

4. STRUKTURA GOSPODARCZA I SYTUACJA NA RYNKU PRACY ...... 25

5. EDUKACJA I WYCHOWANIE ...... 33

6. ŻYCIE KULTURALNE I INFRASTRUKTURA SPORTOWO-REKREACYJNA ...... 35

7. OPIEKA ZDROWOTNA I PROBLEM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI...... 38

8. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE ...... 43

9. PROBLEM BEZDOMNOŚCI ...... 50

10. PRZESTĘPCZOŚĆ ...... 51

11. POMOC SPOŁECZNA ...... 53

12. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE ...... 68

13. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W ŚRODOWISKU LOKALNYM” ... 71

14. ANALIZA SWOT ...... 86

15. WNIOSKI Z DIAGNOZY ...... 94

III. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ ...... 97

IV. PROGRAMY I PROJEKTY ...... 107

V. WDROŻENIE, MONITOROWANIE I EWALUACJA STRATEGII ...... 108

SPIS TABEL I WYKRESÓW ...... 113

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

WPROWADZENIE

Polityka społeczna oznacza racjonalną działalność państwa i innych podmiotów zmierzającą do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, pożądanych struktur społecznych i stosunków społeczno-kulturowych, służących efektywnemu i sprawiedliwemu zaspokojeniu potrzeb społeczeństwa. Na poziomie lokalnym jednym z podstawowych narzędzi służących jej realizacji jest strategia rozwiązywania problemów społecznych. Strategia rozwiązywania problemów społecznych to dokument przedstawiający koncepcję działań zmierzających do racjonalizacji lokalnej polityki społecznej, szczególnie w aspekcie rozpoznawania zagrożeń społecznych, ich profilaktyki i minimalizowania negatywnych skutków występujących problemów społecznych. Strategia stanowi podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych w obliczu zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania lokalnej społeczności. Niniejsza strategia została opracowana w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Kłecku. Powstała w procesie partycypacyjnym z uwzględnieniem interesów różnych grup społecznych i przy szerokich konsultacjach społecznych. W pracach nad dokumentem uczestniczyli przedstawiciele samorządu lokalnego, w tym sektora pomocy społecznej, oświaty, kultury, sportu i rekreacji, rynku pracy, ochrony zdrowia, a także policji, organizacji pozarządowych, kościoła oraz mieszkańcy gminy. Moderatorem prac nad dokumentem było Centrum Wspierania Służb Społecznych w Częstochowie. Strategia ma charakter kilkuletni; została przygotowana na lata 2016-2020. Ma umocowanie w dokumentach strategicznych z zakresu polityki społecznej przygotowanych na poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorządowym skąd, stosownie do potrzeb mieszkańców, przenosi priorytetowe cele i kierunki działań na poziom lokalny. Dokument umożliwia ubieganie się o środki zewnętrzne, m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, i stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów i projektów pomocy społecznej. Strategia składa się z pięciu części. W pierwszej z nich zostały przedstawione podstawy prawne tworzenia dokumentu oraz jego uwarunkowania strategiczne i programowe.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Druga część strategii obejmuje podstawowe informacje na temat gminy oraz diagnozę sytuacji społecznej w gminie, która została przygotowana w oparciu o dane pozyskane z instytucji i organizacji działających w gminie bądź obejmujących zasięgiem działania jej mieszkańców, identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT), a także analizę ankiet skierowanych do mieszkańców gminy, w tym przedstawicieli samorządu lokalnego. Diagnoza została przeprowadzona w następujących obszarach: Infrastruktura transportowa i komunikacyjna; Struktura demograficzna i zasoby mieszkaniowe; Struktura gospodarcza i sytuacja na rynku pracy; Edukacja i wychowanie; Życie kulturalne i infrastruktura sportowo-rekreacyjna; Opieka zdrowotna i problem niepełnosprawności; Uzależnienia i przemoc w rodzinie; Problem bezdomności; Przestępczość; Pomoc społeczna i Organizacje pozarządowe. W trzeciej części strategii, na podstawie wniosków płynących z przeprowadzonej diagnozy oraz przy uwzględnieniu kompetencji samorządu gminnego, zostały sformułowane: misja, cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działań niezbędnych do podjęcia w okresie programowania dokumentu. Zostali również wskazani realizatorzy strategii, przedstawione źródła finansowania dokumentu i czas realizacji wyznaczonych w nim kierunków działań, ramy finansowe strategii oraz prognoza zmian. W czwartej części dokumentu wskazane są programy oraz przedstawiona jest informacja na temat projektów mogących służyć realizacji strategii. Piąta część strategii zawiera informacje na temat sposobu realizacji dokumentu oraz prowadzenia jego monitoringu i ewaluacji przy wykorzystaniu przygotowanego zestawu wskaźników monitoringowych. Przy istniejącym obecnie ogromnym zapotrzebowaniu na myślenie i działanie strategiczne należy pamiętać, że sam fakt przygotowania strategii to dopiero część teoretyczna procesu, którą należy uzupełnić praktyką i działaniem, czyli wdrożeniem dokumentu. Tutaj, odpowiedzialność spada na lokalnych polityków, działaczy, przedstawicieli różnych instytucji, zarówno administracji samorządowej, jak i organizacji pozarządowych. I tylko ich skoordynowana współpraca, wola i determinacja w przeznaczaniu i pozyskiwaniu środków finansowych przełoży się na skuteczność realizacji strategii.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII

1. PODSTAWY PRAWNE

Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020 wynika z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 930 ze zm.), który w ramach zadań własnych gminy przewiduje „opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Do aktów prawnych regulujących treść strategii oraz wpływających na jej realizację należą również m.in.: . ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 446), . ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 487), . ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 575), . ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 ze zm.), . ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 169 ze zm.), . ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1390), . ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 224), . ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 645), . ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 43, poz. 225 ze zm.),

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

. ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 127, poz. 721 ze zm.), . ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r., poz. 195), . ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.), . ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.), . ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 618 ze zm.), . ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 546), . ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 833 ze zm.), . ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 150 ze zm.), . ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 966 ze zm.), . ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 239), . ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2156 ze zm.).

2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020 pozostaje w zgodności z dokumentami strategicznymi i programowymi, które opracowano na szczeblu europejskim, krajowym i samorządowym. Należą do nich: . Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

. Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo, . Umowa Partnerstwa – Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020, . Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020, . Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020, . Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku, . Strategia Rozwoju Pomocy Społecznej w Powiecie Gnieźnieńskim na lata 2013-2020, . Strategia Rozwoju Gminy Kłecko na lata 2016-2020.

Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu jest dokumentem, którego głównym celem jest wyjście z kryzysu, w jakim w ostatnich latach znalazła się gospodarka europejska, powrót na ścieżkę rozwoju, a następnie na niej pozostanie. Strategia, której założeniem jest stworzenie większej liczby miejsc pracy i podniesienie standardu życia, obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: 1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; 2. Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. W ramach trzech priorytetów tematycznych przygotowano siedem projektów przewodnich. Projekt „Unia innowacji” ma na celu poprawę warunków ramowych i dostępu do finansowania badań i innowacji, co powinno wzmocnić rolę łańcucha innowacji i zwiększyć poziom inwestycji w całej Unii. Z kolei projekt „Młodzież w drodze” służy poprawie wyników systemów kształcenia oraz podniesieniu atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej, a projekt „Europejska agenda cyfrowa” zakłada upowszechnienie szybkiego Internetu oraz umożliwienie gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpanie korzyści z jednolitego rynku cyfrowego. Projekt „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” ma na celu uniezależnienie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów poprzez zmniejszenie udziału emisji węgla w europejskiej gospodarce, większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, modernizację transportu i propagowanie efektywności energetycznej, natomiast projekt

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

„Polityka przemysłowa w erze globalizacji” służy poprawie otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do Małych i Średnich Przedsiębiorstw, oraz wspieraniu rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych. Celem projektu „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” jest modernizacja rynków pracy poprzez zwiększanie mobilności siły roboczej oraz rozwijanie kwalifikacji przez całe życie, co powinno podnieść współczynnik aktywności zawodowej i lepiej dopasować do siebie popyt i podaż na rynku pracy, a projekt „Europejski program walki z ubóstwem” zakłada zapewnienie spójności społecznej i terytorialnej, tak aby korzyści płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dostępne, a osoby ubogie i wykluczone społecznie mogły żyć godnie i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym.

Strategia Rozwoju Kraju 2020 to z kolei najważniejszy średniookresowy dokument rozwojowy na szczeblu krajowym, określający cele strategiczne do 2020 roku. Wyznacza on trzy obszary strategiczne: Sprawne i efektywne państwo, Konkurencyjna gospodarka, Spójność społeczna i terytorialna, w których koncentrują się główne działania, oraz określa, jakie interwencje są niezbędne w celu przyspieszenia procesów rozwojowych. Celem głównym Strategii jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Dokument z jednej strony wyznacza działania służące usuwaniu barier rozwojowych, w tym ujawnionych przez kryzys gospodarczy słabości polskiej gospodarki, a z drugiej skupia się na wspomnianych powyżej potencjałach, które będą stymulowały rozwój kraju. Strategia stanowi bazę dla 9 strategii zintegrowanych (Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki, Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego, Strategia Rozwoju Transportu, Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, Sprawne Państwo, Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa), które powinny przyczyniać się do realizacji założonych w niej celów, a zaprojektowane w nich działania rozwijać i uszczegóławiać reformy w niej wskazane. Dokument skierowany jest nie tylko do administracji publicznej, ale także do środowisk społecznych i gospodarczych, które

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

uczestniczą w procesach rozwojowych i mogą je wspomagać zarówno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym. Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest również odniesieniem na gruncie krajowym dla dokumentów strategicznych przygotowywanych w kraju na potrzeby programowania środków Unii Europejskiej na lata 2014-2020, tj. Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych (uwzględniających środki z polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa). Wskazane w strategii cele rozwojowe i priorytety w znaczącym zakresie wpisują się w cele strategii unijnej „Europa 2020” i są z nią spójne.

Umowa Partnerstwa jest dokumentem określającym strategię interwencji funduszy europejskich w Polsce w latach 2014-2020 w ramach trzech polityk unijnych: polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa. Instrumentami realizacji Umowy są krajowe programy operacyjne i regionalne programy operacyjne. Dokumenty te wraz z Umową tworzą spójny system dokumentów strategicznych i programowych na nową perspektywę finansową. Umowa ściśle wiąże strategię wykorzystania środków europejskich z realizacją Strategii Rozwoju Kraju 2020 i Strategii Europa 2020. Celem konsekwentnie realizowanym w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 jest, zgodnie ze Strategią Rozwoju Kraju, oparcie rozwoju na dalszym zwiększaniu konkurencyjności gospodarki, poprawie spójności społecznej i terytorialnej oraz podnoszeniu sprawności i efektywności państwa. Biorąc pod uwagę wskazane powyżej cele rozwojowe kraju, w Umowie wyróżniono cztery priorytety finansowania ze środków europejskich, do których zaliczono: otoczenie sprzyjające przedsiębiorczości i innowacjom, spójność społeczną i aktywność zawodową, infrastrukturę sieciową na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz środowisko i efektywne gospodarowanie zasobami. Priorytety te będą realizowane w ramach właściwych celów tematycznych, wskazanych w projektach rozporządzeń Unii Europejskiej. Umowa wskazuje m.in. rodzaje inwestycji, mogących liczyć na dofinansowanie, proponuje układ programów operacyjnych, prezentuje zarys systemu ich wdrażania, a także przedstawia ogólne założenia opartego na zasadzie subsydiarności podziału interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny. Zapewnieniu koordynacji pomiędzy funduszami polityki spójności na poziomie regionalnym służyć ma, umożliwiona po raz pierwszy w okresie programowania 2014-2020, realizacja przez samorządy województw programów

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

dwufunduszowych (Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego). Instrumentem zapewniającym komplementarność interwencji realizowanych przez rząd i samorząd terytorialny będzie kontrakt terytorialny.

Zgodnie z Umową Partnerstwa w latach 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny będzie współfinansował krajowy Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020, dotyczący rozwoju kompetencji i umiejętności, włączenia społecznego i dobrego rządzenia oraz 16 regionalnych programów operacyjnych. Krajowy program (zasili go 28% środków funduszu) będzie się koncentrował na zmianach strukturalnych poszczególnych polityk sektorowych, a także na takich przedsięwzięciach, które mają charakter ogólnopolski i są priorytetowe z punktu widzenia polityki państwa, natomiast na poziomie regionalnym interwencja Europejskiego Funduszu Społecznego (72% środków funduszu) będzie dotyczyła bezpośredniego wsparcia osób w celu poprawy ich sytuacji na rynku. Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój obejmuje pięć następujących osi priorytetowych: I. Osoby młode na rynku pracy, II. Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, IV. Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa oraz V. Pomoc Techniczna.

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020 zawiera 9 osi priorytetowych. Problematykę społeczną ujęto głównie w ramach osi priorytetowej 6. Rynek pracy i osi priorytetowej 7. Włączenie społeczne. W ramach osi priorytetowej 6. wyznaczono priorytety inwestycyjne, których wdrożenie ma się przyczynić do wzrostu zatrudnienia osób bezrobotnych, poszukujących pracy i biernych zawodowo, znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku pracy, zwiększenia liczby nowopowstałych, trwałych przedsiębiorstw, wzrostu zatrudnialności wśród osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3., podniesienia kompetencji i kwalifikacji przedsiębiorców sektora małych i średnich przedsiębiorstw i ich pracowników, w tym przedsiębiorstw przechodzących procesy adaptacyjne, restrukturyzacyjne i modernizacyjne oraz zwiększenia szans na rynku pracy osób zagrożonych utratą zatrudnienia lub zwolnionych z przyczyn zakładu pracy oraz osób zagrożonych dezaktywizacją zawodową z powodu wieku lub stanu zdrowia. Z kolei w ramach osi priorytetowej 7. przewidziano do realizacji priorytety inwestycyjne służące zwiększeniu szans na rynku pracy osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

społecznym, zwiększeniu liczby tych osób korzystających z usług społecznych i zdrowotnych oraz zwiększeniu zatrudnienia w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej oraz dostępności usług dla tych przedsiębiorstw.

Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku jest dokumentem, który wyznacza główne kierunki regionalnej polityki społecznej. W strategii sformułowano misję i wizję oraz wyznaczono 5 priorytetów strategicznych: 1. Wielkopolska równych szans i możliwości, 2. Zdrowi Wielkopolanie, 3. Bezpieczna Wielkopolska (Bezpieczeństwo publiczne i socjalne), 4. Wielkopolska obywatelska, 5. Samorząd województwa wielkopolskiego partnerem, doradcą i konsultantem lokalnych podmiotów polityki społecznej. Priorytet 1. obejmuje problematykę wyrównywania szans mieszkańców Wielkopolski w kontekście dostępu do rożnych wymiarów funkcjonowania społecznego w ramach oferty polityki kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej, dostępności edukacji i nauki, usług medycznych, narzędzi aktywnego rynku pracy, a także usług i świadczeń socjalnych. Uznano, iż istotne znaczenie ma wyrównywanie różnic w rozwoju społecznym województwa, zwiększanie wrażliwości społecznej na problemy społeczne, ochrona zasobów, standardu i jakości życia rodziny umożliwiających realizowanie funkcji i zadań służących jej rozwojowi oraz eliminowanie i redukowanie czynników prowadzących do ubóstwa, izolacji, marginalizacji i wykluczenia społecznego. W priorytecie 2. zaakcentowano potrzebę kreowania i realizacji wojewódzkiej polityki zdrowotnej uwzględniającej profilaktykę i promocję zdrowia, położono nacisk na konieczność rozwijania otoczenia instytucjonalnego, gospodarczego i środowiska społecznego służącego wdrażaniu koncepcji „Zdrowa społeczność – zdrowi obywatele”, a także podejmowania działań na rzecz konsolidowania systemu informacji medycznej oraz poszerzania zakresu problemowego analiz epidemiologicznych i socjomedycznych. W ramach priorytetu 3. uwzględniono działania służące zapewnieniu mieszkańcom Wielkopolski bezpieczeństwa socjalnego, osobistego i publicznego oraz przerywaniu „pętli ubóstwa” i dziedziczenia biedy, podkreślono potrzebę rozwijania przedsięwzięć na rzecz poprawy spójności regionu, podejmowania działań profilaktycznych w kontekście zwalczania zjawisk patologii społecznej i przestępczości oraz położono nacisk na budowę obywatelskiej

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

sieci bezpiecznych społeczności w kontekście stabilizowania i wzmacniania poczucia bezpieczeństwa obywateli. W priorytecie 4. zaakcentowano potrzebę podejmowania działań służących aktywizowaniu zasobów ludzkich i potencjału społecznego na rzecz rozwoju jednostek, grup i społeczności, w tym także osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym w działania podmiotów społeczeństwa obywatelskiego. Wszystkie działania wpisujące się w wyznaczone w strategii priorytety uwzględniają specyficznych adresatów, za których uznano: osoby starsze i niepełnosprawne, dzieci i młodzież, kategorie wysokiego ryzyka socjalnego, a także wszystkich mieszkańców Wielkopolski przy uwzględnieniu ich uczestnictwa w różnych wymiarach życia społecznego (kultura, sport i turystyka, edukacja, pomoc społeczna, rynek pracy, służba zdrowia).

Strategia Rozwoju Pomocy Społecznej w Powiecie Gnieźnieńskim na lata 2013-2020 jest dokumentem wyznaczającym cele polityki społecznej w powiecie. W oparciu o diagnozę sytuacji społecznej w powiecie i jego potencjału, identyfikację mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nim stoją, sformułowano misję i wizję powiatu w zakresie rozwoju pomocy społecznej, a także określono cel strategiczny oraz obszary/cele operacyjne i zadania do realizacji w przyjętej perspektywie czasowej. Za cel strategiczny uznano: „Stworzenie sprawnego, interdyscyplinarnego systemu pomocy społecznej dającego mieszkańcom powiatu równy dostęp do zasobów, praw, dóbr i usług, poprawę warunków życia rodzin i osób oraz wsparcie osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym”, a do obszarów/celów operacyjnych zaliczono: 1. Poprawę jakości życia i funkcjonowania rodzin w powiecie gnieźnieńskim, 2. Integrację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych, 3. Modernizację istniejącej infrastruktury i systemu pomocy dziecku i rodzinie, 4. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez stworzenie systemu pomocy ofiarom i sprawcom, 5. Budowę i rozwój partnerstwa publiczno- społecznego, 6. Aktywizację środowiska i budowę infrastruktury systemu opieki nad osobami starszymi, 7. Budowę systemu pomocy i wsparcia usamodzielniającym się wychowankom rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, 8. Budowę systemu opieki i wsparcia osób, które uzyskały status uchodźcy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wyznaczone w ramach poszczególnych obszarów/celów operacyjnych zadania zakładają: 1 – inicjowanie działań zmierzających do powstania ośrodków wsparcia, zbieranie, monitorowanie i usystematyzowanie informacji na temat przyczyn występujących problemów społecznych i wzrostu zagrożeń, organizowanie szkoleń, warsztatów, kampanii edukacyjnych, rozwijanie partnerstwa publiczno-społecznego, rozwijanie współpracy międzysektorowej, 2-4 – realizowanie zadań zgodnie z powiatowymi programami integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, rozwoju pieczy zastępczej oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 5 – przeprowadzenie diagnozy, organizowanie warsztatów i szkoleń, spotkań studyjnych, prezentowanie dobrych praktyk, rozpowszechnianie idei wolontariatu, rozpowszechnianie wiedzy na temat działalności III sektora, 6 – diagnozowanie sytuacji osób starszych, animowanie i tworzenie zaplecza dla rozwoju ich aktywności, 7 – rozwijanie budownictwa socjalnego oraz doradztwa psychologicznego i zawodowego, organizowanie warsztatów i szkoleń, 8 – organizowanie warsztatów, szkoleń, konferencji, kampanii informacyjno-edukacyjnych oraz pozyskanie środków finansowych na udzielanie wsparcia.

Strategia Rozwoju Gminy Kłecko na lata 2016-2020 jest podstawowym dokumentem strategicznym określającym cele i kierunki polityki rozwoju gminy. Na podstawie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, analizy jej mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń oraz identyfikacji występujących problemów, sformułowano 3 cele strategiczne (1. Gospodarne i efektywne zarządzanie gminą, 2. Gmina Kłecko dobrym miejscem do zamieszkania, 3. Aktywne społeczeństwo obywatelskie motorem rozwoju gminy Kłecko), cele operacyjne i działania/zadania. Do działań/zadań istotnych z punktu widzenia niniejszego dokumentu zaliczono m.in.: tworzenie miejsc do wypoczynku po pracy (zagospodarowanie i uporządkowanie plaży z infrastrukturą wypoczynkową, wykorzystanie infrastruktury Parku w Kłecku do szerokiej działalności rekreacyjno-kulturalnej, wsparcie działalności świetlic wiejskich stanowiących centrum aktywności mieszkańców sołectw, wykorzystanie jezior; szlaki kajakowe i jachtowe – promocja tej formy aktywności fizycznej), opracowanie kalendarza imprez kulturalnych i sportowych minimum na 1 rok, promowanie nowych aktywności oraz imprez sportowych w celu budowania wizerunku gminy aktywnej, wspieranie działań w zakresie promocji sportu zgodnie z potrzebami mieszkańców (np. poprzez organizowanie nowych atrakcji czy imprez),

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

systematyczną rozbudowę infrastruktury sportowej (boiska, korty, ścieżki biegowe i rowerowe, kluby sportowe), zapewnienie bezpłatnego dostępu do przedszkoli dla dzieci od 3. roku życia (z dowozem dzieci z terenów wiejskich), podniesienie jakości edukacji przedszkolnej, wspieranie aktywności zawodowej rodziców poprzez zapewnienie opieki dla dzieci najmłodszych (żłobek), zapewnienie wysokiej jakości oświaty poprzez edukację włączającą (dostosowanie szkół do potrzeb uczniów niepełnosprawnych, wspieranie i stymulowanie rozwoju uczniów uzdolnionych, udzielanie pomocy uczniom z problemami w nauce, budowę efektywnego systemu stypendialnego, kształtowanie postaw przedsiębiorczych, efektywne zarządzanie majątkiem szkoły, dostosowanie dowozu do szkół do potrzeb dzieci, unowocześnianie dostępnej infrastruktury (pracownie, Internet, technologie multimedialne), podniesienie poziomu nauczania i wychowania w Szkole Podstawowej w Dębnicy i Przedszkolu w Działyniu, utworzenie dwujęzycznego gimnazjum, utrzymanie klas sportowych w gimnazjum i ich utworzenie w szkole podstawowej, wspieranie projektów kulturalnych, oświatowych i społecznych oraz wymian międzynarodowych, aktywne włączenie rodziców w zarządzanie i funkcjonowanie placówek oświatowych, utworzenie świetlicy środowiskowej jako miejsca aktywizacji i wychowania młodzieży, niwelowanie różnic w dostępie do świetlicy, kultury itd. pomiędzy wsiami i miastem, utworzenie domu wczasów dziecięcych jako miejsca aktywnego wypoczynku dzieci, opracowanie programu budowy lub modernizacji świetlic wiejskich oraz ich dalszego funkcjonowania przy uwzględnieniu aktywnej roli Domu Kultury odpowiedzialnego za ofertę życia kulturalnego, w tym za działalność kół zainteresowań dla seniorów, a także organizowanie przez Dom Kultury imprez masowych – zróżnicowanych i dostosowanych do potrzeb mieszkańców oraz umożliwiających dostęp do kultury wysokiej. Za ważne uznano także wspieranie zakładania i funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej, w tym spółdzielni socjalnych (m.in. poprzez zlecanie im zadań w systemie in-house), organizowanie zbiorowego transportu publicznego, utworzenie Rady Biznesu przy Burmistrzu jako ciała doradczo-opiniującego, koordynowanie przez Urząd Miasta i Gminy działań edukacyjnych placówek oświatowych uwzględniających potrzeby formułowane przez takie gremia, jak Cech Rzemieślniczy czy Rada Biznesu, wspieranie organizacji sprzedaży bezpośredniej produktów rolniczych poprzez budowę targowiska oraz organizowanie imprez promujących lokalnych producentów rolnych, wspieranie inicjatyw zmierzających do

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

utworzenia gospodarstw agroturystycznych, opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego ze szczególnym uwzględnieniem zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej oraz uporządkowanie i aktywizowanie gospodarki mieszkaniowej poprzez budowę bloków komunalnych oraz wspieranie inwestycji prywatnych (mieszkania na sprzedaż). Podkreślono również konieczność tworzenia warunków do rozwoju podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, wspierania przez gminę programów nieobowiązkowych szczepień oraz programów profilaktyki zdrowotnej i badań przesiewowych (we współpracy z podmiotami medycznymi), zwiększenia dostępu osób niepełnoprawnych i starszych do obiektów i miejsc użyteczności publicznej poprzez likwidowanie barier architektonicznych, zapewnienia bezpieczeństwa na drogach i chodnikach na terenie gminy, ograniczenia liczby przestępstw przeciwko mieniu czy zdrowiu lub życiu dzięki modernizowaniu i rozbudowie monitoringu miejskiego oraz budowy w każdej wsi nowoczesnych, bezpiecznych oraz wspierających edukację najmłodszych mieszkańców gminy placów zabaw. Zwrócono także uwagę na potrzebę bardziej efektywnego wykorzystania środków z funduszu antyalkoholowego na realizację oddolnych, innowacyjnych inicjatyw promujących spędzanie czasu w sposób zdrowy społecznie, większego zaangażowania organizacji pozarządowych – powierzania im szerszego spektrum zadań własnych gminy (zwłaszcza w obszarach: ochrona socjalna osób niepełnosprawnych, aktywizacja osób starszych i/lub ze stwierdzoną niepełnosprawnością, kultura, historia lokalna, społeczności lokalne), udzielania pomocy w zakładaniu organizacji pozarządowych, wspierania istniejących organizacji w uzyskaniu statusu organizacji pożytku publicznego oraz w aplikowaniu o środki zewnętrzne, uruchomienia budżetu obywatelskiego oraz aktywnego włączenia mieszkańców w proces odnowy wsi.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

II. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE

1. DANE PODSTAWOWE O GMINIE

Kłecko jest gminą miejsko-wiejską, położoną w północno-wschodniej części województwa wielkopolskiego, w powiecie gnieźnieńskim. Graniczy z gminami: Gniezno, Kiszkowo, Łubowo i Mieleszyn (w powiecie gnieźnieńskim) oraz gminami Mieścisko i Skoki (w powiecie wągrowieckim). Gmina zajmuje powierzchnię 131,7 km2 a w jej skład wchodzi miasto Kłecko (podzielone na dwa osiedla) oraz 23 miejscowości wiejskie tworzące 21 sołectw: Bielawy- Pruchnowo, Biskupice, Bojanice, Brzozogaj, Charbowo, Czechy, Dębnica, Działyń - Kopydłowo, Dziećmiarki, Gorzuchowo, Kamieniec, Komorowo, Michalcza, Polska Wieś, Pomarzany, Sulin, Świniary, Ułanowo, Waliszewo, Wilkowyja i Zakrzewo. Statusu sołectwa nie posiadają Kopydłowo i Pruchnowo. Kłecko i jego okolice leżą na terenie dawnego jeziora plioceńskiego, na najwyższej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, którą stanowi Wysoczyzna Gnieźnieńska. Krajobraz jest urozmaicony poprzez dość znaczne zróżnicowanie ukształtowania terenu, będące wynikiem długotrwałego działania lodowców. Wskutek ostatniego postoju lodowca na linii Pniewy – Poznań – Gniezno – Konin powstał pas charakterystycznych pagórków moreny czołowej, a wśród nich, w zagłębieniu terenu, utworzyły się jeziora. Gmina Kłecko przez wielu nazywana jest „Miniaturami Mazur”, bowiem na jej terenie znajduje się dziewięć jezior, z których największe to jezioro Kłeckie (o powierzchni 179 ha) i jezioro Gorzuchowskie (94 ha). Na krajobraz gminy – oprócz dwóch wspomnianych jezior i rzeki Małej Wełny – składają się także inne jeziora: Działyńskie (26 ha), Biskupickie (24 ha), Mistrzewskie (15 ha), Dębnickie (8 ha), Bakorce (pow. 7 ha), Linie (pow. 7 ha) oraz część jeziora Lednica. Część gminy (Waliszewo, Komorowo i Dziećmiarki) leży w obrębie Lednickiego Parku Krajobrazowego, który wraz z leżącym na południowy wschód od Kłecka Parkiem Krajobrazowym „Promno” oraz znajdującym się na zachód od Imiołek Parkiem

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Krajobrazowym „Puszcza Zielonka” stanowią ważny przyrodniczo obszar węzłowy w skali międzynarodowej i krajowej. Wyróżnikiem gminy są wspaniałe twory natury, wśród nich 15 pomników przyrody, m.in.: dąb szypułkowy „Zawisza” o obwodzie 330 cm i wysokości 18 metrów w Kłecku, wiąz szypułkowy „Zbyszko” (obwód: 330 cm, wysokość: 20 m) w Biskupicach, platan klonolistny (obwód: 387 cm, wysokość: 20 m) i lipa drobnolistna (obwód: 322 cm, wysokość: 21 m) w Zakrzewie oraz dąb szypułkowy (obwód: 308 cm, wysokość: 22 m) w Pomarzanach. Ponadto charakterystyczne dla okolic Kłecka są parki podworskie. Z sześciu istniejących, cztery są wpisane do rejestru zabytków (Zakrzewo, Pomarzany, Działyń i Dziećmiarki). Pierwsze ślady ludności zamieszkującej okolice dzisiejszego Kłecka pochodzą z około V wieku p.n.e. i należą do tzw. kultury pomorskiej. Historia samego Kłecka sięga roku 1255, kiedy to książę kaliski Bolesław Pobożny nadał mu prawa miejskie. Ponieważ oryginał aktu spłonął w XV wieku, akt nadania praw miejskich został potwierdzony przez króla Kazimierza Jagiellończyka, a następnie królów: Zygmunta Starego, Zygmunta III, Władysława IV i Jana Kazimierza. Po lokacji miasto zaczęło się dynamicznie rozwijać, powstawały liczne cechy skupiające kłeckich rzemieślników: krawców, sukienników, kowali, kuśnierzy, szewców. Kłecko wielokrotnie stawiało opór obcym wojskom. W 1308 roku broniło się przed Ślązakami, a w 1331 roku do miasta weszli Krzyżacy. Kłecko zostało wówczas splądrowane i spalone. W 1383 roku miasto zostało wciągnięte w bratobójcze walki pomiędzy wielkopolskimi rodami Grzymalitów i Nałęczów. Osobny rozdział w historii Kłecka stanowi okres „potopu szwedzkiego” – 7 maja 1656 roku pod Brzozogajem doszło do bitwy między oddziałami polskimi dowodzonymi przez Stefana Czarnieckiego i Jerzego Lubomirskiego, a szwedzkimi pod dowództwem księcia Adolfa Jana. Szwedzi przełamali opór obrońców, splądrowali miasto i zabili mieszczan. W 1793 roku Kłecko znalazło się pod zaborem pruskim i mieszkańcy rozpoczęli walkę o zachowanie polskości. Powstawały pierwsze organizacje, m.in. Towarzystwo „Przemysłowców”, Katolickie Towarzystwo Robotników i Towarzystwo Śpiewacze „Jedność”, które kształtowały postawy patriotyczne, propagowały i chroniły od zapomnienia polską kulturę i tradycję. Po 1866 roku powstała biblioteka im. św. Wincentego z Paulo i polski teatr amatorski. W 1868 roku założone zostało towarzystwo pożyczkowe dla Polaków (dziś Bank Spółdzielczy). W 1905 roku uczniowie i ich rodzice włączyli się do strajku szkolnego, którego celem było

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

przywrócenie nauki religii w języku polskim. Strajk w Kłecku trwał do 1906 roku. W 1914 roku wybudowano kolej, łączącą miasto z Gnieznem (linia nr 377 – obecnie nieczynna). Pod koniec grudnia 1918 roku mieszkańcy Kłecka wzięli udział w powstaniu wielkopolskim. Dowódcą kompanii kłeckiej został wybrany podporucznik armii niemieckiej Edmund Rogalski, późniejszy burmistrz Jarocina. 29 grudnia wszystkie ważne urzędy w Kłecku były w rękach Polaków. W odrodzonej Polsce życie w Kłecku tętniło. Powstały liczne organizacje kulturalne, m.in. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Związek Harcerstwa Polskiego i Koło Powstańców Wielkopolskich. W tym okresie przebudowano kamieniczki na Rynku i wyremontowano kościół parafialny dobudowując do niego kaplicę oraz wieżę. W okresie międzywojennym w Kłecku obok siebie mieszkali Polacy, Niemcy i Żydzi. Armia niemiecka weszła do Kłecka 9 września 1939 roku po przełamaniu zaciętej obrony mieszkańców. Kłecko, ze względu na swoje bohaterstwo, często jest nazywane „Wielkopolskim Westerplatte”. W 1968 roku miasto zostało odznaczone Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, a w 1989 roku na Rynku został odsłonięty pomnik ku czci poległych obrońców Kłecka. Na terenie gminy znajdują się warte zobaczenia obiekty zabytkowe. Obok rynku, w części zabudowanej domami kalenicowymi z XIX wieku, znajduje się kościół późnogotycki z XVI wieku. pw. św. Jerzego i św. Jadwigi, a w nim renesansowy ołtarz w formie tryptyku z 1596 roku. Inne ciekawe zabytki to: XV-wieczna kropielnica w Dębnicy, XIX-wieczny spichlerz w Działyniu, kościół drewniany z 1759 roku w Waliszewie oraz pałac neorenesansowy z 1867 roku w Zakrzewie. W gminie znajdują się również miejsca pamięci narodowej poświęcone bohaterskim obrońcom Ziemi Kłeckiej i Ojczyzny w latach 1918-1919 oraz 1939-1945.

2. INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA I KOMUNIKACYJNA

Kłecko leży w odległości 16 km od Gniezna, 25 km od Wągrowca i 55 km od Poznania. Przez teren gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 190 Gniezno – Kłecko – Chodzież oraz nr 197 Gniezno – Komorowo – Sława Wielkopolska. Sieć drogową w gminie uzupełniają drogi powiatowe (trzy z nich przebiegają przez obszar miejski: Kłecko – Karniszewo, Kłecko – Dziećmiarki oraz Kłecko – Mączniki) i gminne. Łączna długość dróg powiatowych przekracza 67 km, a dróg gminnych 118 km.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Na terenie gminy komunikację pasażerską zapewniają Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Gnieźnie i Poznaniu. W rejonie Dębnicy, Działynia i Kłecka komunikację podmiejską do Gniezna obsługuje także prywatne przedsiębiorstwo przewozowe MB BUS Gniezno. Sieć dobrych, utwardzonych dróg oraz rozwinięta komunikacja autobusowa zapewniają wygodny dojazd do wszystkich miejscowości w gminie, natomiast dowozy dzieci do placówek oświatowych realizuje prywatny przewoźnik z Kłecka. Od 2015 roku na terenie gminy działa także prywatne lądowisko samolotowe, zarejestrowane w ewidencji lądowisk Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Znajduje się ono w Działyniu i należy do firmy Działpol sp. z o.o.

3. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I ZASOBY MIESZKANIOWE

W latach 2012-2014 liczba ludności gminy Kłecko była na zbliżonym poziomie (7.587 w 2012 r., 7.593 w 2013 r., 7.613 w 2014 r., 7.603 w 2015 r.). Na koniec kolejnych lat większość wśród ogółu ludności gminy stanowiły kobiety (po 50,4% w 2012 i 2015 r., 50,5% w 2013 r. i 50,3% w 2014 r.). W analizowanym okresie zmniejszała się liczba dzieci i młodzieży oraz osób w wieku produkcyjnym, rosła natomiast liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykresy 1-2. Ludność gminy oraz jej struktura wiekowa w latach 2012-2015.

8000 7587 7593 7613 7603

6000

3826 3836 3831 3832 3761 3782 3771 4000 3757

2000

0 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. liczba mieszkańców gminy ogółem liczba mężczyzn liczba kobiet

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.

Niewielki wzrost liczby ludności gminy w latach 2012-2014 był efektem dodatniego przyrostu naturalnego (+29 w 2012 r., +29 w 2013 r., +28 w 2014 r.). Z kolei do jej nieznacznego spadku w 2015 roku przyczyniło się coraz bardziej niekorzystne saldo migracji (7 w 2012 r., -23 w 2013 r., -38 w 2014 r., -43 w 2015 r.), odbywającej się głównie w ruchu wewnętrznym.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Dane szczegółowe na temat ruchu naturalnego i salda migracji mieszkańców gminy przedstawiają poniższe wykresy.

Wykresy 3-4. Ruch naturalny i saldo migracji ludności gminy w latach 2012-2015

102 2012 r. 73

102 2013 r. 73

94 2014 r. 66

91 2015 r. 66

0 30 60 90 120 liczba urodzeń żywych liczba zgonów

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.

Mieszkańcy gminy opuszczający jej teren kierowali się zarówno do innych, zapewne większych jednostek miejskich, jak i na inne obszary wiejskie. Inne jednostki miejskie oraz inne obszary wiejskie były również wcześniejszym miejscem zamieszania dla większości osób, które postanowiły się osiedlić w gminie. O ile w 2012 i 2014 roku dominowały wśród nich osoby przybyłe z innych obszarów wiejskich, o tyle w 2013 i 2015 roku zarysowała się przewaga tych, dla których poprzednim miejscem pobytu były inne miasta. Niewielkie znaczenie miał ruch migracyjny odbywający się za granicę i zza granicy. Dane szczegółowe na temat ruchu migracyjnego ludności gminy według typu i kierunku migracji przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 5. Ruch migracyjny ludności gminy w latach 2012-2015 według typu i kierunku migracji

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny. Podsumowując sytuację demograficzną w gminie należy z jednej strony podkreślić stabilną, dzięki dodatniemu przyrostowi naturalnemu, liczbę jej mieszkańców, z drugiej natomiast zwrócić uwagę na coraz mniej korzystną, wskazującą na starzenie się społeczności lokalnej, strukturę wiekową. Udział dzieci i młodzieży w populacji gminy spadł z 21,5% w 2012 roku do 21,1% w roku 2015 roku, a odsetek osób w wieku produkcyjnym zmniejszył się jeszcze bardziej – z 65,2% w 2012 roku do 64% w 2015 roku. Jednocześnie znacząco wzrósł udziału osób starszych, które w 2012 roku stanowiły 13,3%, a trzy lata później już 14,9% ogółu ludności gminy. Zmiany te, w niedługiej perspektywie, będą m.in. wymagały dostosowania w szerszym zakresie niż dotychczas wachlarza usług społecznych do potrzeb seniorów. Sytuacja demograficzna w gminie jest jednym z uwarunkowań lokalnej polityki mieszkaniowej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2012-2015 liczba budynków mieszkalnych w gminie Kłecko zwiększała się z roku na rok (z 1.150 w 2012 r. do

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

1.187 w 2015 r.). Z kolei z danych Urzędu Miejskiego Gminy Kłecko wynika, że w latach 2012- 2015 liczba mieszkań będących w zasobach Urzędu Gminy spadała (z 207 w 2012 r. do 159 w 2015r.). Wśród nich znajdowało się 1 mieszkanie socjalne w latach 2012-2013 oraz 2 mieszkania socjalne w latach 2014-2015. W latach 2012-2013 złożono po 6 wniosków o przydział mieszkania komunalnego z zasobów gminy, a w kolejnych latach odpowiednio 10 i 20. Jednocześnie w latach 2014-2015 na liście oczekujących na przydział mieszkania socjalnego znajdowała się 1 osoba. Warto dodać, że wyrok eksmisyjny bez wskazania lokalu socjalnego posiadała 1 osoba w 2013 i 2015 roku. W latach 2014-2015 liczba nowo oddanych mieszkań w gminie była wyższa niż w latach 2012-2013 (9 w 2012 r., 11 w 2013 r., 18 w 2014 r., 15 w 2015 r.). Łączna liczba dostępnych w nich izb oraz powierzchnia użytkowa wyniosła odpowiednio 44 i 1.227 m2 w 2012 roku, 59 i 1.532 m2 w 2013 roku, 90 i 2.027 m2 w 2014 roku oraz 76 i 1.648 m2 w 2015 roku Wśród nowo oddanych mieszkań w gminie nie było mieszkań poszerzających zasoby gminy. Dane szczegółowe na temat zasobów mieszkaniowych w gminie przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 6. Zasoby mieszkaniowe w gminie Wykres 7. Mieszkania pozostające w zasobach w latach 2012-2015 gminy w latach 2012-2015

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny i Urząd Miejski Gminy Kłecko.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na koniec 2014 roku większość mieszkań w gminie była wyposażona w instalacje techniczno-sanitarne w postaci wodociągu, ustępu spłukiwanego, łazienki i centralnego ogrzewania. Najlepiej wyglądała sytuacja z dostępem do sieci wodociągowej, do której podłączonych było 98,8% mieszkań w mieście oraz 98% na obszarze wiejskim gminy. Ustęp spłukiwany i łazienkę posiadało odpowiednio 97,3% i 93% mieszkań w mieście oraz 92,6% i 89,3% mieszkań na wsi, a do centralnego ogrzewania dostęp miało 68,9% mieszkań w mieście i 66,5% na wsiach. Najgorzej wyglądała sytuacja z dostępem do sieci gazowej, który posiadało jedynie 9 mieszkań na terenach wiejskich gminy (pozostali mieszkańcy korzystali z butli gazowych). Mieszkańcy gminy, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie byli w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania otrzymywali, po spełnieniu określonych warunków, dodatki mieszkaniowe. Jest to świadczenie pieniężne udzielane w ramach zadań własnych gminy i realizowane przez Urząd Miejski Gminy Kłecko. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 1. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2015

2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. liczba gospodarstw, którym przyznano dodatki mieszkaniowe 103 177 226 166 liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych 1.157 1.171 1.058 788 wartość przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł) 182.788 189.206 175.868 155.368

Źródło danych: Urząd Miasta Gminy Kłecko i Główny Urząd Statystyczny.

W latach 2012-2014 liczba gospodarstw domowych, którym przyznano dodatki mieszkaniowe, zwiększała się z roku na rok (ze 103 w 2012 r. do 226 w 2014 r.), natomiast w 2015 roku spadła (do 166). Liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych ulegała wahaniom (1.157 w 2012 r., 1.171 w 2013 r., 1.058 w 2014 r., 788 w 2015 r.), podobnie jak wysokość kwot wydatkowanych na ten cel (182.788 zł w 2012 r., 189.206 zł w 2013 r., 175.868 zł w 2014 r., 155.368 zł w 2015 r.). Warto dodać, iż w 2014 roku 101 gospodarstw domowych w gminie otrzymało dodatki energetyczne (na łączną kwotę 2.909 zł), natomiast rok później ich liczba wzrosła do 112 (na sumę 1.821 zł). Ta forma pomocy udzielana jest osobom, którym przyznano dodatek mieszkaniowy oraz które są stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkują w miejscu dostarczania energii elektrycznej.

4. STRUKTURA GOSPODARCZA I SYTUACJA NA RYNKU PRACY

Gmina Kłecko jest gminą o typowo rolniczym charakterze, na co wskazuje zarówno znaczny areał użytków rolnych, jak i dobrej jakości gleby. Rolę rolnictwa w gospodarce gminy obrazuje sposób wykorzystania gruntów – użytki rolne zajmują 87,3% jej powierzchni, w tym 81% grunty orne, a 3,4% łąki i pastwiska. Lasy oraz grunty zadrzewione i zakrzewione zajmują 5,6% powierzchni gminy. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Wykres 8. Użytki rolne, lasy i grunty leśne, pozostałe grunty i nieużytki (w ha) w gminie w 2015 roku

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.

Na terenie gminy występują dobre jakościowo ziemie. Gleby w klasie bonitacyjnej II-III zajmują blisko 50% gruntów ornych, a gleby klasy IV – 39%. Warunki przyrodnicze do prowadzenia gospodarki rolnej w gminie są sprzyjające. Atutem jest także korzystna struktura agrarna – w gminie dominują duże i średnie gospodarstwa rolne.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Według danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku w gminie funkcjonowało 547 gospodarstw rolnych, z czego 391 gospodarstw prowadziło działalność rolniczą (w tym 389 indywidualnych). Wśród tych ostatnich było 29 gospodarstw małych o powierzchni do 1 ha, 77 gospodarstw o powierzchni od 1 do 5 ha, 49 gospodarstw o powierzchni od 5 do 10 ha, 64 gospodarstwa o powierzchni od 10 do 15 ha oraz 172 gospodarstwa o powierzchni 15 ha i więcej. W strukturze upraw dominowały zboża (uprawą zbóż zajmowało się 366 gospodarstw rolnych spośród 381 trudniących się uprawą), uprawiano również uprawy przemysłowe (142), rzepak i rzepik (115), ziemniaki (88), buraki cukrowe (74), a w mniejszej liczbie gospodarstw warzywa gruntowe (20) i rośliny strączkowe jadalne na ziarno (12). Podstawowy kierunek produkcji zwierzęcej stanowiła natomiast hodowla trzody chlewnej (zajmowało się nią 213 gospodarstw spośród 270 utrzymujących zwierzęta gospodarskie) i chów bydła (98). Hodowano również konie (10), a w znacznej części gospodarstw (170) drób, którego pogłowie liczyło łącznie 32.919 sztuk. W Kłecku od lat działają organizacje rolnicze – Zrzeszenie Producentów Upraw Ogrodniczych i Grupa Producentów Warzyw „Chrobry”, których celem jest upowszechnianie nowych rozwiązań technologicznych i ekonomiczno-organizacyjnych w rolnictwie, wprowadzanie nowych norm i standardów produktów, a także podejmowanie działań w zakresie marketingu i organizacji sprzedaży. W latach 2012-2015 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie zwiększała się z roku na rok (z 610 w 2012 r. do 644 w 2015 r.). Zdecydowana większość z nich znajdowała się w rękach prywatnych (592 w 2012 r., 610 w 2013 r., 617 w 2014 r., 623 w 2015 r.). Na koniec 2015 roku dominującymi rodzajami działalności gospodarczej były handel i usługi w zakresie napraw (161 podmiotów), budownictwo (140) oraz przetwórstwo przemysłowe (61). Dane szczegółowe na temat podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 9. Podmioty gospodarcze w gminie Wykres 10. Podmioty gospodarcze w gminie w latach 2012-2015 w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w 2015 roku

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.

Do największych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w gminie należą: Consiglio International sp. z o. o. – firma specjalizująca się w produkcji wyrobów i części metalowych, Andpol sp.j. – producent mebli tapicerowanych, Przedsiębiorstwo Budowlane Produkcyjno-Handlowe „Henbud” – firma świadcząca usługi budowlane, Inter-Lers sp. z o.o. – producent konstrukcji drewnianych oraz firma „Roltech” – świadcząca kompleks fachowych usług koparko-ładowarką. Działalność gospodarczą na terenie gminy prowadzą również: Zakład Elektryczny „Elektroinstalacje” Szyszko, Basiński (Pl. Powstańców Wlkp. 8, Kłecko), Firma Frąckowiak Rafał i Przemysław „Mal-Dom” (ul. Ogrodowa 5, Kłecko), Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Usługowo-Handlowe „Konwer” Wiśniewski Maciej (Kłecko Kolonia 11), Przewóz Osób „Mile” 27

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Leśny Michał (ul. Słoneczna 26e, Kłecko), „Stolmex” Stolarz Krzysztof (ul. Czerniejewska 6, Kłecko), „Działpol” Sp. z o.o. Danuta Olejnik (62-271 Działyń 20), Gospodarstwo Rolne R. Przygoda (ul. Michalcza 10, Kłecko), Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Madomix” Gręzicka Marlena (ul. Czarnieckiego 2, Kłecko), Akademia Europejczyka Serwatka Marzena (ul. Bujarskich 3, Kłecko), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „Elfih” Przemysław Błachowiak (ul. Karniszewska 10, Kłecko), „Euro-Tech” Daria Szczepańska (Świniary 22, Kłecko), „Piotrex” Kowalski Piotr (Świniary 9, Kłecko), „Mat-Plast” Kaczor Tomasz (Gorzuchowo, Kłecko), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Polanie” Zbigniew Stajkowski (ul. Czerniejewska 56, Kłecko), Cukiernia Roman Pędrak (ul. Domańskiego 7, Kłecko), Przedsiębiorstwo Elektryczne „Eltom” Redzik Tomasz (Dębnica 70, 62-271 Działyń), Firma „Rubel” Agata Stalica (Polska Wieś 19a, Kłecko), Piekarnia Kamińska Jolanta (ul. Domańskiego 6, Kłecko), Usługi Rolnicze Jan Borkowicz (Michalcza 10, Kłecko) oraz Restauracja „Popularna” Rafał Woźny (Pl. Powstańców Wlkp. 3/1, Kłecko). Sytuacja gospodarcza w gminie wpływa na kondycję lokalnego rynku pracy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2012-2015 liczba posiadających zatrudnienie mieszkańców gminy Kłecko zwiększała się z roku na rok (z 880 w 2012 r. do 1.032 w 2015 r.). Mimo iż dane te nie uwzględniają pełnej liczby osób zatrudnionych (nie obejmują osób pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, duchownych oraz pracujących w organizacjach, fundacjach i związkach, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób), na uwagę zasługuje systematycznie rosnący wskaźnik osób pracujących w przeliczeniu na 1.000 mieszkańców gminy (116 w 2012 r., 125 w 2013 r., 127 w 2014 r. i 136 w 2015 r.). Z kolei z danych Powiatowego Urzędu Pracy w Gnieźnie wynika, że liczba osób bezrobotnych w gminie, po wzroście w 2013 roku, w kolejnych latach znacznie zmniejszyła się (374 w 2012 r., 400 w 2013 r., 319 w 2014 r., 231 w 2015 r.). Wśród osób pozostających bez pracy większość stanowiły kobiety (55,6% w 2012 r., 57,5% w 2013 r., 55,8% w 2014 r., 62,8% w 2015 r.). W 2015 roku udział osób bezrobotnych w ogóle mieszkańców gminy będących w wieku produkcyjnym był niższy niż w latach 2012-2014. W 2012 roku wyniósł 7,6%, rok później wzrósł do 8,1%, w 2014 roku osiągnął poziom 6,5%, a w 2015 roku spadł do 4,7%.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Dane szczegółowe na temat pracujących i bezrobotnych mieszkańców gminy przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 11. Mieszkańcy gminy posiadający Wykres 12. Bezrobotni w gminie według płci zatrudnienie w latach 2012-2015* w latach 2012-2015

*bez pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, duchownych oraz pracujących w organizacjach, fundacjach i związkach, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób.

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny i Powiatowy Urząd Pracy w Gnieźnie.

Znaczny spadek liczby osób bezrobotnych w gminie w latach 2014-2015 mógł być efektem zarówno podjęcia zatrudnienia przez znaczą część osób dotychczas pozostających bez pracy, jak i wprowadzenia profilowania tych ostatnich w zależności od gotowości do podjęcia zatrudnienia. Z tego powodu wiele osób, które dotychczas rejestrowały się w Urzędzie Pracy tylko po to, by podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu, straciło status osoby bezrobotnej. W latach 2012-2014 stopa bezrobocia w powiecie gnieźnieńskim była wyższa niż w województwie wielkopolskim i w kraju, natomiast w 2015 roku pozostając wyższą niż w województwie, osiągnęła wartość o 0,2% niższą niż w kraju. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 13. Stopa bezrobocia w powiecie gnieźnieńskim, w województwie wielkopolskim i w kraju w latach 2012-2015 (w %)

Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.

Na koniec 2015 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (62 osoby) i 35-44 lata (51 osób), pozostające bez zatrudnienia długotrwale, tj. 12 miesięcy i więcej (łącznie 71 osób), ze stażem pracy od roku do 5 lat (69 osób), a także osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (87 osób). Największy odsetek kobiet wśród bezrobotnych odnotowano w gronie osób w wieku 25-34 lata (75,8%) i 35-44 lata (74,5%), ze stażem pracy do 1 roku (75,8%) pozostających bez pracy długotrwale, powyżej 12 miesięcy (67,6%), a także osób z wykształceniem wyższym (88,9%) oraz średnim ogólnokształcącym (75%). Dane szczegółowe uwzględniające podział bezrobotnych w gminie według stażu, wieku, czasu pozostawania bez pracy i poziomu wykształcenia przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykresy 14-17. Bezrobotni w gminie na koniec 2015 roku według wieku, stażu pracy, czasu pozostawania bez pracy i poziomu wykształcenia

Źródło danych: Powiatowy Urząd Pracy w Gnieźnie.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W 2015 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze, dla których nie zidentyfikowano profilu działalności (94 podmioty), a także zajmujące się handlem i usługami w zakresie napraw (36) oraz przetwórstwem przemysłowym (25). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Wykres 18. Bezrobotni w gminie w 2015 roku według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy

Źródło danych: Powiatowy Urząd Pracy w Gnieźnie.

W analizowanym roku liczba zgłoszonych w gminie wolnych miejsc pracy wyniosła 67 (w tym 35 miejsc pracy subsydiowanej), przy czym na koniec roku 2 miejsca było dostępne. Najwięcej wolnych miejsc pracy oferowali pracodawcy zajmujący się przetwórstwem przemysłowym (20), edukacją (16) oraz handlem i usługami w zakresie napraw (14). Kłecko jest gminą typowo rolniczą, a poziom przedsiębiorczości jej mieszkańców nie jest wysoki. Na jej terenie podejmowanych jest szereg działań w celu poprawy kondycji lokalnego rynku pracy. Samorząd pracuje nad poprawą gminnej infrastruktury technicznej, co winno przełożyć się na atrakcyjność inwestycyjną gminy, a także nie podnosi podatków i opłat lokalnych, co ma zachęcać obecnych przedsiębiorców do dalszego prowadzenia działalności oraz zainteresować nowych inwestorów jej podjęciem.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Analizując sytuację gospodarczą w gminie, należy zauważyć, iż mimo posiadania przez większość jej mieszkańców gospodarstw rolnych, uzyskany z nich dochód przeważnie nie zaspokaja ich potrzeb bytowych. Z tego powodu coraz częściej poszukują oni zatrudnienia poza rolnictwem. Pomimo spadku w ostatnich latach, problem bezrobocia jest zauważalny w gminie, będąc jednym z głównych powodów korzystania ze świadczeń pomocy społecznej na jej terenie. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się ludzie młodzi, dla których brak pracy jest przesłanką do degradacji ekonomicznej, społecznej i osobowościowej, a także powodem opuszczania gminy w poszukiwaniu zatrudnienia. Z uwagi na wciąż rolniczy charakter gminy, należy nadal wspomagać produkcję rolną i zmiany w rolnictwie, m.in. poprzez wspieranie grup producenckich. Znaczna liczba małych firm wśród podmiotów gospodarczych działających w gminie wymaga z kolei podejmowania działań na rzecz ich utrzymania oraz zwiększenia potencjału, np. poprzez udzielanie pomocy w dostępie do nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań biznesowych. Rozważając położenie mieszkańców gminy pozostających bez zatrudnienia, należy zwrócić uwagę na potrzebę zwiększania kompetencji, kwalifikacji i mobilności osób bezrobotnych, tak aby skuteczniej i trafniej odpowiadały na zapotrzebowanie regionalnego rynku pracy. Bardzo ważne jest wsparcie ludzi młodych, umożliwienie im podjęcia pierwszej pracy i zdobycia doświadczenia zawodowego. Dla zwiększenia liczby osób zaktywizowanych istotne jest także podejmowanie inicjatyw przy wykorzystaniu środków unijnych.

5. EDUKACJA I WYCHOWANIE

W gminie Kłecko funkcjonują: 3 placówki przedszkolne (samorządowe i jego oddział zamiejscowy, niepubliczne i specjalne), 3 szkoły podstawowe (w tym 1 specjalna), 3 gimnazja (w tym 1 niepubliczne i 1 specjalne) oraz 1 specjalna szkoła ponadgimnazjalna (szkoła przysposabiająca do pracy). Uczniowie z gminy mają możliwość kontynuowania nauki m.in. w Gnieźnie i Poznaniu, gdzie znajdują się szkoły zawodowe, technika i licea. Na terenie gminy działa również żłobek, który zapewnia opiekę nad dziećmi do lat 3. Dane szczegółowe temat działających w gminie placówek oświatowych i żłobka przedstawia poniższa tabela.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Tabela 2. Placówki oświatowe i żłobek w gminie lp. nazwa placówki adres placówki Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kłecku

Szkoła Podstawowa im. Obrońców Kłecka w Kłecku ul. Gnieźnieńska 7a, 62-270 Kłecko

1. Przedszkole nr 1 przy Szkole Podstawowej w Kłecku ul. Armii Poznań 4, 62-270 Kłecko

w w tym: Przedszkole nr 1 przy Szkole Podstawowej Działyń 21, 62-271 Działyń w Kłecku, Oddział zamiejscowy w Działyniu Niepubliczne Przedszkole „Akademia Małego Plac Powstańców Wielkopolskich 2. Odkrywcy” w Kłecku 1/1, 62-270 Kłecko 3. Szkoła Podstawowa w Dębnicy Dębnica 3, 62-271 Działyń 4. Gimnazjum im. prof. Władysława Nehringa w Kłecku ul. Gnieźnieńska 7a, 62-270 Kłecko 5. Niepubliczne Gimnazjum z klasami OHP w Kłecku ul. Ogrodowa 12, 62-270 Kłecko Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Kłecku (Przedszkole Specjalne, Szkoła Podstawowa Specjalna, 6. ul. Gnieźnieńska 7, 62-270 Kłecko Gimnazjum Specjalne i Szkoła Przysposabiająca do Pracy) 7. Żłobek Gminny w Kłecku ul. Gnieźnieńska 5, 62-270 Kłecko

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

Organami prowadzącymi dla niepublicznych placówek oświatowych w gminie są: Marzena Serwatka dla Niepublicznego Przedszkola „Akademia Małego Odkrywcy” w Kłecku oraz „Edukacja Lubasz” Sp. z o.o. zs. w Lubaszu dla Niepublicznego Gimnazjum z klasami OHP w Kłecku. Nadzór merytoryczny nad placówkami oświatowymi w gminie sprawuje Wielkopolski Kurator Oświaty. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w roku szkolnym 2014/2015 do placówek wychowania przedszkolnego w gminie chodziło łącznie 236 dzieci, do szkół podstawowych uczęszczało w sumie 511 uczniów, w gimnazjach naukę pobierało 304 uczniów, a do specjalnej szkoły ponadgimnazjalnej uczęszczało 12 uczniów. Placówki oświatowe w gminie zapewniają dostęp do sali gimnastycznej, świetlicy, biblioteki, stołówki i sprzętu komputerowego, organizują zajęcia pozalekcyjne, w tym koła zainteresowań, uczestniczą w projektach i programach służących rozwijaniu zainteresowań i umiejętności uczniów, wyrównywaniu ich szans edukacyjnych i doskonaleniu nauczycieli, a także realizują programy profilaktyczne i wychowawcze. Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku, 13,6% ludności gminy Kłecko posiadało wykształcenie wyższe, 2,3% wykształcenie policealne, 12,4% średnie 34

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

ogólnokształcące, a 16,2% średnie zawodowe. Wykształceniem zasadniczym zawodowym legitymowało się 31,1% mieszkańców gminy, gimnazjalnym 5,4%, 18,1% podstawowym ukończonym, a 0,9% zakończyło edukację przed ukończeniem szkoły podstawowej. W porównaniu do całego województwa wielkopolskiego, mieszkańcy gminy Kłecko mieli podobny poziom wykształcenia. Największy odsetek kobiet posiadał wykształcenie zasadnicze zawodowe (23,5%) i podstawowe ukończone (21,4%). Z kolei mężczyźni najczęściej mieli wykształcenie zasadnicze zawodowe (39,1%) i średnie zawodowe (17,1%).

6. ŻYCIE KULTURALNE I INFRASTRUKTURA SPORTOWO-REKREACYJNA

Głównymi instytucjami prowadzącymi działalność kulturalną w gminie Kłecko są Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Kłecku oraz Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko. Ośrodek zajmuje się prowadzeniem wielokierunkowej działalności rozwijającej zainteresowania i zaspokajającej potrzeby kulturalne mieszkańców gminy, pozyskiwaniem i przygotowaniem społeczeństwa do aktywnego uczestnictwa w kulturze i współtworzenia jej wartości oraz promowaniem kultury lokalnej w kraju i zagranicą. Do jego zadań należy w szczególności tworzenie, upowszechnianie i ochrona kultury z uwzględnieniem tworzenia warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego. W zakresie tworzenia wartości kulturalnych placówka zajmuje się organizowaniem spektakli, koncertów, konkursów, festiwali, wystaw, odczytów, imprez artystycznych i rozrywkowych, a także różnorodnych form edukacji kulturalnej i wychowania przez sztukę. W ramach prowadzonej działalności Ośrodek prowadzi naukę gry na instrumentach, zajęcia ruchowe, taneczne z nauką języka angielskiego i warsztaty malarskie. Przy placówce działają klub fotograficzny, zespoły muzyczne, akrobatyczne i chór oraz organizowane są wieczory szachowe i rozgrywki w tenisa stołowego. Ośrodek ma również bogatą ofertę zajęć dla seniorów – „Super Babcia, Super Dziadek”, prowadzona jest gimnastyka korekcyjna dla seniorów, działa Klub Seniora „Malwa”. Ważny kierunek działalności Ośrodka zajmuje organizacja i współorganizacja imprez rozrywkowych i kulturalnych dla mieszkańców gminy. Do ważniejszych imprez należą: dożynki gminne i rodzinne festyny, otwarcie sezonu letniego na plaży w Kłecku czy rajd pieszo-rowerowy „Śladami Prof. Władysława Nehringa”. Placówka organizuje także imprezy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

okolicznościowe – spotkania wigilijne, Mikołajki, Dzień Dziecka czy Dzień Kobiet. W ramach podejmowanych działań Ośrodek współpracuje z placówkami oświatowymi, sołectwami, instytucjami kościelnymi i organizacjami działającymi na terenie gminy. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko zapewnia mieszkańcom gminy obsługę biblioteczną, a jej działalność służy rozwijaniu i zaspokajaniu ich potrzeb czytelniczych, informacyjnych i kulturalnych oraz upowszechnianiu wiedzy i nauki. Do podstawowych zadań placówki należy: gromadzenie, opracowanie i przechowywanie materiałów bibliotecznych ze szczególnym uwzględnieniem materiałów dotyczących własnego regionu, udostępnianie zbiorów na miejscu, wypożyczanie ich na zewnątrz, prowadzenie wypożyczeń międzybibliotecznych ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży oraz osób niepełnosprawnych oraz prowadzenie działalności informacyjno-bibliograficznej. Biblioteka posiada oddział dla dzieci, wypożyczalnię dla dorosłych oraz czytelnie, w tym czytelnię internetową. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2014 roku księgozbiór biblioteki liczył ponad 30 tysięcy woluminów, liczba czytelników wyniosła 1.175, a liczba wypożyczeń księgozbioru przypadających na 1 czytelnika – 24 woluminy. Oprócz podstawowej działalności związanej z udostępnianiem księgozbioru, placówka podejmuje działania promujące czytelnictwo i kulturę. W ich ramach m.in. organizuje lekcje biblioteczne, wystawki okolicznościowe i konkursy, jest organizatorem i współorganizatorem spotkań autorskich (we współpracy z MGOK). Jedną z oryginalniejszych inicjatyw Biblioteki jest udostępnianie czytelnikom on-line bezpłatnych kursów językowych oraz specjalistycznych. Zainteresowani mogą skorzystać m.in. z e-kursów nauki języka hiszpańskiego, francuskiego, włoskiego, angielskiego biznesowego, e-kursu szybkiego czytania oraz obsługi Photoshopa. Poniższa tabela zawiera wykaz placówek kulturalnych funkcjonujących w gminie.

Tabela 3. Placówki kulturalne w gminie lp. nazwa placówki adres placówki 1. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Kłecku ul. Gnieźnieńska 8, 62-270 Kłecko 2. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko ul. Gnieźnieńska 8, 62-270 Kłecko

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Warto dodać, że działalność kulturalną w gminie prowadzą również inne podmioty, m.in. Stowarzyszenie Koło Gospodyń Wiejskich „Gorzuchowianki” oraz Koła Gospodyń Wiejskich w Wilkowyi i Świniarach. Popularyzacją kultury fizycznej, organizowaniem zajęć, zawodów i imprez sportowo- rekreacyjnych na terenie gminy zajmują się Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Kłecku oraz organizacje sportowe, zarówno w ramach własnej działalności, jak i we współpracy z innymi podmiotami. Działalność sportową na terenie gminy prowadzą: m.in. Gminny Klub Sportowy „Lechita” Kłecko, Uczniowski Klub Sportowy „Mitra” Kłecko, Uczniowski Klub Sportowy „Delfin” Kłecko, Klub sportowy „Orkan” Działyń oraz Fundacja „Futbolowy Zawrót Głowy”. Organizatorami rozgrywek sportowych są również funkcjonujące w gminie placówki oświatowe. Upowszechnianiu kultury fizycznej, sportu i rekreacji w gminie służy dostępna na jej terenie infrastruktura sportowo-rekreacyjna. W jej skład wchodzą: kompleks sportowy „Orlik 2012” w Działyniu, stadiony sportowe z widownią w Kłecku i Działyniu, hala widowiskowo- sportowa wraz z widownią przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Kłecku, płyty piłkarskie w miejscowościach: Bojanice, Dębnica, Sulin, Komorowo, Zakrzewo, Dziećmiarki, Michalcza, Gorzuchowo, Ułanowo, Świniary i Charbowo, sala gimnastyczna i kompleks boisk otwartych przy Gimnazjum im. prof. W. Nehringa w Kłecku, boiska do gier małych przy Zespole Szkolno- Przedszkolnym w Kłecku i Szkole Podstawowej w Dębnicy oraz siłownia na świeżym powietrzu w parku miejskim w Kłecku oraz w Działyniu. Na terenie gminy dostępnych jest również 20 placów zabaw dla dzieci z bogatą infrastrukturą do gier i ćwiczeń. Gmina posiada zasoby przyrodnicze i kulturowe o znacznej wartości, pozwalające na organizowanie na jej terenie turystki weekendowej oraz wakacyjnego wypoczynku dla rodzin. Do uprawiania różnych form turystyki szczególne kwalifikacje ma obszar Pojezierza Gnieźnieńskiego, a ważnym atutem turystycznym jest fakt, iż Kłecko wraz z okolicą leży w bezpośrednim sąsiedztwie Gniezna i Szlaku Piastowskiego. Do atrakcji turystycznych w gminie należy zaliczyć m.in.: kompleks leśny na granicy gminy Kłecko z gminą Kiszkowo, Lednicki Park Krajobrazowy, kłeckie grodzisko, na obszarze którego prowadzone są badania archeologiczne, plażę z biwakowiskiem i szkółką wędkarską

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

w Kłecku, pieszą ścieżkę przyrodniczą – tzw. Pętlę Waliszewską, kamienny krąg w okolicy Zakrzewa oraz parki podworskie z cennym drzewostanem. Obecnie bazę turystyczną na terenie gminy stanowią: Ośrodek Szkoleniowy BZ WBK w Zakrzewie oraz oferujące noclegi i wyżywienie gospodarstwa agroturystyczne we wsiach Bielawy, Świniary i Waliszewo.

7. OPIEKA ZDROWOTNA I PROBLEM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

W gminie funkcjonuje 1 niepubliczny zakład opieki zdrowotnej – Przychodnia Leczniczo-Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych „Saluber” w Kłecku. W jego ramach działają: poradnia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, punkt szczepień, pracownia diagnostyki laboratoryjnej oraz gabinet diagnostyczno-zabiegowy. W 2015 roku w placówce zatrudnionych było 2 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (1 specjalista), w tym 1 lekarz rodzinny, oraz 2 pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. W Kłecku działają również: spółka pielęgniarek środowiskowych, gabinet stomatologiczny w Kłecku oraz 2 apteki, w tym 1 całodobowa. Prowadzona jest także indywidualna praktyka zajmująca się higieną szkolną. Mieszkańcy gminy nie mają natomiast dostępu na jej terenie do specjalistycznej opieki medycznej. Poniższa tabela przedstawia dane szczegółowe na temat zakładów opieki zdrowotnej i aptek w gminie.

Tabela 4. Zakłady opieki zdrowotnej i apteki w gminie lp. nazwa placówki adres placówki Przychodnia Leczniczo-Diagnostyczna Lekarzy 1. ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko Rodzinnych „Saluber” w Kłecku 2. Apteka w Kłecku ul. Słoneczna 27, 62-270 Kłecko 3. Apteka przy Biedronce w Kłecku ul. Armii Poznań 5, 62-270 Kłecko

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2012-2015 liczba porad udzielonych w gminie w ramach podstawowej opieki zdrowotnej zmniejszała się z roku na

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

rok. W 2012 roku wyniosła 18.950, rok później 18.929, w 2014 roku 18.034, a w 2015 roku znacznie spadła do 16.867. Urząd Miejski Gminy Kłecko cyklicznie organizuje bądź wspomaga organizację badań profilaktycznych, takich jak: badanie piersi, PSA, badanie słuchu, badania układu oddechowego i przesiewowe badania w kierunku diagnostyki onkologicznej. Udział samorządu gminy w tych przedsięwzięciach polega na podejmowaniu działań promocyjnych, udostępnieniu pomieszczeń, użyczaniu miejsca oraz zapewnieniu bezpłatnego dostępu do energii elektrycznej podmiotom, które wykonują tego typu badania w ramach kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Specjalistyczne świadczenia zdrowotne (w tym w warunkach zamkniętych) oraz opiekę nocną i świąteczną dla mieszkańców gminy realizuje Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Gnieźnie (ul. Św. Jana 9, 62-200 Gniezno). W jego ramach działają: Szpital przy ul. Św. Jana 9 (Oddział Chorób Wewnętrznych „A” i Kardiologii, Oddział Chorób Wewnętrznych „B”, Pododdział Kardiologii i Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego, Oddział Dziecięcy, Oddział Otolaryngologiczny, Oddział Paliatywno-Hospicyjny, Zakład Opiekuńczo-Leczniczy), Szpital przy ul. 3 Maja 37/39 (Oddział Chirurgii Ogólnej i Małoinwazyjnej, Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii, Oddział Położniczo- Ginekologiczny, Oddział Noworodków i Wcześniaków, Oddział Ortopedii i Traumatologii Narządów Ruchu, Szpitalny Oddział Ratunkowy), Poradnie Specjalistyczne – przy ul. 3 Maja 37/39 (Poradnia Chirurgiczna Ogólna, Poradnia Chirurgiczna Urazowo-Ortopedyczna) i przy ul. Św. Jana 9 (Poradnia Chirurgiczna Ogólna, Poradnia Chirurgiczna Urazowo- Ortopedyczna, Poradnia Endokrynologiczna, Poradnia Ginekologiczno-Położnicza, Poradnia Kardiologiczna, Poradnia Okulistyczna, Poradnia Reumatologiczna, Poradnia Urologiczna), Pracownie Diagnostyczne przy ul. Św. Jana 9 (Laboratorium Analityczne, Pracownia RTG, Pracownia Mammografii, Pracownia Endoskopii, Pracownia USG) i przy ul. 3 Maja 37/39 (Pracownia RTG) oraz Pogotowie Ratunkowe (pomoc doraźna, transport sanitarny) przy ul. Wyszyńskiego 4. W Gnieźnie działa również Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (przy ul. Orzeszkowej 27). Informacji na temat stanu zdrowia mieszkańców gminy dostarczają dane przekazane przez Przychodnię Leczniczo-Diagnostyczną Lekarzy Rodzinnych „Saluber” w Kłecku. Wynika z nich, że w 2015 roku z powodu chorób przewlekłych pod opieką czynną lekarzy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

podstawowej opieki zdrowotnej pozostawało 112 dzieci i młodzieży oraz 367 osób dorosłych. Najczęściej stwierdzanymi u osób w wieku przedprodukcyjnym schorzeniami były: zaburzenia refrakcji i akomodacji oka (35), zniekształcenia kręgosłupa (20), otyłość (14), padaczka (9), alergia – dychawica oskrzelowa, alergie pokarmowe (po 6) i choroby tarczycy (4). Z kolei u osób dorosłych najczęściej odnotowywano cukrzycę (114), choroby układu krążenia (69), choroby tarczycy (51), nowotwory (39), choroby obwodowego układu nerwowego (31), choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej, przewlekłe choroby układu trawiennego (po 11) oraz przewlekły nieżyt oskrzeli – dychawicę oskrzelową (9). Na koniec 2015 roku łączna liczba osób zadeklarowanych do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w ww. placówce wynosiła 4.320, w tym 902 dzieci i 3.418 osób dorosłych. Dane szczegółowe na temat schorzeń najczęściej stwierdzanych u dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 19. Schorzenia najczęściej stwierdzane Wykres 20. Schorzenia najczęściej stwierdzane u dzieci i młodzieży w 2015 roku u osób dorosłych w 2015 roku

Źródło danych: Przychodnia Leczniczo-Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych „Saluber” w Kłecku.

W analizowanym roku Przychodnia Leczniczo-Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych „Saluber” w Kłecku sprawowała także opiekę profilaktyczną nad matką i dzieckiem. W jej ramach dzieci do lat 3 korzystały z porad profilaktycznych (udzielono 175 takich porad), a dzieci od 2 do 6 lat poddawano profilaktycznym badaniom lekarskim (objęto nimi 119

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

dzieci, w tym 25 dzieci w wieku 2 lat, 41 dzieci w wieku 4 lat, 7 dzieci w wieku 5 lat i 46 dzieci w wieku 6 lat). Schorzeniami najczęściej stwierdzanymi u dorosłej populacji są choroby układu krążenia. Obok schorzeń narządów ruchu i neurologicznych należą one do najczęstszych przyczyn niepełnosprawności, która oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Relatywnie rzadziej o obniżonej sprawności w codziennym życiu decydują uszkodzenia narządu wzroku i słuchu, choroba psychiczna oraz upośledzenie umysłowe. Mimo upływu ponad dziesięciu lat, jedynym, pełnym źródłem informacji, które na szczeblu gminnym pozwala ustalić liczbę osób niepełnosprawnych oraz dokonać ich charakterystyki są dane Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku. Wyniki ostatniego, przeprowadzonego w 2011 roku Spisu nie zostały bowiem szczegółowo opracowane na szczeblu gminnym. W 2002 roku w gminie Kłecko mieszkały 1.294 osoby niepełnosprawne, w tym 642 mężczyzn i 652 kobiety. Wśród nich większość stanowiły osoby niepełnosprawne prawnie (1.159 osób, tj. 89,6%), czyli takie, które w czasie badania posiadały aktualne orzeczenie ustalające niezdolność do pracy, stopień niepełnosprawności, celowość przekwalifikowania lub inwalidztwo (osoby w wieku 16 lat i więcej) lub dysponowały uprawnieniem do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego (dzieci poniżej 16 roku życia). Osoby niepełnosprawne tylko biologicznie, czyli takie, które nie posiadały orzeczenia, ale miały (odczuwały) całkowicie lub poważnie ograniczoną zdolność do wykonywania czynności podstawowych, stanowiły grupę 135 osób (10,4%). Udział osób dotkniętych niepełnosprawnością w ogóle mieszkańców gminy wynosił 17%, a w ich strukturze wiekowej dominowały osoby w wieku produkcyjnym (826 osób, tj. 63,8%) i poprodukcyjnym (407 osób, tj. 31,5%). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 21. Osoby niepełnosprawne w ogóle Wykres 22. Struktura wiekowa osób mieszkańców gminy w 2002 roku niepełnosprawnych w gminie w 2002 roku

Źródło danych: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002.

Osoby niepełnosprawne będące w wieku produkcyjnym stanowiły 18% ogółu ludności gminy będącej w tej ekonomicznej grupie wieku w 2002 roku. Dużo większy był udział osób dotkniętych niepełnosprawnością w gronie osób w wieku poprodukcyjnym, wynosił on bowiem 49,4%. Na poziom uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym ma wpływ nie tylko rodzaj i stopień niepełnosprawności czy wiek, ale również posiadane wykształcenie, a co za tym idzie przygotowanie zawodowe. W 2002 roku wśród mieszkańców gminy w wieku 13 lat i więcej dotkniętych niepełnosprawnością największą grupę stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym ukończonym (685 osób, tj. 54,5%). Niski poziom wykształcenia w znaczący sposób utrudniał osobom niepełnosprawnym znalezienie i utrzymanie zatrudnienia. Potwierdzają to dane dotyczące poziomu ich aktywności zawodowej, z których wynika, że zdecydowana większość osób dotkniętych niepełnosprawnością była bierna zawodowo (1.112 osób, tj. 85,9%).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Dane szczegółowe na temat poziomu wykształcenia osób niepełnosprawnych z gminy oraz ich aktywności ekonomicznej przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 23. Osoby niepełnosprawne w wieku Wykres 24. Osoby niepełnosprawne w gminie 13 lat i więcej w gminie według poziomu według aktywności ekonomicznej w 2002 roku wykształcenia w 2002 roku

Źródło danych: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002.

8. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE

Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie są problemami społecznymi, które powodują szkody we wszystkich sferach życia człowieka. Wpływają negatywnie na poczucie bezpieczeństwa społecznego, ogólny stan zdrowia, relacje rodzinne i międzyludzkie, a także zdolność do konkurencji na rynku pracy. Wśród przyczyn popadania w alkoholizm zasadniczą rolę odgrywają uwarunkowania społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych i utrata zatrudnienia. Szerzeniu się narkomanii sprzyjają natomiast coraz większa powszechność i dostępność środków odurzających, panująca moda na ich zażywanie, chęć poszukiwania nowych wrażeń i doznań oraz traktowanie narkotyków jako środków umożliwiających ucieczkę od trudności życia codziennego, rozładowanie stresu i konfliktów. Przemoc w rodzinie jest z kolei problemem mającym często swoje źródło w uzależnieniach i ubóstwie. Jej ofiarami są

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

niejednokrotnie osoby słabe fizycznie, psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości, zależne od sprawcy. Na ogół są to kobiety i dzieci, rzadziej osoby niepełnosprawne, starsze i chore. Trudno jest ustalić liczbę osób zmagających się z problemami alkoholowymi, które niejednokrotnie są przyczyną wystąpienia przemocy w rodzinie. Dane szacunkowe w tym zakresie przygotowała Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zawiera je poniższa tabela.

Tabela 5. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych

w 100-tys. w 25-tys. w 10-tys. w Polsce mieście mieście gminie liczba osób uzależnionych ok. 2% ok. 2.000 ok. 500 ok. 200 ok. 800 tys. od alkoholu populacji osób osób osób dorośli żyjący w otoczeniu ok. 4% ok. 4.000 ok. 1.000 ok. 400 alkoholika ok. 1,5 mln populacji osób osób osób (współmałżonkowie, rodzice) dzieci wychowujące się ok. 4% ok. 4.000 ok. 1.000 ok. 400 ok. 1,5 mln w rodzinach alkoholików populacji osób osób osób 5-7% 5.000-7.000 1.250-1.750 ok. 500-700 osoby pijące szkodliwie 2-2,5 mln populacji osób osób osób 2/3 osób razem ok. 5.300 ok. 1.330 ok. 530 ofiary przemocy domowej dorosłych ok. 2 mln osób: osób: osób: w rodzinach z problemem oraz osób: dorosłych dorosłych dorosłych alkoholowym 2/3 dzieci dorosłych i dzieci i dzieci i dzieci z tych rodzin i dzieci

Źródło danych szacunkowych: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Dane zamieszczone w powyższym zestawieniu pozwalają określić szacunkową liczbę mieszkańców gminy Kłecko dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie. Z wyliczeń wynika, że na jej terenie żyją 152 osoby uzależnione od alkoholu (2% populacji), 304 osoby współuzależnione (4% populacji), 380-532 osoby pijące szkodliwie alkohol (5-7% populacji), 304 dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym (4% populacji) oraz 405 ofiar przemocy domowej w rodzinach dotkniętych problemem alkoholowym. Analizując powyższe dane należy mieć świadomość, iż nie odzwierciedlają one w pełni rzeczywistej skali problemów uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Prowadzenie działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień i przemocy w rodzinie oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych należy do zadań własnych gminy. Działania te podejmowane są w oparciu o gminne programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz przy wykorzystaniu zaplanowanych w ich ramach środków finansowych. Poniższy wykres przedstawia wysokość środków finansowych wydatkowanych na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie narkomanii i przemocy w rodzinie w gminie Kłecko w latach 2012-2015.

Wykres 25. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie w latach 2012-2015

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

W latach 2012-2015 wysokość środków finansowych wydatkowanych w gminie na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie narkomanii i przemocy w rodzinie zwiększała się z roku na rok (z 79.002 zł w 2012 r. do 163.014 zł w 2015 r.). Główny wpływ na to miała rosnąca pula środków finansowych wydatkowanych na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Inicjowaniem działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnień i przemocy w rodzinie oraz integracją społeczną osób uzależnionych w gminie Kłecko zajmuje się Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do jej ustawowych zadań należy m.in.: podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, opiniowanie wniosków o wydanie zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych oraz kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych. Wybrane dane dotyczące działań podejmowanych przez Komisję, a także lokalnego rynku napojów alkoholowych przedstawia poniższy wykres.

Wykres 26. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w gminie oraz działalności GKRPA w latach 2012-2015

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

W latach 2012-2015 uchwalony przez Radę Miejską limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych w gminie był taki sam (po 55 w każdym roku), a liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych była na zbliżonym poziomie (33 w 2012 r., 34 w 2013 r., 32 w 2014 r., 34 w 2015 r.). W 2014 roku znacznie zwiększyła się liczba obowiązujących zezwoleń na

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

sprzedaż napojów alkoholowych (33 w 2012 r., 34 w 2013 r., 32 w 2014 r., 81 w 2015 r.), a liczba zezwoleń wydanych w latach 2013-2015 była dużo wyższa niż w 2012 roku (9 w 2012 r., 62 w 2013 r., 77 w 2014 r., 81 w 2015 r.). Warto dodać, iż w 2012 roku podjęto 1 decyzję w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, a w 2013 roku GKRPA przeprowadziła 1 kontrolę punktów sprzedaży napojów alkoholowych. W 2015 roku liczba członków rodzin z problemem alkoholowym, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy, była niższa niż w latach 2012-2014 (26 w 2012 r., 27 w 2013 r., 28 w 2014 r., 10 w 2015 r.), podobnie jak liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy interwencyjno-motywujące (26 w 2012 r., 27 w 2013 r., 18 w 2014 r., 10 w 2015 r.). W analizowanym okresie Komisja nie podejmowała czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnień, a także nie występowała do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. Jej członkowie nie kontaktowali się również z osobami dotkniętymi problemem przemocy w rodzinie. Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych istotną rolę w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie na terenie gminy odgrywają: podmioty mające swoją siedzibę w Kłecku – Punkt Konsultacyjno-Edukacyjny dla osób uzależnionych, sprawców przemocy, cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Przychodnia Leczniczo- Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych „Saluber”, Komisariat Policji, gminne placówki oświatowe, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, a także funkcjonujące poza gminą – w Gnieźnie: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Diamed” – Poradnia Leczenia Uzależnień, Zakład Opieki Zdrowotnej „Multimed” s.c., Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Dziekanka” – Oddziały Leczenia Uzależnień i Oddział Detoksykacyjny dla Uzależnionych od Alkoholu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Dom Matki i Dziecka Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej, Socjoterapeutyczny Klub Sportowy „Rodzice-Dzieciom”, Gnieźnieńskie Stowarzyszenie Abstynenckie „Odnowa”, a także Placówka Wsparcia Dziennego w Trzemesznie oraz Stowarzyszenie „Nowa Wspólna Droga” w Swarzędzu.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Dane szczegółowe na temat podmiotów mogących wspierać mieszkańców gminy dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 6. Podmioty mogące wspierać mieszkańców gminy dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie nazwa jednostki adres jednostki Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko Alkoholowych w Kłecku Punkt Konsultacyjno-Edukacyjny dla osób uzależnionych, sprawców przemocy, cierpiących na zaburzenia i choroby ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko psychiczne w Kłecku Zespół Interdyscyplinarny na rzecz przeciwdziałania ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko przemocy w rodzinie Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko Przychodnia Leczniczo-Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko „Saluber” w Kłecku Komisariat Policji w Kłecku ul. Armii Poznań 3, 62-270 Kłecko ul. Gnieźnieńska 7a, ul. Armii Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kłecku Poznań 4, 62-270 Kłecko, Działyń 21, 62-271 Działyń Szkoła Podstawowa w Dębnicy Dębnica 3, 62-271 Działyń Gimnazjum im. prof. Władysława Nehringa w Kłecku ul. Gnieźnieńska 7a, 62-270 Kłecko Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Kłecku ul. Gnieźnieńska 8, 62-270 Kłecko Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Diamed” Poradnia ul. Żuławy 9, 62-200 Gniezno Leczenia Uzależnień w Gnieźnie Zakład Opieki Zdrowotnej „Multimed” s.c. w Gnieźnie ul. Chudoby 16, 62-200 Gniezno Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych ul. Poznańska 15, 62-200 Gniezno „Dziekanka” w Gnieźnie, Oddział XX Leczenia Uzależnień Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych ul. Poznańska 15/5, 62-200 Gniezno „Dziekanka” w Gnieźnie, Oddział Leczenia Uzależnień Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych ul. Poznańska 15, 62-200 Gniezno „Dziekanka” w Gnieźnie, Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych ul. Poznańska 15, 62-200 Gniezno „Dziekanka” w Gnieźnie, Oddział Detoksykacyjny dla Uzależnionych od Alkoholu nr 15 Dom Matki i Dziecka Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej Os. Orła Białego 20, 62-200 Gniezno w Gnieźnie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie ul. Jana Pawła II 9/10,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

62-200 Gniezno ul. Piastowska 11, Placówka Wsparcia Dziennego w Trzemesznie 62-240 Trzemeszno Socjoterapeutyczny Klub Sportowy „Rodzice-Dzieciom” ul. Kilińskiego 17, 62-200 Gniezno w Gnieźnie Gnieźnieński Stowarzyszenie Abstynenckie „Odnowa” ul. Krucza 3, 62-200 Gniezno w Gnieźnie ul. Grudzińskiego 18a/8, Stowarzyszenie „Nowa Wspólna Droga” w Swarzędzu 62-020 Swarzędz

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

W Punkcie Konsultacyjno-Edukacyjnym dla osób uzależnionych, sprawców przemocy, cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne w Kłecku usługi świadczy terapeuta do spraw uzależnień. W 2012 roku skorzystały z nich 52 osoby z problemem alkoholowym, w latach 2013-2014 po 56, a w 2015 roku 46 takich osób. Działalność Zespołu Interdyscyplinarnego na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie obejmuje: kompleksową pomoc rodzinom dotkniętym zjawiskiem przemocy, wypracowanie procedur interwencji kryzysowej wobec ofiar sprawców przemocy oraz opracowanie adekwatnej strategii postępowania, kierowanie ofiar i sprawców przemocy do działającego w gminie Punktu Konsultacyjno-Edukacyjnego, monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w szczególności podejmowanie z nimi współpracy, a także zbieranie materiałów dowodowych zgodnie z procedurą Niebieskiej Karty. W 2015 roku członkowie Zespołu odbyli 8 spotkań, w tym 4 spotkania w ramach grup roboczych, prowadząc łącznie 9 procedur „Niebieskie Karty”, w tym 6 procedur z 2014 roku i 3 procedury wszczęte w 2015 roku. Do końca 2015 roku zakończono 6 procedur „Niebieskie Karty”, w tym 3 procedury z 2012 roku, 1 procedurę z 2013 roku i 2 procedury z 2015 roku. Na 2016 rok przewidziano kontynuację 5 procedur „Niebieskie Karty” – 1 z 2012 roku, 1 z 2013 roku; 2 z 2014 roku i 1 z 2015 roku. Z danych Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłecku wynika, że po spadku w 2013 roku, w kolejnych dwóch latach na podobnym poziomie utrzymywała się liczba osób w rodzinach zmagających się z alkoholizmem (62 w 2012 r., 47 w 2013 r., 52 w 2014 r., 51 w 2015 r.). Jednocześnie z roku na rok zwiększała się liczba odbiorców pomocy społecznej doświadczających przemocy w rodzinie (z 3 w 2012 r. do 18 w 2015 r.). Z kolei narkomania nie była powodem udzielenia pomocy społecznej w gminie.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Prowadzona w gminie działalność profilaktyczna z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie (w szczególności w funkcjonujących na jej terenie placówkach oświatowych) obejmuje m.in. organizowanie i realizowanie programów, prelekcji, pogadanek, spektakli i konkursów profilaktycznych, imprez sportowych i kulturalnych, w tym plenerowych oraz wypoczynku dzieci i młodzieży W 2015 roku w prelekcjach i pogadankach uczestniczyło 120 osób, w spektaklach profilaktycznych poświęconych uzależnieniom od alkoholu i narkotyków wśród uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych – 340 osób, w festynach i innych imprezach plenerowych – 2.250 osób, w imprezach sportowych – 120 osób, w konkursach – 90 osób, a wypoczynkiem letnim w Zajeździe „Ranczo” w Górznie koło Złotowa objęto 32 dzieci z rodzin z problemem alkoholowym.

9. PROBLEM BEZDOMNOŚCI

W ujęciu socjologicznym bezdomność jest problemem społecznym charakteryzującym się brakiem stałego miejsca zamieszkania. Ze względu na trudną do określenia skalę, złożone przyczyny oraz szczególnie dotkliwe społeczno-ekonomiczne skutki jest zjawiskiem o zasięgu i znaczeniu globalnym, mającym jednocześnie specyficzne regionalne i lokalne uwarunkowania, które wpływają na dobór odpowiednich środków przeciwdziałania. Zapobieganie bezdomności wymaga aktywnego, zintegrowanego i kompleksowego działania. Wykorzystanie istniejących zasobów środowiska i tworzenie warunków do wdrażania nowych form wsparcia na rzecz osób bezdomnych i ich integracji z otoczeniem powinno stanowić podstawowy cel prowadzonej na szczeblu lokalnym polityki społecznej. W gminie Kłecko bezdomność nie urasta do rangi problemu, jeśli się pojawia, póki co ma charakter jednostkowy. Dedykowany do pomocy osobom zagrożonym i dotkniętym bezdomnością jest Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku. W latach 2012- 2015 objął on pomocą z powodu bezdomności: 3 osoby w 2012 roku, 4 osoby w 2013 roku, 2 osoby w 2014 roku i 5 osób w 2015 roku. W gminie nie ma żadnych placówek zapewniających osobom bezdomnym schronienie. W razie potrzeby osoby te mogą być kierowane do noclegowni i schronisk działających poza jej terenem.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w województwie wielkopolskim funkcjonuje 56 placówek oferujących schronienie osobom bezdomnym, z czego 2 działają w powiecie gnieźnieńskim. Jest to Schronisko „Pomocna Przystań” dla bezdomnych kobiet i mężczyzn przy ul. Pocztowej 6 w Gnieźnie oraz jego filia przy ul. Kawiary 40. Obie placówki prowadzi Powiatowe Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Bezdomnym i Integracji Społecznej „Dom” w Gnieźnie. Na terenie powiatu znajdują się także placówki wsparcia doraźnego prowadzące jadłodajnie, wydające paczki żywnościowe i odzież. Są to: Stołówka i kuchnia dla ubogich Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (ul. Lecha 11, 62-200 Gniezno) oraz Centrum Pomocy Bliźniemu Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej (ul. Wrzesińska 43/7, 62-200 Gniezno).

10. PRZESTĘPCZOŚĆ

Przestępczość jest dynamicznym, podlegającym rozwojowi zjawiskiem społecznym, które stanowi zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego. W zależności od swej intensywności i częstotliwości wpływa na formowanie się postaw i zachowań ludności oraz odciska piętno na jej funkcjonowaniu. Zapobieganie przestępczości wymaga zastosowania rozwiązań kompleksowych, zakładających wspólne zaangażowanie instytucji i organizacji państwowych, samorządowych i społecznych, przedstawicieli społeczności lokalnych oraz środków masowego przekazu. Ważną rolę w zakresie inicjowania i organizowania tej działalności odgrywa policja. Za ochronę mieszkańców oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w gminie Kłecko odpowiada Komenda Powiatowa Policji w Gnieźnie (ul. Jana Pawła II 2, 62-200 Gniezno) a bezpośrednie czynności policyjne wykonują funkcjonariusze Komisariatu Policji w Kłecku (ul. Armii Poznań 3, 62-270 Kłecko). Według danych Komisariatu Policji w Kłecku, w 2015 roku na terenie gminy Kłecko stwierdzono 38 przestępstw. Wśród nich najwięcej było przestępstw polegających na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości (9). Dane szczegółowe na temat przestępczości w gminie w 2015 roku przedstawia poniższy wykres.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 27. Przestępstwa popełnione w gminie w 2015 roku

Źródło danych: Komisariat Policji w Kłecku.

W przypadku stwierdzonych w 2015 roku przestępstw ujawniono 42 sprawców. Najmłodszy sprawca miał 17 lat i dopuścił się uszkodzenia mienia, a najstarszy 67 lat i popełnił przestępstwo polegające na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości. Dane szczegółowe na temat ujawnionych sprawców przestępstw przedstawia poniższa tabela.

Tabela 7. Sprawcy przestępstw popełnionych w gminie w 2015 roku

liczba sprawców kategoria przestępstwa wiek sprawców ujawnionych 23, 31, 31, 36, 40, 41, kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości 9 63, 63 i 67 lat 23, 25, 25, 25, 25 i 26 udział w bójce i pobiciu 6 lat kierowanie pojazdem mechanicznym pomimo 4 36, 39, 39, 42 lata cofnięcia uprawnień naruszenie zakazu sądowego 4 20, 34, 36, 64 lata znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad rodziną 3 34, 38, 42 lata spowodowanie wypadku drogowego 2 25, 26 lat posiadanie środków odurzających 2 22, 28 lat uszkodzenie i zniszczenie mienia 2 17, 23 lata

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

kradzież cudzej rzeczy 2 36, 48 lat naruszenie nietykalności cielesnej 2 35, 41 lat funkcjonariusza znęcanie się nad zwierzętami 2 36, 42 lata posiadanie bez zezwolenia broni i amunicji 1 23 lata oszustwo 1 36 lat znieważenie funkcjonariusza 1 25 lat spowodowanie obrażeń ciała 1 28 lat groźby karalne 1 19 lat

Źródło danych: Komisariat Policji w Kłecku.

11. POMOC SPOŁECZNA Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 2 pkt 1 i art. 3 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej). Zadania pomocy społecznej w gminie Kłecko wykonuje Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku. Podejmuje on działania m.in. na podstawie następujących przepisów prawa: ustawa o pomocy społecznej, ustawa o świadczeniach rodzinnych, ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów oraz ustawa o Karcie Dużej Rodziny. W 2015 roku kadrę Ośrodka stanowiło 14 osób, w tym kierownik, 2 pracowników socjalnych, 5 osób wykonujących usługi opiekuńcze i główny księgowy (8 osób było zatrudnionych w pełnym, a 1 w niepełnym wymiarze czasu pracy, 5 osób posiadało umowy cywilno-prawne). W analizowanym roku Ośrodek nie spełniał wynikającego z art. 110 ust. 11-12 ustawy o pomocy społecznej obowiązku zatrudnienia 1 pracownika socjalnego na 2 tysiące mieszkańców, nie mniej jednak niż 3 pracowników, bowiem pracowników socjalnych było tylko 2, a na każdego z nich przypadało 3.807 mieszkańców gminy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w MGOPS-ie oraz kwalifikacji pracujących w nim osób przedstawia poniższa tabela. Tabela 8. Kadra MGOPS-u i jej kwalifikacje w 2015 roku

liczba osób kadra kierownicza 1 wykształcenie wyższe 0 specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej 1 pracownicy socjalni 2 wykształcenie wyższe 0 wykształcenie średnie 2 specjalizacja 1-ego stopnia w zawodzie pracownika socjalnego 2 specjalizacja 2-ego stopnia w zawodzie pracownika socjalnego 0 specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej 0 pozostali pracownicy 11 wykształcenie wyższe 2 wykształcenie średnie 5 wykształcenie inne 4 wolontariusze 0 pracownicy zatrudnieni w ramach zatrudnienia subsydiowanego 1 staże 0

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Ze wsparcia udzielanego przez MGOPS mogą korzystać osoby i rodziny, które spełniają określone warunki przedstawione w poszczególnych aktach prawnych. W odniesieniu do świadczeń z pomocy społecznej jednym z nich jest kryterium dochodowe, które jest ustalone na poziomie 634 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 514 zł na osobę w rodzinie. Kryterium dochodowe stosowane jest również przy przyznawaniu zasiłków rodzinnych i świadczeń alimentacyjnych. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeśli dochód rodziny na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza 674 zł, a gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli dochód ten nie przekracza 764 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują z kolei, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W latach 2012-2015 wydatki na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej i innych obszarów polityki społecznej w gminie zwiększały się z roku na rok (z 3.839.102 zł w 2012 r. do 5.076.638 zł w 2014 r.). Wpływ na to miał m.in. systematyczny wzrost środków finansowych przeznaczonych na przeciwdziałanie alkoholizmowi, pokrycie kosztów pobytu mieszkańców gminy w domach pomocy społecznej, utrzymanie dzieci z gminy w pieczy zastępczej, świadczenia rodzinne oraz na składki na ubezpieczenia zdrowotne. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela. Tabela 9. Wydatki na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej i innych obszarów polityki społecznej w gminie w latach 2012-2015

wysokość wydatków (w zł) rozdziały w 2012 r. w 2013 r. w 2014 r. w 2015 r. ochrona zdrowia przeciwdziałanie narkomanii 0 0 0 794 przeciwdziałanie alkoholizmowi 77.624 94.517 129.596 162.220 pomoc społeczna domy pomocy społecznej 0 0 4.499 34.090 rodziny zastępcze 0 1.981 3.574 7.549 przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 1.378 646 702 0 wspieranie rodziny (m.in. asystenci rodziny i rodziny 16.000 22.500 10.000 10.000 wspierające) świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia 2.914.247 2.925.137 2.960.632 3.216.441 emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego składki na ubezpieczenia zdrowotne 7.917 9.438 10.142 12.793 zasiłki i pomoc w naturze oraz składki 132.335 156.591 128.788 132.020 na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dodatki mieszkaniowe 182.788 189.206 175.868 155.368 zasiłki stałe 24.632 46.129 60.195 51.709 Ośrodek Pomocy Społecznej 328.982 343.159 354.743 354.457 usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi 29.352 20.050 20.719 27.365 opiekuńcze pozostała działalność, w tym program „Pomoc 89.413 84.183 112.611 19.665 państwa w zakresie dożywiania” pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej i edukacyjna opieka wychowawcza żłobki 0 0 0 823.214 pomoc materialna dla uczniów 34.434 59.614 73.532 68.953 ogółem 3.839.102 3.953.151 4.045.601 5.076.638 w tym w budżecie MGOPS-u 3.544.256 3.609 814 3.666.605 3.866.089

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W latach 2012-2015 liczba osób, którym udzielono pomocy i wsparcia w gminie, zmniejszała się z roku na rok (z 261 w 2012 r. do 231 w 2015 r.), podobnie jak liczba osób w rodzinach, którym przyznano świadczenie (z 536 w 2012 r. do 366 w 2015 r.). Uwagę zwracała znaczna, wśród korzystających z pomocy społecznej, liczba osób w wieku produkcyjnym (128 w 2012 r., 132 w 2013 r., 112 w 2014 r., 93 w 2015 r.). Ich udział w ogóle odbiorców pomocy społecznej, którym przyznano świadczenie, wynosił: 53,8% w 2012 roku, 58,4% w 2013 roku, 54,9% w 2014 roku i 49,7% w 2015 roku. W analizowanym okresie udział osób w rodzinach, którym przyznano świadczenie, w ogóle mieszkańców gminy, zmniejszał się z roku na rok. W 2012 roku wyniósł on 7,1%, rok później 6,5%, w 2014 roku 5,7%, a w 2015 roku 4,8%. W latach 2012-2015 liczba osób w rodzinach, którym przyznano świadczenie pieniężne, systematycznie zmniejszała się (z 462 w 2012 r. do 322 w 2015 r.), podobnie jak liczba osób w rodzinach, którym przyznano świadczenie niepieniężne (z 259 w 2012 r. do 198 w 2015 r.). Poniższe wykresy przedstawiają dane szczegółowe na temat korzystających z pomocy społecznej w gminie.

Wykres 28. Osoby w gminie, którym w latach Wykres 29. Osoby i rodziny w gminie, którym 2012-2015 udzielono pomocy i wsparcia w latach 2012-2015 przyznano świadczenie

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku. 56

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 30. Osoby i rodziny w gminie, którym Wykres 31. Osoby i rodziny w gminie, którym w latach 2012-2015 przyznano świadczenie w latach 2012-2015 przyznano świadczenie pieniężne niepieniężne

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

W analizowanym okresie zmniejszała się liczba rodzin, z którymi przeprowadzono wywiad środowiskowy (196 w 2012 r., 198 w 2013 r., 178 w 2014 r., 165 w 2015 r.), podobnie jak liczba osób przebywających w tych rodzinach (699 w 2012 r., 689 w 2013 r., 643 w 2014 r., 634 w 2015 r.). Wśród mieszkańców gminy korzystających ze wsparcia MGOPS-u w latach 2012-2015 najliczniejsze grupy stanowiły rodziny zmagające się z ubóstwem, długotrwałą lub ciężką chorobą i niepełnosprawnością, wymagające ochrony macierzyństwa, głównie z uwagi na wielodzietność, a także dotknięte bezrobociem oraz bezradnością w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 32. Powody przyznawania pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2015 (liczba osób w rodzinach)

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

W latach 2012-2015 z roku na rok zmniejszała się liczba odbiorców pomocy społecznej dotkniętych ubóstwem (z 364 w 2012 r. do 211 w 2015 r.), długotrwałą lub ciężką chorobą (z 241 w 2012 r. do 167 w 2015 r.) oraz bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego (ze 193 w 2012 r. do 119 w 2015 r.). Od 2013 roku systematycznie spadała również liczba osób w rodzinach objętych wsparciem z powodu bezrobocia (z 251 w 2013 do 134 w 2015 r.), z kolei stale zwiększała się liczba beneficjentów dotkniętych niepełnosprawnością (ze 114 w 2013 r. do 157 w 2015 r.). Jednocześnie po spadku w 2013 roku, w kolejnych dwóch latach na podobnym poziomie utrzymywała się liczba świadczeniobiorców wymagających ochrony macierzyństwa (161 w 2012 r., 141 w 2013 r., 135 w 2013 r., 140 w 2015 r.) i zmagających się z alkoholizmem (62 w 2012 r., 47 w 2013 r., 52 w 2014 r., 51 w 2015 r.). Na uwagę zasługuje również rosnąca z roku na rok liczba osób w rodzinach doświadczających przemocy w rodzinie (z 3 w 2012 r. do 18 w 2015 r.).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Świadczenia pomocy społecznej udzielane przez MGOPS mają głównie charakter pieniężny, niepieniężny i usługowy. Dane szczegółowe w tym zakresie za lata 2012-2015 przedstawia poniższa tabela. Tabela 10. Formy świadczeń pomocy społecznej udzielonych w gminie przez MGOPS w latach 2012-2015

liczba osób liczba świadczeń formy świadczeń 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. świadczenia pieniężne zasiłek stały 10 12 18 17 87 131 173 153 zasiłek okresowy 24 20 14 10 81 76 61 35 zasiłek celowy 131 132 113 87 X X X X

zasiłek celowy przyznany

w ramach programu 8 15 16 15 16 15 34 30 „Pomoc Państwa w

w tym: w tym: zakresie dożywiania” świadczenia niepieniężne posiłek 94 78 72 81 12.484 10.002 8.603 11.620

posiłek przyznany

w ramach programu 94 78 72 81 12.484 10.002 8.603 11.620 „Pomoc Państwa

w tym: w tym: w zakresie dożywiania” schronienie 2 3 2 6 236 260 425 987 ubranie 0 0 0 0 0 0 0 0 sprawienie pogrzebu 0 1 0 0 0 1 0 0 odpłatność gminy za pobyt w 0 0 1 1 0 0 2 12 domu pomocy społecznej usługi pomocy społecznej usługi opiekuńcze 14 14 10 6 3.831 4.016 3.849 3.969 specjalistyczne usługi 0 0 0 0 0 0 0 0 opiekuńcze specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami 0 0 0 0 0 0 0 0 psychicznymi poradnictwo specjalistyczne 23* 29* 27* 21* X X X X praca socjalna 97* 124* 193* 205* X X X X interwencja kryzysowa 21* 39* 19* 18* X X X X kontrakt socjalny 5 4 0 0 X X X X indywidualne programy pomocy indywidualny program 0 1 0 0 X X X X wychodzenia z bezdomności indywidualny program 0 0 0 0 X X X X zatrudnienia socjalnego (CIS)

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

wspieranie rodziny i piecza zastępcza wspieranie rodziny przez asystenta rodziny (liczba 20* (1) 20* (1) 10* (1) 10* (1) X X X X asystentów rodziny) odpłatność za pobyt dziecka 0 1.981 3.574 7.549 X X X X w pieczy zastępczej (w zł)

*liczba rodzin Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Spośród świadczeń pieniężnych najczęściej udzielaną formą pomocy w latach 2012- 2015 był zasiłek celowy. Jest on przyznawany na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, obuwia, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, opłat za gaz, energię, wodę i czynsz, a także kosztów pogrzebu. Liczba osób nim objętych zmniejszała się (131 w 2012 r., 132 w 2013 r., 113 w 2014 r. i 87 w 2015 r.). Dominujący rodzaj pomocy niepieniężnej stanowił z kolei posiłek, który był wsparciem udzielanym głównie dzieciom w ramach wieloletniego programu rządowego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (obowiązywał on do końca 2013 roku; na lata 2014- 2020 Rada Ministrów przyjęła wieloletni program wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”). Celem tego Programu jest ograniczenie zjawiska niedożywienia dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z terenów objętych wysokim poziomem bezrobocia i ze środowisk wiejskich oraz osób dorosłych, w szczególności samotnych, w podeszłym wieku, chorych lub niepełnosprawnych. W latach 2012-2015 liczba osób objętych posiłkiem ulegała wahaniom (94 w 2012 r., 78 w 2013 r., 72 w 2014 r., 81 w 2015 r.). Warto dodać, iż w marcu 2014 roku Rada Miejska Gminy Kłecko podjęła uchwały w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego (do 150% kryterium ustawowego) uprawniającego do przyznania pomocy w zakresie dożywiania oraz w sprawie określenia zasad zwrotu wydatków poniesionych na ten cel przez osoby objęte wieloletnim programem wspierania finansowego gminy w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Uzupełnieniem programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” było wsparcie żywnościowe udzielane w gminie w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020, wdrażanego w oparciu o Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym („FEAD”). MGOPS współpracował w tym zakresie z Polskim Komitetem Pomocy Społecznej i Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej, wydając skierowania dla osób potrzebujących. W styczniu 2015 roku pomoc żywnościową z PKPS otrzymały 62 rodziny liczące 220 osób, a wsparciem Caritas objęto 52 rodziny liczące 185 osób. W dalszej części roku Ośrodek wydał skierowania do Caritas dla kolejnych 106 osób. Wśród usług najistotniejszą rolę odgrywała praca socjalna mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. W latach 2012-2015 liczba rodzin, które objęto pracą socjalną, zwiększała się z roku na rok (z 97 w 2012 r. do 205 w 2015 r.). W ramach pracy socjalnej podejmowane były działania polegające w szczególności na udzielaniu informacji, wskazówek i pomocy w rozwiązywaniu spraw życiowych, poradnictwie oraz pobudzaniu aktywności i inspirowaniu do działań samopomocowych w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin i środowisk społecznych. Istotnymi formami pomocy usługowej były również poradnictwo specjalistyczne i interwencja kryzysowa. W 2012 roku z poradnictwa specjalistycznego skorzystały 23 rodziny, rok później 29 rodzin, a w latach 2014-2015 odpowiednio 27 i 21 rodzin. Z kolei interwencją kryzysową objęto 21 rodzin w 2012 roku, 39 rodzin w 2013 roku, 19 rodzin w 2014 roku i 18 rodzin w 2015 roku. W analizowanym okresie MGOPS zajmował się także udzielaniem usług opiekuńczych osobom samotnym, chorym i pozbawionym opieki bliskich. W latach 2012-2013 objęto nimi po 14 osób, w 2014 roku 10 osób, a w 2015 roku 6 osób. W latach 2012-2015 Ośrodek realizował również zadania z zakresu wspierania rodziny i rozwoju pieczy zastępczej, zatrudniając 1 asystenta rodziny, który miał pod opieką 20 rodzin w latach 2012-2013 i 10 rodzin w latach 2014-2015. MGOPS partycypował także w kosztach utrzymania dzieci z gminy w pieczy zastępczej. W latach 2013-2015 w pieczy zastępczej przebywało odpowiednio 1, 3 i 3 dzieci (w 2 rodzinach zastępczych).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W analizowanym okresie Ośrodek, współpracując z Powiatowym Urzędem Pracy w Gnieźnie, był organizatorem prac społecznie użytecznych. W ich ramach 1 osoba zajmowała się świadczeniem usług opiekuńczych. Koszt jej wynagrodzenia w 60% finansował Urząd Pracy, natomiast z budżetu gminy wydatkowano na ten cel: 1.051 zł w 2012 roku, 1.109 zł w 2013 roku, 1.152 zł w 2014 roku i 1.102 zł w 2015 roku. W latach 2013-2014 w gminie realizowany był projekt pn. „Lepsze jutro”, finansowany ze środków unijnych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Był on wdrażany przez Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kłecku i adresowany do zagrożonych wykluczeniem społecznym osób bezrobotnych, które korzystały z pomocy społecznej. W projekcie uczestniczyło po 30 osób w każdym roku. W analizowanym okresie mieszkańcy gminy zagrożeni wykluczeniem społecznym, w tym dotknięci bezrobociem, uczestniczyli również w projektach realizowanych ze środków unijnych przez Stowarzyszenie Młodych Wielkopolan oraz Centrum Aktywności Społecznej „Largo” Gniezno. Od 2014 roku w gminie realizowany jest również rządowy program pomocy dla rodzin wielodzietnych. Koordynacją jego realizacji zajmuje się MGOPS, który w latach 2014-2015 wydał uprawnionym odpowiednio 27 i 30 Kart Dużej Rodziny. Warto dodać, że w 2014 roku gmina Kłecko przystąpiła także do uchwalonego przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego Programu „Wielkopolska Karta Rodziny”. W latach 2012-2015 w gminie wypłacano również stypendia szkolne i zasiłki szkolne. Najczęściej wsparcie te kierowane jest do dzieci pochodzących z rodzin ubogich lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, np. dotkniętych bezrobociem, i służy zmniejszeniu różnic w dostępie do edukacji. W latach 2014-2015 liczba osób nim objętych była wyższa niż w latach 2012-2013 (166 w 2012 r., 176 w 2013 r., 207 w 2014 r., 206 w 2015 r.), podobnie jak kwota udzielonych świadczeń (34.434 zł w 2012 r., 59.614 zł w 2013 r., 73.532 zł w 2014r. i 68.953 zł w 2015 r.). W analizowanym okresie Ośrodek podejmował także inne działania środowiskowe i integracyjne, wśród których wymienić należy: kierowanie dzieci z rodzin niezamożnych i dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie na organizowany przez Kuratorium Oświaty w Poznaniu oraz ze środków pochodzących z opłat za korzystanie w gminie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wypoczynek letni (w 2012 roku

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

10 dzieci, w 2013 roku do Pensjonatu „Helena” w Białym Dunajcu i Zajazdu „Ranczo” w Górznie koło Złotowa wyjechało odpowiednio 2 i 32 dzieci, w 2014 roku do Murzasichle i Zajazdu „Ranczo” w Górznie koło Złotowa – odpowiednio 4 i 36 dzieci, a w 2015 roku do Ochotnicy Dolnej i Zajazdu „Ranczo” w Górznie koło Złotowa – odpowiednio 5 i 32 dzieci), przeprowadzanie zbiórek darów dla odbiorców pomocy społecznej, w tym odzieży, mebli i sprzętów gospodarstwa domowego, a w ramach corocznej akcji „Gwiazdka” – żywności i środków chemicznych, a także przygotowywanie paczek okolicznościowych dla osób samotnych i potrzebujących oraz wydawanie skierowań do magazynu Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej po odzież, obuwie, meble, sprzęty RTV i AGD, wózki inwalidzkie i łóżka rehabilitacyjne. W latach 2012-2015 MGOPS realizował także zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, będąc odpowiedzialnym za obsługę organizacyjno-techniczną Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, a także delegując do niego swoich pracowników. W 2015 roku członkowie Zespołu odbyli 8 spotkań, w tym 4 spotkania w ramach grup roboczych, prowadząc łącznie 9 procedur „Niebieskie Karty”, w tym 6 procedur z 2014 roku i 3 procedury wszczęte w 2015 roku. Do końca 2015 roku zakończono 6 procedur „Niebieskie Karty”, w tym 3 procedury z 2012 roku, 1 procedurę z 2013 roku i 2 procedury z 2015 roku. Na 2016 rok przewidziano kontynuację 5 procedur „Niebieskie Karty” – 1 z 2012 roku, 1 z 2013 roku; 2 z 2014 roku i 1 z 2015 roku. W ramach realizowanych zadań Ośrodek przyznawał również świadczenia rodzinne. W latach 2012-2015 ogólna liczba udzielonych świadczeń zmniejszała się z roku na rok (z 19.561 w 2012 r. do 16.424 w 2015 r.), na co zasadniczy wpływ miał systematyczny spadek wypłacanych zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłków (z 16.056 w 2012 r. do 12.579 w 2014 r.). W analizowanym okresie z roku na rok zwiększała się liczba wypłaconych zasiłków pielęgnacyjnych (z 2.716 w 2012 r. do 3.186 w 2015 r.), natomiast w latach 2014-2015 liczba przyznanych świadczeń pielęgnacyjnych była niższa niż w latach 2012-2013 (707 w 2012 r., 603 w 2013 r., 453 w 2014 r., 491 w 2015 r.). Spadek ten spowodowany był zmianą ustawy o świadczeniach rodzinnych; od 1 lipca 2013 roku wygasły wszystkie decyzje dotyczące świadczeń pielęgnacyjnych i wprowadzono nowe warunki otrzymania świadczeń, które spełniało znacznie mniej osób.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W 2015 roku, w porównaniu z latami 2013-2014, odnotowano znaczny wzrost liczby wypłaconych specjalnych zasiłków opiekuńczych (13 w 2013 r., 21 w 2014 r., 120 w 2015 r.). Dane szczegółowe na temat przyznanych w gminie świadczeń rodzinnych przedstawia poniższa tabela.

Tabela 11. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w latach 2012-2015

2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych liczba świadczeń 16.056 14.693 13.368 12.579 zasiłek pielęgnacyjny liczba świadczeń 2.716 2.885 3.008 3.186 świadczenia pielęgnacyjne liczba świadczeń 707 603 453 491 dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego liczba świadczeń X 197 0 0 specjalny zasiłek opiekuńczy liczba świadczeń X 13 21 102 jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka liczba świadczeń 82 76 64 66 ogółem liczba świadczeń 19.561 18.467 16.914 16.424 zasiłek dla opiekunów liczba świadczeń X X 309 151

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Od 2014 roku Ośrodek przyznaje zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Przysługuje on osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z dniem 1 lipca 2013 roku w związku z wygaśnięciem z mocy prawa (na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 roku o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2012 r., poz. 1548) decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. W latach 2014-2015 MGOPS przyznał odpowiednio 309 i 151 takich zasiłków na kwotę odpowiednio 159.381 i 77.169 zł. Za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy (od 2013 roku) MGOPS opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne. Liczba tych składek i ich wartość ulegały wahaniom (654 na kwotę 79.647 zł

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

w 2012 r., 638 na kwotę 85.233 zł w 2013 r., 476 na kwotę 86.123 zł w 2014 r., 600 na kwotę 162.013 zł w 2015 r.). Kolejną formę pomocy udzielanej przez Ośrodek stanowiły świadczenia z funduszu alimentacyjnego, które służą wsparciu osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej w przypadku bezskuteczności egzekucji zasądzonych świadczeń alimentacyjnych. W latach 2012-2015 liczba rodzin, którym przyznano tę pomoc, była na zbliżonym poziomie (48 w 2012 r., 51 w 2013 r., 46 w 2014 r., 47 w 2015 r.), a liczba wypłaconych świadczeń po wzroście w 2013 roku, w kolejnych latach spadła (1.068 w 2012 r., 1.131 w 2013 r., 1.066 w 2014 r., 999 w 2015 r.). Jednocześnie liczba dłużników alimentacyjnych w gminie w latach 2013-2015 była nieco niższa niż w 2012 roku (23 w 2012 r., 16 w 2013 r., po 17 w latach 2014-2015). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 12. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznane w gminie w latach 2012-2015

2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. liczba rodzin, którym przyznano świadczenie 48 51 46 47 liczba wypłaconych świadczeń 1.068 1.131 1.066 999 liczba dłużników alimentacyjnych 23 16 17 17 łączna kwota wypłaconych świadczeń (w zł) 393.320 426.922 407.708 398.640

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Pomoc społeczna polega również na prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej. Obejmuje ona zarówno jednostki środowiskowe, jak i instytucjonalne. W gminie Kłecko, poza Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, działają: warsztat terapii zajęciowej, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy oraz poradnia psychologiczno- pedagogiczna. Dane szczegółowe na ich temat przedstawia poniższa tabela.

Tabela 13. Instytucje wsparcia w gminie

nazwa i adres instytucji zakres oferowanych usług oraz kategoria klienta oraz podmiot prowadzący Warsztat Terapii Zajęciowej Zakres oferowanych usług: rehabilitacja społeczna w Kłecku, i zawodowa, w tym umożliwienie jak najpełniejszego ul. Targowa 6, 62-270 Kłecko. uczestniczenia w życiu codziennym (m.in. poprzez Podmiot prowadzący: wyrobienie umiejętności samodzielnego pełnienia Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej. ról społecznych oraz zaradności osobistej) oraz nabycie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

umiejętności niezbędnych do podjęcia pracy. Realizacja zadań odbywa się w 7 pracowniach: gospodarstwa domowego, plastycznej, krawiecko-dziewiarskiej, stolarskiej, komputerowej, ceramicznej oraz papieroplastyki i rękodzielnictwa. Kategoria klienta: osoby z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym (35 osób). Specjalny Ośrodek Szkolno- Zakres oferowanych usług: realizacja zadań opiekuńczo- Wychowawczy w Kłecku wychowawczych, koedukacyjnych, terapeutycznych im. hm. Zygmunta Imbierowicza, i profilaktycznych. ul. Gnieźnieńska 7, 62-270 Kłecko. Kategoria klienta: dzieci i młodzież z niepełnosprawnością. Podmiot prowadzący: Powiat gnieźnieński. Poradnia Psychologiczno- Zakres oferowanych usług: diagnozowanie dzieci i młodzieży Pedagogiczna w Kłecku, w szczególności w celu określenia indywidualnych potrzeb ul. Słoneczna 25, 62-270 Kłecko. rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych Podmiot prowadzący: możliwości psychofizycznych, wyjaśnienia mechanizmów ich Powiat gnieźnieński. funkcjonowania w odniesieniu do zgłaszanego problemu oraz wskazania sposobu jego rozwiązania, udzielanie dzieciom i młodzieży oraz rodzicom bezpośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizowanie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję placówek oświatowych. Kategoria klienta: dzieci i młodzież, ich rodzice i nauczyciele.

Źródło danych: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku.

Mieszkańcy gminy mają również możliwość korzystania z oferty instytucji wsparcia działających poza gminą, w tym funkcjonujących na terenie powiatu gnieźnieńskiego. Dane szczegółowe na ich temat przedstawia poniższa tabela.

Tabela 14. Instytucje wsparcia w powiecie gnieźnieńskim, z oferty których mogą korzystać lub korzystają mieszkańcy gminy

nazwa i adres instytucji zakres oferowanych usług oraz kategoria klienta oraz podmiot prowadzący Powiatowe Centrum Pomocy Zakres oferowanych usług: realizacja zadania powiatu Rodzinie w Gnieźnie, z zakresu pomocy społecznej, rodzinnej i instytucjonalnej ul. Jana Pawła II 9/10, pieczy zastępczej, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 62-200 Gniezno. rehabilitacji społecznej oraz organizatora rodzinnej pieczy Podmiot prowadzący: zastępczej. Powiat gnieźnieński. Kategoria klienta: mieszkańcy powiatu. Dom Pomocy Społecznej Zakres oferowanych usług: całodobowa opieka zgodnie im. Małżonków Terakowskich ze standardem określonym dla danego typu domu, w Gnieźnie, ul. Wrzesińska 21, w oparciu o indywidualne potrzeby jego mieszkańców. 66

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

62-200 Gniezno. Kategoria klienta: osoby w podeszłym wieku. Podmiot prowadzący: Powiat gnieźnieński. Dom Pomocy Społecznej Zakres oferowanych usług: całodobowa opieka zgodnie w Łopiennie, 62-213 Łopienno 119. ze standardem określonym dla danego typu domu, Podmiot prowadzący: Zgromadzenie w oparciu o indywidualne potrzeby jego mieszkańców. Sióstr św. Elżbiety Prowincja Kategoria klienta: dzieci i młodzież niepełnosprawne Poznańska na zlecenie Powiatu intelektualnie. gnieźnieńskiego. Dom Pomocy Społecznej „Senior” w Łubowie, Łubowo 14c, Zakres oferowanych usług: całodobowa opieka zgodnie 62-260 Łubowo. ze standardem określonym dla danego typu domu, Podmiot prowadzący: w oparciu o indywidualne potrzeby jego mieszkańców. Maciej Frąckowiak na podstawie Kategoria klienta: osoby w podeszłym wieku i przewlekle Zezwolenia Wojewody somatycznie chore. Wielkopolskiego. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci Zakres oferowanych usług: całodobowa opieka zgodnie w Mielżynie, Mielżyn, ze standardem określonym dla danego typu domu, ul. Szkolna 15a,62-230 Witkowo. w oparciu o indywidualne potrzeby jego mieszkańców. Podmiot prowadzący: Zgromadzenie Kategoria klienta: dzieci – dziewczęta niepełnosprawne Sióstr Św. Dominika. intelektualnie. Dom Dziecka w Gnieźnie, Zakres oferowanych usług: całodobowa opieka, ul. Paczkowskiego 16, realizowanie zadań przewidzianych dla placówki 62-200 Gniezno. opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego. Podmiot prowadzący: Kategoria klienta: dzieci całkowicie lub częściowo Powiat gnieźnieński. pozbawione opieki rodzicielskiej. Zespół Placówek Wsparcia Rodziny Zakres oferowanych usług: wsparcie w ramach placówki „Droga do Domu” w Trzemesznie, opiekuńczo-wychowawczej, ośrodka interwencji kryzysowej ul. Kardynała Wyszyńskiego 3, oraz pokoi chronionych. 62-240 Trzemeszno. Kategoria klienta: dzieci całkowicie lub częściowo Podmiot prowadzący: pozbawione opieki rodzicielskiej, osoby i rodziny znajdujące Powiat gnieźnieński. się w kryzysie, w szczególności ofiary przemocy w rodzinie. Zakres oferowanych usług: całodobowe schronienie i wyżywienie, a także pomoc w uregulowaniu spraw Dom Matki i Dziecka Caritas socjalno-bytowych i prawnych oraz wsparcie specjalistyczne Archidiecezji Gnieźnieńskiej i duchowe. w Gnieźnie, Kategoria klienta: samotni rodzice z dziećmi i kobiety Os. Orła Białego 20, 62-200 Gniezno. oczekujące dziecka, którzy z różnych przyczyn nie mogli Podmiot prowadzący: pozostać w dotychczasowym miejscu zamieszkania Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej. (głównie osoby, które doświadczyły przemocy domowej i ubóstwa, straciły dach nad głową) Schronisko „Pomocna Przystań” Zakres oferowanych usług: nocleg, całodobowa opieka, dla bezdomnych kobiet i mężczyzn wyżywienie, wsparcie socjalne i psychologiczne, odzież, w Gnieźnie, obuwie, reintegracja społeczna. ul. Pocztowa 6, 62-200 Gniezno, Kategoria klienta: kobiety i mężczyźni – osoby bezdomne. filia: ul. Kawiary 40, 62-200 Gniezno.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Podmiot prowadzący: Powiatowe Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Bezdomnym i Integracji Społecznej w Gnieźnie „Dom”. Centrum Pomocy Bliźniemu w Gnieźnie, ul. Wrzesińska 43/7, Zakres oferowanych usług: wydawanie ciepłych posiłków 62-200 Gniezno. oraz odzieży, obuwia, mebli, sprzętów RTV i AGD. Podmiot prowadzący: Kategoria klienta: osoby ubogie i bezdomne. Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Stołówka i kuchnia dla ubogich w Gnieźnie, Zakres oferowanych usług: wydawanie ciepłych posiłków, ul. Lecha 11, 62-200 Gniezno. suchego prowiantu, kanapek dla dzieci. Podmiot prowadzący: Kategoria klienta: osoby ubogie. Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia.

Źródło danych: Starostwo Powiatowe i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie.

12. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

Organizacje pozarządowe są przejawem społeczeństwa obywatelskiego, jedną z form jego aktywności. Pełnią istotną rolę nie tylko w konsolidacji społeczności lokalnej, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają szanse rozwoju małych i średnich miejscowości. Dobrze zorganizowane środowisko społeczne może sprzyjać aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup społecznych, ale ich lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalności społeczności lokalnych poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów. Współpraca samorządu lokalnego z podmiotami należącymi do sektora pozarządowego nie tylko pozwala skuteczniej i efektywniej działać na rzecz rozwoju oraz poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, lecz również umożliwia istotne odciążenie sektora publicznego w realizacji zadań. W gminie Kłecko funkcjonuje ponad 20 organizacji pozarządowych. Samorząd gminy posiada „Program Współpracy Gminy Kłecko z Organizacjami Pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie” w oparciu o który ma możliwość podejmowania z nimi współpracy w następujących formach finansowych i pozafinansowych:

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

. powierzanie lub wspieranie wykonania zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie lub dofinansowanie ich realizacji, . wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności i współdziałanie w celu zharmonizowania tych kierunków, . konsultowanie z organizacjami i innymi podmiotami projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez radę w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji i podmiotów, . użyczanie lub przekazywanie lokali z gminnych zasobów lokalowych dla organizacji pozarządowych i informowanie o możliwości pozyskania takich lokali lub umożliwienie organizacjom korzystania z lokali gminnych jednostek organizacyjnych . realizacja zadań publicznych w ramach inicjatywy lokalnej. Poniższa tabela przedstawia dane szczegółowe na temat sektora pozarządowego w gminie.

Tabela 15. Organizacje pozarządowe w gminie lp. nazwa i adres organizacji charakterystyka działania Działalność w zakresie pomocy społecznej, ochrony i promocji zdrowia, upowszechniania kultury Polska Fundacja Pomocniczości, 1. fizycznej i sportu, oświaty nauki i edukacji, kultury ul. Karniszewska 41, 62-270 Kłecko. i sztuki, nauki i techniki oraz wspierania inicjatyw społecznych. Pomoc społeczna dzieciom z rodzin w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych Stowarzyszenie „Radość” dzieci, ochrona i promocja zdrowia, działalność przy Specjalnym Ośrodku Szkolno- 2. na rzecz dzieci niepełnosprawnych, organizowanie Wychowawczym w Kłecku, wypoczynku dla dzieci i młodzieży, ul. Gnieźnieńska 7, 62-270 Kłecko. upowszechnianie kultury, sportu i turystyki, promocja i organizacja wolontariatu. Pobudzanie i rozwój lokalnej aktywności kulturalnej, społecznej i gospodarczej, kształtowanie lokalnego patriotyzmu i poczucia Towarzystwo Miłośników Kłecka dumy z przynależności do społeczności Ziemi 3. i Ziemi Kłeckiej, ul. Gnieźnieńska 8, Kłeckiej, propagowanie turystycznych walorów 62-270 Kłecko. ziemi kłeckiej, prowadzenie ewidencji i sprawowanie opieki nad miejscami związanymi z historią regionu, wyzwalanie inicjatyw środowiskowych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym Polski Związek Emerytów, Rencistów i niepełnosprawnych, w tym udzielanie pomocy 4. i Inwalidów, Koło nr 1 w Kłecku, rodzinom i osobom znajdującym się w trudnej ul. Gnieźnieńska 8, 62-270 Kłecko sytuacji życiowej oraz wyrównywanie ich szans. Stowarzyszenie Koło Gospodyń Kultywowanie tradycji i zwyczajów regionalnych, 5. Wiejskich „Gorzuchowianki”, współorganizowanie życia społeczności lokalnej. Gorzuchowo 26, 62-270 Gorzuchowo. Stowarzyszenie Artystyczno- Rehabilitacyjno-Terapeutyczne 6. Ochrona i promocja zdrowia, działalność kulturalna. „Promyk”, Dębnica 33, 62-271 Dębnica. Działalność na rzecz humanitarnego traktowania Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami zwierząt, kształtowanie właściwego stosunku 7. w Polsce, Oddział w Kłecku, do zwierząt oraz zwalczanie przejawów znęcania się ul. Akacjowa 6, 62-270 Kłecko. nad nimi. Towarzystwo Wędkarskie „Klecz”, 8. Popularyzacja kultury fizycznej i sportu. ul. Gnieźnieńska 8, 62-270 Kłecko. Promowanie walorów przyrodniczych, zachowanie Stowarzyszenie Ogródków i odtwarzanie środowiska przyrodniczego oraz 9. Działkowych „Polanie”, ochrona krajobrazu, propagowanie działalności ul. Wodna 4, lok. 3, 62-270 Kłecko. ekologicznej na rzecz społeczności lokalnej. Promowanie walorów przyrodniczych, zachowanie Stowarzyszenie Ogródków i odtwarzanie środowiska przyrodniczego oraz 10. Działkowych „Zorza”, ochrona krajobrazu, propagowanie działalności Działyń 25, lok. 8, 62-271 Działyń. ekologicznej na rzecz społeczności lokalnej. Stowarzyszenie Wędkarskie „Natura”, 11. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego. Dziećmiarki 112, 62-270 Dziećmiarki. Kłeckie Stowarzyszenie Miłośników Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 12. Sportu i Turystyki, ul. Karniszewska 54, i sportu. lok. 3, 62-270 Kłecko. Gminny Klub Sportowy „Lechita” Kłecko – Stowarzyszenie Kultury Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 13. Fizycznej, ul. Paderewskiego 26, i sportu. 62-270 Kłecko. Młodzieżowy Klub Sportowy „Lechita” Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 14. Kłecko, ul. Paderewskiego 26, i sportu. 62-270 Kłecko. Młodzieżowy Klub Sportowy „Lechita Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 15. Orliki” Kłecko, ul. Paderewskiego 26, i sportu. 62-270 Kłecko. Uczniowski Klub Sportowy „Mitra” Popularyzacja kultury fizycznej i sportu 16. Kłecko, ul. Gnieźnieńska 7a, wśród młodzieży szkolnej. 62-270 Kłecko.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Uczniowski Klub Sportowy „Delfin” Popularyzacja kultury fizycznej i sportu 17. Kłecko, ul. Gnieźnieńska 7, wśród młodzieży szkolnej. 62-270 Kłecko. Uczniowski Klub Sportowy „Orzeł” Popularyzacja kultury fizycznej i sportu 18. Kłecko, ul. Gnieźnieńska 7, wśród młodzieży szkolnej. 62-270 Kłecko Uczniowski Klub Sportowy Popularyzacja kultury fizycznej i sportu 19. „KS Bojanice”, 62-271 Bojanice. wśród młodzieży szkolnej. Ludowy Klub Sportowy „Orkan” Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 20. Działyń, Działyń 22, 62-271 Działyń. i sportu. Fundacja „Futbolowy Zawrót Głowy”, Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 21. Dziećmiarki 101, 62-270 Dziećmiarki. i sportu. Ochotnicza Straż Pożarna w Kłecku, Prowadzenie działalności mającej na celu 22. ul. Paderewskiego 16, 62-270 Kłecko. zapobieganie pożarom, uczestnictwo w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów, Ochotnicza Straż Pożarna w Ułanowie, 23. zagrożeń ekologicznych związanych z ochroną Ułanowo 6a, 62-270 Ułanowo. środowiska oraz innych klęsk i zdarzeń, Ochotnicza Straż Pożarna w Dębnicy, informowanie ludności o istniejących zagrożeniach 24. Dębnica 42, 62-271 Dębnica. pożarowych i ekologicznych oraz sposobach ochrony przed nimi, rozwijanie wśród członków Ochotnicza Straż Pożarna w Działyniu, ochotniczej straży pożarnej kultury fizycznej 25. Działyń 25/26, 62-271 Działyń. i sportu oraz prowadzenie działalności kulturalno- oświatowej i rozrywkowej.

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko oraz www.bazy.ngo.pl

13. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W ŚRODOWISKU LOKALNYM”

Badania ankietowe przeprowadzone w ramach diagnozy sytuacji społecznej w gminie Kłecko posłużyły identyfikacji, określeniu przyczyn i skali występujących na jej terenie problemów społecznych oraz wskazaniu działań, jakie należałoby podjąć w celu zmniejszenia ich natężenia oraz zminimalizowania ich skutków. Badania zostały przeprowadzone przy pomocy ankiet, które zostały rozpowszechnione wśród mieszkańców gminy, w tym reprezentantów samorządu lokalnego – Burmistrza Gminy, Zastępcy Burmistrza Gminy, Sekretarza Gminy, Skarbnika Gminy, radnych, sołtysów, pracowników Urzędu Miejskiego, członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawicieli jednostek organizacyjnych gminy, m.in. placówek oświatowych, kulturalnych, sportowych i pomocy społecznej, a także przedstawicieli

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

jednostek służby zdrowia, policji, organizacji pozarządowych i kościoła. W sumie do analizy przedłożono 52 wypełnione anonimowo ankiety. W pierwszym pytaniu poproszono przedstawicieli środowiska lokalnego o ocenę warunków życia w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres. Wykres 33. Warunki życia w gminie

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Analizując warunki życia w gminie, przedstawiciele środowiska lokalnego najwyżej ocenili dostęp do sieci wodociągowej (łącznie 76,9% ocen dobrych i bardzo dobrych), wychowania przedszkolnego, pomoc społeczną (łącznie po 71,1% ocen dobrych i bardzo dobrych) oraz dostępność szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego (w sumie 68% ocen dobrych i bardzo dobrych).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Najniżej ankietowani ocenili dostęp do sieci gazowej (łącznie 68,1% bardzo złych i złych), lokalny rynek pracy (w sumie 53% ocen złych i bardzo złych) i dostępność opieki zdrowotnej (łącznie 52% ocen złych i bardzo złych). Z niskimi ocenami spotkały się również dostępność szkolnictwa ponadgimnazjalnego (w sumie 39,6% ocen złych i bardzo złych), sytuacja mieszkaniowa (łącznie 34,6% ocen złych i bardzo złych) oraz dostępność (i stan) sieci drogowej (w sumie 26,9% ocen złych i bardzo złych) i kanalizacyjnej (łącznie 21,2% ocen złych). W kolejnym pytaniu zapytano badanych o problemy, które najczęściej dotykają mieszkańców gminy. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Wykres 34. Problemy najczęściej dotykające mieszkańców gminy

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Do problemów, które najczęściej dotykają mieszkańców gminy, respondenci zaliczyli bezrobocie (26,2%) i alkoholizm (24,8%), a następnie ubóstwo (9,2%), złe warunki mieszkaniowe (7,1%), bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz zaniedbanie dzieci (6,4%). Odpowiadając na następne pytanie, ankietowali identyfikowali grupy zagrożone wykluczeniem społecznym w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 35. Grupy zagrożone wykluczeniem społecznym w gminie

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Najwięcej badanych stwierdziło, że najbardziej zagrożone wykluczeniem społecznym są rodziny i osoby dotknięte problemami uzależnień (25,2%). Zdaniem respondentów wykluczeniem społecznym zagrożone są także rodziny i osoby o niskim statusie materialnym (16,5%), osoby starsze i samotne (13,4%), osoby opuszczające zakłady karne (11,8%), rodziny dotknięte problemem przemocy domowej (11%) oraz rodziny zmagające się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, w tym rodziny wielodzietne i niepełne (7,1%), W kolejnych pytaniach poproszono badanych o opinię na temat poziomu bezrobocia w gminie oraz wskazanie działań, jakie należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób nim dotkniętych. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 36. Jaki jest poziom bezrobocia Wykres 37. Jakie działania należałoby podjąć w gminie? w celu poprawy sytuacji osób bezrobotnych?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym. Większość ankietowanych (54%) uznało, że poziom bezrobocia w gminie jest przeciętny, a zdaniem łącznie 40% badanych jest on raczej wysoki lub wysoki. Wśród działań, jakie należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób pozostających bez pracy, respondenci najczęściej wymieniali: organizowanie prac interwencyjnych, robót publicznych i prac społecznie użytecznych (21,7%), zacieśnianie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w celu umożliwienia osobom bezrobotnym (poprzez świadczenie poradnictwa oraz organizowanie stażu, kursów i szkoleń) zdobycia doświadczenia zawodowego oraz podniesienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych (20,2%), wspieranie rozwoju przedsiębiorczości (17,8%), pozyskiwanie inwestorów (17,1%) oraz prowadzenie pracy socjalnej (14%). W odpowiedzi na następne pytania ankietowani wskazali przyczyny ubóstwa wśród mieszkańców gminy oraz przedstawili propozycje działań, jakie powinny być podejmowane na rzecz osób nim dotkniętych. Szczegóły w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy. 75

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 38. Przyczyny ubóstwa wśród Wykres 39. Jakie działania powinny być mieszkańców gminy? podejmowane na rzecz dotkniętych problemem ubóstwa?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Wśród przyczyn popadania mieszkańców gminy w ubóstwo, ankietowani najczęściej wskazywali bezrobocie i uzależnienia (po 25,4%). Do ważnych powodów ubożenia ludności badani zaliczyli także dziedziczenie ubóstwa (13%), wyuczoną bezradność (12,3%) oraz niedostosowanie społeczne (9,4%). Zdaniem respondentów, by skutecznie przeciwdziałać problemowi ubóstwa, należałoby przede wszystkim udzielać pomocy w znalezieniu zatrudnienia (29,1%). Duże znaczenie przywiązywali również do prowadzenia pracy socjalnej (20,1%), tworzenia mieszkań komunalnych i socjalnych (14,9%), zapewnienia dostępu do poradnictwa (11,9%), udzielania wsparcia rzeczowego, w tym w formie posiłku (10,4%) oraz promowania aktywnych postaw i samopomocy, w tym pomocy sąsiedzkiej (9%). W kolejnych pytaniach została podjęta kwestia bezdomności – poproszono badanych o opinię na temat skali tego problemu w gminie oraz wskazanie działań, które przyniosłyby 76

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

największą skuteczność w jego zapobieganiu i rozwiązywaniu. Uzyskane odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.

Wykres 40. Jaka jest skala problemu Wykres 41. Jakie działania byłby bezdomności w gminie? najskuteczniejsze w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemu bezdomności?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Najwięcej respondentów (36,5%) nie potrafiło określić skali bezdomności w gminie. Wśród pozostałych największą grupę (30%) stanowili ci, którzy stwierdzili, że jest ona niska. Jednocześnie 26,9% badanych uznało, że skala problemu bezdomności w gminie jest wysoka. W opinii ankietowanych największe efekty w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemu bezdomności może przynieść udzielenie pomocy w znalezieniu zatrudnienia (20%), a także tworzenie mieszkań komunalnych i socjalnych (14,1%), prowadzenie profilaktyki i terapii 77

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

uzależnień (11,9%), opracowywanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności (11,1%), zapewnienie schronienia (9,6%) oraz prowadzenie pracy socjalnej (8,9%). W ankiecie znalazło się również pytanie pozwalające poznać opinie respondentów na temat przyczyn bezradności opiekuńczo-wychowawczej oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Uzyskane odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.

Wykres 42. Przyczyny bezradności Wykres 43. Jakie działania poprawiłyby w sprawach opiekuńczo-wychowawczych sytuację rodzin niewydolnych wychowawczo oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w gminie? w gminie

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

W opinii badanych głównymi przyczynami bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w gminie są uzależnienia (30,1%) i niski poziom umiejętności wychowawczych (28,6%). Zdaniem respondentów duży 78

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

wpływ na występowanie tego problemu mają również przemoc w rodzinie (15,8%), ubóstwo (9,8%) i wielodzietność (8,3%). Wśród działań, których podjęcie mogłoby poprawić sytuację rodzin niewydolnych wychowawczo, ankietowani najczęściej wskazywali: udzielenie pomocy w znalezieniu zatrudnienia (17,6%), zapewnienie pomocy ze strony asystenta rodziny, prowadzenie profilaktyki i terapii w zakresie uzależnień i przemocy w rodzinie (po 16,2%), poprawę dostępności poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i terapii rodzinnej (15,4%) oraz edukowanie rodzin w zakresie właściwego wypełniania ról rodzicielskich (12,5%). W uzupełnieniu odpowiedzi na poprzednie pytania, ankietowani wskazali negatywne zjawiska, na jakie najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

Wykres 44. Na jakie negatywne zjawiska społeczne najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Według ankietowanych, do negatywnych zjawisk społecznych, na które najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy, należą: zaniedbania wychowawcze ze strony rodziców, sięganie po substancje uzależniające, np. alkohol, narkotyki i dopalacze (po 27%), a także agresja i przemoc (15,6%) oraz demoralizacja (12,1%).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

W następnych pytaniach poproszono respondentów o podanie przyczyn występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców gminy oraz wskazanie działań, jakie powinny być podejmowane na rzecz osób i rodzin nimi dotkniętych. Odpowiedzi w tym zakresie prezentują poniższe wykresy.

Wykres 45. Przyczyny występowania Wykres 46. Jakie działania powinny być problemu uzależnień wśród mieszkańców podejmowane na rzecz osób uzależnionych gminy i ich rodzin?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Do zasadniczych powodów występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców gminy badani zaliczyli bezrobocie i utratę pracy oraz niezaradność życiową (po 24,4%), a także konflikt w rodzinie i jej rozpad (17,8%) oraz indywidualne skłonności do popadania w nałogi (17%). Zdaniem respondentów, podejmując działania na rzecz osób uzależnionych i ich rodzin, należy przede wszystkim skupić się na prowadzeniu profilaktyki wśród dzieci i młodzieży (27,5%). Ważne jest również zapewnienie odpowiedniego dostępu do pomocy 80

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

psychologicznej (17,6%), prowadzenie profilaktyki wśród dorosłych (16,2%) oraz wspieranie rozwoju grup wsparcia, samopomocowych (np. AA, Al-Anon) i klubów abstynenckich (15,5%). Następnie zapytano badanych o znajomość przypadków występowania problemu, który niejednokrotnie ma swoje źródło w uzależnieniach, tj. przemocy w rodzinie, oraz poproszono o przedstawienie działań, które byłyby najskuteczniejsze w walce z tym zjawiskiem. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 47. Znajomość przypadków przemocy Wykres 48. Jakie kroki byłyby najskuteczniejsze w rodzinie w gminie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Większość ankietowanych (łącznie 66,7%) stwierdziła, że słyszała o przypadkach występowania przemocy w rodzinie w gminie bądź je zna. Odmiennego zdania było w sumie 33,3% badanych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Zdaniem respondentów, by skutecznie przeciwdziałać przemocy w rodzinie, należy przede wszystkim prowadzić poradnictwo i podejmować interwencje (19,9%), prowadzić profilaktykę agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży, zapewnić osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia (po 18,4%), zwiększyć dostępność pomocy terapeutycznej i prawnej (15,4%) oraz motywować i kierować sprawców przemocy do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych (14%). Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła problemów, z jakimi najczęściej zmagają się osoby starsze w gminie oraz działań, których wdrożenie przyczyniłoby się do poprawy ich sytuacji. Udzielone przez badanych odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.

Wykres 49. Problemy najczęściej dotykające Wykres 50. Jakie działania poprawiłyby osoby starsze z gminy sytuację osób starszych w gminie?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym. W opinii ankietowanych, problemami, które najczęściej dotykają seniorów w gminie, są: samotność (25,7%) i choroby wieku podeszłego (23,6%), a następnie brak wsparcia 82

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

ze strony rodziny (11,5%), ubóstwo (10,1%), utrudniony dostęp do usług opiekuńczych (8,8%) oraz niepełnosprawność (8,1%). Do działań, których realizacja mogłaby się przyczynić do poprawy sytuacji seniorów w gminie, respondenci najczęściej zaliczali: zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów (28,1%), rozwijanie usług opiekuńczych (21,5%) oraz zapewnienie szerszego dostępu do placówek wsparcia dziennego (klub seniora, dzienny dom pobytu; 19,3%). W odpowiedzi na kolejne pytania ankietowani identyfikowali problemy, których najczęściej doświadczają osoby niepełnosprawne w gminie, oraz wskazywali działania, których podjęcie pozwoliłoby na pełniejszych ich udział w życiu społecznym. Szczegóły w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 51. Problemy, których najczęściej Wykres 52. Jakie działania umożliwiłyby doświadczają osoby niepełnosprawne z gminy osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział w życiu społecznym?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Według badanych problemami, z którymi najczęściej zmagają się osoby dotknięte niepełnosprawnością z gminy, są: bariery architektoniczne (20,4%), brak odpowiednich ofert pracy (16,9%), utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych (14,1%) oraz niski poziom akceptacji społecznej (10,6%). W opinii ankietowanych, działania, które umożliwiłyby osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział w życiu społecznym, powinny skupiać się na likwidowaniu barier architektonicznych, tworzeniu stanowisk pracy oraz zwiększeniu dostępu do pomocy specjalistycznej, w tym psychologicznej i pedagogicznej (po 18,5%), zwiększeniu dostępu do rehabilitacji (16,3%), a także zapewnieniu dostępu do wczesnej diagnostyki medycznej (13,3%). W ostatnich pytaniach podjęto temat stanu bezpieczeństwa w gminie – poczucia bezpieczeństwa, przyczyn jego braku oraz działań, które wpłynęłyby na jego zwiększenie. Szczegóły w tym zakresie prezentują poniższe wykresy.

Wykres 53. Czy czuje się Pani/Pan bezpiecznie Wykres 54. Przyczyny braku bezpieczeństwa w gminie? w gminie

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym. 84

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 55. Co wpłynęłoby na zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w gminie?

Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.

Łącznie 76,9% badanych stwierdziło, że czuje się raczej bezpiecznie bądź bezpiecznie w miejscu zamieszkania. Odmiennego zdania było 9,6% ankietowanych. Wśród przyczyn braku bezpieczeństwa respondenci najczęściej wskazywali: osoby pijące alkohol w miejscach publicznych (31,3%), zagrożenia na drodze (piractwo drogowe, nietrzeźwi kierowcy; 28,3%), niewystarczającą liczbę patroli policyjnych (20,2%) oraz przemoc w rodzinie (15,2%). Zdaniem ankietowanych do poprawy bezpieczeństwa publicznego w gminie w największym stopniu przyczyniłyby się: skuteczniejsze egzekwowanie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych dzieciom, młodzieży i osobom nietrzeźwym (25,2%), zwiększenie liczby patroli policyjnych (24,3%) oraz remont ulic i dróg gminnych, budowa przydrożnych chodników, przejść dla pieszych i oświetlenia (22,6%).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

14. ANALIZA SWOT

Analiza SWOT jest heurystyczną techniką analityczną służącą uporządkowaniu posiadanych informacji. W przypadku strategii rozwiązywania problemów społecznych stanowi efektywną metodę identyfikacji mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nim stoją. Pozwala oszacować potencjał, jakim się dysponuje oraz określić stopień, w jakim posiadane zasoby odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom społeczności lokalnej. Na potrzeby niniejszego dokumentu analiza została przeprowadzona w następujących obszarach: 1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność, 2. Rodzina, dzieci i młodzież, 3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie, 4. Starość i niepełnosprawność, 5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska.

Obszar: Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność

Mocne strony Słabe strony . dobrze rozwinięte rolnictwo w gminie; . niewystarczająca liczba miejsc pracy inwestowanie w rolnictwo w gminie . prężnie działające w gminie . niewystarczająco rozwinięta baza przedsiębiorstwa i grupa producencka turystyczno-wypoczynkowa w gminie . duże walory przyrodniczo-krajobrazowe, oraz brak strategii rozwoju turystyki turystyczne, rekreacyjne i kulturowe na jej terenie . współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy . nieodpowiednie zasoby mieszkań w zakresie upowszechniania ofert pracy komunalnych w gminie, w tym socjalnych oraz informacji o wolnych miejscach . deficyt podmiotów ekonomii społecznej pracy, usługach poradnictwa zawodowego w gminie i szkoleniach, organizowania prac . brak indywidualnych programów społecznie użytecznych, robót publicznych wychodzenia z bezdomności . pozyskiwanie środków finansowych . brak w gminie schroniska lub noclegowni z funduszy zewnętrznych na przeciwdziałanie bezrobociu (m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) . diagnozowanie problemu bezdomności w gminie oraz informowanie bezdomnych

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

o przysługujących im prawach i dostępnych formach pomocy . świadczenie osobom bezdomnym standaryzowanych usług oraz zapewnianie wsparcia w wychodzeniu z bezdomności . podejmowanie współpracy z placówkami oferującymi schronienie poza gminą . podejmowanie współpracy z sektorem pozarządowym działającym na rzecz osób bezrobotnych i bezdomnych Szanse Zagrożenia . dalszy spadek poziomu bezrobocia . niewielki potencjał inwestorów w regionie . aktywne poszukiwanie pracy przez osoby . migracja zarobkowa osób w wieku bezrobotne produkcyjnym, w tym ludzi młodych . możliwość znalezienia zatrudnienia i wykształconych, do większych ośrodków na lokalnym rynku pracy przez kończącą i za granicę. edukację młodzież . rozluźnienie więzi rodzinnych i rozpad . powstająca nieopodal granic gminy rodziny w związku z wyjazdem jednego droga ekspresowa S5 z jej członków do pracy za granicę . możliwość rozwoju turystyki w gminie . spadek opłacalności produkcji rolnej dzięki posiadanych zasobom przyrodniczo- . rosnąca liczba osób bezdomnych krajobrazowym i kulturowym (np. jeziora i zagrożonych bezdomnością park krajobrazowy, obiekty zabytkowe) . deficyt organizacji pozarządowych . brak w gminie uciążliwych dla środowiska działających w regionie na rzecz osób zakładów przemysłowych bezdomnych . tworzenie na terenie gminy gospodarstw agroturystycznych . możliwość pozyskiwania środków finansowych na przeciwdziałanie bezrobociu z funduszy zewnętrznych (m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) . dostęp do europejskich rynków pracy . społeczna akceptacja osób bezdomnych . funkcjonowanie w Gnieźnie Schroniska „Pomocna Przystań” i jego filii, Stołówki i kuchni dla ubogich oraz Centrum Pomocy Bliźniemu Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej . duży potencjał organizacji pozarządowych 87

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

działających w regionie na rzecz osób bezrobotnych

Obszar: Rodzina, dzieci i młodzież

Mocne strony Słabe strony . wykwalifikowana kadra MGOPS-u . brak w gminie grup i ośrodków wsparcia udzielająca rodzinom wsparcia dla rodzin i osób samotnie . zapewnianie wsparcia ze strony asystenta wychowujących dzieci rodziny . niewystarczający dostęp w gminie . zapewnianie rodzinom dostępu do placówek wsparcia dziennego do poradnictwa specjalistycznego dla dzieci i młodzieży . istnienie warunków do prowadzenia . niski poziom nauczania w gminie efektywnej pracy socjalnej . wymagające modernizacji wyposażenie . zapewnianie w gminie opieki nad dziećmi placówek oświatowych, do lat 3 (funkcjonowanie żłobka m.in. niedoinwestowanie w sale gminnego) komputerowe i sale do nauki języków . dostateczny dostęp do opieki obcych przedszkolnej oraz szkolnictwa . brak możliwości kontynuowania w gminie podstawowego i gimnazjalnego nauki na poziomie ponadgimnazjalnym . działalność w gminie Miejsko-Gminnego . niedostosowana do potrzeb i oczekiwań Ośrodka Kultury oraz Biblioteki Publicznej mieszkańców oferta spędzania czasu . dostępność w Kłecku Parku z amfiteatrem wolnego i prowadzenie działalności kulturalnej . brak mieszkań komunalnych i ograniczone na tym terenie środki na ich budowę i modernizację . dobrze rozwinięta baza sportowo- . brak ogólnodostępnej szerokopasmowej rekreacyjna w gminie (boiska i stadiony sieci internetowej sportowe, hala widowiskowo-sportowa, . niedostateczny dostęp do opieki płyty piłkarskie, sala gimnastyczna, medycznej w gminie, głównie siłownia, place zabaw) specjalistycznej . skoordynowane działania instytucji . brak zadowalającego transportu i organizacji wspierających rodziny, zbiorowego na terenie gminy dzieci i młodzież . zwiększenie dostępności poradnictwa specjalistycznego . istnienie w gminie organizacji pozarządowych działających na rzecz rodzin, dzieci i młodzieży (w tym klubów sportowych); podejmowanie z nimi współpracy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Szanse Zagrożenia . dalsze wsparcie ze strony asystenta . utrzymująca się liczba rodzin rodziny dysfunkcyjnych . poszerzenie oferty zajęć dydaktyczno- . zaniedbywanie obowiązków opiekuńczo- wychowawczych oraz pozalekcyjnych wychowawczych przez rodziców . zwiększenie dostępności oferty spędzania . osłabienie więzi rodzinnych i rozpad rodzin czasu wolnego w związku z pracą za granicą . rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia . rosnące zagrożenie uzależnieniami dziennego dla dzieci i młodzieży oraz i przemocą, w tym wśród dzieci infrastruktury umożliwiającej spędzanie i młodzieży (np. dopalaczami), czasu wolnego, np. ścieżek rowerowych . dalszy odpływ ludzi młodych, . aktywne włączanie się mieszkańców wykształconych do jednostek miejskich gminy i organizacji ich reprezentujących . niewielka liczba wolontariuszy w inicjatywy kulturalne wśród dzieci i młodzieży . udział w programach i projektach skierowanych do rodzin, dzieci i młodzieży; możliwość pozyskania na nie środków zewnętrznych . duży potencjał organizacji pozarządowych działających w regionie na rzecz rodzin, dzieci i młodzieży

Obszar: Uzależnienia i przemoc w rodzinie

Mocne strony Słabe strony . zapewnianie rodzinom dotkniętym . brak w gminie grupy wsparcia dla osób problemami uzależnień i przemocy dotkniętych problemami uzależnień w rodzinie dostępu do wsparcia i przemocy w rodzinie terapeutycznego i rehabilitacyjnego . brak współpracy z organizacjami oraz pomocy psychospołecznej i prawnej pozarządowymi działających w obszarze . prowadzenie poradnictwa i interwencji przeciwdziałania uzależnieniom w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie . funkcjonowanie w gminie Punktu Konsultacyjno-Edukacyjnego . podejmowanie działań przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Policję . podejmowanie działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych wśród dzieci i młodzieży, rodziców, nauczycieli oraz sprzedawców napojów alkoholowych w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie . podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie Szanse Zagrożenia . zwiększenie dostępu do wsparcia . relatywnie niska liczba osób wyleczonych terapeutycznego i rehabilitacyjnego, z uzależnień; długi okres oczekiwania pomocy psychospołecznej i prawnej na leczenie . zwiększająca się świadomość społeczna, . coraz większa dostępność alkoholu w tym dzieci i młodzieży, rodziców i innych środków psychoaktywnych i nauczycieli, na temat problemów . obniżanie się wieku inicjacji alkoholowej uzależnień i przemocy w rodzinie i narkotykowej . funkcjonowanie w powiecie podmiotów . rosnąca skala przemocy w rodzinie działających w obszarze przeciwdziałania . brak możliwości odseparowania ofiar uzależnieniom i przemocy w rodzinie, od sprawców przemocy oraz poczucie w tym Oddziałów Leczenia Uzależnień, bezkarności ze strony tych drugich Oddziałów Dziennego i Detoksykacyjnego . zwiększająca się liczba osób w ramach Wojewódzkiego Szpitala wymagających z powodu przemocy dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w rodzinie interwencji oraz podjęcia w Gnieźnie oraz Domu Matki i Dziecka działań interdyscyplinarnych Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej . niewielki potencjał organizacji w Gnieźnie pozarządowych działających w regionie . niezwiększająca się liczba osób dotkniętych w obszarze przeciwdziałania przemocą w rodzinie wymagających uzależnieniom umieszczenia w ośrodku wsparcia oraz objęcia działaniami korekcyjno- edukacyjnymi . duży potencjał organizacji pozarządowych działających w regionie w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie 90

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Obszar: Starość i niepełnosprawność

Mocne strony Słabe strony . informowanie osób starszych . niewystarczająca liczba pracowników i niepełnosprawnych o przysługujących świadczących wsparcie osobom starszym im prawach i dostępnych formach pomocy i niepełnosprawnym, w tym usługi . świadczenie w gminie usług opiekuńczych opiekuńcze oraz specjalistycznych usług opiekuńczych, . brak w gminie grup wsparcia i placówek w tym dla osób z zaburzeniami wsparcia dziennego działających na rzecz psychicznymi osób starszych . podejmowanie działań prozdrowotnych . brak w gminie dziennego domu pobytu wśród osób starszych . brak dostępu osób starszych do opieki . funkcjonowanie w gminie podmiotów geriatrycznej w gminie działających na rzecz osób starszych . ograniczone możliwości kontynuowania i niepełnosprawnych, w tym Klubu przez osoby starsze aktywności Seniora „Malwa”, Warsztatu Terapii zawodowej Zajęciowej, Specjalnego Ośrodka Szkolno- . istnienie w gminie barier utrudniających Wychowawczego, Koła Polskiego Związku osobom niepełnosprawnym codzienne Emerytów, Rencistów i Inwalidów, życie Stowarzyszenia „Radość”, Stowarzyszenia . deficyt w gminie wolontariuszy mogących Artystyczno-Rehabilitacyjno- wspierać osoby starsze i niepełnosprawne Terapeutycznego „Promyk”, Kół Gospodyń w codziennym życiu Wiejskich w Gorzuchowie, Wilkowyi i Świniarach . upowszechnianie wśród osób niepełnosprawnych ofert pracy i informacji o wolnych miejscach pracy . zapewnianie w gminie dostępu do kształcenia integracyjnego . podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych . organizowanie czasu wolnego seniorów w ramach Klubu Seniora „Malwa”, Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury, Biblioteki Publicznej, organizacji pozarządowych, kół gospodyń wiejskich

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Szanse Zagrożenia . możliwość uzyskania przez osoby starsze . zwiększająca się liczba osób starszych pomocy ze strony rodziny i niepełnosprawnych w gminie . możliwość pozyskania ze źródeł . brak chętnych do świadczenia zewnętrznych, w tym z Europejskiego w środowisku lokalnym usług Funduszu Społecznego, środków opiekuńczych finansowych na wspieranie osób starszych . niezadowalający poziom życia i niepełnosprawnych osób starszych i niepełnosprawnych . dalsze dofinansowywanie likwidacji barier . niewielki udział osób starszych architektonicznych oraz tworzenia miejsc w działaniach prozdrowotnych pracy dla osób niepełnosprawnych . nieodpowiednia dostępność domów . funkcjonowanie w powiecie Domów pomocy społecznej Pomocy Społecznej w Gnieźnie, . występowanie zjawiska migracji Łopiennie, Łubowie, Mielżynie osób młodych do większych jednostek . wzrost społecznej akceptacji administracyjnych osób niepełnosprawnych . mały potencjał organizacji pozarządowych . duży potencjał organizacji pozarządowych działających w regionie na rzecz osób działających w regionie na rzecz osób starszych niepełnosprawnych

Obszar: Kapitał społeczny i aktywność obywatelska

Mocne strony Słabe strony . dobrze wykwalifikowana, stale . nieodpowiednia liczba pracowników podnosząca kwalifikacje kadra MGOPS-u socjalnych . zapewnianie wsparcia ze strony asystenta . niedostatecznie rozwinięta sieć placówek rodziny pomocy społecznej w gminie, np. brak . posiadanie wiedzy na temat problemów schroniska lub noclegowni oraz dziennego społecznych występujących w gminie domu pobytu . informowanie beneficjentów systemu . utrudniony dostęp do MGOPS-u dla osób pomocy społecznej o możliwościach niepełnosprawnych (brak windy) uzyskania wsparcia i udzielanie im . niepozyskiwanie środków finansowych wszechstronnej pomocy z funduszy zewnętrznych na realizację . odpowiednia jakość obsługi klienta zadań z zakresu pomocy społecznej, systemu pomocy społecznej w tym z funduszy strukturalnych Unii . podejmowanie współpracy gminę, w tym Europejskiej MGOPS, z organizacjami pozarządowymi . niewielki potencjał organizacji

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

działającymi w obszarze polityki pozarządowych działających w gminie społecznej, z przedstawicielami kościołów w obszarze polityki społecznej i związków wyznaniowych . brak wolontariatu w gminie . realizowanie przedsięwzięć służących poprawie życia mieszkańców gminy przy wykorzystaniu środków z funduszu sołeckiego . zaangażowanie i aktywność obywatelska mieszkańców sołectw Szanse Zagrożenia . dostępność szkoleń dla kadry MGOPS-u; . przeciążenie pracowników MGOPS-u dalsze podnoszenie kwalifikacji zbyt dużą liczbą zadań zawodowych . brak stabilnej polityki państwa . dalsze wsparcie rodzin ze strony asystenta . niewystarczające środki finansowe rodziny na wynagrodzenia dla pracowników . możliwość pozyskiwania środków pomocy społecznej finansowych z funduszy zewnętrznych . biurokracja w pomocy społecznej na realizację zadań z zakresu pomocy . roszczeniowa postawa odbiorców pomocy społecznej, w tym z funduszy społecznej i ich agresywna postawa strukturalnych Unii Europejskiej . przerzucanie wielu spraw możliwych . świadomość roli i potrzeb sektora pomocy do rozwiązania przez rodzinę na system społecznej wśród władz gminy pomocy społecznej . zmieniający się na korzyść wizerunek sektora pomocy społecznej . włączanie się przedstawicieli kościołów i związków wyznaniowych w działania pomocowe . aktywny udział mieszkańców gminy w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych . utworzenie wolontariatu w gminie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

15. WNIOSKI Z DIAGNOZY

Przeprowadzona w kilkunastu obszarach diagnoza sytuacji społecznej w gminie Kłecko pozwoliła na zidentyfikowanie najważniejszych problemów oraz wyzwań, przed którymi w najbliższych latach stanie samorząd lokalny. Zaliczono do nich: . trudną, pomimo spadku w ostatnich latach bezrobocia, sytuację bytową części mieszkańców gminy, co wymaga m.in. dalszego promowania wśród nich aktywnych postaw (praca socjalna, poradnictwo), udzielania pomocy w znalezieniu zatrudnienia przy współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy, pozyskiwania inwestorów tworzących nowe miejsca pracy, rozwijania małej i średniej przedsiębiorczości, wspierania już istniejących podmiotów gospodarczych, lepszego wykorzystania posiadanych przez gminę walorów przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych oraz zwiększenia w gminie zasobów mieszkań komunalnych i socjalnych; . niekorzystne, pomimo utrzymującej się na zbliżonym poziomie liczby mieszkańców gminy, zmiany demograficzne – spadek liczby dzieci i młodzieży oraz osób w wieku produkcyjnym, któremu towarzyszy stały wzrost liczby seniorów. Zmiany te, prowadzące do starzenia się społeczności lokalnej, a tym samym zwiększające ryzyko chorób i niepełnosprawności, wymagają m.in. zwiększenia dostępu do usług opiekuńczych (w tym specjalistycznych) i rehabilitacyjnych oraz opieki medycznej, inicjowania i promowania pomocy sąsiedzkiej, a także rozwijania oferty spędzania czasu wolnego dla osób starszych i niepełnosprawnych, w tym rozszerzenia wachlarza środowiskowych przedsięwzięć integracyjnych, dalszego likwidowania występujących barier oraz udzielania wsparcia osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu i utrzymaniu zatrudnienia; . potrzebę ochrony macierzyństwa, m.in. ze względu na wielodzietność, oraz trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, co wymaga m.in. dalszego edukowania rodzin w zakresie właściwego wypełniania ról rodzicielskich, poszerzenia dostępu do poradnictwa specjalistycznego i wsparcia ze strony asystenta rodziny, a także zwiększenia dostępności alternatywnych form spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego; . utrzymującą się skalę problemu alkoholizmu oraz rosnąca skalę przemocy domowej, co

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

powoduje m.in. konieczność zintensyfikowania prowadzonej działalności profilaktycznej, zwiększenia dostępności leczenia i wsparcia, w tym pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej, psychospołecznej i prawnej, oraz wspierania ruchu samopomocowego w gminie, w tym podjęcia działań w kierunku utworzenia grupy wsparcia dla osób dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie, a w razie potrzeby zapewnienia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia oraz kierowania sprawców przemocy w rodzinie do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych; . utrzymanie poziomu bezpieczeństwa publicznego, m.in. poprzez zwiększenie liczby patroli policyjnych w miejscach najbardziej zagrożonych przestępczością, szczególnie w godzinach wieczornych i nocnych oraz kontynuowanie przedsięwzięć profilaktycznych, edukacyjnych i informacyjnych poświęconych przestępczości; . zaspokajanie potrzeb w zakresie ochrony zdrowia, m.in. poprzez kontynuowanie działań prozdrowotnych oraz zwiększenie dostępności usług medycznych, w tym specjalistycznych (m.in. opieki geriatrycznej); . usprawnianie lokalnego systemu pomocy społecznej oraz rozwijanie aktywności obywatelskiej, m.in. poprzez poszerzenie i doskonalenie służb społecznych i infrastruktury socjalnej, a także rozwijanie i wspieranie sektora pozarządowego działającego w gminie w obszarze polityki społecznej, rozszerzanie z nim współpracy oraz propagowanie wolontariatu. Wyniki diagnozy, po ich nałożeniu na kompetencje samorządu gminnego, posłużyły do sformułowania misji oraz wyznaczenia celów strategicznych, operacyjnych i kierunków działań niezbędnych do podjęcia w latach 2016-2020. Wdrożenie zaplanowanych przedsięwzięć powinno przyczynić się do poprawy jakości życia mieszkańców gminy, zmniejszenia skali występujących problemów społecznych oraz zminimalizowania ich skutków społecznych. Inicjatywy te zostały ujęte w poniżej przedstawionych obszarach.

1. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa socjalnego oraz wspieranie i integrowanie osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym: redukowanie zjawiska ubóstwa i przeciwdziałanie jego skutkom, tworzenie w gminie nowych miejsc pracy oraz wspieranie osób dotkniętych bezrobociem i poszukujących pracy, a także zwiększanie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społeczności lokalnej.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

2. Wzmacnianie rodzin oraz stwarzanie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków do rozwoju: wspieranie rodzin, w tym wymagających ochrony macierzyństwa, m.in. z uwagi na wielodzietność, oraz mających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych, a także zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiedniego dostępu do kształcenia, opieki i oferty spędzania czasu wolnego.

3. Zwiększenie dostępności opieki zdrowotnej i wsparcia w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie oraz utrzymanie bezpieczeństwa publicznego: zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia, udzielanie pomocy dotkniętym problemami uzależnień i przemocy w rodzinie oraz prowadzenie działalności profilaktycznej w tym zakresie, a także przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich.

4. Rozwijanie kapitału społecznego i ludzkiego: profesjonalizacja i rozwijanie lokalnych służb społecznych, a także wspieranie i rozwijanie sektora obywatelskiego oraz zacieśnianie współpracy z należącymi do niego organizacjami.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

III. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ

Misją samorządu gminy Kłecko realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2020 jest podnoszenie jakości życia mieszkańców, skuteczne aktywizowanie osób zagrożonych lub dotkniętych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, wzmacnianie rodzin oraz dążenie do integracji społecznej. Wypełnienie tak sformułowanej misji wymaga wdrożenia wyznaczonych celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działań. Zostały one przedstawione poniżej w formie kart strategicznych, w których uwzględniono również realizatorów poszczególnych zapisów, źródła ich finansowania oraz prognozę zmian.

Podniesienie poziomu bezpieczeństwa socjalnego Cel oraz wspieranie i integrowanie osób zagrożonych marginalizacją strategiczny 1. i wykluczeniem społecznym 1. Redukowanie zjawiska ubóstwa i przeciwdziałanie jego skutkom. 2. Tworzenie w gminie nowych miejsc pracy oraz wspieranie osób Cele operacyjne dotkniętych bezrobociem i poszukujących pracy. 3. Zwiększanie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społeczności lokalnej. 1. Kontynuowanie pracy socjalnej z osobami ubogimi i bezrobotnymi, obejmującej m.in. motywowanie do podnoszenia kwalifikacji, poszukiwania zatrudnienia i rozwiązywania własnych problemów oraz zawieranie z nimi kontraktów socjalnych. 2. Podejmowanie wśród osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej działań edukacyjnych służących poprawie ich położenia, m.in. edukowanie w zakresie umiejętnego gospodarowania budżetem domowym. 3. Udzielanie przez MGOPS pomocy osobom i rodzinom znajdującym się Kierunki działań w trudnej sytuacji materialnej z systemu pomocy społecznej do celów (w tym wsparcia psychologicznego), świadczeń rodzinnych i operacyjnych 1-2. z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenia wychowawczego. 4. Kontynuowanie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie aktywizacji zawodowej bezrobotnych mieszkańców gminy – upowszechnianie ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych i stażach, organizowanie robót publicznych, prac społecznie użytecznych, interwencyjnych i zatrudnienia socjalnego oraz udzielanie pomocy w rozpoczęciu działalności gospodarczej.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

5. Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w gminie, np. spółdzielni socjalnych. 6. Podejmowanie działań w celu pozyskania inwestorów mogących utworzyć nowe miejsca pracy, m.in. promowanie gminy przy wykorzystaniu jej walorów, przygotowywanie i oferowanie terenów pod działalność gospodarczą, oferowanie ulg podatkowych dla inwestorów. 7. Wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości oraz tworzenie warunków do rozwoju rynku handlu i usług. 8. Wspieranie rozwoju turystyki i rekreacji w gminie, w tym agroturystyki. 9. Wspieranie w gminie rolnictwa i procesów modernizacyjnych w rolnictwie w celu zwiększenia jego konkurencyjności, w tym informowanie rolników o możliwościach podniesienia kwalifikacji, skorzystania z fachowego doradztwa oraz pozyskania środków finansowych z funduszy unijnych, wspieranie przetwórstwa rolno- spożywczego. 10. Zachęcanie osób zagrożonych utratą bezpieczeństwa socjalnego do aktywnych postaw, promowanie wśród nich samopomocy, np. pomocy sąsiedzkiej, oraz organizowanie na rzecz ubogich akcji charytatywnych. 11. Udzielanie pomocy dzieciom pochodzącym z rodzin ubogich, m.in. poprzez prowadzenie dożywiania w szkołach, wyposażenie ich w podręczniki i pomoce szkolne oraz odzież, a także organizowanie wypoczynku oraz czasu wolnego. 12. W razie potrzeby podejmowanie działań na rzecz osób zagrożonych i dotkniętych bezdomnością – prowadzenie pracy socjalnej, udzielenie wsparcia finansowego i rzeczowego, w razie potrzeby opracowanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności, zapewnienie schronienia; podejmowanie współpracy w ww. zakresie z placówkami funkcjonującymi poza gminą, np. w Gnieźnie – Schroniskami „Pomocna Przystań”, Domem Matki i Dziecka, Centrum Pomocy Bliźniemu, Stołówką i kuchnią dla ubogich. 13. Opracowanie, realizacja lub współudział w realizacji programów i projektów na rzecz zagrożonych i dotkniętych wykluczeniem społecznym, w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz z budżetu państwa (w ramach konkursów). 14. Tworzenie w gminie mieszkań komunalnych i socjalnych. 15. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się wspieraniem przedsiębiorczości i inicjatyw gospodarczych oraz rozwoju gminy, udzielaniem wsparcia osobom ubogim, bezrobotnym i bezdomnym, a także z Kościołem.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

1. Udzielanie osobom starszym i niepełnosprawnym wsparcia w postaci pracy socjalnej oraz pomocy finansowej i rzeczowej. 2. Rozwijanie usług opiekuńczych, obejmujących pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. 3. Organizowanie specjalistycznych usług opiekuńczych, w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 4. Inicjowanie i promowanie wśród mieszkańców gminy działań samopomocowych, np. pomocy sąsiedzkiej. 5. Podejmowanie działań prozdrowotnych wśród osób starszych i niepełnosprawnych. 6. Rozwijanie oferty spędzania czasu wolnego kierowanej do osób starszych i niepełnosprawnych – zapewnienie im odpowiedniego dostępu do edukacji, kultury i rekreacji poprzez organizowanie imprez środowiskowych, wycieczek, zajęć, spotkań integracyjnych, m.in. w ramach Klubu Seniora „Malwa”, Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej oraz przy współpracy z organizacjami pozarządowymi, w tym z Polskim Związkiem Emerytów, Rencistów Kierunki działań i Inwalidów, Stowarzyszeniem „Radość”, Stowarzyszeniem Artystyczno- do celu Rehabilitacyjno-Terapeutycznym „Promyk”, Kołami Gospodyń operacyjnego 3. Wiejskich w Gorzuchowie, Wilkowyi i Świniarach. 7. Wspieranie inicjatyw służących zwiększeniu aktywności osób starszych i niepełnosprawnych oraz wykorzystujących ich potencjał. 8. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowym Urzędem Pracy oraz Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, m.in. przy: likwidacji barier, zapewnieniu dostępu do rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego oraz zapewnieniu i utrzymaniu odpowiedniego zatrudnienia. 9. Zapewnianie w gminie dostępu do kształcenia integracyjnego. 10. Podejmowanie i rozszerzanie współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych, m.in. z zakładami opieki zdrowotnej, ośrodkami wsparcia, domami pomocy społecznej, w tym z Domami Pomocy Społecznej w Gnieźnie, Łopiennie, Łubowie i Mielżynie, placówkami rehabilitacyjnymi, w tym z Warsztatem Terapii Zajęciowej w Kłecku, zakładami pracy chronionej, organizacjami pozarządowymi, a także z Kościołem. 11. Pozyskiwanie wolontariuszy mogących wspierać osoby starsze i niepełnosprawne w codziennym życiu.

Czas realizacji Lata 2016-2020.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Burmistrz Gminy, Rada Miejska, Urząd Miejski, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Młodzieżowe Centrum Kariery, publiczne Realizatorzy placówki oświatowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, Klub Seniora „Malwa” w Kłecku. Powiatowy Urząd Pracy i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niepubliczne placówki oświatowe, szkoły ponadgimnazjalne, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Kłecku, inwestorzy, pracodawcy, w tym lokalni przedsiębiorcy, placówki udzielające schronienia spoza gminy, w tym Schroniska „Pomocna Przystań” dla bezdomnych kobiet i mężczyzn w Gnieźnie, Dom Matki i Dziecka Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej w Gnieźnie, inne ośrodki wsparcia, Centrum Pomocy Partnerzy Bliźniemu w Gnieźnie, Stołówka i kuchnia dla ubogich w Gnieźnie, w realizacji placówki ochrony zdrowia, placówki świadczące usługi rehabilitacyjne, w tym Warsztat Terapii Zajęciowej w Kłecku, domy pomocy społecznej, w tym Domy Pomocy Społecznej w Gnieźnie, Łopiennie, Łubowie i Mielżynie, instytucje rządowe, zakłady pracy chronionej, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się wspieraniem przedsiębiorczości i inicjatyw gospodarczych oraz rozwoju gminy, udzielaniem wsparcia osobom bezrobotnym, ubogim, bezdomnym, starszym i niepełnosprawnym, Kościół, społeczność lokalna. Budżet samorządowy i centralny, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Źródła Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Pracy, fundusze zewnętrzne, m.in. finansowania fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarządowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni). . usamodzielnienie części dotychczasowych beneficjentów systemu pomocy społecznej, . wzrost aktywności gospodarczej w gminie, . większa aktywność zawodowa mieszkańców gminy, . poprawa warunków ekonomicznych osób zagrożonych utratą bezpieczeństwa socjalnego, . łatwiejszy dostęp do mieszkań dla osób o niskim statusie Prognoza zmian materialnym, . lepsze wsparcie dla osób zagrożonych i dotkniętych bezdomnością, . efektywniejszy udział seniorów i osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, . wyższy standard świadczonych usług, . lepsza jakość funkcjonowania osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania, . wzrost liczby osób usprawnionych i zatrudnionych.

100

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Cel Wzmacnianie rodzin oraz stwarzanie dzieciom i młodzieży strategiczny 2. odpowiednich warunków do rozwoju 1. Wspieranie rodzin, w tym wymagających ochrony macierzyństwa, m.in. z uwagi na wielodzietność, oraz mających trudności Cele operacyjne w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. 2. Zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiedniego dostępu do kształcenia, opieki i oferty spędzania czasu wolnego. 1. Zintensyfikowanie pracy socjalnej z rodzinami, w szczególności wymagającymi ochrony macierzyństwa, m.in. z uwagi na wielodzietność, oraz mającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. 2. W razie konieczności zwiększenie wsparcia ze strony asystenta rodziny. 3. Edukacja rodzin w zakresie właściwego wypełniania ról rodzicielskich oraz umiejętnego gospodarowania budżetem domowym, m.in. przez pracowników MGOPS-u, placówek oświatowych, asystenta rodziny. 4. Zapewnienie rodzinom oraz osobom samotnie wychowujących dzieci szerszego dostępu do poradnictwa specjalistycznego (rodzinnego, psychologiczno-pedagogicznego, prawnego). 5. Zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży do alternatywnych form spędzania czasu wolnego, m.in. poprzez rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych przy wykorzystaniu zasobów oświatowych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych gminy. 6. Poszerzanie infrastruktury umożliwiającej mieszkańcom gminy Kierunki działań spędzanie czasu wolnego, m.in. rozwijanie obiektów i terenów do celów kulturalnych, turystycznych i sportowo-rekreacyjnych, tworzenie operacyjnych 1-2. nowych miejsc spotkań. 7. Rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, w tym tworzenie świetlic środowiskowych. 8. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, m.in. poprzez zwiększenie dostępności zajęć wyrównawczych, udzielanie pomocy w nauce (np. przez wolontariuszy), przyznawanie stypendiów socjalnych i zasiłków szkolnych. 9. Opracowywanie i wdrażanie programów i projektów na rzecz rodziny i dziecka (np. Karty Dużej Rodziny), w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i z budżetu państwa (w ramach konkursów), podejmowanie współpracy w tym zakresie z organizacjami pozarządowymi. 10. Integrowanie i koordynowanie działań na rzecz rodziny i dziecka w gminie poprzez stałą współpracę placówek oświatowych i kulturalnych, jednostek pomocy społecznej i ochrony zdrowia, policji, sądu rejonowego i kuratorów sądowych, organizacji pozarządowych i kościoła.

Czas realizacji Lata 2016-2020.

101

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Burmistrz Gminy, Rada Miejska, Urząd Miejski, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, publiczne placówki przedszkolne oraz Realizatorzy oświatowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, Żłobek Gminny w Kłecku. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kłecku, Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Gnieźnie, niepubliczne placówki przedszkolne oraz Partnerzy oświatowe, szkoły ponadgimnazjalne, Specjalny Ośrodek Szkolno- w realizacji Wychowawczy w Kłecku, placówki ochrony zdrowia, specjaliści, instytucje rządowe, organizacje pozarządowe, w tym organizacje działające na rzecz rodzin, dzieci i młodzieży (np. kluby sportowe), jednostki ochotniczej straży pożarnej, Kościół, społeczność lokalna. Budżet samorządowy i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze Źródła strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje finansowania pozarządowe, sponsorzy indywidualni. . spadek rzeczywistej liczby rodzin wymagających ochrony macierzyństwa oraz mających problemy opiekuńczo-wychowawcze, . poszerzenie wiedzy na temat właściwego wypełniania ról rodzicielskich, . zwiększenie dostępności poradnictwa specjalistycznego, w tym dla osób samotnie wychowujących dzieci, Prognoza zmian . zróżnicowanie form spędzania czasu wolnego oraz wzrost liczby dzieci i młodzieży z nich korzystających, . zwiększenie szans edukacyjnych dla uczniów uzdolnionych i dzieci mających problemy w nauce, . wyższy poziom koordynacji działań podmiotów wspierających rodziny, dzieci i młodzież.

102

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Zwiększenie dostępności opieki zdrowotnej i wsparcia Cel w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie strategiczny 3. oraz utrzymanie bezpieczeństwa publicznego 1. Zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia. 2. Udzielanie pomocy dotkniętym problemami uzależnień i przemocy Cele operacyjne w rodzinie oraz prowadzenie działalności profilaktycznej w tym zakresie. 3. Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich. 1. Promowanie zdrowia i prowadzenie profilaktyki zdrowotnej. 2. Zwiększenie dostępu mieszkańców do świadczeń zdrowotnych, głównie specjalistycznych (w tym opieki geriatrycznej). 3. Podejmowanie działań wynikających z rozeznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, w tym opracowywanie i realizowanie programów zdrowotnych. Kierunki działań 4. Inicjowanie przedsięwzięć lokalnych mających na celu zaznajomienie do celu mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz ich operacyjnego 1. skutkami. 5. Upowszechnianie wśród mieszkańców gminy informacji na temat dostępności i możliwości skorzystania ze specjalistycznych usług medycznych, w tym wykonania badań specjalistycznych. 6. Opracowanie i realizacja gminnego programu ochrony zdrowia psychicznego. 1. Poprawa dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej oraz wsparcia psychologicznego, prawnego i społecznego dla osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie, m.in. poprzez rozszerzenie oferty funkcjonującego w gminie Punktu Konsultacyjno-Edukacyjnego i zacieśnienie współpracy z placówkami leczenia uzależnień funkcjonującymi poza gminą, np. w Gnieźnie. 2. Zintensyfikowanie w gminie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie, w szczególności skierowanej do dzieci i młodzieży. 3. Rozwijanie ruchu samopomocowego, w tym wspieranie działań Kierunki działań mających na celu utworzenie w gminie grupy wsparcia dla osób do celu dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie. operacyjnego 2. 4. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 5. Zintensyfikowanie działalności Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. 6. W razie potrzeby zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, a także kierowanie sprawców przemocy do udziału w programach korekcyjno- edukacyjnych; nawiązywanie współpracy w tym zakresie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Domem Matki i Dziecka w Gnieźnie oraz z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej Zespołu Placówek Wsparcia Rodziny „Droga do Domu” w Trzemesznie.

103

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

7. Rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w gminie, w tym tworzenie świetlic środowiskowych. 8. Podejmowanie i rozszerzanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób dotkniętych problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w rodzinie. 1. Opracowywanie i realizowanie programów profilaktyczno- edukacyjnych w placówkach oświatowych; włączanie w ich realizację policjantów. 2. Podejmowanie w gminie przedsięwzięć edukacyjno-informacyjnych poświęconych przestępczości i jej skutkom (akcje, kampanie). 3. Patrolowanie i wizytowanie miejsc publicznych w gminie; zwiększenie częstotliwości patroli w miejscach najbardziej zagrożonych przestępczością, szczególnie w godzinach wieczornych Kierunki działań i nocnych. do celu 4. Kontynuowanie przez jednostki gminne i mieszkańców współpracy operacyjnego 3. z policją, prokuraturą rejonową, sądem rejonowym, kuratorami sądowymi i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz przeciwdziałania przestępczości. 5. Zapewnienie dzieciom i młodzieży alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 6. Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze, m.in. poprzez remont ulic i dróg gminnych, budowę przejść dla pieszych, oświetlenia i miejsc parkingowych, organizację dowozu dzieci do szkół.

Czas realizacji Lata 2016-2020.

Burmistrz Gminy, Rada Miejska, Urząd Miejski, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punkt Konsultacyjno-Edukacyjny, Zespół Realizatorzy Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, publiczne placówki przedszkolne oraz oświatowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży. Placówki ochrony zdrowia, niepubliczne placówki oświatowe, szkoły ponadgimnazjalne, placówki leczenia uzależnień, w tym Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Dziekanka” w Gnieźnie (Oddziały Leczenia Uzależnień, Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu, Oddział Detoksykacyjny dla Uzależnionych od Alkoholu), Niepubliczny Zakład Partnerzy Opieki Zdrowotnej „Diamed” – Poradnia Leczenia Uzależnień w realizacji w Gnieźnie, Zakład Opieki Zdrowotnej „Multimed” s.c. w Gnieźnie, ośrodki wsparcia spoza gminy, w tym Dom Matki i Dziecka Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej w Gnieźnie i Ośrodek Interwencji Kryzysowej Zespołu Placówek Wsparcia Rodziny „Droga do Domu” w Trzemesznie, specjaliści, grupy samopomocowe, instytucje rządowe, policja, prokuratura rejonowa, sąd rejonowy, kuratorzy sądowi,

104

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się udzielaniem pomocy osobom i rodzinom dotkniętym problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w rodzinie, Kościół, społeczność lokalna. Budżet samorządowy i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze Źródła strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje finansowania pozarządowe, sponsorzy indywidualni. . większy poziom świadomości mieszkańców w zakresie profilaktyki zdrowotnej oraz zdrowego trybu życia, . lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, w tym specjalistycznej (m.in. geriatrycznej), . większy poziom świadomości mieszkańców w zakresie profilaktyki uzależnień i przemocy w rodzinie, Prognoza zmian . lepszy dostęp do wsparcia dla osób uzależnionych i współ- uzależnionych oraz dotkniętych przemocą w rodzinie, . obniżenie liczby przypadków przemocy w rodzinie, . ograniczenie przestępczości, w tym wśród młodocianych, . wzrost zasobu wiedzy mieszkańców na temat przestępczości i jej skutków, . bezpieczniejsze drogi.

Cel Rozwijanie kapitału społecznego i ludzkiego strategiczny 4. 1. Profesjonalizacja i rozwijanie lokalnych służb społecznych. Cele operacyjne 2. Wspieranie i rozwijanie sektora obywatelskiego oraz podejmowanie współpracy z należącymi do niego organizacjami. 1. Systematycznie podnoszenie kompetencji przez kadrę MGOPS-u, m.in. poprzez uczestnictwo w szkoleniach oraz zapewnienie dostępu do superwizji. 2. Zwiększenie liczby pracowników socjalnych do poziomu zgodnego z ustawą o pomocy społecznej. 3. W razie potrzeby i możliwości poszerzenie kadry MGOPS-u o specjalistów. 4. W razie potrzeby i możliwości rozszerzenie infrastruktury socjalnej w gminie. Kierunki działań 5. Projektowanie i wdrażanie nowych instrumentów i usług służących do celu podniesieniu jakości świadczonej pomocy. operacyjnego 1. 6. Nawiązywanie współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin w celu skuteczniejszego reagowania na występujące problemy społeczne, w tym przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. 7. Zapewnienie mieszkańcom szerszego dostępu do informacji o możliwościach uzyskania i dostępnych formach świadczeń pomocowych, m.in. poprzez rozwijanie strony internetowej MGOPS-u. 8. Opracowywanie i realizowanie projektów współfinansowanych z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz z budżetu państwa (w ramach konkursów).

105

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

1. Realizowanie zadań z zakresu rozwiązywania problemów społecznych przy szerszej współpracy z sektorem pozarządowym oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. 2. Wspieranie organizacyjne, prawne i lokalowe powstających i istniejących organizacji pozarządowych, promowanie ich działalności oraz udzielanie im pomocy w nawiązaniu współpracy Kierunki działań międzynarodowej oraz w pozyskiwaniu środków z innych niż budżet do celu samorządu źródeł finansowania. operacyjnego 2. 3. Zachęcanie mieszkańców gminy do udziału w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych – samoorganizowania się, samopomocy oraz tworzenia organizacji działających na rzecz społeczności lokalnej. 4. Wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych. 5. Propagowanie idei wolontariatu oraz pozyskiwanie wolontariuszy do udziału w realizacji zadań dotyczących rozwiązywania problemów społecznych.

Czas realizacji Lata 2016-2020.

Burmistrz Gminy Rada Miejska, Urząd Miejski, Miejsko-Gminny Ośrodek Realizatorzy Pomocy Społecznej i inne jednostki organizacyjne gminy. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu, Powiatowe Partnerzy Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie, instytucje rządowe, organizacje w realizacji pozarządowe, inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego, Kościół, społeczność lokalna. Budżet samorządowy i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze Źródła strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje finansowania pozarządowe, sponsorzy indywidualni. . większe kompetencje kadr pomocy społecznej, . wyższa jakość świadczonych usług, . rozwój aktywności mieszkańców, Prognoza zmian . zwielokrotnienie inicjatyw społecznych, . rozmaitość form i lepsza efektywność współpracy z sektorem pozarządowym.

106

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

IV. PROGRAMY I PROJEKTY

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020 będzie realizowana w szczególności poprzez następujące gminne programy: . Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, . Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii, . Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie, . Gminny Program Wspierania Rodziny, . Program Współpracy Gminy Kłecko z Organizacjami Pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Skuteczność wdrożenia dokumentu będzie również zależała od środków finansowych – posiadanych i pozyskanych przez samorząd gminy lub inne podmioty uczestniczące w realizacji strategii – na opracowanie i realizację innych programów, które będą zgodne z przyjętymi w dokumencie kierunkami działań. Programy i projekty powinna cechować efektywność, skuteczność i celowość. Mogą być one przyjmowane stosownymi uchwałami przez Radę i, w zależności od charakteru, realizowane w okresach rocznych, dłuższych lub krótszych. Zaprojektowane zgodnie z zapisami strategicznymi przedsięwzięcia mogą być dofinansowywane m.in. ze środków programów resortowych (np. w ramach otwartych konkursów ofert). Wśród obecnie obowiązujących należy wymienić: . Resortowy program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, . Program „Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu – nowy wymiar 2020”, . Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020, . Program Wieloletni „Senior-WIGOR” na lata 2015-2020, . Program wspierający powrót osób bezdomnych do społeczności, . Program „Oparcie społeczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi”.

107

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

V. WDROŻENIE, MONITOROWANIE I EWALUACJA STRATEGII

Zgodnie z art. 110 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej, koordynatorem realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020 będzie Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłecku. Sformułowane w dokumencie kierunki działań będą wdrażane przez wyznaczonych realizatorów oraz partnerów w realizacji, w zależności od posiadanych i pozyskanych środków finansowych. Poniższa tabela przedstawia ramy finansowe strategii, które obejmują szacunkową wielkość wydatków planowanych w budżecie gminy na jej realizację w kolejnych latach.

Tabela 16. Ramy finansowe strategii w latach 2016-2020*

2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r. 9.217.052 zł 11.183.770 11.294.448 11.294.448 11.294.448

*środki finansowe planowane w budżecie gminy na realizację strategii.

Źródło danych: Urząd Miejski Gminy Kłecko.

Środki finansowe na realizację zapisów strategii będą ujmowane corocznie w uchwale budżetowej Rady Miejskiej. Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych, polegające na zbieraniu i analizowaniu informacji dotyczących realizowanych bądź zrealizowanych już działań, będzie prowadzony przez podmioty realizujące strategię i współdziałające w jej realizacji. Gromadzone dane z jednej strony pozwolą zidentyfikować i rozwiązać problemy, które pojawią się w trakcie wdrażania dokumentu, oraz stwierdzić, z myślą o podjęciu działań korygujących, czy realizacja wyznaczonych działań zmierza w słusznym kierunku, z drugiej natomiast umożliwią ustalenie rzeczywistych rezultatów ich wdrożenia – czy uzyskane efekty są zgodne z przyjętymi wcześniej zamierzeniami i na co miały wpływ. Informacja na temat realizacji strategii oraz osiągniętych rezultatów będzie przygotowywana corocznie w formie raportu monitoringowego. Poza oceną wdrożenia zapisów strategicznych, będzie on zawierał propozycje rozwiązań (np. programów celowych)

108

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

oraz, w przypadku stwierdzenia istotnych zmian społecznych lub nowych potrzeb, podjęcie działań korygujących i wszelkich prac mających na celu aktualizację obowiązującej strategii. W celu skutecznego i sprawnego opracowywania raportu monitoringowego, Burmistrz Gminy może powołać zespół zadaniowy, w skład którego wejdą przedstawiciele podmiotów realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji, w tym pracownicy Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Do oceny stopnia wdrożenia strategii zostaną wykorzystane przedstawione poniżej wskaźniki monitoringowe. W większości są one dostępne w zbiorach statystyki publicznej oraz w zasobach informacyjnych podmiotów realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji. Przygotowany zestaw wskaźników monitoringowych ma charakter otwarty, co oznacza, że w trakcie wdrażania strategii, może być on zmodyfikowany, w tym poszerzony o nowe wskaźniki, które w odpowiedni sposób będą charakteryzowały przebieg realizacji zapisów strategicznych.

Cel strategiczny 1.: . liczba osób ubogich, bezrobotnych i bezdomnych objętych pracą socjalną, . liczba beneficjentów systemu pomocy społecznej objętych wsparciem z powodu ubóstwa, bezrobocia i bezdomności, . liczba osób i rodzin objętych wsparciem w postaci świadczeń pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych i z funduszu alimentacyjnego oraz w formie dodatków mieszkaniowych i dodatku energetycznego, . wielkość stopy bezrobocia, . liczba osób bezrobotnych w gminie, w tym liczba osób objętych przez Powiatowy Urząd Pracy różnymi formami wsparcia, . liczba podmiotów ekonomii społecznej, . liczba nowych inwestorów, . liczba podmiotów gospodarczych, . liczba dzieci z rodzin ubogich objętych wsparciem, . liczba opracowanych indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności oraz liczba osób nimi objętych,

109

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

. liczba osób bezdomnych, którym zapewniono schronienie, . liczba programów i projektów na rzecz zagrożonych i dotkniętych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, . liczba nowych mieszkań komunalnych i socjalnych, . liczba osób w wieku poprodukcyjnym i ich udział w ogóle mieszkańców, . liczba osób dotkniętych niepełnosprawnością, . liczba osób starszych i niepełnosprawnych objętych pracą socjalną, . liczba seniorów i osób niepełnosprawnych objętych pomocą społeczną, . liczba osób objętych usługami opiekuńczymi i specjalistycznymi usługami opiekuńczymi, w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi, . liczba osób z gminy korzystających z klubu seniora, . liczba obiektów, w których zlikwidowano bariery, . liczba osób objętych usługami rehabilitacyjnymi, w tym w ramach Warsztatu Terapii Zajęciowej w Kłecku, . liczba nowo utworzonych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, . liczba osób z gminy korzystających z ośrodków wsparcia dziennego poza gminą, . liczba osób z gminy objętych całodobową opieką w domach pomocy społecznej, . liczba wolontariuszy wspierających osoby starsze i niepełnosprawne.

Cel strategiczny 2.: . liczba rodzin objętych pracą socjalną, . liczba rodzin objętych wsparciem przez asystenta rodziny, . liczba osób i rodzin objętych poradnictwem specjalistycznym oraz liczba porad, . liczba placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży oraz liczba osób objętych w ich ramach opieką, . liczba uczniów objętych stypendiami socjalnymi i zasiłkami szkolnymi, . liczba opracowywanych i realizowanych programów i projektów na rzecz rodziny i dziecka oraz liczba osób nimi objętych, . liczba przyznanych Kart Dużej Rodziny.

110

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Cel strategiczny 3.: . liczba przedsięwzięć w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej, . liczba osób objętych świadczeniami zdrowotnymi, . liczba opracowanych i realizowanych programów zdrowotnych oraz liczba osób nimi objętych, . liczba osób objętych pomocą terapeutyczną i rehabilitacyjną, . liczba rodzin objętych wsparciem psychologicznym, prawnym oraz z systemu pomocy społecznej z powodu alkoholizmu, narkomanii i przemocy w rodzinie, . liczba osób objętych pomocą w ramach punktu konsultacyjno-edukacyjnego, . liczba grup samopomocowych oraz liczba osób objętych w ich ramach wsparciem, . liczba udzielonych porad i przeprowadzonych interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, . liczba osób objętych oddziaływaniem zespołu interdyscyplinarnego, . liczba osób umieszczonych w ośrodkach wsparcia poza gminą, w tym liczba osób z gminy objętych wsparciem w ramach Domu Matki i Dziecka w Gnieźnie oraz Ośrodka Interwencji Kryzysowej Zespołu Placówek Wsparcia Rodziny „Droga do Domu” w Trzemesznie, . liczba osób skierowanych do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych, . liczba placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży oraz liczba osób objętych w ich ramach opieką, . liczba popełnionych i wykrytych przestępstw, . liczba przedsięwzięć edukacyjno-informacyjnych, . liczba zrealizowanych inwestycji w celu poprawy bezpieczeństwa na drodze.

Cel strategiczny 4.: . liczba pracowników MGOPS-u, w tym liczba pracowników socjalnych, . liczba rodzin objętych wsparciem przez asystenta rodziny, . liczba szkoleń, w których uczestniczyła kadra pomocy społecznej, . liczba opracowywanych i realizowanych projektów współfinansowanych z funduszy zewnętrznych,

111

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

. liczba organizacji pozarządowych funkcjonujących w obszarze polityki społecznej, . liczba wspieranych przez samorząd gminy organizacji pozarządowych, . liczba wolontariuszy.

112

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

SPIS TABEL I WYKRESÓW

Tabele: Tabela 1. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2015 ...... 24 Tabela 2. Placówki oświatowe i żłobek w gminie ...... 34 Tabela 3. Placówki kulturalne w gminie ...... 36 Tabela 4. Zakłady opieki zdrowotnej i apteki w gminie ...... 38 Tabela 5. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych .. 44 Tabela 6. Podmioty mogące wspierać mieszkańców gminy dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie ...... 48 Tabela 7. Sprawcy przestępstw popełnionych w gminie w 2015 roku ...... 52 Tabela 8. Kadra MGOPS-u i jej kwalifikacje w 2015 roku ...... 54 Tabela 9. Wydatki na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej i innych obszarów polityki społecznej w gminie w latach 2012-2015 ...... 55 Tabela 10. Formy świadczeń pomocy społecznej udzielonych w gminie przez MGOPS w latach 2012-2015 ...... 59 Tabela 11. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w latach 2012-2015 ...... 64 Tabela 12. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznane w gminie w latach 2012-2015 ...... 65 Tabela 13. Instytucje wsparcia w gminie ...... 65 Tabela 14. Instytucje wsparcia w powiecie gnieźnieńskim, z oferty których mogą korzystać lub korzystają mieszkańcy gminy ...... 66 Tabela 15. Organizacje pozarządowe w gminie ...... 69 Tabela 16. Ramy finansowe strategii w latach 2016-2020* ...... 108

Wykresy: Wykresy 1-2. Ludność gminy oraz jej struktura wiekowa w latach 2012-2015 ...... 20 Wykresy 3-4. Ruch naturalny i saldo migracji ludności gminy w latach 2012-2015 ...... 21 Wykres 5. Ruch migracyjny ludności gminy w latach 2012-2015 według typu i kierunku migracji ...... 22

113

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 6. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2012-2015 ...... 23 Wykres 7. Mieszkania pozostające w zasobach gminy w latach 2012-2015...... 23 Wykres 8. Użytki rolne, lasy i grunty leśne, pozostałe grunty i nieużytki (w ha) w gminie w 2015 roku ...... 25 Wykres 9. Podmioty gospodarcze w gminie w latach 2012-2015 ...... 27 Wykres 10. Podmioty gospodarcze w gminie w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w 2015 roku ...... 27 Wykres 11. Mieszkańcy gminy posiadający zatrudnienie w latach 2012-2015* ...... 29 Wykres 12. Bezrobotni w gminie według płci w latach 2012-2015 ...... 29 Wykres 13. Stopa bezrobocia w powiecie gnieźnieńskim, w województwie wielkopolskim i w kraju w latach 2012-2015 (w %)...... 30 Wykresy 14-17. Bezrobotni w gminie na koniec 2015 roku według wieku, stażu pracy, czasu pozostawania bez pracy i poziomu wykształcenia ...... 31 Wykres 18. Bezrobotni w gminie w 2015 roku według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy ...... 32 Wykres 19. Schorzenia najczęściej stwierdzane u dzieci i młodzieży w 2015 roku ...... 40 Wykres 20. Schorzenia najczęściej stwierdzane u osób dorosłych w 2015 roku ...... 40 Wykres 21. Osoby niepełnosprawne w ogóle mieszkańców gminy w 2002 roku...... 42 Wykres 22. Struktura wiekowa osób niepełnosprawnych w gminie w 2002 roku ...... 42 Wykres 23. Osoby niepełnosprawne w wieku 13 lat i więcej w gminie według poziomu wykształcenia w 2002 roku ...... 43 Wykres 24. Osoby niepełnosprawne w gminie według aktywności ekonomicznej w 2002 roku ...... 43 Wykres 25. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie w latach 2012-2015 ...... 45 Wykres 26. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w gminie oraz działalności GKRPA w latach 2012-2015 ...... 46 Wykres 27. Przestępstwa popełnione w gminie w 2015 roku ...... 52 Wykres 28. Osoby w gminie, którym w latach 2012-2015 udzielono pomocy i wsparcia ...... 56 Wykres 29. Osoby i rodziny w gminie, którym w latach 2012-2015 przyznano świadczenie .. 56

114

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 30. Osoby i rodziny w gminie, którym w latach 2012-2015 przyznano świadczenie pieniężne ...... 57 Wykres 31. Osoby i rodziny w gminie, którym w latach 2012-2015 przyznano świadczenie niepieniężne ...... 57 Wykres 32. Powody przyznawania pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2015 (liczba osób w rodzinach) ...... 58 Wykres 33. Warunki życia w gminie ...... 72 Wykres 34. Problemy najczęściej dotykające mieszkańców gminy ...... 73 Wykres 35. Grupy zagrożone wykluczeniem społecznym w gminie ...... 74 Wykres 36. Jaki jest poziom bezrobocia w gminie? ...... 75 Wykres 37. Jakie działania należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób bezrobotnych? 75 Wykres 38. Przyczyny ubóstwa wśród mieszkańców gminy? ...... 76 Wykres 39. Jakie działania powinny być podejmowane na rzecz dotkniętych problemem ubóstwa? ...... 76 Wykres 40. Jaka jest skala problemu bezdomności w gminie? ...... 77 Wykres 41. Jakie działania byłby najskuteczniejsze w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemu bezdomności? ...... 77 Wykres 42. Przyczyny bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w gminie ...... 78 Wykres 43. Jakie działania poprawiłyby sytuację rodzin niewydolnych wychowawczo w gminie?...... 78 Wykres 44. Na jakie negatywne zjawiska społeczne najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy? ...... 79 Wykres 45. Przyczyny występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców gminy ...... 80 Wykres 46. Jakie działania powinny być podejmowane na rzecz osób uzależnionych i ich rodzin? ...... 80 Wykres 47. Znajomość przypadków przemocy w rodzinie w gminie ...... 81 Wykres 48. Jakie kroki byłyby najskuteczniejsze w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie? ...... 81 Wykres 49. Problemy najczęściej dotykające osoby starsze z gminy ...... 82 Wykres 50. Jakie działania poprawiłyby sytuację osób starszych w gminie? ...... 82

115

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłecko na lata 2016-2020

Wykres 51. Problemy, których najczęściej doświadczają osoby niepełnosprawne z gminy .... 83 Wykres 52. Jakie działania umożliwiłyby osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział w życiu społecznym? ...... 83 Wykres 53. Czy czuje się Pani/Pan bezpiecznie w gminie? ...... 84 Wykres 54. Przyczyny braku bezpieczeństwa w gminie ...... 84 Wykres 55. Co wpłynęłoby na zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w gminie? ...... 85

116