18 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

GİRİŞ Modern ça ğlarda toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasal geli şmeler o derce hızlı gerçekle şmekte ki, ço ğumuzun ya şamlarının bir parçasını olu şturan 25 yıl öncesi hayal edildi ğinde, ba şka bir dünyaya gitmi ş gibi hissederiz u kendimizi. Bundan dolayı, tarihi olayları ele alırken, içinde bulunduğumuz uIu ortamın şartları ile geçmi şi de ğerlendirmek mümkün de ğildir. Geçmi şin yapısını ve şartlarını ortaya koyabilmek için ar şivler, 19. YÜZYIL SONLARINDA KASTAMONU V İLAYET İ defterler, anılar vb. yardımcı materyaller vardır. Tarihin yardımla şma içinde

* oldu ğu co ğrafya da, içerdi ği be şeri, ekonomik, sosyal ve siyasi bilgilerle Cemal AVCI ara ştırdı ğımız dönemi aydınlatmamıza katkıda bulunmaktadır.

ÖZET İş te bu nedenle Ali Tevfik Bey’in Hicri 1315, Miladi 1897 tarihli Ali Tevfik Bey’in 1897 tarihli Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası adlı kitabında, Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası adlı kitabı, o zamanların Osmanlı Devleti’nin Osmanlı Devletinin sınırları “Avrupa-yı Osmani”, “Asya-yı Osmani” ve “Afrika-yı her yönüyle foto ğrafını çekip bizlere sundu ğu için Tarih, Co ğrafya ve di ğer Osmani” ana ba şlıkları altında ele alınmı ştır. sosyal alanlarda ara ştırma yapacaklar için önemli bir belge niteli ği ta şımaktadır. Asya-yı Osmani ba şlı ğı altında anlatılan “Kastamonu Vilayeti” ara ştırmamızın Bu nedenle, 1897 yılında Osmanlı Devleti’nin sıkıntılı yıllarında Ali konusu olmu ştur. O dönemin idari yapılanmasına göre Kastamonu Vilayeti, bu gün il Tevfik Bey tarafından yazılmı ş olan Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası adlı nadir olan Kastamonu, , Çankırı, Sinop, Düzce, Bartın, Karabük ve Zonguldak’ı eserin, bu gün kullanılan alfabeye çevirisini yaparak, o dönemi tasvir eden bu kapsamaktadır. çalı şmayı herkes için kullanılabilir bir hale getirmeye çalı ştık. Çalı şmamızda, Kastamonu Vilayeti’nin, sınır, nüfus, fiziki yapı, tarım ve Çalı şmamızda, Abant İzzet Baysal Üniversitesinin bir ferdi olarak, sanayi ürünleri, idare şekilleri ve önemli merkezleri hakkında 1897 yılına ait bilgiler Üniversitemizin bulundu ğu Bolu ilini de bünyesinde bulunduran 222-230. bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler : Ali Tevfik Bey, Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası, sayfalar arasında yer alan Kastamonu Vilayetinin anlatıldı ğı kısıma öncelik Kastamonu Vilayeti, Bolu Kasabası, Sinop Kasabası, Kangırı Kasabası, İnebolu verdik. Kasabası, Za ğferanbolu Kasabası, Tosya Kasabası, Düzce Kasabası, Ere ğli Kasabası, Hicri 1315, Miladi 1897 yılında Kastamonu, vilayetini konu alan bu Bartın Kasabası, Boyabat Kasabası. çalı şmamızda okuyucunun lügat kullanmasına gerek kalmaması amacıyla, içinde geçen ve artık kullanılmayan kelimelerin kitapta geçen anlamlarını ihtiva ABSTRACT eden bir sözlük makalenin arkasında verilmi ştir. In Ali Tevfik Bey’s “The Geography of Memalik-i Osmaniye” dated 1897, the borders of the have been dealt with under the titles "European Eser Hakkında Açıklama Ottoman", "Asian Ottoman" and "African Ottoman ". Ali Tevfik Bey, kitabının giri şinde; Öteden beri Mekteb-i Mülkiye-i "" Which is described under the heading of "Asian Şahane’nin Co ğrafya-yı Osmanî muallimli ğini yapmakta oldu ğunu, Bu eserinin Ottoman", is the subject of our research. Kastamonu Province, according to the administrative structure of that period, includes todays provinces of Kastamonu, Bolu, Abdurrahman (Abdarrahman Şeref) Bey’in iki cilt olarak telif etti ği “Co ğrafya- Çankırı, Sinop, Düzce, Bartın, Karabük and Zonguldak. yı Osmanî” adlı eserin devamı oldu ğunu yazmaktadır. Our study contains information about the borders, population, physical Bu kitap, Mektebi Mülkiye-i Şahane ve Mekteb-i İdadiye-i Mülki construction, agricultural and industrial products, administrative forms and important okullarının üçüncü sınıf ö ğrencileri için yazılmı ştır. centers of Kastamonu province for the year 1897. 1315 (1897) tarihinde, ’da Kasbar Matbaası tarafından basılan Key Words: Ali Tevfik Bey, Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası, Kastamonu Vilayeti, bu eser toplam 476 sayfa olup, 222-230 sayfaları arasında Kastamonu Vilayeti Bolu Kasabası, Sinop Kasabası, Kangırı Kasabası, İnebolu Kasabası, Za ğferanbolu konu alınmı ştır. Kasabası, Tosya Kasabası, Düzce Kasabası, Ere ğli Kasabası, Bartın Kasabası, Boyabat Eser ba şlıca üç bölümden olu şmakta olup bu bölümler “Avrupa-yı Kasabası. Osmani”, “Asya-yı Osmani” ve “Afrika-yı Osmani” adını ta şımaktadır. Kitapta; ele alınan vilayetlerin, sınırları, nüfusu, fiziki yapısı, tarım ve sanayi ürünleri, idare şekilleri ve önemli merkezleri hakkında bilgiler

bulunmaktadır.

* Doç. Dr., Abant İzzet Baysal Üniversitesi E ğitim Fakültesi Ö ğretim Üyesi. C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 19 20 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

KASTAMONU V İLAYET İ Hudud - Sekene - Tarifat-ı Tabiiye - Mahsulât-ı Arziye ve Sınaîye - KASTAMONU SANCA ĞI BOLU SANCA ĞI MERKEZ-İ SINUF KAZALAR MERKEZ-İ İDARELER İ SINUF KAZALAR Suret-i İdare - Ahvâl-i Bilad-ı Me şhure İDARELER İ 2 İnebolu = 1 Ere ğli = Hudud - Anadolu-yu şahanenin havi oldu ğu vilâyattan (Kastamonu) 1 Za ğferanbolu = 2 Bartın = vilayeti, şimalen (Bahr-ı Siyah) a sahil olarak şarkında (Trabzon), (Sivas) ve 2 Tosya = 3 Göynük (Torbalı) = = cenubunda () vilayetleri vakı ve garbında (Hüdavendigar) 1 vilayeti ve 3 Araç Yazıköy 3 Gerede 3 Ta şköprü = 1 Düzce (İzmit) mutasarrıflı ğı kaindir. 3 Daday Pazarmahalli 3 Sekene - Kastamonu Vilâyeti’nin miktar-ı sekenesi müslim ve gayr-ı 2 Cide (Kirpe) Yazıköy 3 Hamidiye Suçatı müslim olarak 921,213 kadar nüfus-ı zükur ve inas tahmin edilmektedir. KANGIRI SANCA ĞI SİNOB SANCA ĞI 3 Çerke ş = 3 Boyabat = Târifat-ı Tabi’iyye - Vilayet-i mezkurenin arzı da ğlık ve ormanları 3 İstefan (Âyancık) = kesîr arızalı bir yayla olup da ğlarında dahi maden mevcut ve ba şlıca vapur kömürü ile bakır madeni kesretlidir. -Ahval-i Bilad-ı Me şhure- Da ğlarının ba şlıcası Anadolu silsile-i şimaliyesidir. (Ilgaz), (Bolu), Kastamonu Şehri - Makarr-ı vilayet olarak iskelesi olan ( İnebolu) (Abbâs) da ğları mezkur silsile-i cibalin aksam-ı mühimmesindendir. (I şık), kasabasının 18 saat canib-i cenubiyesinde iki da ğ arasında kâin ve ab u havası (Ala), (Kö ş) da ğları dahi (Ankara) vilayeti hududunun bir kısmını te şkil ve latif bir beldedir. Şehrin şimalinde mezrû tarlalar ve derûnunda e şcâr-ı (Filyos), (Sakarya) nehirleri havzalarını birbirinden tefrik eder. müsmireyi havi müte’addid ba ğçeler vardır. (Kastamonu) nun (uryâni) tabir (Kızılırmak) ile (Devrekani), (Bartın), (Filyos), (Melen), suları olunan eri ği me şhurdur. (Kastamonu) vilayeti enharında dahil ve bunlardan (Kızılırmak) vilayetin Kastamonu kazası dahilinden (Kızılırmak) tevabiinden (Gök Irmak) şarkında ve (Melen) suyu garbında caridir. namındaki su cereyan etti ği cihetle arazi münbit ve mahsulatı bereketlidir. Hâsılat-ı Arziye ve Sınaiye - (Kastamonu) vilayetinin havası lâtif ve Mamulat-ı sınaiyesi ekser mahâllere gönderilmekte olan evani-i arzı münbittir. Semt-i garbîsinde pirinç yeti şir vadileri dahi vardır. nûhasiye ve dö şemeye elveri şli güzel basmalar ve pamuktan yataklık çar şaf, Mahsulat-ı arziyesi hububat ile (kereste), (keten), (yün)dür. (Ere ğli)deki pe şkir ve gömlek bezi misillü şeylerdir. (maden kömürü) me şhurdur. Meralarında dahi (keçi), (koyun) külliyet üzere Muamelat-ı ticariyesi tiftik ve urgan ve sairedir. beslenir. Bakır madenlerinin kesretinden nâ şi ahalisinin bakırcılık san’atında Mezkur kazada be ş kıta orman bulundu ğundan kereste ihracı çoktur. maharetleri vardır. Ma’a nevâhî, Kastamonu şehrinin 34 mahallesi ve 33.000 kadar nüfusu Vilayetin ticareti ( İnebolu), (Sinob), (Ere ğli), ( İzmid) şehirleri ile vardır. ceryan etmektedir. Bolu Kasabası - Mutasarrıflık merkezi olarak makarr-ı vilayetin garb-ı cenubisinde ve 60 saat mesafesinde etrafı üç dört saat kadar imtidâd eden da ğlar -Suret-i İdare- ile mûhat ovanın vasatında kâin kadim bir beldedir. (Kastamonu) Vilâyeti (Kastamonu), (Bolu), (Sinob), (Kângırı) namında Kasabanın manzarası güzel ve havası mutedil olub harici e şcâr ve dört adet mutasarrıflı ğa munkasımdır. Makarr-ı vilayeti (Kastamonu) şehri olub, besatin ile müzeyyendir. sancak merkezleri hem nâmı olan şehirledir. Mezkur sancakları te şkil eden Asar-ı atikadan yazılı ve oymalı mermer ta şlar mevcuttur. Kasabanın kazalar bervech-i ati cedvelde gösterilmi ştir. vasatında (hisar) tabir olunan yüksek mahalde umum için büyük bir saat vardır. (Bolu) kasabasının bir saat cânib-i cenubisinde vakı da ğ eteklerinde ilel ve emrâza nâfî ve ebniyesi atîk iki bab kargir ılıca mevcut ve bunların suyu kükürtlü ve demirli oldu ğu mervîdir. Kazanın muamelât-ı ticariyesi (tiftik), (kereste), (afyon) ve hububat yüzünden olup bunlar iskelesi olan (Ere ğli), (Akça şehir) e götürülür. Sinop Kasabası - Mutasarrıflık merkezi olarak makarr-ı vilayetin 36 saat canib-i şimal-i şarkisinde ve sahil-i bahr-ı siyahta kâindir. Limanı dahi her türlü sefain barınacak surette mahfuzdur. 1 Bu günkü adıyla Bursa

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 21 22 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

Kasabanın havası güzeldir, mahsulât-ı sınaiyesi gümü ş telden mamul Mezkur kasabanın haricen üç tarafı ba ğ ve bahçeler ile muhât zarflar ve sair şeylerdir. oldu ğundan eyyam-ı sayfde ahalisi oralarda bulunan sayfiyelerine nakl ederek (Gerze) nahiyesinde dahi yünden eldiven ve ku şak imal olunmaktadır. işleriyle me şgul oldukları gibi kasabaca muamelatı olanlar dahi sabahları Kangırı Kasabası - Mutasarrıflık merkezi olup makarr-ı vilayettin 24 kasabaya ve ak şam üstü ba ğlarına giderler. saat cenubunda düz bir mahalde vakıdır. Hâric-i şehir dahi iki buçuk saat Mezkur kazanın ormanlarından hasıl olan kereste iskeleye bu’udiyeti imtidâdında ba ğ ve bahçe ile müzeyyendir. cihetiyle mahallinde sarf edilir. (Kangırı) veya (Çankırı) kasabasının meyvesi kesir ve tatlı ve acı suları Tosya’nın pirinci me şhurdur. Muamelât-ı ticariyesi dahi mahsulât-ı çoktur. Kasabanın havası o kadar eyü olmadı ğı cihetle ahalisi eyyam-ı sayfda arziye ve sınaiyesinin civar kasabalara nakli ile icra edilir. ba ğlarına giderek yaz mevsimini oralarda imrar ederler. Düzce Kasabası - (Bolu) Mutasarrıflı ğı’nın kaza merkezlerinden olarak Kasabanın mahsulat-ı sınaiyesi gayet dayanıklı Manisa taklidi alaca ve (Bolu) nun 12 saat cihet-i garbiyesinde düz bir ovada kâindir. bezden ve muamelat-ı ticariyesi tiftik ve saire ahz ü itasından ibarettir. Kasabanın dört tarafı düz ve bazı mahalleri bataklık oldu ğundan havası Kasabaya üç saat mesafede bir dere içinde kain ma ğarada kaya tuzu yaz mevsiminde a ğırcadır. memlahası vardır. Bu memlahanın tulen 10 arzan 7 saat mesafesi olup bu (Düzce) kazasına tâbi (Akça Şehir) sahil-i Bahr-ı Siyah’da mesafenin kangı mahali hafr olunsa tuz zuhur eder. Mezkur memlahadan bulundu ğundan o civarın iskelesidir. (Düzce) ye olan bu’udu 6 saattir. (Akça senevi otuz bin hayvan yükü tuz ihraç olunur. Şehir) nahiyesinin sahiline havaların müsaadeli vaktinde tüccar gemileri Keza kasabaya 5 ile 6 saat mesafede (göl tuzu) memlahaları olup yana şmaktadır. bunlardan senevi takriben kırk bin kıyyeye karîb tuz husûle gelir. Ere ğli Kasabası - Ere ğli kazasının merkez-i idaresi olarak makarr-ı İnebolu Kasabası - (İnebolu) Kazası’nın idare merkezi olarak makarr-ı livanın cihet-i şimaliyesinde 24 saat bu’udunda ve Bahr-ı Siyah sahilinde vilayetin cihet-i şimaliyesinde ve Bahr-ı Siyah sahilinde da ğ ete ğinde güzel bir kâindir. (Bolu) nun dahi iskelesidir. mevkide kaindir. Kasabanın ab ve havası latif ve dahil ve harici e şcâr-ı (Ere ğli) havalisinde pek çok kömür madenleri olub süfün-ı hümayun ve müsmireyi havi bahçeler ile müzeyyendir. tüccar sefaini oralardan kömür alırlar. (Ere ğli)nin mamulat-ı sınâ’iyesi sefain (İnebolu) kasabası sevahil-i Bahr-ı Siyah iskelelerinden ma’dûd oldu ğu halatı ile (sahtiyan) ve keten bezinden ibarettir. cihetle İdare-i Mahsusa ve Loyd 2 ve sair kumpanya vapurları u ğrar. Bu vesait (Ere ğli) kazasında bulunan ormanların bazısından kesilen keresteler ile içeri taraflarından ithalat ve o nisbette ihracat vuku bulur. civar iskelelere nakil olunmaktadır. Kasabada (sandal), (gemi) in şa ve (keten bezi) imal olunur. (Alablı) nahiyesi (Ere ğli) kazasına merbuttur. (İnebolu)nun ormanları kesîr olup mamulat-ı ticariyesi (tiftik), (kereste), (elma), (Devrek), (Çar şamba) nahiyelerinden te şkil olunan (Hamidiye) kazası (kestane) vesairedir. dahi (Ere ğli), (Za ğferanbolu) kazaları arasındadır. İdare merkezi (Suçatı) Za ğferanbolu Kasabası - Kastamonu Sanca ğı’nın kaza merkezlerinden karyesidir. Bu karyenin (Bolu)ya olan bu’udu 16 saattir. biri olarak makarr-ı vilayettin 24 saat garbisinde iki tarafı kayalık bir dere Bartın Kasabası - Bu isimdeki kazanın merkez-i idaresidir. Mezkur içinde kâin ve (za ğferan) ticareti ile me şhurdur. İskelesi olan (Bartın) kasaba (Bolu)nun şark-ı şimaliyesinde ve kendi namındaki suyun kenarında kasabasına dahi 14 saatte gider yolu vardır. Kasabanın havası mutedildir. kâindir. Za ğferanbolu’nun garp cihetinde bulunan ba ğ ve bahçeler dört saat tûlunda olan Bahr-ı Siyah’tan gelen gemiler (Bartın) suyu üzerinde yarım saat bir ma ğaradan çıkan su ile irva ve semt-i şarkisindeki yerler (Araç) suyu mesafeye kadar girip mezkur su kenarında bulunan (Kereste) ambarlarından vasıtasıyla iska olunur. kereste ahz eyler. Za ğferanbolu’nun ormanları kesîr olup bundan sefineye elveri şli kereste (Bartın) ın mamulat-ı sınâ’iyesi a ğaçtan yazı takımı ve gemi halatından imal edilir. Kazanın muamelât-ı ticariyesi ise (tiftik), (kösele), (sahtiyan), ve saireden ibarettir. (hububat), (üzüm), gibi şeylerdir. (Bartın) kasabasına 5 saat mesafede (Kalos) iskelesi vardır. (Amasra) Tosya Kasabası - Makarr-ı vilâyete merbut kaza merkezlerinden olarak nahiyesi nevahi-i me şhûresinden biridir. (Kastamonu)nun 12 saat semt-i cenubisinde ve (Ilgaz) cihet-i şarkisi eteklerinde Boyabat Kasabası –- (Boyvat) namiyle yad edilen bu kasaba merkez-i ve iki tepe arasında mebnîdir. Kasabanın ab u havası mutedildir. liva olan (Sinop)un 19 saat cenubunda (Gök Irmak) vadisinde kâindir. Kazada kesretle pirinç zer’ olunur. Kazanın şarkında vâki (Duragan) nahiyesi bu idareye

merbuttur. Mezkûr nahiyenin (Odlık) namındaki mahallinde arsenik madeni 2 Loyd (Lloyd): Osmanlı Devleti limanlarında ta şımacılık yapan, Avusturya’ya ait bir denizcilik şirketi ke şf olunmu ştur.

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 23 24 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

Sonuç Ek-1 Mekteb-i Mülkiye-i Şahane’nin Co ğrafya-yı Osmani muallimli ğini SÖZLÜK yapan, Ali Tevfik Bey’in, Mektebi Mülkiye-i Şahane ve Mekteb-i İdadiye-i (Makalede Geçen Anlamları ile) Mülki okullarının üçüncü sınıf ö ğrencileri için hazırladı ğı 1897 tarihli Memalik- Ahz ü ita/ Alı şveri ş Kesret/ Çokluk, sıklık. Alaca/ İplikten yol yol renkli dokuma. Ma’dûd/ Sayılır, kabul edilir i Osmaniye Co ğrafyası adlı kitabında, Osmanlı Devletinin sınırları “Avrupa-yı Arızalı/ Engebeli Makarr/ Merkez Osmani”, “Asya-yı Osmani” ve “Afrika-yı Osmani” ana ba şlıkları altında ele Arzî, Arziye / Topra ğa ait, toprakla ilgili Mebnî/ Kurulmu ş alınmı ştır. Besatin / Bostanlar. Merbut/ Ba ğlı Bilad/ Beldeler. Şehirler. Mervî/ Rivâyet edilen. Anlatılan. Asya-yı Osmani ba şlığı altında anlatılan “Kastamonu Vilayeti” Bu’udiyet/ Uzaklık Mezrû / Ekilmi ş. Tohum ekilmi ş yer. ara ştırmamızın konusu olmu ştur. O dönemin idari yapılanmasına göre Ebniye/ Binalar, yapılar. Muhât/ Etrafı çevrilmi ş Kastamonu Vilayeti, Trabzon, Sivas, Ankara Hüdavendigar vilayetleri ile İzmit Enhar/ Nehirler, çaylar, ırmaklar Münbit/Verimli, verimi bol. Eşcâr/ Ağaçlar. Nâ şi/ Delil, dolayı, ötürü, sebebiyle mutasarrıflı ğı arasında, kuzeyi Karadeniz’e kıyı olan ve bu günün Kastamonu, Eşcâr-ı müsmire/ Meyve A ğaçları Nevahi/ Nahiyeler Bolu, Çankırı, Sinop, Düzce, Bartın, Karabük Zonguldak illerini kapsayan Evani/ Kapkacaklar, kaplar Nûhasi / Bakırlı, bakırla alâkalı, bakırdan. Eyyam-ı sayf/ Yaz günleri Sahtiyan/ Boyanmı ş, cilalanmı ş, tabaklanmı ş deri büyük bir bölgeyi ifade etmektedir. İlel ü emrâz/ Hastalıklar ve sakatlıklar. Sefine/ Gemi Dönemin şartları incelendi ğinde, geni ş bir co ğrafya üzerine kurulu olan İmtidâd/ Uzanmak. Uzayıp gitmek Sekene/ Oturanlar, sâkin olanlar Kastamonu Vilayetinde kadın erkek toplam nüfusun 921,213 oldu ğu tahmin İmrar / Geçirmek Tûl/ Boy, Uzunluk, boylam İnas/ Kadınlar, Kızlar Memlaha/ Tuzla, Tuz üretilen yer. edilmektedir. Ula şım imkânlarının sınırlı olması nedeni ile vilayet genelinde İrva/ Bolca sulamak Za ğferan/ Safran kendi içine kapalı bir ekonominin oldu ğu görülmektedir. Karadeniz kıyısında İska/ Su vermek, sulamak Zer/ Tohum ekmek veya ye şermi ş ekin kullanılabilir iskelesi olan ya da oralara yakın olan yerle şim birimlerinde Kâin/ Mevcut olmak, bulunmak Zükur/ Erkekler, o ğlanlar Kesîr/ Çok, bol gemilerle gelen tüccarlar vasıtasıyla ticaretin yapıldığı di ğer yerlerde üretilen Kıyye/ Okka, 1283 gramlık a ğırlık ölçüsü tarım ve orman ürünlerinin ise kendi bölgesinde ya da yakın yerle şim bölgelerinde tüketildi ği anla şılmaktadır. Bölgede çıkarılmakta ve önemli zenginlik kaynaklarından olan madencili ğinde yeni başlandı ğı çalı şmamızdan çıkan bir di ğer sonuçtur. Yol ve madencilik sektöründeki bu yoksunluk nedeniyle bugünün önemli merkezleri olan Zonguldak ve Karabük gibi şehirler, o dönemin co ğrafya kitaplarında yer almayacak kadar önemsiz ve idari yapılanmada adı geçmeyen yerler idi. Zonguldak ve Karabük 20. yüzyılın yerle şim yerleri olarak ortaya çıkmı ştır. Yerle şim birimlerinin birbirlerinden ya da da ğlar, ırmaklar gibi do ğal yapılardan uzaklıklarının da yürüyü ş mesafesi olarak saatle ifade edilmesi ayrıca dikkat edilmesi gereken bir özellik olarak ortaya çıkmaktadır. (Bir saatlik yürüme mesafesi ortalama 5 km. olarak hesaplanmaktadır. Örnek olarak Düzce’nin merkeze olan uzaklı ğı 12 saat ise 12x5= 60 km. uzaklıkta anlamına gelmektedir). Sonuç olarak 1897 yılında Kastamonu Vilayeti’ni ele alan bu makale ile bölge üzerine ara ştırma yapacaklara bölge hakkında sosyal, idari ve ekonomik bilgiler verecek bir çalı şma yaptı ğımız kanısındayız.

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 25 26 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

Ek-2 Ali Tevfik Bey’in 1897 tarihli Memalik-i Osmaniye Co ğrafyası adlı kitabında “Kastamonu Vilayeti” nin anlatıldı ğı kısmın orijinal metni

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 27 28 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 29 30 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 31 32 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)

C. AVCI 19. Yüzyıl Sonlarında Kastamonu Vilayeti 33 34 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012-1 (24)