Klastry i polityka klastrowa

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczo- The Polish Agency for Enterprise Develop- ści (PARP) jest agencją rządową podlegają- ment (PARP) is a government agency sub- 2011 cą Ministrowi właściwemu ds. gospodarki. ject to the Minister of economy. It was cre- Powstała na mocy ustawy z 9 listopada ated by an act from 9th November 2000. 2000 roku. Zadaniem Agencji jest zarzą- Its task is to manage funds from the state Klastry dzanie funduszami z budżetu państwa treasury and the European Union aimed i Unii Europejskiej, przeznaczonymi na at supporting entrepreneurship and in- wspieranie przedsiębiorczości i innowa- novativeness, as well as human resources cyjności oraz rozwój zasobów ludzkich. development. w Województwie W perspektywie finansowej 2007–2013 In the 2007–2013 financial perspective Agencja jest odpowiedzialna za wdrażanie the Agency is responsible for implement- działań w ramach trzech programów ope- ing activities under three operational pro- racyjnych Innowacyjna Gospodarka, Ka- grammes: Innovative Economy, Human Podlaskim pitał Ludzki i Rozwój Polski Wschodniej. Resources and Eastern Poland Devel- opment. Jednym z priorytetów Agencji jest promo- wanie postaw innowacyjnych oraz zachę- One of the Agency’s priorities is to pro- canie przedsiębiorców do stosowania no- mote innovative attitudes and to en- woczesnych technologii w swoich firmach. courage entrepreneurs to use the latest W tym celu PARP prowadzi Portal Inno- technologies in their companies. In order wacji poświęcony tematyce innowacyjnej to do so the PARP runs an Innovations (www.pi.gov.pl), a także corocznie orga- Portal devoted to the topic of innova- nizuje konkurs Polski Produkt Przyszło- tions (www.pi.gov.pl), as well as an annual ści. Przedstawiciele MSP mogą w ramach competition for the Polish Product of Klubu Innowacyjnych Przedsiębiorstw the Future. Representatives of SMEs can uczestniczyć w cyklicznych spotkaniach. participate in cyclic meetings under the Celem portalu edukacyjnego Akademia Innovative Enterprises Club. The pur- PARP (www.akademiaparp.gov.pl) jest pose of the PARP Academy education województwo upowszechnienie wśród mikro, małych portal (www.akademiaparp.gov.pl) is to podlaskie / i średnich firm dostępu do wiedzy bizne- popularise access to business knowledge Podlaskie sowej w formie e-learningu. Za pośred- in form of e-learning among micro, small Voivodeship nictwem strony internetowej web.gov.pl and medium enterprises. By using the PARP wspiera rozwój e-biznesu. W Agencji web.gov.pl website, the PARP supports działa ośrodek sieci Enterprise Europe development of e-business. The Agency Network, który oferuje przedsiębiorcom also has a division of the Enterprise Eu- informacje z zakresu prawa Unii Europej- rope Network, which offers information skiej oraz zasad prowadzenia działalności about the European Union law and the gospodarczej na Wspólnym Rynku. rules of running a business on the Com- mon Market. PARP jest inicjatorem utworzenia Krajowe- go Systemu Usług, który pomaga w zakła- The PARP is the initiator of creating the daniu i rozwijaniu działalności gospodar- National Services System, which helps czej. W ponad 150 ośrodkach KSU (w tym: in starting and developing business ac- Punktach Konsultacyjnych, Krajowej Sieci tivities. In over 150 NSS centres (including: Innowacji, funduszach pożyczkowych i po- Consultation Points, the National Innova- Clusters ręczeniowych współpracujących w ramach tion Network, loan and guarantee fund, KSU) na terenie całej Polski przedsiębiorcy which co-operate under the NSS) all over i osoby rozpoczynające działalność gospo- Poland entrepreneurs and persons start- darczą mogą uzyskać informacje, porady ing a business can acquire information, in the Podlaskie i szkolenia z zakresu prowadzenia działalno- advice and trainings in running a busi- ści gospodarczej, a także uzyskać pożyczkę ness. They can also get a loan or a guar- lub poręczenie. PARP prowadzi również antee. The PARP also runs the NSS web portal KSU: www.ksu.parp.gov.pl. Partne- portal: www.ksu.parp.gov.pl. Regional Voivodeship rami regionalnymi PARP we wdrażaniu wy- Financing Institutions (RFI) are the branych działań są Regionalne Instytucje PARP’s regional partners in implementing Finansujące (RIF). selected activities.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Punkt informacyjny PARP Polish Agency for Enterprise Development PARP information point UNIA EUROPEJSKA ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa tel. + 48 22 432 89 91-93 EUROPEJSKI tel. + 48 22 432 80 80, faks: + 48 22 432 86 20 0 801 332 202 FUNDUSZ SPOŁECZNY [email protected], www.parp.gov.pl [email protected] Lista klastrów Clusters list

◆ KLASTER INSTYTUCJI OTOCZENIA ◆ BUSINESS environment BIZNESU INSTITUTIONs CLUSTER

◆ PODLASKI KLASTER BIELIZNY ◆ PODLACHIA LINGERIE CLUSTER

◆ KLASTER OBRÓBKI METALI ◆ METAL CLUSTER

◆ PÓŁNOCNO-WSCHODNI KLASTER ◆ NORTH EASTERN CLUSTER For EDUKACJI CYFROWEJ DIGITAL EDUCATION

◆ KLASTER UZDROWISKO SUPRAŚL ◆ SUPRAŚL HEALTH RESORT CLUSTER

◆ wschodni KLASTER BUDOWLANY ◆ eastern CONSTRUCTION CLUSTER

© Copyright by Polska Agencja Rozwoju © Copyright by Polish Agency for Enterprise województwo podlaskie / Przedsiębiorczości Development Podlaskie Voivodeship Wydawca: Publisher: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polish Agency for Enterprise Development ul. Pańska 81-83 ul. Pańska 81-83 00-834 Warszawa 00-834 Warszawa

Katalog bezpłatny. Katalog dostępny jest także The catalogue for free distribution. E-version available w wersji elektronicznej na Portalu Innowacji at http://www.pi.gov.pl. http://www.pi.gov.pl. The contents of this catalogue reflect the views of the Poglądy i opinie wyrażone przez autorów katalogu author and do not necessarily reflect the official nie muszą odzwierciedlać stanowiska Polskiej Agencji views or policy of the Polish Agency for Enterprise Rozwoju Przedsiębiorczości. Development.

ISBN 978-83-7585-125-0 ISBN 978-83-7585-125-0 Nakład: 1000 Printed in 1000 copies Warszawa 2011 Warszawa 2011

Projekt, przygotowanie do druku, druk i oprawa: Desing, layout and print: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk www.grzeg.com.pl www.grzeg.com.pl

Katalog powstał w ramach przedsięwzięcia PARP: „Polskie The catalogue was prepared under PARP activity of „Polish Przedsięwzięcie „Polskie klastry i polityka klastrowa” The activity ‘Polish clusters and cluster policy’ activity klastry i polityka klastrowa”. clusters and cluster policy”. realizowane jest pod honorowym patronatem Ministra is being implemented under the honorary auspices of Gospodarki. the Minister of Economy. Przedsięwzięcie PARP jest współfinansowane przez Unię The activity of PARP is co-financed by the European Union Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecz- from the European Social Fund under systemic project “De- Katalog powstał w ramach przedsięwzięcia PARP: „Polskie The catalogue was prepared under PARP activity of „Polish nego w ramach projektu systemowego PARP „Rozwój zaso- velopment of human resources through the promotion of klastry i polityka klastrowa”. clusters and cluster policy”. bów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upo- knowledge, transfer and dissemination of innovation” from wszechnianie innowacji” z Programu Operacyjnego Kapitał the Human Capital Operation Program, Measure 2.1.3. Przedsięwzięcie PARP jest współfinansowane przez Unię The activity of PARP is co-financed by the European Union Ludzki, poddziałanie 2.1.3. Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecz- from the European Social Fund under systemic project “De- nego w ramach projektu systemowego PARP „Rozwój zaso- velopment of human resources through the promotion of bów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upo- knowledge, transfer and dissemination of innovation” from wszechnianie innowacji” z Programu Operacyjnego Kapitał the Human Capital Operation Program, Measure 2.1.3. Ludzki, poddziałanie 2.1.3. Szanowni Państwo, Ladies and Gentlemen,

Bożena Lublińska-Kasprzak Na przestrzeni ostatnich lat ob- Prezes PARP / serwujemy dynamiczny wzrost Chief Executive Officer of PARP konkurencyjności polskich przed- siębiorstw. Znakomita ich więk- szość doskonale radzi sobie już nie tylko na rynkach lokalnych, ale także sukcesywnie zwiększa zasięg swojego oddziaływania na Over the last few years we have coraz bardziej wymagające rynki observed a dynamic growth of zagraniczne. Utrzymanie tej ten- the competitiveness of Polish en- dencji wymaga nieustannej pracy terprises. A significant number na rzecz jakości oferowanych produktów oraz ciągłego of those businesses is managing very well not only on poszukiwania nowych, innowacyjnych rozwiązań. local markets but also on competitive foreign markets. Z punktu widzenia gospodarczej konkurencyjności re- Maintaining such a tendency requires constant work gionów, ważnym jej elementem jest stała współpraca towards increasing the quality of offered products and przedsiębiorstw z przedstawicielami środowisk nauko- continuous search for quality improvement and inno- wych oraz samorządem terytorialnym. Doskonałe wa- vative solutions. runki do takiej współpracy stwarzają klastry – synonim From the point of view of economic competitiveness of sukcesu zbudowanego na wysokiej jakości konkurencji. regions, cooperation of businesses with scientific circles Rozwój sieci kooperacyjnych w Polsce zależy przede is very relevant. Cooperation with local authorities is wszystkim od woli przedsiębiorstw oraz kwalifikacji also important. Clusters create perfect conditions for koordynatorów wywodzących się z instytucji otocze- such cooperation. Clusters are synonymous with suc- nia biznesu i administracji. Polska Agencja Rozwoju cess build on a high quality of competitiveness. Przedsiębiorczości, mając świadomość korzyści wyni- The development of cooperative networks in Poland kających z funkcjonowania klastrów, podejmuje nie- depends mainly on the will of companies and qualifi- ustanne działania mające na celu mobilizację poszcze- cations of coordinators coming from business support gólnych podmiotów gospodarczych do zawiązywania institutions and administration. The Polish Agency for sieci współpracy. Działania te realizowane są poprzez Enterprise Development, aware of the benefits stem- szereg projektów informacyjno-promocyjnych mają- ming from the functioning of clusters aims at encour- cych na celu upowszechnienie pozytywnych aspektów aging companies to create networks of cooperation. funkcjonowania w sformalizowanych sieciach współ- These actions are implemented through a number pracy. of informational and promotional projects trying to Dzisiaj prezentujemy Państwu katalog, którego głów- popularize positive aspects of functioning in formalized nym celem jest wypromowanie prężnie funkcjonują- cooperating networks. cych klastrów z województwa podlaskiego, promocja Today we present to you a catalogue, the purpose of ich dotychczasowych osiągnięć oraz zaprezentowanie which is to promote buoyantly functioning clusters from oferowanych produktów w postaci usług i technologii Podlaskie region. It also outlines their recent achieve- ze szczególnym uwzględnieniem ich innowacyjnego ments and presents offered products, services and tech- charakteru. Mam nadzieję, że upowszechnione w kata- nologies emphasizing their innovative character. logu przykłady dobrych praktyk staną się standardem. We hope that the best practices popularized by the Zachęcam Państwa do lektury katalogu! catalogue will become a standard. I encourage you to read our catalogue!

1 Informacja Information on the o przedsięwzięciu PARP PARP undertaking

Podstawowym celem przedsięwzięcia „Polskie kla- The basic aim of the “Polish clusters and cluster poli- stry i polityka klastrowa” jest wzmocnienie polskich cy” activity is to support Polish clusters, increase their klastrów, podniesienie ich konkurencyjności i zdol- level of competitiveness and innovation capacity ności innowacyjnej poprzez rozwój kapitału ludz- through the development of human resources and kiego oraz podniesienie efektywności kształtowania increasing the efficiency of cluster policy’ creation. polityki klastrowej. The implementation of the undertaking takes place Realizacja przedsięwzięcia odbywa się dwutorowo; on two levels; through the impact on entities that poprzez oddziaływanie na podmioty tworzące kla- create clusters, function within them and support stry, funkcjonujące w nich oraz działające na ich rzecz them as well as through shaping and supporting the oraz poprzez wspieranie i kształtowanie polityki rzą- government and local authorities’ policy relevant to du i samorządów w zakresie mającym znaczenie dla the clusters. For this reason the activity was divided rozwoju i działania klastrów. Z tego względu przedsię- into two measures: wzięcie podzielone zostało na dwa działania: Action 1: Supporting cluster development in Poland Działanie 1: Wsparcie rozwoju klastrów w Polsce po- through popularization and dissemination of infor- przez upowszechnianie i popularyzowanie informa- mation concerning clusters’ formation and function- cji związanych z ich powstawaniem i funkcjonowa- ing as well as through building a platform of ex- niem oraz budowanie platformy wymiany wiedzy, change of knowledge and good practices, stream- dobrych praktyk i komunikacji, jak również promo- lining communication and promoting clusters and wanie klastrów i ich osiągnięć. their achievements. Działanie 2: Wsparcie instytucji i organizacji odpo- Action 2: Supporting the institutions and organi- wiedzialnych za kształtowanie polityki klastrowej po- zations responsible for shaping cluster policy by przez budowanie między nimi przestrzeni dialogu. building a dialogue between them. This measure Realizacją tego działania zajmuje się grupa robocza is implemented by a working group responsible for ds. polityki klastrowej, w skład której wchodzą przed- cluster policy and composed of representatives of stawiciele administracji centralnej i samorządowej. central and local authorities. The aim of the measure Celem działania 2 jest wypracowanie kierunków i za- number 2 is to design cluster policy for the next few łożeń polityki klastrowej na kolejne lata. Służą temu years. This measure is supported by conclusions and wnioski i rekomendacje wynikające z obecnie rea- recommendations that are a direct result of the pol- lizowanej polityki w obszarach mających wpływ na icy being currently implemented in the areas that rozwój klastrów w Polsce oraz analiza zagranicznych have influence on cluster development in Poland. doświadczeń i dobrych praktyk. Analysis of foreign best practices and experience Niniejszy katalog jest jednym z efektów realizacji also provides precious insight. przedsięwzięcia. Aby pokazać różnorodność inicja- The following catalogue is one of the results of the tyw klastrowych występujących w województwie implementation of the activity. To show the diversity podlaskim, wybraliśmy sześć klastrów, których opisy of cluster initiatives in the Podlaskie province we have znajdziecie Państwo w dalszej części katalogu. selected six clusters which we have described herein.

2 Wstęp Introduction

Klastry to silne i wysoce konkurencyjne skupiska Clusters could be characterized as strong and com- przedsiębiorstw o określonym profilu działalności petitive groups of enterprises, with a specified profile of wraz z otaczającymi instytucjami (naukowymi, activity, closely connected to surrounding institutions usługowymi, administracyjnymi). Podstawą siły (scientific, service oriented and administrative). Compa- klastrów są firmy, ale dla rozwoju klastrów i inicja- nies constitute the backbone of clusters and cluster ini- tyw klastrowych1 istotna jest również obecność tiatives1 yet the presence of other institutions is also rel- różnego rodzaju instytucji, które mogą wspierać evant. These institutions (including R&D) can influence rozwój przedsiębiorstw (w tym ze sfery B+R), poli- and support the development of enterprises, and have tyka publiczna oraz mentalność środowisk bizne- a positive impact on public policies and the mentality su, nauki i administracji. Poniżej przedstawiamy of business, science and administrative environments. wspomniane uwarunkowania dla województwa The situation in the Podlaskie region regarding the podlaskiego. above mentioned aspects has been presented below.

Struktura gospodarcza Economic structure of the regionu region

Województwo podlaskie jest jednym z najmniejszych The Podlaskie region is one of the weakest as re- pod względem potencjału gospodarczego w Polsce. gards the economic potential in Poland. Its share in Jego udział w wytwarzaniu produktu krajowego brutto GDP is 2,8% which ranks it 15th among the provinces wynosi 2,8%, co pozwala na zajęcie 15. miejsca wśród in Poland.

pozycja w kraju / wartość / position in rok / value the country year

Udział w PKB Polski [%] / Share in Poland’s GDP [%] 2,8 15 2008

Bezrobocie [%] / Unemployment [%] 12,8 9 2009

Pracujący w przemyśle [%] / Employed in industry [%] 15,2 14 2009

Pracujący w usługach [%] / Employed in services [%] 46,2 14 2008

Nakłady na B+R w PKB [%] / R&D expenditure as GDP share [%] 0,26 11 2008

Zatrudnieni w B+R [os. na 1000 ludności aktywnej zawodowo] / 0,5 11 2008 Employed in R&D [persons per 1000 inhabitants active professionally]

$ $ $ Udział biznesu w finansowaniu B+R [%] / 32,1 7 2008 Partycipation of businesses financing R&D [%]

Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych: www.stat.gov.pl/bdl. / Source: Central Statistical Office. Bank of Local Data: www.stat.gov.pl/bdl.

1 Inicjatywa klastrowa to forma mobilizacji, integracji i komunikacji 1 Cluster initiative is a form of mobilization, communication and in- grupy podmiotów funkcjonujących w klastrze. Nie jest ona tożsama tegration of a group of entities operating in the cluster. The term is z klastrem rozumianym jako skupisko firm, ponieważ z reguły nie not interchangeable with the notion of cluster since not all cluster uczestniczą w niej wszystkie funkcjonujące w klastrze podmioty. entities take part in it. Frequently, however, in a less formal context, 3 Potocznie jednak pojęcia te są czasami stosowane zamiennie. these to notions are applied interchangeably. wszystkich województw. Na terenie województwa The Podlaskie province is a host to a very vibrant podlaskiego działa bardzo silna grupa firm zajmują- group operating in the agricultural sector and deal- cych się przemysłem rolno-spożywczym: mięsnym, ing with production of meat, fruits and vegetables, owocowo-warzywnym, piwowarskim, spirytusowym, beer, spirits, flour and milk processing2. The percent- młynarskim, a także przetwórstwem mleka2. Odsetek age of people employed in agriculture, hunting pracujących w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i ry- and fisheries in 2008 amounted to 33,9%. That per- bactwie wyniósł w 2008 roku aż 33,9%. Był to odsetek centage was far bigger than the country’s average znacznie wyższy niż średnia krajowa (15,8%), a niższy (15,8%), lower only to that recorded in the Lubelskie jedynie od odnotowanego w województwie lubelskim region (33,6%). The services sector employs almost (36,6%). W sektorze usługowym zatrudniona była nie- half of the professionally active people (46,2%), the mal połowa pracujących w regionie (46,2%), w przemy- rest was employed in industry (15,2%) and in con- śle – 15,2%, a w budownictwie – 4,6%. struction (4,6%).

B+R i innowacyjność biznesu R&D and business innovativeness Na B+R w regionie przeznaczane jest 0,26% PKB, co pozwoliło na zajęcie dopiero 11. pozycji w kraju. About 0,26% of the GDP is allocated to R&D, which W strukturze finansowania regionalnych nakładów ranks the province 11th in the country. Higher edu- na B+R dominuje szkolnictwo wyższe (58,5%), przed cation consumes a significant portion of the financ- sektorem przedsiębiorstw (32,1%) oraz sektorem es allocated to the regional R&D effort (58,5%), right rządowym (9,2%). Choć poziom zaangażowania before the enterprises sector (32,1%) and the public sektora przedsiębiorstw utrzymuje się nieco powy- sector (9,2%). Although the level of engagement of żej poziomu odnotowanego w całym kraju (30,9%), the enterprises is slightly higher than the national w porównaniu do sytuacji obserwowanej w Europie average (30,9%), it is still low in comparison to the oraz pozaeuropejskich gospodarkach wysokorozwi- situation observed in Europe and developed econo- niętych, wciąż pozostaje niski. mies outside the European continent. W latach 2007–2009 co 5. przedsiębiorstwo przemy- Between 2007 and 2009 every fifth business in the słowe z regionu Podlasia deklarowało wprowadza- industry sector in the Podlasie declared that it would nie innowacji (19%)3, co pozwoliło regionowi na za- start introducing innovations (19%)3, which would al- jęcie 6. miejsca w Polsce. Także dość wysoki odse- low the region to occupy 6th place in Poland. Also a tek przedsiębiorstw przemysłowych deklarujących relatively high percentage of enterprises from the in- ponoszenie nakładów na działalność innowacyjną dustry declares that it will start increasing spending on (15,3%) uplasował województwo na 6. pozycji w innovation (15,3%), that number has ranked the region kraju4. Słabiej, zarówno w zakresie udziału firm in- 6th in the country4. Taking into consideration the par- nowacyjnych, jak i finansujących działalność inno- ticipation of the innovative enterprises and enterprises wacyjną, wypada podlaski sektor usługowy. Jedy- conducting innovative activities the region’s service nie 10% firm usługowych z Podlasia wprowadziło w sector is not particularly strong. Only 10% of the service okresie 2007–2009 innowacje, a co 12. ponosiła na- sector companies in the Podlaskie region introduced kłady na działalność innowacyjną (7,6%). Pozwoliło innovation between 2007 and 2009, and only every to regionowi zająć kolejno 11. i 16. pozycję w kraju. twelfth company has allocated funds for innovative ac- W okresie 2006–2008 wprowadzone innowacje tivities (7,6%). This has helped the region to be ranked przyniosły podlaskim firmom 8,3% sprzedaży (14. 11th and 16th in the country in 2007 and 2009. pozycja w kraju)5. Większość innowacji związana Between 2006–2008 the introduced innovations była z zakupem gotowej technologii (w postaci generated 8,3% sales (14 place in the country)5. maszyn, licencji itp.) i znacznie rzadziej niż w Pol- Most of those was related to the purchase of ready

2 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na 2 Regional Operational Program, Podlaskie Region 2007–2013, p. 21. lata 2007–2013, s. 21. 3 The Main Statistical Office Publication: Główny Urząd Statystyczny, 3 Główny Urząd Statystyczny, Działalność innowacyjna przedsię- Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2006–2009, War- biorstw w latach 2006–2009, Warszawa 2010 r., s. 14. szawa 2010 r., p. 14. 4 Główny Urząd Statystyczny, Działalność innowacyjna …, wyd. cyt., 4 The Main Statistical Office publication: Główny Urząd Statysty- s. 23. czny, Działalność innowacyjna …, op. cit., p. 23. 5 Główny Urząd Statystyczny, Działalność innowacyjna …, wyd. cyt., 5 The Main Statistical Office publication: Główny Urząd Statysty- 4 s. 120. czny, Działalność innowacyjna …, op. cit., p. 120. Struktura nakładów na B+R w zależności od źródła finansowania (2008)*/ Structure of R&D expenditure at the background of the sources of financing (2008)

sektor przedsiębiorstw / enterprises sector

rząd / government

szkolnictwo wyższe / higher education

inne / others

UE-27 9% 32%

województwo podlaskie / 63% 31% 59% Podlaskie Voivodeship 35% 1% 34% 23%

13% Polska / Poland

* wielkość i struktura nakładów na B+R wyrażona w PKB [%] / the size and structure of expenditure for R&D expressed in the GDP [%] Źródło: Eurostat. / Source: Eurostat.

sce pochodziła z prowadzonej przez firmy własnej technologies (machines, licenses etc.) and it was less działalności badawczo-rozwojowej (4,4%; w Polsce frequently (below the national average) generated by – 8,1%)6. companies own R&D activity (4,4%; Poland – 8,1%)6. .

Klastry i inicjatywy klastrowe Clusters and cluster initiatives

W ramach ogólnoeuropejskiego badania potencjału Within the European study of cluster potential car- klastrów w województwie podlaskim zidentyfiko- ried out in the Podlaskie region 13 clusters have wano łącznie 13 klastrów. Żaden z nich nie uzyskał been identified. None of those has obtained the jednak najwyższej oceny potencjału (3 gwiazdki)7. W highest grade for potential (3 stars)7. The structure strukturze badanych klastrów dominowały sektory of the studied clusters has been dominated by in- przemysłowe (m.in. przetwórstwo żywności, odzież, dustrial clusters (food processing, clothes, textiles, włókiennictwo, meble, wyroby z papieru), ale ziden- furniture, paper products). A few European-level

6 Główny Urząd Statystyczny, Działalność innowacyjna …, wyd. cyt., 6 The Main Statistical Office publication: Główny Urząd Statystyc- s. 132. zny, Działalność innowacyjna …, op. cit., page. 132. 7 Ocena potencjału klastra przeprowadzana w ramach Euro- 7 Evaluation of the cluster’s potential carried out within the scope pean Cluster Observatory, oparta jest na trzech wskaźnikach of the European Cluster Observatory is based on three indicators powiązanych z wielkością zatrudnienia w danej branży w ujęciu related to the level of employment in a given sector in the Euro- europejskim i regionalnym. Więcej informacji na ten temat można pean and regional context. More information on that topic can be znaleźć na stronie European Cluster Observatory: www.clusterob- found on the European Cluster Observatory website: www.cluster- servatory.eu. observatory.eu. 5 Klastry w województwie podlaskim / Clusters in the Podlaskie Voivodeship

edukacja POTENCJAŁ / przetwarzanie POTENCIAL budowlane/ i kreacja wiedzy/ education and / products and food processing services for knowledge construction creation

budowlane/ produkty rolnicze/ / / construction and agriculture products financial services clothes equipment materials

technologia wyroby z papieru/ produkcji/ / turystyka/ paper products production textile industry turism technology

transport meble/ maszyn/ i logistyka/ furniture heavy machines transport and construction logistics

Źródło: European Cluster Observatory: www.clusterobservatory.eu. / Source: European Cluster Observatory: www.clusterobservatory.eu.

tyfikowano również kilka znaczących w skali Europy clusters in the service industry have also been iden- klastrów usługowych (m.in. edukacja i kreacja wie- tified (education and knowledge creation, financial dzy, usługi finansowe, transport i logistyka). services and transport and logistics).

Do marca 2011 roku w województwie podlaskim 13 Cluster initiatives have been identified in the odnotowano powstanie 13 inicjatyw klastrowych, Podlaskie region until march 2011. Only a part of z których tylko część pozostawała aktywna. Porów- those turned out to further continue their activity. nując strukturę branżową zidentyfikowanych kla- A comparison of the identified clusters and clus- strów i powstałych inicjatyw klastrowych, zbieżność ter initiatives reveals correlations between them, widać w przypadku branż: przetwórstwo spożyw- namely, they both appear in the following branch- cze (Podlaski Klaster Spożywczy, Klaster Spożywczy es: food processing (Podlaski Food Cluster, „Natural- „Naturalnie z Podlasia”, Podlaski Klaster Piekarniczy), nie z Podlasia” Food Cluster, Podlasie Bakery Clus- odzieży (Podlaski Klaster Bielizny), artykułów i usług ter), clothes (Podlachia Lingerie Cluster), construc- budowlanych oraz sprzętu i materiałów budow- tion products and services as well as equipment lanych (Wschodni Klaster Budowlany), mebli (Pół- and construction materials (Eastern Construction nocno-Wschodni Klaster Drzewny), a także edukacji Cluster), furniture (North-Eastern Wood Cluster), as i kreacji wiedzy (Północno-Wschodni Klaster Eduka- well as education and knowledge creation (North- cji Cyfrowej). Szczególnie widoczna jest wysoka ak- Eastern Cluster for Digital Education). The activity tywność w sektorze spożywczym, co doskonale ko- in the food sector is particularly visible, what cor- responduje z kierunkiem potencjału gospodarczego responds perfectly with the direction of the eco- województwa. Branża spożywcza jest w regionie nomic potential of the province. The food sector bardzo silna i jest uznawana przez regionalnych eks- in the region is very strong and considered by the pertów za kluczową na Podlasiu8. regional experts as crucial8. W regionie działają również inne inicjatywy kla- Also other cluster initiatives have been identified strowe, które rozwinęły swoją działalność, mimo że in the region, which have developed its activity al-

8 Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M., Klastry jako potencjał ro- 8 Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M., Klastry jako potencjał ro- 6 zwoju – województwo podlaskie, Białostocka Fundacja Kształcenia zwoju – województwo podlaskie, Białostocka Fundacja Kształcenia Kadr, Białystok 2010 r., s. 68. Kadr, Białystok 2010 r., p. 68. Inicjatywy klastrowe w województwie podlaskim/ Cluster initiatives in the Podlaskie Voivodeship

Północno-Wschodni Innowacyjny Klaster Drzewny / North-Eastern Wood Cluster Innovative Wood Cluster Północno-Wschodni Innowacyjny Klaster Turystyczny „Krzystał Europy” / North-Eastern Innovative Tourist Cluster “Crystal of Europe” Suwałki Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej / North-Eastern Cluster for Digital Education Klaster Uzdrowisko Supraśl / Supraśl Health Resort Cluster Augustów Fundacja Klaster Polskie Jachty / Foundation Polish Yacht Cluster

Podlaski Klaster Spożywczy / Podlaski Food Cluster

Klaster Spożywczy „Naturalnie z Podlasia!” / Łomża Białystok Food Cluster “Naturally from Podlasie” Podlaski Klaster Piekarniczy / Podlaski Backery Cluster Polski Wschodni Klaster Medyczny / Polish Eastern Medical Cluster Klaster Zielonych Technologii / Cluster of Green Technologies Podlaski Klaster Obróbki Metali / Podlaski Metal Cluster Podlaski Klaster Bielizny / Podlachia Lingerie Cluster Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu / Business Environment Institutions Cluster Wschodni Klaster Budowlany / Eastern Construction Cluster

Źródło: opracowanie własne. / Source: own study.

w województwie nie zidentyfikowano silnej koncen- though the region has no strong concentration of tracji zatrudnienia w danych branżach. Do tego typu employment in those sectors. These initiatives in- inicjatyw należą: Klaster Zielonych Technologii, Pół- clude: Green Technologies Cluster, North-Eastern nocno-Wschodni Klaster Turystyczny „Kryształ Euro- Tourism Cluster “Crystal of Europe”, Polish Yacht py”, Fundacja Klaster Polskie Jachty, Polski Wschodni Foundation Cluster, Polish Eastern Medical Cluster, Klaster Medyczny, Klaster Obróbki Metali oraz Klaster Metal Cluster, and Business Environment Institutions Instytucji Otoczenia Biznesu. Cluster. Warto wspomnieć również o zalążku inicjatywy kla- The growing initiative of a milk sector cluster is also strowej branży mlecznej, jaki powstał w ramach ogól- worth mentioning. It has been created within the Pol- nopolskiego projektu wsparcia PARP – „Program szko- ish Agency for Enterprise Development (PARP) support leń promujących clustering”9 realizowanego w latach program – „Training program supporting clustering”9 2005–2007. Inicjatywa klastrowa nie została formalnie implemented in 2005–2007. The cluster initiative has zawiązana, tym niemniej klaster mleczny jest uznawany not been formally established, yet the milk cluster is przez ekspertów za najistotniejszy klaster w regionie10. considered by experts as most relevant in the region10.

Wsparcie publiczne Public support

Wspieranie klastrów w województwie podlaskim The support for clusters in the Podlaskie region was zostało zapoczątkowane w latach 2004–2006, kie- initiated between 2004 and 2006, when there was dy zaistniała możliwość uzyskania dofinansowania the possibility to obtain funding within the Inte- w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Re- grated Regional Development Program. At that time gionalnego (ZPORR). W województwie podlaskim 2 cluster support programs have been implement- zrealizowano wówczas 2 projekty wsparcia klastrów, ed, with each aiming at supporting one cluster initia- każdy miał na celu wspieranie rozwoju 1 inicjaty- tive. The first project was executed by the Podlaskie wy klastrowej. Pierwszy projekt, realizowany przez Promotion Center (Centrum Promocji Podlasia) was Centrum Promocji Podlasia, ukierunkowany został geared toward creating an Innovative Agricultural

9 Więcej informacji na temat projektu odnaleźć można na stronie 9 More information regarding the project can be found on the web page Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości: www.parp.gov.pl. of the Polish Agency for Enterprise Development: www.parp.gov.pl. 7 10 Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M., wyd. cyt., s. 79. 10 Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M., op. cit., p. 79. na powołanie do życia Innowacyjnego Podlaskiego Processing Cluster in Podlasie (Podlaskiego Klastra Klastra Przetwórstwa Rolno-Spożywczego. Drugi Przetwórstwa Rolno-Spożywczego). The second proj- projekt dotyczył Klastra Obróbki Metali, a obejmo- ect regarded the Metal Cluster and included a number wał szereg działań zmierzających do rozpoczęcia of activities aimed at starting and tightening coopera- i zacieśnienia współpracy w inicjatywie, a także wy- tion in that initiative as well as outlining strategy for its tyczenia strategii jej dalszego rozwoju. further development W okresie finansowania unijnego 2007-2013 inicja- Within the programming period of 2007–2013, cluster tywy klastrowe mogą korzystać ze wsparcia dostęp- initiatives could benefit from access to the support nego w ramach Regionalnego Programu Operacyj- available in the framework of the Regional Operational nego Województwa Podlaskiego. Dostępne wspar- Program in Podlaskie region. The available support cie obejmuje dofinansowanie m.in. rozbudowy includes for example: developing own R&D infrastruc- własnej infrastruktury B+R, prowadzenia badań czy ture, carrying out research or actions like cluster pro- działań z zakresu promocji marki klastra (patrz tabela motion (see table below). The regional operational pro- poniżej). Z RPO skorzystała m.in. inicjatywa Fundacja gram was utilized by the initiative of the Polish Yacht Klaster Polskie Jachty, która w ramach działania 1.2.2 Foundation Cluster, which obtained co-financing uzyskała dofinansowanie na zagraniczny wyjazd na within measure 1.2.2 for a business trip to a trade fair in targi branżowe w Barcelonie. Barcelona focusing on this particular industry. Podlaskie klastry mogą korzystać ponadto z Progra- Clusters in Podlasie can also benefit from the Opera- mu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (patrz tional Program Development of Eastern Poland (Pro- tabela poniżej). Ze względu na charakter programu, gramu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej) warunkiem koniecznym do uzyskania wsparcia jest (see table below). Due to the nature of the program, zaangażowanie w projekt przedstawicieli przynaj- a necessary condition for obtaining support is the mniej 2 regionów z Polski Wschodniej. Wśród projek- engagement in the project of the representatives tów zatwierdzonych do dofinansowania w ramach PO from at least two eastern regions of Poland. Among RPW znalazły się przedsięwzięcia takich inicjatyw kla- the projects earmarked for funding within the Op- strowych, jak: Podlaski Klaster Bielizny, Klaster Instytucji erational Program Development of Eastern Poland Otoczenia Biznesu, Północno-Wschodni Klaster Edu- (OP DEP) it is possible to find such cluster initiatives kacji Cyfrowej czy Wschodni Klaster Obróbki Metali. as: Podlachia Lingerie Cluster, Business Environment

Wsparcie klastrów w ramach RPO WS / Support for clusters within Regional Operational Program (WS) Nazwa działania / 1.1 Tworzenie warunków dla rozwoju innowacyj- 1.2.2 Region atrakcyjny inwesty- Name of the ności / Creating innovation-friendly conditions cjom / Region attracting for invest- measure ments Zakres wsparcia / Rodzaje projektów / Wartość pro- Rodzaje projek- Wartość projek- Scope of the Types of projects jektu / Value of tów / Types of tu / Value of the support the project projects project rozbudowa infrastruktury strefy B+R / 1–4 mln zł / Działania pro- min. 8 tys. zł (max. Expansion of the R&D infrastructure 1–4 mln PLN mujące wspólną wsparcie 500 tys. markę klastra / zł)/min. 8 thou- prowadzenie badań przemysłowych 50–400 tys. zł / inicjatyw klastro- sand PLN (max. i prac rozwojowych oraz wsparcia 50–400 thou- wych / Actions 500 thousand zakupu środków trwałych niezbęd- sand PLN promoting the PLN) nych do prowadzenia prac B+R w brand of the przedsiębiorstwach / carrying our culster / cluster industrial research, developement initiatives works and support for purchasing fixed assets necessary for conducting R&D activity in enterprises Alokacja na 22 132 037 EUR 25 699 835 EUR działanie ogółem / Total allocated amount

Źródło: Szczegółowy opis priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007–2013, Bia- łystok, 15 marzec 2011 r., s. 32–42. / Source: Szczegółowy opis priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa 8 Podlaskiego na lata 2007–2013, Białystok, 15 march 2011, p. 32–42. Wsparcie klastrów w ramach PO RPW / Cluster support within the OP DEP Nazwa działania / I.4 Promocja i współpraca – komponent współpraca / Name of the measure Promotion and cooperation

Zakres wsparcia / m.in. / among others Scope of the support – organizacja i funkcjonowanie biura klastra/ organizing and functioning of the cluster’s office – opracowywanie dokumentów operacyjnych klastra/ preparing operational documen- tation of the cluster – promocja działań klastra / promotion of the cluster’s activity – organizacja spotkań członków klastra / organization of the cluster’s members meetings – zakup licencji, wyników badań, analiz itp. / purchasing license, research results, ana- lyses etc. Wartość projektu / min. 2 mln zł / min. 2 mln PLN Value of the project

Alokacja na działanie 11 771 606,63 EUR ogółem / Total allocated amount

Źródło: Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007–2013, Warszawa, 15 sierp- nia 2009 r., s. 33–38. / Source: Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007– 2013, Warsaw, 15 August 2009, p. 33–38.

Podlaskie inicjatywy mogą korzystać także z różnych Institutions Cluster, North-Eastern Cluster for Digital działań o charakterze promocyjno-informacyjnym. Education or the Eastern Metal Cluster. Należą do nich cykliczne imprezy powiązane te- The initiatives in the Podlaskie province might matycznie z innowacyjnością, a także z klastrami also benefit from other actions of promotional- m.in. organizowane przez Podlaską Fundację Roz- informational nature. One can mention periodical woju Regionalnego, Regionalne Forum Innowacji innovativeness and cluster-related events, such as oraz Innotex Forum – Regionalne Forum Innowacji the Podlaska Foundation of Regional Development, poświęcone innowacjom w branży włókiennictwa, Regional Innovation Forum and Innotex Forum – Re- a także Forum Dni Nauki i Technologii Polska– gional Innovation Forum devoted to innovations in Wschód organizowane przez Międzynarodowe the textile industry as well as the Forum Science & Wschodnie Centrum Innowacji – Stowarzyszenie Technology Days Poland–East organized by the In- Innowacyjna Polska Wschodnia. ternational Eastern Center of Innovation – Innova- W województwie podlaskim działa również wiele tive Eastern Poland Association (Międzynarodowe podmiotów, które mogą wesprzeć rozwój regio- Wschodnie Centrum Innowacji – Stowarzyszenie nalnych klastrów, w tym instytucje z sektora nauki, Innowacyjna Polska Wschodnia). administracji, a także instytucje otoczenia biznesu. A number of entities operate in the Podlaskie region, Według raportu Ośrodki Innowacji i Przedsiębior- that can support the development of regional clus- czości w Polsce11 z 2010 roku działalność klastrów ter, including: institutions from the science sector, w regionie wspiera łącznie 35 ośrodków innowacji administration as well as business support institu- i przedsiębiorczości, m.in. 1 park technologiczny, tions. According to the report Ośrodki Innowacji 1 inkubator technologiczny oraz 5 centrów transferu i Przedsiębiorczości w Polsce11 (Centers of Innova- technologii. tion and Entrepreneurship) 2010, the activity of Analiza struktury koordynatorów inicjatyw klastro- clusters in the region is supported jointly by 35 in- wych działających w województwie podlaskim su- novation and enterprise centers including 1 techno- geruje, że instytucje otoczenia biznesu odgrywają logical park, 1 technological incubator and 5 tech- dość istotną rolę w stymulowaniu rozwoju klastrów. nology transfer centers.

11 Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce – Raport 2010, 11 Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce – Raport 2010, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010, s. 26, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010, s. 26, 38, 50, 90. 38, 50, 90. (Centers of Innovation and Entrepreneurship in Poland – Report 2010, Polish Agency for Enterprise Development, Warsaw 2010, p. 26, 38, 50, 90). 9 Do inicjatyw klastrowych rozpoczętych lub koor- Structural analysis of the coordinators of the cluster dynowanych przez IOB należą m.in. Podlaski Kla- initiatives operating in the Podlaskie region suggest ster Obróbki Metali (Centrum Promocji Podlasia), that the business support institutions play a relevant Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej (Park role in stimulating the development of clusters. The Naukowo-Technologiczny Polska Wschód), Klaster cluster initiatives started or coordinated by the In- Instytucji Otoczenia Biznesu (Polskie Stowarzyszenie novation and Entrepreneurship Centers in Poland Doradcze i Konsultingowe). include: Podlaski Metal Cluster (Podlaskie Promotion Analiza treści podlaskich dokumentów strategicz- Center), North-Eastern Cluster for Digital Education nych potwierdza realizację działań wspierających (Scientific and Technological Park Poland East), Busi- politykę klastrową w regionie. Rozwój Podlasia ness Environment Institutions Cluster (Polish Con- powinien opierać się na najsilniejszych i najaktyw- sulting Association). niejszych dziedzinach gospodarki regionu12. Jako Analysis of the content of strategic documents con- kluczowe branże wskazuje się: spożywczą, drzew- firm the implementation of measures supporting no-meblarską, maszynową oraz turystykę13. Polityka the cluster policy of the region. The development of rozwoju regionu uwzględnia potencjał struktur kla- Podlasie should be based on the strongest and most strowych i zakłada kontynuowanie działań ukierun- active branches of the region’s economy12. The main kowanych na ich stymulowanie. branches include: food, wood and furniture, ma- chines and tourism13. The Policy of the region takes account of the cluster structures and plans to foster initiatives stimulating those clusters.

12 Plawgo B. [red], Rozwój klastrów w Polsce Wschodniej, Ministerst- 12 Plawgo B. [editor], Rozwój klastrów w Polsce Wschodniej, Minis- wo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007 r., s. 105. terstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa 2007. (The Development 13 Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Strategia Ro- of Clusters in Eastern Poland, Ministry of Regional Development, zwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku, Białystok, styczeń Warsaw 2007, p. 105). 2006 r., s. 54–55. 13 Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Strategia Ro- zwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku, Białystok, January 2006. (Office of the Marshal Podlaskie Region, Strategy of the Devel- 10 opment of the Podlaskie Region until 2020), p. 54–55. Klaster Instytucji Business Environment Otoczenia Biznesu Institutions Cluster

Branża: Konsulting, doradztwo, Sector: Consulting, trainings, szkolenia, reklama, poligrafia advertisement, graphic arts

Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jest wspólną ini- The Business Environment Institutions Cluster is an cjatywą kilkunastu przedsiębiorstw, które uznały, że association of over ten enterprises, which have arri- zacieśnienie i większe sformalizowanie współpracy ved at the conclusion that tighter and more formal w formie klastra przyczyni się do zdynamizowania cooperation in the form of a cluster will contribute ich rozwoju. BiznesKlaster tworzą wyspecjalizowane to a more dynamic development. Cluster is created firmy, świadczące usługi doradcze, konsultingowe, by specialized companies, rendering various servi- marketingowe, prawne, finansowe oraz regionalne ces including: consulting, marketing, legal services. jednostki naukowe. The cluster is also created by regional scientific units.

Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu / Business Environment Institutions Cluster

2009 2010 2011

Podpisanie Otrzymanie Klaster zrzesza porozumienia dofinansowania 25 członków / o współpracy / w ramach Programu Cluster has Signing Operacyjnego 25 members a Cooperation Rozwój Polski Agreement Wschodniej / Obtaining co-financing within the Operation Program Development of Eastern

11 Łańcuch wartości i kompetencje klastra / Value chain and cluster competencies

jednostki naukowo-badawcze – uniwersytet, wyższa szkoła finansów i zarządzania / research institutes – Universities, usługi szkoleniowe – szkolenia zawodowe, school of finance and z zakresu nauk ekonomicznych, management zarządzania, sprzedaży, marketingu, PR, rachunkowości, księgowości, prac biurowych i sekretarskich, turystyki i rekreacji, nauk technicznych i informatycznych, nauki języka współpraca międzynarodowa / obcego / international Cooperation training services – vocational training including management, sales, marketing, PR, accounting, office work, tourism and computer sciences, usługi konsultingowe technical skills, foreign – doradztwo personalne, współpraca z administracją languages organizacyjne, finansowe, publiczną / biznesowe, gospodarcze, prawne / cooperation with public consulting services – personal, administration organizational, finance, business, economic, legal consulting

usługi informatyczne usługi marketingowe – reklama, – projektowanie stron, wdrażanie planowanie mediów, wynajem oprogramowania, multimedia / powierzchni reklamowych / IT services – website design, marketing services – managing software, multimedia advertisement, media planning, renting advertisement surfaces

usługi poligraficzne – druk opakowań, materiałów reklamowych, kalendarzy, wielkoformatowy / graphic arts – printing including: packaging, promotional materials advertisements, large scale calendars

12 Kompetencje klastra: Koordynator Coordinator reprezentacja firm Koordynatorem Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu The Coordinator of the Business Environment Insti- świadczących usługi jest Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingo- tutions Cluster is the Polish Consulting Association doradcze, konsultingowe, we w Białymstoku, którego misją jest wspieranie roz- in Białystok, the mission of which is to support the marketingowe, prawne, woju firm poprzez pogłębianie wiedzy we wszyst- development of companies by expanding kno- finansowe oraz regionalne kich obszarach związanych z zarządzaniem. wledge in all fields related to management. jednostki naukowe, wsparcie przedsiębiorstw w pozyskiwaniu Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / finansowania, zarządzaniu, Contact details of the coordinating entity: opracowywaniu strategii koordynator klastra: / cluster coordinator: Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe rozwoju, komunikowaniu okres pełnienia funkcji: / period of service: od 2009 r. / since 2009 się z jednostkami naukowymi, dostarczenie formalna podstawa pełnienia funkcji: / Stowarzyszenie / Society formal basis for fulfiling the function: platformy kooperacji adres korespondencyjny: / address for delivery: ul. Rynek Kościuszki 2, 15-091 Białystok pomiędzy podmiotami osoba do kontaktów: / contact person: Tomasz Kozłowski gospodarczymi, instytucjami otoczenia tel. / fax.: +48 602 377 086 biznesu i uczelniami [email protected]; [email protected] / e-mail / strona www: www.biznesklaster.pl wyższymi, budowanie innowacyjnej sieci współpracujących ze sobą Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity firm, instytucji i uczelni.

W ramach prowadzonej działalności klaster oferu- The cluster offers its clients a comprehensive imple- Cluster competences: je swoim klientom kompleksową realizację usług mentation of consulting services including: help in representing companies konsultingowych, m.in. pomoc w pozyskaniu źró- obtaining sources of financing, designing company rendering services deł finansowania, opracowanie strategii firmy, czy strategies, or support in managing the company. A including: consulting, wsparcie w zarządzaniu. Istotą działalności klastra relevant activity of the cluster is its capability to con- marketing, legal and jest ułatwianie przedsiębiorcom wspólnego dzia- nect business people and improving cooperation financial services. It also łania i przyczynienie się do poprawy komunikacji between the business environment and research brings together regional z jednostkami naukowymi poprzez stworzenie płasz- institutes by creating a platform for cooperation. As scientific units as well czyzny współpracy. W konsekwencji, wymiernym a consequence, a relevant effect of Business Envi- as institutions offering efektem funkcjonowania Klastra Instytucji Otoczenia ronment Institutions Cluster’s activity is the increase support in obtaining Biznesu jest wzrost jakości świadczonych usług bi- of the quality of services and the increase of compe- funding, companies znesowych oraz wzrost konkurencyjności i innowa- titiveness and innovativeness of enterprises, which providing help in cyjności przedsiębiorstw, co z kolei stanowi warunek constitutes a necessary condition to create a mo- management, preparing konieczny do zbudowania nowoczesnej gospodarki dern knowledge based economy. development strategies, opartej na wiedzy. Business Environment Institutions Cluster conducts communicating with Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu prowadzi dzia- marketing and promotional activities. Examples of scientific institutes, łania marketingowe i promocyjne. Przykłady takich such activities include: providing cooperation działań to m.in.: Cluster Publication entitled “BiznesKlaster” – platform between Cykliczna publikacja Klastra pt. „BiznesKlaster” – publication involving articles taking up different bu- business entities, business pismo zawierające artykuły podejmujące różnorodne siness problems, interviews with important persons support institutions problemy biznesu, wywiady z ważnymi osobistościa- from the economic and public life. and institutes of higher mi życia gospodarczego i publicznego. Business cluster internet portal: Portal BiznesKla- learning, building a Portal BiznesKlaster.pl – zawierający informacje ster.pl – featuring information on the effectiveness network of cooperating nt. skuteczności dotychczasowych działań klastra, of the clusters’ activity presenting particular mem- companies, institutions prezentuje poszczególnych członków klastra oraz bers of the cluster and constituting the forum of ex- and universities. stanowiący forum wymiany doświadczeń. change of experiences. Misje zagraniczne – celem misji jest nawiązywanie Activity abroad – the aim of the activity is to launch współpracy z partnerami zagranicznymi, poszerza- cooperation with foreign partners, expanding kno- nie wiedzy nt. sposobów zarządzania, europejskich wledge on management, European standards of 13 standardów doradztwa biznesowego, wymiana do- business consulting, exchange of good practices in brych praktyk w życiu gospodarczym, poznawanie economic life, facilitating cooperation of the science nowych rozwiązań w zakresie współpracy sektora sector and business. nauki i biznesu. Promotional campaigns – aiming at promoting Kampanie promocyjne – mające na celu promo- Business Cluster (BiznesKlaster) as an important and wanie BiznesKlastra jako ważnego i rzetelnego part- relevant business partner for entrepreneurs, public nera dla przedsiębiorców, administracji publicznej administration and science sector. i sektora nauki. Organizing seminars, workshops – workshop Organizacja seminariów, warsztatów – spotkania meetings, seminars, workshops, portal, publication robocze, seminaria, warsztaty, portal, publikacja – to – these are the key forms of inter-cluster activity. kluczowe formy wewnątrzklastrowej aktywności. The Business Environment Institutions Cluster co- Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu ściśle współpra- operates closely with the University in Białystok and cuje z Uniwersytetem w Białymstoku oraz Wyższą the Higher School of Finances and Management in Szkołą Finansów i Zarządzania w Białymstoku, tworząc Białystok (Wyższą Szkołą Finansów i Zarządzania w forum dyskusji, umożliwiające efektywną komunikację Białymstoku). It creates a discussion forum enabling między uczelniami a przedsiębiorcami. Pierwszym ob- an effective communication between institutions of szarem współpracy jest rozwój zasobów ludzkich – higher learning and entrepreneurs. The first area in przedsiębiorstwa klastrowe zyskują dostęp do specja- which we can discuss cooperation is the develop- listów i naukowców w określonych dziedzinach (np. ment of human resources – The companies within prawa), naukowcy mogą natomiast realizować kon- the cluster obtain access to specialists and scientists kretne zlecenia przedsiębiorców. Drugi obszar współ- in given fields (e.g. law), scientists can immediately pracy to doskonalenie oferty rynkowej zarówno implement commissions form companies. The sec- po stronie przedsiębiorców, jak i uczelni. Praktyczne ond area of cooperation is the improvement of wykorzystanie osiągnięć naukowców, nowatorskich market offer both on the side of the entrepreneurs rozwiązań i innowacyjnych technologii przekłada się as well as the institutes of higher learning. A practi- na jakość produktu. cal use of the scientific achievements of scientists, Podczas wizyty studyjnej członków klastra we Francji innovative solutions and new technologies translate we wrześniu 2010 r. zostały podpisane trzy listy inten- into the quality of products. cyjne deklarujące wzajemną wolę współpracę z: During the study visit of the members of the clus- – Europlace&Finance Innovation – jeden z najwięk- ter in France in September 2010 3 letters of intent szych klastrów w Europie skupiający firmy i organi- have been signed declaring mutual will to cooper- zacje z sektora finansowo-bankowego, konsultin- ate with: gowego, ubezpieczeniowego, prawnego, telein- – Europlace&Finance Innovation – one of the big- formatycznego, kosmetycznego, matoryzacyjnego, gest clusters in Europe bringing together com- a także jednostki naukowo-badawcze, panies and organizations from sectors including: – Ecti – Professionnels Seniors Bénévoles – klaster financial, banking, consulting, insurance, legal, IT, specjalizujący się w doradztwie w zakresie konsul- cosmetics and automobile sectors. It also includes tingu, finansów, administracji, research institutes,

14 Forum Biznesu zorganizowane przez Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. / Business Forum organized by the Business Environment Institutions Cluster.

Ogólnopolska Konferencja Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu w Zamku Królewskim w Warszawie, 25.11.2010 r. / National Conference of the Cluster of Business Environment Institutions in the Royal Castle in Warsaw: 25.11. 2010.

– Comité d’Expansion Economique du Val d’Oise – Ecti – Professionnels Seniors Bénévoles – cluster – organizacja, która realizuje politykę państwa w specializing in consulting, finances and adminis- zakresie niwelowania różnic w poziomie rozwoju tration, gospodarczego pomiędzy regionami. – Comité d’Expansion Economique du Val d’Oise – W roku 2010 klaster był inicjatorem dwóch konfe- organisation which implements the state policy rencji: Forum Biznesu oraz ogólnopolskiej konferen- in the scope of eliminating differences in econo- cji „Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jako innowa- mic developement between regions. cyjny model kompleksowego doradztwa bizneso- In 2010 the cluster initiated 2 conferences: Business wego. Nowoczesne instrumenty wsparcia rozwoju Forum and the National conference “Business Environ- przedsiębiorczości z wykorzystaniem funduszy Unii ment Institutions Cluster as an innovative model of Europejskiej”. comprehensive business consulting. Modern instru- ment of supporting business development with EU funds.” 15 Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku oferuje zróżnicowaną strukturę kształcenia z dużą ilością kierunków i specjalizacji, które dostosowane są do preferencji i potrzeb rynku pracy. / High School of Finance and Management in Białystok offers wide range of educational opportunities – a selection of faculties Uniwersytet w Białymstoku to jedna and specializations z największych i najprężniejszych jednostek accustomed to the labor akademickich w północno-wschodniej Polsce, market needs. czego dowodem jest budowa nowoczesnego campusu. / University of Bialystok is one of the largest and most thriving academic units in the north-eastern Poland, as evidenced by the Członkowie klastra / Cluster members construction of a modern campus.

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Activity 1 2 3 usługi konsultingowe i szkoleniowe / consulting and training Polskie Stowarzyszenie ul. Rynek Kościuszki 2, usługi konsultingowe (pozyskiwaniu środ- consulting services (obtaining funding from Doradcze i Konsultingowe 15-091 Białystok, ków z unijnych funduszy strukturalnych, EU structural funds, implementing quality www.polskiestowarzyszenie.pl wdrażanie systemów jakości ISO i HACCP, systems: ISO and HACCP, consulting in: law, doradztwo prawnicze, finansowe, marketin- finance, marketing, trade) gowe, handlowe) EuroFirma Media Sp. z o.o. ul. Rynek Kościuszki 2, usługi konsultingowe i szkoleniowe (kon- consulting services and training (EU rela- 15-091 Białystok, sulting w zakresie UE, szkolenia zawodowe, ted consulting, staff training, consulting in www.eurofirma.pl doradztwo z zakresu prawa i systemów za- law and management systems, running an rządzania, prowadzenie portalu i magazynu internet portal and magazine for the enter- dla przedsiębiorców) prises) ECDS Polska Sp. z o.o. ul. Św. Rocha 5 lok. 208, usługi konsultingowe i szkoleniowe (do- consulting services and trainings (staff 15-879 Białystok, skonalenie kadr, pomoc w procesie ubiega- training, help in obtaining EU funding for www.ecds.pl nia się o dotacje unijne na projekty inwesty- investment and training projects) cyjne i szkoleniowe) “Tomas Consulting” ul. 1000-lecia Państwa usługi konsultingowe (doradztwo bizneso- consulting services (business consulting, T. Perkowski Sp.j. Polskiego 39A, we, pozyskiwanie finansowania, zarządzanie obtaining funds, project management, tech- 15-111 Białystok, projektami, audyt technologiczny i energe- nological and energy audit) www.tomasconsulting.com tyczny) Capitales ul. Trawiasta 2, usługi konsultingowe (doradztwo finan- consulting services (financial consulting) 04-618 Warszawa, sowe) www.capitales.pl Centrum Promocji Podlasia ul. 1000-lecia Państwa usługi konsultingowe i szkoleniowe (do- consulting and training services (busi- Polskiego 39A, radztwo biznesowe, wspieranie rozwoju ness consulting, support for development 15-111 Białystok, przedsiębiorczości, promocja regionu) businesses, promotion of region) www.cpp.bialystok.pl

16 1 2 3 Centrum Nowych ul. Grunwaldzka 1, usługi szkoleniowe (szkolenia z zakresu training services (training in economic scien- Technologii 19-300 Ełk, nauk ekonomicznych, zarządzania, sprzedaży, ces, management, sales, marekting, public re- cnt.wsfiz.edu.pl marketingu, public relations, rachunkowości, lations, accounting, office works, turism, recre- księgowości, prac biurowych i sekretarskich, ation, technical, informatic sciences, foreign turystyki i rekreacji, nauk technicznych i infor- languages) matycznych, nauki języka obcego) Consultor Sp. z o.o. ul. Droga Męczenników usługi konsultingowe (doradztwo perso- consultling services (personal consulting, Majdanka 74, nalne, szkolenia, pośrednictwo pracy, rekru- training, employment services, recruitment) 20-325 Lublin, tacja personelu) www.consultor.pl Towarzystwo AMICUS ul. Brukowa 28, lok. 8, usługi konsultingowe i szkoleniowe (kon- consulting services and training (EU 15-889 Białystok, sulting w zakresie UE, szkolenia zawodowe, related consulting, vocational training, im- www.towarzystwoamicus.pl podnoszenie kwalifikacji, doradztwo perso- proving professional skills, personal consul- nalne, pomoc w samozatrudnieniu, wspiera- ting, help in self-employment, support of nie przedsiębiorczości, prowadzenie placów- enterpreneurship running a facility for the ki dla bezrobotnych) unemployed) AZ Konsulting ul. Krasnoludków 57, usługi konsultingowe (kompleksowe do- consulting services (comprehensive con- 15-516 Białystok, radztwo finansowe, biznesplany, analizy fi- sulting in finance, business planning, finan- www.azkonsulting.com nansowe) cial analysis) Regionalne ul. Rynek Kościuszki 2, usługi konsultingowe (doradztwo gospo- consulting services (economic, finance tax, Centrum Wspierania 15-091 Białystok darcze, finansowe, podatkowe i księgowe) account consultancy) Przedsiębiorczości Piast Podlaskie Centrum Edukacji ul. Jurowiecka 56, usługi konsultingowe i szkoleniowe (szko- consulting services and trainings (ob- i Analiz ORDO Sp. z o.o. 15-101 Białystok, lenia i doradztwo z zakresu pozyskiwania taining support from the EU structural funds, www.ordo.info.pl środków z funduszy strukturalnych UE, szko- training and courses in economy, law and lenia i kursy z zakresu edukacji ekonomicznej, management) prawnej i zarządzania) usługi marketingowe / marketing services Butik Kreatywny 7 sztuk.pl ul. Złotych Piasków 2/54, usługi marketingowe (tworzenie stron marketing services (creating web sites, 02-759 Warszawa, www, multimedia i video, planowanie me- multimedia and video, media planning, www.7sztuk.pl diów, eventy) events) Epicenter Sp. z o.o. ul. Sienkiewicza 10 lok. 7, usługi reklamowe (nośniki informacyjno- advertisement services (information and 18-400 Łomża, -reklamowe, infokioski, gabloty, systemy eks- advertising mediums) www.epicenter.pl pozycyjne, digitalsignage, prezentacje multi- medialne, systemy kolejkowe qsystems) KADR ul. Gołębia 14, usługi reklamowe (reklama wielkoformato- advertising services (big scale outdoor ad- 15-336 Białystok wa i zewnętrzna, wynajem powierzchni rekla- vertising, renting advertising space, instal- mowej, montaż dekoracji reklamowych) ling advertising decorations) usługi informatyczne / IT services BV Kontakty ul. Warszawska 76/67, usługi multimedialne (tworzenie stron multimedia services (creating web sites, Międzynarodowe 15-201 Białystok, www, cms, portali internetowych, systemów cms, internet portals) advertisement , dedi- www.bv.bia.pl dedykowanych) usługi reklamowe (projekto- cated systems) advertisement (design and wanie i wykonawstwo reklam, poligrafia) manufacturing ads, graphic design) Info Graph J. Kuźmicki ul. Legionowa 9/1 lok. 127, usługi informatyczne (projektowanie i mon- IT services (design and assembly of advan- W. Kęcki Sp.j. 15-281 Białystok, taż zaawansowanych zestawów do obróbki ced graphic design system, servicing, dedi- www.ignet.pl grafiki, serwisowaniem, oprogramowaniem cated software, web design, hosting) dedykowanym, projektowaniem stron, host- ingiem) i Media ul. Białostocka 50, produkcja i sprzedaż (infokioski, digitalsig- production and sales (info-kiosks, digital- 16-010 Wasilków, nage) signage) www.infokioski.pl STREB POLSKA. Sp. z o.o. ul. Ciołkowskiego 169, usługi developerskie oraz informatyczne construction development and IT servi- 15-516 Białystok (wynajem powierzchni biurowych, wielko- ces (rent of office space, large scale informa- formatowych paneli informacyjnych, dedy- tion pannels, dedicated solutions in Signage) kowane rozwiązania w zakresie Signage) Wschodni Klaster ul. Rejtana 1/8, instytucja otoczenia biznesu (wspieranie business support institution (support for Informatyczny 35-326 Rzeszów, rozwoju przedsiębiorstw z branży IT, projek- businesses from it sector, innovation projects www.klasterit.pl tów innowacyjnych – BZB, SAS, e-usługi) – BZB, SAAS, e-services)

17 1 2 3 usługi poligraficzne / graphic arts services GlobartPrint Sp.j. ul. Ciołkowskiego 88F, usługi poligraficzne (bannery frontlit, backlit, graphic arts services (frontlit, backlit, bla- 15-545 Białystok, blockout, siatki-mesh, grafika okienna, samo- ckout advertising banners, screen-mesh, www.globartprint.pl chodowa, podłogowa, citylight, nadruki na graphics on windows, cars floors, citylight, płótnie) canvas print) PRO100 DRUKARNIA ul. Ciołkowskiego 169, usługi poligraficzne (opakowania, materiały graphic arts services (packaging, adverti- 15-516 Białystok, reklamowe, kalendarze) sing materials, calendars) www.pro100.com.pl usługi prawnicze / legal services Kancelaria Radców ul. Legionowa 30 lok. 211, usługi prawne (usługi w zakresie prawa han- legal services (commercial, economic, fi- Prawnych Rurewicz 15-281 Białystok, dlowego i gospodarczego, finansowego, ban- nance, banking, construction, administrati- i Partnerzy www.kancelariarp.eu kowego, budowlanego, administracyjnego, ve, public procurement, tax, civil and labor zamówień publicznych, podatkowego, cy- law) wilnego, pracy) handel / trade Bimedica Poland Sp. z o.o. ul. Waszyngtona 32 lok. 15, handel (sprzedaż łóżek do masażu, szkole- trade (sale of beds for massage, trainings in 15-305 Białystok, nia w zakresie biznesowych technik relaksa- relaxation techniques) www.bimedica.eu cyjnych) jednostki naukowo-badawcze/ research institutes Uniwersytet w Białymstoku ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, jednostka naukowo-badawcza research institute 15-097 Białystok, www.uwb.edu.pl Wyższa Szkoła Finansów ul. Ciepła 40, jednostka naukowo-badawcza research institute i Zarządzania w Białymstoku 15-472 Białystok, www.wsfiz.edu.pl

18 Podlaski Klaster Podlachia Lingerie Bielizny Cluster

Branża: bieliźniarska Sector: lingerie

Podlaski Klaster Bielizny powstał w marcu 2008 r. The Podlachia Lingerie Cluster was created in March z inicjatywy samych przedsiębiorców. Klaster funk- 2008 at the entrepreneurs initiative. The Cluster is cjonuje aktywnie w formie stowarzyszenia, zrzesza- functioning actively in the form of an association jącego czołowych producentów bielizny w Polsce bringing together main underwear producers in i firmy związane z branżą bieliźniarską. Misją klastra Poland and companies related to the lingerie sec- jest łączenie firm z tej samej branży ponad wszelkimi tor. The mission of the cluster is to bring together podziałami w celu zwiększenia innowacyjności bran- companies from the same branch and jointly pro- ży oraz wspólnego promowania bielizny na rynkach mote their lingerie on the international markets międzynarodowych jako silnej grupy producentów as a strong group of producers form Podlasie. The z Podlasia. Ideą przewodnią klastra jest partnerstwo, cluster’s guiding principle is partnership, irrespective niezależnie od ilości zatrudnionych pracowników, of the number of employees or profits generated by czy generowanych zysków przez członków klastra. the members of the cluster.

Podlaski Klaster Bielizny / Podlachia Lingerie Cluster

2008 2009 2010 2010 2011

Podpisanie porozumienia Stworzenie Produkcja pierwszej o współpracy Strategii rozwoju Klastra wspólnej i innowacyjnej Klaster liczy 8 członków i strategii marketingowej / kolekcji Podlaskiego Klastra założycieli / Creating Cluster Development Bielizny – „Silver Collection” / Signing a Cooperation Strategy and Marketing Strategy Production of the first joint, Agreement The cluster innovative collection includes 8 founders of Podlachia Lingerie Cluster – “Silver Collection”

Rozwój kooperacji firm Wspólne pokazy bielizny podczas z branży bieliźniarskiej Finału Wojewódzkiego oraz Półfinałów z regionów Polski Wschodniej / Ogólnopolskich Wyborów Development of cooperation Miss Polonia 2010 / lingerie companies from Presenting underwear collection at fashion eastern Polish regions show during Voivodeship final and National semifinal of Miss Polonia competition 2010

19 Kompetencje klastra: reprezentacja Łańcuch wartości i kompetencje klastra / producentów Value chain and cluster competencies i dystrybutorów bielizny z Podlasia, wsparcie czynniki wytwórcze i ich kształtowanie: Współpraca z wyższą uczelnią, zespołem szkół techniczno-ogólnokształcących / rozwoju przedsiębiorstw, factors of production and how they are shaped: Cooperation with Institutes zwiększanie of higher education, comprehensive and technical secondary school complex innowacyjność w branży, wykorzystanie najnowocześniejszych dostawcy technologii i najlepszej producenci bielizny (8 firm) / dystrybucja (2 firmy) / surowców / klasy surowców, lingerie producers distribution (2 companies) resource suppliers (8 companies) współdziałanie na rynkach międzynarodowych, tworzenie wyspecjalizowanych studiów projektowych, Koordynator Coordinator tworzenie wspólnych innowacyjnych kolekcji Koordynatorem Podlaskiego Klastra Bielizny od 2010 r. Since 2010 Coordinator of Podlachia Lingere Cluster bielizny, wsparcie promocji jest p. Marta Zawistowska. is Marta Zawistowska. regionu, współpraca z instytucjami kształcącymi wykwalifikowane kadry Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / dla branży. Contact details of the coordinating entity: koordynator klastra: / cluster coordinator: Marta Zawistowska Cluster competences: okres pełnienia funkcji: / period of service: od 2008 r. / since 2008 representation of formalna podstawa pełnienia funkcji: / Stowarzyszenie / Society producers and distributors formal basis for fulfiling the function: of lingerie from Podlasie, adres korespondencyjny: / address for delivery: ul. Legionowa 30 lok. 108, 15-281 Białystok supporting enterprises, osoba do kontaktów: / contact person: Marta Zawistowska increasing innovativeness tel. / fax.: +48 85 742 02 47, + 48 792 600 727 in the sector, using e-mail / strona www: [email protected] / www.spkb.pl latest technology and best quality resources, cooperation on international markets, Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity creating specialized design studios, jointly Działalność klastra koncentruje się głównie w trzech Activity of the cluster is concentrated on three areas: creating innovative obszarach: – flow of information, knowledge and unique solu- lingerie collections, – przepływ informacji i wiedzy, unikatowe rozwią- tions, supporting promotion of zania, – limiting the costs by making joint commissions, the region, cooperating – ograniczenie kosztów poprzez wspólne zamó- – joint business travels to trade fairs and conferen- with institutions educating wienia, ces. qualified staff in the sector. – wspólne wyjazdy targowe, udział w konferen- cjach. A fundamental attribute of the cluster and associa- Do podstawowych atrybutów klastra i firm stowa- ted companies is their big productive potential. The rzyszonych należy zaliczyć ich znaczny potencjał joint number of produced articles of underwear by produkcyjny. Łączna ilość produkowanych sztuk companies belonging to the cluster amounts to bielizny przez firmy należące do klastra to ok. 3 mi- around 3 million per year, while the export-oriented liony rocznie, zaś sprzedaż na eksport wynosi ok. sales amounts to 40% of the entire production. Their 40% całkowitej produkcji. Oferta produktowa jest offer is available in all relevant wholesalers in the co- obecna we wszystkich znaczących hurtowniach w untry. Latest technologies and world class resources 20 kraju. Przy produkcji wykorzystywane są najnowo- are used in production. Members of the cluster em- cześniejsze technologie i światowej klasy surowce. ploy their own designers and have specialized de- Członkowie klastra zatrudniają własnych projektan- sign studios. In total the Podlachia Lingerie Cluster tów i posiadają wyspecjalizowane studia projekto- employs permanently 600 people. we. Łącznie Podlaski Klaster Bielizny to blisko 600 The first joint innovative collection of the Podlachia osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Lingerie Cluster has been available since 2011. Od 2011 r. na rynku dostępna jest pierwsza wspólna innowacyjna kolekcja Podlaskiego Klastra Bielizny.

Silver Collection jest to linia bielizny damskiej, w Silver Collection is a line of lingerie. Paying atten- której w trosce o zdrowie i komfort Konsumentek tion to health and comfort of female consumers the zastosowano innowacyjną technologię TreviraBio- TreviraBioactive® technology has been applied. The active®. Wykorzystanie jonów srebra osadzonych we use of silver ions in the polymer fibers enabled to włóknach polimerowych pozwoliło uzyskać efekt achieve the effect of anti-bacterial protection, which antybakteryjnej ochrony, która w aktywny sposób in an active way protects the organism from mul- zabezpiecza organizm przed namnażaniem bakterii, tiplying bacteria, ousts foul smell and guarantees a jednocześnie zabijając nieprzyjemne zapachy i po- feeling of comfort. The material used in production zostawiając uczucie świeżości. Materiał wykorzysty- is safe and does not cause allergies. wany przy produkcji bielizny jest przy tym całkowi- cie bezpieczny i nie wywołuje alergii.

Przykładowe modele Silver Collection / Examples of Silver Collections Models

21 Członkowie klastra / Cluster members

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Activity producenci bielizny damskiej / producers of lingerie

Ava Sp. z o.o. ul. Harcerska 7, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-347 Białystok, www.avalingerie.pl

Axami s.c. Anna Gołębiowska, Edyta ul. Siedleckiego 13, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) Skutnicka 15-125 Białystok, www.axami.pl

Firma Usługowo-Handlowa Teresa ul. Wasilkowska 1, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) Słonicz 15-117 Białystok, www.gracya.pl

Gaia Sp. z o.o. ul. Waryńskiego 26, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-461 Białystok, www.gaia.com.pl

Gorteks Sp. z o.o. Sp. k. ul. Kolejowa 12C, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-701 Białystok, www.gorteks.com.pl

Kinga Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k. Al. 1000-lecia P.P. 6 C, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-111 Białystok, www.kinga.com.pl

Kostar Ewa Barszczewska ul. Gen. Fr. Kleeberga 8, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-691 Białystok, www.kostar.com.pl

Mat Sp. z o.o. Sp. k. ul. Bystrzycka 24, produkcja (bielizna damska) production (lingerie) 15-161 Białystok, www.matlingerie.eu handel / trade

Kontri Sp. o.o. ul. Warszawska 59, handel (sklep internetowy z bielizną trade (internet shop with lingerie) 15-062 Białystok, damską) www.kontri.pl

Mada J. Tomalik, M. Obuchowicz Sp. j. ul. Lubelska 43A, handel (handel hurtowy bielizną trade (wholesale trade with lingerie) 10-410 Olsztyn, damską) www.mada.pl

22 Klaster Obróbki Metali Metal Cluster Kompetencje klastra: reprezentacja firm działających w branży obróbki metali zarówno w sferze usług, handlu jak i produkcji z obszaru północno- wschodniej Polski, wsparcie zacieśniania współpracy między przedsiębiorstwami, instytucjami Branża: Obróbka metali Sector: Metal-working edukacyjnymi i naukowymi, władzami Zalążkiem i inspiracją do utworzenia klastra była What gave rise to the cluster was the implementa- lokalnymi i regionalnymi, realizacja przez Centrum Promocji Podlasia pro- tion of a project “Podlaski Metal Cluster – a chance promocja wzrostu jektu „Podlaski Klaster Obróbki Metali szansą na in- for innovative development of the region”, financed kwalifikacji pracowników nowacyjny rozwój regionu”, współfinansowanego from the means of the European Social Fund within przedsiębiorstw i jakości ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego the measure 2.6 of the Integrated Regional Deve- kształcenia przyszłych w ramach działania 2.6 Zintegrowanego Programu lopment Program, which was executed between kadr w branży metalowej, Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, który realizo- 2007–2008 by the Podlaskie Promotion Center. promocja najnowszych wany był w latach 2007–2008. technologii w obróbce metali, wdrażanie projektów powstałych na bazie analizy potrzeb sektora, projektowanie, wytwarzanie i serwis wyrobów metalowych, Klaster Obróbki Metali / Metal-working Cluster promocja wdrażania innowacji i współpracy 2009 2010 2011 w branży na szczeblu regionalnym, ponadregionalnym i przygranicznym.

Podpisanie Powstanie strategii Klaster zrzesza porozumienia rozwoju klastra / 42 aktywnych o współpracy / Creating członków / Signing a a development The cluster includes cooperation strategy 42 active members agreement for the cluster

23 Łańcuch wartości i kompetencje klastra / Value chain and cluster competencies

usługi projektowanie / specjalistyczne / design specialist services współpraca współpraca z władzami z inicjatywami samorządowymi klastrowymi szczebla z obszaru regionalnego pogranicza / i lokalnego / cooperation sprzedaż cooperation with cluster wyrobów with local wykonawstwo: produkcja wyrobów initiatives from metalowych / authorities metalowych dla branży eastern Poland sales of at regional rolno-spożywczej, budowlanej, borderland and local obróbka meblarskiej itd. / metal level metali executing: production of metal products toczenie products for the agricultural, furniture skrawanie, and construction sector ect. frezowanie / metal- obsługa inwestycji, working, usługi budowlane, współpraca turning, urządzenia, wykonawstwo z jednostkami współpraca milling, maszyny / systemy / narzędzia / obiektów naukowo- z instytucjami machining devices systems tools przemysłowych, badawczymi otoczenia machines handlowych, – Politechnika biznesu, biurowych Białostocka, Wyższa parkami o konstrukcji Szkoła Finansów technologicznymi, stalowej / i Zarządzania / klastrami managing cooperation w regionie / investments and with research cooperation with construction institutions business support services, – Bialystok institutions, construction of Polytechnics, technological serwis i modernizacja / industrial, trade, School of Finances parks, clusters in servicing and modernization steel construction and Management the region facilities

Koordynator Coordinator

Centrum Promocji Podlasia pełni funkcję brokera Podlaskie Promotion Center fulfills the function of sieciowego, inicjującego i ułatwiającego kontakty a network broker initiating and facilitating contacts między członkami klastra. Celem działania Centrum between the members of the cluster. The aim of the jest zacieśnienie współpracy między przedsiębior- Center is to tighten the cooperation between en- stwami, instytucjami edukacyjnymi i naukowymi, terprises, educational and science institutions, local lokalnymi i regionalnymi władzami oraz zwiększe- and regional authorities and increasing the access nie dostępu do innowacyjnych technologii i wzrost to innovative technologies and the increase of qua- kwalifikacji kadr przedsiębiorstw. Centrum Promocji lifications of staff in businesses. The Center as a co- Podlasia jako koordynator klastra odpowiedzialny ordinator of the cluster is responsible for obtaining jest m.in. za pozyskiwanie zewnętrznych źródeł fi- outside sources of financing and taking action for nansowania i podejmowanie działań dla realizacji implementing mutual goals. wspólnych celów.

24 Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / Cluster competences: Contact details of the coordinating entity: representation of koordynator klastra: / cluster coordinator: Centrum Promocji Podlasia companies operating in okres pełnienia funkcji: / period of service: 4 lata / 4 years the metal-working sector formalna podstawa pełnienia funkcji: / both in services, trade and broker sieciowy klastra / broker cluster network formal basis for fulfiling the function: production from the north adres korespondencyjny: / address for delivery: Al. 1000-lecia Państwa Polskiego 39 A, 15-111 Białystok eastern Poland, tightening osoba do kontaktów: / contact person: Sebastian Rynkiewicz – Prezes Zarządu, Janusz Poulakowski cooperation between tel. / fax.: +48 85 651 41 46 / fax +48 85 651 41 48 enterprises, educational e-mail / strona www: [email protected] / www.metalklaster.pl and scientific institutions, local and regional authorities, promoting the improvement of skills Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity of employees as well as quality of educating Klaster Obróbki Metali skupia blisko 70 firm z ob- Metal Cluster brings together around 70 companies future staff in the metal szaru północno-wschodniej Polski, głównie z wo- from the north eastern Poland, mainly from the Pod- sector, promotion of latest jewództwa podlaskiego, warmińsko-mazurskiego laskie, Warmińsko-Mazurskie and Lubelskie region, technologies in metal- oraz lubelskiego, działających w branży obróbki operating in the metal-working branch, both in ser- working, implementing metali, zarówno w sferze usług, handlu, jak i produk- vices, trade and production. That sector employs aro- projects created on the cji. W branży tej zatrudnienie znajduje ponad 15000 und 15 000 inhabitants of the region. Members of the basis of the analysis mieszkańców regionu. Wśród członków klastra są cluster include a national (and world) leader of machi- of the sector’s needs, krajowi i światowi liderzy produkcji maszyn i urzą- ne production and agricultural machines producers design, manufacturing dzeń rolniczych o wysokim innowacyjnym poten- with a high potential to develop. and servicing metal cjale rozwojowym. Within the framework of the cluster’s activity the fol- products, promoting W ramach dotychczasowej działalności klastra zreali- lowing actions have been implemented: the implementation zowano następujące działania: – promoting the idea of clustering, identification of of innovation and – promowanie idei klasteringu, identyfikacji po- the needs of companies from the metal sector, cooperation in the sector trzeb firm z branży metalowej, nawiązanie współ- initiating cooperation of between businesses, vo- on regional, pracy między przedsiębiorstwami, szkołami za- cational training companies and technical univers- cross-regional and border wodowymi i uczelniami technicznymi, wymiana ities, exchange of experiences, knowledge transfer; region level. doświadczeń, transfer wiedzy; – professional training of vocational teachers, instru- – doskonalenie zawodowe nauczycieli zawodu ctors of upper secondary schools (post gymna- i instruktorów szkół ponadgimnazjalnych, opra- sium schools), developing a program of professio- cowanie programu doskonalenia zawodowego nal training in CNC machine tool, work experience z obsługi obrabiarek CNC, staże zawodowe na- of teacher in companies being part of the cluster; uczycieli w firmach członkowskich klastra; – vocational training for teacher in the metal and – doskonalenie nauczycieli zawodu z branży me- machine sector; chanicznej i metalowej; – studying cluster initiatives in the eastern Poland bor- – badanie inicjatyw klastrowych w obszarze przy- der area, exchange of experiences and technology; granicznym, wymianę doświadczeń i technologii; – technology seminars for the members of the – seminaria technologiczne dla członków inicjaty- initiative and study visits to modern production wy i wizyty studyjne w nowoczesnych zakładach facilities. produkcyjnych.

W wyniku wspólnych badań inicjatyw klastrowych branży metalowej w obszarze pogranicza polsko- litewskiego utworzono bazę podmiotów, ofert handlowych i współpracy kooperacyjnej www.e- cooperation.eu. W 2010 r. została zawarta umowa o stałej współpracy z Centrum Konsultacyjnym Przedsiębiorczości z Alytus na Litwie. / As a result of the joint studies carried out on the cluster initiative in the metal sectors in the Lithuania – Poland border area a base of entities has been created along with trade offers and cooperation agreements www.e-cooperation.eu. In 2010 an agreement has been signed regarding cooperation with the Alytus Enterprises Consulting Center from Lithuania. 25 Klaster ma formułę otwartą, mogą przystąpić do niego przedsiębiorstwa i organizacje działające w branży metalowej spoza wymienionych województw oraz podmioty zagraniczne. Organizacja zaprasza organizacje i przedsiębiorstwa do współpracy dla rozwoju branży, wymiany informacji i doświadczeń, transferu wiedzy oraz podejmowania wspólnych działań informacyjno-szkoleniowych odpowiadających potrzebom nowoczesnej gospodarki. Oferta obejmuje działania podwykonawcze, zamówienia niskoseryjne, zlecenia w obszarze obróbki wykańczającej metali i wytwarzanie prototypów. / Cluster has an open structure, enterprises and organizations from the metal sector from outside the regions mentioned as well as companies from abroad can join the cluster. The organization welcomes organizations and enterprises to cooperate for the development of the sector, exchange of information and experiences, knowledge transfer or taking up joint information-training activities responding to the needs of modern economy. The offer includes subcontracting services, small lot ordering metal-working and prototype manufacturing.

Potencjał innowacyjny klastra wzmacnia nowo- The innovative potential of the cluster has been czesna baza sprzętowa, m.in. najnowszej generacji strengthened by a modern equipment base like the wiertarka firmy PROMOTECH składająca się z 4 mo- latest generation of drills by PROMOTECH compri- deli, od kompaktowej maszyny 1-biegowej do dużej sing 4 models, ranging from a compact machine (1 wielofunkcyjnej 4-biegowej wiertarki z możliwością gear) to a big multifunctional 4 gear drill with the wykonywania otworów o średnicy do 111 mm, czy option to make holes 111mm in diameter, or hy- przyczepa hydrauliczna do przewozu zwierząt PRO- draulic trailer for animal transport PRONAR T046/2 NAR T046/2 nagrodzona Pucharem Ministra Rolni- that won the Cup of the Minister of Agriculture ctwa i Rozwoju Wsi. and Rural Area Development.

Oferta eksportowa klastra: Dostarczanie wysokiej jakości wyrobów dla przemysłu rolno-spożywczego, metalowego, budowlanego i jachtowego, rozszerzanie rynków zbytu o kraje europejskie i pozaeuropejskie poprzez promocję produktów i pozyskiwanie zamówień na zagranicznych imprezach wystawienniczych i misjach han- dlowych. / Cluster’s export offer: Exporting high quality goods for agricultural, metal, construction and yacht industry, expanding market presence to include other European and non-European countries through product promotion and obtaining orders in trade fairs and trade missions abroad.

Klaster Obróbki Metali ściśle współpracuje z Po- The Metal Cluster cooperates with the Białystok litechniką Białostocką w zakresie tworzenia pro- Polytechnics in the scope of creating projects, or- jektów, organizacji seminariów technologicznych, ganizing technological seminars, services and com- usług i zleceń świadczonych na rzecz członków missions for cluster members in metal-working and klastra z zakresu obróbki metali i badań, prezentacji research as well as presenting new technologies. nowoczesnych technologii. Wyższa Szkoła Finansów School of Finances and Management renders servi- i Zarządzania przygotowuje dla klastra opracowania ces for the cluster in the scope of management and z zakresu zarządzania i marketingu. marketing.

26 Nowa generacja wiertarek firmy Promotech / New generation of drills by the Promotech company

Innowacyjna konstrukcja siłowników – przyczepa firmy Pronar / Innovative construction of engines – trailer produced by Pronar company

Automatyczna łata profilująca do podłoży firmy Jazon / Automatic profiling strike for surfaces by Jazon company

27 Członkowie klastra / Cluster members

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Activity 1 2 3 producenci wyrobów metalowych/ producers of metal products AC Spółka Akcyjna ul. 27 Lipca, produkcja systemów zasilania pojazdów production of powering systems for vehic- 15-182 Białystok, alternatywnymi źródłami energii (sterow- les from alternative energy sources (micro- www.ac.com.pl niki mikroprocesorowe do gazu LPG/CNG – -processing gas controlling device) STAG) ALTRAD SPOMASZ S.A. ul. Nowosielska 6, produkcja urządzeń dla budownictwa, rol- production of devices for buildings, ag- 15-617 Białystok, nictwa, przemysłu spożywczego i gastro- riculture, food industry and gastronomy www.altradspomasz.pl nomii (produkcja betoniarek, kotłów warzel- (production of cement mixers, heat boilers, niczych, zbiorników, wykonawca największej tanks, producer of the biggest frying pan patelni i garnka w Europie) and pot in Europe) ARGO Sp. z o.o. ul. Hetmańska 38, produkcja i montaż urządzeń dla prze- production and assembly of devices for 15-349 Białystok, mysłu spożywczego (np. linia technolo- the food industry (e.g. processing line for www.argo.biz.pl giczna do produkcji sera dojrzewającego), the production of ageing cheese), over- usługi w zakresie remontu i moderniza- hauling, modernizing the processing line, cji linii technologicznych, sprzedaż różno- sales of different composites, grinding ma- rodnych elementów złącznych, materiałów terials and tools devoted to working acid szlifierskich i narzędzi przeznaczonych do resistant steel obróbki stali kwasoodpornych BIANAR ZAKŁAD PRODUKCJI ul. Gen. Wł. Andersa 38, produkcja narzędzi (formy wtryskowe), usłu- production of tools (injection moulds), me- NARZĘDZI Sp. z o.o. 15-113 Białystok gi obróbki metali tal working services www.bianar.republika.pl CYNKOMET Sp. z o.o. ul. Fabryczna 7, produkcja maszyn rolniczych (produkcja production of agricultural machinery 16-020 Czarna Białostocka, rozrzutników obornika, przyczep rolniczych (production of dung spreaders, agriculture www.cynkomet.pl i kontenerów), usługi – cynkowanie ognio- utility trailers and containers), services – hot we galvanizing ES-SYSTEM Wilkasy ul. Olsztyńska 2, produkcja systemów oświetleniowych lighting system production (lighting for Sp. z o.o. 11-500 Giżycko, (oświetlenia dla biur, obiektów architekto- offices, buildings, streets, industrial facilities) www.essystem.pl nicznych, ulic, przemysłowe) FOR-MET s.c Zakład ul. Botaniczna 9A, usługi w zakresie obróbki metali (szlifier- metal working services (grinding, turning Konstrukcyjno- 15-874 Białystok, skie, tokarskie, ślusarskie), produkcja ma- lathe and mill services as well as iron-wor- Technologiczny www.for-met.com szyn i urządzeń (na zamówienie klienta) king), machine production of devices and Oprzyrządowań machines (for the customer’s commission) GASSTECH Przedsiębiorstwo ul. Diamentowa 4, produkcja i regeneracja narzędzi do ob- production and renovation of tools for Produkcyjne Sp. z o.o. 16-400 Suwałki, róbki drewna i materiałów drewnopochod- woodworking and working wood derived www.gasstech.pl nych products HYDRAMET sp. z o. o. ul. Obwodowa 3, produkcja maszyn rolniczych (ładowacze agricultural machines production (front 11-500 Giżycko–Gajewo, czołowe, spychacze, koparki), usługi obrób- loaders, bulldozers, diggers), metal wor- www.hydramet.pl ki metali, hydrauliki siłowej king services, hydraulic actuators IRYD sp. z o.o. ul. Ekonomiczna 5, produkcja wyrobów metalowych (konte- production of metal products (containers, 19-500 Gołdap, nery, urządzenia transportowe, panele ogro- transporting devices, metal fence panels), www.iryd.pl dzeniowe) oraz produkcja mebli z metali furniture production from wooden ele- z elementami drewnianymi ments JARMEX Jarosław Kulesza ul. Słoneczna 3a, sprzedaż hurtowa wyrobów metalowych, wholesale of metal products, tools and elec- 19-300 Ełk, narzędzi i elektronarzędzi, produkcja siatki tric tools, production of fencing net www.jarmex.eu ogrodzeniowej JAZON Sp. z o.o. ul. Wysockiego 164A, produkcja maszyn i urządzeń (na zamó- production of machines and devices (for 15-167 Białystok, wienie klienta), usługi w zakresie obróbki the customer’s commission), services rela- www.jazon.com.pl galwanicznej i cieplnej, frezowania ted to electrolytic machining, heat treat- ment, milling JOBIMED Józef Bardłowski ul. Czarna 4/1, produkcja oraz usługi w branży metalowo- production and services in the metal- 15-395 Białystok, -elektrycznej (konstrukcje stalowe hal, kon- -electric sector (steel hall structure con- www.jobimet.pl strukcje wzornicze, szafki oraz drzwiczki osłono- struction, construction design, cabinets, and we do węzłów sanitarnych, ślusarka budowlana, doors for sanitary units, smithery, car wedges, kliny samochodowe, wynajem urządzeń wspo- rent of equipment used in construction), sa- magających prace budowlane), sprzedaż wy- les of Altrad-Mostostal products robów firmy Altrad-Mostostal 28 1 2 3 JR-Tech Jan Rydzewski ul. Grodzieńska 16, produkcja urządzeń technologicznych, production of technological equipment, 16-010 Wasilków, narzędzi i przyrządów, usługi (precyzyj- tools and devices (precise machining and www.jrtech.com.pl na obróbka mechaniczna oraz malowanie powder coating), sales (tools, heating and proszkowe), sprzedaż (narzędzia, urządze- sanitary devices) nia grzewcze i sanitarne) Kotniz – Zdzisław Nietupski ul. Usługowa 7, produkcja (akcesoria do łodzi), usługi (lase- production (boat accessories), services (la- 15-521 Białystok-Zaścianki, rowe cięcie stali, gięcie blach) ser steel cutting, bending metal plates) www.kotniz.eu MALOW Sp. z o.o. ul. Wojska Polskiego 114 A, produkcja mebli metalowych (sejfy, szafki production of metal furniture (safes, clos- Białystok, oraz mebli biurowych z elementami meta- ets and office furniture with metal elements) www.malow.com.pl lowymi) MEDGAL Józef Borowski ul. Niewodnicka 26A, produkcja najwyższej jakości implantów production of high quality furniture im- Księżyno k/Białegostoku, metalowych (stal/tytan) i sprzedaż implan- plants (steel/ titan) and sales of implants www.medgal.com.pl tów Metal Fach Jacek ul. Sikorskiego 66, produkcja kotłów centralnego ogrzewa- production of central heating boilers Kucharewicz 16-100 Sokółka, nia www.metalfachtg.com.pl METAL-FACH Sp. z o.o. ul. Kresowa 62, produkcja maszyn i urządzeń rolniczych production of machines and agricultural 16-100 Sokółka, (chwytaki bel, owijarki, rozrzutniki, kabiny ciąg- devices (grab devices for timber blocks, www.metalfach.com.pl nikowe, wozy paszowe) stretchwicklers, spreaders, tractor cabins, food- stuffs trucks) MG MURBET Sp. z o.o. ul. Dojazdowa 2A, produkcja wyrobów z przetworzonej stali production of processed steel products 19-300 Ełk, (taśmy formatki, akusze) (tapes for fiber mats) www.mgmurbet.com MODERATOR Sp. z o.o. ul.11-go Listopada 16a, produkcja kotłów (na węgiel, drewno, bio- production of boilers (for coal, wood and 17-200 Hajnówka, masę) biomass) www.moderator.com.pl NEMEZIS s.c. ul. Al. Legionów 147, usługi obróbki metali (cięcie, gięcie i krę- metal working services (cutting, bending, 18-400 Łomża, powanie blach do dł. 4 mb.), produkcja dealing with metal plates up to 4 mb.), pro- www.nemezis.pl preparatów z marmuru syntetycznego duction of synthetic marble NEOTECH Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Andersa 38, produkcja urządzeń (urządzenia do pro- production of devices (devices for the pro- 15-113 Białystok, dukcji elementów indukcyjnych: maszyny duction of inductive elements: paper rolling www.neotech.pl nawijające, automaty do cynkowania, urzą- machines, machines for galvanizing, measu- dzenia pomiarowo-monitorujące, automaty ring-monitoring devices, packing machines, pakujące, linie produkcyjne) assembly lines) POLSTAR Sp. z o.o. ul. Fabryczna 7, produkcja akcesoriów ogrodniczych i bu- production of gardening and constru- 16-020 Czarna Białostocka, dowlanych (ogrodzenia cynkowane ogniowo, ction accessories (galvanized fences/ grips www.polstar.pl uchwyty budowlane), usługi obróbki metali and fixtures used in construction), metal (cynkowanie, spawanie itp.) working services (galvanizing, welding etc.) PROMOTECH Sp. z o.o. ul. Elewatorska 23/1, produkcja urządzeń do obróbki mecha- production of devices for machining steel 15-620 Białystok, nicznej stali www.promotech.eu PRONAR Sp. z o.o. ul. Mickiewicza 101 A, produkcja maszyn rolniczych (ciągniki, production of agricultural machines (trac- 17-210 Narew, przyczepy rolnicze, maszyny do zbioru zie- tors, trailers, machines collecting green for- www.pronar.pl lonek), sprzedaż (hurtownia paliw i olejów) age), sales (petrol and oil wholesales) Przedsiębiorstwo TOOLCO ul. Komunalna 11, produkcja wyrobów z drutu stalowego i production of steel wires and metal she- Kazimierz Mitroszewski 5-197 Białystok, blach, usługi (malowanie metali – cynko- ets, services (coating metals – galvanizing, www.toolco.pl wanie, fosforowanie, malowanie proszkowe) phosphating, powder coating) SAKOMET ZPH Kazimierz ul. Młynowa 57, produkcja na zamówienie części zamien- job order production of spare parts for ma- Sakowicz 6-020 Czarna Białostocka, nych do maszyn, produkcja giętarki trójwal- chines, production of 3 roll plate bending www.sakomet.pl cowej do gięcia rur i profili machines for pipe bending and profiling SAMASZ ul. Trawiasta 30, produkcja maszyn rolniczych (kosiarki, prze- production of agricultural machines (mow- 15-161 Białystok, trząsacze, zgrabiarki, pługi śnieżne), sprzedaż ers, hey tedders, rake, snow plows), sales of www.samasz.pl części zamiennych spare parts TOCK-AUTOMATYKA ul. Ks. Abpa E., usługi (pomiary maszyn), produkcja ma- services (machine measurements) produc- Krzysztof Toczydłowski 15-384 Białystok, szyn lekkich (edukacyjnych centrów to- tion of light machines (educational cent- www.tock.pl karskich i frezarskich), sprzedaż systemów ers for turning and milling), sale of measur- pomiarowych do obrabiarek ing systems for lathes

29 1 2 3 Zakład Obróbki Skrawaniem ul. Komunalna 4c, produkcja wyrobów dla przemysłu ma- products for machine industry and mi- DARMET Sp. z o.o. 15-197 Białystok, szynowego i górnictwa (imadła, kły, narzę- ning (bench bolts, centers, tools etc.) www.darmet.com.pl dzia itp.) Zakład Techniczny KART ul. Gen. Wł. Andersa 40 d, produkcja części maszyn i urządzeń (fir- production of parts for machines and de- Włodzimierz Kardasz 15-113 Białystok, ma specjalizuje się w krótkich, niepowtarzal- vices (the company specializes in short, non www.kart.com.pl nych seriach wymagających dużej precyzji) repeatable series requiring precision) Zakład Wyrobów ul. Majerskiego 8, produkcja i montaż ogrodzeń przemy- production and installation of industrial Metalowych B. Dojnikowski, 6-400 Suwałki, słowych i posesyjnych and house fences M. Dojnikowski Sp. j. www.zwm.home.pl handel wyrobami metalowymi / trade in metal products HYDRO-TERM ul. Łukasiewicz 12, sprzedaż kotłów grzewczych oraz usługi selling of heating boilers and servicing Popławski Jerzy 19-300 Ełk, serwisowe www.hydro-term.pl PUSP “ZAKREM” ul. Ełcka 98, sprzedaż sprzętu do obsługi magazynów sales of equipment used in large surfa- 19-200 Grajewo, wielkopowierzchniowych (wózki widłowe, ce warehouses (forklift trucks, pallet jacks, www.zakrem.pl paleciaki, zestawy transportowe) transporting devices) ZPHU KROMET ul. Baranowicka 7, sprzedaż artykułów metalowych, usługi selling metal products, galvanizing ser- Wiesław Kropiewnicki 15-554 Białystok, galwanizacyjne vices www.kromet.bialystok.pl dostawcy usług / service providers Automatyka Pomiary ul. A. Mickiewicza 95F, usługi w zakresie automatyki przemysło- services in industrial automatics (design, Sterowane S.A. 15-257 Białystok, wej (projektowanie, produkcja prefabrykatów, production of pre fabricated materials, imple- www.aps.pl wdrażanie), sprzedaż urządzeń automatyki menting), selling industrial automatics de- przemysłowej (czujniki, mierniki, falowniki, re- vices (sensors, measuring devices, frequency gulatory itp.) inverters, regulators etc.) BUDRAD POLSKA Sp. z o.o. ul. Rzędziany 22, usługi obróbki metali (toczenie, skrawa- metal working services (turning, machi- 16-080 Tykocin, nie, frezowanie itp.) ning, milling etc.) www.budrad.com.pl FERROX Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Andersa 3, usługi specjalistyczne (odwierty geoter- specialist services (geothermal drilling, in- 15-124 Białystok, malne, instalacja solarów) stallation of solar panels) www.ferrox.pl KOLNEX Zajko i Wspólnicy ul. Żurawia 59, usługi (skup brązu, mosiądzu, prętów mie- services (purchasing bronze, brass, copper Sp. j. 15-535 Białystok, dzianych, ołowiu, oraz hurtowych ilości bars, led and wholesale purchase of sec- www.kolnex.com.pl kształtowników i prętów aluminiowych, cię- tion and aluminum bars, metal cutting with cie metalu strumieniem wody „Water Jet”), “water jet”), sales (copper installations, retail sprzedaż (instalacje miedziane oraz deta- sales of aluminum and aluminum and brass liczna sprzedaż aluminium, listwy wykoń- decorative bands) czeniowe z aluminium i mosiądzu) P.P.H.U Skrawmet Andrzej ul. Księcia Janusza 20, usługi obróbki metali (skrawanie elemen- metal cutting services (machining ele- Pikuliński 18-500 Kolno tów maszyn i urządzeń) ments of devices and machines) PROMOSTAL Sp. z o.o. ul. Fabryczna 7, usługi stalowo-budowlane (kompleksowa steel-construction services (comprehensive 16-020 Czarna Białostocka, obsługa inwestorów, wykonawstwo obiek- investor management, constructing industrial, www.promostal.pl tów przemysłowych, handlowych, biurowych trade and office facilities of steel construction o konstrukcji stalowej oraz konstrukcje stalo- and steel constructions for a technology) we pod technologie)

30 Północno-Wschodni North Eastern Cluster Klaster Edukacji Cyfrowej for Digital Education

Branża: edukacyjno-turystyczna Sector: Education-tourism

Idea powołania inicjatywy Północno-Wschodniego The idea of creating a North-Eastern Cluster for Digi- Klastra Edukacji Cyfrowej w Suwałkach została przed- tal Education in Suwałki was laid out for the first time stawiona po raz pierwszy wiosną 2009 roku w dysku- in spring 2009 during the discussions between the sjach pomiędzy przedsiębiorcami z branży teleinfor- entrepreneurs from the IT, educational and tourist matycznej, edukacyjnej oraz turystycznej wojewódz- sector of the Podlaskie province and the directors twa podlaskiego oraz kierownictwem Parku Nauko- of the Science and Technology Park Poland East in wo-Technologicznego Polska-Wschód w Suwałkach Suwałki. Under the agreement concluded in 2009 Sp. z o.o. Na mocy porozumienia zawartego w 2009 r. the companies decided to take action to promote firmy postanowiły podjąć działania na rzecz edukacji digital education. Thanks to the actions taken it was cyfrowej. Konsekwencją podjętych działań było uzy- possible to obtain funding for the implementa- skanie dofinansowania na realizację projektu nt. edu- tion of the project concerning digital education in kacji cyfrowej realizowanego w latach 2010–2015. 2010–2015.

Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej / North-Eastern Cluster for Digital Education

2009 2010 2011

Podpisanie Uzyskanie Klaster liczy porozumienia dofinansowania w 9 członków / o współpracy / ramach Programu The cluster includes Signing Operacyjnego 9 members the cooperation Rozwoju Polski agreement Wschodniej / Obtaining co- financing regarding Operational Program Development of Eastern Poland

31 Kompetencje klastra – podnoszenie kompetencji Łańcuch wartości i kompetencje klastra / cyfrowych Polaków, Value chain and cluster competencies wsparcie i promocja rozwoju społeczeństwa instytucje wspierające – park naukowo-technologiczny, informatycznego 2 stowarzyszenia / w województwie support institutions – science and technology parks, 2 associations podlaskim, świadczenie kompleksowych usług zasoby ludzkie i ich kształtowanie – uczelnia wyższa / – informatycznych, human resources and how edukacja – centrum edukacyjnych, they are shaped – institute kompleksowe doskonalenia usługi związane turystycznych, kształcenie of higher education ustawicznego z opracowaniem, i zawodowego, usługi wdrożeniem i serwisem wykwalifikowanych kadr edukacyjno-informatyczne oprogramowania z zakresu nowoczesnych (1 firma) / (1 firma) / education – center of comprehensive services technologii oraz cintinuing and professional related to developing, education, education edukacji, rozwoju implementing and – IT services servicing software turystyki edukacyjnej w (1 company) (1 company) subregionie suwalskim, usuwanie barier w absorpcji innowacji przez podmioty zlokalizowane animacja czasu wolnego, usługi hotelarsko- organizacja eventów gastronomiczne w subregionie, wpieranie (1 firma) / (1 firma) / managing free time, hotel and gastronomy rozwoju środowiska organizing events services (1 company) edukacyjnego technik (1 company) cyfrowych, dostarczenie kompleksowej oferty edukacyjno-turystycznej dla firm oraz klientów indywidualnych przy wykorzystaniu współpraca z Urzędem Miejskim w Suwałkach / przygranicznego cooperation with the municipal office in Suwałki położenia i turystyczno- kulturowych walorów regionu.

Koordynator Coordinator

Koordynatorem Północno-Wschodniego Klastra Edu- The coordinator of North-Eastern Cluster for Digital kacji Cyfrowej jest Park Naukowo-Technologiczny Pol- Education is the Science and Technology Park Po- ska-Wschód w Suwałkach Sp. z o.o., którego celem jest land East Sp. z o.o., (Park Naukowo-Technologiczny nawiązanie stałej współpracy i współdziałanie w za- Polska-Wschód w Suwałkach Sp. z o.o.) the goal of kresie tworzenia i rozbudowy Parków Przemysłowych, which is launching lasting partnership and coopera- Naukowych i Technologicznych opartych na wiedzy ting in creating and developing industrial, scientific zorientowanej na zaawansowane technologie i wyko- and Technological Parks based on the knowledge of rzystanie możliwości współpracy międzynarodowej. latest technologies and using the possibility to coo- perate on an international level.

32 Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / Cluster competences Contact details of the coordinating entity: – increasing digital Park Naukowo-Technologiczny Polska-Wschód w Suwałkach koordynator klastra: / cluster coordinator: competences of Sp. z o.o. Poles, cooperating okres pełnienia funkcji: / period of service: od 2009 r. / since 2009 and promoting the formalna podstawa pełnienia funkcji: / Porozumienie / Memorandum of understanding development of digital formal basis for fulfiling the function: society in the Podlaskie adres korespondencyjny: / address for delivery: ul. Noniewicza 10 pok 426, 16-400 Suwałki province, performing osoba do kontaktów: / contact person: Stanisław Kurak comprehensive IT tel./fax.: +48 87 562 84 77 educational, tourist e-mail / strona www: [email protected] / www.park.suwalki.pl services, educating qualified staff from on modern technologies and Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity education, development of educational tourism in Celem działalności Klastra jest stworzenie nowo- The aim of the cluster’s operation is the creation of the Suwalski subregion, czesnego, konkurencyjnego, aktywnie rozwijające- a modern, competitive, developed educational en- removing barriers for go się środowiska edukacyjnego technik cyfrowych, vironment of digital techniques. It also aims at cre- information absorption łączącego nowoczesną infrastrukturę, szeroką i do- ating new infrastructure, program offer catering to through entities located in stosowaną do potrzeb klientów ofertę programo- the needs of the customers, effective methodology the sub region, supporting wą, efektywną metodykę z atrakcyjnymi usługami with attractive complementary services (hotels, gas- the development of komplementarnymi (w tym hotelarskimi, gastrono- tronomy, and recreation) and using the geographi- educational environment micznymi i rekreacyjnymi) Inicjatywy Klastra, których cal location and tourist values of the region. Cluster of digital techniques, realizacja rozpoczęła się w roku 2010: initiatives, the implementation of which started in providing comprehensive 2010: educational-tourist Wortal Centrum Edukacji Cyfrowej – nowoczes- offer for companies and na wspólna tematyczna witryna internetowa (wor- Center of Digital Education Votral – modern the- individual customers, tal), współredagowana przez członków Klastra przy matic internet web page is co-edited by the mem- employing the tourist and zachowaniu nadzoru nad treścią i spójnością formy bers of the cluster supervising the cohesion of the cultural and scenic value graficznej publikowanych materiałów. Wortal wypo- content and graphic form of published material. The of the region. sażony będzie w wyspecjalizowane bazy danych. vortal will be equipped with specialized data base. Dzięki modułowej budowie, łatwe będzie dodawa- Thanks to a module structure, it will be easy to add nie kolejnych modułów tematycznych i bazodano- new data bases and thematic components catering wych w miarę rozwoju potrzeb Klastra. to the needs of the cluster.

Wirtualna platforma współpracy i wymiany infor- Virtual platform of cooperation and information macji pomiędzy uczestnikami Klastra – platforma exchange between the members of the cluster – wspomaga współpracę w zespołach za pośredni- platform supports cooperation in teams through ctwem sieci lokalnych i Internetu, ułatwiając inter- the network of local networks and the internet, ma- akcje z innymi osobami oraz korzystanie z informacji king it easy to interact with other persons and using i materiałów potrzebnych w pracy, jednocześnie information and materials necessary in cooperation. ułatwi współużytkowanie treści, współdziałanie It will also make it easier to use the network, coope- i pracę w specjalnych serwisach sieciowych prze- rate and work in special internet services dedicated znaczonych dla zespołów – także rozproszonych to teams – also geographically dispersed and com- geograficznie i złożonych z osób należących do prised of persons belonging to different organiza- różnych organizacji. Platforma udostępni wszystkim tions. It will enable all members of the team to work członkom zespołu możliwość pracy na najbardziej on the most updated versions of documents and aktualnych wersjach dokumentów i innych plikach other files and offer the possibility for the teams to oraz zapewni zespołom możliwość samodzielnego create a safe environment for managing information zbudowania bezpiecznego środowiska zarządzania and projects without engaging IT personnel. It will informacją i projektami bez angażowania personelu create a practical alternative to electronic mail as a informatycznego, stworzy praktyczną alternatywę tool of storing and exchanging information and do- dla poczty elektronicznej jako narzędzia do przecho- cuments as well as managing them. 33 System Lotus, Educational platform – it will make it easy for the który wdraża firma members of the cluster to effectively manage the T-MATIC training programs. The platform will obtain module Grupa Computer Plus like structure based on standards, expandable ma- Sp. z o.o. W projekcie nagement system of teaching, designed to enhance wykorzystano trainings and integrating electronic, personalized oprogramowanie IBM educational resources. It will make it possible to use WebSphere Portal Server a comprehensive training process, granting access jako platformę integracji to educational and training courses responding to usług informacyjnych, the needs of various groups. The platform will enab- komunikacyjnych, wywania i wymiany informacji i dokumentów oraz le e-teaching classes, help buy resources and course społecznościowych zarządzania nimi. software and management of all those elements. i edukacyjnych / Additionally, it will grant access to administrative to- Lotus System, which is Platforma edukacyjna – ułatwi członkom Klastra ols serving the registration of course participants. It implemented by T-MATIC efektywne zarządzanie programami szkoleniowymi. will also make it easy for the organizations to adjust Grupa Computer Plus Platforma będzie posiadać modułowy, oparty na the training programs in such a way so that they re- Sp. z o.o. standardach, rozszerzalny system zarządzania na- spond better to the needs of those concerned. The project used IBM uczaniem, zaprojektowany z myślą o usprawnieniu WebSphere Portal Server szkoleń oraz o zintegrowaniu elektronicznych, sper- software as sonalizowanych zasobów edukacyjnych, umożliwi a platform for zarządzanie kompleksowym procesem szkolenio- integration of IT, wym, udostępniając ćwiczenia edukacyjne i kursy communication, dostosowane do potrzeb różnych grup. Platforma social-networking and umożliwi planowanie zajęć tradycyjnych i e-nau- educational services czania, zasobów i oprogramowania kursowego oraz zarządzanie wszystkimi tymi elementami, udostępni narzędzia administracyjne służące do zarządzania rejestracją uczestników szkoleń, ułatwi organiza- cjom dostosowywanie ich programów szkolenio- wych w taki sposób, aby były bardziej ekonomiczne i lepiej odpowiadały potrzebom organizacji.

Niepaństwowa Wyższa Szkoła Wszechnica Mazurska oferuje usługi kształcenia kadr z regionu i kraju z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy. Szkoła posiada doskonale wyposażoną bazę szkoleniowo-dydaktyczną oraz zapewnia organizację szkoleń w tym szkolenia z zakresu ECDL, konferencji, sympozjów i spotkań biznesowych. / Non state-run institute of higher School ‘Wszechnica Mazurska’ offers educational services for receipients at regional and national level taking vocational market needs into consideration. The School has a well equipped training-didactic base and provides organization of trainings, including ECDL trainings, conferences, symposiums and business meetings.

34 Członkowie klastra / Cluster members

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Activity usługi informatyczne / IT services T-Matic Grupa ul. Malmeda 1, usługi informatyczne (gromadzenie, prze- IT services (gathering, processing and ma- Computer Plus Sp. z o.o. 15-440 Białystok, twarzanie, zarządzanie i udostępnianie infor- naging and granting access to information, www.bialystok.computerplus. macji, danych, dokumentów i wiedzy) data, documents and knowledge) com.pl usługi edukacyjne / educational services Fortem s.c. ul. Ciepła 34b, usługi edukacyjno-informatyczne (wdra- education IT services (implementing com- 15-472 Białystok żanie programów komputerowych, szkole- puter programs, training) www.fortem.pl nia) Augustowskie Centrum Al. Kard. Wyszyńskiego 3, usługi szkoleniowe (doradztwo zawodo- training services (career counseling, im- Edukacyjne w Augustowie 16-300 Augustów, we, doskonalenie kompetencji zawodowych, proving professional competences, conti- www.ace.pol.pl szkolenia ustawiczne) nuing education) usługi turystyczne / tourist services Biuro Usługowo-Handlowe ul. Noniewicza 57, usługi hotelarsko-gastronomiczne hotel-gastronomy services <> Mirosław 16-400 Suwałki, Szyszko www.hotel-holiday.pl Przedsiębiorstwo Usługowo- ul. Noniewicza 57, usługi turystyczne (rekreacja, animacja cza- tourist services (recreation, organizing out- -Handlowe <> 16-400 Suwałki su wolnego, organizacja eventów) door activities, organizing events) Agnieszka Makowska jednostki naukowo-badawcze / research institutes Wszechnica Mazurska Plac Zamkowy 5, uczelnia wyższa higher education institution 19-400 Olecko, www.wm.olecko.pl instytucje otoczenia biznesu / business support institutions Park Naukowo-Technolo- ul. Noniewicza 10, usługi developerskie i konsultingowe construction development services (com- giczny Polska-Wschód 16-400 Suwałki, (inkubacja firm, wynajem im pomieszczeń pany incubation, renting spaces and grant- w Suwałkach Sp. z o.o. www.park.suwalki.pl i świadczenie wszechstronnych usług do- ing universal consulting services) radczych) Stowarzyszenie Wspierania ul. Malmeda 1, usługi edukacyjne i szkoleniowe education services and training Edukacji i Rozwoju Aktyw- 15-440 Białystok, ności Zawodowej „EUROPA”- www.stowarzyszenieeuropa.pl -Edukacja-Rozwój-Praca- -Aktywność Stowarzyszenie „Miasta ul. Krakowska 11a, usługi konsultingowe i szkoleniowe consulting and training services (sup- w Internecie” 33-100 Tarnów, (wspieranie procesów transformacji admi- porting transformation processes of public www.mwi.pl nistracji publicznej w nowoczesny e-Gover- administration into a modern e-Govern- nment poprzez planowanie, realizację i pro- ment through planning, implementation, mocję działań na rzecz e-Rozwoju lokalnego and promotion of activity for local and re- i regionalnego) gional e-development)

35 Kompetencje klastra – Klaster Uzdrowisko Supraśl Health Resort wsparcie i rozbudowa oferty turystycznej Supraśl Cluster w regionie Puszczy Knyszyńskiej, w szczególności turystyki uzdrowiskowo-leczniczej, sprofilowane pakiety turystyczne dla różnych grup docelowych, usługi hotelarskie, gastronomiczne, usługi rehabilitacyjne, działalność edukacyjna, wydawnicza, badawcza i promocyjna z zakresu historii regionu, usługi z Branża: turystyczna-rekreacyjna Sector: tourism and recreation obszaru kultury, kuchni regionalnej, rekreacji oraz Podmioty należące do klastra wraz z sąsiadującymi Entities belonging to the cluster together with szeroko pojmowanego gminami tworzą zwarty kompleks usługowy po- neighboring communes form a concise service wypoczynku, oferta łożony w Puszczy Knyszyńskiej. Miejsce to skupia complex situated in the Knyszyńska Forest. This area szlaków konnych, w sobie ogromny potencjał dla rozwoju turystyki has a huge potential for the development of tourism rowerowych, kajakowych, i rekreacji. and recreation. pieszych W marcu 2011 r. podpisano porozumienie klastrowe „Supraśl Health Resort” cluster agreement was sig- i narciarskich. – „Uzdrowisko Supraśl”, którego celem jest dywer- ned in March 2011. Its goal is to diversify services syfikacja usług w zakresie oferty turystycznej. Nad- pertaining to tourism offer. The principal task con- rzędnym zadaniem jest zbudowanie elastycznych sists in developing flexible products which combine form produktowych, łączących interesy wszystkich interest of all initiative members and satisfy custo- członków inicjatywy oraz spełniających oczekiwania mers’ expectations. konsumenckie.

Klaster Uzdrowisko Supraśl / Supraśl Health Resort Cluster

2011

Podpisanie porozumienia o współpracy / Signing of the cooperation agreement

36 Cluster’s competences Łańcuch wartości i kompetencje klastra / – support and the Value chain and cluster competencies expansion of the tourist offer In the Puszcza Knyszyńska region (Knyszyńska forest) zasoby ludzkie i ich kształtowanie instytucje wspierające – firma doradztwa – uczelnia wyższa, liceum plastyczne / ekonomicznego, stowarzyszenie i fundacja / especially In the health human resources and how business support institutions, economic tourism, special tourist they are shaped – institute consulting company, association fundation packages for special of higher education, secondary art school target groups, hotel, gastronomy services, education, rehabilitation, usługi hotelarskie usługi rekeracyjne, i gastronomiczne, rehabilitacyjne, publishing, research and organizacja szkoleń, organizacja imprez, konferencji, imprez warsztatów tematycznych, promotional activities, okolicznościowych eventów (5 firm) / promoting the history of (10 firm) / recreation and services in hotels and rehabilitation services the region, culture related gastronomy organizing organizing events, trainings, conferences, thematic workshops services, as well as services events (10 companies) (5 companies) pertaining to the regional cuisine, recreation and leisure time in a broads sense, horse riding routes, cycling, canoeing, hiking usługi projektowe, turystyka konsesrwacja zabytków – prawosławny klastor / and cross country skiing (1 firma) / tourism design services, – Orthodox monastery paths. conservation of monuments (1 company)

współpraca z samorządem lokalnym w Supraślu / cooperation with the local authority in Supraśl

Koordynator Coordinator

Fundacja Uzdrowisko Supraśl pełni funkcję brokera Supraśl Health Resort Foundation plays the role of a sieciowego, inicjującego i ułatwiającego kontakty network broker who initiates and facilitates contacts między członkami klastra. Celem działania Fundacji between cluster members. The Foundation’s objec- jest zacieśnienie współpracy między podmiotami tive is to tighten cooperation between cluster enti- klastra i wdrożenie innowacyjnych rozwiązań pod- ties and implement innovative solutions enhancing noszących konkurencyjność przedsiębiorstw. Dzia- enterprises competitiveness. Foundation’s actions łania Fundacji wspierają realizację wspólnych przed- support the implementation of undertakings stimu- sięwzięć stymulujących rozwój sektora turystyczne- lating the development of tourism and the promo- go oraz promocję Podlasia w Polsce i za granicą. tion of Podlasie in Poland and abroad.

37 Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / Contact details of the coordinating entity: koordynator klastra: / cluster coordinator: Fundacja Uzdrowisko Supraśl okres pełnienia funkcji: / period of service: od 2011 r. / since 2011 formalna podstawa pełnienia funkcji: / Porozumienie / Memorandum of understanding formal basis for fulfiling the function: adres korespondencyjny: / address for delivery: ul. Piłsudskiego 64, 16-030 Supraśl osoba do kontaktów: / contact person: Sławomir Jasiński tel./fax.: +48 608 040 903 e-mail / strona www: [email protected] / www.uzdrowiskosuprasl.pl

Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity

Za cele szczegółowe klaster stawia sobie realizację Specific aims set by the cluster include the execu- następujących zadań: tion of the following tasks:

Stworzenie spójnej bazy turystyki uzdrowisko- Creation of a consistent health tourism base: i.e. wo-leczniczej: np. zabiegi lecznicze na bazie boro- peat bog – based therapeutic procedures for peo- win dla osób cierpiących na schorzenia reumatycz- ple suffering from rheumatic conditions and other ne i z innymi problemami, leczenie otyłości. ailments, obesity treatment.

Świadczenie usług z obszaru kultury – stworze- Culture related services – creation of culture tracks nie, dzięki wielonarodowościowej specyfice regio- and theme villages thanks to the multinational spe- nu, szlaków kulturowych i wiosek tematycznych. cificity of this region.

Promowanie kuchni regionalnej – bogata oferta Promotion of regional cuisine – rich culinary of- kulinarna związana z tradycją wielu narodów: litew- fer connected with traditions of numerous nations: skiego, białoruskiego, tatarskiego, niemieckiego, rom- Lithuanian, Belarusian, Tatar, German, Romani and skiego oraz tradycji polskiej. Polish.

Świadczenie usług w zakresie sportu i rekreacji Rendering sport and recreation services – hiking, – turystyka piesza, konna, rowerowa, kajakowa, biegi horse-riding, cycling, canoeing, cross-country skiing, narciarskie, pola golfowe, boiska sportowe i klima- golf courses and watering places. tyczne kąpieliska wodne. Creation of an internet platform which will con- Stworzenie platformy internetowej będącej fo- stitute an information exchange forum for cluster rum wymiany informacji dla członków klastra, stano- members and a source of information for tourists. wiącej również źródło informacji dla turystów. In order to improve tourism infrastructure, horse- W ramach poprawy infrastruktury turystycznej, w roku -riding routes will be marked out taking into con- 2011 zostaną wytyczone trasy konne z uwzględnie- sideration scenic as well as natural and historical niem walorów krajobrazowych i dziedzictwa historycz- heritage values of the region. nego i przyrodniczego regionu.

Fundacja podjęła współpracę z Wydziałem Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu w Białymstoku. Celem współpracy jest realizacja potrzeb z zakresu opracowywania strategii rozwojowych, tworzenia struktur kooperacyjnych, badań potrzeb wewnątrzklastrowych. / The foundation started cooperation with the Economy and Management Department at the University of Białystok. The objective of this cooperation is to satisfy needs pertaining to development strategies preparation, creation of cooperation structures and examination of inter-cluster needs. 38 Hotel Lipowy Most obiekt posiada 42 pokoje, profesjonalne zaplecze konferencyjne, restaurację, Centrum SPA & Wellness z basenem oraz 6-dołkowe pole golfowe, jedyne w pn.-wsch. Polsce. / Lipowy Most Hotel, Borki. It has 42 rooms, Zabieg magnetoterapii – Ośrodek professional conference Rehalibilitacyjno-Wypoczynkowy facilities, restaurants, „Sosenka”, Sochonie / SPA & Wellness center Magnetotherapy procedure – “Sosenka” with a swimming pool Rehabilitation and Holiday Centre, and a 6 hole golf course, Sochonie the only one in north- east Poland.

39 Supraśl z lotu ptaka. / Bird’s eye view of Supraśl. fot. Wiktor Wołkow Wiktor fot.

Turystyka konna w Powiatowym Ośrodku Sportu i Rekreacji „Bukowisko”. / Horse-riding in the regional Sport and Recreation Centre -Bukowisko.

40 Członkowie klastra/ Cluster members

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Acitivity 1 2 3 usługi hotelarskie i gastronomiczne / hotel and gastronomy services Agroturystyka Sokołda ul. Nowa 12, usługi hotelarskie i gastronomiczne (restaura- hotel and gastronomy services (restaurants, 16-030 Supraśl cja, pokoje wypoczynkowe), usługi rekreacyjne leisure rooms), recreation (nordic walking, cy- www.agroturystyka-sokol- (nordic walking, turystyka rowerowa i konna) cling and horse-riding) da.prv.pl ALKIERZ ul. Piłsudskiego 11, usługi gastronomiczne (restauracja artystycz- gastronomy services (artistic restaurant) 16-030 Supraśl, na) www.alkierz.pl Centrum konferencyjno Al. Niepodległości 6, usługi hotelarskie (hotel, organizacja szkoleń hotel services (hotel, organizing training and bankietowe „KNIEJA” 16-030 Supraśl, i konferencji) conferences) www.knieja.halgen.com.pl Centrum Pielgrzymkowo- ul. Ks. W. Rabczyńskiego 2, uslugi hotelarskie i gastronomiczne (usługi hotel and gastronomy services (services de- -Turystyczne „Sanktuarium 16-010 Wasilków, dedykowane do pielgrzymów), usługi rekrea- dicated to pilgrims), recreation services (or- Święta Woda” www.swietawoda.pl cyjne (organizacja imprez okolicznościowych) ganizing special events) Gospodarstwo Bachmatówka 33, usługi hotelarskie (gospodarstwo agrotu- hotel services (agritourism farm), recreational Agroturystyczne 16-100 Sokółka, rystyczne), usługi rekreacyjne (organizacja services, (organizning special events) „Na Wzgórzu” www.nawzgorzu-bachma- imprez okolicznościowych) towka.pl Hanna Sienkiewicz Łapicze 3, usługi hotelarskie (wynajem apartamentu w hotel services (renting an apartament in a sty- 16-120 Krynki, stylizowanym, glinianym domu) lised, clay house) www.lapicze.pl HOSTEL „PODLASIE” Al. J. Piłsudskiego 7B, usługi hotelarskie (hostel) hotel services (hostel) 15-443 Białystok, www.hostelpodlasie.pl Ośrodek Szkoleniowo- ul. Cieliczańska 2, usługi hotelarskie i gastronomiczne (hotel, hotel and gastronomy services (hotel, re- -Wypoczynkowy „ZAJMA” 16-030 Supraśl, restauracja, organizacja imprez okolicznościo- staurants, organizing special events, training and www.zajma.eu wych, szkoleń i konferencji) conferences) Pokoje gościnne RUDNIA ul. Sosnowa 2, usługi hotelarskie (wynajem pokoi), usługi hotel services (renting rooms), recreational 16- 020 Czarna rekreacyjne (turystyka konna i rowerowa, loty services (horse-riding, cycyling, paragliding, ang- Wieś Kościelna, na paralotniach, wędkarstwo) ling) www.rudnia-pokoje- -goscinne.pl Restauracja BIESIADA Plac Kościuszki 14/1, usługi gastronomiczne (restauracja, organi- gastronomy services (restaurants, organizing 16-030 Supraśl, zacja imprez okolicznościowych) special events) www.restauracjabiesiada. com STANICA KRESOWA Poczopek 9, usługi hotelarskie (32 miejsca noclegowe), hotel services, recreational services (horse- 16-113 Szudziałowo, usługi rekreacyjne (jazda konna, organizacja -riding, organizing special events) www.stanicakresowa.pl imprez okolicznościowych) TATARSKA JURTA Kruszyniany 58, usługi hotelarskie (gospodarstwo agrotu- hotel services (agritourism farm), recreation- 16-120 Krynki, rystyczne), usługi rekreacyjne (organizacja al services (organizing special events) www.kruszyniany.pl imprez okolicznościowych) Wiejskie Domy Pracy Okopy 24, usługi edukacyjne (warsztaty i szkolenia) w 6 educational services (workshops and train- Twórczej „Uroczanka” 16-150 Suchowola, domach tematycznych: Chacie Swojskich Sma- ing) in 6 subject cottage, hotel and gastron- www.uroczanka.prv.pl ków, Domu Rzemiosla Dawnego, Antkowej omy services Kuźni, Domu Dzieła Artystycznego, Słowiańskiej Chacie Zdrowia i Urody („Samotni Zielarza”) i Su- szarni Ziół; usługi hotelarsko-gastronomiczne Pokoje wypoczynkowe Al. Niepodległości 12, usługi hotelarskie (wynajem pokoi), usługi hotel services, recreational services Żuczek 16-030 Supraśl, rekreacyjne (wypożyczalnia rowerów gokar- splyw2005.w.interia.pl tów, trajków, spływy tratwą po rzekach Su- praśl, Narew, Bug)

41 1 2 3 usługi turystyczne i rekreacyjne / tourism and recreational services Golf Park Lipowy Most Borki 29, usługi rekreacyjne (golf, SPA & wellness), usłu- recreational services (golf, SPA & wellness), 16-030 Supraśl, gi gastronomiczne (restauracja, organizacja gastronomy services (restaurants, organizing www.lipowymost.pl przyjęć okolicznościowych i konferencji) special events and conferences) Kolejka Turystyczna ul. Wiewiórcza 6, usługi rekreacyjne (przejazd wąskotorową ko- recreational services (ride on a narrow gauge Kazimierz Mróz 16-030 Supraśl lejką leśną) forest train) OŚRODEK Sochonie 49/6, usługi rekreacyjne i rehabilitacyjne (SPA, za- recreational and rehabilitation services REHABILITACYJNO- 16-010 Wasilków, biegi lecznicze, organizacja szkoleń i konferencji) (SPA, therapeutic procedures, organizing trai- WYPOCZYNKOWY „Sosenka” www.pensjonatsosenka.pl ning and conferences) Powiatowy Ośrodek ul. Piłsudskiego 64, usługi rekreacyjne (turystyka konna, kajako- recreational services (horse-riding, canoening, Sportu i Rekreacji 16-030 Supraśl, wa, rowerowa) cycling) „BUKOWISKO” www.bukowisko.com.pl Prawosławny Klasztor ul. Klasztorna 1, usługi turystyczne (klasztor) tourism services (monastery) Zwiastowania NMP 16-030 Supraśl, www.monaster.eu usługi projektowe / design services Pracownia Usług Projek- ul. Wiewiórcza 2, usługi projektowe (konserwacja zabytków) design services (conservation of monuments) towych Inwestycyjnych 16-030 Supraśl, Konserwacji Zabytków HOT www.archihot.republika.pl Tomasz Ołdytowski jednostki naukowo-badawcze / research institutes Uniwersytet ul. Warszawska 63, jednostka naukowo-badawcza research institute w Białymstoku 15-062 Białystok, Wydział Ekonomii http://weko.uwb.edu.pl/ i Zarządzania LICEUM PLASTYCZNE Plac Kościuszki 1, jednostka naukowo-badawcza research institute IM. ARTURA GROTTGERA 16-030 Supraśl, W SUPRAŚLU www.liceum-plastyczne.pl Centrum Edukacji ul. Piłsudskiego 64, jednostka naukowo-badawcza research institute w Supraślu 16-030 Supraśl, www.surpasl.edu.pl instytucje otoczenia biznesu / business support institutions Centrum Doradztwa ul. Handlowa 7 lok. 103, usługi konsultingowe (kompleksowa obsłu- consulting services (comprehensive services Gospodarczego 15-399 Białystok ga firm w zakresie BHP, doradztwa unijnego, for companies with respect to health&safety, HACCP, ISO, GHP/GMP oraz szeroko pojętego EU consulting, HACCP, ISO, GHP/GMP and bu- doradztwa gospodarczego: Biznes Plany, Stu- siness consulting in a broad sense: business dia Wykonalności, szkolenia) plans, feasibility studies, training sessions) Fundacja Regionalne Kruszyniany 58, usługi edukacyjne i wydawnicze (działal- educational and publishing services (educa- Centrum Kultury Tatarów 16-120 Kruszyniany , ność edukacyjna, wydawnicza, badawcza tional, publishing, research and promotional Polskich „ ASMAN” www.fundacja-asman.pl i promocyjna w dziedzinie kultury Tatarów activity with reference to the culture of Polish Polskich) Tatars) PODLASKI KLUB BIZNESU Pałac Hasbacha, instytucja otoczenia biznesu business support institution ul. Dojlidy Fabryczne 23, 15-554 Białystok, www.podlaskiklubbinesu.pl POLSKIE STOWARZYSZENIE ul. Grodzińska 1, usługi rekreacyjne (organizacja warsztatów recreational services (organizning workshops ŁUCZNICTWA KONNEGO 16-100 Sokółka, w zakresie łucznictwa i jazdy konnej, organi- on archery and horse-riding, organizing horse www.lucznictwokonne.pl zacja pokazów łucznictwa konnego) archery shows) Stowarzyszenie Kulturalne ul. Dolna 34, usługi edukacyjne i wydawnicze (edukacja educational and publishing services (educa- “ Collegium Suprasliense “ 16-030 Supraśl, z zakresu historii regionu, opracowywanie tional activity pertaining to the history of the www.suprasl.org publikacji dot. historii regionu) region, preparing publications on the history of the region) Towarzystwo ul. J. Piłsudskiego 58, instytucja otoczenia biznesu business support institution przyjaciół Supraśla 16-030 Supraśl, www.tssuprasl.republika.pl

42 Wschodni Klaster Eastern Construction Kompetencje klastra: reprezentacja Budowlany Cluster przedsiębiorstw branży budowlanej, a także podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczego regionu, tworzenie i rozwój platformy kooperacji między podmiotami tworzącymi Klaster, podnoszenie ich konkurencyjności i innowacyjności, a tym samym innowacyjności i Branża: budowlana Sector: construction konkurencyjności Regionu Polski Wschodniej. Wschodni Klaster Budowlany działa w oparciu o The Eastern Construction Cluster operates on the podpisane przez jego członków w I kw. 2011 r. poro- basis of a cooperation agreement signed by its Cluster’s competencies: zumienie o współpracy, określające misję, cele oraz members in the first quarter of 2011. This agreement representing enterprises zasady funkcjonowania klastra od strony formalno- outlines the mission, objectives and cluster’s opera- from the construction -prawnej. Wschodni Klaster Budowlany tworzą firmy ting principles from the formal and legal perspec- sector as well as entities budowlane, stolarskie, ubezpieczeniowe, doradcze, tive. Eastern Construction Cluster brings together working for the benefit of świadczące usługi instalacyjne (instalacje elektro- construction, carpentry, insurance and consulting economic development energetyczne) i kowalskie, podmioty działające na companies as well as enterprises rendering installa- of the region, creation rzecz rozwoju gospodarczego oraz jednostki nauko- tion (electrical power engineering installations) and and development of we z województwa podlaskiego oraz lubelskiego. smithery services, entities working for the benefit of cooperation platform regional development and scientific institutes from between cluster Podlaskie and Lubelskie regions. members, boosting their competitveness and innovativeness and the Wschodni Klaster Budowlany / Eastern Construction Cluster competetiveness and innovativeness of the 2011 region.

Podpisanie porozumienia o współpracy / Signing of the cooperation agreement

43 Łańcuch wartości i kompetencje klastra/ Value chain and cluster competencies

współpraca obróbka mechaniczna drewna / z instytucjami mechanical woodworking otoczenia biznesu/ cooperation with business support institutions wytwarzanie – produkty branży budowlanej / zasoby ludzkie manufacturing – construction products oraz ich drzwi, rolety, kształtowanie chemia balustrady, budowlana/ – wyższa szkoła drewno/ usługi ogrodzenia/ construction finansów wood ślusarskie, doors, blinds, chemistry i zarządzania / stolarskie, balustrades, human kowalstwo / fences resources locksmithery and how they and carpentry are shaped services – school of finances and management ogólnobudowlana / developerzy / construction sector (trade) developers

zaopatrzenie / provision

usługi projektowe (1 firma) / usługi doradcze i szkoleniowe (2 firmy) / design services (1 company) consulting and training services (2 companies)

inteligentne budownictwo / inteligent Construction Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu / Institution enclose (enclose with) business klaster

Koordynator Coordinator

Koordynatorem Wschodniego Klastra Budownictwa The Polish Advisory and Consulting Association in jest Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingo- Białystok is the coordinator of the Eastern Constru- we w Białymstoku, którego misją jest wspieranie roz- ction Cluster. Its objective is to support companies woju firm poprzez pogłębianie wiedzy we wszyst- by expanding their knowledge in all management- kich obszarach związanych z zarządzaniem. -related fields.

Dane kontaktowe podmiotu pełniącego rolę koordynatora/animatora: / Contact details of the coordinating entity: koordynator klastra: / cluster coordinator: Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe okres pełnienia funkcji: / period of service: od 2007 r. / since 2007 formalna podstawa pełnienia funkcji: / Porozumienie / Memorandum of understanding formal basis for fulfiling the function: adres korespondencyjny: / address for delivery: ul. Rynek Kościuszki 2, 15-091 Białystok osoba do kontaktów: / contact person: Tomasz Kozłowski tel./fax.: +48 85 652 61 07

44 e-mail / strona www: [email protected] / www.polskiestowarzyszenie.pl

Działalność i oferta klastra Cluster’s offer and activity

Podmioty zrzeszone w Klastrze Budowlanym pro- Construction Cluster members conduct business wadzą aktywność rynkową w oparciu o wymianę activity on the basis of information sharing or ex- informacji czy przekazywanie zleceń. Ze względu na changing contracts. Because of cluster’s short life, krótki staż klastra realizacja jego działań znajduje się its tasks implementation is in a planning stage. The w fazie planowania. Organizacja zamierza oferować organization intends to offer products and services wspólne produkty oraz usługi pod marką Klastra Bu- under a common brand of the Construction Cluster. dowlanego. The School of Finances and Management in Białystok Jednym z członków Klastra jest Wyższa Szkoła Finan- is one of cluster members. Owing to cooperation with sów i Zarządzania w Białymstoku. Dzięki współpracy a research institution cluster, companies gain access z jednostką naukowo-badawczą przedsiębiorstwa to experts and scientists specializing in a given field, klastrowe zyskują dostęp do specjalistów i naukow- and scientists can in turn respond to enterprises’ nee- ców w określonych dziedzinach, a naukowcy mogą ds. Another cooperation field focuses on improving realizować zlecenia przedsiębiorców. Inny obszar market offer for both the schools and companies. współpracy to doskonalenie oferty rynkowej, zarów- The first task of the cluster is to issue an information no po stronie przedsiębiorców, jak i uczelni. bulletin. The cluster is finishing work on its website.

Inteligentny budynek – instalacje wykonane przez firmę Coral. / Intelligent building – installation was executed by Coral Company.

45 „RAWBUD” Sp. z o.o. członek Klastra Budowlanego realizuje roboty konstrukcyjne, renowacje budynków, nowe inwestycje oraz obiekty typowo przemysłowe. / “RAWBUD” Sp. z o.o. member of the Eastern Construction Cluster carries out construction and renovation of buildings, new investment and industrial facilities.

Członkowie klastra/ Cluster members

Nazwa / Name Adres / Address Działalność / Activity 1 2 3 producenci branży budowlanej / construction sector producers „Drewlux” s.c. U.P.H ul. 4-go Sierpnia 4 B, produkcja (drzwi z litego drewna) manufacturing (solid wood doors) 16-411 Szypliszki, www.drewluxsj.pl Kowalstwo Ireneusz ul. Szosa Knyszyńska 8 b, produkcja (balustrady, ogrodzenia, bramy manufacturing (balustrades, fences, garage Kozłowski S.A. 15-694 Białystok, Fasty, garażowe, automatyka do bram, elementy gates, gate opening automatic systems, deco- kowalstwo.info.pl dekoracyjne) rative elements) PPHU MAT-POL ul. Nowowarszawska 128/1, produkcja (żaluzje poziome, pionowe – VER- manufacturing (venetian and vertical blinds, Kazimierz Plata 04-039 Białystok, TICALE, rolety wewnętrzne, rolety antywła- indoor rollers, security shutters, insect nets, www.mat-pol.com.pl maniowe – zabezpieczające, siatki przeciw in- accessories for their production, electronic sektom i owadom, akcesoria do ich produkcji control and driver for rollers, garage doors and oraz sterowanie elektryczne i napędy do rolet, driveway gates) bram garażowych i wjazdowych) Suwalskie ul. Modrzewiowa 9, usługi (obróbka mechaniczna drewna), produk- services (mechanical woodworking), manufac- Przedsiębiorstwo 16-400 Suwałki, cja (drewno okrągłe i tarcica, surowa, strugana, turing (round timber, raw, plane timber, squared Produkcyjno-Handlowe www.wital.com.pl drewno obrobione, elementy palet, produkty timber, pallet elements, agricultural products „Wital” Kolenkiewicz, rolne i pochodzące z plantacji z wyjątkiem tyto- and plantation based products with the excep- Uździło sp. j. niu: nasiona, zboża, pasze dla zwierząt) tion of tobacco: seeds, cereals, fodder) Unicell Poland Sp. z o.o. ul. Supraślska 25, produkcja (chemia budowlana) manufacturing (construction chemistry) 16-010 Wasilków, www.unicell.pl Awruk Stolarka budowlana ul. Wschodnia 4, produkcja (okna, drzwi, parapety, bramy) manufacturing (windows, door, windowsills, 15-154 Białystok, garage gates) www.awruk.bialystok.pl Budomex Puza Sp. j. ul. Ekonomiczna 15, produkcja (okna) manufacturing (windows) 19-500 Gołdap, www.budomex.pl

46 1 2 3 PHU Konar Skindzierz 3, produkcja i sprzedaż drewna production and sale of timber 16-140 Korycin, www.konar.net.pl 4 Look Technika okienna ul. Spacerowa 13, produkcja (okna z plastiku) manufacturing (plastic windows) Sp. z o.o. Nowy Krępiec, 21-007 Mełgiew, www.4look.com.pl usługi budowlane / construction services „REM-BUD” I. Butkiewicz ul. Sejneńska 57, usługi budowlane construction services i wspólnicy sp. j. 16-400 Suwałki Budrem Podlasie Sp. z o.o. ul. Rynek Kościuszki 2, usługi ogólnobudowlane general construction services 15-091 Białystok Firma Handlowo- ul. Kraszewskiego 15/2, usługi ogólnobudowlane general construction services Usługowa ATIS DOM 15-025 Białystok Wojciech Jurczuk Prymus Plus Jan Juliusz ul. Zgoda 11 D, usługi budowlane (budowa i sprzedaż miesz- construction services (construction and sel- Buczko 15-160 Białystok, kań, wykonawstwo pokryć dachowych, wyko- ling of flats, roofing, green terraces) www.prymusplus.pl nawstwo tarasów zielnych) Zakład Ślusarsko-Stolarski ul. Wypoczynkowa 20, usługi ślusarskie i stolarskie locksmithery and carpentry services DREWMET Wiktoria 15-524 Grabówka Niedbała BCMB Sp. z o.o. ul. Ks. J. Popiełuszki 115, dystrybutorów materiałów budowlanych i distributor of construction material and sa- 15-657 Białystok, sanitarnych nitary www.bcmb.com.pl Elrem Sp. z o.o. ul. I Armii Wojska usługi remontowe instalacji i urządzeń elek- design repair installation and fix-ups elec- Polskiego 4, troenergetyczne troenergy 15-103 Białystok, www.elrem.pl Klaster Mazurskie Okna ul. Zientary-Malewskiej 65, usługi budowlane, projektowe i wykonaw- design construction services and execution Sp. z o.o. 10-310 Olsztyn, stwo www.mazurskieokna.pl P.W. Rawbud Sp. z o.o. ul. Warszawska 9, usługi budowlane construction services 15-062 Białystok, www.rawbud.bia.pl Rogowski Development ul. Legionowa 28/202, usługi budowlane construction services Sp. z o.o. 15-281 Białystok, www.rogowskideve- lopment.pl MSG Granit ul. Kol. Zabłudów usługi kamieniarskie design Miasto 5/5, 16-060 Zabłudów, www.granit-bialystok.pl Canada System S.L ul. Staffa 18, usługi architektoniczne services architectonic 18-400 Łomża, www.pl.canadasystem.eu Przedsiębiorstwo ul. Południowa 11 a, usługi instalacyjno budowlane services installation construction Instalacyjno-Budowlane 16-001 Księżyno Krystian Samborski Przedsiębiorstwo ul. Legionowa 28 lok. 900, usługi instalacyjno budowlane services installation construction Instalacyjno-Budowlane 15-399 Białystok Kazimierz Samborski Malow ul. Wojska Polskiego 114A, usługi projektowe i sprzedaż mebli metalo- design services and sales metal furniture 16-400 Suwałki, wych www.malow.pl P.H.U.R. FELIX ul. Szosa Knyszyńska 8, usługi klimatyzacyjne services conditioners Marek Danilczuk 15-690 Białystok, www.phfelix.pl

47 1 2 3 Izoterm s.c. ul. Sejneńska 57, usługi instalacyjne services installation Usługi Instalacyjne 16-400 Suwałki Prefabet Ełk Sp. z o.o. ul. Sikorskiego 34, usługi betoniarskie services 19-300 Suwałki, www.prefabet.elk.com.pl Sukces technika rolet ul. Malchiora Wańkowicza, usługi (technika rolet i bram) services (technical colleges rolet and gates) i bram 31 15-166 Białystok, www.sukces.bia.pl usługi doradcze i projektowe / consulting and design services Doradztwo ul. Bydgoska 52, usługi doradcze (ubezpieczenia: komunika- consulting services (insurance: motor vehicle Ubezpieczeniowe 16-400 Suwałki cyjne OC, AC, NNW, majątkowe, na życie, eme- insurance third party insurance, comprehen- M. Jakubowski rytalne i inwestycyjne) sive insurance, accident insurance, life, retire- A. Jankowski sp. j. ment insurance and investment) ECDS Polska Sp. z o.o. ul. Św. Rocha 5 lok.208, usługi doradcze i szkoleniowe (doskonalenie consulting services (motor vehicle insurance, 15-879 Białystok, kadr, pomoc w procesie ubiegania się o dotacje third party insurance, comprehensive insuran- www.ecds.pl unijne na projekty inwestycyjne i szkoleniowe) ce, accident insurance) Eltor Białystok Sp. z o.o. ul. Elewatorska 11, usługi projektowe i wykonawstwo (linie ener- design services and execution (overhead and Przedsiębiorstwo 15-620 Białystok, getyczne napowietrzne i kablowe średnich i ni- cable power lines and of medium and low volta- Elektryfikacji i Robót www.eltor.bial.com.pl skich napięć, stacje transformatorowe różnych ge, transformer stations of different types, house Instalacyjnych typów, przyłącza do budynków, instalacji elek- connections, electric installations in buildings, tryczne w obiektach, oświetlenie ulic i placów, street and public square lighting, ramming un- przeciski pod drogami i torami), usługi transpor- der streets and railway tracks), transportation towe (wynajem sprzętu, transport, wulkanizacja), services (equipment renting, transport, retre- sprzedaż (paliw, olejów, smarów, ogumienia) ading), sales (fuels, oils, grease, tires) Coral W. Perkowski ul. Błękitna 1, usługi projektowe i realizacja instalacji elek- design services and realization of installa- J. Perkowski Sp.j. 15-136 Białystok, trycznych i teletechnicznych tion electric and communications www.ztomcoral.home.pl Centrum Informatyki ul. Skorupska 9, usługi informatyczne services information „ZETO” S.A. 15-048 Białystok, www.zeto.bialystok.pl Agencja Projektowo- ul. Zachodnia 15a/42, usługi projektowe i reklamowe design services and advertising Reklamowa PP Piotr 15-345 Białystok Pańkowski Rh+ Andrzej Rydzewski ul. Zachodnia 14a/47, usługi projektowe design services 15-345 Białystok PRZEDSIĘBIORSTWO ul. Tęczowa 1, usługi projektowe, montaż i konserwacja favor project, installment and preservation USŁUGOWO-HANDLOWO- 78-100 Kołobrzeg, wind of lifts PRODUKCYJNE PILAWA- www.pilawa.pl Eugeniusz Pilawa Polskie Stowarzyszenie ul. Rynek Kościuszki 2, usługi doradcze i szkoleniowe consulting services Doradcze i Konsultingowe 15-091 Białystok, www.polskiestowarzysze- nie.pl Kancelaria Adwokacka ul. Dworna 18, usługi prawne services legal 18-400 Łomża Kancelaria Adwokacka ul. Al. Wojska Polskiego 45, usługi prawne services legal Konrad Rudczyk 18-300 Zambrów jednostki naukowo-badawcze / reaserch institutes Wyższa Szkoła Finansów ul. Ciepła 40, jednostka naukowo-badawcza reaserch institute i Zarządzania 15-470 Białystok, w Białymstoku www.wsfiz.edu.pl Uniwersytet ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, jednostka naukowo-badawcza reaserch institute w Białymstoku 15-097 Białystok, www.uwb.edu.pl

48 Lista klastrów Clusters list

◆ KLASTER INSTYTUCJI OTOCZENIA ◆ BUSINESS environment BIZNESU INSTITUTIONs CLUSTER

◆ PODLASKI KLASTER BIELIZNY ◆ PODLACHIA LINGERIE CLUSTER

◆ KLASTER OBRÓBKI METALI ◆ METAL CLUSTER

◆ PÓŁNOCNO-WSCHODNI KLASTER ◆ NORTH EASTERN CLUSTER For EDUKACJI CYFROWEJ DIGITAL EDUCATION

◆ KLASTER UZDROWISKO SUPRAŚL ◆ SUPRAŚL HEALTH RESORT CLUSTER

◆ wschodni KLASTER BUDOWLANY ◆ eastern CONSTRUCTION CLUSTER

© Copyright by Polska Agencja Rozwoju © Copyright by Polish Agency for Enterprise województwo podlaskie / Przedsiębiorczości Development Podlaskie Voivodeship Wydawca: Publisher: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polish Agency for Enterprise Development ul. Pańska 81-83 ul. Pańska 81-83 00-834 Warszawa 00-834 Warszawa

Katalog bezpłatny. Katalog dostępny jest także The catalogue for free distribution. E-version available w wersji elektronicznej na Portalu Innowacji at http://www.pi.gov.pl. http://www.pi.gov.pl. The contents of this catalogue reflect the views of the Poglądy i opinie wyrażone przez autorów katalogu author and do not necessarily reflect the official nie muszą odzwierciedlać stanowiska Polskiej Agencji views or policy of the Polish Agency for Enterprise Rozwoju Przedsiębiorczości. Development.

ISBN 978-83-7585-125-0 ISBN 978-83-7585-125-0 Nakład: 1000 Printed in 1000 copies Warszawa 2011 Warszawa 2011

Projekt, przygotowanie do druku, druk i oprawa: Desing, layout and print: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk www.grzeg.com.pl www.grzeg.com.pl

Katalog powstał w ramach przedsięwzięcia PARP: „Polskie The catalogue was prepared under PARP activity of „Polish Przedsięwzięcie „Polskie klastry i polityka klastrowa” The activity ‘Polish clusters and cluster policy’ activity klastry i polityka klastrowa”. clusters and cluster policy”. realizowane jest pod honorowym patronatem Ministra is being implemented under the honorary auspices of Gospodarki. the Minister of Economy. Przedsięwzięcie PARP jest współfinansowane przez Unię The activity of PARP is co-financed by the European Union Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecz- from the European Social Fund under systemic project “De- Katalog powstał w ramach przedsięwzięcia PARP: „Polskie The catalogue was prepared under PARP activity of „Polish nego w ramach projektu systemowego PARP „Rozwój zaso- velopment of human resources through the promotion of klastry i polityka klastrowa”. clusters and cluster policy”. bów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upo- knowledge, transfer and dissemination of innovation” from wszechnianie innowacji” z Programu Operacyjnego Kapitał the Human Capital Operation Program, Measure 2.1.3. Przedsięwzięcie PARP jest współfinansowane przez Unię The activity of PARP is co-financed by the European Union Ludzki, poddziałanie 2.1.3. Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecz- from the European Social Fund under systemic project “De- nego w ramach projektu systemowego PARP „Rozwój zaso- velopment of human resources through the promotion of bów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upo- knowledge, transfer and dissemination of innovation” from wszechnianie innowacji” z Programu Operacyjnego Kapitał the Human Capital Operation Program, Measure 2.1.3. Ludzki, poddziałanie 2.1.3. Klastry i polityka klastrowa

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczo- The Polish Agency for Enterprise Develop- ści (PARP) jest agencją rządową podlegają- ment (PARP) is a government agency sub- 2011 cą Ministrowi właściwemu ds. gospodarki. ject to the Minister of economy. It was cre- Powstała na mocy ustawy z 9 listopada ated by an act from 9th November 2000. 2000 roku. Zadaniem Agencji jest zarzą- Its task is to manage funds from the state Klastry dzanie funduszami z budżetu państwa treasury and the European Union aimed i Unii Europejskiej, przeznaczonymi na at supporting entrepreneurship and in- wspieranie przedsiębiorczości i innowa- novativeness, as well as human resources cyjności oraz rozwój zasobów ludzkich. development. w Województwie W perspektywie finansowej 2007–2013 In the 2007–2013 financial perspective Agencja jest odpowiedzialna za wdrażanie the Agency is responsible for implement- działań w ramach trzech programów ope- ing activities under three operational pro- racyjnych Innowacyjna Gospodarka, Ka- grammes: Innovative Economy, Human Podlaskim pitał Ludzki i Rozwój Polski Wschodniej. Resources and Eastern Poland Devel- opment. Jednym z priorytetów Agencji jest promo- wanie postaw innowacyjnych oraz zachę- One of the Agency’s priorities is to pro- canie przedsiębiorców do stosowania no- mote innovative attitudes and to en- woczesnych technologii w swoich firmach. courage entrepreneurs to use the latest W tym celu PARP prowadzi Portal Inno- technologies in their companies. In order wacji poświęcony tematyce innowacyjnej to do so the PARP runs an Innovations (www.pi.gov.pl), a także corocznie orga- Portal devoted to the topic of innova- nizuje konkurs Polski Produkt Przyszło- tions (www.pi.gov.pl), as well as an annual ści. Przedstawiciele MSP mogą w ramach competition for the Polish Product of Klubu Innowacyjnych Przedsiębiorstw the Future. Representatives of SMEs can uczestniczyć w cyklicznych spotkaniach. participate in cyclic meetings under the Celem portalu edukacyjnego Akademia Innovative Enterprises Club. The pur- PARP (www.akademiaparp.gov.pl) jest pose of the PARP Academy education województwo upowszechnienie wśród mikro, małych portal (www.akademiaparp.gov.pl) is to podlaskie / i średnich firm dostępu do wiedzy bizne- popularise access to business knowledge Podlaskie sowej w formie e-learningu. Za pośred- in form of e-learning among micro, small Voivodeship nictwem strony internetowej web.gov.pl and medium enterprises. By using the PARP wspiera rozwój e-biznesu. W Agencji web.gov.pl website, the PARP supports działa ośrodek sieci Enterprise Europe development of e-business. The Agency Network, który oferuje przedsiębiorcom also has a division of the Enterprise Eu- informacje z zakresu prawa Unii Europej- rope Network, which offers information skiej oraz zasad prowadzenia działalności about the European Union law and the gospodarczej na Wspólnym Rynku. rules of running a business on the Com- mon Market. PARP jest inicjatorem utworzenia Krajowe- go Systemu Usług, który pomaga w zakła- The PARP is the initiator of creating the daniu i rozwijaniu działalności gospodar- National Services System, which helps czej. W ponad 150 ośrodkach KSU (w tym: in starting and developing business ac- Punktach Konsultacyjnych, Krajowej Sieci tivities. In over 150 NSS centres (including: Innowacji, funduszach pożyczkowych i po- Consultation Points, the National Innova- Clusters ręczeniowych współpracujących w ramach tion Network, loan and guarantee fund, KSU) na terenie całej Polski przedsiębiorcy which co-operate under the NSS) all over i osoby rozpoczynające działalność gospo- Poland entrepreneurs and persons start- darczą mogą uzyskać informacje, porady ing a business can acquire information, in the Podlaskie i szkolenia z zakresu prowadzenia działalno- advice and trainings in running a busi- ści gospodarczej, a także uzyskać pożyczkę ness. They can also get a loan or a guar- lub poręczenie. PARP prowadzi również antee. The PARP also runs the NSS web portal KSU: www.ksu.parp.gov.pl. Partne- portal: www.ksu.parp.gov.pl. Regional Voivodeship rami regionalnymi PARP we wdrażaniu wy- Financing Institutions (RFI) are the branych działań są Regionalne Instytucje PARP’s regional partners in implementing Finansujące (RIF). selected activities.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Punkt informacyjny PARP Polish Agency for Enterprise Development PARP information point UNIA EUROPEJSKA ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa tel. + 48 22 432 89 91-93 EUROPEJSKI tel. + 48 22 432 80 80, faks: + 48 22 432 86 20 0 801 332 202 FUNDUSZ SPOŁECZNY [email protected], www.parp.gov.pl [email protected]