Verenigingsnieuws : ; ^

Xti*■ ■■ : mpsorsws Verenigingsnieuws Verenigingsnieuws Verenigliigs

Onder redactie van de secretaris maart 1992 M.J. Sommeijer, Afd. Sociale Insekten R.U.U. Postbus 80.086, 3508 TB Utrecht

Verslag van de 146e zomervergadering van de Nederlandse Entomologische Vereniging 31 mei - 2 juni 1991 te Mechelen (L.)

De organisatie van de zomerbijeenkomst werd meijer, hr. en mw. van Stuivenberg, hr. en mw. deze keer verzorgd door een commissie bestaan¬ Teunissen, mw. S.A. Ulenberg, hr. en mw. Val- de uit C. Bank, mw. A. Buijsen, P. Koomen,}. de lenduuk, G. Vierbergen, R. Vis, B.J. van Vondel, Leeuw, R. Schouten en L. Sijstermans. Namens O.FJ. Vorst, hr. en mw. van Vuure, J.J. Wie- het NEV bestuur maakte C.J. Zwakhals deel ringa, hr. en mw. Wilmink, hr. en mw. uit van de commissie. Wolschrijn, T.W.P. Zeegers, C.J. Zwakhals. Als plaats van samemkomst fungeerde groepsaccomodatie "De Elset", Schreursweg 1, Terreinen 6281 NN Mechelen. Hier overnachtten de Dankzij de toestemming van het Limburgs meeste deelnemers, enkelen deden dit in naburi¬ Landschap, Natuurmonumenten en van Staats¬ ge hotels of op een camping en allen gebruikten bosbeheer kon er ook in hun terreinen in zuid¬ de maaltijden in "De Elset". Ontbijt en lunch oostelijk Zuid-Limburg verzameld worden. We werden door de organisatiecommissie verzorgd, zijn deze organisaties zeer erkentelijk voor hun de diners werden van nabij gelegen restaurants welwillende medewerking. Voor het succes van betrokken. de ontplooide activiteiten zijn de weersomstan¬ Wederom leverden vele deelnemers een digheden uiteraard van groot belang. Overdag overzicht van de verzamelde soorten. Deze ge¬ was het weer vrij zonnig doch schraal te noe¬ gevens zijn, voor zover dat nodig was, t.b.v het men, 's nachts was het echter veel te koud voor verslag door C.J. Zwakhals gebundeld tot een insecten. De pogingen tot lichtvangst leverden overzicht per orde. Zoals dat ook bij de twee dan ook zowel vrijdag als zaterdag zeer weinig vorige verslagen het geval was is het manu¬ resultaat en dit verklaart de relatief korte lijst script door W.N. Ellis "persklaar" gemaakt. met waargenomen vlindersoorten in dit verslag.

Deelnemers Vindplaatsen De volgende personen namen aan de zomerbij¬ In de hierna volgende tekst zijn (tenzij anders eenkomst deel : aangegeven) de diverse vindplaatsen aange¬ duid met de volgende symbolen : hr. en mw. van Aartsen, B. Aukema, C.J.N. Bank, P.L.T. Beuk, hr. en mw. Blommers, hr. en bbb: Bovenste Bos Belgie mw. Botter, mw. J.R.M. Buijsen, hr.en mw. Gup¬ bbn: Bovenste Bos Nederland pen, hr. en mw. van Doesburg, H.T. Edzes, R.V. cog: Cottessen, groeve en directe omgeving Hensen, DJ. Hermes, hr. en mw. Huisman, J. cot: Cottessen, gebied langs de grens met België, Huijbregts, P. Koomen, J.C. Koster, J. Krikken, tussen Vijlener Bossen en de Geul en grotendeels J.H. Küchlein, W. Kuijken, J. de Leeuw, V. Lefe- eigendom van Het Limburgs Landschap ber, H. Nieuwenhuysen, hr. en mw. de Oude, elb: Eïzetter Bos T.M.J. Peeters, J. de Rond, R.T.A. Schouten, elz: Mechelen, De Elzet L.E.N. Sijstermans, J. Smit, hr. en mw. Som¬ eyb: Eys, Eyserbosschen

IX eys: Eys, krijthelling CARABIDAE geh: Geuldal tussen Cottessen en de Heimans- Car abus nemoralis (cot) groeve Leistus terminatus (ter) gee: langs de Geul bij Epen Leistus ferrugineus (cot) gem: langs de Geul bij Mechelen Nebria brevicollis (cot, vij) hol: Holsetterbos, Vaals Notiophilus substriatus (gern) kru: Kruisberg Notiophilus biguttatus (ter) mal: Malensbos Elaphrus cupreus (ter) pie: St. Pietersberg en omgeving Elaphrus riparius (gern) pop: Poppelmondedal, Maastricht * Dyschirius luedersi (gern) rar: Raren Dyschirius intermedius (gern) sav: Savelsbos Dyschirius globosus (cot) sim: Simpelveld-station Tréchus quadristriatus (mee) sto: Stokhem Bembidion litorale (geh) vaa: Vaals Bembidion punctulatum (gern) vij: Vijlener Bos Bembidion obliquum (gern) woh: Wolfhaag Bembidion semipunctatum (gern) wyl: Wylre, spoordijk $ Bembidion tibiale (geh, gem) $ Bembidion stephensi (bbn, gem) Bembidion tetracolum (gem) COLEOPTERA - kevers $ Bembidion ßuviatile (gem) Bembidion decorum (gem) O. Vorst, J.J. Wieringa & B. J. van Vondel Bembidion quadrimaculatum (gern) Bembidion quadripustulatum (gern) Met kleine bijdragen van B. Aukema, J. Huij- Bembidion articulatum (gern) bregts, P. Koomen en A. Teunissen Bembidion biguttatum (cot) Ocys harpaloides (gern) De volgorde en naamgeving is gebaseerd op Asaphidion curtum (ter) Lucht, W.H., 1987. Die Kaefer Mitteleuropas: Anisodactylus binotatus (cot, ter) Katalog. $ Trichotichnus nitens (cot) Om deze lijst in perspectief te kunnen zetten Pterostichus diligens (cot) is een schatting gemaakt op basis van de Pterostichus vernalis (cot, ter) naamlijst van Brakman (1966). Van de toen Pterostichus nigrita (cot, ter) 3830 uit Nederland bekende soorten waren er Pterostichus minor (cot) 3159 (82%) uit Limburg bekend. 361 (9%) soorten Pterostichus oblongopunctatus (vij) waren alleen uit Limburg bekend. Onder¬ Pterostichus madidus (bbn) staande lijst representeert ca 8% van de Lim¬ Calathus melanocephalus (sim) burgse keverfauna. Agonum marginatum (gem) Agonum muelleri (ter) De met een * aangeduide soorten worden in de Agonum viduum (cot, ter) lijst van Brakman niet van Limburg gemeld. $ Agonum moestum (cot) geeft aan dat deze soort in Nederland alleen * Agonum nigrum (cot) uit Limburg bekend was. Agonum fuliginosum (cot, ter) Agonum pelidnum (cot) Het voorkomen van Elmis aenea duidt op een Platynus assimilis (bbn) behoorlijke waterkwaliteit ter plaatse. De Platynus albipes (gern) bladroller Deporaus tristis komt in Nederland Platynus obscurus (cot) alleen hier in het Bovenste Bos voor, waar hij Chlaenius nigricornis (ter) in de zestiger en zeventiger jaren ook is aan¬ Chlaenius vestitus (gern) getroffen. Steeds op de jonge loten van Acer Oodes helopioides (cot) pseudoplatanum. Uit de ons omringende landen Lebia chlorocephala (sim) zijn van deze zeldzame soort slechts weinig Dromius linearis (elz) vindplaatsen bekend. HALIPLIDAE Haliplus lineatocollis (cot) Haliplus laminatus (cot, gern, ter) DYTISCIDAE Phloeonomus punctipennis (bbn) Bidessus unistriatus (gem) Lesteva sicula heeri (ter) $ Agabus biguttatus (cot, rar, vaa) Lesteva longelytrata (cot, gem, ter) Agabus paludosus (cot, rar ter, vaa) $ Lesteva nivicola (cot) Ilybius fuliginosus (cot) Carpelimus sp. (cot) HYDRAENIDAE Carpelimus rivularis (gem) $ Hydraena pygmaea (cot) Carpelimus obesus (gem) HYDROFHILIDAE Carpelimus corticinus (cot, gem, ter) Helophorus grandis (gem, cot, rar, vaa) Carpelimus elongatulus (cot, ter) Helophorus aquaticus (cot, ter, vaa) Anotylus rugosus (cot) Helophorus strigifrons (cot) Platystethus cornutus (cot, gem) * Helophorus obscurus (cot, gem, rar, ter) Platystethus nitens (cot) Coelostoma orbiculare (cot) Bledius gallicus (gem) Cercyon bifenestratus (gem) Stenus sp. (ter) Cercyon tristis (cot) S tenus comma (gem) Cercyon convexiusculus (cot) Stenus guttula (gem) Cercyon analis (mec) Stenus juno (cot) Megasternum obscurum (cot, ter) Stenus providus (cot, ter) Anacaena globulus (cot, rar, ter, vaa) Stenus hoops (cot, gem) Anacaena limbata (cot, rar) Stenus nitidiusculus (cot, ter) Anacaena lutescens (cot) Stenus bifoveolatus (cot) Laccobius sinuatus (cot) Paederus fuscipes (gem) Laccobius bipunctatus (cot, ter, vaa) Paederus riparius (cot) * Laccobius minutus (vaa) Rugilus rufipes (cot, mec) Helochares lividus (cot) Scopaeus laevigatus (gem) Chaetarthria seminulum (gem) Lathrobium terminatum (cot) HISTERIDAE Lathrobium elongatum (cot) Abraeus globosus (mec) Lathrobium volgense (ter) Paromalus flavicornis (ter) Lathrobium br unnip es (cot) Hololepta plana (geh) Leptacinus pusillus (mec) Margarinotus merdarius (mec) Gyrohypnus fracticornis (mec) CATOPIDAE Xantholinus longiventris (bbn) Ptomaphagus subvillosus (cot) Othius myrmecophilus (cot) Nargus anisotomoides (cot) Philonthus fumarius (cot) Cat ops picipes (cot) Philonthus quisquiliarius (gem) LEIODIDAE Gabrius sp. (gem) Agathidium varians (cot, ter) Gabrius splendidulus (bbn, ter) Agathidium ni grip enne (ter) * Gabrius trossulus (cot) Agathidium atrum (cot) Gabrius piliger (mec) SCYDMAENIDAE Quedius sp. (cot, ter) Cephennium thoracicum (cot, rar, ter) Quedius fuliginosus (ter) Neuraphes sp. (rar) Quedius molochinus (ter) Neuraphes elongatulus (cot, rar) Habrocerus capillaricornis (cot) Euconnus hirticollis (cot) Tachinus signatus (cot, ter) Scydmaenus tarsatus (mec) Oligota sp. (mec) PTILIIDAE Placusa atrata (bbn) $ Nossidium pilosellum (mec) Placusa pumilio (bbn) SCAPHIDIIDAE Homalota plana (bbn, ter) Scaphisoma agaricinum (bbn) Leptusa fumida (bbn, ter) STAPYLINIDAE Bolitochara obliqua (bbn, ter) $ Eusphalerum abdominale (ter) Ischnopoda coarctata (gem) $ Eusphalerum atrum (bbn) $ Ischnopoda bait eat a (gem) Omalium rivulare (bbn) Dasygnypeta vela ta (gem) Omalium caesum (cot) Hydrosmecta longula (gem) Phloeonomus monilicornis (ter) Amischa analis (ter) Amischa forcipata (cot) HELODIDAE Geostiba cir cellar is (cot, ter) Microcar a testacea (cot) Dinaraea aequata (ter) Cyphon coarctatus (cot) Atheta sp. (cot) ELMIDAE Atheta elongatula (gem) Elmis aenea (cot, rar, ter) Atheta sodalis (cot) HETEROCERIDAE Atheta fungi ((cot, ter) Heterocerus marginatus (gem) Atheta nigra (mec) LIMNICHIDAE Atheta graminicola (cot) Limnichus sericeus (gem) Atheta nigripes (cot) BYRRHIDAE Phloeopora teres (bbn) Byrrhus pilula (gem) Phloeopora testacea (bbn) BYTURIDAE Phloeopora corticalis (bbn) Byturus tomentosus (bbn) Parocyusa longitarsis (cot, gem, ter) NITIDULIDAE Deubelia picina (cot) Brachypterolus cornelii (bbn) * Ocyusa mama (cot) Carpophilus sexpustulatus (bbn) Mniusa incrassata (cot) Meligethes aeneus (bbn) Oxypoda sp. (mec) Meligethes nigrescens (bbn, ter) Oxypoda elongatula (cot, ter) RHIZOPHAGIDAE Oxypoda vittata (cot) Rhizophagus bipustulatus (bbn) Ischnoglossa prolixa (bbn) CUCUJIDAE MICROPEFLIDAE Monotoma brevicollis (mec) $ Micropeplus staphylinoides (ter) Silvanus bidentatus (bbn) Micropeplus fulvus (mec) Silvanus unidentatus (bbn) PSELAPHIDAE Psammoecus bipunctatus (cot) Euplectus sanguineus (mec) Uleiota planata (bbb, bbn, elb, ter) Bythinus burrelli (cot) $ Laemophloeus testaceus (bbn) Bryaxis bulbifer (cot, ter) Laemophloeus duplicatus (bbn) Rybaxis longicornis (cot) CRYPTOPHAGIDAE Brachygluta fossulata (cot) Cryptophagus acutangulus (mec) CANTHARIDAE Cryptophagus distinguendus (mec) Cantharis pellucida (bbn, vij) Cryptophagus affinis (mec) Cantharis obscura (bbn) Atomaria sp. (cot, mec) Cantharis decipiens (vij) Atomaria linearis (cot, mec) Rhagonycha limbata (bbn, elz) Ephistemus globulus (mec) Rhagonycha gallica (bbb, bbn) LATHRIDIIDAE Malthodes spathifer (elb) Enicmus minutus (mec) MALCHIIDAE Enicmus transversus (mec) Malachius bipustulatus (bbn) Enicmus histrio (ter) Sphinginus lobatus (elz) Corticaria impressa (mec) CLERIDAE Corticaria elongata (ter) Korynetes coeruleus (elz) Corticarina gibbosa (ter) ELATERIDAE MYCETOPHAGIDAE Ampedus sanguineus (bbn) Litargus connexus (bbn) Denticollis linearis (bbn) Mycetophagus sp. (bbn) Agriotes pallidulus (bbn) COLYDIIDAE Agriotes acuminatus (ter) Synchita humeralis (elz) Athous vittatus (ter) Ditoma crenata (bbn) Oedostethus quadripustulatus (geh) Cerylon ferrugineum (bbn, ter) Zorochrus sp. (gem) ENDOMYCHIDAE BUPRESTIDAE Sphaerosoma pilosum (mec) Anthaxia quadripunctata (bbn) Mycetaea hirta (mec) Agrilus angustulus (bbn) COCCINELLIDAE Agrilus biguttatus (bbn) Coccidula rufa (cot, gem) Rhizobius litura (elb)

Xll Scymnus haemorrhoidalis (ter) SCOLYTIDAE Aphidecta obliterata (bbb) Scolytus intricatus (bbn, elz) Anisosticta novemdecimpunctata (cot) Dryocoetes autographus (elb) Adaiia decempunctata (bbn) CURCULIONIDAE Adalia bipunctata (bbn) $ Deporaus tristis (bbn) Propylaea quatuordecimpunctata (bbn) Deporaus betulae (bbb, bbn) Halyzia sedecimguttata (bbn) Apion fuscirostre (elb) op brem FTINIIDAE Otiorhynchus singularis (bbn) Ptinus rufipes (bbn) Phyllobius argentatus (elb) ANOBIIDAE Phyllobius calcaratus (bbn) Anobium denticolle (bbn) Polydrusus sericeus (bbb) PYTHIDAE Liophloeus tesselatus (bbn) Rhinosimus ruficollis (bbb) onder Populus- Barypeithes sp. (elz) schors Sitonia regensteinensis (elb) op brem PYROCHROIDAE Cossonus linearis (gem) Pyrochroa coccinea (bbb) Notaris acridulus (cot, gem) $ Schizotus pectinicornis (elb) op brem Magdalis carbonaria (bbb) op berk MORDELLIDAE Magdalis violacea (bbn) Anaspis humeralis (ter) Cionus alauda (bbn) Anaspis maculata (bbn, ter) Cionus hortulanus (bbn) Anaspis rufilabris (bbn) Stereonychus fraxini (bbn) Anaspis flava (bbn) Rhynchaenus fagi (bbn) ALLECULIDAE Rhynchaenus populi (geh) Mycetochara linearis (elz) SCARABAEIDAE Oxyomus silvestris (mec) DIPTERA - muggen en vliegen Aphodius granarius (mec, gem) Aphodius pusillus (geh) Paul L.Th. Beuk & Theo Zeegers Valgus hemipterus (elz, geh, sav) LUCANIDAE Met enkele bijdragen van F. van Stuivenberg, L. $ Sinodendron cylindricum (sav) Sijstermans en J. Wieringa. De met een ster (*) CERAMBYCIDAE gemerkte soorten waren nog niet eerder uit Ne¬ Rhagium mordax (bbn) derland bekend Grammoptera rufleornis (ter) Judolia cerambyciformis (bbn) NEMATOCERA - muggen Molorchus minor (bbn) Clytus arietis (bbn) SCATOPSIDAE Agapanthia villosoviridescens (bbn) Swammerdamella brevicornis (pop) CHRYSOMELIDAE Clytra quadripunctata (elz) BRACHYCERA - vliegen Chrysomela staphylea (elz) Phaedon cochleariae (ter) XYLOPHAGIDAE Hydrothassa glabra (gee) Xylophagus compeditus (bbn, gro) Gonioctena olivacea (elb) op brem COENOMYIIDAE $ Phyllotreta tetrastigma (ter) Coenomyia ferruginea (vij) Phyllotreta vittata (ter) XYLOMYIDAE Aphthona cocrulea (cot) Solva marginata (cot) zie noot 1 Epithrix pubescens (ter) STRATIOMYIDAE Chaetocnema sp. (ter) Beris chalybata (cot, gro, pop) Apteropeda orbiculata (cot) Microchrysa polita (cot, gro) Psylliodes affinis (ter) Sargus iridatus (gro) Psylliodes napi (bbn) RHAGIONIDAE ANTHRIBIIDAE Rhagio scolopaceus (cot, vij) zie noot 2 Brachytarsus nebulosus (bbn) Rhagio vitripennis (vij) Symphoromyia immaculata (pop)

Xlll BOMBYLIIDAE Platypalpus cursitans (cot, pop) Bombylius major (vij) Platypalpus longicornis (cot) Bombylius venosus (cot, vij) Platypalpus minutus (cot, gro, pop) ASILIDAE Platypalpus pallidiventris (pop) Dioctria rufipes (pop, vij) Platypalpus pallipes (gro) EMPIDIDAE Stilpon graminum (cot) Chelifera precatoria (cot) Tachypeza nubila (cot, gro) Dolichocephala guttata (gro) Trichina elongata (gro) Empis caudatula (cot, pop) ATELESTIDAE Empis chioptera (pop) Atelestus pulicarius (pop) Empis ciliata (gro) MICROPHORIDAE Empis femorata (cot) Microphor holosericeus (cot, gro) Empis nigripes (cot, gro) DOLICHOPODIDAE Empis nuntia (cot, gro, pop) Argyra diaphana (cot) Empis opaca (cot, vij) Argyra leucocephala (gro) Empis planetica (cot, gro) Dolichopus latelimbatus (pop) Empis stercorea (gro, vij) Dolichopus popularis (cot) Empis tesselata (gro, pop, vij) Dolichopus ungulatus (cot, gro) Empis trigramma (cot) Hercostomus celer (cot) *Hilara albipennis (gro) zie Beuk, in druk a Hercostomus cupreus (cot) Hilara albitarsis (gro) Neurigona quadrifasciata (gro) Hilara cornicuia (cot) Rhaphium appendiculataum (cot, gro) * Hilar a hirtipes (elz, gro) zie Beuk, in druk a Rhaphium caliginosum (gro) Hilara maura (cot) Rhaphium commune (gro) Hilara thoracica (gro) Sympycnus pulicarius (cot, gro) *Rhamphomyia argentata (gro) zie Beuk, in PLATYPEZIDAE druk a Agathomyia antennata (gro) Rhamphomyia atra (cot) Callomyia amoena (cot, gro) Rhamphomyia barbata (cot) LONCHOPTERIDAE Rhamphomyia crassirostris (gro) Lonchoptera lutea (gro) Rhamphomyia longipes (gro) PHORIDAE Rhamphomyia nigripennis (cot, gro, pop) Phora edentata (pop) *Rhamphomyia obscuripennis (gro) zie Beuk, SYRPHIDAE in druk a Anasimyia lineata (vij) 'Rhamphomyia pilifer (gro) zie Beuk, in druk Brachyopa scutellaris (gro) a Brachypalpoides lentus (gro) *Rhamphomyia poissoni (cot) zie Beuk, in druk Brachypalpus laphriformis (gro) b Calliprobola speciosa (gro) Rhamphomyia stigmosa (cot) Cheilosia albitarsis (gro, vij) Rhamphomyia sulcata (cot) Cheilosia pagana (gro) *Rhamphomyia tibiella (cot, gro) zie Beuk, in Cheilosia variabilis (gro, pop, vij) drukb Chrysogaster hirtella (vij) 'Rhamphomyia umbripennis (cot) zie Beuk, in Chrysogaster viduata (cot) drukb Chrysotoxum cautum (vij) HYBOTIDAE Criorhina asilica (gro, sie) Ocydrimia glabricula (cot, gro, pop) Criorhina berberina (gro) Oedalea flavipes (gro) Dasysyrphus albostriatus (gro, pop, vij) Oedalea holmgreni (cot, gro) Dasysyrphus hilaris/venustus (vij) zie noot 3 * Oedalea stigmatella (gro) zie Beuk, in druk a Dasysyrphus lunulatus (vij) Oedalea tibialis (gro, pop) Dasysyrphus tricinctus (pop, vij) Platypalpus agilis (cot, gro) Dasysyrphus venustus (gro, vij) Platypalpus annulipes (cot, pop) Epistrophe melanostoma (vij) Platypalpus candicans (cot) Epistrophe eligans (gro) Platypalpus ciliaris (gro) Episyrphus balteatus (cot, gro, pop, vij) Platypalpus clarandus (gro) Eristalis arbustorum (vij)

XIV Eristalis horticola (vij) SCIOMYZIDAE Eristalis nemorum (gro, pop, vij) Pherbellia albocostata (gro) Eristalis pertinax (gro, vij) Pherbellia einerella (pop) Eristalis pratorum (vij) Trypetoptera punctulata (pop) Ferdinandea cuprea (gro, vij) SEPSIDAE Helophilus pendulus (gro, vij) Sepsis cynipsea (cot, gro, pop) Lejogaster metallina (cot, vij) CLUSIIDAE Leucozona lucorum (gro, vij) Clusiodes albimanus (gro) Melangyna cincta (gro) *Clusiodes gentilis (gro) zie Beuk, in druk a Melanostoma mellinum (gro, pop, vij) *Clusiodes rußcollis (gro) zie Beuk, in druk a Melanostoma scalare (vij) *Clusiodes verticalis (gro) zie Beuk, in druk a Merodon equestris (vij) OPOMYZIDAE Myatrhopa florea (gro, vij) Geomyza tripunctata (cot) Neoascia aenea (vij) Opomyza germinationis (cot) Paragus haemorrhous (vij) ASTEIIDAE Parasyrphus annulatus (vij) Asteia amoena (cot, gro, pop) Parasyrphus punctulatus (vij) SPHAEROCERIDAE Parhelophilus frutetorum (vij) Copromyza equina (cot) Pipiza noctiluca (gro) Ischiolepta pusilla (cot) Pipizella varipes (pop) Limosina silvatica (gro) Platycheirus albimanus (vij) SCATHOPHAGIDAE Platycheirus clypeatus (vij) Scathophaga stercorarea (pop) Platycheirus manicatus (pop) DROSOPHILIDAE Platycheirus scutatus (gro, pop) Drosophila subobscura (gro) Pyrophaena r osar urn (cot) Scaptomyza graminum (cot, gro) Rhingia campestris (cot, gro, pop, vij) *Stegana similis (gro) zie Beuk, in druk a Scaeva selenitica (gro, pop, vij) TACHINIDAE Sphaerophoria scripta (pop) Pales pavida (vij) Syritta pipiens (vij) Phorocera obscura (vij) Syrphus rihesii (gro, vij) Trixa caerulescens (bbn, vij) Temnostoma vespiforme (vij) Phasia hemiptera (vij) Volucella pellucens (gro) Xylota segnis (gro, vij) 1. Ca 200 poppen en larven werden uitge¬ Xylota xanthocnema (vij) kweekt. Uit de laatste poppen werden enkele PIPUNCULIDAE parasieten verkregen. Uit literatuur zijn geen Cephalops vittipes (gro) gegevens bekend over parasitering van de Cephalosphaera germanica (pop) poppen van Solva marginata. Na determinatie Eudorylas ruralis (pop) zal hier waarschijnlijk een publikatie aan *Eudorylas zermattensis (pop) zie Beuk, in worden gewijd [PB] druk c 2. Een wijfje zoog nadrukkelijk en langdurig nec¬ MICROPEZIDAE tar uit de bloemen van fluitekruid. Bij mijn we¬ Calobata petronella (gro) ten is echt bloembezoek van Rhagio niet bekend PSILIDAE uit de literatuur. Zelf heb ik het al een maal Chamaepsila rosae (gro) eerder kunnen vast stellen, eveneens bij een Chyliza vittata (gro) wijfje op fluitekruid. [TZ] MEGAMERINIDAE 3 . Ik ben niet in staat de wijfjes van deze twee Megamerina dolium (gro) soorten van elkaar te onderscheiden. Aan de CONOPIDAE zuidrand van het Vijlener Bos trof ik van beide Myopa buccata (pop) soorten naast typisch getekende exemplaren al¬ PLATYSTOMATIDAE le mogelijke intermediaire vormen aan (gezicht Platystoma seminationis (cot, jx>p, vij) met halve zwarte of hele lichtbruine midden- TEPHRITIDAE streep, sterniet 2 met een vaag en klein vlekje). Oxyna parietina (pop) TZ] Tephritis matricariae (pop) Trypeta zoe (gro)

XV

;l LITERATUUR MIRIDAE Deraeocoris lutescens (bbn, cog) Beuk, P.L.Th. (in druk a) A remarkable aggre¬ Deraeocoris olivaceus (cog) Een larve op gation of flies above a road surface, includ¬ meidoorn ing several species new to the Dutch fauna Harpocera thoracica (bbn) (Diptera). - Ent. Ber., Amst. 52. Psallus ambiguus (cb) Beuk, P.L.Th. (in druk b) Notes on Rhampho- Psallus cf. perrisi (pop, bbn) myia Meigen (Diptera: Empdidae) II. Three Psallus varians (pop, bbn) species new for the Netherlands. - Ent. Ber., Dicyphus annulatus (wyl) Een vrouwtje onder Amst. stalkruid Beuk, P.L.Th. (in druk c) Een oogkopvlieg van Dicyphus globulifer (elb) de Sint Pietersberg nieuw voor de Neder¬ Orthocephalus saltator (sim) landse fauna. - Natuurh. Maandbl. Cyllecoris histrionicus (pop) PB] = P.L.Th. Beuk Dryophilocoris flavoquadrimaculatus (pop) [TZ] = Th. Zeegers Heterocordylus tibialis (cog, sim) Lygus adspersus (cog) Twee mannetjes van schijfkamille gesleept HETEROPTERA - Wantsen Lygus pratensis (cog) Lygus rugulipennis (cog) Berend Aukerna en Dik Hennes Liocoris tripustulatus (bbn, geh) Orthops basalis (cog) Het overzicht bevat naast waarnemingen van Orthops campestris (bbn, cog) de auteurs ook gegevens van materiaal verza¬ Pinalitus cervinus (bbn) meld door P.L.T. Beuk, L. Blommers, J.G.M. Miris striatus (geh) Guppen, G.Vierbergen, O.F.J. Vorst en J.J. Wie- Calocoris striatellus (mal, pop) ringa. Nomenclatuur en volgorde volgens Auke- Capsus ater (wyl) ma (1989). Alle waargenomen soorten waren Stenodema calcarata (cog) reeds uit Limburg bekend. Stenodema laevigata (bbn, cog, sim) NABIDAE NEPIDAE Himacerus apterus (sim) Nepa cinerea (cog) Aptus mirmicoides (pop) CORIXIDAE Nabis pseudoferus (pop, sim) Sigara nigrolineata (cog) Nabis rugosus (bbn, sim, wyl) Sigara lateralis (cog) ANTHOCORIDAE HYDROMETRIDAE Temnostethus pusillus (cog) Hydrometra stagnorum (ech) Anthocoris confusus (bbn) VELIIDAE Anthocoris nemoralis (cog) Velia caprai (geh) Anthocoris nemorum (bbn, cog) GERRIDAE Orius cfminutus (cog) Gerris lacustris (cog) ARADIDAE Gerris thoracicus (cog) Aradus depressus (geh) In aantal onder schors SALDIDAE gevelde populier in het Geuldal nabij de Saldula arenicola (malg) Heimansgroeve Saldula c-album (geh) In aantal op steile, kale BERYTIDAE oever van de Geul. De enige recente vindplaats Berytinus clavipes (wyl) van deze saldide in Nederland (Aukerna, 1989) Berytinus minor (sim) Saldula pallipes (geh) Berytinus signoreti (wyl) Saldula saltatoria (cog, geh) Metatropis rufescens (bbn) Enkele exemplaren TINGIDAE op heksenkruid. De derde vondst in Zuid-Lim- Tingis crispata (pop) Enkele exemplaren op bij¬ burg na eerdere waarnemingen in 1955 (Valken¬ voet. Een van de twee bekende vindplaatsen in burg) en 1981 (Bunde). Verder slechts bekend Nederland (Aukerna, 1989) van vondsten in Swalmen, Ootmarsum (Auke- MICROPHYSIDAE ma, 1989) en Beek bij Nijmegen (13.vi.1990, leg. Loricula elegantula (geh) & coli. B. Aukerna, D.J. Hermes) Loricula pselaphiformis (bbn, cog, geh)

XVI LYGAEIDAE HYMENOPTERA - vliesvleugeligen Nysius senecionis (cog, pop) Nysius thymi (sim) ACULEATA - angeldragers Kleidocerys resedae (bbn, cog) Cymus aurescens (cog) In aantal in de V. Lefeber, H. Nieuwenhuysen, J. de Rond & J. bloeiwijzen van bosbies Smit Cymus melanocephalus (cog) In aantal op zeegroene ms CHRYSIDIDAE - goudwespen Drymus ryeii (wyl) Pseudomalus auratus (sto) Eremocoris abietis (elb) POMPILIDAE - spinnendoders Scolopostethus affinis (bbn, pop) Arachnospila spissa (sim) Scolopostethus decoratus (sim) VESPIDAE - wespen Scolopostethus pictus (geh) In aantal onder Ancistrocerus gazella (sim) brandnetels op strandjes langs de Geul Ancistrocerus nigricornis (cot) Scolopostethus thomsoni (cog, elb, pop) Symmorhus gracilis (cot) Stygnocoris fuligineus (sim) Vespula vulgaris (sim) Peritrechus geniculatus (sim) APIDAE - bijen Megalonotus chiragra (wyl) Andrena angustior (cot, sto) Megalonotus dilatatus (sim) In aantal onder Andrena chrysosceles (cot, sim) brem Andrena cineraria (cot) Megalonotus sabulicola (sim, wyl) Andrena flavipes (cot) CORE ID AE Andrena florea (cot) Enoplops scapha (pop, wyl) Andrena fulva (cot) Coreus marginatus (cog, pop, wyl) Andrena gravida (cot) Bathysolen nubilus (pop) Andrena haemorrhoa (cot, sim, sto) Coriomeris denticulatus (pop) Andrena helvola (cot, sto) RHOPALIDAE Andrena humilis (cot, sto) Corizus hyoscyami (pop) Andrena labialis (cot) Rhopalus parumpunctatus (sim) Andrena labiata (cot, sim) Stictopleurus abutilon (pop) Andrena minutula (cot, sim) Stictopleurus punctatonervosus (pop, sim) Andrena nitida (cot) CYDNIDAE Andrena ovatula (sim) Legnotus limbosus (bbn, elb) Andrena sabulosa (sim) Sehirus bicolor (cog) Andrena subopaca (cot, sto) PENTATOMIDAE Andrena synadelpha (sim) Sciocoris cursitans (pop, sim, wyl) Andrena wilkella (sim) Aelia acuminata (pop, sim, wyl) Bombus paseuorum (sto) Neottiglossa pusilla (sim) Bombus pratorum (sim) Eysarcoris fabricii (mal) Ceratina cyanea (sim) Palomena prasina (pop) Chelostoma florisomne (cot, sto) Dolycoris baccarum (geh, pop) Halictus tumulorum (cot, sim, sto) Piezodorus lituratus (cog,p) Hylaeus confusus (sim) Eurydema oleracea (pop) Hylaeus hyalinatus (sim) Troilus luridus (geh) Lasioglossum albipes (sto) Zier o na caerulea (cog) Lasioglossum fulvicorne (sto) ACANTHOSOMATIDAE Lasioglossum laticeps (sim) Acanthosoma haemorrhoidale (cog) Lasioglossum leucopum (cot) Lasioglossum leucozonium (sim) LITERATUUR Lasioglossum morio (cot, sim) Lasioglossum nitidulum (sim) Aukema, B., 1989. Annotated checklist of Lasioglossum pauxillum (cot, sto) Hemiptera-Heteroptera of The Nether¬ Lasioglossum rufitarse (cot) lands.- Tijdschr. Ent. 132: 1-104. Lasioglossum villosulum (cot, sim) Lasioglossum zonulum (sto) Nomada bifasciata (cot)

xvii Nomada bifida (cot) (S-l)/lnN Nomada fabriciana (cot) Dominantie (Nmax/N) ...0.09 Nomada femoralis (cot) X berekend vlgs Nomada flava (cot, sto) N/S - x/(l-x)(-ln(l-x)) ..0.89 Nomada flavoguttata (cot, sim, sto) Diversiteit alpha : N(l-x)/x ...... 36 Nomada fucata (cot) Nomada goodeniana (cot) Zoals uit deze cijfers blijkt kan de Zuidlimburg- Nomada lathburiana (cot) se Aculeaten-fauna worden gekarakteriseerd Nomada marshamella (cot, sto) als een rijke faune met een lage dominantie en Nomada panzeri (cot) een hoge diversiteit. Ter vergelijking volgen Nomada succincta (cot) hierna de gegevens van de Zomerbieenkomsten Osmia aurulenta (sim) in Haamstede (1989) en Buurse (1990). Osmia caerulescens (sto) Osmia claviventris (sim) Mechelen Buurse Haamstede Osmia ravouxi (sim) Individuen...... 293 188 318 Osmia rufa (cot, sim, sto) Soorten ... ..80 61 77 Psithyrus norvegicus (sim) Nmax ... .25 33 25 Sphecodes crassus (cot) Rijkdom ...... 14 11 13 Sphecodes ephippius (cot) Dominantie...0.09 0.18 0.08 Sphecodes gibbus (sim) Alpha ....36 31 32 Sphecodes miniatus (cot) Sphecodes monilicornis (cot) Sphecodes pellucidus (sto) - vlinders Sphecodes puncticeps (sim) SFHECIDAE - graafwespen K.J. Huisman, J.C. Koster, R.T.A.Schouten, R. Crossocerus cetratus (cot) Vis, en G.F. Wilmink Crossocerus nigritus (cot) Crossocerus vagabundus (cot) MICROPTERIGIDAE Ectemnius borealis (cot) Micropterix calthella (cot) Ectemnius continuas (sim) HEFIALIDAE Ectemnius dives (sim) Hepialus lupulinus (eys) Passaloecus singularis (sto) INCURVARIIDAE Pemphedron inornatus (cot, sim, sto) Phylloporia bistrigella (vij) - waarschijnlijk Pemphedron lugubris (cot) algemener dan tot voor kort gedacht werd Psenulus concolor (sim) Lampronia oehlmanniella (vij) Trypoxylon figulus (sim) Trypoxylon minus (sim) adansoniella (hol) FORMICIDAE - mieren Nematopogon robertella (cot, hol) Formica rufilabris (pie) Nematopogon schwarziella (vij) Lèptothorax acervorum (cot) Adela ochsenheimerella (cot, vij) - lokaal in Lasius brunneus (cot) naaldbossen Lasius flavus (pop) Adela fibulella (bbn, elz, eyb, eys, hol, mae, Myrmica sabuleti (pie) vij) - in Limburg algemeen HELIOZELIDAE Hoewel de heer J.C. Felton inmiddels naar En¬ Antispila pfeifferella (vij) - gebonden aan geland is verhuisd, heeft hij toch weer een kornoelje en zeldzaam numerieke analyse genaakt van de vangsten, GLYPHIPTERIGIDAE waarbij de mieren niet zijn meegerekend. Voor Glyphipteryx forst er ella (kru) deze medewerking zijn we hem zeer erkentelijk. Glyphipteryx thrasonella (cot) De resultaten van de analyse zijn hieronder CHOREUTIDAE samengevat. Anthophila fabriciana (cot) Aantal individuen (N) . 293 COLEOPHORIDAE Aantal soorten (S) ...... 80 Metriotes lutarea (woh) Nmax (aantal in grootste groep).25 Coleophora lithargyrinella (hol) Rijkdom vlgs Margaleff:.... . 14

XVlll ELACHISTIDAE SATYRIDAE - zandoogjes Elachista apicipunctella (hoi) Lasiommata megera (vij) Elachista bifasciella (hoi) DREPANIDAE Elachista chrysodesmella (eys) Falcaria lacertinaria (elb) Elachista gangabella (eys) - zeldzaam Drepana binaria (elb) Elachista pollinariella (eys) GEOMETRIC AE - spanners Elachista pullicomella (kru) Geometra papilionaria (elb) Elachista rufocinerea (hoi) Xanthorrhoe spadicearia (elb) Cosmiotes freyerella (elz) Xanthorrhoe fluctuata (elb) OECOPHORIDAE Horisme tersata (vij) - in Limburg algemeen Denisia stipella (hol) - leeft onder de schors Melanthia procellata (vij) - in Limburg alge¬ van dood naaldhout meen Alabonia geoffrelia (vij) - komt vrijwel Eupithecia tantillaria (elb) uitsluitend in Z.Limburg voor. Aplocera plagiata (sim) Pseudatemelia subochreella (hol, bbn) Aplocera effor mata (sim) GELECHIDAE Asthena albulata (elb) Metzneria aprilella (eys) Petrophora chlorosata (elb) GRACILLARIDAE Opisthograptis luteolata (elb) Phyllonorycter froelichiella (woh) Pseudopanthera macularia (elb, vij) Caloptilia syringella (cot, vij) - algemeen Odontopera bidentata (elb) MOMPHIDAE Lomographa temerata (elb) Mompha raschkiella (vij) - algemeen Siona lineata (pop, mae, sim) TORTRICIDAE NOTODONTIDAE Syndemis musculella (hol) Drymonia ruficornis (elb) Isotrias rectifasciana (eys) Dasychira pudibunda (elb) Eulia ministrana (vij) - algemeen ARCTIIDAE Cnephasia incertana (mae) Spilosoma lubricipeda (elz) Dichrorampha plumbana (eys, mae, sim) Tyria jacobaeae (sim) Dichrorampha aeratana (eys) NOCTUIDAE - uilen Epiblema farfarae (mae) Euxoa exclamationis (elz) Olethreutes lacunana (mae) Ochropleura plecta (elz) COCHYLIDAE Xestia c-nigrum (elz) Agapetes hamana (eys) Mythimna sicula (sim) - lokaal in Limburg Aethes smaethmanniana (eys) Cucullia verbasci (pop) - een rups Aethes hartmanniana (eys, kru) Panemeria tenebrata (pop) PYRALIDAE Euclidia glyphica (pop) Crambus lathionellus (kru) Scoparia pyralella (eys) De grote verrassing was de waarneming van Hypochalcia ahenella (sim) Siona lineata op verschillende locaties. Het Phycitodes carlinella carlinella (mae) eerste Nederlandse exemplaar werd op 27-4- PAPILÏONIDAE 1968 gevangen te Eijgelshoven. Daarna werd de Papilio machaon (sim) vlinder vele jaren niet meer gezien. Recentelijk PIERIDAE - witjes is de soort in 1989 weer eenmaal waargenomen Gonepteryx rhamni (vij) in Zuid Limburg en nu in 1991 dus op meerdere Pieris brassicae (pop) plaatsen. In Belgie komt de soort op kalkbodem Pieris rapae (eys, pop, vij) regelmatig voor, ook op plaatsen die dicht bij Pieris napi (eys, vij) de Nederlandse grens liggen. De rups leeft op Anthocharis cardamines (cot, bbn, eys) o.a. brem, duizendblad en hertshooi. Het is in¬ LYCAENIDAE - blauwtjes en vuurvlinders teressant na te gaan of S. lineata zich in ons Callophrys rubi ((sim) land zal kunnen handhaven. Lycaena phlaeas (kru, vij) Polyommatus icarus (pop) Celastrina argiolus (pop) NYMPHALIDAE - vossen Araschnia levana (vij)

XIX THYSANOPTERA - tripsen cultuurgewassen. - Tijdschr. Ent. 105:97-133. Franssen, (C.J.H. Franssen & W.P Mantel, 1963. G. Vierbergen Supplement op de Naamlijst van in Ne¬ derland aangetroffen Thysanoptera. - AEOLOTHRIPIDAE Tijdschr. Ent. 106:201-204. Aeolothrips ericae (cot) Aeolothrips intermedius (cot, pop) Aeolothrips melaleucus (cot, pop) ACARINA - mijten Aeolothrips versicolor (pop) Melanthrips ficalhii (cot) - op Stellaria holo- G. Vierbergen stea THRIPIDAE TETRANY C HID A E - spintmijten Anaphothrips obscurus (cot) Bryobia cf. praetiosa (elz, pop) - op Buxus Aptinothrips rufus (cot, pop) sempervirens en Chirothrips manicatus (cot) Eurytetranychus buxi (elz) - op Buxus Frankliniella intonsa (cot) sempervirens Limothrips cerealium (cot, elz, pop) Oligonychus spec (pop) - op Quercus robur Odontothrips cytisi (cot) Oligonychus uniguis (cot) - op Chaemaecyperis Oxythrips bicolor (cot) spec Thrips atratus (cot) Schizotetr any chus schizopygus (cot) - op Salix Thrips major (cot, pop) alba Thrips minutissimus (cot, pop) TENUIPALPIDAE - valse spintmijten Thrips tabaci (cot, pop) Pentanerismus taxi (cot) - op Taxus baccata Thrips vulgatissimus (pop) PHLAEOTHRIPIDAE In Nederland is Eurytetranychus buxi vrij alge¬ Cryptothrips nigripes (cot) - op Malus sulves- meen aan te treffen op de niet inheemse Buxus tris sempervirens (Vierbergen, in druk). Haplothrips subtillissimus (cot, pop) De identificatie van de Oligonychus spec Xylaplothrips fuliginosus (pop) - op Sambucus van Quercus robur kon nog niet worden afgerond. nigra Het betreft hier een voor Nederland nieuwe soort. Pentanerismus taxi werd in zeer grote Opvallend was dat er relatief weinig manne¬ aantallen in een tuin aangetroffen. De soort is tjes werden aangetroffen. Vermoedelijk is dit te zonder plaatsaanduiding door Helle en Wy- wijten aan het koude voorjaar, waardoor de soki, 1983 voor Nederland vermeld. Vermoede¬ eerste generatie nog niet voltooid was (veel lijk is de soort niet zeldzaam op de belangrijk¬ tripsesoorten overwinteren als vrouwtje). ste waardplant : Taxus baccata. Melanthrips ficalbii is een warmteminnen- de voorjaarssoort, die in Nederland niet al¬ LITERATUUR gemeen is en hier haar noordgrens bereikt. Cryptothrips nigripes en Xylaplothrips fu¬ Helle, W. &c M. Wysoki, 1983. The chromo¬ liginosus zijn mycofage soorten, die achter de somes and sex determination of some actino- schors van bomen leven en in Nederland weinig trichid taxa (Acari), with special reference gevonden zijn; de enige vermeldingen zijn: C. to Eriophyidae - Internat. J. Acarol. 9(2):67- nigripes: Haelen, 1962 (Franssen & Mantel, 71. 1963) en X. fuliginosus: Wageningen, 1935 en Vierbergen, G., in druk. Entomologische Inven¬ Roermond, 1960 (Franssen & Mantel, 1962). tarisatie van insekten en mijten. Eurytetra¬ De resterende soorten komen meer of minder nychus buxi - eerste schadelijke optreden in algemeen in het hele land voor. Nederland. - Jaarb. Plantenziektenk. Dienst 1989/1990. Verslagen en Mededelingen 168. LITERATUUR

Franssen, (C.J.H. Franssen & W.P Mantel, 1962. Lijst van in Nederland aangetroffen Thysa- noptera met bekopte aantekeningen over hun levenswijze en hun betekenis voor onze

XX Aquatische fauna van enkele beekjes Hydropsyche cf angustipen nis . 7/ H. Vallenduuk Hydropsy che siltalai .. ... 1 Annitella spec ...... 1 Enkele beekjes zijn bemonsterd om een indruk te Silo pallipes...... 7 1 verkrijgen van hun biologische kwaliteiten. Plectrocnemia conspersa. 3 5 Aangezien het bij die kwaliteiten niet alleen Halesus digitatus...... 2 om insekten gaat, zijn ook andere aangetroffen Halesus radiatus. ... 61 organismen vermeld. Drusus annulatus ...... 1 1 De volgende afkortingen zijn gebruikt: Sericostorna spec...... 3 MB = Mecheler Beek te Mechelen EIS 33.22 COLEOPTERA GM = Geul te Mechelen EIS 33.22 Elmis larve . ..1 2 NB = Noor te Noorbeek EIS 34.21 Elmis aenea.. 5 BB = Bronnetjes Beek, tussen Bronnetjes Bos en Helophorus grandis...... 1 Terzieter Beek EIS 34.22 Laccobius cf sinuatus . 1 +, ++ = resp. grote of zeer grote aantallen Anacaena lutescens...... 1 waargenomen, enkele ex. zijn verzameld ter de¬ Hydroporus striola.. 1 terminatie. Choleva cf agilis.. 1 MB GM NB BB EPHEMEROPTERA -larven DIPTERA Rhithrogena semicolorata. . 7 Chironomidae - larven Baetis muticus.... 15 4 Prodiamesa olivacea...... 2 2 7 Micropsectra spec...... 1 37 18 Overige taxa: Odontomesa fulva ...... 14 CRUSTACEA - kreeftachtigen Polypedilum laetum agg. ...6 Gammarus fossarum.... + ++ 3 Polypedilum breviantennatum GASTROPODA - slakken ... 9 31 4 4 Ancylus fluviatilis.... ++ Psectrocladius sordidellusjlimbatellus OLIGOCHAETA - borstelarme ringwormen ...... 2 Stylodrilus heringianus. 1 Eukiefferiella calvescens ... 8 1 Enchytraeidae Achaeta.... 2 Eukiefferiella claripennis .7 9 1 Nais bretscheri. ,.l Eukiefferiella brevicalcar .23 4 Eukiefferiella discoloripes .. 1 Gezien de samenstelling van de macrofauna Orthocladius spec...... 1 6 mag gesteld worden, dat zeker twee van de drie Macropelopia spec.1 2 2 kleinere beekjes nog over een goede waterkwa¬ Chironomus spec. .. 1 liteit beschikken. De Noor is duidelijk het Paracladopelma laminata agg 1 minst soortenrijk, terwijl ook de aangetroffen Paratendipes gr albimanus... 1 soorten niet op een bijzondere waarde duiden. Brillia modesta...... 2 2 1 Een bijzondere vermelding verdient Nais bret- Chaetocladius dentiforceps agg 1 scherip die als zeer zeldzaam aangemerkt mag Krenopelopia spec...... 1 worden (mond. med. P. Verdonschot). Drusus overige Diptera - larven annulatus is alleen bekend van bronbeekjes in Culicoides spec.....4 Zuid Limburg. Polypedilum laetum agg is dui¬ Simulium cf spinosum (pop) + + delijk gebonden aan onder andere bronbeekjes en Simulium ? austeni (pop) . 1 is dan ook voornamelijk bekend van Zuid Lim¬ Simulium larven.++ burg. Het Dixa maculata complex is duidelijk Dicranota bimaculata .2 2 gebonden aan bovenlopen van beekjes. Palpomyia spec...... 1 Gezien de samenstelling van de Chironomi¬ Dixa maculata complex . 4 dae- en de Trichoptera-fauna in de Geul kan ge¬ Ptychoptera spec...... 4 steld worden, dat het water op deze plaats van Limnobiidae larve..... 1 een redelijke kwaliteit is. Tipula spec . ... 1 TRICHOPTERA - larven Rhyaccophila dorsalis ..3 Rhyaccophila fasciata. 3

XXI ARANEIDA - spinnen, K: 2-VI-1991; langs bospad uitkomend op Epe- OPILIONIDA - hooiwagens, nerbaan in het verlengde van de Berversberg- IXODIDA-teken, beek; Z-helling; alt. 205-230 m. MYRIAPODA - duizend- en miljoen- L-M: NEDERLAND, kalkgrasland op steile poten wegberm (Z-helling) langs Z-kant van Kruis¬ berg, ca. 0,5 km N van Wahl wilier (gemeente P. Koomen Wittern); alt. 120-140 m. L: 10.V.1991 (voorbereidingsexcursie). Vangtechnieken: voornamelijk slepen door de M: 1.VI.1991. vegetatie, aangevuld met handvangten en op¬ zuigen met exhaustor vanuit vegetatie en detri¬ N: 10.V.1991 (voorbereidingsexcursie); BELGIË, tus. Van Atypus affinis werden twee exempla¬ Altembroek, ca. 2 km ten O van 's Graven¬ ren uitgegraven. voeren, vochtig weiland en bosrand tegen de Belgisch-Nederlandse grens; alt. 125 m. Locaties en data (alle leg. P. Koomen): O: 31.V.1991; NEDERLAND, Elzet, ca. 1 km A: 9.V.1991 (voorbereidingsexcursie); DUITS¬ ZO van Mechelen, in en om kamphuis "De LAND, Schneeberg, bosrand op ZW-helling, Elset"; alt. 153 m. ca. 1 km N van Vaals (NL); alt. 200-220 m. P: 12.V.1991; NEDERLAND, Maastricht, W- B: 9.V.1991 (voorbereidingsexcursie); DUITS¬ flank van St. Pietersberg; alt. 90-100 m. LAND, hooiland op ZW-helling, ca. 0,5 km Z van Orsbach; alt. 190-200 m. Aan de hand van de soortenlijst (tabel 1) zal ik C t/m G: NEDERLAND, Cottessen, ca. 5km proberen enige aanwijzingen over de arachnolo- WZW van Vaals: gische waarde van de terreinen te geven, om¬ C: 10.V.1991 (voorbereidingsexcursie); vochtig wille van de vergelijkbaarheid op dezelfde weiland op Z-helling langs Cottesserbeek; vol¬ manier als in de twee voorgaande jaren (zie gens beheerder voorheen intensief bemest en Koomen, 1990 & 1991). begraasd, nu al ca. 15 jaar niet meer (kunstma¬ Tijdens de laatste zomerbijeenkomst (inclu¬ tig) bemest, behalve via de koeien die er gra¬ sief voorexcursies) werden 77 soorten spinnen zen; alt. 160-200 m. gevonden. Dit aantal ligt aanzienlijk hoger D: 1.VI.1991; overigens zie C. dan tijdens de vorige twee zomerbijeenkomsten E: 1.VI.1991; zeer vochtig gedeelte rondom (Haamstede, 1990: 49 soorten; Buurse, 1991: 54 drinkpoel, overigens zie C. soorten). Deze ruwe getallen kunnen echter niet F: 10.V.1991 (voorbereidingsexcursie); houtwal zonder meer als bevestiging van de faunistische tussen twee weilanden; alt. 215 m.; overigens rijkdom van Limburg worden opgevat, aange¬ zie C. zien er dit jaar sprake was van een extra lange G: 1.VI.1991; bermen van holle weg van Cottes- voorexcursie, zodat in totaal meer biotopen sergroeve naar Eperbaan. konden worden bezocht. In verhouding tot de rest van Nederland is H-K: NEDERLAND, Vijlenerbos (gemeente Limburg arachnologisch goed onderzocht. En¬ Vaals): kele "kopstukken" van de Nederlandse arach- H: 10.V.1991 (voorbereidingsexcursie); gedeelte nologie (Chrysanthus, Van der Hammen, Van tussen restaurant "Buitenlust" en boomzaad- Helsdingen) hebben er veel verzameld. Boven¬ kwekerij langs Groenenweg; gemengd/afwisse¬ dien hebben activiteiten van de Spinnenwerk¬ lend loof/naaldhout met ondergroei van bosbes¬ groep Limburg en onderzoek van kalkgrasland- sen; ZW-helling; alt. 240-250 m. fauna’s veel gegevens opgeleverd. Geen enkele I: 2-VI-1991; onder en uit rottend hout langs bos¬ van de gevonden soorten spinnen is dan ook pad aan ZW-kant van boomzaadkwekerij; alt. nieuw voor de Nederlandse of Limburgse fauna. 253 m. Weliswaar worden een aantal soorten niet in de J: 2-VI-1991; rond parkeerplaats ca. 200 m N catalogus van Van Helsdingen (1980) voor Lim¬ van restaurant "Buitenlust"; ZW-helling; alt. burg genoemd, maar dit gebeurt wel in latere 235 m. publicaties (Atypus affinis: Vossen, 1985;

XXII Meijer, 1987; Euophrys aequipes: Koomen, 1986; thyphantes flavipes, Lepthyphantes mengei Aulonia albimana: Koomen, 1986, Meijer, 1986; (vooral vochtig naaldbos), Linyphia hortensis, Pirata latitans: Koomen, 1986, Vossen, 1985; Nemastoma quadripunctatum, Haplophilus Dismodicus bifrons: Koomen, 1986; Gongylidiel- subterraneus, Cryptops parisi, Lithobius agilis, lum latebricola: Peeters, 1985; Oedothorax tu¬ Lithobius crassipes, Glomeris marginata, Cy¬ ber osus/gibbosus: Vossen, 1985; Walckenaeria lindroiulus punctatus (naaldbos). corniculans: Koomen, 1986). Ook de gevonden soorten hooiwagens, teken en duizend- en mil- 6. Op vochtige terreinen: Xysticus kochi, Xysti¬ joenpoten waren al eerder in Limburg aan¬ cus ulmi, Pirata hygrophilus (vooral bescha¬ getroffen (zie resp. Spoek, 1963; Van Bronswijk duwde plaatsen). Pirata latitans, Pirata pira- e.a., 1979; Jeekel 1977, 1978). ticus (vooral zonnige plaatsen), Antistea ele- gans, Pachygnatha clercki, Araneus cornutus, Met behulp van literatuurgegevens (zie de lite¬ Hypomma bituberculatum, Oedothorax tube- ratuurlijst; er is vooral dankbaar gebruik rosus, Walckenaeria unicornis. gemaakt van Maurer & Hänggi, 1990), aange¬ vuld met eigen inzichten, heb ik de aange¬ 7. Op donkere plaatsen: Meta merianae. troffen soorten evenals in voorgaande jaren ta¬ melijk grof in oecologische categorieën inge¬ 8. In Nederland vrijwel alleen in en om gebou¬ deeld. wen: Amaurobius similis, Pholcus phalangi- oides, Steatoda bipunctata, Theridion melanu- 1. Op open, vrij droge terreinen: Atypus affinis, rum, Theridion mystaceum. Oxyptila nigrita, Euophrys aequipes, Helio- phanus flavipes, Aulonia albimana, Pardosa 9. Weinig kieskeurig: Haplodrassus signifer, hortensis, Pardosa nigriceps, Trochosa robusta, Meta mengei, Erigone dentipalpis, Pocadicne- Enoplognatha thoracica, Homalenotus quadri- mis pumila, Lepthyphantes tenuis, Meioneta dentatus. rurestris, Microlinyphia pusilla (mits enigszins open), Ixodes ricinus (mits niet te droog), Litho¬ 2. Op halfopen, tamelijk vochtige terreinen: bius forficatus (mits niet te droog), Tachypodo- Micaria pulicaria, Zelotes pedestris, Clubiona iulus niger (alleen in zuiden van Nederland), lutescens, Phrurolithus festivus, Tibellus oblon- Polydesmus angustus. gus, Pardosa amentata, Tetragnatha extensa, Erigone atra, Gongylidium rufipes, Oedothorax Vervolgens is weer bekeken in hoeverre de di¬ fuscus, Tiso vagans, Neriene montana, Platy- verse categorieën in de bezochte terreinen aan¬ bunus triangularis. wezig waren (zie fig. 1). De weilanden bij Cottessen, het Vijlenerbos en de Kruisberg zijn 3. Tussen gras en/of lage vegetatie: Dictyna un- het vaakst en het langst bezocht. Daar zijn dan cinata, Drassodes cupreus, Clubiona neglecta, ook de meeste soorten gevonden. Maar afgezien Clubiona reclusa, Oxyptila praticola, Xysticus van de aantallen, komen er nog enkele andere cristatus, Euophrys frontalis, Heliophanus au- verschillen naar voren, die gerelateerd kunnen ratus, Pardosa palustris, Pardosa proxima, Pis- worden aan de terreinomstandigheden: aura mirabilis, Theridion bimaculatum, Gon- gylidiellum latebricola, Bathyphantes gra¬ • De variatie aan biotopen op de ZW-helling cilis, Neriene clathrata, Cylindroiulus cae- van de Schneeberg (bos, hooiland, houtwallen) ruleocinctus. wordt weerspiegeld in de aanwezigheid van soorten uit alle in aanmerking komende cate¬ 4. Op bomen en struiken: Heterodictyna flaves- gorieën (1-5, 9) behalve de groep van cens, Diaea dorsata, Achaearanea lunata, The¬ vochtgebonden soorten (categorie 6). Voor een ridion pallens, Tetragnatha montana (vooral zuidwesthelling is dit niet verwonderlijk. bosranden), Dismodicus bifrons, Neriene pel- • Ook de spinnenfauna van het terrein langs de tata, Neriene radiata. Cottesserbeek vertoont een behoorlijke di¬ versiteit, hoewel het voor het grootste deel 5. Tussen ondergroei en/of strooisel in bos: Coe- algemeen voorkomende soorten betreft. Eigen¬ lotes terrestris (onder stenen), Tegenaria silves- lijk is alleen Pardosa proxima "bijzonder" te tris, Zilla diodia, Maso sundevalli, Micrargus noemen. De aanwezigheid van drassige stuk¬ herbigradus, Walckenaeria corniculans, Lep- ken, een drinkpoel en een naburige beek is terug

xxiii te vinden in het relatief grote aantal berg (zie Koomen, 1986), waarbij het uitgespro¬ vochtminnende soorten (categorieën 6 en 2). Het ken xerofiele en thermo fiele karakter van een gevonden aantal wolfspinsoorten (zes, waar¬ kalkgraslandfauna voor spinnen niet duidelijk onder Pardosa proxima) is opvallend groot in bevestigd kon worden. Van de in 1991 gevonden verhouding tot de ongeveer in gelijke mate soorten spinnen zijn er 12 in 1977 niet gevangen, bemonsterde Kruisberg (twee soorten) en het ondanks dat toen 15 vangpotten gedurende 168 Vijlenerbos (één soort). Dit alles geeft mij de dagen werden gebruikt. Voor de meeste soorten indruk van een "natuurgebied op de goede weg": is dit niet verwonderlijk omdat ze weinig mo¬ mogelijk zijn door het beheer van de afgelopen biel zijn (Atypus af finis, Tegenaria sylvestris) jaren de condities voor een gevariëerde arach- en/of vrijwel nooit over de grond lopen nofauna verbeterd, maar zijn minder algemene (Clubiona neglecta, Tibellus oblongus, Helio- soorten er nog niet in geslaagd het terrein te phanus flavipes, Pisaura mirabilis, Theridion koloniseren. Het zou interessant zijn dit terrein bimaculatum, Araneus cornutus, Dismodicus bi- over enkele jaren opnieuw te bezoeken. frons, Pocadicnemis pumila) of meestal slechts • Het Vijlenerbos heeft in overeenstemming in lage dichtheden voorkomen (Xysticus ulmï). met de vegetatie een relatief groot aantal bos¬ Trochosa robusta is echter een forse, over de soorten opgeleverd (categorieën 4 en 5). Het ta¬ grond lopende wolfspin, waarvan verwacht melijk grote aantal duizend- en miljoenpoot- mag worden dat ze, indien aanwezig, ook in soorten hangt samen met de gelukkige aan¬ 1977 gevangen zou zijn, zelfs wanneer men in wezigheid van rottende boomstammen. aanmerking neemt dat de vangplaats van 1991 • De Kruisberg laat een vrij grote diversiteit ca. 20 meter verwijderd is van de positie van de zien. Zoals van een kalkgrasland op een zuid- dichtstbijzijnde vangpot in 1977. Dat de soort helling verwacht mag worden, is het aandeel goed met vangpotten is te vangen, heeft onder¬ van warmte- en/of droogteminnende soorten zoek op de Wrakelberg uitgewezen. Het lijkt er groot (categorie 1), maar toch zijn ook de andere dus op dat Trochosa robusta na 1977 aan de in aanmerking komende categorieën goed arachnofauna van de Kruisberg is toegevoegd. vertegenwoordigd, inclusief de uitgesproken Dit is voor een kalkgrasland een gunstige ont¬ vochtminnende soorten (categorie 6). Dit is in wikkeling, aangezien de soort als xerofiel be¬ overeenstemming met de resultaten van in 1977 schouwd wordt (zie bijv. Alderweireldt, uitgevoerd onderzoek aan (o.a.) spinnen van 1984/85). kalkgraslanden van het Gerendal en de Kruis¬

Schneeberg Legenda:

open, droog

h.open, vrij vochtig

gras, lage vegetatie

bomen en struiken

ondergroei in bos

Kruisberg Altembroek De Elset |] vochtig a donker gebouwen

9 we'n'9 kieskeurig

Figuur 1. Relatieve verdeling per terrein van de aangetroffen soorten over de oecologische cate¬ gorieën die in de tekst worden onderscheiden.

XXIV » Het weiland bij Altembroek werd slechts kort Ent. Ber., Amsterdam 50(3): xvi-xix. bezocht. De gevonden soorten geven mij geen Koomen, P., 1991. Verslag van de 145e aanleiding voor opmerkingen. zomervergadering van de Nederlandse En¬ • Binnen het kamphuis "De Elset" lag het ac¬ tomologische Vereniging 8-10 juni te Buurse: cent sterk op de "synanthrope" soorten, waar¬ Araneida-spinnen (en andere niet-insekten). mee dit gebouw te vergelijken is met de in voor¬ — Ent. Ber., Amsterdam 51(3): xvii-xxii. gaande jaren bezochte kamphuizen. Kraus, O. & H. Baur, 1974. Die Atypidae der • Op de St. Pietersberg heb ik weinig intensief West-Paläarktis. Systematik, Verbreitung verzameld. Desondanks werd een vrouwtje van und Biologie (Arach.: Araneae). — Abh. de springspin Heliophanus auratus gevangen. Verh. naturwiss. Ver. Hamburg 17 (NF): 85- In de catalogus van Van Helsdingen (1980) 116, figs. 1-46. staat voor Nederland slechts één vangst van Locket, G.H. & A.F. Millidge, 1951. British deze soort vermeld, gedaan door Virgilius. spiders I. -- pp. 1-310, figs. 1-142, fron¬ Hiervan deed hij in 1967 verslag tijdens een tispiece. The Ray Society, London. vergadering van het Natuurhistorisch Genoot¬ Locket, G.H. & A.F. Millidge, 1953. British schap in Limburg (zie Natuurhist. Maandbl. 56: spiders II. - pp. 1-449, figs. 1-254. The Ray 149). Helaas wordt de precieze vindplaats niet Society, London. genoemd, zodat geen vergelijking met de vind¬ Locket, G.H., A.F. Millidge & P. Merrett, 1974. plaats in 1991 kan worden gemaakt. Dat is jam¬ British spiders III. -- pp. 1-315, figs. 1-75, mer. maps. The Ray Society, London. Maurer, R. & K. Hänggi, 1990. Katalog der LITERATUUR Schweizerischen Spinnen. - Documenta Faunistica Helvetiae 12: 1-33 + 189, figs. 1- ARANEIDA - SPINNEN 7, maps 1-920. Meijer, A.W.F., 1986. Eerste vondsten van de Alderweireldt, M., 1984/85. Verspreiding en wolfspin Aulonia albimana (Walckenaer, oecologie van de Belgische Lycosidae. — pp. 1805) (Araneae, Lycosidae) in Zuid-Lim- 1-196, figs. 1-13, maps 1-75. Licentiaats- burg. -- Natuurhist. Maandbl 75(8): 121-124, thesis. Rijksuniversiteit Gent. figs. 1-2. Helsdingen, P.J. van, 1969. A reclassification of Meijer, A.W.F., 1987. Over de aanwezigheid the species of Linyphia La treille based on van de "mijnspinnen" Atypus affinis Eich- the functioning of the genitalia (Araneida, wald en A. piceus (Sulzer) (Arachnida, Ara¬ Linyphiidae) I. - Zool Verh. Leiden 105: 1- neae, Atypidae) op de Bemelerberg. — 303, figs. 1-408, pis. 1-2. Natuurhist. Maandbl 76(4): 66-70, figs. 1-6. Helsdingen, P.J. van, 1970. A reclassification of Peeters, J.G.H., 1985. Nieuwe spinnen voor de the species of Linyphia La treille based on Nederlandse en Limburgse fauna, deel 2. - the functioning of the genitalia (Araneida, Natuurhist. Maandbl 74(3): 50-51, figs. 1-3. Linyphiidae) II. — Zool Verh. Leiden 111: Roberts, M.J., 1985a. The spiders of Great Bri¬ 1-86, figs. 1-72. tain and Ir eland 1: Atypidae to Theridio- Helsdingen, P.J. van, 1980. Novus catalogus somatidae. — pp. 1-229, figs. 1-100. Harley aranearum hucusque in Hollandia inventa- Books, Colchester. rum. — pp. i-vii, 1-145. Rijksmuseum van Roberts, M.J., 1985b. The spiders of Great Natuurlijke Historie, Leiden. Britain and Ireland 3: Colour Plates - Aty¬ Jones, D., 1984. Thieme's spinnengids. — pp. 1- pidae to Linyphiidae. — pp. 1-256, pis. 1- 319, textfigs., photographs. Thieme, 237. Harley Books, Colchester. Zutphen. Roberts, M.J., 1987. The spiders of Great Britain Koomen, P., 1986. De in vertebratenfauna van de and Ireland 2: Linyphiidae and checklist. — Zuidlimburgse kalkgraslanden: Spinnen pp. 1-204, figs. 1-94, pis. A-D. Harley Books, (Arachnida, Araneae) van het Gerendal en Colchester. de Kruisberg. — Natuurhist. Maandbl. Tretzel, E., 1952. Zur Ökologie der Spinnen 75(11): 198-207, figs. 1-4. (Araneae): Autökologie der Arten im Raum Koomen, P., 1990. Verslag van de 144e zo¬ von Erlangen. -- Sitz.ber. d. Physik.-mediz. mervergadering van de Nederlandse Ento¬ Sozietät zu Erlangen 75: 36-131. mologische Vereniging te Haamstede: Ara¬ Vossen, M.G.H., 1985. Spinnen onbekend maakt neida -spinnen (en andere niet-insekten). — onbemind? -- Natuurhist. Maandbl 74(11):

XXV 214-216, photograph. Spoek, G.L., 1963. The Opilionida (Arachnida) Wiehle, H., 1931. Spinnentiere oder of the Netherlands. — Zool. Verb. Leiden Arachnoidea VI: 27. Familie: Araneidae. -- 63: 1-70, figs. 1-13. In: Tierw. Deutschl. 23: 1-136, figs. 1-218. Wiehle, H., 1956. Spinnentiere oder IXODIDA - TEKEN Arachnoidea (X): 28. Familie: Linyphiidae Bronswijk, J.E.M.H. van, R.H. Rijntjes, A.F.M. Baldachinspinnen. -- Tierw. Deutschl. 44: i- Garben & H. de Vos, 1979. De teken (Ixo- viii, 1-337, figs. 1-551. dida) van de Benelux-landen. — Wet. Me- Wiehle, H., 1960. Spinnentiere oder ded. K. Ned. nath. Ver. 131: 1-36, figs. 1-8. Arachnoidea XI: Micryphantidae Zwerg¬ spinnen. -- Tierw. Deutschl. 47: i-xi, 1-620, CHILOPODA - DUIZENDPOTEN figs. 1-1147. Eason, E.H., 1964. Centipedes of the British Wiehle, H., 1965. Die Clubiona-Arten Isles. -- pp. i-x, 1-294, figs. 1-495, pis. I-V. Deutschlands, ihre natürliche Gruppierung Warne, London/New York. und die Einheitlichkeit im Bau ihrer Vulva Jeekel, L.A.W., 1977. Voorlopige atlas van de (Arach., Araneae). -- Senck. biol. 46(6): 471- verspreiding der Nederlandse duizendpoten 505, figs. 1-121. (Chilopoda). -- Verslagen technische Gege¬ vens ITZ Amsterdam 13: 1-55, maps 1-39.

OPILIONIDA - HOOIWAGENS DIPLOPODA - MILJOENPOTEN Hillyard, P.D. & J.H.P. Sankey, 1989. Blower, J.G., 1985. Millipedes. - Synopses Br. Harvestmen. -- Synopses Br. Fauna 4 (second Fauna 34 (NS): 1-242, figs. 1-73. edition, NS): i-viii, 1-120, figs. 1-32, maps Jeekel, L.A.W., 1978. Voorlopige atlas van de 1-109. verspreiding der Nederlandse miljoenpoten Martens, J.M., 1978. Spinnentiere, Arachnida: (Diplopoda). — Verslagen technische Gege¬ Weberknechte, Opiliones. — Tierw. vens ITZ Amsterdam 15: 1-68, maps 1-46. Deutschl. 64: 1-464, figs. 1-815.

Tabel 1. Soortenlijst. Legenda: f: vrouwtje(s); m: mannetje(s); c: eicocon(s); j: juveniel(en); n: nymf(en) (preadult stadium bij teken). De nomenclatuur van de spinnen is in overeenstemming met Van Helsdingen (1980), die van de hooiwagens met Spoek (1963), en die van de duizend- en mil¬ joenpoten met Jeekel (resp. 1977 en 1978). Namen waaraan in modernere literatuur vaak de voor¬ keur wordt gegeven staan tussen haakjes vermeld.

ABCD E FGH I J KLMNOP

ARANEIDA - spinnen

ATYPIDAE - aardspinnen Atypus affinis AMAUROBIIDAE - nachtspinnen Amaurobius similis DICTYNIDAE - kaardespinnen Dictyna uncinata Heterodictyna flavescens f (=Nigma f.) PHOLCIDAE - trilspinnen Pholcus phalangioides GNAPHOSIDAE - zakspinnen Drassodes cupreus Haplodrassus signifer Micaria pulicaria Zelotes pedestris

XXVI CLUBIONIDAE - buissp innen: Clubiona lutescens - m Clubiona neglecta - m Clubiona reclusa f Phrurolithus festivus - f THOMISIDAE - krab spinnen Diaea dorsata - m Oxyptila nigrita - m Oxyptila praticola f Xysticus cristatus - f f - - - Xysticus kochi - _ f - - - Xysticus ulmi m f - - - - PHILODROMIDAE - loopspinnen Tibellus oblongus - mm- - SALTICIDAE - springspinnen Euophrys aecjuipes m f Euophrys frontalis f - - - - Heliophanus auratus - - - - f Heliophanus flavipes fmj f LYCOS FD AE - wolfspinnen Aulonia albimana j - - - " - Pardosa amentata f f m fm fmc fmc fm fc fmc - f Pardosa hortensis fc Pardosa nigriceps fC - - Pardosa palustris fm - Pardosa proxima - fmc - m Pirata hygrophilus m Pirata latitans m f - Pirata piraticus - - - " "I - Trochosa robusta m PISAURIDAE - grote wolfspinnen Pisaura mirabilis - - j j AGELENIDAE - trechterwebspinnen Coelotes terrestris - - f Tegenaria silvestris - - f HAHNIDAE - dwergtrechterwebspinnen Antistea elegans - - f THERIDIIDAE - kogelspinnen Achaearanea lunata - - f - - - Enoplognatha thoracica - - - fj fmj - Steatoda bipunctata - - fm - Theridion bimaculatum - - - fmj - (= Neottiura bimaculata) Theridion melanurum - - fm - Theridion mystaceum - - m - Theridion pallens - - m TETRA G NATHID AE - strekspinnen Meta mengei fm - - m fm fm fm - f Meta merianae - - f Pachygnatha clercki - fm - f m Tetragnatha extensa m f Tetragnatha montana - - f f ARANEID AE - wielwebspinnen Araneus cornutus - - mj (= Larinioides c.)

xxvii Zilla diodia mj - . - _ f ------ERIGONIDAE - dwerg spinnen Dismodicus bifrons m - - - . - - - fm - - - Erigone atra - - - f . . Erigone dentipalpis ------m - - - - Gongylidiellum latebricola ------f - - - - - Gongylidium rufipes - - - - m - - - - - f - - Hypomma bitub er culat urn - - m f f fm - - - - . f - - Maso sundevalli - - f Micrargus herbigradus ------. f - - - - - Oedothorax fuscus ------f - - - - Oedothorax tuberosus f (= 0. gibbosus, wrsch. twee mm.-vormen van één soort, zie Roberts, 1987) Pocadicnemis pumila - - . „ _ - - - - f - . - Tiso vagans - - - - f - - . ------Walckenaeria corniculans f - Walckenaeria unicornis m - - LINYFHIIDAE - hangmatwebspinnen Bathyphantes gracilis ------m - - Lepthyphantes flavipes ------f - - - - - Lepthyphantes mengei - - - - - m » ------Lepthyphantes tenuis - - - f - - Linyphia hortensis fm - - - - f fj - f - - f - - Meioneta rurestris f Microlinyphia pusilla _ f Neriene clathrata - - _ _ . - - - - - m - - Neriene montana - - - - f - f _ » - - - f - Neriene peltata - - - - - fm f - f - - - - f Neriene radiata f

OPILIONIDA - hooiwagens

NEMASTOMATID AE Nemastoma quadripunctatum ------f - - (- Paranemastoma q.) PHALANGIIDAE Platyhunus triangularis - - fm - - m - f - fm (= Rilaena t.) SCLEROSOMATIDAE Homalenotus quadridentatus ------j - - -

IXODIDA - teken

IXODIDAE Ixodes ricinus fm - - m f - - fmn - -

CHILOPODA - duizendpoten GEOPHILOMORPHA: HYMANTARIIDAE Haplophilus subterraneus ------m SCOLOPENDROMORPHA: CRYPTOPSIDAE Cryptops parisi - - - - m - m - LITHOBIOMORPHA: LITHOBIIDAE Lithobius agilis - - - - m - Lithobius crassipes - ... m ...... Lithobius forficatus - - - - j ------

xxviii DEPLOPODA - miljoenpoten

GLOMEREDA: GLOMERIDAE - oprolmiljoenpoten Glomeris marginata .... - - - fm f ------JUUD A: JULID AE Cylindroiulus caeruleocinctus ------f Cylindroiulus punctatus fm - - - m f Tachypodoiulus niger m - - - - - f -fm-fm- - - f POLYDESMIDA: POLYDESMIDAE - treeplankjes Polydesmus augustus .... - - - rrj fm - f - -