Plan Działania (Action Plan) dla rozwoju produktów turystyki aktywnej na terenie parków krajobrazowych w województwie kujawsko-pomorskim Obszar objęty Planem Działania

Parki chronią cenne przyrodniczo i kulturowo tereny województwa. Obejmują łącznie ok. 2 431 km2, co stanowi ok. 13,5% powierzchni województwa kujawsko-pomorskiego. Są to tereny bardzo atrakcyjne turystycznie, będące celem wycieczek i miejscem wypoczynku mieszkańców i turystów.

Tucholski PK Wdecki PK PK Góry Łosiowe

GRUDZIĄDZ Nadwiślański PK SĘPÓLNO KRAJEŃSKIE ŚWIECIE

Krajeński PK CHEŁMNO Brodnicki PK WĄBRZEŹNO Chełmiński PK

Górznieńsko- GOLUB-DOBRZYŃ -Lidzbarski PK NAKŁO NAD NOTECIĄ RYPIN

TORUŃ

ALEKSANDRÓW ŻNIN KUJAWSKI LIPNO

INOWROCŁAW

MOGILNO RADZIEJÓW WŁOCŁAWEK Nadgoplański Park Tysiąclecia Gostynińsko- -Włocławski PK

Brodnicki Park Krajobrazowy 87-312 , Grzmięca 10 Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy 87-820 , ul. Zamkowa 11 Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy 87-320 Górzno, Ruda 1 Krajeński Park Krajobrazowy 89-450 Więcbork, ul. Pocztowa 2 Nadgoplański Park Tysiąclecia 88-150 , ul. Wodna 9 Tucholski Park Krajobrazowy 89-500 Tuchola, ul. Podgórna 1 Wdecki Park Krajobrazowy 86-150 Osie, ul. Rynek 11A Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą 86-100 Świecie, ul. Sądowa 5

Interesariusze Planu Działania

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego 8 dyrekcji parków krajobrazowych 17 samorządów lokalnych (gminnych i powiatowych) 2 nadleśnictwa Cel i sposób realizacji Planu Działania

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego uczestnicząc w projekcie Interreg Europa o nazwie ThreeT (Thematic Trail Trigger) opracował Plan Działania (Action Plan) dla parków krajobrazowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. W ramach dokumentu zarekomendowano szereg działań dotyczących poprawy warunków uprawiania turystyki aktywnej, szczególnie rowerowej, na obszarze parków krajobrazowych. Zalecenia te uwzględniają dobre praktyki i doświadczenia partnerów projektu ThreeT. Wdrożenia opisane w Planie Działania zostaną ujęte w dokumentach strategicznych Województwa. Ich realizacja możliwa będzie w latach 2021-2027, przy pomocy programów europejskich i środków własnych partnerów.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego Strategia rozwoju województwa 2021-2027 kujawsko-pomorskiego do 2030 roku – Strategia Przyspieszenia 2030+ PLAN DZIAŁANIA LSR (Lokalne Strategie Rozwoju) (ACTION PLAN) dla LGD (Lokalnych Grup Działania) Strategia budowy i promocji produktu turystycznego województwa kujawsko-pomorskiego Inne dokumenty planistyczne i programowe

CEL GŁÓWNY PLANU DZIAŁANIA: poprawa warunków rozwoju turystyki aktywnej i przyrodniczej na obszarze parków krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego, uwzględniająca dobre praktyki międzynarodowe

WDROŻENIE NR 1 (SYSTEMOWE) WDROŻENIE NR 2 (SZCZEGÓŁOWE) Opracowanie i wdrożenie systemowych rozwiązań dla rozwoju Poprawa jakości infrastruktury turystyki aktywnej i przyrodniczej turystyki aktywnej i przyrodniczej na obszarze parków w wybranych parkach krajobrazowych województwa kujawsko- krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego pomorskiego

Lubię tu być ... na zielonym szlaku! Obszary ciszy w parkach krajobrazowych jako produkt turystyczny Kompleks działań obejmujących wszystkie parki krajobrazowe województwa Cztery nowe trasy rowerowe w wybranych parkach krajobrazowych

Pilotażowa sieć tras typu single track

Utworzenie nowego szlaku regionalnego na obszarze czterech parków krajobrazowych

Plan Działania opisuje dwa wdrożenia. Pierwsze wdrożenie o charakterze systemowym obejmować będzie kompleksowo obszar wszystkich parków krajobrazowych w województwie. Drugie wdrożenie, szczegółowe, podzielone jest na pięć odrębnych zadań. Każde z nich obejmuje obszar jednego z parków krajobrazowych. Dodatkowo ujęte są w ramach tego wdrożenia ogólne rekomendacje dla dodatkowego zadania, obejmującego obszar czterech parków krajobrazowych. Ponadto zakłada się wypromowanie „obszarów ciszy” jako nowej atrakcji turystycznej. Ogólny nadzór nad realizacją Planu Działania sprawuje Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Jest on też odpowiedzialny za koordynację wdrożenia systemowego oraz za wykreowanie „obszarów ciszy”. Pozostałe wdrożenia realizują partnerstwa lokalne. W czasie prac nad Planem Działania uzyskano deklaracje (listy intencyjne) od 28 podmiotów zainteresowanych realizacją wdrożeń. Projekt ThreeT (Thematic Trail Trigger)

Projekt ThreeT realizowany jest w ramach Programu Interreg Europa. W jego ramach współpracują partnerzy z ośmiu krajów Unii Europejskiej: Polski, Włoch, Hiszpanii, Finlandii, Rumunii, Węgier, Malty i Niemiec. Partnerami projektu są jednostki samorządu terytorialnego oraz interesariusze lokalni, reprezentujący organizacje turystyczne, parki krajobrazowe, instytucje kultury.

3

5 8

7 6 1 2

4

9

Anaga – Trail of Senses, Teneryfa - fot. K. Wojtkowiak

Partnerzy projektu ThreeT

1. Livorno Province (Włochy) – lider projektu 2. Tuscany Region (Włochy) 3. Regional Council of Central Finland (Finlandia) 4. Planning Authority (Malta) 5. Województwo Kujawsko-Pomorskie (Polska) 6. Brasov County Council (Rumunia) 7. Self-Government Office of Vas County (Węgry) 8. Regional Management Central Hessen (Niemcy) 9. Interurban Transport of Tenerife S.A. (Teneryfa/Hiszpania)

Podstawowe informacje o projekcie:

Źródło finansowania: Program Interreg Europa Liczba partnerów: 9 (z 8 krajów UE) Budżet: 1 892 776 EUR Ramy czasowe: 1 czerwca 2018 – 30 listopada 2022 Strona internetowa: https://www.interregeurope.eu/threet Dobre praktyki w projekcie ThreeT

Partnerzy projektu ThreeT podczas wizyt studyjnych wymieniali się doświadczeniami i dobrymi praktykami. Dotyczyły one zarządzania obszarami chronionymi oraz sposobów promocji i ochrony walorów przyrodniczych i kulturowych tych obszarów. Łącznie w ramach projektu zaprezentowano blisko 40 dobrych praktyk, pochodzących z ośmiu krajów Unii Europejskiej. W ramach prac nad Planem Działania przeprowadzono warsztaty z udziałem uczestników wyjazdów studyjnych, którzy przeanalizowali zaprezentowane w projekcie dobre praktyki. W wyniku analiz i konsultacji wybrano pięć dobrych praktyk, które zarekomendowano do wykorzystania w ramach Planu Działania dla województwa kujawsko-pomorskiego.

Schemat wyboru dobrych praktyk

Wizje lokalne w ramach projektu Three T 40 dobrych praktyk Warsztaty w ramach Planu Działania z 8 krajów

- partnerów projektu Wstępna lista 12 dobrych praktyk ThreeT Analiza wybranych praktyk

Pięć dobrych praktyk rekomendowanych do ujęcia w Planie Działania

Silence as a tourism attraction Regional Council of Central Finland 1 (Cisza jako atrakcja turystyczna)

Meijän Polku / Our Path Regional Council of Central Finland 2 („Nasza ścieżka” – przyroda jako czynnik zdrowego życia)

Eco-Adventures of Sam the Squirrel Self-Government Office - Vas 3 (Ekologiczne przygody wiewiórki Sam) County

Dingli Heritage Trail & Dingli Mobile App Malta Planning Authority 4 (Szlaki dziedzictwa i aplikacja mobilna w regionie Dingli)

Eco-Touristic trail network in Poarta Carpatilor and in Magura Codlea Mountain (Sieć ekologicznych szlaków Brasov County Council 5 turystycznych w górach Rumunii)

fot. Vas County Wizyta studyjna w Finlandii, fot. R. Modrzewski fot. J. Zdrojewski fot. J. Zdrojewski Wdrożenie systemowe: Lubię tu być... na zielonym szlaku!

Wdrożenie systemowe polega na opracowaniu i wdrożeniu kompleksowych rozwiązań dla turystyki aktywnej i przyrodniczej na obszarze wszystkich 10 parków krajobrazowych. Nazwa przedsięwzięcia nawiązuje do projektu o nazwie „Edukacja społeczności zamieszkujących obszary chronione województwa kujawsko-pomorskiego: Lubię tu być... na zielonym”, realizowanego przez samorząd województwa i dyrekcje parków krajobrazowych w latach 2017-2020. Projekt ten był dofinansowany ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, WFOŚiGW w Toruniu oraz środków własnych województwa. Liderem i koordynatorem wdrożenia jest Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko- Pomorskiego, a partnerami – dyrekcje poszczególnych parków krajobrazowych. W ramach wdrożenia uwzględnia się szereg dobrych praktyk i rozwiązań, stosowanych przez partnerów projektu ThreeT. Wdrożenie podzielone jest na osiem komponentów, które mają na celu poprawę oferty turystycznej i dostępności obszarów parków krajobrazowych dla turystyki, uwzględniając kwestie ochrony przyrody i edukacji ekologicznej.

ZAKRES TEMATYCZNY WDROŻENIA NR 1

Poddziałanie 1.1. Opracowanie standardu oznakowania turystycznego Poddziałanie 1.2. Opracowanie tras wycieczek (pętli) dla różnych i wzornika tablic informacyjnych oraz utrzymania szlaków i grup odbiorców infrastruktury turystycznej

Poddziałanie 1.3. Identyfikacja i doposażenie węzłów Poddziałanie 1.4. Utworzenie spójnej bazy danych o atrakcjach turystycznych ruchu turystycznego i zagospodarowaniu turystycznym

Poddziałanie 1.6. Działania informacyjne, promocyjne Poddziałanie 1.5. Poprawa jakości wybranych szlaków turystycznych i edukacyjne o charakterze pilotażowym i systemowym

Poddziałanie 1.7. Siedziby dyrekcji parków krajobrazowych jako punkty informacji Poddziałanie 1.8. Działania wizerunkowe, turystycznej i przyrodniczej powiązane z imprezami tematycznymi i cyklicznymi fot. W. Gałosz fot. W. Gałosz fot. J. Zdrojewski Wdrożenie ma charakter modelowy/wzorcowy. Obejmuje ono działania w zakresie informacji turystycznej, promocji obszaru oraz ekoturystyki, jak też budowy wybranych elementów małej infrastruktury. Są one możliwe do realizacji jedynie całościowo dla wszystkich obszarów z poziomu województwa, przy pomocy wspólnych narzędzi (np. regionalny portal turystyki rowerowej). Przedsięwzięcia realizowane w ramach tego działania mają na celu wypracowanie ogólnych standardów, procedur i wytycznych postępowania dla całego obszaru (np. regionalne standardy infrastruktury turystycznej). Będą więc przyjęte jako wzorcowe dla wszystkich inicjatyw na obszarze realizacji Planu Działania. Wdrożenie poszerza możliwości, jakie daje wybudowanie lub doposażenie w ostatnich latach szeregu nowych obiektów edukacji ekologicznej na terenie parków krajobrazowych, np. w Kruszwicy, Więcborku, Tleniu czy Rudzie. Wdrożenie będzie finansowane ze środków własnych samorządu województwa oraz funduszy zewnętrznych, np. RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2021-2027. Jego realizacja przewidziana jest na lata 2021-2022 (działania przygotowawcze) w ramach kilku komplementarnych projektów. W latach 2023-2025 planowane jest jako wspólny, duży projekt promocyjno-edukacyjny, realizowany na obszarze regionu. Koszt realizacji projektu systemowego to ok. 8 mln zł

fot. J. Zdrojewski Wdrożenie szczegółowe

Wdrożenie to obejmuje siedem zadań, realizowanych w różnych częściach regionu.

Poddziałanie 2.1. „Obszary ciszy na terenie parków krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego” (projekt pilotażowy, realizowany w ramach programu Interreg Europa w latach 2021-2022)

Poddziałanie 2.2. „Brodnicka Ósemka” (projekt planowany na Poddziałanie 2.3. „Velo Gopło” (projekt planowany na obszarze obszarze Brodnickiego Parku Krajobrazowego) Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia)

Poddziałanie 2.5. „Rozwój turystyki rowerowej Poddziałanie 2.4. „Grudziądz – twierdza na wiślanym szlaku” (projekt w Gostynińsko-Włocławskim Parku Krajobrazowym” planowany na obszarze Parku Krajobrazowego „Góry Łosiowe”) (projekt planowany na obszarze Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego)

Poddziałanie 2.6. „Bike Park Pojezierza Brodnickiego” (projekt planowany na obszarze Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Rekomendacja dodatkowa: Realizacja przedsięwzięcia o nazwie: Krajobrazowego) „Rowerem przez Bory Tucholskie”

Poddziałanie 2.1.

„Obszary ciszy na terenie parków krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego” Przedsięwzięcie wzorowane jest na jednej z dobrych praktyk zaobserwowanych u fińskiego partnera projektu ThreeT: Regional Council of Central Finland. Zakłada utworzenie „obszarów ciszy” w parkach krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego. Jest to jednocześnie projekt pilotażowy, finansowany z programu Interreg Europa, który będzie realizowany w latach 2021-2022 jako kontynuacja projektu ThreeT. Doświadczenia partnera fińskiego pokazują dobroczynny wpływ ciszy na samopoczucie człowieka. Wpisuje się to w popularny w turystyce trend „powrotu do natury” oraz promocję aktywności typu „wellness”. Ma też duże znaczenie dla rehabilitacji zdrowotnej oraz dla utrzymania dobrej kondycji psychofizycznej. „Obszarami ciszy” będą wybrane fragmenty parków krajobrazowych, oddalone od źródeł hałasu takich jak drogi czy zakłady przemysłowe. Przewiduje się w ramach wdrożenia działania planistyczne, pomiary natężenia hałasu, czynną ochronę wybranych obszarów przed hałasem oraz wyznaczanie tras spacerowych i miejsc odpoczynkowych. Nakłady finansowe na realizację przedsięwzięcia wynoszą 238 626 zł, w tym wkład własny województwa w wysokości 35 793 zł.

fot. P. Szumigaj Poddziałanie 2.2.

Nazwa wdrożenia: „Brodnicka Ósemka” J. Skarlińskie Pręgowizna J. Papówko Mnich Śluzka Nawra Gajówka Biedaszek 538 Drwęca Rywałdzik Mirakowo Wichertowo Łąkorz Lokalizacja: Brodnicki ParkGórny Krajobrazowy Wardęgowo Mikołajki Płowęż Wawrowice Granica Mszanowo Rywałdzik 15 W ramach przedsięwzięcia zakłada sięStaw wybudowanieMrowiska dwóch pętli rowerowych (dużej i małej) na obszarze Brodnickiego Parku Mała Nawra Trojaki Komurzno Stymlałowo Krajobrazowego. Pętle tworzą razem kształt cyfry „8”, stąd nazwa projektu.Bartki J. Okonek Lipowy Dwór Trasa rowerowa w ruchu ogólnym J. Osetno 538 Marzęcice J. Ostrowite Mec Większa pętla prowadzi ze Zbiczna przez Gaj-Grzmięcę i PokrzydowoBorki do Jajkowa, a stamtąd przez Tamę BrodzkąWielka Osówkado Brodnicy. Pętla Nowe Miasto Tylice Osetno 538 Lubawskie 538 Zgniłek Ostrowite Mała Osówka Trasa rowerowa wydzielona z ruchu ogólnego Wielgrób 538 Pacołtowo ta łączy się z planowaną drogą rowerową po dawnej linii kolejowej z Brodnicy przez Kurzętnik na NoweOtręba Miasto Lubawskie. MniejszaSzurowo Olszak Łąkorek Kopanina pętla biegnie lasami ze ZbicznaJ. Żaleń do Cichego, a następnie drogą na MścinJ. Łąkorz i drogą leśną do Gaj-Grzmięcy, gdzie łączy się z dużą pętlą. Kamienny Most (J. Łąkorek) Iwanki Rez. Żurawie Bagno Wielkie Bałówki Trasa rowerowa na drodze gruntowej / leśnej J. Prątynia (ochr. ścisła) Działania opisane we wdrożeniu wpisują się w powiatowąJ. Pawłówko koncepcję budowy dróg rowerowychOstrówki i pozwoląMurawki znacznie zwiększyćKamionka Kuchnia Małe bezpieczeństwo rowerzystów na tym obszarze.Wesołkowo Tak zaprojektowanaGłowin sieć dróg rowerowych łączy ze sobą wszystkie najważniejszeBałówki atrakcje Buk Góralski J. Płociczno J. Głowińskie Taborowizna Kacze Bagno Rekomendowana budowa drogi rowerowej J. Małe Kurzętnik Partęczyny Rez. Wyspa na Jeziorze Tomaszewo turystyczne Brodnickiego Parku KrajobrazowegoJ. Płociczenko oraz Wielkie Partęczyny Wronka Ładnówko Pod Tomaszewo Lipowiec Małe Partęczyny J. Wielkie węca Gwiździny Brodnicy i większości miejscowości na tym terenie. Rez. Rekomendowany remont drogi asfaltowej Przybyszewo Partęczyny Borek Królewski Pod Lipowiec J. Rubkowo Rez. Rzeka Dr Kurzętnik Budy Mścin Lipowiec-Holendry Dębno Partnerzy przedsięwzięcia: J. Trzciniak Rez. Okonek Pod Mścin 15 Smolniki Góralskie J. Okonek Górale J. Mieliwo Ciche Rez. Stręszek 6 Tereszewo Pod Kąciki Gwiździnki Rekomendowany remont drogi gruntowej / leśnej Marianowo J. Stręszek Dębno - (lider) Pod Szafarnię Osiedle Leśne Brodnicki -Fitowo J. Dębno - Brodnicki Świniarnia Kąciki Kąciki Krzemieniewo J. Ciche Nielbark Obiekt inżynieryjny istniejący Góraliki - Gmina Brodnica Podbrodnica J. Robotno Koń J. Tęgowiec Kaługa Chajdak - Mieliwo Park Szafarnia J. Leśne Małe Robotno Dunajki Czystebłota Brzozie Bratuszewo Obiekt inżynieryjny do budowy / remontu - Miasto Brodnica J. Leśne Duże J. Szafarnia Lubawskie Konojady Krajobrazowy Rez. Nad Szosą Parowa - Brodnicki Park Krajobrazowy Godziszka Karaś Rytebłota J. Kurzyny Bagno Mostki Bratuszewo Zarośle J. J. Karaś Ryszka Lipowiec Inny obiekt infrastruktury rowerowej (Tomaszek) 5 Wieś Kościelna Sugajenko Skarlanka Brzoziak J. Okonek Ławy Drwęczne 15 J. Strzemiuszczek Zastawie Rabusiewo Zakładane efekty przedsięwzięcia: Równica Bratuszewo J. Sumówko J. Zbiczno J. Kochanka Gaj Grzmięca Grzmięca J. Retno Miejsce odpoczynku istniejące 4 Rez. Retno Staw Brzozie Lubawskie Efektem realizacji projektu będą dwie pętle Sumówko tras J. Stawek 3 Szramowo J. rowerowych wysokiej jakości, łącznie mająceTomki blisko 50 J. Strażym J. Szramowskie Sosno Zbiczno Miejsce odpoczynku rekomendowane km długości. Będą one połączone dodatkowo z miastem Skarlanka 543 Sumowo J. Łąki Rez. Brodnica (węzeł komunikacji publicznej) i Kurzętnikiem J. Jeziorko Pokrzydowo Augustowo Brzozie J. Brawar J. Czortek J. Skrzynka Piaskownia Drwęca Atrakcja przyrodnicza (kompleks turystyczny w sąsiednim województwie). J. Bartno Alternatywny Wielki Głęboczek Bogumiłki J. Popek J. przebieg J. Głęboczek Wą Foluszek 15 d z y Lembark ń Czekanowo J. Forbin s k Bachotek i Żmijewko Mały Atrakcja kulturowa e 543 Kuligi Brzozie Szacunkowe nakłady finansowe na zrealizowanie Topiele Kępa Głęboczek J. Miała Wądzyń Anielewo J. Wysokie Brzezinki Wichulec Brodno J J. Janówko J. Sosno inwestycji . Mariany Jeziorany B Kwaśne J. Sopień J. Kruszyny Pokrzywki a Lisa Młyn Żmijewo c Janówko J. Głęboczek Brodniczka h Pokrzywnia Szerokie Kwota ok. 22 mln zł. o t Małgorzatka e Zakopane Drwęca Zgniłobłoty J. Oleczno k J. Marek Kruszyny 2 Madera Szlacheckie Karbowo 15 J. Trepkowskie Grzybek J . Kantyła Grzybno N J. Czarne J. Grzywinek Świecie i s k Tama Brodzka Drużyny ie Rez. Smolne Trepki B Rzeka Drwęca Kanał Brynica r 1 Kruszynki o Staw Nowy Dwór d n Morskie Samionka o 15 Smolniki Oko J. Ostrów Drwęca Iły Wilamowo Madera Samin Bartniki Radoszki Bobrowo Brodniczka Długi Most -Kolonia Drużyny Karbowo Bobrowiska J. Samińskie J. Chojeńskie 543 15 Grążawy Brynica Tylice RadoszkiGórznieńsko- Budy Tywola Koziary Rez. leśny -Lidzbarski Chojno Brodnica Jar Grądowy Cielęta 544 Bartniczka Zarośle Szabda Belfort Świerczynki Łaszewo Park 15 Mszano Grążawy Pissa 544 Małki Niewierz 560 Cielęta Pasieki J. Niewierskie 544 Krajobrazowy -Osada Belfort 544 Stare Świerczyny Pólko Zdroje Leśna Drwęca fot. D. Pach Bożejewice Wymysłowice 412 Wolany Skotniki Duża KoloniaBronisławParcele 15 Sławsk Wielki Wróble Kobylniki 62 Żużelkowo Poddziałanie Busewo2.3. 2 Piaski Kruszwica J. Żegotki Piecki Szostka Duża 62 Mała Kolonia Grodztwo Bródzki Nazwa wdrożenia: „Velo Gopło” 62 1 Bachorce Rzepiszyn Łagiewniki Maszenice BroniewoKolonia Lokalizacja: Nadgoplański Park TysiącleciaStodólno Bachorce-Bródzki Szostka Zaborowo 15 3 W ramach przedsięwzięcia planuje się wybudowanieZakupie Tarnowo SławskoDolne Alternatywny trasy rowerowej dookoła północnej części Jeziora Gopło. przebieg Broniewo 62 Stodoły W pobliżu jeziora przebiega wiele dróg publicznych, jednak Rzepowo Dąbek Sokolniki Żwanowice bezpieczeństwo i wygoda rowerzystów na części z nich są Polanowice 62 niewystarczające, z uwagi na dużą prędkość samochodów 13 Płowki Giżewo Gocanówko Głębokie Ameryka Gocanowo i brak poboczy lub zły stan nawierzchni. Broniewek Żabiniec Przemystka Początek i koniec trasy znajdować się będzie w KruszwicyJanikowo KlasztorneStrzelno Cykowo Starczewo Książ J. Gopło przy Mysiej Wieży. Trasa prowadzić ma z Kruszwicy po Topiel Broniewek 62 STRZELNO Błota dawnej nieczynnej linii kolejowejGaj do miejscowości Gopło Torfiak Kołtunowo CHEŁMCE Nadgoplański RADZIEJóW na odcinku 12 km.25 Dalszy odcinek, przez Racice Rusinowo Morgi 266 i Ostrówek do Złotowa i Ostrowa, prowadzić ma drogami Słabęcin Łąka Baranowo 62 Czołowo Bagno Tarnówko Chełmce OBJAŚNIENIA ZNAKÓW powiatowymi. Na tej części trasy inwestycje nie są Trzciniec 62 Młynice Rechta Sukowy Rozemburg 12 266 konieczne, a atrakcją Szyszki jest prom pływający przez jezioro Łęg Topiel pomiędzy Złotowem i Ostrowem. Na dalszej części trasy Rezerwat Kicko Trasa rowerowa w ruchu ogólnym Nadgoplański Chełmiczki konieczny jest remont dróg gruntowychMłyny pomiędzy Kickiem Park Tysiąclecia Czołówek a Rusinowem, a następnie budowa drogi rowerowej Park Komarnica Trasa rowerowa wydzielona z ruchu ogólnego pomiędzy Gocanowem a Grodztwem,Sokołowo wzdłuż drogiWitkowo krajowej Kijewice 4 Lachmirowice Bachorza nr 62. Atrakcyjną alternatywą jest Peterson poprowadzenie trasy 25 Chrosno Witowiczki Wąsewo Trasa rowerowa na drodze gruntowej / leśnej bliżej jeziora, przez lasMłyny w kierunku istniejącej promenadyMirosławice Kobylnica Zagórzyce KlapkowoWygon Siemionki Glinki 10 Wątok Ostrowo Witowice na wschodnim brzegu jeziora.Kurzejewo W samej Kruszwicy do Potrzymiech Rekomendowana budowa drogi rowerowej Sierakowo 266 zamknięcia pętli należy wybudować kładkę nad Notecią 5 Siemioński Świątniki Wronowy Sierakówek Włostowo J. Gopło Orpikowo Wąsewo przy drodze krajowej nr 62. Rekomendowany remont drogi asfaltowej Przychód Popowo J. Gopło Budy Chełmiczki ŚwiątnikiMałe Partnerzy przedsięwzięcia: Karsk Węgrzynowa Tysiąclecia Rekomendowany remont drogi gruntowej / leśnej Kaczy Golejewo Kościeszki Anusin - Gmina KruszwicaDołek (lider) Bachorza Czarnotka 25 Gopło Potrzymiech Karczewo - Gmina Rzeszynkowski Rzeczyca Obiekt inżynieryjny istniejący Proszyska Żółwiny Brześć - Nadgoplański Park Tysiąclecia 6 Rzeszynek Rezerwat 266 7 Nadgoplański Złotowo Wycinki Park Rogalin Obiekt inżynieryjny do budowy / remontu L. Wycinki Tysiąclecia Nowa Wieś 9 Zakładane efekty przedsięwzięcia: L. Piotrków Ostrówek Inny obiekt infrastruktury rowerowej Leszcze 267 Efektem realizacji projektu będzie pętla25 dookoła północnej Kozie PIOTRKóW KUJAWSKI części Jeziora Gopło, licząca 42 kilometry (oraz 5 kmDoły tras Kaspral Palczewo Pomianki Mietlica Przedłuż Miejsce odpoczynku istniejące łącznikowych). Łabędzin Kuśnierz Borowa Jurkowo 266 Jeziora Małe 11 Działanie to zapewni pełne udostępnieniePomiany Nadgoplańskiego 8 Połajewek Sielanka Miejsce odpoczynku rekomendowane Lubstówek Władysławowo Parku Tysiąclecia dla rowerzystów i utworzenie atrakcyjnegoJeziora Wielkie J. Lubstówek Hamerówka produktu turystycznego (Velo Gopło) o łącznej długości 47 Rudzk Mały Atrakcja przyrodnicza km. Kożuszkowo WOJ. Łuszczewo Lisianki Byszewo Szewce Panewka 25 KUJAWSKO-POMORSKIE Atrakcja kulturowa Wójcin Gradowo Szacunkowe nakłady finansowe na zrealizowanie Sokoły Wójcin Higieniewo Sielanka J. Gopło inwestycji Nożyczyn Połajewo WOJ. Rudzk Duży Kwota ok. 21 mln zł. Marianowo Moczydoły WIELKOPOLSKIE Hamerówka Dębołęka Chrzanówek Wola Nowe Kożuszkowa Trzcianek 266 Galiszewo Połajewo Wygoda ZłotowoAleksandrowo Berlinek Pilich Paradowo Mniszki B Kacza Łączki Nowa WieśDębołęka Tomaszewo Rosochacz J. Skulska Wieś Warta Bankowa Torfniki 25 Staw Deszna Sadziska Kolonia Stanisławowo Dębołęka Walerianowo Krzymowo Grzmiróg fot. D. Pach Rzepiska Rakowo Mniszki A Katarzyna Nowa Wieś Osowa Skulska Wieś Przepadliska Kwiatkowo Tomisławice Góra Skulsk- Skulsk Kościeszki -Kępa Mielnica Duża Przewóz Żychlinek Moczydła Radwańczewo Buszkowo Piaski Dzierżysław Mostki Witkowice Palmowo K. Ślesiński Przydatki Wilcza Kłoda Talarkowo Kryszkowice Wtórek-ParceleWtórek Nela Mielnica Mała Janowo Wilczogóra Smolok J. Skulskie Starostwo Racięckie KoloniaWtórek (Paniewskie) Zygmuntowo fot. D. Pach Resztówka Buszkowo- Wywoźna Kazimierowo Ostrowo -Parcele Goplana Byki Dobra Wola Janowice Brzeście 25 Witoldowo Paniewo Racięcin Słomkowo Radamy Włodzimiera Warzymowo Broniszewo Pichna KoloniaWtórek Lisewo Kopydłowo--Parcele Stefanowo Straszewo Popielewo- Czartowo Piastowo Paulina Racięckie Biela J. Czartowo Biele -Folwark Przyłubie Holendry Nowiny Broniszewskie Wojciechowo Kolonia Logowo Ziemięcin Kopydłówek Kolonia Racięcka Trzciniec Ościsłowo Boguszczyki Warzymowska Kalina Smólniki -KoloniaWiśniewa- Zalesie Popielewo Wandzinowo Czartówek Przylubie K. Ślesiński Helenowo Sadlno Wierzbinek Góry-Parcele Wójcinek Boguszyce

Złotowo Wiśniewa- Młynek Kępa Żółwiniec -Kolonia Wiśniewa Kobylanki Koszewo Albrechtowo 25 Celinowo 266 Zdankowo Florianowo Wierzbinek Wandowo Noć Morzyczynek Pagórki Pichna GogolinaNowa Góry NowaWieś Gawrony Katarzynowo Chlebowo Góry-Kolonia Marianowo Kazubek Kijowiec Morzyczyn

J. Kruszyny Poddziałanie 2.4.

Nazwa wdrożenia: „Grudziądz – twierdza na wiślanym szlaku” Lokalizacja: Park Krajobrazowy Góry Łosiowe Przedsięwzięcie zlokalizowane jest w Parku Krajobrazowym Góry Łosiowe, który jest najmłodszym z parków krajobrazowych województwa kujawsko-pomorskiego. W ramach zadania zakłada się korektę przebiegu WTR (Wiślanej Trasy Rowerowej) na południe i północ od Grudziądza poprzez jej przesunięcie bliżej cytadeli i Wisły oraz poprawę jakości nawierzchni. Uzupełnieniem projektu jest także wybudowanie atrakcyjnej infrastruktury J. Kacze 523 Rusinowo 55 towarzyszącej (np. platforma widokowa w Zakurzewie) Gardeja WOJ. POMORSKIE Dębno 532 oraz wytyczenie szlaków rowerowych przez teren Tryl Podegrodzie parku, od WTR do rewitalizowanej obecnie zagrody WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE Hermanowo MTB Kalmuzy w Dusocinie. Trasa rowerowa w ruchu ogólnym Wielki Welcz 10 Partnerzy przedsięwzięcia: Nadwiślański Trasa rowerowa wydzielona z ruchu ogólnego MTB BudyJ. Budy Park Krajobrazowy - Gmina Grudziądz (lider)

Mątawy 55 Trasa rowerowa na drodze gruntowej / leśnej MTB 11 Jamy - Miasto Grudziądz Leśniewo Góry Łosiowe Zarośle - Powiat Grudziądzki Rekomendowana budowa drogi rowerowej Gubiny J. Gubiny - Gmina Rogóźno Park 9 535 Rekomendowany remont drogi asfaltowej Wielkie - Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą Zajączkowo - Nadleśnictwo Jamy 8 Osa Rekomendowany remont drogi gruntowej / leśnej Białochowo 7 Zakładane efekty przedsięwzięcia: Mokre55 Rogóźno k. Obiekt inżynieryjny istniejący Parski Grudziądza Krajobrazowy 6 Rezerwat Efektem realizacji projektu będzie wytyczenie Przyrody Obiekt inżynieryjny do budowy / remontu Wielki Lubień 535 Rogóźno Świerkocin Zamek i poprawa jakości sieci szlaków rowerowych w Parku 4 Lisie Kąty 5 Osa Rogóźno-Zamek Krajobrazowym Góry Łosiowe, w szczególności Inny obiekt infrastruktury rowerowej 3 Nowa Wieś trasy krajowej/międzynarodowej EuroVelo 9 / WTR, 207 Kłódka uzupełnionych przez szlak lokalny, prowadzący przez Miejsce odpoczynku istniejące

16 Wisła teren parku krajobrazowego. Miejsce odpoczynku rekomendowane J. Tarpno Grudziądz 55 Grabowiec SalnoJ. Solno Duże Szacunkowe nakłady finansowe na zrealizowanie Atrakcja przyrodnicza 16 Sadowo Dąbrówka inwestycji Polskie Stwolno J. Solno Małe J. Królewska Atrakcja kulturowa Rozgarty 498 J. Grabowiec Kwota ok. 11 mln zł. Wielkie Wielkie55 LniskaMałe Lniska J. Krusze Stwolno 95 J. Rydnickie J. Gruta Duże Wielkie 534 Pieńki J. Gruta Małe Gać Królewskie Nicwałd J. Wilczak WęgrowoMały J. Skąpe Sosnówka Rudnik Gruta Brankówka Gogolin A1

548 55 Pokrzywno Curownia 534

J. Rudnickie 533 Wielkie Marusza Okonin

fot. archiwum ZPK Poddziałanie 2.5.

Nazwa wdrożenia: „Rozwój turystyki rowerowej w Gostynińsko-Włocławskim Parku Krajobrazowym” Lokalizacja: Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy Wdrożenie zakłada budowę sieci dróg rowerowych na terenie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. W ramach zadania przewiduje się połączenie Włocławka i Kowala drogą rowerową wzdłuż drogi krajowej nr 91, wybudowanie lokalnej drogi rowerowej z Kowala przez Goreń Duży do Skrzynek oraz poprawę jakości WTR - Wiślanej Trasy Rowerowej poprzez budowę drogi rowerowej wzdłuż Kanału Zuzanka oraz na zaporze bocznej Zalewu Włocławskiego. Przewiduje się też wybudowanie brakujących odcinków dróg rowerowych we Włocławku w kierunku wschodnim. W dalszej perspektywie zaś planuje się także połączenie rowerowe północ- południe, wzdłuż niebezpiecznej dla rowerzystów, choć malowniczej drogi z Kowala do Zuzałki. Partnerzy przedsięwzięcia:

- Gmina Kowal (lider) - Miasto Włocławek - Miasto Kowal - Gmina Baruchowo - Gmina Włocławek - Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy OBJAŚNIENIA ZNAKÓW Zakładane efekty przedsięwzięcia: 91 Jeziorko 67 Skaszewo Krzyżanowo 541 Rez. Nowe 540 Efektem realizacji projektu będzie Zbyszewo 559 Brudzeńskie Trasa rowerowa w ruchu ogólnym Tulibówko Sobowo Jary Proboszczewice 562 Brudzeń Suchodół Zuzanka Wisła Glewo J. Lenie Mały sieć tras rowerowych, prowadząca 562 Miłodróż Kamienica Strupczewo Duże Parzeń Bachorzewo Pieńki przez Gostynińsko-Włocławski Park Włocławek 62 Dobrzyń Trasa rowerowa wydzielona z ruchu ogólnego Modzerowo Nad Wisłą Ostrowce Dziarnowo 62 Sikórz Krajobrazowy, w szczególności trasy 8 Główina Krużyce Gorzechowo Kamionki 62 krajowej/międzynarodowej EuroVelo 2 / 7 Rez. 1 J. Rybnica J. Włocławskie Sikórz Trasa rowerowa na drodze gruntowej / leśnej WTR, uzupełnionych przez szlaki i trasy Józefowo Mostki 6 Brudzeński J. Radyszyńskie Lasotki lokalne. W ramach przedsięwzięcia zakłada Ładne Rokicie 555 Kobierniki Stara Biała Rekomendowana budowa drogi rowerowej J. Radyszyńskie Czarne Mursk Dąb Wielki Uniejewo Siecień Radotki Srebrna się utworzenie łącznie 44 km nowej trasy Skoki Duże 562 Nowe Draganie Michelin J. Skoki Wisła Ulaszewo Biała J. Wikaryjskie 559 rowerowej. Gostynińsko-Włocławski Skoki Małe Park Ludwikowo J. Widoń 62 Cierszewo Mańkowo Rekomendowany remont drogi asfaltowej 5 J. Wierzchoń Nowa Biała Szacunkowe nakłady finansowe na Warząchewka Widoń Wójtowskie Rez. Karolewo Skrwa Polska Zdroje Gościąż J. Brzózka Murzynowo J. Wójtowskie Małe J. Wójtowskie J. Telążna J. Święte Krajobrazowy zrealizowanie inwestycji J. Wójtowskie Duże J. Mielec J. Gościąż Kamion Maszewo 2 Telążna Stara Rez. Duże Rekomendowany remont drogi gruntowej / leśnej Rez. J. Łąkie J. Mrokowo Nowy Duninów Brwilno 3 Wójtowski Jesiony 562 Grąd Kwota ok. 20 mln zł. 91 Rez. Grodziska E75 Jazy Maszewo Kruszyn Obiekt inżynieryjny istniejący WOJ. PŁOCK MAZOWIECKIE Środoń Brwilno 4 Rez. Wisła Przydatki J. Lubiechowskie Kresy Obiekt inżynieryjny do budowy / remontu Gołaszewskie Krzewent Park Krajobrazowy 62 J. Krzewent 265 Rez. J. Rakutowskie Jezioro Goreń Duży Inny obiekt infrastruktury rowerowej Kowal Rakutowskie J. Żłoby J. GoreńskieTelążna-Kanał Dzierzązna 265 Goreń Nowy Rakutowo Rez. J. Skrzyneckie 575 Olszyny Rakutowskie Rez. 269 Skrzynki Cieślikowo Kliny Miejsce odpoczynku istniejące Czerniewice WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE Lubaty 573 Rez. Lubaty Rez. Jastrząbek A1 91 J Białe J. Sędeńskie ez Lucień Klusek io E75 E75 J. Radziszewskie ro Jeziorko Lu Świątkowice Aleksandrynów ci Radziszewo eńs J. Czarne ki e Miejsce odpoczynku rekomendowane Kłótno Drzesno Baruchowo Rez. Komory J. Białe Rez. Rez. Łąck Gajówka Jezioro Drzezno fot. P.T. (archiwum GWKP) GorzewoJ. Drzesno 269 J. Trzebowskie J. Główki Lucień Zawada Skrwa Lewa J. Sumino Dąbrówka Młynik J.Górskie Atrakcja przyrodnicza J. Gięcielewo Dobrzelewiczki Patrówek J. Przytomne Choceń J. Kurowskie 265 J. Grodzieńskie Marianka Helenów Rez. J. Ciechomickie Rez. J. Gościąż Dąbrowa Łącka Osetnica Atrakcja kulturowa Wiktorowo Grodno Stare Budy Łąck Chojny Stawek J. Łąckie Duże Krzywie J. Popówek Ludwików Rybakówka 269 Zakrzewo J. JeleńSzewo Pagórek Stefanów Trembki Rumunki 60 J. Łąckie Małe Zaździerz Dąbrówka Wola Łącka Bierzewice Rez. Matyldów J. Radzikowo Modlibórz Wrząca Nagodów Korzeń 265 J. Jeziorko Prylno J. Czarne 577 Gulewo Legarda J. Zdworskie Rzeżewo Piotrów Białotarsk Solec J. Kocioł 573 Podgórze Kościuszków GOSTYNIN Zdwórz Krzewie Gaśno

581 Wąwał Dziankówek Mysłownia Nowa Zofiówka Dziankowo Kozice Rez. Zieleniec StrzałkiDybanka LUBIEŃ Wola Dziankowska Rez. Przyskok Władysławowo Osetnica Łokietnica Kaliska KUJAWSKIStępka Ruszków Osada Gole Rez. AntoniewoNiecki Drzewce PierwszySmolenta Lipa Jesionka Kunki J. Lubieńskie Kobyla Łąka 60 573 Helenów Koszelew Zaborów Stary Żelazne Budy Kaleńskie Belno Dzidków Lisica Mniszek Reszki Sokołów Ruda Kaleń Staw Henryków Nutowo Rez. Dolina Skrwy Kiełpieniec 574 Pomarzanki Techmany Osowia Szczawin Kościelny Waliszew WOJ. ŁÓDZKIE Waliszewek Poddziałanie 2.6.

Nazwa wdrożenia: „Bike Park Pojezierza Brodnickiego” Lokalizacja: Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy obejmuje tereny o bardzo dużej atrakcyjności turystycznej. W parku znajdują się liczne jeziora, a krajobraz ma charakter podgórski. Obszar gminy Brzozie, leżący na skraju tego parku, ma wyjątkowe ukształtowanie powierzchni i walory krajobrazowe. Pozwala to na tym obszarze wyznaczyć wiele miejsc, w których znajdować się mogą trasy zjazdowe dla miłośników kolarstwa górskiego („single tracki”). Liczne pagórki i gęsta sieć asfaltowych dróg o małym ruchu pojazdów pozwala także rozwijać inne formy aktywności rowerowej, jak amatorskie kolarstwo szosowe czy turystyka na rowerach ze wspomaganiem elektrycznym. Przedsięwzięcie ma na celu stworzenie pierwszego w Polsce Północnej zrównoważonego parku rowerowego. Składać się on będzie z sieci pięciu tras „single track” do wyczynowej jazdy MTB wraz z infrastrukturą towarzyszącą, czterech tras „baby track” i dwóch tras typu „pump track”, połączonymi ze sobą szlakiemWOJ. łącznikowym. WARMIŃSKO-MAZURSKIE Jedna taka trasa już funkcjonuje w okolicach Lidzbarka (tzw. „Weltrak”).

Brzozie Wielki Głęboczek J. Brawar Augustowo Drwęca 2 Boleszyn Welski Kuligi Kępa J. Głęboczek WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE Topiele J. Forbin Park 1 Mały Głęboczek WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE Jeziorany J. Miała Krajobrazowy Wąpiersk 15 Sośno Królewskie J. Ostromierz Ciechanówko Kwaśne J. Janowskie J. Sosno Rez. Szerokie Bagno Koziana J. Jeleń J. Sopień J. Ostromierz Kociołek Jajkowo Pokrzywnia Janówko Drwęca Kurojady Jeleń Zakopane Zembrze Słup Zalesie Torfianki Brodnicki Wielkie Trepki J. Trepkowskie 4 Leźno Park Krajobrazowy W Kantyła Długi Most J. Leźno Małe el Świecie Małe J. Leźno Wielkie 3 Leźno Smolne Trepki 5 Wądoły Nowy Dwór Obrazik Wlewsk Cibórz Madera Iły Samin J. Zdręczno Wilamowo J. Samińskie Podcibórz OBJAŚNIENIA ZNAKÓW el „WELTRAK” W J. Piaseczno Długi Most 54 4 544 J. Piaseczenko W Piaseczno el Kozieniec J. LidzbarskieLidzbark Trasa rowerowa w ruchu ogólnym Radoszki Gutowo Grążawy Olszewo 544 54 Radoszki Rez. Klonowo 1 Koziary Bartniczka J. Wlecz Trasa rowerowa wydzielona z ruchu ogólnego 544 544 Pólko J. Gutowo 544 J. Zwórzno Jamielnik Świerczynki Łaszewo Zdroje Klonowo Bełk Belfort Trasa rowerowa na drodze gruntowej / leśnej Grążawy Miesiączkowo Borek Singletrack - fot P. Książek Rez. J. Klonowskie Królewiec Jar Brynicy Rez. Ostrowy Traczyska Stare Świerczyny nad Brynicą Nosek Rekomendowana budowa drogi rowerowej Bachor Miesiączkowo Zaborowo Sokołowo Ruda Falk Buczkowo Gać Rekomendowany remont drogi asfaltowej Czarny Bryńsk Brzeziny Diabelec Węgornia Kocioł Ostrowy Partnerzy przedsięwzięcia: Borek Rez. J. Tabułka Czarny Bryńsk Rekomendowany remont drogi gruntowej / leśnej J. Czarny Bryńsk Świniarki

5 - Gmina Brzozie (lider) Fiałki J. Bryńskie 41 - Gmina Górzno Północne Obiekt inżynieryjny istniejący Bernastwo Bryńsk Nowy Zieluń - Górznieńsko-LidzbarskiGołkówko Park KrajobrazowySzczutowo J. Górzno - NadleśnictwoKomorowo Brodnica Aranki Górzno J. Bryńskie Południowe Obiekt inżynieryjny do budowy / remontu Stawy Budki Dziewiczy Kopiec Białe Błota Zakładane efekty przedsięwzięcia: J. Młyńskie Górznieńsko-Lidzbarski Zieluń Gołkowo Zagaje Rez. Szumny Zdrój Inny obiekt infrastruktury rowerowej Efektem realizacji projektu będzie sieć tras MTB na im. Kazimierza J. Bryńsk Przydatki Sulisławskiego Szlachecki Łysa Góra terenie gminy Brzozie, zlokalizowanych w trzech Bryńsk Szlachecki miejscachSobiesierzno – okolicach miejscowości Obrazik, Zieluń Miejsce odpoczynku istniejące Oborczyska Zembrze i Wielki Głęboczek. Uzupełniać je będą Karw WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE Zieluń-Osada Księte Działdówka

dwie trasy typu „pump track”, zlokalizowane w 41 5 Miejsce odpoczynku rekomendowane Szynkówko J. Wądzewnia Wielkim LeźnieRokitnica i Brzoziu. Cieszyn J. Księte Szacunkowe nakłady finansowe na zrealizowanie Atrakcja przyrodnicza Rogal Park Glinki J. Wierzchownia inwestycji J. Mełno Plebanka Wierzchownia Mełno Kwota ok. 2 mln zł. Świedziebnia Atrakcja kulturowa Chlebowo Pumptrack - fot J. Zdrojewski Krzywda Brodniczka Beśnica Nowe Konopaty Goca Nowy Świat Stara Wieś Janowo Zabudzie Bielki Stare Konopaty Ośniak Krajobrazowy Pątki Rudniwa Grzędy Okalewko Pod Zduny Rez. Mszar Płociczno Lubowidz Zduny Budki Janowskie Pieńki Działdówka

Płociczno 54 WOJ. MAZOWIECKIE 1 Młyńska Suche Bagno Budy Zasadki Niemiecka Niemicha Kolonia Szarłaty Dziwy Stare Zasady

Piegowo Borczyny Łazy Nowe Zasady Zofiewo Budki Psota Bryńska Kipichy Mleczówka Sinogóra Majdany-Leśniczówka Sadłowo Dąbrowa Bądzyn Syberia Kątownica Huta Wapniska Zdrojki Chojnowo Rozwozinek Rekomendacja dodatkowa

Nazwa wdrożenia: „Rowerem przez Bory Tucholskie” Lokalizacja: Krajeński, Tucholski i Wdecki oraz Nadwiślański Park Krajobrazowy W ramach prac nad Planem Działania zidentyfikowano potrzebę budowy kompleksowej sieci szlaków rowerowych na obszarze kujawsko-pomorskiej części Borów Tucholskich, objętej ochroną jako Tucholski i Wdecki Park Krajobrazowy. Na tym obszarze rekomenduje się budowę sieci tras rowerowych o jakości i standardzie podobnym do „Kaszubskiej Marszruty” w województwie pomorskim (powiat chojnicki). Dodatkowo zarekomendowano przedłużenie do Chojnice Bydgoszczy regionalnego szlaku rowerowego Słupsk o nazwie „Przez Zielone Serce Pomorza”. Ustka Obecnie prowadzi on z Ustki przez Słupsk i Bytów do powiatu chojnickiego. Sugeruje się WOJ. POMORSKIE Tucholski jego poprowadzenie przez Fojutowo, Tucholę, Zamarte PK Wdecki PK Koronowo do Bydgoszczy i uzupełnienie na tej Chojnice TUCHOLA Osie trasie brakujących odcinków dróg rowerowych. Cekcyn Długość takiego szlaku (od Ustki do Bydgoszczy) to ok. 300 km. Tleń Zaleca się także wytyczenie regionalnego Kamień „Rowerowego Szlaku Czterech Parków” Krajeński Laskowice o długości ok. 180 km. Jego proponowany Krajeński PK przebieg to Bydgoszcz – Mrocza – Sępólno Krajeńskie – Kamień Krajeński – Tuchola – SĘPÓLNO Cekcyn – Tleń – Osie – Laskowice – Świecie. KRAJEŃSKIE ŚWIECIE Szlak łączyłby cztery parki krajobrazowe województwa: Krajeński, Tucholski, Wdecki Więcbark Koronowo i Nadwiślański, tworząc wraz ze szlakiem „Przez Nadwiślański Zielone Serce Pomorza” oraz z siecią leśnych PK tras w Borach Tucholskich bardzo atrakcyjny system tras rowerowych. Szczegółowe zaplanowanie tej sieci szlaków Mrocza oraz wytyczenie przebiegów i oszacowanie kosztów zadania, jak też modelu jego realizacji wymaga kolejnych prac koncepcyjnych. NAKŁO NAD NOTECIĄ BYDGOSZCZ

fot. P. Szumigaj Summary

The Action Plan was elaborated within the framework of the ThreeT (Thematic Trail Trigger) Project, implemented under Interreg Europe Programme. The document was developed by the Marshal’s Office of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship, which is one of 9 partners in the project. The implementation of actions listed in the document will improve the opportunities for active and nature tourism in 10 landscape parks of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship. Assumptions of the Action Plan were included in regional strategic documents while the financing of the activities is expected to be obtained from EU funds under the Regional Operational Program of Kujawsko- Pomorskie Voivodship 2021-2027. The Action Plan is divided into two actions.

ACTION 1 The first implementation (with a systemic approach) will cover comprehensively the area of all landscape parks in the region. It will address such issues as development of common standards for construction and maintenance of tourist infrastructure, its promotion and development of a comprehensive offer for families and active people. The above mentioned implementation will be complemented by actions aimed at improving the quality and compatibility of tourist infrastructure in landscape parks, especially through the use of facilities and sites administered by landscape parks units. The cost of this implementation is estimated at about EUR 2 million. ACTION 2 The second (detailed) implementation is divided into 7 separate activities. 5 of them limit to the area of 1 landscape park and concerns the construction of bicycle infrastructure, most often in the shape of a loop of 30-50 kilometers long with accompanying infrastructure. Such investments will allow the landscape parks to become more accessible for bicycle tourists and ensure comfort and safety to cyclists while preserving natural values of the area. Additionally, general recommendations for an additional task, covering the area of 4 landscape parks, are included in this action. Moreover, it is assumed to promote „silent areas” as a new tourist attraction. The total cost of these implementations is estimated to around EUR 18 million.

The implementations incorporate good practices of the partners of the ThreeT project, concerning management of valuable natural areas and tourism promotion. These practices were presented during study visits, which took place within the project in eight countries of the European Union. The implementation of the Action Plan is planned for 2023-2025, and preparations for its implementation for 2021-2022. The scale of implemented investments and promotion activities will depend on the possibility of obtaining its financing from EU funds. The Marshal’s Office of the Kujawsko-Pomorskie Voivodship is in charge of the overall supervision of the implementation of the Action Plan. It is also accountable for both coordination of the systemic implementation and for creation of the „silent areas”. The remaining implementations are carried out by local partnerships. During the Action Plan preparations, the declarations (letters of intent) were received from 28 entities, which are local governments, landscape parks and forest inspectorates, interested in cooperation on implementations.

fot. archiwum Tucholskiego PK

Opracowanie: Vision Management & Consulting Sp. z o. o. na zlecenie Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego Projekt graficzny i skład: Adam Wołosz www.wolosz.pl © Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Zdjęcia na okładce: P. Siwek Wydawca/Publisher: Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego Plac Teatralny 2, 87-100 Toruń Polska/

www.kujawsko-pomorskie.pl

Toruń 2021

www.parki.kujawsko-pomorskie.pl

Wydawnictwo współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach projektu ThreeT (Thematic Trail Trigger), realizowanego w ramach programu Interreg Europa oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego