Are You Maui Ready? Marshallese
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Marshallese Kwobojak ke, Maui? Manjabobo im keboj menin aikuij ko ñon ien Eibwij ke Ial? Emmakitkit idiñ! Rool bwe kwon ke lal? Beddo, jab maloñ! binej bõram, Lale kwar ãnbwinim, im buul debdeb! jujelliklok ñan lojetlũk! Kõmelele kin kilen kejbarok bwe en ejelok jorren ñan Maui im letokin MauiReady.org Ra eo an Ãjmour ilo State eo an Hawaii 7/13/2016 Jelã Ta eo kwon kõmmane ilo ien Idiñ Kebooj juon plan iben baamle eo am im maanjabbobo ñe enaj wõr lañ im jorren ko ak ien idiñ ko jet LAB KÕTO IM NO (Jet ran in kõjelã im karoñ) Lab kõto im no ko remaroñ kõmman bwe en ibijleplep, limajnono lojet, lab kõto, im wõr aire ko ak tornado ko. • Check e menin aikuij ko ilo ien idiñ ak emergency kit eo am • Alwõj TV ak roñjake news ilo radio & kin jikin kone ko rej kõlaajraki • Kilõki window ko im kejem ko • Loor naan in kakkōl ilo ien ko AllŌÑ IN LAB KÕTO IM NO MAY JUUN JULAE AUG SEPT OCT NOV MAKITKIT LAL IBWIJLEPLEP (Ejelok ien kakkõl (Ilo jidimkij) (Elaptata ilo komlal in ial in dren Kajur in an lal makitkit emaron kōmman elap jorren. ko ilo tol ko (gulches), ijoko ewõr • Emakitlok ñan juon jikin eo ekon ñe – juon iaan dren ie (streams) & jikin ko rõttã ak kona ko iloan juon room, ilo abaran kejem eo, ak komlal ko ikõtaan tol ko (valleys) iumin juon table elikkun ben im kalbubuik mejen Etke ibwijleplep ko relikkun kauatata? kin juon bet Remaroñ walok ilo idin ñe ej lab an wõt – emõkaj • Jab kebaak glass ko, window ko, kejem ko air toor im likkun kajur. nabõj, ak jabdewõt men ko remaroñ wõtlok • Roñjake radio non naan in kakkõl • Elañe kwoj ebaake lojet – etal ñan ijoko reutiej • Jibadek ijoko reutiej ilo ien eo emõkajtata (jab kõttar an jañ siren in kakkõl eo ke enaj wõr • Ñe kwōtōbarlok ijo ebwiji, bōjrak! Kwojab jela no ko relikkun lab ak tsumani) ewi mwilal in dren en ak ewi wawein ial en • Emaroñ bar wõr makitkit in lal jidik ko elkin wõt • Jab ikkure ilo roñ ko ewõr dren ie ak ial in makitkit in lal eo jinoin dren ko ilo komlal ko (gulches) Makitkit in lal? Eibwj ke ial eo? Beddo, binej bõram, ãnbwinim, Rool bwe kon jab maloñ! im buul debdeb! JŨB IN NO KO RELLAP (STORM SURGES TSUNAMI ak NO KO RELLAB Ijoko tõrerein lojet) (Jet minit lok ñan awa in kakkõl) Jũb in no ko rej ibeep enetak itok wõt jen ñe ej Ewõt 2 kain tsumani ko –Jen belakin Pacifc in im wõr no im kõto ko rellab. Limñoul lok ñan 100 walok jen lowan wõt aelõñ kein. mile debakbakin, remaroñ kõmman bwe en wõr ibwijleplep ilo ien ibwijtok ko. Rej menin • Kalimjōk sign in kakkōl ko kauatata eo elabtata ñan menin mour im men • Jibadek ijoko reutiej ilo ien eo emõkajtata ko mweien armij rej bed turin lojet. • Kebellok radio eo ñe kwoj roñ ainikien siren in • Emo kebaak turin lojet ilo ien lañ ak kõto ko kakkõl ko rellab • Aolep berijet ko rekauatata! • Emakit jen ijoko rettã elañe kien eo ej (ekoba river ko & ob ko) kõmman kojela Bojak in Kejbarok Baamle eo Am Bukõt melele ko im jikin jiban ko jen MauiReady.org. KUN JAROM Ñe ejelok jarom eban maroñ pump tok dren in idaak. Mõñã ko im uno ko rej aikuij bed wōt ilo mõlo. Imõn kebojak ko remaroñ jab jerbal. Kebojak ñan ien enaj kun jarom. • En wõr am radio (ej kõjerbal battery ak kwoj iñiti kin peim) • Kili wõt ice box im freezer ko aolep ien • En wõr cooler & ice ñan ien ko enaj aetok an kun jarom • Tũmi plug ko jen jarom ko ijellokin 1 teiñki, bwe kwon kab jelã ñe enaj rooltok jarom • En wõr am teiñki & battery ñan jortoklik – candle ko remaroñ kõmman bwil • En bar wõr juon kein charge cell phone ijellokin charger eo ibam • Elañe kein takto ko am rej jerbal kin jarom, plan lok imaan ñan ien kun jarom LIRAWE AK MOLD NAÑINMIJ IM MEN MOUR KO Kinke mejatoto eo ilo hawaii ej tropical RENANA melelen bwe ekkã an wõr lirawe ak mold. Ājmour an jukjuk in bed eo enaj kauatata elañe Lirawe emaroñ kauatata ñan ãjmour im enaj idin an ajeded nañinmijin dengue fever, elab remaroñ kakkure mweo imõm. nañinmijin flu, Ebola, ak menin mour ko rekauatata • Elañe ej ibwiji mweo imõm, kabbok ñan ãjmour. jibañ ilo ien eo emõkajtata bwe en jab • Kanouij roñjkae news ko kin naan in kaiñ ko wõr jorren itok wõt jen relirawe ikijien ãjmour • Elañe kwoj elolo lirawe turin pipe ko • En emakijkij am kwale peim ñan kadiklok leto ak ilo kiin mweo, kirlok ak call e juon letak kij in nañinmij ko eo etijemlok bwe en iwõj in joloki • Mijeki menin mour ko remaron walok einwõt loñ • Ikkijelok im allergy ak kadõki jet kain birõrõ ak kinal ko.Report lok ñe kwonaj elolo ñan men remaroñ nana lok Pest Hotline: 808-643-PEST (808-643-7378) • Bed wõt mweo imõm ñe kwonañinmij (im ba ñan ro jet bwe ren bar kõmman eindrein) MENIN MOUR KO JEJ NEJNEJ Ilo ien eo jinointata ej walok kakkõl ak kõkkalle in an wõr jorren: • Roñjake radio ñan lale Jikin kone ko rej ebbõk menin mour • Ebbok mõñã, dren in idaak, uno ko, ID, juon nien im menin aikuij ko jet anmenin mour eo. • Jab likiti wõt menin mour ko nejum bwe ren make iaer! Remaroñ lorak ilo aujiid ak remaroñ ko Bõk melele ko jet ilo MauiReady.org Lale Kwar Jal- lik-lôk ñan lôjet! KEJBAROK IM KAKKOL KIN LOJET • Jab tutu ak aō make • Jab tutu ak aõ ilo dren ko retab ak etton ak in iam jimarok ak ñe etulok al (emaroñ wõr bako) • Tulok ak turoñ iumin • Jab kelôk im tubar jen kõtõreek ak waterfall ko ak no ko rellab tõrerein tol ko ak tallõñi dekã ko retutu • Tutu ak aõ ilo beach • Jab jumae aet in lôjet. Kon lur, - kõmman kõkalle ko ewõr rilomor ro ie ñan jibañ, aō ilo aet in lôjet eo, inem ilo ien eo ak lifeguard emman aõ enelok ILO IEN IDIÑ, DIAL 911 Ñe ejjab ien idiñ, kõjerbal nõmba kein: NOAA Recorded Weather Maui County American Red Cross and Ocean Information Civil Defense Report-a-Disaster (808) 944-3756 (808) 270-7285 (808) 357-3387 Police and Fire Ra eo an Ãjmour Poison control Ejjab-idiñ (Communicable (Jikin control paijin) (808) 244-6400 Disease Control) (800) 222-1222 (808) 984-8213 Jei nõmba in telephone ko am raurõk ijin: Kwōj ke roñ ainikien siren eo elukun beran? Kõjañe radio eo! Ainikien siren eo elaaj, ejjab bojrak. Eaurõk bwe kwon roñjake news in (Maui), im jab news in Oahu. Eoktak kōjelā in idiñ ñan ene ko jen dron. Kõjelã ko jen kien rej ñan ene eo wōt ejelete. FM STATION KO AM STATION KO KDLX-FM 94.3 KMVI-FM 98.3 KMVI-AM 550 KAOI-FM 95.1 KNUI-FM 99.9 KNUI-AM 900 KAOI-FM 96.7 (Tulalinlok Haleakala) KNUQ-FM 103.7 KAOI-AM 1110 KPOA-FM 93.5 (Rear in Maui) KONI-FM 104.7 KLHI-FM 101.1 (Rear in Maui) KPMW-FM 105.5 Kejbarok ej ijjino ibam! Jikin ko ko: Jelã Ia Eo Kwonaj Etal Ñane! Etal ñan MauiReady.org in lale jikin ko ta eo ebaak ñan kwe • Roñjake radio ñan melele jikin ko ta ko rebellok im ko rej ebbõk menin mour • Bõktok menin aikuij ko am kwar kebooji ñan ien idiñ. Bõk elōñlôk melele ilo MauiReady.org.