STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIEJSKO - WIEJSKIEJ GLINOJECK Do Roku 2030 (Projekt)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Burmistrz Miasta i Gminy Glinojeck STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIEJSKO - WIEJSKIEJ GLINOJECK do roku 2030 (Projekt) Glinojeck, czerwiec 2014 Strategia rozwoju gminy Glinojeck do roku 2030 __________________________________________________________________ Projekt Strategii opracował dr Zbigniew Ptasiewicz 2 Strategia rozwoju gminy Glinojeck do roku 2030 __________________________________________________________________ Spis tre ści Wprowadzenie…………………………………………………………......……… 4 Cz ęść I 1. Uwarunkowania prawne oraz główne zasady prowadzenia polityki rozwoju samorz ądu miasta i gminy Glinojeck……….................…. 8 1.1. Podstawy prawno-organizacyjne………………………………………….…8 1.2. Zało żenia programowe i metodyczne …………………………….………..10 1.3. Zakres przedmiotowy i główne funkcje Strategii ……………….…………12 2. Diagnoza stanu środowiska przyrodniczego oraz sytuacji gospodarczej i społecznej gminy……………………….….…14 3. Działalno ść samorz ądu gminy w zakresie programowania rozwoju…….…32 4. Płaszczyzny współpracy z samorz ądami s ąsiednich gmin oraz z samorz ądem powiatu ciechanowskiego……………………....….… 34 5. Współdziałanie z samorz ądem województwa mazowieckiego……......….. 37 . Cz ęść II 1. Bilans strategiczny gminy…………………………………………..….….. 41 2. Cele i priorytety rozwoju gminy…………………………………..………. 45 3. Instrumenty realizacji Strategii będące w dyspozycji samorz ądu miasta i gminy………………………..…………….…..……… 57 4. Zewn ętrzne instrumenty wsparcia realizacji Strategii .................................. 60 5. Monitorowanie realizacji Strategii ………………………………......…….. 62 Zał ączniki: ……………………………………………………………....………. 64 1. Wykaz krajowych dokumentów strategicznych 2. Wska źniki monitorowania sytuacji społeczno-gospodarczej gminy 3. Mapy problemowe – gmina w województwie mazowieckim 4. Wykaz sołectw i miejscowo ści w gminie Glinojeck 3 Strategia rozwoju gminy Glinojeck do roku 2030 __________________________________________________________________ Wprowadzenie Wśród najwa żniejszych efektów transformacji ustrojowej w Polsce z pocz ątku lat dziewi ęć dziesi ątych ubiegłego stulecia jest stworzenie jako ściowo nowych warunków funkcjonowania jednostek terytorialnych – gmin, powiatów i województw. Po zamkni ęciu etapu dominacji, zarz ądzanej centralnie gospodarki planowej i przekazaniu - w drodze demokratycznych wyborów - du żej cz ęś ci władzy samorz ądom terytorialnym, pojawiła si ę konieczno ść wprowadzenia przez te samorz ądy nowoczesnych metod zarz ądzania rozwojem swoich jednostek terytorialnych. W obecnych warunkach ustrojowych lokalne samorz ądy terytorialne nie mog ą bowiem ogranicza ć si ę głównie do administrowania, ale musz ą okre śla ć i realizowa ć własne polityki rozwoju, aby tworzy ć coraz lepsze warunki zaspokajania potrzeb swoich wspólnot samorz ądowych. Powinny mie ć świadomo ść , że w warunkach demokracji i gospodarki rynkowej lokalna aktywno ść społeczno-gospodarcza w coraz wi ększym stopniu ujmowana jest jako zło żony, dynamiczny proces, w którym władze samorz ądowe, zarz ądzaj ąc zasobami własnymi oraz wykorzystuj ąc środki pochodz ące z zewn ątrz, pobudzaj ą rozwój swoich jednostek terytorialnych w celu zapewnienia ich mieszka ńcom optymalnych warunków życia. W nowych warunkach władze samorz ądowe ka żdej gminy czy powiatu wyst ępowa ć powinny w roli animatora jej życia społecznego i gospodarczego. Administruj ąc i steruj ąc rozwojem lokalnym musz ą pełni ć równie ż rol ę menad żera zarz ądzaj ącego tak specyficzn ą organizacj ą, jak ą stanowi gmina. W warunkach oddziaływania czynników natury ekonomicznej oraz rosn ącej konkurencyjno ści jednostek terytorialnych, efektywne wypełnianie tej roli wymaga zarówno wiedzy administracyjnej, wiedzy z zakresu ekonomiki, polityki społecznej i marketingu terytorialnego jak i umiej ętno ści planistycznych. Samorz ądy lokalne w Polsce weszły bowiem w taki etap rozwoju, że same powinny dokonywa ć oceny swojej sytuacji społeczno-gospodarczej i tworzy ć strategie oraz programy operacyjne okre ślaj ące ich polityki rozwoju. Planowanie długookresowe, strategiczne jest niezb ędnym elementem procesu sprawnego zarz ądzania gmin ą. Jest czynnikiem przyspieszaj ącym rozwój, sprzyjaj ącym pozytywnej mobilizacji jej mieszka ńców do działa ń na rzecz wspólnej przyszło ści. Strategia rozwoju gminy stanowi ć mo że wa żny instrument o żywiania działalno ści lokalnych instytucji, organizacji i przedsi ębiorców. Mo że wskazywa ć potencjalnym inwestorom mo żliwo ści inicjowania nowych przedsi ęwzi ęć gospodarczych. Mo że w efekcie sta ć si ę podstaw ą realizacji wielokierunkowego i zrównowa żonego rozwoju, w oparciu o lepsze wykorzystywanie zasobów własnych i efektywne pozyskiwanie środków wsparcia z innych źródeł. W pierwszych latach obecnego stulecia samorz ądy lokalne w Polsce nie miały jeszcze formalnego obowi ązku opracowywania dokumentów planistycznych, słu żą cych strategicznemu zarz ądzaniu rozwojem swoich jednostek terytorialnych. Niektóre jednak decydowały si ę na ich wykonanie. Dokumenty te, nie maj ąc formalnej podstawy prawnej, spełniały głównie rolę pomocnicz ą. Zawierały z reguły szczegółowe diagnozy uwarunkowa ń rozwoju oraz jego kierunki i ogólne cele. Okre ślane najcz ęś ciej mianem programów lub lokalnych planów rozwoju, sporz ądzane były bardziej pod presj ą zewn ętrzn ą, ni ż z wewn ętrznej potrzeby sprawnego i efektywnego działania lokalnych liderów samorz ądowych. Sytuacja si ę zmieniła, gdy Polska rozpocz ęła działania przedakcesyjne, by w połowie 2004 roku sta ć si ę członkiem Unii Europejskiej. 4 Strategia rozwoju gminy Glinojeck do roku 2030 __________________________________________________________________ W roku 2004 - w zwi ązku z realizacj ą Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) i mo żliwo ści ą ubiegania si ę o dofinansowanie lokalnych zada ń inwestycyjnych z funduszy europejskich - rz ąd zobowi ązał potencjalnych beneficjentów tej pomocy finansowej (głównie samorz ądy terytorialne – powiaty i gminy) do opracowania swoich planów rozwoju lokalnego. Na pocz ątku 2004 roku Rada Miejska w Glinojecku, zgodnie z wytycznymi ówczesnego Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, podj ęła decyzj ę w sprawie opracowania swojej strategii zrównowa żonego rozwoju i planu rozwoju lokalnego. Projekty tych dokumentów opracowane zostały w maju tego roku i przyj ęte w dniu 29 czerwca (Uchwała Nr XV/97/04 Rady Miejskiej w Glinojecku). Zarówno strategia jak i plan rozwoju lokalnego miasta i gminy okre ślały cele i działania na lata 2004-2006 a wi ęc na bardzo krótki okres realizacji. Uchwalone zostały bowiem tu ż po przyst ąpieniu Polski do Unii Europejskiej, na pocz ątku procesu wdra żania umów akcesyjnych, w okresie istotnych zmian systemowych. W grudniu 2006 roku Sejm RP okre ślił nowe zasady prowadzenia polityki rozwoju. Rozszerzony został znacznie jej zakres podmiotowy. Oprócz Rady Ministrów oraz samorz ądów województw do prowadzenia polityki rozwoju zobowi ązane zostały formalnie równie ż samorz ądy lokalne - powiatowe i gminne. Podstawowymi dokumentami programowymi, okre ślaj ącymi zasady i kierunki prowadzenia polityki rozwoju, maj ą by ć strategie rozwoju, za ś ich instrumentami realizacyjnymi – programy operacyjne. Dokumenty te maj ą mie ć zasadnicze znaczenie nie tylko dla sprawnego i efektywnego zarz ądzania rozwojem - równie ż lokalnym, maj ą one równie ż stanowi ć podstaw ę uzasadniania wniosków o uzyskanie środków wsparcia z funduszy Unii Europejskiej w jej nowych perspektywach rozwojowych oraz z innych źródeł. Samorz ąd miasta i gminy Glinojeck, uchwalaj ąc w 2004 roku swoj ą strategi ę rozwoju oraz plan rozwoju lokalnego, w pewnym stopniu wyprzedził oficjalne uregulowania ustawowe w tym zakresie. W zwi ązku z przygotowaniami do nowego okresu programowania w UE na lata 2007- 2013, samorz ąd Glinojecka na pocz ątku roku 2007 podj ął decyzj ę o przyst ąpieniu do opracowania aktualizacji uchwalonej w 2004 roku strategii rozwoju gminy. W dniu 25 kwietnia 2007 roku Rada Miejska Glinojecka uchwał ą nr VII/41/07 przyj ęła do realizacji Strategi ę Zrównowa żonego Rozwoju Miasta i Gminy Glinojeck na lata 2007 – 2013 oraz jej dokument wykonawczy Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Glinojeck na lata 2007 – 2013 . Dokumenty te były w owym czasie głównymi instrumentami zarz ądzania rozwojem gminy. Stanowiły konieczn ą programow ą podstaw ę planowania bud żetów i ich wieloletnich prognoz, a tak że podejmowania działa ń inwestycyjnych samorz ądu gminy. Były równie ż niezb ędne w przygotowaniach do pozyskiwania funduszy wsparcia ze środków Unii Europejskiej. W zwi ązku z zako ńczeniem okresu programowania w UE na lata 2007-2013 i rozpocz ęciem nowego cyklu na lata 2014-2020, a tak że w zwi ązku z przyj ęciem przez samorz ąd województwa mazowieckiego nowej strategii rozwoju Mazowsza do roku 2030, burmistrz Glinojecka podj ął decyzj ę o przyst ąpieniu do opracowania nowej strategii rozwoju miasta i gminy. Niniejsze opracowanie jest projektem tego dokumentu. Zostanie on skierowany do konsultacji społecznych. Swoje uwagi b ędą mogli przedstawi ć radni, mieszka ńcy gminy, podmioty gospodarcze, lokalne organizacje społeczne, s ąsiednie samorz ądy gmin z terenu powiatu ciechanowskiego (gminy wiejskie Ciechanów i Ojrze ń), mławskiego (gmina Strzegowo) i pło ńskiego (gminy wiejskie Baboszewo, Raci ąż i Sochocin) oraz samorz ąd powiatowy powiatu ciechanowskiego. Po ich uwzgl ędnieniu oraz uzyskaniu oceny 5 Strategia rozwoju gminy Glinojeck do roku 2030 __________________________________________________________________ oddziaływania na środowisko, dokument przedstawiony zostanie do