KONIE, ŁOSIE I KAJAKI
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
KONIE, ŁOSIE i KAJAKI „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Publikacja opracowana przez Urząd Gminy Czosnów Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 KONIE, ŁOSIE i KAJAKI URZĄD GMINY CZOSNÓW (fot. Katarzyna Chojnacka) 2 Folder pt. „Konie, łosie i kajaki” powstał potencjału historycznego, społecznego, Zachęcamy do zapoznania się z historią dzięki wsparciu operacji „Konie, łosie, kajaki ekonomicznego, przyrodniczego regionu, korzystania z uroków Puszczy i czosnowskie przysmaki”, finansowanej i turystycznego oraz wypromowanie produktu Kampinoskiej, zgłębiania jej tajników w ramach projektu „Działalność KSOW lokalnego. i wypoczynku. Warto zobaczyć zabytkowy PROW 2014-2020 -2016 rok” w ramach kościół pw. św. Mikołaja Biskupa w Łomnie, Pomocy Technicznej z Programu Rozwoju Partnerami operacji są trzy prężnie zmierzyć się z historią Niepodległej Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. działające organizacje: Stowarzyszenie Rzeczpospolitej Kampinoskiej i poznać jej „Między Wisłą a Kampinosem”, bohaterów, a jeśli będziecie mieli trochę Celem operacji „Konie, łosie, kajaki Stowarzyszenie „Młodzieżowa Organizacja szczęścia – stanąć oko w oko z łosiem, i czosnowskie przysmaki” jest zrównoważony Czosnowska”, Stowarzyszenie na Rzecz niekwestionowanym królem Puszczy rozwój przy udziale różnych podmiotów Rozwoju Gminy Czosnów, które aktywnie Kampinoskiej. terenu położonego w otulinie Kampinoskiego włączyły się w realizację zadań projektowych. Parku Narodowego w pobliżu aglomeracji warszawskiej i Wisły. Ważnym zadaniem Nasza publikacja przedstawia potencjał jest tworzenie nowoczesnej wsi w oparciu turystyczny Gminy Czosnów. Przeglądając jej o dziedzictwo kulturowe, również karty dowiesz się, co warto zobaczyć, gdzie Zapraszamy do grona kulinarne: podtrzymywanie tradycji udać się na wycieczkę rowerową, pieszą Odkrywców Czosnowskich i historii niezapisanej i przekazywanej czy konną, jak spędzić aktywnie wolny czas przez najstarsze pokolenia, wykorzystanie z przyjaciółmi i rodziną. i Kampinoskich Tajemnic! 3 POŁOŻENIE – HISTORIA Gmina Czosnów to jedna z 2478 gmin polskich, granicząca z jednej strony z Kampinoskim Parkiem Narodowym, z drugiej – Wisłą. Położna w pobliżu Warszawy, w kierunku północnym trasy E 7, zmierzającej w stronę Gdańska i Morza Bałtyckiego. Dla wielu to tylko trasa tranzytowa do piękniejszych i ciekawszych WISŁA (fot. Grzegorz Białowąs) miejsc czy to w Polsce, czy też za granicą. Warto dodać, że Czosnów leży 6 km od Lotniska Modlin, które realizuje połączenia Gmina Czosnów to miejsce To wiślane łachy, jeziora, kolorowe łąki z wieloma miastami europejskimi, takimi i zielonozłote pola. chociażby, jak Mediolan, Oslo czy hiszpańska szczególne, pełne uroku i dzikiej, Malaga. nieskażonej cywilizacją przyrody, Ścieżki rowerowe i szlaki poprowadzą tam, gdzie kończy się teraźniejszość, a zaczyna Cóż zatem ma do zaoferowania Gmina gdzie można usłyszeć śpiew przeszłość naznaczona krwią bohaterów AK. Czosnów? Czy warto ją bliżej poznać? Czym Dla aktywnych jest też wiele innych atrakcji, może zaskoczyć, doświadczonego turystę, ptaków i zobaczyć stada pasących się saren, a nawet wytropić m.in. jazdy konne, siłownie napowietrzne, mieszkańca Mazowsza czy nawet Czosnowa? wypożyczalnie rowerów i kajaków. Odpowiedź jest jedna. watahę wilków. 4 z wieżami. Teren Puszczy Kampinoskiej pożarnej. Gmina w obecnym kształcie (Wiersze, Brzozówka, Krogulec) zostały została utworzona w 1974 r. z trzech zasiedlone dopiero w XVIII w. Pierwszymi Gromadzkich Rad Narodowych (Czosnów, osadnikami byli tzw. budnicy, zajmujący Kazuń Polski i Sowia Wola). się wyrębem lasu i przemysłem leśnym (węglarze, smolarze, popielarze). Po Na uwagę zasługuje również zabytkowy odzyskaniu przez Polskę niepodległości kościół w Łomnie, projektowany przez Czosnów zaczął nabierać coraz większego Marconiego oraz cmentarz żołnierzy AK, znaczenia, stając się siedzibą urzędu gminy, a także pomnik Niepodległej Rzeczpospolitej posterunku policji i ochotniczej straży Kampinoskiej w Wierszach. ŁANY CZOSNOWSKICH ZBÓŻ (fot. Katarzyna Chojnacka) WISŁA (fot. Grzegorz Białowąs) Najstarsze wzmianki o terenie Gminy Czosnów pochodzą z 1155 r. i dotyczą Łomny - wsi będącej własnością klasztoru kanoników z Czerwińska. W dokumentach pojawiają się również zapisy na temat Kazunia. Podaje się, że wieś założyli w XIV wieku książęta mazowieccy. Ciekawa jest również historia Czosnowa i Łosiej Wólki (dawniej Daćbóg), które już w średniowieczu należały do rodziny Czosnowskich, herbu Kolumna. Nazwa Czosnów wywodzi się od czosnku, którym to określano punkty obronne 5 OSADNICTWO MENNONICKIE Definiując osadnictwo holenderskie (olęderskie), należy stwierdzić, że ZABYTKI Wyjątkowo ciekawa jest historia północnych określało je nie tylko pochodzenie etniczne obszarów Gminy Czosnów, czyli terenów i środowisko przyrodnicze, w którym potocznie zwanych Powiślem Kampinoskim, kolonistom wypadało przygotowywać które były corocznie zalewane przez grunt pod uprawy rolnicze, ale również wzbierające wody Wisły. W XVIII wieku prawo przyniesione i stosowane przez KOŚCIÓŁ W ŁOMNIE pojawili się tu osadnicy znający zasady WG. PROJEKTU H. MARCONIEGO gospodarowania na terenach zalewowych. Byli to Holendrzy, potocznie zwani Olędrami, Miejscowością o bogatej przeszłości jest którzy przybyli do Polski w związku niewątpliwie Łomna, nazywana kiedyś z prześladowaniami religijnymi i licznymi Łomnami lub Łomnami Wielkimi. Wzmianka pogromami na tle religijnym członków sekt o wsi po raz pierwszy pojawia się w bulli nowochrzczeńców i mennonitów, powstałych papieskiej Hadriana IV z 1155 r., kiedy to w dobie reformacji religijnej. Dzięki zostaje nadana Kanonikom Regularnym wielowiekowemu doświadczeniu w walce w Czerwińsku. Nazwa pochodzi od wyrazu z zalewem wody, wyniesionemu z ojczyzny, „łomny” – łamany, kręty, zawiły i dotyczy potrafili oni poprzez stworzenie całego meandrów rzeki Wisły. W 1819 r. opactwo systemu rowów, tam i grobli, nawet całkiem czerwińskie uległo kasacie, a ziemie Łomny nieużyteczne połacie gruntów, z pozoru nabył hr. Antoni Trębicki, który wprowadził nienadające się do prowadzenia działalności nowoczesne metody upraw. W 1874 r. rolniczej i gospodarczej, doprowadzić do w Łomnie z funduszy Zofii z Rykaczewskich stanu kwitnącej kultury. Gospodarka ich Trębickiej zbudowano według projektu charakteryzowała się znacznie większą Henryka Marconiego kościół parafialny pod wydajnością, nowoczesnością oraz lepszą wezwaniem św. Mikołaja Biskupa. Kościół organizacją pracy niż gospodarka chłopów ten został wpisany do rejestru zabytków. pańszczyźnianych. ZABYTKOWY KOŚCIÓŁ W ŁOMNIE (fot. Katarzyna Chojnacka) 6 pierwszych Holendrów, prawo przez wieki Pierwszą wsią całkowicie zasiedloną przez respektowane przez strony zawierające mennonitów był, powstały w 1764 roku, kontrakty osadnicze, jako odmiana prawa Kazuń Niemiecki koło Nowego Dworu chełmińskiego oraz niemieckiego. Olędrzy Mazowieckiego. Spośród zabytków kultury osiedlani byli na tak zwanym prawie olęderskiej i mennonickiej na terenie naszej holenderskim. Stanowiło ono, że osadnicy ci gminy do dziś zachował się zbór mennonicki byli ludźmi wolnymi. z 1892 roku w Kazuniu Nowym, cmentarz mennonicki na terenach zalewanych przez Większość uczestniczących w kolonizacji Wisłę (za wałem wiślanym), oraz cmentarz olęderskiej mieszkańców była wyznania olęderski (ewangelicki) na terenie wsi Sady. ewangelickiego. Jednak charakterystyczną grupą religijną byli mennonici – odłam powstały w 1536 roku we Fryzji w Niderlandach, stworzony przez Menno ZBÓR MENNONICKI Z 1892 r. (fot. Sylwia Krawczak) Simmonsa zwolennika Lutra. Mennonici negują hierarchię kościelną, odmawiają pełnienia służby wojskowej i urzędów, odrzucają przemoc, z sakramentów uznają Ciekawym budynkiem jest również cerkiew tylko chrzest dorosłych i eucharystię. Do wybudowana ok. 1900 r. przez władze Polski mennonici przybyli w okresie, gdy była carskie na terenie jednostki wojskowej tzw. ona oazą uciekinierów, prześladowanych przedmościa kazuńskiego w Kazuniu Nowym za wiarę. Od samego początku dążyli do (d. Kazuń Niemiecki). W latach 60-tych XX połączenia i zamieszkiwania w jednej wsi. wieku cerkiew została przekształocona przez Tam, gdzie pojawiała się pierwsza rodzina wojsko w stołówkę żołnierską. W późniejszym mennonicka, z dużą pewnością przewidzieć czasie budynek służył także jako hala można było dopływ następnych. sportowa dla żołnierzy. W chwili obecnej nie CERKIEW W KAZUNIU NOWYM (teren wojskowy) jest dostępny dla turystów (teren wojskowy). (fot. Michał Dudek) 7 FORTYFIKACJE Na terenie Gminy Czosnów znajdują się ruiny trzech umocnień wchodzących w skład wewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Modlin: Fort Dębina (fort V), Fort Małocice (fort VI), Fort Cybulice (fort VII). Budowane w latach 1911-1914 okalały Twierdzę Modlin, przyjmując na siebie pierwsze ataki. Forty nie oparły się niemieckiej ofensywie w 1915 roku, ale większe zniszczenia poczynili Niemcy, wycofując się z terenów Polski w 1918 roku, a także miejscowa ludność, która wykorzystała materiały ze schronów do budowy własnych domów. Dziś są wielką atrakcją turystyczną. Ukryte w lesie, porośnięte drzewami i mchem są pamiątką dawnych czasów. Zwłaszcza forty w Dębinie oraz w Cybulicach zachowały się w dobrym stanie. Podziemny system korytarzy tworzy rozległy i ciekawy labirynt, a na ścianach do dziś