Plaatsingslijst De Foto's Van J. Wester
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
1080 Plaatsingslijst de foto’s van J. Wester Levensjaren 1901-1985 Collectie ca 1957-ca 1983 Samengesteld door J.G. de Roos Aanvulling J. Vervloet HDC | Protestantse Erfgoed Collectie Bibliotheek Vrije Universiteit Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam Collectie nummer: 1080 Juni 2017 Inleiding P. Muntendam in Nederlands Tijdschrijft voor Geneeskunde, oktober 1985 In memoriam dr. Jan Wester Op 28 september 1985 overleed te zijnen huize dr. Jan Wester. Deze mar- kante figuur mocht ik meer dan een halve eeuw van nabij volgen. Na zijn studie te Utrecht vestigde hij zich in het Groningse Slochteren als huisarts. Daar leerde ik als controlerend geneeskundige van Centraal Beheer (voorlo- per GAK) hem kennen; ik was al gewaarschuwd dat hij ‘overhoop lag’ met de controle-arts van de Rijksverzekeringsbank (ongevallen). Die waarschu- wing was hoogstens terecht voor zijn fysieke verschijning: een grote man, geheel in het leer gehuld, op de grootst mogelijke motorfiets, die nodig was om zijn vele ver weg wonende patiënten te bezoeken. De waarschuwing was voor het overige volkomen ten onrechte. Ik leerde Wester kennen als een hard werkende huisarts, bijzonder intelligent, altijd bereid tot constructieve discussie, ook over de medische controle op de uitvoering der sociale verze- kering. Het was dan ook niet verwonderlijk dat Wester aan het einde van de jaren dertig zelf controle-arts werd: deskundig, streng, rechtvaardig. Vooral de ongevallen hadden zijn grote wetenschappelijke belangstelling, hetgeen bleek uit zijn promotie bij Boerema over de fractuur van het os naviculare manus1. Zijn grote en snel groeiende deskundigheid trok algemeen de aandacht, zo- dat hij in 1948 benoemd werd tot medisch adviseur van de Rijksverzeke- ringsbank. In deze functie kon hij zijn grote organisatorische gaven optimaal ontplooien. Grote bewondering had ik voor zijn initiatief binnen de dienst van de RVB een revalidatiecentrum te stichten, weliswaar een logische ont- wikkeling maar tegen de opvatting van tal van gevestigde specialisten. Ik was ervan overtuigd, dat ik in ‘eigen huis’ (Volksgezondheid) evenzeer zou kunnen profiteren van Jans gaven en kennis. Wie anders dan hij kwam dan ook in 1955 in aanmerking Brutel de la Rivière op te volgen als voorzitter van de Gezondheidsraad en nadien als voorzitter van de Centrale Raad voor de Volksgezondheid? Wij deelden 10 jaren intensieve samenwerkingen ik heb dat altijd, ook nu nog, als een groot voorrecht beschouwd, want welke bestuurlijk ambtenaar heeft een zo deskundige vriend en raadgever? Altijd was Wester constructief, maar diep teleurgesteld als zijn adviezen door be- windslieden op politieke gronden niet gevolgd werden. Na Westers vertrek bij de Gezondheidsraad in 19662 en mijn vertrek van het departement liepen onze wegen uiteen, maar toch had ik voldoende con- tact om te weten welk een zware functie hij nog bekleedde van 1966 t/m 1971 als adviseur van de Minister van Onderwijs en Wetenschappen, eerst 1 Jan Wester, De klinische en sociale betekenis van de fractuur van het os naviculare manus, dissertatie UvA, Amsterdam 1947. 2 Voor een uitvoerige beschrijving over Westers jaren bij de Gezondheidsraad en de Centrale Raad, zie Verslagen en Mededelingen van de Volksgezondheid, nr. 2, 1966, en in dit tijdschrift jaargang 1966, bl. 595 2 voor medische zaken in het algemeen maar al spoedig belast met het opstel- len van de programma’s van eisen voor de nieuwbouw der academische zie- kenhuizen te Amsterdam (gemeente), Leiden en Utrecht. Dit waren niet zijn gemakkelijkste jaren, omdat hij nooit het bereiken van een compromis voor- opstelde. Dat Westers werk ook door de overheid in eigen land en buitenland zeer gewaardeerd werd, mag o.a. blijken uit hoge onderscheidingen die zijn deel werden. Het kenmerk van Westers arbeid ‘doe het goed, of niet’ vindt men ook terug in zijn hobby, het fotograferen. Zijn fotoreportages van Romaans- gotische kerken en van het interieur van het koninklijk paleis op de Dam trokken terecht de aandacht van culturele instanties, zoals Monumentenzorg. Jans leven werd gekenmerkt door warme gevoelens van waardering en trouw. Zijn vader, hoogleraar in de diergeneeskunde te Utrecht, was voor hem altijd een lichtend voorbeeld, zijn huisgezin, echtgenote, Dies en Mar- greet, vormde zijn plechtanker. Jan was ook trouw aan zijn vele vrienden, niet in de laatste plaats binnen de kring van de Vereniging Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Eens (1966) schreef ik over Jan ‘een groot man kan ook een groot mens zijn’. Ik herhaal ze nu als omlijsting van het le- ven van een bijzondere werker in de gezondheidszorg in Nederland in de twintigste eeuw. J.W. Koten, in de biografie op de website van de Nederlandse Genealogische Vereniging, [gedeelte]. Wester was in alles een perfectionist, niet alleen in zijn werk maar ook in zijn hobby’s. Zij foto’s van de het interieur van het Koninklijk Paleis op de Dam geven een blijk van grote artisticiteit. Deze foto’s trokken de aandacht van culturele instanties zoals monumentenzorg en oogsten als kunstzinnige prestatie grote lof. Zijn streven naar uiterste perfectie komt in deze foto’s tot uiting. Wester werd overladen met zeer veel en hoge eerbewijzen en onder- scheidingen zowel in binnen als buitenland. Hij kreeg de onderscheiding Ridder orde Nederlandse Leeuw, verder de legpenning van het Ministerie van Sociale Zaken en het commandeurschap Leopold II België. Hij stierf in 1985 te Amsterdam. Hij liet mevrouw Wester-Kok en 2 dochters (Dies en Margreet) na. Literatuur In memoriam dr. Jan Wester, in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 1985; 129: nr. 44. Beschrijving van Westers jaren bij de Gezondheidsraad, in: Verslagen en Mededelingen betreffende de Volksgezondheid, nr. 2, 1966 J.W. Koten, biografie op de website van de Nederlandse Genealogische Ver- eniging, geplaatst op: 6 apr. 2013. De collectie De collectie Jan Wester is een onderdeel van de grote hoeveelheid (beeld-) materiaal betreffende kerken en kerkbouw, dat door de subfaculteit Kunstge- schiedenis werd overgedragen aan het HDC. Het deel van dat materiaal dat bestaat uit 106 banden(fotoboeken), oblong formaat, 38 x 21 cm. 3 Het is een bijzondere collectie foto’s niet alleen qua onderwerpskeuze maar vooral vanwege de kwaliteit van de foto’s die op groot formaat in de boeken zijn geplakt. Van enkele foto’s zijn de negatieven bewaard gebleven. Jan Wester maakte de 3.568 foto’s in de periode 1957-1983 gemaakt; het merendeel in de jaren zestig. Het betreft foto’s uit België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland, Monaco, Nederland, Noorwegen en Zweden. De verdeling van de foto’s over de landen is nogal ongelijk; bijna de helft werd gemaakt in Nederland (41%), daarna volgen Denmarken, Zweden, Noorwegen en Engeland (respectievelijk 13, 9, 8 en 7%), Frankrijk en Monaco zijn slechts met 3 en 5 foto’s vertegenwoordigd. Binnen Nederland zijn de verhoudingen als volgt; ruim driekwart werd gemaakt in Groningen (52%) en Friesland (25%). Uit Limburg, Overijssel en Flevoland zijn in het geheel geen foto’s aanwezig, uit Drente en Noord- Brabant slechts per provincie 3 stuks. Jan Wester fotografeerde voornamelijk kerken, maar liefst 80% van de foto’s heeft interieur of exterieur van een kerk als onderwerp. Musea, klokkenstoelen, landhuizen, gemeente- en stadhuizen, kastelen, kerkhoven en kloosters zijn in aflopende aantallen gefotografeerd, maar maken gezamelijk minder dan 20% van het geheel uit. Joan de Roos heeft na zijn pensioenering als vrijwilliger bij de bibliotheek (HDC | Protestantse Erfgoedcollectie) gegevens over de foto’s verzameld en in een excell-bestand verwerkt. Hieronder wordt een uittreksel van dat bestand gepresenteerd, waarin de foto’s alfabetisch per land, per provincie/landstreek en per plaats worden gepresenteerd. Het Excell-bestand is apart, digitaal beschikbaar. Het excell-bestand De indeling van het excell-bestand is als volgt: Stuknummer Volgnummer van de foto’s. Mapnaam Naam van de titel van het fotoboek (aangegeven op de rug van elk fotoboek). Land Land waar de foto werd genomen. Provincie Provincie of landsdeel waar de foto werd genomen. Plaats Plaats waar de foto werd genomen. Interieur/exterieur Vermelding of het een foto van het interieur of van het exterieur betreft (aangegeven met: ‘i’ en ‘e’). Gebouw Soort van het gebouw Detail Beschrijving van de foto. Datum De datum waarop de foto is genomen. Meestal door Wester aangegeven bij de foto’s. Negatief nr. Het nummer van het negatief. Bijzonderheden Opvallende zaken, aanvullende beschrijvingen. Tweede zending In januari 2020 werden elf dozen met foto’s door de afdeling kunstgeschie- denis aan het HDC overgedragen. Deze dozen zijn niet in het excel bestand ingewerkt maar hieronder summier beschreven. Jasmijn Vervloet Augustus 2020 4 Plaatsingslijst B E L G I Ë WEST-VLAANDEREN Brugge Kerk, zijaanzicht, 1959-7 | kerk, ext., 2412 Huizen, grachtenhuizen, trapgevels, gracht, 1959-7 | Huizen, ext., 2413 Huizen, grachtenhuizen, trapgevels, gracht, 1959-7 | Huizen, ext., 2414 Monument, 1959-7 | Huizen, ext., 2415 Stadhuis, 1959-7 | Stadhuis-gemeentehuis, ext., 2416 Belfort, 1959-7 | Toren, ext., 2418 Belfort, gracht, grachtenhuizen, gracht, 1959-7 | Toren, ext., 2419 Plein, standbeeld, monument, Stadhuis zijaanzicht?, 1959-7 | Stad, ext., 2420 Plein, monument, huizen, trapgevels, 1959-7 | Stad, ext., 2421 Stadsgezicht, huizen, trapgevels, 1959-7 | Stad, ext., 2422 Stadhuis, poortje, steeg, 1959-7 | Stadhuis-gemeentehuis, ext., 2417 D E N E M A R K E N BORNHOLM Aakirkeby Zijaanzicht, kerkhof, 1966