Buiten-Spel Beleving Van ‘Verbindend Besturen’ in Coevorden
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Beleving van ‘verbindend besturen’ in Coevorden 1 Buiten-spel Beleving van ‘verbindend besturen’ in Coevorden Arnout Ponsioen (DUiDT) Ton Baetens (EMMA) 2 3 Februari 2018 2 INTRO blijft ontwikkelen; steeds groeiend naar wat past bij de situatie. Dit leidt soms tot schuring. Schuring omdat een bestaande verhouding wijzigt en er nieuwe dingen van elkaar worden verwacht. Schuring omdat intentie en ervaring niet altijd direct overeenkomen. Samen besturen, verbindend besturen in Coevorden! In de zomer van 2017, na drie jaar ervaring, hebben we twee antropologen opdracht gegeven om te onderzoeken wat de stappen tot nu toe hebben gebracht. Op welke wijze wordt het verbindend besturen Leerroute: in Coevorden beleefd? Wat gebeurt er? Hoe ervaren onze inwoners de stappen die we gezet hebben? Wat En bij een plek met mooi uitzicht mag je best even wachten… Loesje is er volgens hen nog (meer) nodig. De heren Arnout Ponsioen en Ton Baetens hebben vele gesprekken gevoerd en dit uitgeschreven in deze uitgave: “Buiten-spel”. De tekst, de verhalen en de uitgave “Buiten-spel” In 2014 sprak de gemeente de wens uit om een nieuwe bestuursstijl te ontwikkelen voor Coevorden. is volledig onder verantwoordelijkheid van deze onderzoekers tot stand gekomen. Het zijn hun ervaringen, Een bestuursstijl, waarmee we samen met mensen, organisaties en bedrijven de kracht van de samenleving hun bevindingen en het is hun weergave van wat ze meemaakten. meer benutten. Een bestuursstijl die aansluit bij de maatschappelijke verandering en wens tot meer regie bij de inwoners zelf en samenwerking tussen dorpen en wijken en de gemeente. We stelden ons ten doel om in De nieuwe gemeenteraad en het gemeentebestuur gaan door met de in gang gezette nieuwe bestuursstijl. gesprek met onze inwoners op zoek te gaan naar manieren waarop we hun invloed en verantwoordelijkheid De twaalf aandachtspunten met adviezen die de onderzoekers ons in dit boek meegegeven, vormen een op hun eigen omgeving kunnen vergroten. Wonen, werken, leven en ondernemen in Coevorden waren belangrijke basis voor nieuwe stappen, die we opnieuw met de samenleving willen zetten! hiervoor belangrijke thema’s. Deze ontwikkeling hebben we ingezet door met kleine stapjes aan te sluiten bij de kracht en energie die al Namens het college van burgemeester en wethouders, in de samenleving aanwezig is. En vooral gezamenlijk te ontdekken wat werkt en wat niet werkt. Bij leren en ontdekken hoort dat er geen goed en fout is; het gaat om het opdoen van inzichten en langzaam een nieuwe Bert Bouwmeester 4 manier van samenwerken vorm geven. Een samenwerking zonder einddoel, maar die zich ook in de toekomst Burgemeester 5 VOORWOORD Eigenlijk begint dit boek in juni 2017, toen we het Dorpshuis in Dalerpeel binnentraden. Zonder duidelijke die ons zijn gegund. Het biedt een tamelijk ongefilterd en voor sommigen ook een wat ongemakkelijk beeld afspraken vooraf. Op goed geluk. De drempel van het dorpshuis markeerde tegelijkertijd onze eigen overgang van de diversiteit in de beleving van verschillende betrokkenen. Bedoeld als spiegel voor de gemeentelijke naar hun leefwereld. De inwoners van Dalerpeel -een van de 28 kernen van de gemeente Coevorden- leerden organisatie, de bestuurders, alsook voor de dorpen en wijken zelf. we kennen als aanpakkers, als gastvrije, welwillende, geïnteresseerde en behulpzame mensen. Maar zo op het Met het boek vragen we aandacht voor die verschillen in beleving die we aantroffen bij onze respondenten. eerste gezicht ook een tikje afwachtend. Die elk op hun eigen manier ‘worstelen’ met de complexe uitdaging die achter ‘verbindend besturen’ Aanvankelijk hadden we moeite om via e-mail concrete interviewafspraken te maken. En als er dan gereageerd schuilgaat. Een boek dat het resultaat is van de moedige wens van de gemeente zelf om die verschillende werd, dan was er meestal de suggestie dat je éigenlijk beter iemand anders kunt spreken. Het werd ons al snel beleving -ook als die soms ongemakkelijk is- boven tafel te krijgen en op die manier bij te dragen aan een duidelijk. In Dalerpeel moeten ze jou eerst (leren) kennen. In woord en daad. In aanwezigheid. Elkaar eerst grootser ‘evaluatie’. even in de ogen hebben kunnen kijken. Via de mail waren wij uiteraard niet meer dan twee onbekenden. Een boek dus waarvan we hopen dat het een stimulans zal zijn voor bestuurders, ambtenaren, professionals Twee, misschien wel een tikje exotische ‘onderzoekers’, die namens de gemeente wilden ‘praten’. en inwoners om samen de reeds ingeslagen weg de komende jaren te vervolgen. En de durf te hebben In veel andere dorpen en wijken verging het ons niet anders. Eerst een wat afwachtende houding om nieuwe, creatieve vervolgstappen te zetten. Want ‘verbindend besturen’ verdient -in onze ogen- zeker (‘nog meer gesprekken?’) en pas na een paar wat moeizaam tot stand gekomen afspraken, snel opeenvolgende een vervolg, een verdere verdieping en (dat geldt voor de rest van Nederland) navolging. en openhartige gesprekken. Dan was het ijs gebroken: Elkaar ontmoeten doodt mythen die van mensen 6 monsters maken. Daar had het wel wat van weg. Arnout Ponsioen (DUiDT) 7 Dit boek is het resultaat van ongeveer 50 bezoeken, observaties en gesprekken in de gemeente Coevorden Ton Baetens (EMMA) INHOUD VOORWOORD 6 PROLOOG 11 DEEL I - DE CONTEXT 19 1. Het collegeakkoord 19 2. Denkend aan Coevorden 22 3. Manier van werken en kijken 26 DEEL II - DE WANDELING 29 4. De stad Coevorden 32 5. Geesbrug 51 6. Dalerpeel 63 7. Dalen en Benneveld 81 8. De gemeentelijke organisatie 94 9. De uitvoerende professionals 117 10. Drie werelden ontmoeten elkaar 130 11. Terugblik door politici 146 DEEL III - REFLECTIE 154 12. Wat is dat onderzoek wel en wat niet? 155 13. Inzet wordt gezien en gewaardeerd! 156 14. Perspectieven op vervolgstappen 158 15. Buiten-spel 168 8 9 PROLOOG De Organisatiemiddag De zon was nooit ver weg in die lange zomer van 2017. Maar op deze vrijdagmiddag in september is het anders. Het drupt, het druipt en het regent. En dat tijdens het Open Huis van de gemeente Coevorden. Of, als we de intern gebruikte naam gebruiken: de ‘Organisatiemiddag’. Binnen staat een clubje gastvrije dames van de gemeente klaar om een groeiende groep heren ‘op leeftijd’ welkom te heten. Badges worden uitgedeeld, jassen gaan aan de kapstok. Koffie met een koekje. De mannen zijn afkomstig uit de wijken en dorpen van Coevorden. Het zijn de bestuurders van de verenigingen voor dorpsbelangen en de buurt- en speeltuinverenigingen. Ze zijn het ‘goud in de samenleving’. En uitgenodigd om deel te nemen aan het Open Huis, of ‘de organisatiemiddag.’ TOP In afwachting van wat komen gaat, zoeken de mannen elkaar op. Rond statafels, waar koffie gedronken TOP wordt. Geroezemoes klinkt. Gesprekken nemen een aanvang. Soms duidelijk over koetjes en kalfjes. 10 Wat vaker over projecten, ‘het fonds’ en de politiek. De sfeer is zonder meer gemoedelijk: velen kennen elkaar, 11 zoveel is duidelijk. Aan andere statafels zien we ambtenaren van de gemeente, zien we de gebiedscoördinatoren, terwijl ook de griffier aanwezig is. En natuurlijk burgemeester en wethouders. Een klein beetje in hun eigen biotoop, zo lijkt het. Ook zij drinken koffie en begroeten elke deelnemer die de zaal betreedt. Maar iedereen lijkt -toch- een beetje de veiligheid van de eigen groep te zoeken. Dan neemt de gemeentesecretaris het woord. De bijeenkomst lijkt formeel geopend. Ze merkt op dat de middag ‘een bedankje’ is voor de wijk- en dorpsverenigingen: ‘Voor jullie inzet, want jeetje wat gebeurt er veel in de dorpen en wijken. We zijn er soms beduusd van.’ Ze legt uit dat deze middag ook een inkijkje kan bieden in de gemeentelijke werkelijkheid: ‘Waarom we soms moeilijk doen en waarom dat soms ook nodig is.’ Die werkelijkheid zal tastbaar worden gemaakt in vier workshops. In twee kleinere ruimtes, waarvan de deuren sluiten, zullen de mannen van de verenigingen van dorpsbelangen ‘heel praktische informatie’ krijgen, ‘waar jullie echt wat aan hebben in de dorpen en wijken.’ Er volgen vier workshops, waarin ambtenaren PowerPoint-presentaties geven. Waarin termen als ‘de grote opgaves’, ‘financiële bandbreedtes’, ‘modellen en processen’, en allerlei ‘knappe prestaties’ over het functioneren van de gemeenteraad, inzet van sociale media en het onderhoud van de openbare ruimte, doorklinken. We zien en horen energieke discussies met de bestuurders van de wijk- en dorpsverenigingen, die ‘twee vliegen in een klap’-ideeën hebben. Zoals: ‘Als het riool wordt vervangen, waarom leggen we dan niet direct een buisje neer voor glasvezel dat eraan komt?’ Of, die dingen zelf willen oppakken. Of anders doen dan de gemeente nu doet. En die in hun ogen zo af en toe een twijfelende en vooral economisch-denkende overheid ontmoeten. De workshops worden - klassiek- afgesloten met een hapje en een drankje: ’De tapas zijn geserveerd!’ Een deel van de inwoners vertrekt direct, een ander deel kletst nog wat na met elkaar. Maar ook met ambtenaren uit die ‘andere’ wereld, waar ze zojuist in de keuken hebben mogen kijken. De Dorpenronde in Sleen We verplaatsen ons naar Sleen. Waar het al vroeg in de avond donker is. Bij aankomst zien we een stroom oudere mensen richting het gemeentehuis voor de speelavond van de bloeiende lokale bridgeclub. Maar wij zijn er om de dorpenronde van Sleen-Diphoorn bij te wonen, een jaarlijkse formele ontmoeting van de vereniging voor Dorpsbelangen en het college van de gemeente Coevorden, en open voor andere geïnteresseerden. Vanavond vindt ze plaats in de oude raadszaal van het voormalige gemeentehuis van Sleen. TOP Met twaalf ‘gewone’ inwoners op de publieke tribune is het er een stuk minder druk dan bij de bridgeclub. TOP We bevinden ons in een ruimte met veel historie. De oude raadszaal. Houten balken, glas in lood en een 12 licht krakende houten vloer. We nemen eenzelfde ritueel waar als tijdens de Organisatiemiddag. Maar hier 13 heten de bestuurders van de vereniging voor dorpsbelangen iedereen vriendelijk welkom.