Ispitivanja Zapaljivih I Eksplozivnih Svojstava Ugljene Prašine U Jamama Rmu „Rembas“ – Resavica

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Ispitivanja Zapaljivih I Eksplozivnih Svojstava Ugljene Prašine U Jamama Rmu „Rembas“ – Resavica INSTITUT ZA RUDARSTVO I METALURGIJU BOR YU ISSN: 1451-0162 KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU MINERALNIH SIROVINA UDK: 622 UDK: 622.33:622.272:622.814(045)=861 Mirko Ivković*, Milenko Ljubojev** ISPITIVANJA ZAPALJIVIH I EKSPLOZIVNIH SVOJSTAVA UGLJENE PRAŠINE U JAMAMA RMU „REMBAS“ – RESAVICA Izvod Ugljena prašina u rudnicima sa podzemnom eksploatacijom zavisno od specifičnih uslova predstavlja složen problem sa stanovištva sigurnosti podzemnih rudarskih objekata s obzirom da može iskazivati eksplozivna, zapaljiva i agresivna svojstva. Eksplozije ugljene prašine imaju daleko veće i teže posledice nego što je to slučaj kod eksplozije gasnih smeša. Saglasno opasnostima problematici zaštite od opasnih svojstava ugljene prašine u svim podzemnim rudnicima uglja u Srbiji mora se dati adekvatan značaj. U ovom radu obrađuju se rezultati istraživanja zapaljivih i eksplozivnih svojstava ugljene prašine u jamama RMU „Rembas“ i daje rešenje izmene metodologije kontrole zaprašenosti i ocene ugroženosti. Ključne reči: ugalj, ugljena prašina, eksplozivnost prašine. 1. UVOD Po svojoj prirodi ugljena prašina u - uskovitlano stanje prašine sa podzemnim rudnicima može iskazivati odgovarajućim disperznim sastavom zapaljiva, eksplozivna i agresivna i sadržajem sagorljivih materija, svojstva. Agresivnim svojstvima prašine - smeša prašine i vazduha u danas se može veoma uspešno suprostaviti odgovarajućoj razmeri, dok eksplozivna i zapaljiva svojstva traže - izvor paljenja smeše prašina- vazduh, poseban tretman, od nastanka do odnosno prašina-vazduh-metan. eliminisanja opasnosti i sprečavanja U procesa paljenja i eksplozije ugljene širenja udarnog talasa. Ugljena prašina prašine razvijaju se visoke temperature i nastaje u svim fazama tehnološkog velike količine toplote, a to izaziva visoke procesa i nošena vazdušnom strujom pritiske u delu podzemne rudničke atmo- taloži se duž rudarskih prostorija. Do sfere koju je zahvatila eksplozija. Razvi- eksplozije ugljene prašine, koja po svojoj jeni pritisci prouzrokuju snažne i raza- prirodi poseduje eksplozivna svojstva rajuće vazdušne udare koji uz ostala svoj- dolazi u slučajevima kada se u određenom stva, izazivaju snažno uskovitlavanje vremenu podudari više faktora: * JP PEU Resavica ** Instutut za rudarstvo i metalurgiju Bor Broj 3, 2012. 131 RUDARSKI RADOVI prašine, te nastaju udari koji daju lanac Grulometriski sastav utiče na paljenja i eksplodiranja ugljene prašine u eksplozivna svojstva smeše prašina – podzemnim prostorijama. vazduh, pri čemu je najbitnije učešće Sve se ovo odigrava izuzetno velikom čestica ispod 75 mikrometra i manje. One brzinom, što nastali lanac paljenja pretvara prve prihvataju plamen, upale se, razvijaju u jedinstveni proces upale i eksplozije toplotu, koja poprima i ostala ugljena ugljene prašine u zahvaćenom prostoru. prašina, te tako dolazi do pune eksplozije. Ovo iziskuje i obaveznu meru ograni- U jamama Strmosten, Senjski rudnik, čavanja eventualno nastale eksplozije u Jelovac i Ravna reka RMU „Rembas“ – određenom delu jame. Resavica otkopavaju se slojevi kvalitetnog Slučajevi eksplozije ugljene prašine sa mrkog uglja u kojima je sadržaj isparljivih katastrofalnim posledicama koje su se materija znatno iznad granice od 14% tako dogodile u nekim rudnicima sa prostora da su vršena propisana istraživanja i bivše Jugoslavije uticali su da se pro- ispitivanja kojima je utvrđeno da je ugalj blematici borbe sa ugljenom prašinom i sklon procesu samozapaljenja, a ugljena istraživanja u ovoj oblasti posveti posebna prašina u određenim uslovima iskazuje pažnja. eksplozivna i zapaljiva svojstva. Prema standardima polazni element za Shodno navedenoj opasnosti propisane istraživanje zapaljivih svojstava je sadržaj su i sprovode se određene mere zaštite od isparljivih materija u ugljenom sloju. Ovaj ove potencijalne ugroženosti. sadržaj se različito tretira u propisima niza zemalja. Neki postavljaju granicu na 10, 2. UTVRĐIVANJE SKLONOSTI 12 ili 14%, a po našim propisima ta UGLJA KA SAMOZAPALJENJU granica je 14%. Nataložena prašina iz sloja koji je ugrožen eksplozivnom Ugalj je hemiski vrlo složena materija, ugljenom prašinom je bezopasna ako pri čemu ugljevi iz raznih ležišta mogu sadrži: biti vrlo različitog sastava. Ovo utiče da se a. nesagorive supstance u količini ve- proces endogenih oksidacionih procesa ćoj od 70% u nemetanskim prosto- intezivno izučava i istražuje. U nizu rijama, odnosno 80% u metanskim teoretskih razmatranja procesa samo- prostorijama, zapaljenja izdvajaju se piritno-sulfidna, b. grubu vlagu u količini koja onemo- bakteriska, fenolna i oksidaciona teorija. gućava prenošenje eksplozije i koja u Danas se u rudarskoj nauci prioritetan potpunosti sprečava uzvitlavanje značaj daje oksidacionoj teoriji, koja ugljene prašine. Minimalni sadržaj samozapaljenje tumači kao proces sorpcije grube vlage određuje se po obrascu: O2 u više karakterističnih faza, odnosno perioda. 70 × d + 2440 W = − 0,63× n ()% Za ispitivanje prirodne sklonosti d + 70 ugljeva ka samozapaljenju razvijeno je u svetu oko 20-tak postupaka, pri čemu su gde je: opšte prihvaćeni sledeći: Makni, W- gruba vlaga koja obezbeđuje da Skočinski, Olpinski i Halupe-Drebeka. ugljena prašina ne može lebdeti (%) U Srbiji se ispitivanje samozapaljivosti d – sadržaj frakcije prašine ispod 70 μm ugljeva vrši po metodi Olpinskog, po n – sadržaj nesagorivih čestica u ugljenoj kojoj osnovno značenja za samozapaljenje prašini (%) ima sposobnost uglja da sorbira kiseonik Broj 3, 2012. 132 RUDARSKI RADOVI uz izdvajanje toplote. Sorpciona svojstva uglja, kao i higroskopna vlaga, nesumljivo Opasnost od razvijanja požara nastalog ubrzavaju proces oksidacije. Takođe je vrlo usled zapaljenja ugljene prašine na vrućim verovatan uticaj elektrohemiskih procesa površinama u rudnicima je realna opasnost. na proticanje procesa oksidacije uglja. Sam proces samozapaljenja nastaje tako što Pod pokazateljem samozapaljivosti se nataložena prašina u toplotnim uslovima Szb podrazumeva se brzina porasta javlja kao delimično toplotni izolator, temperature uglja u ograničenom vremenu sprečavajući odvođenje toplote akumulirane i određenim uslovima merenja. na vrućim površinama, te nastaje pojačanje U svojstvu karakteristika samoza- paljivosti uglja u sloju primenjuje se oksidacije. pokazatelj samozapaljivosti uglja koji Pokazatelj tinjanja dobija se kada se odgovara pokazatelju Szb, preračunatim na odredi najniža temperatura, pri kojoj odre- gorivu masu. Po ovoj metodologiji ugljevi đena visina nataložene prašine može da se su razvrstani u četiri kategorije – grupe: užari. Tabela 1. Tabela kategorija sklonosti ugljeva Određivanje temperature tinjanja vrši se ka samozapaljenju po metodi Olpinskog pomoću grejnog tela koje ima mogućnost Kategorija Szb promene temperature i mernu opremu. Na Samozapaljenje SZ grupa (°C/min) grejno telo počev od 2000C postavlja se 120 Veoma skloni I iznad 100-120 uzorak ugljene prašine visine 5mm i meri se Skloni II 80-100 vreme do pojave užarenog jezgra, tako što se Umereno skloni III 80 0 Nisu skloni IV ispod temperatura povećava za 10 C, a ogled se sukcesivno ponavlja sve do pojave užarenja. Uzroci uglja u sve 4 jame uzimani su Ako se užareno jezgro ne pojavi ni na tem- na otkopima i pripremnim radilištima i u peraturi od 4500C za 120 minuta nataložena laboratoriji je određivan prirodni indeks prašina se smatra bezopasnom. samozapaljenja, pri čemu su dobijeni Ispitivanjem uzetih uzoraka određena rezultati dati u tabeli 2. je temperatura paljenja nataložene prašine Tabela 2. Rezultati ispitivanja prirodnog pod dejstvom konstantnog izvora, a indeksa samozapaljivosti uglja iz rezultati su predstavljeni u tabeli 3. jama RMU „Rembas“ Prirodni indeks Rudnik Grupa Szb(°C/min) Veoma sklon Senjski rudnik 118-140 Sklon –II Jelovac 108-111 Sklon – II Strmosten 110-120 Umereno sklon Ravna Reka 80-100 III Broj 3, 2012. 133 RUDARSKI RADOVI Tabela 3. Rezultati ispitivanja karakteristika ugljene prašine iz jama RMU „Rembas“ Vrednosti za rudnike Karakteristika S. Rudnik Jelovac Strmosten Ravna reka Temperatura paljenja pod dejstvom 250-290 270-280 280-290 - konstantnog izvora toplote (oC) Temperatura paljenja oblaka prašine 500-620 505-610 550-610 490-510 (oC) Donja granica eksplozivnosti prašine (g/m3) u sistemu: • prašina – vazduh 200 300 330 - • prašina – vazduh-2% CH4 125 200 200 100 3. ODREĐIVANJE TEMPERATURE PALJENJA UGLJENE PRAŠINE Temperatura paljenja predstavlja mini- paljenja, a dobijeni rezultati predstavljeni su malnu temperaturu izvora paljenja, koja je u tabeli br. 4. u stanju da kod momentalnog dodira upali 4. ISPITIVANJE EKSPLOZIVNOSTI smešu prašina-vazduh. Ovaj parametar UGLJENE PRAŠINE određuje se po takozvanoj metodi Godberg-Grenwald čiji je princip da se Faktori koji utiču na eksplozivnost ug- odredi najniža temperatura pri kojoj uz ljene prašine su: hemiski sastav prašine, iz- trenutan dodir prašina-vazduh se zapali. vor paljenja, gustina oblaka prašine, sadržaj Aparatura za ovo ispitivanje se sastoji od volatila, stepen disperznosti, vlaga i sadržaj komore (tkz. Godberg-Grenwald-ova peć) u pepela. kojoj se stvara oblak prašine i izaziva Uzorci ugljene prašine za ispitivanje njegovo paljenje, pomoću generatora pripremaju se ili iz ugljenog sloja u labo- varnice određene energije i učestalosti.. ratoriji ili uzimanjem uzoraka nataložene Pre početka ispitivanja vrši se priprema prašine u rudarskim prostorijama. Nakon uzoraka prašine i određivanje granulacije i laboratorijskih ispitivanja fizičkih i hemiskih vlažnosti prašine. Prašina se uniformno ras- svojstava vrši se ispitivanje toka eksplozije u pršuje
Recommended publications
  • SENJSKI RUDNIK TOWN of MINERS and INDUSTRIAL LANDSCAPE1 Abstract a Project for the Regeneration of the Industrial Landscape of S
    SENJSKI RUDNIK TOWN OF MINERS AND INDUSTRIAL LANDSCAPE1 Abstract A project for the regeneration of the industrial landscape of Senjski Rudnik through the establishment of a Regional Heritage Centre is ongoing since May 2012, supported by the European Commission and implemented in partnership with the Ministry of Culture and Information of Serbia, with a second beneficiary being the Municipality of Despotovac. Senjski Rudnik (located approximately 170 km southeast of Belgrade) is a small mining settlement established in 1853 and historically connected with the early industrialization in the city of Kragujevac, an important industrial centre of Serbia. For the first time an industrial landscape is the object of a similar project in Serbia, aiming to foster sustainable management of the mining landscape through planning the conversion of the mono-company economy into a regenerated cultural-driven local development, with small businesses and cultural industries compatible with the conservation of the outstanding values and authenticity of the site. The project, which is characterized by an integrated and multisectoral approach, focuses on the establishment of a Regional Heritage Centre (which may potentially host a Laboratory on the implementation of the European Landscape Convention) as a catalyser of site revitalization. This project seeks to use the European Landscape Convention, ratified by Serbia in 2011, as a fundamental tool for the promotion of a community-based approach to local development lead by the valorization of cultural and territorial resources, including the rich human and community capital. Brief presentation of Senjski Rudnik Town of Miners Established in 1853, Senjski Rudnik is Serbia’s oldest coal mine and mining town located in the southern part of the Municipality of Despotovac in Central Serbia, at approximately 150 km southeast of Belgrade, 20 km from Cuprija and 70 km from the city of Kragujevac.
    [Show full text]
  • Otvaranje Podzemnih Rudnika U Srbiji
    Otvaranje podzemnih rudnika u Srbiji Kapacitet proizvodnje trenutno aktivnih rudnika u podzemnoj eksploataciji oko 700.000 tku godišnje, što je veoma niska vrednost. Neophodni zamenski kapaciteti. Na ovogodišnjem, četvrtom po redu simpozijumu “Rudarstvo 2013”, koji je održan na Srebrnom jezeru od 28. do 31. maja, predstavljen je niz naučnih radova eminentnih stručnjaka. Jedan od radova koji je izazvao veliku pažnju je “Značaj otvaranja novih podzemnih rudnika uglja u strategiji razvoja industrije uglja u Srbiji” autora Mirka Ivkovića, Draga Milinkovića i Svjetlane Ivković iz JP PEU “Resavica”. Rudnici uglja sa podzemnom eksploatacijom, koji su sada aktivni, predstavljaju objekte sa niskom proizvodnjom. Usled dugog veka eksploatacije većina ih je pred iscrpljenjem rezervi, te je neophodno ići na iznalaženje zamenskih kapaciteta. S obzirom na to da sve procene razvoja energetike upućuju na činjenicu da će ugalj u narednih tridesetak godina, pa i više, biti glavni energent za proizvodnju električne energije, autori su izvršili analizu rada sada aktivnih podzemnih rudnika uglja i dali ocenu perspektivnosti aktiviranja novih ležišta, čime će se znatno uvećati kapacitet proizvodnje iz podzemnih rudnika. Podzemni rudnici uglja, koji posluju u sistemu “Resavica”, mali su proizvođači, a uzrok tome je njihovo dugoročno zapostavljanje. U prilog tome govori podatak da su ulaganja u nabavku opreme niska, nedostaju finansijska sredstva za aktiviranje novih zamenskih kapaciteta, cene uglja su ograničene i izraženi su dispariteti energenata i inputa. Pored zatvorenih jama “Zapadno polje” Bogovina, “Stara jama” Lubnica, “Jelovac” i “Pasuljanske livade” rudnika Rembas, “Ušće” Ibarski rudnici, aktivirane su jame “Tadenja” i “Osojno-jug”, kao i manji površinski kop “Progorelica” sa relativno niskim kapacitetima, a i raspoloživim rezervama.
    [Show full text]
  • Cultural Routes As Innovative Tourism Products and Possibilities of Their Development
    International Journal of Cultural and Digital Tourism Volume 3, Number 1, Spring 2016 Copyright © IACUDIT ISSN (Online): 2241-9705 ISSN (Print): 2241-973X Cultural Routes as Innovative Tourism Products and Possibilities of their Development 1* 2 Manuela Graf , Jovan Popesku 1 U niversity Singidunum, Belgrade, Serbia 2 U niversity Singidunum, Belgrade, Serbia Abstract The research focuses on cultural routes, as a type of a specific cultural tourism product, and the possibilities of their development. The study describes the main characteristics of cultural routes, taking into account and exploring the main factors that affect the development of such routes. The aim of this paper is to deepen our understanding of the relationships between culture and tourism, to illustrate in which way culture drives touristic development. Owing to the Council of Europe’s interest and involvement in the development of cultural paths for the past two and a half decades, as well as the ever-increasing popularity of cultural paths in Western Europe, the main hypothesis of this paper is that cultural routes have great possibilities for providing the sustainable development of culture and tourism in the Southeast Europe. Keywords: cultural routes, heritage, tourism, sustainable development JEL Classification: Z320 1. Introduction First of all, the study demonstrates in what way cultural heritage sectors could contribute to the economic and social potential and it also points to new models of gaining a collaborative and competitive advantage for cultural and touristic institutions and SMEs. Secondly, the study provides an understanding of the key factors that strengthen creative and cultural industries and suggests general approaches for a cultural route development and branding.
    [Show full text]
  • Nova Metodologija Ocene Ugroženosti Eksplozivnom Ugljenom Prašinom U Jamama Rmu „Rembas“ – Resavica
    INSTITUT ZA RUDARSTVO I METALURGIJU BOR YU ISSN: 1451-0162 KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU MINERALNIH SIROVINA UDK: 622 UDK:622.33:622.272:662.87(045)=861 Mirko Ivković*, Mile Bugarin**, Sead Softić*** NOVA METODOLOGIJA OCENE UGROŽENOSTI EKSPLOZIVNOM UGLJENOM PRAŠINOM U JAMAMA RMU „REMBAS“ – RESAVICA Izvod U radu se obrađuje postojeći pristup oceni ugroženosti od eksplozivne prašine koji se sada primenjuje u jamama RMU „Rembas“ – Resavica, daje ocena njegove primenljivosti, kao i predlozi za odgovarajuće izmene. Ključne reči: ugljena prašina, ugalj, rudnik, eksplozivna prašina UVOD Resavsko-moravski ugljeni basen nalazi ugljonosna ležišta su potkopima (Strmo- se u zapadnim delovima istočne Srbije i u stenski, Jelovački, Bučarski, Severni i Južni) geografskom smislu basen se prostire od se- povezani sa Separacijom u Resavici. la Lipovica i Panjevac na severu do Često- Geološku građu basena čine različite brodice i Smoljinca na jugu. Ukupna dužina litostratigrafske jedinice paleozojske, mezo- basena iznosi 45 km, a širina oko 7 km. zojske i kenozojske starosti. Paleozoik je Sedište basena je u Resavici, a admini- predstavljen formacijom permskih crvenih strativni centar ove oblasti je Despotovac. peščara koji imaju najveće rasprostranjenje. Eksploatacija uglja u sklopu basena Mezozoik je predstavljen jurskim krečnja- odvija se na prostoru koji sada obuhvata cima uklještenim u okviru krljušti u crvenim četiri ležišta: peščarima i donjokrednim krečnjacima. - Strmosten, Kenozoik je predstavljen stenama - Jelovac, tercijara i kvartara. U okviru tercijara - Ravna Reka – IV blok, i izdvojeni su andenziti uslovno paleogene - Senjski rudnik. starosti i ugljonosna miocenska serija. Po Ležišta Strmosten i Jelovac obuhvataju litološkom sastavu i superpoziciji slojeva severni deo Resavsko - moravskog ugljono- ugljonosna miocenska serija predstavljena snog basena, a nalaze se na jugozapadnim je sa više odeljaka, i to: padinama planine Beljanica.
    [Show full text]
  • Senjski Rudnik Town of Miners and Industrial Landscape
    SENJSKI RUDNIK TOWN OF MINERS AND INDUSTRIAL LANDSCAPE Project-related material prepared by: Silvia Cravero, Team Leader for the Establishment of a „Regional Heritage Centre in Senjski Rudnik Old Mine“ EU-funded project managed by the Delegation in Serbia and implemented by PEM GmbH Project beneficiaries: Ministry of Culture and Information and Municipality of Despotovac Presented by: Mrs. Biljana Filipović, Head of the Department for European Integration, International Cooperation and Projects, Ministry of Natural resources, Mining and Spatial Planning Mrs. Jasminka Luković Jagličić, Director of the Regional Economic Development Agency for Sumadija and Pomoravlje Geograpfical position Senjski Rudnik is located in the southern part of the Municipality of Despotovac in Central Serbia, at approximately 150 km southeast of Belgrade, 20 km from Cuprija and 70 km from the city of Kragujevac, 20km from corridor X History Five distinctive stages can be distinguished in the historical development of Senjsi Rudnik:[1] the establishment of the mine and settlement 1853-1892; building of a railway connecting the coal mine with central Serbia (1892); period of highest economic growth, a zenith of urban and social development (1903-1941); further development in socialist era (1945-1968) and the period of decline starting in 1970. Wider territorial context Natural landscape covering Strmosten, Makviste, Resavica, Ravna Reka and Sisevac,Vodopad Lisine, Tourist attractions based on cultural heritage, natural heritage and intangible heritage such as monasteries of Manasija, Ravanica, St. Petka and Sisevac as well as Resava Cave nature reserve. Currently, Senjski Rudnik has no accommodation capacity and the closest places of accommodation are located in Resavica and in Sisevac.
    [Show full text]
  • Mining and Metallurgy Engineering Bor
    ISSN 2334-8836 (Štampano izdanje) UDC 622 ISSN 2406-1395 (Online) Mining and Metallurgy Engineering Bor 3-4/2018 Published by: Mining and Metallurgy Institute Bor Mining and Metallurgy Engineering Bor 3-4/2018 MINING AND METALLURGY INSTITUTE BOR MINING AND METALLURGY ENGINEERING Editorial Board BOR is a journal based on the rich tradition of Prof.Ph.D. Tajduš Antoni expert and scientific work from the field of mining, The Stanislaw University of Mining and underground and open-pit mining, mineral proce- Metallurgy, Krakow, Poland ssing, geology, mineralogy, petrology, geomecha- nics, metallurgy, materials, technology, as well as Prof.Ph.D. Mevludin Avdić related fields of science. Since 2001, published MGCF-University of Tuzla, B&H twice a year, and since 2011 four times a year. Prof.Ph.D. Vladimir Bodarenko National Mining University, Department of Editor-in-chief Deposit Mining, Ukraine Academic Ph.D. Milenko Ljubojev, Ph.D. Mile Bugarin, Principal Research Fellow Principal Research Fellow Mining and Metallurgy Institute Bor Mining and Metallurgy Institute Bor Prof.Ph.D. Ruža Čeliković Full member of ESC MGCF-University of Tuzla, B&H E-mail: [email protected] Ph.D. Miroslav R.Ignjatović, Senior Research Associate Phone: +38130/454-109, 435-164 Chamber of Commerce and Industry Serbia Editor Prof.Ph.D. Vencislav Ivanov Mining Faculty, University of Mining and Geology Vesna Marjanović, B.Eng. "St. Ivan Rilski" Sofia Bulgaria English Translation Ph. D. Ivana Jovanović, Research Associate Nevenka Vukašinović, prof. Mining and Metallurgy Institute Bor Academic Prof.Ph.D. Jerzy Kicki Technical Editor Gospodarkl Surowcami Mineralnymi i Energia, Suzana Cvetković Krakow, Poland Preprinting Ph.
    [Show full text]
  • Strategy for Development and Restructuring of Public Enterprise for Underground Coal Exploitation, Resavica
    UNDERGROUND MINING ENGINEERING 25 (2014) 19-31 UDK 62 UNIVERSITY OF BELGRADE - FACULTY OF MINING AND GEOLOGY YU ISSN 03542904 Professional paper STRATEGY FOR DEVELOPMENT AND RESTRUCTURING OF PUBLIC ENTERPRISE FOR UNDERGROUND COAL EXPLOITATION, RESAVICA STRATEGIJA RAZVOJA I RESTRUKTURIRANJA JAVNOG PREDUZEĆA ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU UGLJA RESAVICA Denić Miodrag1, Vušović Nenad1, Stojadinović Saša1 Received: October 5, 2014 Accepted: November 1, 2014 Abstract: Underground coal mining in Serbia is currently in a specific and very unfavorable situation, because there is practically no strategy for future development direction of underground mines. The company is characterized by large losses in business, and therefore high debt and a chronic lack of liquidity. PE UCE 'Resavica' in restructuring has no more capital, because, unfortunately, losses are higher than capital value. It is necessary to urgently develope and adopt a Strategy of restructuring and privatization of the company, how would all economic useful resources during a certain period, be reorganized into a successful business enterprise, based on a combination of public and private investment, which would end the agony and the process of restructuring of the PE UCE 'Resavica'. Key words: undergroung exploitation, geological reserves, strategic for development, restructuring Apstrakt: Podzemna eksploatacija uglja u Srbiji je trenutno u jednoj specifičnoj i vrlo nepovoljnoj situaciji, jer praktično ne postoji strategija daljeg pravca razvoja rudnika sa podzemnom eksploatacijom. Preduzeće karakterišu veliki gubici u poslovanju, pa stoga i visoka zaduženost i hronična nelikvidnost. JP PEU "Resavica" u restrukturiranju više nema kapital, jer su nažalost gubici iznad vrednosti kapitala. Neophodno je hitno uraditi i usvojiti Strategiju restrukturiranja i privatizacije preduzeća, kako bi se svi ekonomski upotrebljivi resursi JP PEU tokom određenog perioda, reorganizovali u uspešna poslovna preduzeća, bazirana na kombinaciji javnog i privatnog ulaganja, čime bi se okončala agonija i proces restrukturiranja JP PEU.
    [Show full text]
  • Floods- ! Main City 2 ! [email protected] Town ! 3 ! !
    MA001 Gornji Liubis ! ! Visoka ! Sarenik Donji Liubis ! Dobroselica ! Cajetina ! Ar il je Draglica Katici ! Bela Reka Uvac ! ! ! Priboj ! Nova Varos Mocioci ! ! Brezova Negbina ! Zabrnjica ! ! Brezna Banja ! ! Rutosi ! Kokin Brod Moravicki ! Stitkovo ! Rovine Priboj ! Kovaci IvanjicaIvanjica ! Drazevici Nova Varos Prijepolje ! ! ! Bozesici Ritosici Bucje ! ! ! Nova Varoš 43°30'N Bosnia and Herzegovina Boljanici Komarani Balici ! Babine ! ! Granica ! ! Radijevici ! Kladnica Prijepolie ! Seljasnica ! ! Cadinje Serbia ! Kacevo Jabuka ! ! Aljinovice ! Donje Lopize ! Milosev Do Donja Vapa Zlatiborski ! ! Zlatiborski Donje Gonje ! Kamena Gora Sjenica ! ! Prijepolje Trijebine ! Caricina Brodarevo ! ! Razdaginja ! Gostun Sjenica Grab ! ! Krajinovica ! 43°15'N Budevo Zaumsko Bare ! ! ! Borisici ! Ugao ! Raški 43°N Montenegro Ko sovo 42°45'N Ko sovo Croatia 42°30'N Albania 42°15'N ´ 18°30'E 18°45'E 19°E 19°15'E 19°30'E 19°45'E 20°E Map shows the major administrative units of Serbia 05 10 20 Data sources km Situational data: 1: 1,500,000 (At A3) Boundaries: GADM 2--0 2--1 Settlements: Europa Created 18 May 2014 / 07.30 UTC +/- 1 Physical features: SRTM, Europa Map Document MA001c1_SerbiaReference_A3 Legend Projection / Datum WGS 1984 UTM Zone 33N Settlement River Glide Number Serbia: CLASS Roads 1--0 1--1 1--2 Class " Capital Produced by MapAction 1 Supported by Floods- ! Main City 2 www.mapaction.org ! [email protected] Town ! 3 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Small Town ! ! 4 ! ! Reference Map ! ! ! ! ! ! ! ! The depiction and use of ! ! ! ! ! ! Village ! ! Elevation (m) 0--0 0--1! 0--2 ! ! ! ! Small Village ! boundaries, names and associated ! ! Value ! ! International Boundary (Level 0) High : 2915 ! data shown here do not imply Districts (Level 1) endorsement or acceptance by Map 0--0 Low : -57 Muncipalities (Level 2) MapAction.
    [Show full text]
  • The History of Serbian Mining
    THE HISTORY OF SERBIAN MINING Slobodan Vujić With the consent of the author taken from: Serbian Mining and Geology in the Second Half of XX Century, Roots, p. 1-38, Academy of Engineering Sciences of Serbia, Matica srpska and Mining Institute of Belgrade, 2014, 564 p. EIGHT THOUSAND YEARS OF LIFE The emergence of mining and geology is linked to the efforts of man to subjugate nature to his needs, to use the recourses offered by nature, to produce tools for work and provide existence. A long path has been crossed from the original surface gathering of minerals and one of the greatest human discoveries in history that happened eight thousand years ago, making metal from a piece of rock in the fire. Mining and geology exist inseparably almost as long as the humankind, they have been a pillar of economic, cultural, scientific, technical-technological and general social development. They have developed or stagnated, brought wellbeing or suffering, affected the course of history. Archeology points out that the roots of mining, geology, and metallurgy could be traced back to the Prehistory in the area of Serbia. This is confirmed by numerous archeological sites, special representative monuments of culture – Krivo polje near Ramaća, Rujnik near Niš, Rudna glava near Majdanpek, Mali Šturac (Prlovi) on Rudnik, Belovode near Petrovac na Mlavi, Pločnik near Prokuplje, Stojnik on Kosmaj, etc. The old wisdom that history is the witness of times, the torch of truth and the teacher of life (testis temporum, lux veritatis et magistra vitae) confirms its verity on the example of the history of mining and geology and teaches us that neither development nor history begins from us, that we are only a link in the everlasting process.
    [Show full text]
  • The Mineral Industry of Serbia in 2015
    2015 Minerals Yearbook SERBIA [ADVANCE RELEASE] U.S. Department of the Interior August 2019 U.S. Geological Survey The Mineral Industry of Serbia By Karine M. Renaud Serbia has industrial mineral resources, including bentonite, 10%. Production of silica sand decreased by 77%; refined gold, borate, feldspar, kaolin, limestone, magnesite, mica, and by 52%; mine output of lead (Pb content) and zinc (Zn content), wollastonite; and metallic mineral resources, such as antimony, by 35% each; mine output of silver (Ag content), by 26%; chromite, cobalt, copper, gold, iron, lead, molybdenum, nickel, nitrogen (N content of ammonia), by 18%; selenium, by 13%; platinum-group elements, tin, tungsten, uranium, and zinc. The lime and refined petroleum products, by 12% each; and crude country also has mineral fuel resources and related materials. In petroleum, by 8%. Data on mineral production are in table 1. 2015, Serbia produced metals, such as aluminum, copper, crude steel, gold, lead, pig iron, platinum-group metals, selenium, Structure of the Mineral Industry silver, and zinc, and industrial minerals, which included cement, In 2015, Reservoir Minerals Inc. established a joint-venture chalk, silica sand, gypsum, kaolin, lime, limestone, marble, salt, agreement with Freeport McMoRan Exploration Corp. (FMEC) and sand and gravel. The country also produced mineral fuels of the United States for the Timok gold project. Reservoir and related materials, including coal, natural gas, petroleum, Minerals held 45% of the Timok project and FMEC held and petroleum refinery products (table 1; Monthel and others, 55% through its subsidiary Rakita d.o.o. In 2015, mining 2002, p. 5–6). and quarrying in Serbia employed 22,386 workers, of which Minerals in the National Economy 13,099 were employed in the mining of coal and lignite, 773 in the extraction of crude petroleum and natural gas, In 2015, Serbia’s real gross domestic product (GDP) increased 4,036 in the mining of metal ores, 3,296 in other mining and by 0.7% compared with a decrease of 1.8% in 2014.
    [Show full text]
  • Geolo[Ki Atlas Srbije 1 : 2.000.000 Legenda Za Kartu Rudnih Formacija
    GEOLO[KI ATLAS SRBIJE 1 : 2.000.000 LEGENDA ZA KARTU RUDNIH FORMACIJA RUDNE FORMACIJE Mati~ne singenetske σ - Ultramafita (J): σ\ - \akovica; σO - Orahovac; σB - Brezovica; σL - Lojane; σMd - Mirdita. Osnovne mineralne sirovine: Cr, dunit. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Magmatska. Metalogenetska epoha: Staroalpska. Mati~ne epigenetske σ - Ultramafita (J): σM - Maqen; σO - Ozren; σK - Kowuh; σG - Gole{; σ[ - [umadija; σFG - Fru{ka Gora. Osnovne mineralne sirovine: Ni, Fe, azbest, magnezit. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Lateritska, hidrotermalna. Metalogenetska epoha: Mladoalpska. ν - Gabro (J): νZ - Zaglavak, νMd - Mirdita. Osnovne mineralne sirovine: Cu, Au, Ni. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Hidrotermalna, lateritska. Metalogenetska epoha: Staroalpska, mladoalpska. Mati~ne poligenetske σ - Ultramafita (J): σI - Ibar, σDo - Dobro{evac; σKo - Kozarevo; σZ - Zlatibor. Osnovne mineralne sirovine: Cr, Ni, Co, Au, magnezit, azbest. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Magmatska, hidrotermalna, lateritska. Metalogenetska epoha: Staroalpska, mladoalpska. ν - Gabro (J): νDJ - Deli Jovan. Osnovne mineralne sirovine: Cr, Au. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Magmatska, hidrotermalna. Metalogenetska epoha: Staroalpska, mladoalpska. Depozicione singenetske Q - Kvartarne sedimentne (Q): Osnovne mineralne sirovine: Au, Sn, Ti, monacit, kvarcne sirovine, {qunak, pesak. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Sedimentna. Metalogenetska epoha: Mladoalpska. L - Formacija lesa (Q). Osnovne mineralne sirovine: Opekarske gline. Dominantni genetski tipovi le`i{ta: Sedimentna. Metalogenetska epoha: Mladoalpska. Ng - Neogene sedimentne (Ng): NgP - Pqevqa, NgI - Ivangrad, NgA - Aleksinac, NgSv - Svrqig, NgD - Drenica, NgKo - Kosovo, NgKr - Kraqevo-^a~ak, NgKu - Kumanovo, NgM - Metohija, NgPo - Poqanica, NgS - Sjenica, NgSo - Sokobawa, NgT - Toplica, NgTu - Tuzla, NgFg - Fru{ka Gora, NgZ - Zaje~ar, NgKR - Kriva Reka, Ng@ - @agubica, NgK~ - Ku~evo, NgKol - Kolubara, NgKos - Kostolac, NgKr - Kremna, NgKB - Koritnik- Babu{nica, teoPg - Podvis.
    [Show full text]
  • Mineral Deposits of Serbia Ore Deposit Database
    Mineral deposits of Serbia Ore deposit database Republic of Serbia Ministry oF Mining and Energy Mineral deposits of Serbia - Ore deposits database YUG-00088 Ajducko Brdo General data Deposit name(s): Ajducko Brdo Identifier: YUG-00088 Commodities: Au 0 t Class N/A Status: Deposit or prospect of unknown status PbZn 0 t Class N/A Sb 0 t Class N/A Company: Longitude: 20.337 Latitude: 43.539 District: Moravicki Geology Ore deposit type (gitology) Unspecified ore deposits related to volcanic systems and shallow intrusives Ore deposit shape Concordant to subconcordant stockwork (veinlets network) envelope Mineralization Age: Tertiary Ore mineralogy Host rock mineralogy Hydrothermal alteration Stibnite Quartz Silicification Marcasite Pyrite Arsenopyrite Electrum Sphalerite Molybdenite Goethite Berthierite Chalcopyrite Galena Senarmontite Host rocks Age: Upper/Late Cretaceous Hostrock formation names Host rock lithology Senonian flysch Conglomerate Quartzlatite intrusion Marl Sandstone Quartz diorite Economy Exploitation type Unworked Au Gold (metal) Ore type: Ore of indeterminate nature Past production: - t Average grade: - Reserve: - t Average grade: - Resource: - t Average grade: - Sb Antimony (metal) Ore type: Ore in which the element forms a distinct mineral phase Past production: - t Average grade: - Reserve: - t Average grade: - Resource: - t Average grade: - Report BRGM/RC-51448-FR Page 2 / 301 Mineral deposits of Serbia - Ore deposits database YUG-00088 PbZn Lead + Zinc (metal) Ore type: Ore in which the element forms a distinct mineral phase Past production: - t Average grade: - Reserve: - t Average grade: - Resource: - t Average grade: - Environment Acid generation potential with respect to sulfides minerals. Comments Coordinates of the "Carte Métallogénique de l'Europe " 22.3333 - 42.55 ??? Geological references Topalovic D.
    [Show full text]