L'amour De Loin”
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
L’AMOUR DE LOIN KAIJA SAARIAHO dyrektor naczelny Tomasz Bęben dyrektor generalny Peter Gelb honorowy dyrektor muzyczny James Levine dyrektor muzyczny Yannick Nézet-Séguin główny dyrygent Fabio Luisi prezes Jacek Jankowski wiceprezes Łukasz Strutyński 2. Eric Owens jako Jaufré Rudel i Susanna Phillips jako Clémence w operze „L’amour de loin” Kaiji Saariaho. Fot.: Kristian Schuller / Metropolitan Opera Prapremiera na Salzburg Festival – 15 sierpnia 2000 roku Premiera w The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 1 grudnia 2016 roku Transmisja z The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 10 grudnia 2016 roku Przedstawienie trwa około 2 godzin i 35 minut z jedną przerwą Przedstawienie w języku francuskim z napisami w języku polskim Kaija Saariaho L’amour de loin 3. L’AMOUR DE LOIN (MIŁOWANIE Z ODDALI) OPERA W PIĘCIU AKTACH LIBRETTO: AMIN MAALOUF OSOBY Jaufré Rudel baryton Pielgrzym mezzosopran Clémence sopran REALIZATORZY reżyseria Robert Lepage asystent reżysera Sybille Wilson scenografia i kostiumy Michael Curry światło Kevin Adams pejzaże świetlne Lionel Arnould reżyseria dźwięku Mark Grey OBSADA Clémence Susanna Phillips Pielgrzym Tamara Mumford Jaufré Rudel Eric Owens chór, orkiestra dyrygent Susanna Mälkki AKCJA ROZGRYWA SIĘ W AKWITANII, TRYPOLISIE I NAD MORZEM W XII WIEKU 4. SUSANNA MÄLKKI DYRYGENT Fińska dyrygentka i wiolonczelistka, urodzona wienie w mediolańskiej La Scali. Od bieżącego w 1969 r. w Helsinkach. Jest bardzo wszech- sezonu sprawuje funkcję głównego dyrygen- stronna: pracuje z orkiestrami symfonicznymi ta Orkiestry Filharmonicznej w Helsinkach, i kameralnymi, zespołami muzyki współczesnej a w programie z jej udziałem znajdują się i teatrami operowymi. Uznawana za specjalist- m.in. „Symfonia fantastyczna” H. Berlioza, kę w dziedzinie muzyki współczesnej; przygoto- II i VI Symfonia G. Mahlera, „Morze” C. Debus- wywała m.in. fińską premierę opery Thomasa sy’ego i Symfonia „Turangalila” O. Messiaena. Adèsa „Powder Her Face”. Występuje na całym W 2017 r. Mälkki rozpocznie działalność jako świecie, m.in. z orkiestrami filharmonicznymi główny dyrygent gościnny Filharmonii w Filadelfii i Nowym Jorku, Orkiestrą Symfo- w Los Angeles. Wcześniej była m.in. dyrektorem niczną BBC podczas BBC Proms, Orkiestrą muzycznym Ensemble InterContemporain Kameralną Europy. Dyrygowała w Teatro i dyrektorem artystycznym orkiestry symfonicz- La Fenice, Operze Narodowej w Paryżu, nej w Stavanger. Kierownictwo muzyczne opery Operze Państwowej w Hamburgu. Jako pierw- Kaiji Saariaho to początek współpracy tej sza kobieta w 2011 r. poprowadziła przedsta- artystki z Metropolitan Opera. ERIC OWENS JAUFRÉ RUDEL (BAS-BARYTON) Urodził się w Filadelfii w 1970 r. W dzieciństwie operowych wykonuje dzieła oratoryjne i pie- uczył się gry na skrzypcach i oboju. Wokali- śni, w tym utwory jazzowe. W repertuarze ma stykę studiował w Curtis Institute w Filadelfii. m.in. utwory J.S.Bacha, G. Verdiego, W.A. Mo- Debiutował w Houston Grand Opera jako zarta, J. Brahmsa, a spośród oper: „Elektrę” Ramfis w „Aidzie”. Występował na tak prestiżo- R. Straussa, „Otella” G. Verdiego, „Zagubionych wych scenach, jak opery w San Francisco i Los wśród gwiazd” K. Weilla i in. Występował pod Angeles, Opera Liryczna w Chicago, londyń- batutą wybitnych dyrygentów, takich jak Esa- ska Covent Garden. W Metropolitan Opera -Pekka Salonen, Riccardo Muti, Osmo Vänskä. wystąpił raz pierwszy w 2008 r. jako tytułowy Jest laureatem wielu nagród, m.in. nagrody doktor Atomic w dziele J. Adamsa. Kilkakrotnie Marian Anderson i drugiej nagrody w Konkursie brał udział w światowych premierach oper: Operowym Plácido Domingo. W bieżącym sezo- „Doktora Atomica” (San Francisco, 2005), nie na deskach Met wystąpi w trzech tytułach: „Grendela” E. Goldenthala (Los Angeles, 2006), w operze Saariaho, w „Rusałce” A. Dvořáka „A Flowering Tree” J. Adamsa (New Crowned i w „Idomeneo” Mozarta. Hope Festival, Wiedeń, 2006). Oprócz partii TAMARA MUMFORD PIELGRZYM (MEZZOSOPRAN) Ukończyła Program Rozwoju Lindemanna (nagranie wszystkich pieśni Ch. Ivesa) i partie dla Młodych Artystów przy Metropolitan oratoryjne, m.in. w „The Gospel According to Opera i wkrótce potem zadebiutowała na the Other Mary” J. Adamsa oraz III Symfonii deskach Met jako Laura w „Luizie Miller” G. Mahlera. Ma w dorobku wiele nagrań, G. Verdiego (2006). Od tego czasu wzięła udział m.in. „Koronację Poppei” C. Monteverdiego w ponad 150 przedstawieniach tego teatru. (partia Ottavii) i „Kantatę na śmierć cesarza Wystąpiła m.in. w operach: „Anna Bolena” Józefa II” L. van Beethovena pod batutą G. Donizettiego (jako Smeton), „Rigoletto” G. Michaela Tilsona Thomasa. Nagranie „Orestei” Verdiego, „Parsifal” i „Pierścień Nibelunga” D. Milhauda z jej udziałem było nominowane R. Wagnera, „Wozzeck” A. Berga. Występuje do nagrody Grammy. W marcu przyszłego też na wielu innych scenach, m.in. w teatrach roku Mumford weźmie udział w tournée operowych w Filadelfii, Dallas, Palm Beach, z Gustavo Dudamelem i Wenezuelską Orkiestrą Glyndebourne, na festiwalach Glimmerglass, Symfoniczną Simóna Bolivara, wykonując Caramoor, BBC Proms. Wykonuje także pieśni IX Symfonię L. van Beethovena. Kaija Saariaho L’amour de loin 5. SUSANNA PHILLIPS CLÉMENCE (SOPRAN) Pochodzi z Alabamy. W 2004 r. ukończyła Antonia w „Opowieściach Hoffmanna” prestiżową Juilliard School, by następnie do- J. Offenbacha. Koncertuje ze znakomitymi stać się do programu dla młodych śpiewaków zespołami: orkiestrami symfonicznymi w Chica- w operze w Santa Fe. Wykonuje główne partie go, San Francisco, Filadelfii, St. Louis, orkiestrą sopranu lirycznego, występując na najlepszych Gulbenkiana. Wykonuje muzykę kameralną, scenach Ameryki i innych kontynentów. Jest występując m.in. z basem-barytonem Eri- laureatką wielu nagród, m.in. nagrody Beverly kiem Owensem, skrzypkiem Paulem Neubau- Sills (2011) i Operalia (2005). Na scenie Met wy- erem i pianistką Myrą Huang. W najbliższych stąpiła po raz pierwszy w 2008 r. jako Musetta miesiącach z chicagowskim zespołem Muzyka w „Cyganerii” G. Pucciniego. Tę partię zaśpiewa Baroku pod dyrekcją Jane Glover wykona Mszę też na tej scenie w bieżącym sezonie, oprócz c-moll W.A. Mozarta, wystąpi po raz pierwszy udziału w operze Saariaho. Do jej znaczących w operze w Zurychu jako Donna Anna w Mozar- ról należą ponadto: Fiordiligi w „Cosi fan tutte” towskim „Weselu Figara” oraz zaśpiewa partię i Pamina w „Czarodziejskim flecie” Mozarta, Euridice w operze Ch.W. Glucka z orkiestrą sym- Rosalinda w „Zemście nietoperza” J. Straussa, foniczną w Atlancie pod batutą Roberta Spano. ROBERT LEPAGE REŻYSER Kanadyjski reżyser teatralny i filmowy, sceno- obraz „Le Confessional” rok później gościł na graf, scenarzysta i aktor. Należy do najsłyn- festiwalu w Cannes. Jego pierwsze realizacje niejszych postaci kanadyjskiej kultury. Studio- operowe to „Zamek Sinobrodego” B. Bartóka wał w Konserwatorium Sztuki Dramatycznej i „Erwartung” A. Schönberga. Jego spektakle w Québecu (dyplom w 1978 r.), był uczniem były pokazywane m.in. na festiwalu Saito Kinen Alaina Knappa w Paryżu. W latach 1989–1993 w Matsumoto (Japonia), w Operze Narodowej był dyrektorem artystycznym teatru francuskie- w Paryżu, na festiwalu w Aix-en-Provence. go w Narodowym Centrum Sztuki w Ottawie. Do jego największych osiągnięć na tym polu Wystawiając w 1992 r. „Sen nocy letniej”, stał należy opera Lorina Maazela „1984”, oparta się pierwszym północnoamerykańskim reży- na powieści George’a Orwella (2005). serem, którego sztukę pokazano w Królewskim Lepage jest otwarty na wiele dziedzin sztuki: Teatrze Narodowym w Londynie. W 1994 r. przygotowuje wystawy plastyczne i muzealne, założył i do dziś prowadzi multidyscyplinarną widowiska świetlne, projekty architektoniczne. grupę artystyczną Ex Machina, z którą przygo- Odchodzi od tradycyjnego pojęcia teatralności, tował wiele sztuk teatralnych. Oprócz aktorów, wykorzystując najnowsze osiągnięcia techno- scenografów i muzyków w jej skład wchodzą logiczne, np. wizualizacje 3D. Często czerpie inżynierowie, projektanci grafiki komputerowej, inspirację z najnowszej historii. Jest laureatem artyści wideo i lalkarze. W 2004 r. w Polsce wielu nagród, m.in. francuskiej Legii Honoro- na festiwalu „Spotkania” pokazano jego pierw- wej (2002), Nagrody Stanisławskiego (2005), szy autorski spektakl „Trylogia smoka”. Jako Prix Europe na Festiwalu Unii Teatrów Europy reżyser Lepage debiutował w 1994 r.; fabularny (2007). 6. „MIŁOŚĆ Z ODDALI” – Z BLISKA Muzyka współczesna ma kłopoty napisać operę. Opera – sądziła z operą. A może opera ma kłopoty – wymaga żwawej akcji, z muzyką współczesną. Trudno dramatycznych spięć między powiedzieć. W każdym razie ta postaciami, arii, duetów, scen czcigodna forma usycha. Wspaniałe zespołowych. Dziesięć lat później teatry operowe i wypełniająca je w Salzburgu, zetknąwszy się publiczność żyją przeszłością. Toteż ze statyczną, kontemplacyjną gdy tylko w polu widzenia pojawia operą Messiaena o św. Franciszku się projekt rokujący powstanie w słynnej inscenizacji Petera Sellarsa, wartościowego dzieła, szefowie uznała, że skomponowanie utworu oper i wielkich festiwali muzycznych tego rodzaju mieści się w granicach ustawiają się w kolejce. Gérard jej możliwości. Po temat sięgnęła Mortier, doświadczony dyrektor do epoki trubadurów. artystyczny sławnych festiwali w Salzburgu, nie musiał stać Trubadurzy byli to w XII i XIII wieku w kolejce, gdyż Kaija Saariaho, poeci z południa ówczesnej Francji, kompozytorka rodem z Finlandii, wywodzący się nierzadko zamieszkała w Paryżu, sama z najwyższych warstw społecznych wystąpiła z propozycją, że napisze i w wyrafinowanej formie opiewający