KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)
OmbudsmanKAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU BÜLTEN İçindekiler
6 18 32 46
4 Kamu Başdenetçisinin Sunuşu 25 KDK’ya “Hızlı Trenlerde Emniyet Kemeri Neden Yok?” Başvurusu 6 Kamu Denetçiliği Kurumundan TBMM Başkanı Binali Yıldırım’a Hayırlı Olsun Ziyareti 26 KDK Önemli Bir Misyon Üstlendi: Kamu Yönetiminde “İyi Yönetim İlkeleri” Rehberi 7 Dostane Çözüm ile Mağduriyetleri Gideriyoruz Hazırlıyoruz 8 Başdenetçimizden Cumhurbaşkanlığı Sisteminin 28 KDK: “Hukukun Üstünlüğünü, İnsan İlk Kabinesine Ziyaret Haklarını ve Hakkaniyeti Temsil Ediyor” 10 Başdenetçi Malkoç Sudan’da Seslendi: “İslam Düşmanlığı ve Irkçılığa Karşı Tüm İslam Ülkeleri 30 İşitme Engelliler KDK’ya Kolayca Birlikte Mücadele Etmeli” Başvurabilecek 12 KDK, “Çocuklar İcra Sisteminden Çıkarılsın, 32 Doğumunun 1000. Yılında Nizamülmülk ve Boşanma Sonrası Aile Buluşma Noktaları İyi Yönetim İlkeleri Oluşturulsun” 38 Türkiye ile Ukrayna Ombudsmanları 14 Balkan Ombudsmanlar Birliği Kuruluyor Arasında İşbirliği 16 KDK: “Savunmasız Soruşturma Olmaz” 40 Sadece Nakit Ödeme Alan Noterler Mağduriyete Neden Oluyor 17 Öğrenciler Ombudsmana Geldi: Ağaçlar Kurtuldu 41 Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’tan İsrail’e 18 Ombudsman ve Heyeti Tunceli’de ‘Ebru Özkan’ Mektubu 22 Malkoç: Geçmişte Laiklik Çok Katı, Bazen 42 Başdenetçi Malkoç’tan Almanya’ya Mesut Maksadını Aşan Şekilde Uygulandı Özil Tepkisi 24 Ötv’siz Araçlar için Yeni Karar!
OmbudsmanBÜLTEN
Sayı: 12 / EKİM 2018 SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ YÖNETİM ADRESİ Ümit ŞAHİN Kavaklıdere Mah. Zeytindalı Cad. No: 4 Çankaya/ANKARA EDİTÖR T. (312) 465 22 00 ISSN: 21482578 Oğuzhan ERDOĞAN F: (312) 465 22 65 HAZIRLAYANLAR e-posta: [email protected] KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU ADINA Mehmet SARI Ücretsizdir. Süreli yayın. Üç ayda bir İMTİYAZ SAHİBİ Sait DUYGU yayımlanır. Şeref MALKOÇ Ayşe DURUEL Kamu Başdenetçisi Zeynel KOÇ 54 72 76 78
44 Yeni Çalışma Arkadaşı Olarak 15 Uzman Yardımcısı 70 Vatandaşla İdare Arasında Köprü Görevi Görüyoruz Alıyoruz 72 Avrupa’da Türkiye Ombudsmanlığını Temsil Ettik 45 Memur-Sen’e Bağlı Sendikaların Başkanları ile Bir Araya Geldik 73 KDK, Çalışana Uygulanan ‘Mobbing’e Dur Dedi 46 Nijer’de Başdenetçi Malkoç’a Devlet Nişanı Verildi 74 Tayin Talebi Reddedilen Müdüre KDK’dan Müjdeli 47 Marketleri Kamu Denetçiliği Kurumuna Şikâyet Haber Ettiler 76 KDK, Bakan Yardımcılarıyla Bir Araya Geldi 50 Vatandaşlardan Kamu Denetçiliği Kurumuna Övgü 52 KDK’nın “Türkiye’deki Suriyeliler” Özel Raporu 78 Mehmet Görmez KDK’da “Medeniyetimizde Hakemlik Büyük İlgi Görüyor ve Sulh Kültürü” Konulu Konferans Verdi 54 Yumuşak Bir Güç Olarak Ombudsmanlık 82 Basında KDK 56 Çalıştay Raporlarımız Yayınlandı 86 Vatandaşlarımızdan Kurumumuza Gelen “Teşekkür Mektupları” 60 Kamu Denetçiliği Kurumunu Yakından Tanıyalım -1- 63 28 Başbakanlık Personeli Kurumumuzda Yeni Görevine Başladı 64 Reform Eylem Grubu Dördüncü Toplantısına Katıldık 68 Kurum Personelimiz İle Bayramlaştık
Yapım Elma Teknik Basım Matbaacılık Tasarım ve Uygulama: Bekir Kenan COŞGUN Baskı: Elma Teknik Basım Matbaacılık Adres: İvedik OSB Matbaacılar Sitesi Baskı Tarihi ve Yeri: Ankara, Ekim 2018. 1516 / 1 Sok. No: 35 Yenimahalle / Ankara Telefon: 0 312 229 92 65 Her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar dışında e-posta: [email protected] yayıncının izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Ombudsman BÜLTEN
Kamu Başdenetçisinin Sunuşu
Değerli Okuyucular anayasası niteliğinde olan “Siyasetname” adlı eseri Kamu Denetçiliği Kuru- günümüz idarecileri için munun, Temmuz-Ağus- de kılavuz niteliğindedir. tos-Eylül aylarını kapsa- Sultanlara ideal devlet yan 3 aylık faaliyetlerini adamında bulunması ge- içeren Ombudsman Bül- reken vasıfları sıralayan, ten’in Ekim sayısıyla yeni- devleti adaletle yönet- den karşınızdayız. Yurtdışı me sanatını öğütleyen ziyaretlerini, vatandaşları- ve sonraki dönemler için mızla Kamu Denetçiliği siyasetname yazın gele- Kurumu üzerine yaptı- neği belirleyen bu eser, ğımız mini röportajları, tarih boyunca birçok hü- bölgesel toplantılarımızı, kümdarında yakın ilgisine eğitim faaliyetlerimizi, si- mazhar olmuştur. Bizde vil toplum kuruluşları ile bu sayımızda 1000’inci buluşmalarımızı ve “Do- doğum yılında idareye ğumunun 1000. Yılında adaletle devleti yönetme Nizamülmülk ve İyi Yöne- sanatını öğütleyen Niza- tim İlkeleri” özel dosyamı- mülmülk’ü dosya konusu zı ve gerçekleştirdiğimiz Şeref MALKOÇ yaptık. Nizamülmülk’e yö- birçok çalışmayı sizlerle Kamu Başdenetçisi nelik pek çok ayrıntıyı da paylaşmak istiyoruz. bu sayıda bulacaksınız.
“TBMM Başkanı Sayın Binali Yıldırım’a Zi- “Batı Balkan Ombudsmanlar Birliğini Faali- yaret” yete Geçiriyoruz.”
Kamu Denetçilerimiz Celile Özlem Tunçak, Ombudsmanlar arası sıcak ilişkilerin gelişti- Arif Dülger, Hüseyin Yürük, Yahya Akman rilmesi ve uluslararası Ombudsman birlikle- ve Saadetin Kalkan ile birlikte Türkiye Büyük rinde öncü rol oynamamız ülkemiz için çok Millet Meclisi’nin 28. Başkanı olarak seçilen önemlidir. Bu kapsamda Makedonya, Nijer, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk Bosna Hersek, İran, Belçika, Almanya ve Meclis Başkanı Sayın Binali Yıldırım’a hayırlı Azerbaycan’dan sonra Sırbistan, Ukrayna ve olsun ziyaretinde bulunduk. KDK olarak Sa- Sudan’a çalışma ziyaretleri gerçekleştirdik. yın Başkanımıza başarılar diledik ve yeni dö- Dünyada huzur ve barış açısından balkan- neme ilişkin taleplerimizi ilettik. ların önemi çok büyük. Bu çerçevede Batı Balkan Ombudsmanlar Birliği”ni faaliyete “Nizamülmülk’ü Anlamak” geçiriyoruz. Sudan’da İslam İşbirliği Teşkilatı Ombudsmanlar Birliği” toplantısına katılarak Büyük Selçuklu Devletinde bir sultan kadar İslam ülkelerindeki sorunların yanı sıra Avru- etkili olmuş ve Selçuklu devletinde iyi yö- pa’da artan İslam düşmanlığı ve ırkçılık ko- netim ilkelerinin gelişmesini ve yerleşmesini nusuna dikkat çektik. sağlamış devlet adamlarından biri olan Ni- zamülmülk’ün Selçuklu Devleti’nin bir nevi “Ombudsman Anadolu’da”
4 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Bölgesel toplantılarla İllerdeki vatandaşla- Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), tarafın- rımızla buluşmaya devam ediyoruz. Ana- dan hazırlanan ve 7 yıldır Türkiye’nin Suriyeli dolu’daki İllerin ziyareti kapsamında Tunceli mülteciler için gerçekleştirdiği çalışmaları ve İlimizi ziyaret ettik. Tunceli ilinde meydana yaptığı fedakârlıkları anlatan ‘Türkiye’deki gelen değişim, dönüşüm ve terörle müca- Suriyeliler’ özel raporumuz büyük ilgi gördü. dele sonrası İldeki olumlu havayı teneffüs Rapor İngilizceye de çevrilerek; başta 130 ül- ederek; Valiliği, Adliyeyi, Baroyu, Bölge Jan- kenin ombudsmanları olmak üzere, Avrupa darma Komutanlığını, Üniversiteyi ve Ceme- Parlamentosu üyelerine, BM Genel Sekrete- vini’de ziyaret etme fırsatı bulduk. Tunceli rine, Türk ve Yabancı büyükelçiliklere, insan izlenimlerimizi de bu bültende bulabilirsiniz. hakları ve mülteciler alanında çalışan ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarına da “Vatandaşların Kamu Denetçiliği Kurumuna gönderildi. Bu bültende Suriye raporumuz- İlgisi Artıyor” dan bazı sayısal kesitlere de ulaşabileceksi- niz. Diğer taraftan Kurumumuz tarafından Kamu Denetçiliği Kurumunun tanınırlığı ve düzenlenen “28 Şubat Sürecinde Yaşanan bilinirliği her geçen gün artıyor. Bizde bu Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları”, “Kadı- sayımızda sokağa inerek vatandaşlarımızla na ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesine mini röportajlar gerçekleştirdik. Onların Ku- İlişkin Mekanizmaların Etkinliğinin Arttırılma- rumumuz hakkındaki görüşlerini dinledik. Bu sı” ve “Sporda Hak İhlalleri ve Denetim” ko- röportajlardan bir kesiti de bu sayımızda bu- nulu çalıştayların raporlarını kitap haline ge- labileceksiniz. tirerek ilgili kamu ve kuruluşlarına gönderdik.
“Nijer Devlet Nişanı” “İsrail’e ve Almanya’ya Mektup”
Nijer’in en yüksek devlet nişanı ile onurlan- KDK olarak dünyanın her yerindeki vatan- dırıldık. Bu değerli nişanı tarihi bağlarla be- daşlarımızın haklarını savunmaya çalışıyo- zenmiş dostluk ve kardeşliğimizin bir nişa- ruz. Bu çerçevede 11 Haziran’da İstanbul’a nesi olarak şahsım, ülkem ve milletim adına dönüşü öncesi Tel Aviv havalimanında İsra- iftiharla kabul ettik. İnanıyorum ki Türkiye ile il polisi tarafından gözaltına alınan ve kötü Nijer ilişkileri de bu nişan gibi hep ışıl ışıl par- muameleye uğrayan Ebru Özkan için İsrail layacaktır. Ombudsmanı Joseph Shapira’ya mektup “Kamu Yönetiminde İyi Yönetim İlkeleri gönderdik. Mesut Özil’in Cumhurbaşkanı Sn. Rehberini Hazırlıyoruz.” Recep Tayyip Erdoğan ile çektirdiği fotoğ- rafın ardından gelen haksız tepkiler üzerine Kamu Denetçiliği Kurumu olarak ülkemiz- Almanya Milli Takımı’nı bıraktığını açıklaması de insanımızın refahını, huzurunu artırmaya sonrasında Alman Ombudsmanına ve bu ül- çalışıyoruz, toplumda iyi yönetim ilkelerinin kedeki tüm insan hakları kuruluşlarına birer yerleşmesine gayret ediyoruz, insan hakları mektup gönderdik. konusunda duyarlı olup Türkiye’yi bu alanda Denetçimiz Sayın Sadettin Kalkan’ın annesi daha iyi noktalara taşımayı amaçlıyoruz. Bun- hakkın rahmetine kavuştu. Kocaeli’nde dü- ları yaparken en önemli görevimiz de Türki- zenlenen cenazesine katıldık. Allah makamı- ye’de bulunan vatandaşlarımıza hak arama nı Cennet eylesin, ailesine sabır versin. yolları konusunda destek olmak. Kamu De- netçiliği Kurumuna yapılan şikâyetlerin çö- Son olarak, Kurumun çalışmalarında başarı- zümü noktasında faydalı olmak ve idarelere larında herkesin emeği ve katkısı vardır. Gü- yol göstermek, aynı zamanda da diğer ülke venlikçisinden, şoförüne, memuruna, uzman Ombudsmanlıklarına da örnek teşkil etmesi yardımcılarından uzmanına, Birim Sorumlu- için “Kamu Yönetiminde İyi Yönetim İlkeleri sundan Genel Sekreterine ve Denetçilerine Rehberi” hazırlıyoruz. Kitapçık şeklinde ha- katkısı olan emeği geçen herkese teşekkür zırlanan bu rehberi de Türkiye’deki tüm idari ediyorum. Daha güzel çalışmalarda buluş- birimlere göndermeyi planlıyoruz. mak bulunmak üzere Allah’a emanet olun. “Türkiye’deki Suriyeliler” Özel Raporu Şeref MALKOÇ Türkçe ve İngilizce Olarak Yayımlandı Kamu Başdenetçisi
EKİM, 2018 5 Ombudsman BÜLTEN
KAMU DENETÇILIĞI KURUMUNDAN TBMM BAŞKANI SAYIN BINALI YILDIRIM’A HAYIRLI OLSUN ZIYARETI
amu Başde- netçimiz Şe- K ref Malkoç, beraberlerin- de Kamu De- netçilerimiz Celile Özlem Tunçak, Arif Dülger, Hüse- yin Yürük, Yahya Akman ve Saadetin Kalkan ile birlikte Türkiye Büyük Millet Mec- lisi’nin 28. Başkanı olarak seçilen Cumhurbaşkanlı- ğı Hükümet Sisteminin ilk Meclis Başkanı Sayın Binali Yıldırım’a Meclis Başkanlığı görevine seçilmesi münase- betiyle 3 Eylül 2018 tarihinde hayırlı olsun ziyaretinde bulundu.
Kamu Denetçiliği Kurumu heyeti, TBMM Başkanı Sayın Binali Yıldırım’a kurum faaliyetleri hak- kında bilgi verdi ve kurum yayınlarını hediye etti.
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, ziyarete ilişkin yaptığı açıklamada, “Gazi Meclisimizin 28. Başkanı Cumhurbaş- kanlığı Hükümet Siste- mi’nin ilk Meclis Başkanı Sayın Binali Yıldırım be- yefendiye hayırlı olsun ziyaretinde bulunduk. Kamu Denetçiliği Kuru- munun işleyişi hakkında Meclis Başkanımızı bil- gilendirdik. Sayın Meclis Başkanımıza ülkemize ve milletimize hizmet yolunda üstlenmiş ol- dukları kutlu vazifelerin- de başarılar diliyorum” dedi.
6 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN DOSTANE ÇÖZÜM İLE MAĞDURIYETLERI GIDERIYORUZ Kamu Denetçiliği Kurumuna bu yılın ilk 9 ayında çalışma ve sosyal güvenlik, kamu personel rejimi ile eğitim başta olmak üzere çeşitli alanlarla ilgili 10 bin 977 başvuru gerçekleşti.
amu Denetçi- liği Kurumuna K (KDK) bu yı- lın ilk 9 ayın- da çalışma ve sosyal güvenlik, kamu per- sonel rejimi ile eğitim başta olmak üzere çeşitli alanlar- la ilgili 10 bin 977 başvuru gerçekleşti. “İdarenin ey- lem ve işlemleriyle tutum ve davranışlarını incelemek, insan haklarına ve adalet anlayışına, hukuka ve hakkaniyete söz konusu davranışların uygun- luklarını inceleyerek araştırmak ve önerilerde bulunmak” amacıyla Haziran 2012’de kurulan kurum tarafından, 2013’ün mart ayından bu yana vatandaşlardan gelen şikâyetler değerlen- diriliyor. Vatandaşların yönetime iştirak etmesini, uzlaşı ve arabuluculukla sorunları çözmeyi amaçlayan kuruma bu yılın ilk 9 ayında 10 bin 977 başvuru geldi. Kurum en çok çalışma ve sosyal güvenlik, kamu personel rejimi ile eğitim konularında şikâyet başvurusu aldı. Bunu ada- let, milli savunma, güvenlik ile mahalli idarelerce yürütülen hizmetler takip etti. En az başvuru ise kadın hakları alanında yapıldı.
“Mağduriyetlere Çözüm Arandı”
Gelen şikâyetler üzerine idarelere çeşitli tavsiye kararları veren KDK, “dostane çözüm yolu” çerçevesinde de gerçekleştirdiği görüşmelerle sorunların çözüme kavuşturulmasını sağladı. Kurum, Ortadoğu Teknik Üniversitesine (ODTÜ), 30 yaşını dolduran öğrencilerin yurtlarda kal- masını engelleyen yönetmelik hükmünün değiştirilmesine ilişkin tavsiyede bulundu. Kanser hastası babasına bakmak için tayin isteyen ancak talebi babasının sosyal güvencesi olduğu gerekçesiyle reddedilen personeli haklı bulan KDK, ilgili idareye de talebin kabulü yönünde tavsiye kararı gönderdi. Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması olumsuz olduğu gerekçe- siyle başvurusu reddedilen bekçi adayının atamasının yapılmasına yönelik öneride bulunan Kurum, başka bir şikâyette ise mesaiye geç kaldığı gerekçesiyle belediye çalışanına verilen di- siplin cezasını hukuka ve hakkaniyete aykırı buldu. Terör örgütünün saldırısı sonrasında engelli olan vatandaşın yaklaşık 28 bin liralık geçmişe dönük maaşı, KDK’nin “dostane çözüm yolu” kapsamındaki görüşmelerinin ardından ödendi.
EKİM, 2018 7 Ombudsman BÜLTEN BAŞDENETÇIMIZDEN CUMHURBAŞKANLIĞI SISTEMININ ILK KABINESINE ZIYARET Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Siteminin ilk bakanlarını makamlarında tebrik etti.
amu Başdenetçisi Şeref Mal- koç, 24 Haziran seçimleri son- K rası Cumhurbaşkanı Sayın Re- cep Tayyip Erdoğan tarafından 10 Temmuz 2018 tarihinde ku- rulan hükümette görev alan Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ü, Ulaştırma ve Altyapı Ba- kanı Cahit Turhan’ı, Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’u, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yu, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’u, Ti-
Başdenetçimiz, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ı makamında caret Bakanı Ruhsar Pekcan’ı, Sağlık Bakanı 25 Temmuz 2018 tarihinde ziyaret etti. Fahrettin Koca’yı, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’u, Tarım ve Orman Bakanı Be- kir Pakdemirli’yi, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu’nu, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’u ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ı makamlarında ziyaret ede- rek yeni görevlerinde başarılar diledi.
Ziyaretlerde yürütülen çalışmalar hakkında karşılıklı görüş alışverişi yapıldı. Kamu Denetçiliği Kurumunun kararla- rından ve etkinliklerinden bahseden Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, KDK’nın tavsiye kararlarına uyma oranının %65 olduğunu, hedeflerinin Avrupa ortalaması olan %80 Malkoç, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’u makamında 2 Ağustos 2018 tarihinde ziyaret etti. seviyelerine çıkmak olduğunu ifade etti.
Başdenetçi Malkoç, kurum yayınlarından Bakanlara tak- dim etti.
Bakanlarda ziyaretten duydukları memnuniyeti dile geti- rerek Kamu Denetçiliği Kurumunun başarılı çalışmalarını yakından takip ettiklerini dile getirdiler. Kamu Başdenetçimiz, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu’nu 3 Ağustos 2018 tarihinde ziyaret ederek plaket takdim etti.
8 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Başdenetçimiz ve Kamu Denetçimiz C. Özlem Tunçak, Aile, Çalışma ve Malkoç, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’u makamında 24 Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’u makamında 2 Ağustos Temmuz 2018 tarihinde ziyaret etti. 2018 tarihinde ziyaret ederek Kadın Çalıştay Rapurunu takdim etti.
Malkoç, Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’u makamında 30 Temmuz 2018 Başdenetçi Malkoç, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ı makamında 4 tarihinde ziyaret ederek Türkiye’deki Suriyeliler Rapurunu takdim etti. Temmuz 2018 tarihinde ziyaret ederek plaket takdim etti.
Kamu Başdenetçimiz Şeref Malkoç, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Malkoç, Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’yi makamında Cahit Turhan’ı makamında 26 Temmuz tarihinde ziyaret etti 2 Ağustos 2018 tarihinde ziyaret ederek plaket takdim etti.
Malkoç, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ü makamında 4 Temmuz 2018 Başdenetçimz, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’yı makamında 27 Temmuz tarihinde ziyaret ederek plaket takdim etti. 2018 tarihinde ziyaret ederek plaket takdim etti.
EKİM, 2018 9 Ombudsman BÜLTEN
BAŞDENETÇI MALKOÇ SUDAN’DA MÜSLÜMAN OMBUDSMANLARA SESLENDI: “İSLAM DÜŞMANLIĞI VE IRKÇILIĞA KARŞI TÜM İSLAM ÜLKELERI BIRLIKTE MÜCADELE ETMELI”
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç ve Kamu Denetçiliği Kurumu Genel Sekreteri İbrahim Kılınç, Sudan Ombudsman’ı Ahmed Abuzaid Mohammed’in daveti üzerine 10-12 Eylül 2018 tarihinde ziyaret ettiği Sudan’da, İslam İşbirliği Teşkilatı Ombudsmanlar Birliği’nin (OICOA) Üçüncü Yürütme Komitesi toplantısına katıldılar.
aşdenetci Malkoç, İs- lam İşbirli- B ği Teşkilatı Ombuds- manlar Birliği (OICOA) Yürütme Komitesi üyele- ri Nijer, Suudi Arabistan, Cibuti, Burindi, Pakistan, Fas ve Endonezya’nın- da katıldığı 3. Yürütme kurulu toplantıda yap- tığı konuşmada İslam Malkoç, Sudan Yüksek Mahkeme Başkanı Haider Ahmed Dafalla ile görüştü. İşbirliği Teşkilatı Ombu- dsmanlar Birliğinin öne- mini vurguladı ve birliğin daha aktif ve etkin olması gerektiğini ifade etti. Malkoç konuşmasında, Avrupa’da artan İslam düşmanlığı, ırkçılık ve ayrımcılığa, farklı ülkelerden gelmiş Müslümanların yaşadığı sıkıntılara karşı, İslam ülkelerinin beraber ve birlik içinde mücadele etmeleri gerektiğinin şart olduğunu söyledi. Malkoç, Almanya, Belçika, Avusturya gibi ülkelerin ombudsmanlarını, ırkçılık, ayrımcılık ve islamafobia konularına dikkat çekmek için ziyaret ettiğini ve mektuplar yazdığını belirtti. Dünyanın herhangi bir yerinde yaşanacak ırkçılık, ayrımcılık ve İslam düşmanlığı gibi insanlık dışı olaylara karşı birlikte tepki vermenin önemini vurgulayan Malkoç, İslam Birliği ülkelerin Ombudsmanlarının bu konuda hassas olmaları gerektiğini ifade etti. Malkoç: Kudüs İnsanlığın Başkentidir! Malkoç, Kudüs ve Filistin sorununa dikkat çekerek, Kudüs’ün İslam’ın ilk kıblesi, insanlığın baş- kenti olduğunu, asla İsrail in başkenti olamayacağını belirtti, Kudüs için tüm İslam ülkelerini beraber hareket etmeye çağırdı.
10 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Türkiye Suriyeli Mültecileri ülkesine alarak insanlığın onurunu kurtardı. Başdenetçi, Kamu Denetçiliği Kurumu, “İnsanların en hayır-
Başdenetçimiz, Hartum Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’ni ziyaret ederek Sudanlı öğrencilerle lısı insanlara en fazla faydası bir araya geldi. dokunandır” inancı ve “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” dü- şüncesini kendisine ilke edinerek çalışmalarını sürdürdüğünü ifade etti.
Malkoç, Türkiye’deki Suriyelilere yapılan hizmetlere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Suriye’deki iç savaş nedeniyle büyük insani dramlar yaşandığını ve bu süreçten en fazla kadınlar ile çocukların etkilendiğine dikkat çekti. Türkiye’nin bu sığınmacıları ülkesine alarak insanlığın onurunu kurtardı- ğını hatırlatan Başdenetçi Malkoç, 3,5 milyon mültecinin ülkemizde barındığını, Avrupa’da birçok ülkenin nüfusundan fazla Suriyeli öğrencinin Türki- ye’de eğitim gördüğünü ifade etti.
Programda Türkiye Cumhuriyeti Kamu Denetçiliği Kurumu ve Sudan Cumhuriyeti Kamu Şikâyet Odası (Ombudsman) arasındaki İşbirliği Mutabakat Zaptı imzalandı. Başdenetçimiz, Sudan’da İslam İşbirliği Teşkilatı Ombudsmanlarına seslendi. Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli ve Başdenetçi Malkoç’un yer aldığı heyet Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir tarafından kabul edildi. Türkiye ve Sudan arasındaki anlaşmaların imza töreni düzenlendi.
Sudan ziyaretinde bir dizi temaslarda bulunan Malkoç, Sudan Yüksek Mahkeme Başkanı Haider Ahmed Dafalla’yı ziyaret etti. Ziyarette Türk-Su- dan adalet ve yargı ilişkisi hakkında bilgi alışveri- şinde bulunuldu. Başdenetçi Malkoç, TİKA Mesle- ki ve Teknik Merkezi’ni, Hartum Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’ni ziyaret ederek yetkililerden ça- lışmalarla ilgili bilgiler aldı. Malkoç, Osmanlı Pa- dişahları Kabirlerini ziyaretinin ardından Kur’an’ı Kerim Üniversitesi’ni ziyaretinde, Teknoloji bölü- mü öğrencileriyle söyleşide bulundu. Şeref Mal- koç Sudan’da görev yapan Türk personeller, Su- dan’da faaliyet gösteren Türk STK temsilcileri ve
Sudan’da temaslarda bulunan Türk delegasyon- Malkoç, TİKA Mesleki ve Teknik Merkezi’nde larımızla da toplantılar yaptı. incelemelerde bulundu.
EKİM, 2018 11 Ombudsman BÜLTEN
KDK, “ÇOCUKLAR İCRA SISTEMINDEN ÇIKARILSIN, BOŞANMA SONRASI AILE BULUŞMA NOKTALARI OLUŞTURULSUN” Kamu Başdenetçisi (Ombudsman) Şeref Malkoç, enson İstanbul Bağcılar’da geçici velayeti annesi Züleyha Ç.’de olan 10 yaşındaki Yağmur’un icra memurlarınca zorla babası Metin Ç.’den alınmasının ardından, bu konuda son 1 yılda kuruma 50’ye yakın ihlal başvurusu yapıldığını ve düzeltilmesi için ‘tavsiye kararı’ aldıklarını açıkladı.
aşdenetçi Malkoç, “Çocukların kurmakta sorunlar yaşadığı, bazı ebeveyn- ‘taşınır mal’ gibi teslimine ilişkin lerin bu hakkı kötüye kullanarak görüşmeyi B İcra ve İflas Kanunu’ndaki düzen- engellediği için çocuğun ancak ‘icra’ yoluyla leme 1932’den kalma. Hem Ada- görülebildiği, uygulamanın ulusal-uluslararası let hem Aile Bakanlığı’na 2017 mevzuatla uyumlaştırılması talep edildi. yılında tavsiyede bulunduk” dedi. Malkoç, şunları söyledi: ‘1 Yıl Önce Çalıştay Yaptık’ “Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) iletilen 2017’de ‘Çocuk tesliminde hak ihlallerinin başvurularda; boşanma sonrası velayet sahi- önlenmesi’ konulu çalıştay düzenledik. Aka- bi olmayan tarafların çocuklarıyla kişisel ilişki demisyenler, ilgili STK’lar, Adalet ve Aile Ba-
12 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
kanlığı yetkilileri, uygu- lamacı hâkimlerle konu ayrıntılı tartışılarak özel bir rapor hazırlandı. Çocuk tesliminde Avrupa Konseyi sözleşmelerinde, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Söz- leşmesi’nde ve Anayasa- mızda hüküm altına alınmış çocuğun yüksek yararı neyi gerektiriyorsa onu yapma pers- KDK’nın Adalet Bakanlığı’na pektifinden konuya yaklaşıp koordinasyon ve önerileri: çözüm önerilerini hazırladık. • Boşanmaların sağlıklı yürütülmesi İki Bakanlığa ‘Kaldırın’ Tavsiyesi için ‘aile arabuluculuğu’ sisteminin altya- pısı hazırlanmalı. Bu konuda hem Adalet Bakanlığı hem de Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na • Velayet hakkının kötüye kullanılma- ‘Çocuk icra sisteminden çıkarılsın, boşanma sının, velayetin değiştirilme sebebi oldu- sonrası aile buluşma noktaları oluşturulsun’ ğu kanunda açıkça düzenlenmeli. şeklinde tavsiyede bulunduk. Boşanma huku- • Velayet sahibine ‘zorunlu eğitim ve ken düzenlenmiş bir haktır. Bizim inancımız- danışmanlık tedbiri’ verilebilmesi için dü- da da boşanma vardır. Allah tarafından ta- zenlemeler yapılmalı. nınmıştır ancak Cenabı Allah’ın sevmediği bir • Aile mahkemelerinde sunulan adli haktır. Bunun içinde Anadolu coğrafyasında sosyal hizmet altyapısı güçlendirilmeli. ‘aile arabuluculuğu’ öngörülmüştür. ‘Aile ara- buluculuğu’ bizim örfümüzde adetimizde var. Aile, Çalışma ve Sosyal Amerika, İngiltere aile arabuluculuğunu biz- den görüp aldı. Çiftler boşanmadan önce bir Hizmetler Bakanlığı’na öneriler: kez arabulucu önünde konuşsunlar. Anne-ba- • Sağlıklı aile yapısının güçlendiril- ba boşanıyor, olan çocuklara oluyor. Aile ara- mesi amacına yönelik olarak aile, çocuk buluculuğunun kurulması için hem Adalet yetiştirme konusunda eğitim ve danış- Bakanlığı’na hem de Aile ve Sosyal Politikalar manlık programlarının verilmesi için Milli Bakanlığı’na tavsiye kararları verip birlikte ça- Eğitim Bakanlığı ile çalışma başlatılmalı. lışıyoruz. • Aile ve boşanma süreci danışmanlık Bakanlığa Öneri: Aile hizmetlerinin kalitesi, etkinliği ve yaygın- lığı artırılmalı. Arabuluculuğu Getirilsin • Boşanma sonrası çocuğun birlik- Ailede sevgi, saygı, şefkat ve hoşgörüyü sağ- te yaşamayacağı ebeveyni ile sürekli ve lamalıyız. Bu konuda devlet ve sivil toplum düzenli bir ilişki sürdürebileceği, velayet örgütleri olarak gereken her türlü tedbiri ala- dosyalarının takibinin yapılabileceği, aile rak aileyi güçlendirmeliyiz. Toplumun temeli üyelerinin psikolojik sağlıklarını destekle- ailedir. 80 milyon insanımız varsa, 20 milyon yecek hukuki anlamda da destek alabi- da aile var. Her ailenin başına bir polis dikme- lecekleri ‘aile buluşma noktaları’ benzeri miz mümkün değil. Ancak aile yapısını güç- birimler ihdas edilmeli. lendirerek Türkiye’deki kadına şiddet başta olmak üzere kanayan yara halini alan sosyal meseleleri aşabiliriz.”
EKİM, 2018 13 Ombudsman BÜLTEN BALKAN OMBUDSMANLAR BIRLIĞI KURULUYOR
Malkoç: “Dünyada huzur ve barış için balkan coğrafyasının önemi çok büyük. Bunun için Balkan Ombudsmanlar Birliği’nin faaliyete geçirilmesi konusunda çalışmalar yürütüyoruz.”
Mayıs 2018 tarihinde Ankara’da Kamu Denetçiliği Kuru- mu ile Sırbistan Cumhuriyeti Ombudsmanlık Kurumları 8 arasında işbirliği mutabakat zaptı imzalanmıştı. Bu kap- samda Sırbistan Ombudsmanı Zoran Pasalic’in daveti üzerine Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç ve Kamu De- netçileri Celile Özlem Tunçak, Sadettin Kalkan ve Genel Sekreter İb- rahim Kılınç 10-12 Temmuz 2018 tarihleri arasında Sırbistan’a çalışma ziyaretinde bulundu.
Dünyada Huzur ve Barış Açısından Balkanların Önemi Son Derece Büyüktür. Malkoç, Sırbistan Ombudsmanı ile gerçekleşen toplantı sonrası yaptığı açıklamada, Sırp halkı ile Türk halkının tarihten gelen birliktelikleri ve dostlukları olduğunu söyledi. Sırbistan ile Türki- ye’nin hem Cumhurbaşkanı hem Ombudsman düzeyinde iyi ilişkilere sahip iki ülke olduklarına işaret etti. Malkoç, “Dünyada huzur ve barış açısından balkanların önemi son derece büyüktür.” dedi. Malkoç, toplantıda Batı Balkan Ombudsmanlar Birliği’nin faaliyete geçirilmesi konusunda çalışmalarda bulunduklarını da belirtti.
Malkoç, Sırbistan Ombudsmanı Pasalic ile kısa zamanda iyi işler çıkarttıklarını belirterek, 8 Mayıs 2018 tarihinde Ankara’da Kamu Denetçiliği Kurumu ile Sırbistan Cumhuriyeti Ombuds- manlık Kurumları arasında işbirliği mutabakat zaptı imzalandığını hatırlattı. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Sırbistan Cumhuriyeti Ombudsmanlık Kurumu arasında imzalanan mutabakat zap- tında; yasama eylemleri ile her iki ülkenin aldığı önemli kararlar dâhil olmak üzere, şikâyetlerin ele alınması ve tarafların görev ve yetkileri kapsamında yürüttükleri diğer vazifelere ilişkin deneyim, örnek uygulamalar ve bilgilerin paylaşımı, kendi kurumlarına ulaşan şikâyetler ara- cılığıyla haberdar olan tarafların, Türkiye Cumhuriyeti topraklarındaki Sırp vatandaşlarının ve Sırbistan Cumhuriyeti topraklarındaki Türk vatandaşlarının haklarının ve özgürlüklerinin ihlal
14 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
KDK heyeti, Sırbistan Ombudsmanı Zoran Pasalic ile heyetlerarası görüşmede bulundu. edilmesi ile ilgili olarak birbirlerini bilgilen- dirmesi ve yardımlaşması, tarafların, yetki sınırları dâhilinde, vatandaşlarının hak ve özgürlüklerinin temin edilmesi ve korun- ması konusunda birbirlerine karşılıklı yar- dım sağlaması konuları bulunuyor.
Görüşmelerde, Sırbistan’da yaşayan Türk vatandaşların sorunlarının çözümleri ko- nusunda karşılıklı görüş alışverişinde bu- lunuldu. Kamu Denetçiliği Kurumu heyeti Türkiye’nin Suriyeli mülteciler konusunda yaptığı çalışmaları, fedakarlıkları, insanlık adına katlanılan mali külfetleri anlatarak bu konuda KDK tarafından hazırlanan Đore Milicevic ile toplantısının ardından Türki- özel raporu Sırbistan heyetine sundu. ye Cumhuriyeti Sırbistan Büyükelçisi Tanju Bil- giç’i, Yunus Emre Kültür Merkezi’ni, TİKA, Halk Malkoç ve heyeti, program kapsamında Bankası Genel Müdürlüğü’nü ve TİKA’nın yaptığı Sırbistan Ulusal Meclis Başkan Yardımcısı Bayraklı Camii’ni ziyaret etti.
EKİM, 2018 15 Ombudsman BÜLTEN KDK: “SAVUNMASIZ SORUŞTURMA OLMAZ”
Kamu Denetçiliği Kurumu, mesaiye geç kaldığı gerekçesiyle belediye çalışanına verilen disiplin cezasını hukuka ve hakkaniyete aykırı buldu.
amu Denetçiliği Kurumu (KDK), eksik inceleme sonucu K hazırlanan rapora dayanılarak, mesaiye geç kaldığı gerekçe- siyle bir memura verilen disip- lin cezasının iptaline yönelik tavsiye kararı verdi. Bir belediye çalışanı, öğle arası me- saisine geç kaldığı ileri sürülerek, disiplin cezasına çarptırıldı. Bunun üzerine 02 Ocak 2018 tarihinde KDK’ya başvu- ran belediye çalışanı, olay günü geç kalmadığını, olayın soruşturulduğu süreçte tanıkların ifadesine başvu- rulmadığını bildirdi. Başvuruyu in- celemeye alan KDK, disiplin cezası- nın eksik inceleme sonucu hazırlanan rapora dayanılarak verildiğini belirledi. Başvuranın savunmasının da alınmadığını tespit eden KDK, 27 Haziran 2018 hükmedilen cezanın iptal edilmesine yönelik tavsiye kararı verdi.
“Kararda şu ifadelere yer verildi.”
Disipline konu olayla ilgili herhangi bir tutanak tutulmadığının belirtildiği kararda, olaya şahit olanların ifadesinin alınmadığı bildirildi. Başvuranın izinsiz olarak işe geç geldiğinin sabit oldu- ğunun aktarıldığı kararda, özürlerin geçerlilik derecesinin ve gecikmeye neden olan olayların araştırılmadığı vurgulandı. Kararda, “Disiplin raporunun, eksik incelemeye dayanarak hazırlan- dığı, cezanın dayanağı olan fiilin hiç bir şüpheye yer vermeyecek şekilde saptanmadığı anlaşıl- maktadır.” tespitine yer verildi. Disiplin amirinin objektiflikten uzaklaşarak, cezaya hükmedildi- ğine işaret edilen kararda, cezanın usul ve esas açısından hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu ifade edildi.
16 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN ÖĞRENCILER OMBUDSMAN’A BAŞVURDU AĞAÇLAR KURTULDU Çocuk katılım haklarını kullanarak Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuran öğrenciler, okul bahçelerinde ek bina yapımı sürecinde birçok ağacın kesileceğini, söz konusu projenin ekolojik hususlar gözetilmeden hazırlandığını; dolayısıyla okullarında yeşil alanın kalmayacağını belirterek projenin değiştirilmesi talebinde bulundular. nkara’da öğrencilerin, okul bahçesine inşa edi- lecek ek binadan ağaçların zarar göreceği en- A dişesiyle Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) yaptıkları başvuru üzerine, proje yeniden de- ğerlendirmeye alınarak ağaçlara zarar vermeye- cek bir çözüm bulundu.
KDK’den yapılan açıklamaya göre, okul bahçesine ek bina yapılması nedeniyle bahçede bulunan birçok ağacın ke- sileceğini öğrenen öğrenciler, 13 Mart 2018 tarihinde ko- nuyu Kamu Denetçiliği Kurumuna taşıdı. Çocuk katılım haklarını kullanıp, KDK’ya başvuran öğrenciler, okul bah- çesine ek bina yapımı sürecinde birçok ağacın kesile- ceğini, söz konusu projenin ekolojik hususlar göze- tilmeden hazırlandığını, dolayısıyla okulda yeşil alan kalmayacağını belirterek, projenin değiştirilmesi tale- binde bulundu.
18 yaşından küçük çocukların başvurularını da kabul eden Kamu Denetçiliği Kurumu, öğrencilerin başvurularınI inceledi ve konu- yu 30 Nisan 2018 tarihinde Ankara Valiliği yetkilileriyle görüştü.
Bu görüşmeler sonucunda öğrencilerin sorunu, “Sağlıklı bir çev- rede yaşama hakkının güvence altına alınması ve doğanın korun- ması” hususlarının önemi gözetilerek hızlı bir şekilde çözüme kavuş- turuldu. Ankara Valiliği Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığınca Kamu Denetçiliği Kurumuna gönderilen yazıda, “Projenin vaziyetinin planlandığı alanda mevcut yaklaşık 50 ağacın kesilmesi konusunda öğrenci, öğretmen ve velilerin başvuruları da dikkate alınarak yeniden değerlendirme yapıldığı, projede değişiklik yapılmadan ve söz konusu endişelere yer vermeden ek binanın planlandığı alanda yer, yön mahal ve karakteristik unsurların yeniden ölçüldüğü, çalışmaların baştan yapılıp, vaziyet deği- şikliğine gidildiği, sonuç olarak ağaçlara zarar vermeden çözüm bulunduğu” bildirildi.
EKİM, 2018 17 Ombudsman BÜLTEN OMBUDSMAN VE KDK HEYETI TUNCELI’DE
Malkoç “Son zamanlarda Tunceli’de meydana gelen değişim ve dönüşümü görmek için Tunceli’ye geldim.”
amu Denetçili- yerinde teneffüs etmek için ği Kurumu Baş- geldiklerini belirterek, “Epey K denetçisi Şeref zamandır Tunceli’deki geliş- Malkoç, Kamu meleri basından takip edi- Denetçisi Arif yorduk. Hem burada yapılan Dülger, KDK Genel Sekrete- güzellikleri görmek hem de ri İbrahim Kılınç ve Kurum- terörle mücadele konusunda sal İletişim Başkanı Mehmet duyduklarımızı yerinde izle- Sarı ile birlikte 5-6 Eylül 2018 mek için bugün Tunceli’deyiz. tarihleri arasında Tunceli’ye Dün çok güzel görüşmeleri- inceleme ziyareti gerçekleş- miz oldu. Üniversitemizi ziya- tirdi. Kamu Başdenetçisi Şe- ret ettik. Şehrin geneli ile ilgili ref Malkoç ve beraberindeki bilgiler aldık. Özellikle son heyet ilk olarak Vali ve Be- zamanlarda trafik kazaları, lediye Başkan V. Tuncay So- yangınlar ve benzeri olumsuz nel’i makamında ziyaret etti. haberler basına çok yansı- himizdeki yeri önemli. Ama Başdenetçisi Şeref Malkoç, yor. Ama bunun istisnaların- burada bu hizmetleri görmek Kurumu’nun halkın ücretsiz dan birisi de Tunceli’den ge- Türkiye’nin geleceği açısın- avukatlığını yaptığını, aynı za- len güzel haberlerdir. Gerek dan da fevkalade mühim. manda tavsiye ve kararlarıy- şehrin içinden geçen Munzur Burada, Doğu Anadolu Böl- la da idare ile idarecilere yol Çayı’ndaki yeni düzenleme- gesi’nde Türkiye’nin dört bir gösterdiğini söyledi. ler gerekse bahsettiğim gibi tarafında teröre karşı verilen uzun zamandan beri burada mücadelede hukukun içeri- huzura duyulan hasret. Va- “Tunceli’deki sinde kalarak bu mücadeleyi tandaşın can ve mal güvenliği Güzellikleri Yerinde vermek de ayrı bir önem taşı- açısından terörle mücadelede maktadır.” dedi. Görmeye Geldik” de gelinen noktayı hem arka- daşlarımızdan dinledik hem Malkoç, son dönemlerde de görmüş olduk. Türkiye’nin “Tunceli, Türkiye’de Tunceli’de meydana gelen dört bir tarafının ayrı ayrı gü- birçok ilin gıpta edeceği değişim ve dönüşüm ile te- zellikleri var. Tunceli’nin tarihi rörle mücadele sonrasında bir şehir haline geldi” konumu, geçmişi, yakın tari- ilde oluşan olumlu havayı
18 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Tunceli’de temin edilen hu- mülkiye’ye, eğitimden sağlığa Türkiye’ye çok sayıda turist zur ortamının ardından Avru- kadar hizmet veren bütün ar- geliyor. Bunların çoğunun pa’nın yanı sıra Körfez ülkele- kadaşlarımızı tebrik ediyoruz. güzergâhı ve konakladıkları rinden de turist çekeceğine Tunceli’nin güzellikleri bası- yer Karadeniz Bölgesi çün- dikkat çeken Malkoç, şöyle na yansıdığında hakikaten kü çölden geliyorlar, sıcak konuştu: Türkiye’de birçok ilin gıpta iklimden geliyorlar. Karade- edeceği bir şehir haline gel- niz’de de yeşillik, akarsuların “Tunceli’deki bu güzellikleri, di. Tunceli terörden kurtuldu içerisinde kendilerini adeta Avrupa’da yaşayan ve Türki- ve ihracat yapıyor. İstihdam cennette hissediyorlar. Aynı ye’nin dört bir tarafında ya- alanlarını arttırdı. Sayın Va- güzellikler Tunceli’de de var. şayan Tuncelililer gelip gör- li’mizle de görüştük. Özellikle Huzur ve asayiş de temin düğünde fevkalade memnun Tunceli’nin doğal zenginlik- edildi. Bundan sonra belki var olacaklardır. Biz burada mü- leri, doğal kaynakları birçok olan çalışmalara ilave edilme- cadele eden güvenlik güçleri- ülkede olmayan çeşitliliğe si gereken husus, mutlaka ve mize Cenab-ı Allah’tan sağlık, sahip. Biliyorsunuz son yıllar- mutlaka bu bahsettiğimiz yö- hayırlı uzun ömür ve üstün da Arap ülkelerinde, özellikle relerden Avrupa’nın dışında başarılar diliyoruz. Adliyeden zengin Körfez ülkelerinden Körfez ülkelerinden buraya
EKİM, 2018 19 Ombudsman BÜLTEN
KDK heyeti, Tunceli Valisi ve Belediye Başkan V. Tuncay Sonel’i makamında ziyaret ederek hatıra fotoğrafı çekildi.
turist getirmek ve kazandır- mak. Erzincan Pülümür yolu tamamlandığında zaten Tun- celi’nin limanlara, Karade- niz’e ulaşımı daha da kolay olacaktır. Ben emeği geçen bütün arkadaşlarımıza teşek- kür ediyorum. Şehitlerimize Cenab-ı Allah’tan rahmet di- liyorum. Gazilerimize de sağ- lıklı, huzurlu hayat diliyorum. Başarıları bütün Türkiye’nin her tarafına basın aracılığıyla duyuran, Sayın Valimize özel- likle teşekkür ediyorum.”
Başdenetçi Malkoç’a, Cumhuriyet Başsavcısı Behçet İşlek’i ziyareti sırasında plaket takdim edildi.
20 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Munzur Üniversitesi Ombudsman Topluluğu Öğrencileri Başdenetçimize çiçek takdim etti.
Ziyaret sırasında konuşan Vali dolayı teşekkür ediyorum.” ve Belediye Başkan V. Tuncay dedi. Sonel, “14 aydır hem Valilik hem de Belediye Başkanlı- Kamu Başdenetçisi Şeref ğı görevimiz var. Yaptığımız Malkoç, Kamu Denetçisi Arif her işte başta Sayın Cumhur- Dülger ve KDK Genel Sek- başkanımız ve Sayın Bakan- reteri İbrahim Kılınç, Tunceli larımızın büyük desteği var. ziyaretleri kapsamında Cum- Yöre halkımız adına hem Sa- huriyet Başsavcısı Behçet İş- yın Cumhurbaşkanımıza hem lek’i, Bölge Jandarma Komu- Sayın Bakanlarımıza hem de tanı Vedat Çolak’ı ve Munzur Sayın Başkanlarımıza bize Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. vermiş oldukları desteklerden Ubeyde İpek’i ziyaret ederek çalışmalar hakkında bilgi aldı- lar. Ziyaret sonunda Munzur Üniversitesi Ombudsmanlık Topluluğu öğrencileri ile tara- fından Başdenetçi Şeref Mal- koç’a çiçek takdiminde bulu- nuldu.
Başdenetçi Malkoç, Bölge Jandarma Komutanı Tuğgeneral Vedat Çolak’ı ziyaret ederek çalışmalar hakkında bilgi aldı.
EKİM, 2018 21 Ombudsman BÜLTEN
KDK Heyeti Tunceli’de Cemevini ve Baro’yu Ziyaret Etti
Tunceli’de Cemevini ziyaret eden Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Türkiye’de zaman zaman inanç ve sosyal sorunlarla ilgili sıkıntılar yaşandığını belirterek, “Bugüne kadar laiklik çok katı şekilde, bazen de maksadını aşan şekilde uygulandığı için cemevleri gibi böyle manevi yapılar; dergâhlar benzeri müesseselere haksızlık, Başdenetçimiz Sn. Şeref Malkoç Tunceli Barosu Başkanı Av. Barış Yıldırım’ı Ziyaret etti. zaman zaman da yanlışlık yapıldığı olmuştur” dedi. mevlerinin yasal statüsüyle ilgili bize bir baş- vuru olmadı. Olmaması da normaldir. Çünkü amu Başdenetçisi Şeref Malkoç, bu yasayla düzenlenecek olan bir husus. Ama beraberinde AK Parti Genel Baş- cemevlerinin işleyişiyle ve idareyle sorunlarıy- kan Yardımcısı Konya Milletvekili la ilgili bizlere başvurular oldu. Bunlarla ilgili K Leyla Şahin Usta, Kamu Denetçisi olarak arkadaşlarımızın inceleme ve araştır- Arif Dülger, KDK Genel Sekrete- malarından sonra zaman zaman idarelerle ri İbrahim Kılınç ve Kurumsal İletişim Başkanı görüşerek dostane çözüm kararları aldık. Za- Mehmet Sarı ile birlikte 6 Eylül 2018 tarihinde man zaman da tavsiye kararı verdiğimiz oldu. Tunceli’de Cemevi’ne ziyarette bulundu. Cemevlerinin statüsüyle ilgili yasal düzenle- Cemevi Başkanı Ali Ekber Yurt ve Alevi dede- menin parlamento tarafından yapılması ge- leri tarafından karşılanan Malkoç ve berabe- rekiyor. Ama uygulamayla ilgili şikâyet ve so- rindekiler cemevi hakkında bilgi aldı. Ceme- runlar olduğunda kamu denetçiliği kurumuna vi konuk salonunda Alevi dedeleri ve diğer elbette müracaat edilmesi gerekiyor. Bugüne yetkililer ile bir araya gelen Malkoç, Türkiye’de kadar laiklik çok katı şekilde, bazen de mak- zaman zaman inanç ve sosyal sorunlarla ilgi- sadını aşan şekilde uygulandığı için cemevleri li sıkıntılar yaşandığını söyledi. Bu sorunların gibi böyle manevi yapılar; dergâhlar benze- çözümünü hep beraber bulacaklarını da söy- ri müesseselere haksızlık, zaman zaman da leyen Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, “Ce- yanlışlık yapıldığı olmuştur. Ama çok şükür
22 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
bunların yeniden ele alınması şallah biz de Türkiye Büyük ması olduğunu kaydederek, hususunda karşılıklı bir görüş Millet Meclisi’nde nasıl bir yol bunun gerçekleşmesi halinde alışverişi var” diye konuştu. izleneceği noktasında teklif aradaki bütün perdelerin kal- ve önerilerimizi sunacağız. kacağını söyledi. Malkoç ve ‘Cemevlerine Yasal Sonuçta önemli olan bu nok- beraberindekilere bir Alevi Statü Tanınması Büyük tada bir ve beraber olmamız. dedesi bağlama çalarak ağıt Buradaki sorunları tespit edip ve deyişleri okumasıyla ziya- Bir Mesele Değil’ beraber çözebiliriz. Bu güç ret son buldu. biz de var. Her türlü görüşe AK Parti Genel Başkan Yar- açığız. İnşallah hem bölgesel Tunceli Programları kapsa- dımcısı Konya Milletvekili hem de Ankara’da toplantılar mında, KDK Heyeti, Tunceli Leyla Şahin Usta ise cemev- düzenleyerek biz çözüm için Barosu Başkanı Av. Barış Yıl- lerine yasal statü tanınma- varız diyoruz. Çözülmeyecek dırım’ı da ziyaret ederek gö- sının çok büyük bir mesele hiçbir sorumuz yoktur” dedi. rüş alışverişinde bulundular. olmadığını ifade ederek, Alevi dedeleriyle birlikte toplantı Tunceli Hacı Bektaş-ı Veli yapmak için çağrıda bulundu. Kültürünü Yayma ve Yardım- Usta, “Bu çok rahat çözebile- laşma Derneği Başkanı Alevi ceğimiz bir mesele. Gündeme Dedesi Ali Ekber Yurt da Ale- alınıp çözümü noktasında da vilerin en büyük beklentisinin sizlerden gelecek tavsiye in- cemevlerine yasal statü tanın-
EKİM, 2018 23 Ombudsman BÜLTEN
liyeti kullanması istenmesine rağmen ÖTV’siz araç alamamasından dolayı itirazda bulunan ÖTV’siz vatandaş idari kurumlar ile sorunu çözemedi. Sorunun çözümü için Kamu Denetçiliği Kuru- mu’na başvuruda bulunan vatandaş “Dostane Araçlar için Çözüm” yöntemi ile kurumlar arasında gerekli yazışmalar sağlanarak önemli bir emsal kara- Yeni Karar! rın alınmasını sağladı. Birçok vatandaş mağdur oluyordu Engelli ehliyet sahipleri yeni bir araba almak istediğinde ÖTV “Dostane Çözüm” yöntemi muafiyetinden faydalanmak için uygulandı çeşitli şartlara tabi tutuluyordu. Başdenetçi Şeref Malkoç Başkanlığındaki ça- Birçok vatandaşın sıkça yaşadığı lışan Kamu Denetçiliği Kurumu vatandaşın sorununu çözmek için Hazine ve Maliye Ba- bu problem Kamu Denetçiliği kanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan bilgi ve Kurumu’nun aldığı emsal karar ile belge talebinde bulunularak durum tespiti tarihe karıştı. yaptı. İdareden gelen Genel Tebliğde belir- lenen usul ve esaslar çerçevesinde 4760 sa- amu Denetçiliği Kurumu birçok yılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/2-c vatandaşın karşılaştığı bir sorun maddesi uygulamasından yararlanmasının K hakkında mağduriyetleri gide- mümkün bulunduğunun değerlendirilmesi ren önemli bir karara imza attı. sonrasında başvuruya konu talebin Hazine ve Kuruma 13 Mart 2018 tarihinde Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nca başvuruda bulunan mağdur bir vatandaş 6 yıl uygun görülerek gereği yapılmak üzere ilgili önce geçirdiği trafik kazası sonrasında ayağı- vergi dairesi başkanlığına bildirimde bulun- na yerleştirilen platin nedeniyle Emniyet Ge- ması kararı alındı. KDK bu konuyu “Dostane nel Müdürlüğü’nün verdiği engelli ehliyetini Çözüm” yöntemi ile 30 Nisan 2018 tarihinde kullanmak zorunda kaldı. Vatandaşın bu eh- sonuca ulaştırdı.
24 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN KDK’ya “Hızlı Trenlerde Emniyet Kemeri Neden Yok?” Başvurusu
Hızlı tren ve trenlerde emniyet kemeri olmamasını Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) taşıyan bir vatandaş, tüm vagonlarda emniyet kemerinin zorunlu olmasını istedi.
atandaşlardan farklı konularda tehlikeye attığını, tren kazalarındaki yaralan- çok sayıda şikayet alan Kamu ma ve ölümlerin kaza anında savrulmalardan V Denetçiliği Kurumuna 18 Eylül olduğunu belirterek hızlı trenlerde de güven- 2018 tarihinde hızlı tren ve tren- li yolculuk yapmak için emniyet kemerlerinin lerde emniyet kemerinin olma- olmasını istediklerini belirtti. Araçlarda, uçak- ması nedeniyle sorunun çözümü için başvuru larda ve otobüslerde emniyet kemeri hatta geldi. çocuk emniyet kemerleri olduğunu söylen va- tandaş, trenin acil durması durumunda kendi- Başvurucular araçlarda, otobüslerde, uçaklar- ni ve çocuklarını nasıl koruyacağını bilmediği- da emniyet kemeri varken 255 kilometre hızla ni belirterek tüm vagonlarda emniyet kemeri giden hızlı trenlerde emniyet kemeri olmama- olması gerektiğini söyledi. sı konusunu Kamu Denetçiliği Kurumuna ta- şıdı. Şikayet başvurusunu alan Kamu Denetçiliği Kurumu konuyu detaylı olarak inceleyerek Başvurucu KDK’ya yaptığı şikayet başvuru- başvuruyu en kısa sürede karara bağlayacak. sunda 255 kilometre hızla giden hızlı trenlerde emniyet kemerinin olmamasının yolculuklarını
EKİM, 2018 25 Ombudsman BÜLTEN KDK’DAN ÖNEMLI BIR ÇALIŞMA KAMU YÖNETIMINDE “İYI YÖNETIM İLKELERI” REHBERI HAZIRLIYORUZ KDK, ilgili yönetmeliğinde de var olan iyi yönetim ilkeleri ile ilgili çalışma başlattı. Bu çerçevede SIGMA uzmanı
Joao Sant’Anna tarafından kurum yasaların kendisine yüklediği uzmanlarımıza eğitim verildi. sorumluluğu yerine getirmiş olduğunun altını çizen Malkoç, amu Denetçi- le Özlem Tunçak, KDK Genel “Bundan sonraki çalışmalar- liği Kurumu ve Sekreteri İbrahim Kılınç, SIG- da da bu başarısını artırarak K AB-OECD ortak MA Uzmanı Joao Sant’Anna devam ettirecektir. Bu başa- girişimi olan SIG- ve SIGMA Kıdemli Danışmanı rının devam etmesinin temel MA (Support for Juhani Lemmik katıldı. prensibi kendimizi yenilemek, Improvement in Governance Eğitimin açılış konuşmasını bilmediklerimizi öğrenmek and Management - Yöneti- yapan Başdenetçi Şeref Mal- ve dünyadaki tecrübelerden şim ve Yönetimi Geliştirmek koç, Kamu Denetçiliği Kuru- faydalanmaktır bu çalışmada için Destek) arasında yapılan bunlardan birisi. Bizim göre- mu ve SIGMA arasında ya- işbirliği çerçevesinde 28-29 vimiz ülkemizde insanımızın pılan ortak eğitim projesinin Haziran 2018 tarihleri arasın- refahını artırmaya çalışmak, kamuda iyi yönetim ilkelerinin da kurum uzman ve uzman iyi yönetim ilkelerini yerleştir- gelişmesi konusunda faydalı yardımcılarımıza yönelik “Ka- me gayreti içerisinde olmak, bir çalıştay olacağını söyledi. muda İyi Yönetim İlkeleri Reh- insan hakları konusunda du- beri” hazırlanmasına ilişkin 2 Kamu Denetçiliği Kurumunun yarlı olup Türkiye’yi bu alanda günlük eğitim verildi. eğitim Türkiye’nin en genç kurumla- daha iyi noktalara taşımaktır. Programına; Kamu Başde- rından biri olmasına rağmen Bunları yaparken önemli gö- netçisi Şeref Malkoç, Kamu 6 yıllık süre zarfında kendisi- revimizde Türkiye’de bulunan Denetçileri Arif Dülger, Celi- ni ispatlamış anayasanın ve insanlara hak arama yolları
26 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
SIGMA Uzmanı Joao Sant’Anna tarafından kurum çalışanlarımıza iyi yönetim ilkeleri konulu eğitim verildi konusunda destek olmak- başladık. 7 aylık bir çalışma sürecinde de üniversitelerle tır.” diye konuştu. Başdenetçi süresi içerisinde 40 üniversite aynı işbirliğinin devam ettiği- Malkoç, 2 gün sürecek olan de Ombudsmanlık Topluluğu ni bildirerek, Kurumun şikâ- eğitimin ardından Kamu De- oluşturduk. 2019 yılı sonunda yet başvurularını daha etkin netçiliği Kurumuna şikâyetle- hedefimiz Türkiye’de bulunan çözümü noktasında Ankara rin çözümü noktasında fay- bütün üniversitelerde Ombu- ve İstanbul’da bulunan Hukuk dalı olabilecek ve idarelere yol dsmanlık Topluluğunu oluş- Fakültesi dekanları ile görüş- gösterecek aynı zamanda da turmak. Üniversitede okuyan tüklerini kaydetti. diğer ülke Ombudsmanlıkları- 8 milyon öğrenciye Ombuds- SIGMA Kıdemli Danışma- na da örnek teşkil edebilecek manlık Kurumunu, hak arama nı Juhani Lemmik ise, böy- bir rehber hazırlamayı planla- yollarını, iyi yönetim ilkelerini le bir eğitim düzenledikleri dıklarını ve kitapçık şeklinde belli ölçüde ulaştıracağız. Üni- için Kamu Denetçiliği Kuru- hazırlanacak bu rehberin de versitelerle işbirliği yaparak mu yetkililerine teşekkür etti. Türkiye’deki tüm idari birimle- amacımız iyi yönetim ilkeleri, Lemmik, SIGMA olarak KDK re gönderileceğini söyledi. hak arama yolları konusun- da topluma faydalı olmak ve ile ilk çalışmaları olduğunu Türkiye’de 200’ün üzerinde üniversitelerin birikimlerinden ve bundan sonra başka pro- üniversite olduğunun bilgi- faydalanmaktır.” ifadelerini jelerde kurumla çalışmaktan sini veren Malkoç, “8 milyon kullandı. Malkoç, Kamu De- duyacağı memnuniyeti dile üniversite öğrencisi var. Üni- netçiliği Kurumunun çıkarmış getirerek 2 günlük eğitim ça- versitelerde Ombudsmanlık olduğu Akademik Ombuds- lışmasının faydalı geçmesini Topluluklarını oluşturmaya man Dergisinin hazırlanması temenni etti.
EKİM, 2018 27 Ombudsman BÜLTEN
KDK Heyeti, AB Parlamento Üyesi Marietje Schaake ve AB Parlementosu üyeleriyle görüştü. MALKOÇ “KDK, INSAN HAKLARI VE HAKKANIYETI TEMSIL EDIYOR” AB Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komisyonu üyelerinden oluşan heyet, 17 Eylül 2018 tarihinde Kamu Denetçiliği Kurumu’nu ziyaret etti. Hollanda milletvekili Marietje Schaake, İsveç milletvekili Soraya Post ve İngiltere milletvekili Wajid Khan’ın parlamento üyeleri olarak görev yaptığı 11 kişilik heyet, Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç ile görüştü.
nsan hakları konusunda Avru- rişinde bulundular. Kamu Denetçiliği Kuru- pa’nın dış politikasını belirleyen mu’nu en son iki yıl önce ziyaret eden heyete, komisyon heyeti ile vatandaş ile Başdenetçi tarafından ülkemizin AB üyeliği İ idare arasındaki uyuşmazlıkları sürecindeki reformlar anlatılarak, Kamu De- insan hakları açısından denetle- netçiliği Kurumu’nun işleyişi ve yapısı hakkın- yen Kamu Denetçiliği Kurumu Başdenetçisi da bilgi verildi. Şeref Malkoç’la birçok konuda görüş alışve-
28 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
koç, bir Türk atasözünde, “Ev alma komşu al” dendiğini çünkü ilişkilerin komşularla sürece- ğini belirtti. Başdenetçi, insanların komşularını ev alırken seçebildiğini ancak ülkelerin böyle bir şansı olmadığını hatırlattı. Şeref Malkoç, Türkiye’nin, bin kilometrelik sınırı olduğu Su- riye’de 7 yıldır iç savaş yaşandığını, 13 milyon insanın mülteci olduğunu ve bir milyon insa- nın öldüğünü söyledi. 400 kilometrelik sınırı olan Irak’ta ise 15 yıldır iş savaş yaşandığını 1,5 milyon insanın bu savaşta can verdiğini belirt- ti. Türkiye’nin diğer komşusu İran’ın ise uzun Görüşmede Başdenetçi Malkoç, Türkiye’nin süredir ambargo koşulları altında yaşadığını büyük ölçüde inişli çıkışlı olan AB ile ilişkileri- ifade etti. Malkoç, bu şartlar altında Türki- nin, her iki taraf açısından da önemli olduğunu ye’nin durumunu şu sözlerle özetledi: “Türki- belirtti. Malkoç, Türkiye’ye ve Kamu Denetçili- ye’de sadece Suriye ve Irak’tan gelen 4 mil- ği Kurumu’na yapılan bu ziyaretin, Türkiye’nin yon mülteci var. İç sorunlarına ilaveten bunlar hem AB Parlamentosu hem de AB Konseyiyle Türkiye’nin üzerine önemli ölçüde sorumluluk ilişkilerine ivme kazandıracağını söyledi. yüklüyor. İşte Kamu Denetçiliği Kurumu, 80 milyonluk, Türkiye’de, 4 milyon mültecinin ol- Malkoç: “İnsan bilmediğinin duğu Türkiye’de hukukun üstünlüğünü, hak- hasmıdır.” kaniyeti temsil etmeye çalışıyor.” “İnsan bilmediğinin hasmıdır” atasözünü Yapılan görüşmede Kamu Denetçileri Arif hatırlatan Başdenetçi, heyetin bizzat Türki- Dülger, Sadettin Kalkan, Yahya Akman ve Ge- ye’deki yetkililerle, insan hakları alanında ça- nel Sekreter İbrahim Kılınç hazır bulundu. lışanları dinlemesinin öneminden bahsetti. Heyete hitaben, ülkeler açısından komşuların ne kadar önemli olduğunu belirten Şeref Mal-
EKİM, 2018 29 Ombudsman BÜLTEN İŞITME ENGELLILER KDK’YA ENGELSİZ BAŞVURABILECEK
İşitme engelli vatandaşlarımıza daha iyi hizmet verilmek amacıyla Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün desteğiyle kurum personelimize verilen 120 saatlik işaret dili eğitiminin ardından 23 Temmuz 2018 tarihinde işaret dili eğitimine katılan personelimiz için sertifika töreni düzenledi.
rogramda konuşan Malkoç, Tür- Türkiye’de cihaz kullananlarla birlikte 3 mil- kiye’de önemli ve güzel gelişme- yona yakın işitme engelli vatandaşımız bulun- P ler yaşandığını, bu gelişmelerden maktadır. Bir insanın meramını derdini anlata- birisinin de engellilerle ilgili yapı- maması kadar zarar verici bir durum yoktur. O lan çalışmalar olduğunu belirte- açıdan biz de kamu Denetçiliği Kurumu olarak rek, ”Çok şükür engeliler konusunda toplumda işitme engelliler açısından buraya geldiklerin- farkındalık oluşmuş ve bunu devleti yöneten- de onlara yardımcı olabilmek için bu kursun ler, parlamentomuz, siyasetçilerimiz, bürokra- düzenlenmesini Milli Eğitim Bakanlığımızdan, si ve kamu kurumları fark etmiş ve bu konuda sayın Genel Müdürümüzden talep ettik. Sağ da çalışmalar yapılmaktadır. Kamu Denetçiliği olsunlar vakit ayırdılar ve sizler de bu eğitime Kurumu olarak bizde de bir denetçi arkadaşı- katıldınız. mız bu konu ile alakadar olmaktadır.
30 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürü Sayın Mehmet Nezir Gül’ün katılımlarıyla İşaret dili eğitimi sertifika töreni düzenledik
Bu eğitim sonucunda yapılan mülakat ve en- işitme engellilerin yaşadığı zorlukları empati gelleri başarıyla geçtiniz. Bugün sizlere bura- etme imkanı bulduğunu belirterek, “Bu eğiti- da sertifikalarınızı vereceğiz. min tüm kamu idarelerinde yaygınlaştırılması gerektiğini düşünüyorum.” dedi. Bizim tavsiyemiz, devletin tüm kurum ve bi- rimleri kendilerine gelen engellilerin derdini Eğitim programı sonrası Kamu Başdenetçisi dinleyecek, dilini anlayacak ve çözüm ürete- Şeref Malkoç ve Milli Eğitim Bakanlığı Hayat cek, personeline eğitim versinler.” dedi. Boyu Öğrenme Genel Müdürü Sayın Mehmet Nezir Gül tarafından katılımcılara sertifikaları İşaret dili eğitimi alan Kamu Denetçiliği Uz- verildi. manı Dursune Özer de, eğitim sayesinde
EKİM, 2018 31 Ombudsman BÜLTEN Registan Meydanı Registan
DOĞUMUNUN 1000. YILINDA NİZAMÜLMÜLK VE IYI YÖNETIM ILKELERI
Selçuklu devlet teşkilatın planlayıcısı, Nizamiye medreselerinin kurucusu, Siyasetname adlı şaheserin yazarı, Haşhaşileri dize getiren devlet adamı ve Büyük Selçuklu Devleti’nin koca veziri Nizamülmülk’ün baş döndürücü hayat hikâyesine bültenimizin bu sayısında yer verdik.
0 Nisan 1018 yılında İran’ın, Ho- idaresinde bulunmaktaydı. İlk devlet görevi- rasan bölgesinin Tus şehrinde ni Gazneliler sultanları için yapmıştır. Devlet 1 doğan Nizâmülmülk, babasının işleriyle ilk olarak Gazne Devleti’nin Horasan da devlet memuru olmasından valisinin yanında çalışarak başlayıp 1059 yı- dolayı gayet iyi bir eğitim al- lında Horasan valisi olmuştur. 1063’den itiba- mıştır. Bu dönemde bu şehir Gazne Devleti ren de Selçuklular devletinde Belh valisinin
32 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
DOSYA Kamu Denetçiliği Kurumu; idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine, insan haklarının gelişmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, hak arama kültürünün yaygınlaşmasına, şeffaf hesap verebilir, insan odaklı bir idarenin oluşmasına katkı sağlamaya çalışmaktadır. Büyük devlet adamı Nizamülmülk ise Selçuklu Devleti’nde güçlü bir devletin adil ve iyi işleyen bürokrasiden geçtiğine inanmış, yanında görev yapmıştır. 1064 yılında Büyük ideal bir devlet adamında Selçuklu Devleti’ne vezir olarak atandı. Alp bulunması gereken vasıfları Arslan ve Melikşah’ın hükümdarlık dönemle- rinde yaklaşık 30 yıl vezirlik görevinde bu- sıralamış, iyi yönetim ilkelerini lunmuştur. Memleketin nizamlarının kurucu- ve devleti adaletle yönetme su anlamında olan Nizâmülmülk ismi Abbası sanatını öğütleyerek Selçuklu’da halifesi Kâim bi Emrillah tarafından verildi. 16 Ekim 1092 (10 Ramazan 485 Hicri) günü bir nevi Ombudsmanlık İsfahan’dan Bağdad’a gitmekte iken dilekçe Kurumunun köklerini vermek bahanesiyle kendisini El-Gazzalinin oluşturmuştur. öğrencisi olarak tanıtarak yanına çıkan İbni Tahir adlı bir Alamut fedaisi tarafından sui- örnek teşkil eden Nizâmiye Medreselerini kaste uğradı. kurdurmuştur. Nizâmiye Medreseleri adı- “Nizâmiye Medreseleri” nı Nizâmülmülk’den almıştır ve Bağdat’taki Medresenin başına İmam-ı Gazali’yi getir- Sistemli modern eğitim modeli olan Nizâmi- miştir. Bu medreselerin kurumlaşması ve ye Medreseleri’nin teşkili ile mevcut toprak gelişmesi tüm İslam ülkelerinde olduğu gibi sisteminin aksayan yönlerinin tadil edilmesi ilk batı Avrupa üniversitelerinin de temeli ol- gibi Selçuklu devletinin müesseseleşme ve muştur. Nizâmülmülk, öğrencilere sağlanan merkezileşmesi yönünde önemli teşebbüs- yurt ve burs hizmetleri ile Devletin toprak lerin altına imzasını atmıştır. Bağdat, İsfahan, idaresi hukukunda ikta sisteminin kurucu- Nişabur, Belh, Herat, Basra, Musul ve Amol’da sudur. Türk devletlerinde ilk kez gelir-gider hem Avrupa’da hem de İslam dünyasında raporlarını hazırlatan kişidir. Dünyadaki ilk
EKİM, 2018 33 Ombudsman BÜLTEN
Şirdar Medresesi
istihbarat teşkilatının kurucusudur. Dünya ta- nel gidişatında, her faslın başlığına ilişkin bir rihinin gelmiş geçmiş en büyük devlet adam- mütalaa ve ona ilişkin açıklayıcı, ibret verici larından biri olarak kabul edilmektedir. bir hikâye görmekteyiz. Her ne kadar bu yö- nüyle geçmişe ait hikâyelerin bulunduğu bir “Siyasetname” derleme gibi durmaktaysa da esas itibarıyla Tarihte, özellikle doğu kültüründe padişahla- bu hikâyelerin toplanış gayesi, vurgulanmak rın, hanların zaman zaman yanlarındaki vezir- istenen siyaset ve yönetim prensipleri oldu- lerden, paşalardan ve diğer üst düzey görev- ğundan, kitabın ana içeriği bozulmamaktadır. lilerden, ülkenin gidişatı hakkında veya belli Ayrıca kitapta geçmiş tarihe ait pek çok bil- bir konu hakkında görüşlerini sorduğu, layi- gi, not, ayet ve Hadis-i Şerifler de mevcuttur. halar istediği bilinmektedir. Nizâmülmülk’ün Çok ciddi bir ehl-i sünnet inancı kitabın her bu eseri de böyle bir talebin sonucu olarak yerinde göze çarpmaktadır. Bu inanç ve de- ortaya çıkmıştır. Melikşah’ın bütün üst düzey ğerler, Nizâmülmülk’ün siyasi sahadaki dav- vezirlere “kendi zamanında ülkeye ilişkin gör- ranışlarını da etkilemiş görünmektedir. dükleri aksaklıkları, yönetimde gözden kaçan Nizâmülmülk, bir nevi Selçuklu Devleti’nin hususları, eski padişahların önem verip ken- ideoloğu olmuş ve bu uzun vezirlik süresi- dilerinin ihmal ettikleri konuları” tesbit edip ne bütün yönetim tezlerini uygulama imkânı yazmalarını istemesi, böyle bir eserin ortaya bulabilmiştir. Melikşâh tahta ilk geçtiğinde 18 çıkmasına sebep olmuştur. Her ne kadar bu yaşındaydı ve hükümdarlığının ilk 7 yılı, Ni- emir bütün görevlilere verilmişse de asıl he- zamü’l Mülk’ün etkisinde geçmiştir. Nizâmül- defin Nizâmülmülk’ün görüşlerini almak ol- mülk’ün yönetimdeki ciddi disiplin ve iş taki- duğu bilinen bir gerçektir. Bu amaçla kaleme bi ruhu, kendisine çokça düşman edinmesine alınmış eser, Nizâmülmülk’ün uzun vezirlik sebep olmuştur. tecrübesi ve geçmişe ait olan ciddi bilgi bi- rikimini yansıtması bakımından çok ilginç ve Mülk, çok iyi bir devlet teşkilatçısıdır. Kurduğu zengin bir kaynaktır. Nizâmülmülk, tesbit etti- sistem, Selçuklu İmparatorluğu’nu ortaçağın ği temel prensipleri 51 başlık altında toplamış en sağlam teşkilatlı devleti haline getirmiştir ve kitabı bu şekilde düzenlemiştir. Kitabın ge- ve kendisinden sonraki Türk devletlerine de
34 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
model olmuştur. Saray teşkilâtı, büyük sa- tulmalı; Yahudi, Hristiyan ve Zerdüştilere de ray divânı, maliye, milli savunma, teftiş, ha- devlet kademesinde kesinlikle yer verilme- riciye divânları (nezaretleri-bakanlıkları), İs- melidir. Rafızî ve Batınî’lere karşı ise özellikle lâm prensiplerine dayalı mahkemeler, onun tetikte olmak ve fırsat bulunduğunda kökle- tarafından icad edilmiştir. Ayrıca meliklerin rini kazımak hususuna dikkat çekmektedir. emrinde ve onları temsilen eyaletlerde kü- Ayrıca yönetimde istihbarat teşkilâtının öne- çük divânlar oluşturulması da onun buluşu- mine de sıklıkla vurgu yapmaktadır. Nizâmül- dur ve bu sistem küçük değişikliklerle bütün mülk, eser boyunca ideal hükümdar prototipi Türk-İslâm devletlerinde uygulanmıştır. Siya- çizmeye çalışmıştır. Adalet ve düzen, Hü- setname, Devlet yöneticilerine, padişahlara kümdar’dan yayılır ve onun bilgisi, tecrübesi, yol göstermek, mevcut durumu anlatmak ve entelektüel birikimi, dünyanın düzeni için çok buna ilişkin tedbirleri izah etmek için yazılmış önemlidir. Ona göre “güzel zamanlar, adil hü- eserlere genel verilen addır. Genellikle devlet kümdarların hüküm sürdüğü zamanlardır” ve yönetiminde deneyimli yöneticiler tarafından yine ona göre din ve hükümdarlar birbirleri- kaleme alınmış ve “devlet işleri en iyi şekil- nin kardeşi gibidir; hükümdarın vatanında bir de nasıl yürütülebilir” sorusuna yanıt arayan kargaşa baş gösterirse, din de bundan zarar eserlerdir. Nizâmülmülk’ün bu eseri, bu sınıfa görecektir. Hükümdar her daim teyakkuzda girmektedir. Eser, Nizâmülmülk’ün tabiriyle olmalı, olaylardan haberdar olmalı, en küçük “hem nasihat, hem hikmet, hem destan, hem reaya bile kendisine zahmetsizce ulaşabilme- Kur’an tefsiri, hem peygamber sözleri, hem lidir. Adalet kavramı, Nizâmülmülk için devlet peygamberler kıssası, hem geçmiş adil padi- yönetiminde olmazsa olmazdır. “Küfr ile bel- şahların maceralarıdır.” ki amma zulm ile paydâr kalmaz memleket” sözünü düstur edinmiştir ve eser boyunca Nizâmülmülk, hükümdara Allah tarafından sürekli buna vurgu yapılmıştır. hükümdar olmak için özenle seçilmiş biri olarak yaklaşır. Hükümet etme yetkisini biz- Nizâmülmülk’e göre sultanlar, bilginlerle zat Allah tarafından aldığına işaret eder ve görüşmeyi ihmal etmemeli ve onların fikir- onu her türlü tartışmadan uzak tutar. Çok lerinden istifade etmelidirler. Devleti yıkma- sıkı bir dini inanca sahip olan Nizâmülmülk’e ya çalışanlar, haram işleri açıkça yapanlar, göre kadınlar idari işlerden kesinlikle uzak tu- düşmanla işbirliği yaparak ihanet edenler,
EKİM, 2018 35 Ombudsman BÜLTEN
kesinlikle bağışlanmamalıdır. Siyasetname- lah’ın rızasının nerede ve hangi işte olduğunu de devlet adamlarının, adil, bilgili, akıllı, işle- çok iyi bilmeleri, Allah rızasını gözetmeleri ri ehline veren, sorumluluk ve tevazu sahibi, lazımdır. Allah, padişahın ve amirlerin, halka yönetilenlerle etkileşimi koparmayan, uyanık, yaptığı hizmet ve ihsanlardan razı olur. İh- dikkatli, cömert, zulme yer vermeyen, aceleci san olarak ta, insanlar arasında adaletin gö- olmayan, düşünerek karar veren ve kontrolü zetilmesi kafidir. Bu sayede halk, padişah için elden bırakmayan kişiler olmaları öğütlenmiş; hayır dua ederse, o memleket payidar olur; bilhassa, adalet kavramına vurgu yapılmıştır. padişahın, kudret ve kuvveti artar. Mülk (dev- Nizam-ül Mülk, Siyasetnamesinde şöyle bu- let), zulüm ile payidar olmaz.” yurmuştur: “Amirlerin ve padişahların, Al-
36 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
ken kötüleri nefretle yâd eder. Sevilen bir devlet adamı olmak varken, arkasından kin duyulan biri olmak akıllı kimsenin ya- pacağı iş değildir.
• Devlet adamı zulmetmemeli, zulmetmi- yorsa bile vazifelendirdiği adamların zul- medip etmediğini bilmelidir. Yoksa maz- lumların ettiği ah, eninde sonunda dönüp kendisini bulacaktır.
• Merhamet son derece güzel bir haslettir. Nizamülmük’te İdeal Devlet ve İyi Yönetim İnsanoğlu yeri geldiği zaman merhametli olmayı da bilmelidir. Acıma duygusu Al- • Devlet, kolay kolay herkese nasip olma- lah korkusuyla birleşince, adaletli bir dev- yacak büyük bir nimettir. Bu nimete sa- let adamı ortaya çıkacaktır. hip olan kimse, âhirette büyük bir külfetle de karşı karşıya olduğunu bilmelidir. Fır- • Dört kişinin kabahati es geçilmez: Birisi sat eldeyken devletin malını devlet için memlekete kasteden, diğeri onun hare- harcamalı, dünyalık yığmak yerine âhiret mine kasteden, diğeri sırları ifşa eden, için hazırlık yapmalıdır. diğeri dilde melikle bir, gönlünde melik düşmanlarıyla iş tutup onların yolunu yol • Devlet işlerinde vazife yapanlar, başka- bilenlerdir. larının hakkına çok kolay ulaşabildikleri, bütün gücü kendilerinde gördükleri için, • “İdareciler (memurlar), hata yaptıkların- yaptıkları her iş kayıt altında olmak zo- da uluorta cezalandırılırlarsa itibarları dü- rundadır. şer ve hizmet göremez olurlar. Eğer biri hata yaparsa o an ses çıkarmayıp daha • Herkes liyakatine göre değerlendirilme- sonra çağırarak ‘Bu işi yanlış yaptın; bir lidir. Kişide aranması gereken şey mal daha yaparsan cezaya uğrarsın’ diye ikaz mülk değil hünerdir. Soyu sopu belli olan edilmelidir. kimseler varken devlet vazifesi ne idüğü belirsiz olanlara verilmemelidir. Devle- • Öyle insanlar vardır ki dostlukları ile düş- tin bekası için, ehil olmayan kimselere iş manlıkları arasında bir fark yoktur. En iyisi buyrulmamalıdır. bu tür insanlardan uzak durmaktır.
• Devlet işlerinde dini bütün, Allah korkusu • “Bir imparatorluk ne kadar geniş, ne ka- olan, haram yemekten kaçınan bir yar- dar kalabalık, ne kadar bolluk bereket dımcıyı herkes ister. Ancak aksi durumda, içinde olursa olsun, daima ‘Adam kıtlığı’ yardımcı yerine bir casus beslenmiş olur. çeker.” Bu da devletin bekâsını temelinden sar- sacak mahiyette bir olumsuzluktur. • Hükümdarın iyisi alimlere yakın olan, ali- min iyisi hükümdarlardan uzak olandır. • Devlet işlerinde vazife yapanlar, iyi ya da kötü olabilirler. Halk, iyileri hayırla anar-
KAYNAKÇA 1. Siyasetname”, Ak Parti Yayınları, Ankara 2016 2. Piyadeoğlu, Cihan, “Nizamiye Medreselerinin Kuruluşu ve Önemi”, Selçuklu Bakış Dergisi, 43, sf.40-45. 3. Özaydın, Abdülkerim, “Nizamülmülkün Büyük Selçuklu İmparatorluğuna Hizmetleri”, Selçuklu Bakış Dergisi, 43, sf.12-31. 4. Nizamülmülk, Siyasetname, Dergah Yayınları, İstanbul 1997. 5. Şerif, Muhammed, Mian, İslam Düşünce Tarihi, İnsan Yayınları, İstanbul 1990. 6. Şirvani, Harun Han, İslamda Siyasi Düşünce ve İdare (Çev. Kemal Kuşçu), Nur Yayınları, Ankara 1965
EKİM, 2018 37 Ombudsman BÜLTEN
KDK Heyeti, Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri Liudmyla Denisova’yı ziyaret etti
içinde ayrı bir mağduriyet ya- TÜRKIYE ILE UKRAYNA şayan tüm mazlumların yara- larının sarılması için imkânların OMBUDSMANLARI seferber edildiğini kaydetti. Malkoç, 9 mülteci kampını zi- ARASINDA İŞBIRLIĞI yaret ederek hem mültecilerle hem de kamp yöneticileri ile yüz yüze görüşmeler yaptık- Ukrayna Meclisi İnsan Hakları Komiserliği ile larını, ülkemiz tarafından Su- Türkiye Cumhuriyeti Ombudsmanlık Kurumu riyeli mültecilerle ilgili yapılan arasında işbirliği anlaşması imzalandı. çalışmaları yerinde inceleme fırsatı bulduklarını, ayrıca Suri- amu Başdenetçi- tinden duyduğu memnuniyeti yeli STK temsilcileri ve Suriyeli si Şeref Malkoç, dile getirerek iki ülke ve ku- mültecilere yardım eden Türk K Kamu Denetçi- rumlar arasındaki ilişkilerin ar- STK’ları ile bir araya geldik- leri Arif Dülger tarak devam edeceğini belirtti. lerini ve bu durumun ulusla- ve Yahya Akman Kamu Denetçiliği Kurumu ça- rarası da değerlendirilmesini ile beraberlerindeki heyet, lışmaları hakkında bilgi veren sağlamak için Ankara’da 2-3 Ukrayna Parlamentosu İnsan Malkoç ayrıca Suriye’de baş- Mart 2017 tarihlerinde “Göç ve Hakları Komiseri Liudmyla De- layan iç savaş ve terör sonra- Mülteciler” konulu uluslararası nisova’nın daveti üzerine 24- sı 3,5 milyondan fazla Suriyeli Ombudsmanlık Sempozyu- 26 Temmuz 2018 tarihlerinde mültecinin Türkiye’ye sığındı- mu düzenlediklerini ifade etti. Kiev şehrine çalışma ziyaretin- ğını, Türkiye olarak eşini kay- KDK heyeti ayrıca “Suriyeli de bulundular. beden, yetim kalan, insan hak- Mülteciler” özel raporunu ha- Ziyarette, Kamu Başdenetçisi kı ihlallerine maruz kalan, evi zırladıklarını belirterek Ukray- Şeref Malkoç, Ukrayna ziyare- yıkılan, kısacası her biri kendi na heyetine sundu.
38 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
İşbirliği Anlaşmasında;
Ukrayna vatandaşlarının Tür- kiye Cumhuriyeti toprakla- rında ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Ukrayna top- raklarında insan hakları ve te- mel özgürlüklerinin ihlali vaka- ları hakkında açıklanmasına ve teminine yasaların izin verdiği ölçüde birbirlerini bilgilendirir, kendi yetki alanlarındaki hak ihlallerinin giderilmesine kat- kıda bulunulacak,
İki ülke, kendi ülkelerinin mev- zuatı ve uluslararası antlaşma- lar ile tanımlanmış kendi yetki alanları dâhilinde, insan hakla- KDK Heyeti, Ukrayna Anayasa Mahkemesi Başkan Yardımcısı Oleksandrve Ziyar Tupytskiy Ziyareti rı ve temel özgürlüklerin ko- Malkoç, “Türkiye bir yandan runması ve geliştirilmesi, insan 3,5 milyon Suriyeli Mülteciye hakları ihlallerinin önlenmesi bakıyor, diğer yandan PKK, alanında işbirliği yapılacak, DEAŞ, FETÖ gibi dünyanın İki ülke, kendi deneyimleri- en kanlı sinsi terör örgütleri ni paylaşmak ve uygulama- ile mücadele ediyor, öbür ta- da karşılıklı yardım sağlamak raftan kalkınmasını yüksek bir tempoda sürdürüyor. Anado- amacıyla ortak faaliyetler dü- lu’da bin yıllık varlığımızın hik- zenleyeceklerdir. meti budur.” diye konuştu. Malkoç ayrıca ziyaret çerçe- Malkoç, insan hakları ve te- vesinde, Ukrayna Anayasa mel özgürlüklerin korunması, Mahkemesi Başkan Yardım- ihlallerin önlemesi, hukukun cısı Oleksandrve Tupytskiy, üstünlüğünün etkin biçimde Anayasa Mahkemesi Hâkimi uygulanmasının yaygınlaştı- Serhiy Holovatiy, Kiev Ulusal rılması, evrensel olarak kabul Taras Şevçenko Üniversitesi gören insan hakları standart- güçlendirilmesi, insan hakla- Rektörü Leonid Huberskiy ile larının geliştirmesinde Ukray- rının etkin biçimde koruması yaptığı toplantılarının ardın- na Meclisi İnsan Hakları Komi- amacına yönelik olarak karşı- dan, Kırım Tatar Meclisi Baş- serliği ile Türkiye Cumhuriyeti lıklı işbirliği, insan hakları ala- kanı ile görüşmeler gerçekleş- Ombudsmanlık Kurumu ara- nındaki sorunların çözümün- tirdi. sında yapılan anlaşmada ken- di ülkelerinde insan hakları ve de ortak çıkarları göz önüne Başdenetçi Şeref Malkoç ve temel özgürlükleri koruma alınarak; Türkiye ve Ukrayna beraberindeki heyet, ziyaret- mekanizmalarının geliştiril- arasında yapılacak olan bu te TİKA ve Yunus Emre Ens- mesi, demokratik kurumların işbirliği anlaşmasının önemli titüsü’nü ziyaret ederek Türk ve hukukun üstünlüğünün olduğunu ifade etti. vatandaşları ile bir araya geldi.
EKİM, 2018 39 Ombudsman BÜLTEN
KDK: “Sadece Nakit Ödeme alan Noterler Mağduriyete Neden Oluyor”
Noterlerin işlemlerinde kredi kartı ya da banka kartıyla ödeme kabul etmemesi vatandaşı mağdur ediyor.
4 milyondan fazla kredi kartı ve tıyla ödenebildiğini fakat noter- 136 milyondan fazla banka kartı lerde kredi kartı ile ödeme ya- 6 kullanılan Türkiye´de hiçbir kar- pamadıklarını söyledi. tın geçmediği noterler yaptıkları işlemlerin karşılığını sadece nakit Başvurucu bütün noterlerde pos olarak kabul ediyor. Kaliteli hizmet standardı- cihazı bulunması ve vatandaşa kredi nı yükseltmek ve iyi yönetim ilkele- kartı ya da banka kartıyla ödeme kolay- rinin oluşmasını sağlamakla görevli lığının sağlanması, ayrıca yeni açılacak Kamu Denetçiliği Kurumu´- tüm noterlerde pos cihazının bulunmasının na 19 Eylül 2018 tarihinde kanuni gereklilik haline getirilmesi talebiyle yapılan bir şikâyet noter- konuyu Kamu Denetçiliği Kurumu´na taşıdı. lerin ödeme sistemini Vatandaşın ücretsiz avukatlığını yapan, ida- tartışma konusu yaptı. reye yol gösteren Kamu Denetçiliği Kurumu, KDK´ya yapılan şikâyet- başvuruyu incelemeye aldı. te başvurucu, kamuya ilişkin pek çok hizmet karşılığının artık kredi kartı ve banka kar-
40 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
belirten Malkoç, bunun me- Kamu Başdenetçisi deni ülkelerde görülmeyen bir görüntü olduğunu vurgu- Şeref Malkoç’tan ladı. Ombudsmanlara, idarelerin İsrail’e ‘Ebru Özkan’ eylem ve işlemlerini denet- lemenin yanı sıra insan hak- mektubu larının korunması ve teşvik edilmesi noktasında da gö- Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, 11 revler düştüğünü ifade eden Malkoç, mektubunda şunları Haziran’da İstanbul’a dönüşü öncesi Tel Aviv kaydetti: havalimanında İsrail polisi tarafından gözaltına alınan ve kötü muameleye uğrayan Ebru Özkan “Bu Olumsuzlukların için İsrail Ombudsmanı Joseph Shapira’ya Bir Daha mektup gönderdi. Yaşanmamasını Umuyorum” “Hangi millet ve inanca sahip olursa olsun, bir kişiye insan- lık dışı ve onur kırıcı şekilde muamele edilmesinin insan haklarına aykırı olduğu şüp- he götürmez bir gerçektir. Bu durumu anlayışla karşıla- yacağınızı umuyorum. İnsan haklarının korunmasından ve geliştirilmesinden sorumlu kişiler olarak, bu olumsuzluk- ların bir daha yaşanmamasını amu Başdenet- umuyorum.” dedi. çisi Malkoç, 11 K Haziran’da İs- Şartlı Tahliye Kararına tanbul’a dönüş İtiraz Edilmişti. öncesi Tel Aviv Havalimanı’nda gözaltına alı- İsrail askeri savcılığı, mahke- nan Ebru Özkan’ın, elleri ke- menin Türk vatandaşı Ebru Özkan ile ilgili verdiği şartlı lepçeli ve ayakları prangalı tahliye kararına itiraz etmişti. şekildeki görüntülerinin Türk kamuoyunda olumsuz etki Türk vatandaşı Ebru Özkan, yarattığını bildirdi. İsrail askeri mahkemesinin şartlı tahliye kararı sonra- “Medeni Ülkelerde Bir kadının ayaklarına pran- sı 12 Temmuz 2018 tarihinde ga vurulmasının insan hakları tutuksuz yargılanmak üzere Görünmeyen Bir açısından bunu yapan ülke- serbest bırakılarak aynı gün Görüntü” ye itibar kazandırmayacağını Türkiye’ye döndü.
EKİM, 2018 41 Ombudsman BÜLTEN
BAŞDENETÇI MALKOÇ’TAN ALMANYA’YA MESUT ÖZIL TEPKİSİ Mesut Özil’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile çektirdiği fotoğraf ve hediye ettiği formanın ardından gelen haksız tepkiler üzerine 23 Temmuzda Almanya Milli Takımı’nı bıraktığını açıklaması sonrasında Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, konu ile ilgili Almanya’nın tutumunu eleştirdi.
aşdenetçisi Şeref Malkoç, “Mesut Almanya Parlamentosuna, Futbol Federasyo- Özil konusunda Almanya’nın tu- nu Başkanı ve bazı basın kuruluşlarına mektup tumu akıl alacak gibi değildir. Bu göndereceklerini belirterek “Alman Parlamen- B davranışlar ırkçıdır, insan onurunu tosu İnsan Hakları Komisyonunu, Almanya İn- yaralayıcı davranışlardır. Alman- san Hakları Kurumunu ve duyarlı olan kişi ve ya’nın Cumhurbaşkanına ve Futbol Federas- kurumları tavır almaya çağıracağız.” dedi. yonuna unuttukları Evrensel İnsan Hakları Be- KDK’nın bir insan hakları kurumu olduğuna yannamesini mektupla göndereceğiz” dedi. dikkati çeken Şeref Malkoç, Türk asıllı Alman Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Türk asıllı futbolcu Mesut Özil’e yapılanların insan hakla- Alman futbolcu Mesut Özil’e yönelik ırkçı söy- rına aykırı, ırkçılık ve ayrımcılık olduğunu ifade lemlerden dolayı Almanya Cumhurbaşkanına, etti.
42 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Mesut Özil için Alman İnsan Hakları Kurumuna Gönderdiği- miz Mektup
Malkoç, Alman Cumhurbaşkanı, Alman Başbaka- nı Sözcüsü ve Alman Futbol Federasyonu Başka- nının açıklamalarının insan haklarına yönelik sal- dırı mahiyetinde olduğuna dikkati çekerek, “Bu kişiler lütfen Avrupa medeniyetine ilişkin eserleri yeniden okusunlar.” diye konuştu. İnsan hakları kurumu olarak Almanya Cumhurbaşkanına, Al- manya Parlamentosuna, Futbol Federasyonu Başkanı ve bazı basın kuruluşlarına mektup gön- dereceklerini aktaran Malkoç, «Alman Parlamen- tosu İnsan Hakları Komisyonunu, Almanya İnsan Hakları Kurumunu ve duyarlı olan kişi ve kurum- ları tavır almaya çağıracağız.” ifadesini kullandı. Malkoç, Mesut Özil’in tavrına da teşekkür ederek, “Üzülme, eninde sonunda iyilik ve insani değerler kazanacaktır.” dedi. Kamu Denetçisi Şeref Malkoç’un Almanya’nın İnsan Hakları ile ilgili çalışan Kurumlarına ve Al- man Parlementosu üyelerine gönderdiği mek- tuplara çok sayıda olumlu cevap geldi. Mesut Özil için Almaya’ ya Gönderdiğimiz Mektuplara Gelen Cevap Mektuplarından Bazıları
EKİM, 2018 43 Ombudsman BÜLTEN
YENI ÇALIŞMA ARKADAŞI OLARAK 15 UZMAN YARDIMCISI ALIYORUZ Kamu Denetçiliği Kurumu, Genel İdare Hizmetleri sınıfında açık bulunan 9 uncu derece kadrolarda görev yapmak üzere, sözlü sınav ile 15 adet Kamu Denetçiliği Uzman Yardımcısı alımı yapacak.
ınav başvuruları 22 Ekim 2018 Başvuru şartlarını taşıyanlar arasından KPSS Pazartesi günü başlayıp 05 Ka- P4 puan türüne göre yapılacak sıralama so- S sım 2018 Pazartesi günü me- nucu (en az 70 ve üzeri puan alanlar arasın- sai saati bitiminde sona erecek. dan) ilk yirmi sekiz (28) aday, KPSS P33 ve Başvurular Kurumun internet KPSS P38 puan türüne göre yapılacak sırala- sitesinden indirilerek doldurulacak başvuru ma sonucu (en az 70 ve üzeri puan alanlar formuna KPSS sonuç belgesi eklenmesi su- arasından) ilk otuz iki (32) aday sözlü sınava retiyle, internet adresi üzerinden elektronik çağrılacak. Her puan türünde de son sıradaki ortamda, şahsen veya posta yoluyla yapılabi- adaylar ile aynı puana sahip olan adaylar da lecek. Yazılı sınav 14 Ekim’de Ankara’da yapı- sınava kabul edilecektir. lacak. Sınav yeri, saati ile sınava katılmaya hak kazanan adayların isimleri kurumun internet Ayrıntılı bilgiyi www.ombudsman.gov.tr ad- sitesinde ilan edilecek. resinde bulabilirsiniz.
44 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
MEMUR-SEN’e Bağlı Sendikaların Başkanları ile Bir Araya Geldik
Malkoç: “KDK olarak Sendikalarla ve Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İşbirliğine Büyük Önem veriyoruz.
amu Başdenetçsi Şeref Malkoç, Cankesen, Birlik Haber-Sen Ömer Budak, beraberin de Kamu Denetçileri Kültür Memur-Sen Mecit Erdoğan, Bem-Bir- K Hüseyin Yürük, Sadettin Kalkan Sen Başkanı Mürsel Turbay ve Bayındır Me- ve KDK Genel Sekreteri İbra- mur-Sen Başkanı Soner Can Tufanoğlu ile ça- him Kılınç ile birlikte 23 Temmuz lışma yemeğinde bir araya geldi. 2018 tarihinde Memur-sen Genel Başkanı Ali Yalçın ve Memur-Sen’e bağlı Sağlık-Sen Baş- 24 Temmuz 2018 tarihinde gerçekleştirilen kanı Metin Memiş, Diyanet-Sen Başkanı Meh- toplantıda Kamu Denetçiliği Kurumunun işle- met Bayraktutar, Büro-Memur-Sen Başkanı yişi ve çalışmaları hakkında görüş-alışverişin- Vecdi Yanmaz, TOÇ Bir-Sen Başkanı Hüseyin de bulunularak; Memur-Sen Heyeti ile çalışma Öztürk, Enerji Bir-Sen Başkanı Hacı Bayram hayatı ve gündem üzere istişarelerde bulun- Tombul, Ulaştırma Memursen Başkanı Can duk.
EKİM, 2018 45 Ombudsman BÜLTEN NIJER’DE BAŞDENETÇI MALKOÇ’A DEVLET NIŞANI VERILDI
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’a Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou tarafından Nijer’in en yüksek devlet nişanı takdim edildi.
amu Başdenetçsisi Şeref Malkoç, 23 Şubat 2018 tarihinde devlet nişanı tevdi tö- reninde yaptığı konuşmada, “Takdim ettiğiniz bu değerli nişanı tarihi bağlarla be- K zenmiş dostluk ve kardeşliğimizin bir nişanesi olarak şahsım, ülkem ve milletim adına iftiharla kabul ediyorum. İnanıyorum ki Türkiye ile Nijer ilişkileri de bu nişan gibi hep ışıl ışıl parlayacaktır’’ ifadesini kullandı.
Devlet Nişanı tevdi törenine, Nijer Ombudsmanı Ali Sırfi’de katıldı.
Nijer Ombudsmanı Ali Sırfi’den Başdenetçimize Devlet Nişanı Takdimi
46 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN MARKETLERI KAMU DENETÇILIĞİ KURUMUNA ŞİKÂYET ETTİLER İzmir’in Torbalı ilçesinde bir vatandaş, döviz kurundaki artışı bahane eden bazı alışveriş marketlerinin ürünleri yüksek fiyattan sattıkları gerekçesiyle 20 Eylül 2018 tarihinde Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) başvurdu.
İzmir’in Torbalı ilçesinde bir vatandaş, döviz kurundaki artışı bahane eden bazı alışveriş marketlerinin ürünleri yüksek fiyattan sattık- ları gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) başvurdu.
KDK’den yapılan yazılı açıklamaya göre, döviz kurundaki artışı bahane ederek bunu fırsata çevirmeye çalışan stokçular ve karaborsacıla- ra karşı vatandaşlar tepki göstererek, bu kişi- leri KDK’ye şikâyet etti.
Torbalı’da yaşayan vatandaşlar, büyük ve kü- çük ölçekli marketlerin birçok yerli ürüne dahi “fahiş zamlar” yaparak vatandaşı mağdur et- tiklerini ve haksız kazanç sağladıklarını belir- terek, konuyu, KDK’ye taşıdı.
Vatandaşlar, şikâyetlerinde Ticaret Bakanlığı müfettişlerinin büyük ve küçük ölçekli mar- ketlerde sıkı denetim yapmalarını istedi. Söz konusu zamların adil olması halinde işletme sahiplerinin çalıştırdıkları işçilerin en düşük ücretini 2 bin 500 liraya taşımasını talep et- tiler.
KDK, vatandaşların aktardığı tüm şikâyetle- rin titizlikle takip edildiğini, İzmir Torbalı’dan kendilerine aktarılan konunun takipçisi olduk- larını, gerekli incelemenin yapılması için yetkili birimlere iletildiğini bildirdi.
EKİM, 2018 47 Ombudsman BÜLTEN
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 94019529-101.07.07-E.9343 BAŞVURU TARİHİ VE NOSU : 25/12/2017- 2017/17165 KARAR TARİHİ : 31/05/2018 BAŞVURUYA KONU İDARE : İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü BAŞVURUNUN KONUSU : Zorunlu Mali Sigorta
DOSTANE ÇÖZÜM
Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran; … poliçe numarası ve 25/05/2016 tanzim tarihli Tıbbi Kötü Uygu- lamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçe süre uzatımı için 252,00 TL ödediğini, Tıbbi Kötü Uy- gulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Kurum Katkısına İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğ’in 3. Maddesinde “Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile sözleşmeli aile hekimleri, yaptıracakları sigorta sözleşmesinin primlerini sigortacıya veya sigorta acentesine ödedikten sonra, ödedikleri prim tutarının yarısını döner sermayesi bulunan kurumlarda döner sermayeden, döner sermayesi bulunmayan kurumlarda kurum bütçesinden geri alır. Geri ödemeler, si- gortaya ilişkin poliçe veya sigorta şirketi ya da sigorta acentesinin kaşesini taşıyan prim ödeme makbuzunun bir örneğinin ibrazı üzerine ilgili kurum tarafından en geç otuz gün içinde yapılır.” Hükmüne istinaden Kurum katkısı olan kısmın tarafına ödenmesi talebi ile 27/05/2016 ve 10/05/2017 tarihlerinde idareye başvurduğunu ancak herhangi bir cevap alamadığını belirterek Kurum katkısının tarafına ödenmesini talep etmektedir. 09/02/2018 tarihli ve E.1738 sayılı yazımız ile İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünden konuya ilişkin bilgi ve belge talep edilmiş, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönet- meliğin “Şikâyete konu talebin idarece yerine getirilmesi” başlıklı 27 nci maddesinde; inceleme ve araştırma devam ederken Kamu Denetçiliği Kurumunun tarafları dostane çözüme davet edebileceği, şikâyete konu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi hâlinde dostane çözüm kararı vererek inceleme ve araştırma- sını sonlandıracağı hükmü kapsamında; oluşan mağduriyetin giderilmesi ve yeni mağduriyetlere sebebiyet verilmemesi amacıyla başvuranın talebinin ivedilikle değerlendirilmesi hususları belirtilmiştir. Bahsi geçen ya- zımız üzerine İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü’nün 09/03/2018 tarihli ve E.630 sayılı cevabi yazısında; Elektronik Belge Yönetim Sistemi üzerinden gönderilen evrakların fiziki olarak taraflarına ulaşmaması dolayısıyla ödeme yapılamadığı, poliçe ve/veya tahsilat makbuzunun asılları yahut aslı gibidir yapılmış suretlerinin taraflarına ulaştırıldığı takdirde ödeme yapılacağı tarafımıza bildirilmiştir. Bu doğrultuda … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti. teknik personeli ile görüşülerek başvuran … tarafından yaptırılan …poliçe numarası ve 25/05/2016 tanzim tarihli Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorum- luluk Sigortası Poliçesinin asılları temin edilmiş ve 24/04/2018 tarih ve E.7058 sayılı yazımız ile belge asılları İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü’ne iletilerek Kurum katkısının ödenerek başvuranın mağduriyetinin giderilmesi belirtilmiştir. Bahsi geçen yazımız üzerine ilgili İdarenin 28/05/2018 tarihli ve E.1152 sayılı yazısı ile Maltepe Gülsuyu Aile Sağlığı Merkezi Sözleşmeli Aile Hekimi Dr. …’in Zorunlu Mesleki Sorumluluk Sigortası için ödemiş olduğu 2016- 2017 yılına ait sigorta prim tutarının yarısı olan 120,00 TL’nin 10/05/2018 tarihinde Ziraat Bankası hesabına ödenmiş olduğu tarafımıza bildirilmiştir. Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre, anılan Yönetmeliğin 33/A maddesi gereğince başvuru hakkında DOSTANE ÇÖZÜM KARARI verilmiştir. Yahya AKMAN Kamu Denetçisi
48 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 18745356-101.07.07-E.10220 BAŞVURU TARİHİ VE NOSU : 08/02/2018- 2018/1509 KARAR TARİHİ : 11/06/2018 BAŞVURUYA KONU İDARE : Büyükşehir Belediye Başkanlığı BAŞVURUNUN KONUSU : Göreve Başlama
DOSTANE ÇÖZÜM
Başvuran Kurumumuza yaptığı başvurusunda özetle, Ölçme Seçme ve Yerleştirme Mer- kezinin 24.8.2017 tarihinde açıklamış olduğu EKPSS-2017 sınav sonucuna göre …Büyük- şehir Belediye Başkanlığına atandığını ancak Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması sonucu ataması uygun görülmediğinden göreve başlayamadığını belirterek göreve başla- tılmayı talep etmektedir.
28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin
“Şikâyete konu talebin idarece yerine getirilmesi” başlıklı 27 nci maddesinin birinci fıkra- sında inceleme ve araştırma devam ederken Kamu Denetçiliği Kurumunun tarafları dosta- ne çözüme davet edebileceği, ikinci fıkrasında şikâyete konu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi hâlinde dostane çözüm kararı vererek inceleme ve araştırmasını son- landıracağı, “Dostane çözüm kararı” başlıklı 33/A maddesinde şikâyet konusu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi veya şikâyetin çözüme kavuşturulduğunun taraflarca Kuruma bildirilmesi hâlinde dostane çözüm kararı verileceği hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde başvuruya konu talebin idare tarafından yeri- ne getirildiği anlaşıldığından başvuruya Yönetmeliğin 33/A maddesi gereğince DOSTANE ÇÖZÜM kararı verilmesine ve kararın başvurana tebliğine karar verildi.
Sadettin KALKAN Kamu Denetçisi
EKİM, 2018 49 Ombudsman BÜLTEN
MINI RÖPORTAJ VATANDAŞLARARIN GÖZÜNDEN KAMU DENETÇILIĞI KURUMU
Kamu Denetçiliği Kurumunun etkinliği ve tanınırlığı günden güne artıyor. 10-15 Temmuz günleri arasında vatandaşlarımızın KDK ile ilgili görüşlerini aldık.
amu Denetçiliği Kurumu hak- nabzını ölçtük. Kurumu ve Kurumun faaliyet- kında vatandaşlar neler söyledi? leri hakkında bilgi sahibi olup-olmadıkları ko- K Kamu Denetçiliği Kurumunu bili- nusunda vatandaşlarımızla mini röportajlar yorlar mı? Ombudsman Bülten gerçekleştirdik. İşte o röportajlarımızdan ba- ekibi olarak 12 sayımızda “Kamu zıları: Denetçiliği Kurumu hakkında vatandaşımızın
Dr. Öğretim Üyesi Cenay BABAOĞLU, Akademisyen/Ankara
Kamu Denetçiliği Kurumunu, kuruluş aşamasından itibaren takip etmek- teyim. Tarihsel kökenleriyle birlikte ülkemiz açısından önemli bir adım kamu denetçiliği. Devlet ve toplum ilişkisinde aracılık rolüyle pek çok sorunun çözümünde kilit rol oynayabilecek potansiyele sahip bir yapı. Kuruluş aşaması biraz sancılı oldu tabi, tanınırlığı düşüktü toplumda. Günden güne bu tanınırlık artıyor, önemli çabalar da var kurumu ve ro- lünü anlatabilmek için. Bizler üniversitelerde Ombudsmanlık Toplulukları kurduk Kurumun teşvik ve destekleriyle. Kamu Denetçiliği Kurumu, tüm bu çalışmalar ve sorun çözücü çabaların etkisiyle yakın zamanda devletin sorun çözücü yüzü, hatta “evin iyi niyetli büyüğü” halini alacaktır.
Muammer BIYIKLIOĞLU, EğitimBir-Sen Şişli İlçe Temsilcisi/İstanbul
Kamu Denetçiliği Kurumuna vatandaşların ücretsiz ve internetten kolay- ca başvuruda bulunabilmesi çok güzel bir durum. Toplumsal yapı değiş- tikçe klasik denetim yolları işlemiyor. Kamu bürokrasisinin denetiminde artık Kamu Denetçiliği Kurumunun görevi de arttı. Kurum tarafından alı- nacak her güzel kararın toplumda büyük yankı bulacağını düşünüyorum.
50 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Hakan SAVAŞ, Ticaret ve Sanayi Odası Dış İlişkiler Sorumlusu/Trabzon
Kamu Denetçiliği Kurumu, devletle-vatandaş arasındaki diyaloğun geliş- mesi, vatandaşın devlete olan güvenin artması açısından çok önemli bir görev ifa ediyor. Kamunun tebessüm eden yüzü olarak, vatandaşlarının sorununun çözüm noktasında kurumun çalışmalarını takdir ediyorum. Vatandaş tarafından tanınırlığını arttırmaya yönelik çalışmaların arttırıl- ması ve verdiği kararlara kamunun uyma oranının artmasıyla birlikte ku- rumun daha da güzel işlere imza atacağını düşünüyorum.
Samet MEMİŞ, Gazeteci/Isparta
Kamu Denetçiliği Kurumunu bir gazeteci olarak yakından takip ediyo- rum. Çok önemli kararlar alıyorlar. Vatandaşla idare arasında köprü gö- revi görüyorlar. Ancak tam olarak tanınmıyorlar. Bunun içinde özellikle bizim gibi yerel ve bölgesel habercilik yapan basın mensuplarıyla ilişkile- rini daha da sıklaştırmalarını istiyorum.
Kardelen TOMRUK, Öğrenci/Kocaeli
Kamu Denetçiliği Kurumu ismini son zamanlarda birkaç arkadaşımdan duydum. Öğrendiğim kadarıyla devlet kurumları ile vatandaşların arasın- daki sorunu çözüyormuş. Ben bu konuda Kamu Denetçiliği Kurumu’nda Milli Eğitim’in sistemini düzeltmelerini istiyorum Milli Eğitim’de çok ciddi şekilde sıkıntı var.
Av. Süleyman MUTLUCAN, Avukat/Burdur
Kamu Denetçiliği Kurumu, hak arama kültürü çerçevesinde vatandaşların şikâyetlerini kabul ederek mahkemelerin yükünü hafifletiyor. Verdiği tav- siye kararları ile birlikte biz avukatların mahkemlerde daha iyi savunma yapabilmesinin de önünü açıyor. ‘Tavsiye ve Dostane Çözüm Kararları’nın kurum sitesinde yayınlanmasını çok önemsiyoruz, avukatlar olarak bu ka- rarlardan olabildiğince faydalanıyoruz.
EKİM, 2018 51 Ombudsman BÜLTEN KDK’nın “Türkiye’deki Suriyeliler” Özel Raporu Yurtiçi ve Yurtdışında Yankı Uyandırdı
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), tarafından hazırlanan ve 7 yıldır Türkiye’nin Suriyeli mülteciler için gerçekleştirdiği çalışmaları ve yaptığı fedakârlıkları anlatan Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanan ‘Türkiye’deki Suriyeliler’ özel raporumuzu, Avrupa Parlamentosu üyelerine, BM Genel Sekreteri, Türk ve Yabancı büyükelçiliklere, 130 ülkenin Ombudsmanına, insan hakları ve mülteciler alanında çalışan ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarına ve bakanlıklarımıza gönderdik.
amu Başdenetçisi Şeref Mal- koç yaptığı açıklamada, “Kamu Sayın Kamu Başdenetçisi, K Denetçiliği Kurumu, engelli, ço- cuk, kadın, mülteci gibi hassas Slovakya Büyükelçiliğine göndermiş ol- grupların korunmasında önemli duğunuz “Türkiye’deki Suriyeliler” yayı- bir görevi yerine getiriyor. 6328 Sayılı Kamu nınız için teşekkürlerimi ve şükranlarımı Denetçiliği Kurumu Kanununda kadın ve sunarım. çocuktan sorumlu özel olarak bir ombuds- man görevlendirilmiştir. 18 yaşından küçük Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından ha- çocuklarımızda Kamu Denetçiliği Kurumuna zırlanan bu kitabın Türkiye Cumhuriye- başvuruda bulunabiliyor. Kadın ve çocuğa tinin Suriyeli sığınmacılara karşı cömert şiddet, engelli ve mülteci hakları ile ilgili eği- yaklaşımına ilişkin bilgiler içeren değerli tim çalışmaları, çalıştaylar, konferans serileri bir kaynak olduğunu belirtmek isterim. ve raporlar ile bu hassas grupların sorunla- Türkiye bir örnektir ve dünyadaki mül- rına da çözümler üretiyoruz. Mültecilerin ve teci krizlerinin çözümüne yönelik eşsiz yabancıların başvurularını da ombudsman- çabaları için takdir ve minnettarlığımıza lık kurumu olarak kabul ediyoruz ve insan layıktır. Tüm çalışmalarınızda başarı ve hakları açısından değerlendiriyoruz. Kamu sağlık dileklerimi gönderiyorum. Denetçiliği Kurumuna ayrıca gerekli görülen durumlarda özel rapor hazırlama yetkisi de Ekselansları, en derin saygılarımı sunuyo- verilmiştir. Özel raporlar vasıtasıyla; toplu- rum. mumuzun geniş kesimlerini ilgilendiren ko- Anna Turenicova nularda kamu yönetimimizin mevcut görü- Slovakya Ankara Büyük Elçisi nümünü ortaya koymayı, kamu hizmetinin hukuka ve hakkaniyete uygun olarak sunul- duğu zemini genişletmeyi ve yönetimin iyi- leştirilmesine katkı sunmaya çalışıyoruz. Bu çerçevede “Türkiye’deki Suriyeliler” özel raporunu hazırladık. Bu raporumuzu İngilizceye de çevirdik. Başta dünya ombudsmanları olmak üzere,
52 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Avrupa Parlamentosu üyelerine, BM’lere, büyükelçiliklerimize, insan hakları ve mülte- ciler alanında çalışan ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarına, bakanlıklarımıza T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU da bu çalışmamızı gönderdik. Bu çalışma- (OMBUDSMANLIK) TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER mız ile ilgili çok İDAREYLEsayıda SORUNLARINIZI olumlu geri dönüşler aldık. DOSTANE ÇÖZÜYORUZ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER
Rapordan Başlıklar ÖZEL RAPOR - 2011-2017 yılları arasında Türkiye’de 276 bin 158 Suriyeli bebek dünyaya geldi. - Suriyelilerin Türkiye’ye gelmeye başladığı 2011’den 11 Aralık 2016’ya kadar 31 milyon ÖZEL RAPOR 449 bin 800 mültecininKAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU muayenesi yapıl- (OMBUDSMANLIK)
dı. Kavaklıdere Mah. Zeytindalı Cad. No: 4 Çankaya/ANKARA Tel: (312) 465 22 00 Faks: (312) 465 22 65
- 1 milyon 329 bin 849 /TRombudsman hasta, hastanelerde yatılı halde tedaviwww.ombudsman.gov.tr görürken 1 milyon 112
bin 58 kişi de ameliyat edildi. 2018 - Suriyeli bebek ve çocuklara aşı takvimine uygun olarak 3 milyon 215 bin 128 doz aşı yapıldı. - 2017 Tarihi sonu itibariyle 3.412.368 Suri- yeli mülteciye ev sahipliği yapıyoruz. - Suriyeli mültecilerin en fazla bulunduğu Republic of Turkey on il: İstanbul, Şanlıurfa, Hayaty, Gazian- THE OMBUDSMAN INSTITUTION tep, Mersin, Adana,WE SOLVE Bursa, Kilis, İzmir ve
Konya.PROBLEMS WITH THE ADMINISTRATION SYRIANS IN TURKEY - 2017-2018 Eğitim-öğretimAMICABLY yılında 318,948 SYRIANS IN Suriyeli öğrenciye eğitim verdik. Okullaş- TURKEY ma oranı %63’e ulaştı. SPECIAL REPORT - Mesleki ve genel eğitimden 2017 yılında 303.228 mülteci yararlandı. - 2015-2017 tarihleri arasında 170.441 kişiye
Türkçe eğitim verildi. SPECIAL REPORT - 2017 itibariyle Türkiye’deki üniversitelerde Republic of Turkey 15.042 SuriyeliTHE öğrenci OMBUDSMAN INSTITUTION eğitim görüyor. Kavaklıdere Mah. Zeytindalı Cad. No: 4 Çankaya/ANKARA/ TURKEY - Sahil GüvenlikT: (312) Komutanlığımız 465 22 00 F: (312) 465 22 65 Son 2 yıl- /TRombudsman da 130 binin üzerindewww.ombudsman.gov.tr mülteciyi denizde boğulmaktan kurtardı. 2018 - Suriyeliler için bugüne kadar yaklaşık 30 Milyar Doları aşan bir fedakârlık yapıldı.
EKİM, 2018 53 Ombudsman BÜLTEN
Yumuşak Bir Güç Olarak Ombudsmanlık
2019 yılında da Asya Ombudsmanlar Birliği Genel Kuruluna ve İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler Ombudsmanlar Birliği toplantısına Türkiye Ombudsmanlığı olarak ev sahipliği yapacağız.
önemli şahsiyetleri arasından seçilmekte ve çok önemli roller üstlenmektedir. Ombuds- manlar arası sıcak ilişkilerin geliştirilmesi ve uluslararası Ombudsman birliklerinde öncü rol oynamamız ülkemiz için çok önemlidir. Bu bağlamda Türkiye Ombudsmanlığı olarak 7 “Yumuşak güç” bir devletin, diğer bir devlet büyük Ombudsmanlık Ağı ve Birliklerine üye- üzerinde güç veya zor kullanmadan, bu dev- yiz. Bunlar; lete istediğini yaptırabilme yeterliği olarak tanımlanmaktadır. Dünya’da 130 civarında • Uluslararası Ombudsmanlık Enstitüsü, ülkede Ombudsmanlık veya muadili bir ku- • Avrupa Ombudsman Ağı, rum bulunduğu ve bunları çeşitli uluslarara- • Akdeniz Ombudsmanlar Birliği, sı birliklerde organize oldukları düşünülürse • Asya Ombudsmanlar Birliği, Ombudsmanlıkta yumuşak bir güç olarak • İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler uluslararası ilişkilerde önemli bir aktör olarak Ombudsmanlar Birliği, yer almaktadır. Ombudsmanlar o ülkenin en • Avrupa Ombudsman Enstitüsü,
54 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
• Batı Balkanlar Bölgesel Ombudsmanlık lığının 20’inci kuruluş yıldönümü ve Akdeniz Kurumları Ağı Ombudsmanlar Birliğinin 10’ıncı yıl toplantısı Türkiye Ombudsmanlığı olarak 2018 yılının ilk için Makedonya’ya ve 15’inci Bakü Ombuds- 9 ayında KKTC, Belçika, Nijer, Almanya, Bosna manlık konferansı için Azerbaycan’a ziyaretler Hersek, İran, Belçika, Makedonya, Azerbay- geçekleştirdik. Dünyada huzur ve barış açı- can, Sırbistan, Ukrayna ve Sudan’a uluslara- sından balkanların önemi çok büyük. Bu çer- rası toplantılar ve davetler üzerine ziyaretler çevede Batı Balkan Ombudsmanlar Birliği”ni geçekleştirdik. Belçika ve Almanya Ombuds- faaliyete geçiriyoruz. Sudan’da İslam İşbirliği manlarına orada yaşayan Türklerin sorunları- Teşkilatı Ombudsmanlar Birliği” toplantısına nı aktarma fırsatı bulduk. KKTC, Nijer, İran ve katılarak Avrupa’da artan İslam düşmanlığı ve Bosna Hersek ile ise ombudsmanlar arası ikili ırkçılık konusuna dikkat çektik. Ukrayna, Sır- ilişkilerimizin geliştirilmesi için önemli adımlar bistan ve Nijer Ombudsmanlık kurumları ile atma fırsatı bulduk. Makedonya Ombudsman- ikili işbirliği anlaşmaları gerçekleştirdik.
Akdeniz Ombudsmanlar İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Birliği Üyeleri Ülkeler Ombudsmanlar Birliği Arnavutluk Cezayir Azerbaycan Andorra Sudi Arabistan Ermenistan Sudan, Bahreyn Bosna-Hersek Gambia Hırvatistan Gine Kıbrıs Endonezya Mısır İran Fransa Ürdün Gürcistan Libya Yunanistan Fas İsrail Mozambik İtalya Nijer Ürdün KKTC Kosova * Pakistan Lübnan Malta Moritanya Monako Fas Portekiz Sırbistan Slovenya İspanya Filistin Devleti * Tunus Türkiye
EKİM, 2018 55 Ombudsman BÜLTEN ÇALIŞTAY RAPORLARIMIZ YAYINLANDI
Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından düzenlenen “28 Şubat Sürecinde Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları”, “Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların Etkinliğinin Arttırılması” ve “Sporda Hak İhlalleri ve Denetim” konulu çalıştayların raporları ilgili kamu ve kuruluşlarına gönderildi.
amu Denetçiliği Kurumu; huku- çalıştaylarımızı birer rapor haline de getirerek kun üstünlüğünün sağlanması, ilgili kurum ve kuruluşların bilgisine sunduk. K iyi yönetim ilkelerinin yerleştiril- mesi ve halka karşı sorumluluk anlayışı içinde ve hakkaniyet te- melinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bağ- lı Anayasal bir denetim mekanizması olarak altı yıldır faaliyetlerini sürdürmekte ve halkın avukatlığını yapmaya devam etmektedir. “İn- sanların en hayırlısı insanlara en fazla faydası olanıdır” inancı ile “İnsanı yaşat ki Devlet ya- şasın” ilkesini kendisine rehber edinen Kamu Denetçiliği Kurumunun temel görevi idarenin “28 Şubat Sürecinde Yaşanan işleyişine ilişkin başvuruları insan haklarına dayalı adalet anlayışı içerisinde incelemektir. Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları” Kurumumuz, özel raporlar, çalıştaylar, eğitim- Çalıştay Raporu ler ve konferanslar vasıtasıyla; toplumumuzun Türkiye’nin yakın tarihi dar-
T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU geniş kesimlerini ilgilendiren konularda kamu (OMBUDSMANLIK) belerle doludur. 28 Şubat yönetimimizin mevcut görünümünü ortaya darbesi sonucu hak kaybına koymayı, kamu hizmetinin hukuka ve hakka- 28 ŞUBAT MAĞDURLARI ÇALIŞTAY RAPORU uğrayan, hakları ihlal edilen ÇALIŞTAY RAPORU niyete uygun olarak sunulduğu zemini geniş- vatandaşlarımızdan çok sa- letmeyi ve yönetimin iyileştirilmesine katkı yıda başvuru aldık. İyi yö- sunmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede 2018 netim ilkelerinin yerleşmesi,
Kavaklıdere Mah. Zeytindalı Caddesi No: 4 Çankaya / Ankara Tel: 0312 465 22 00 Fax: 0312 465 22 65 yılında beş büyük çalıştay gerçekleştirdik.www.ombudsman.gov.tr /TRombudsman insan haklarının ve demok- Bunlardan, 19 Şubat 2018 tarihinde düzenle- rasinin gelişmesi için müca- diğimiz “Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetin dele eden Kurumumuza 28 Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların Etkinli- Şubat darbesi sırasında ve sonrasında mağ- ğinin Arttırılması” çalıştayı, 12 Mart 2018 ta- duriyet yaşayan vatandaşlarımızdan önemli rihinde düzenlediğimiz “28 Şubat Sürecinde sayıda başvuru gelmiştir. Kurum olarak uzun Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları” zamandan beri bu başvuruları inceliyoruz. 28 çalıştayı ile 2 Mart 2018 tarihinde düzenlediği- Şubat mağdurlarının başvuruları ile ilgili veri- miz “Sporda Hak İhlalleri ve Denetim” konulu lecek olan kararların mevcut mevzuat içerisin-
56 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
de iyi bir hukuki zemine oturması için kamuda bu konuyla görevli ve ilgililerle beraber bunun “Sporda Hak İhlalleri ve Denetim” hukuki yapısını oluşturmak için pek çok teknik Çalıştay Raporu ve hukuki çalışmalar gerçekleştirdik. Bu me- yanda Cumhurbaşkanlığı, Milli Eğitim Bakanlı- Kamu Denetçiliği Kurumuna Türkiye Futbol Federasyonu da dahil olmak üzere Spor Fe- ğı, Adalet Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurumu, derasyonları hakkında sporun çeşitli paydaş- Devlet Personel Başkanlığı, Hazine ve Maliye ları tarafından başvurular yapılmış, bunların Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar önemli bir kısmı incelemeye alınmıştır. Spo- Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilile- run Devlet tarafından Anayasal haklardan bir ri ve Milletvekillerimiz ile bir araya geldik. Bu tanesi olarak ele alınması, Türkiye Futbol Fe- çalıştay ve çalıştay sonrasında hazırladığımız rapor da bu çalışmalardan birisidir.
“Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların Etkinliğinin Arttırılması” Çalıştay Raporu
derasyonu da dahil olmak üzere Spor Federasyonları- nın insan hakları değerlerini en güzel şekilde uygulayan örnek kurumlar olmala- rı yönünde ilgili idareler ile işbirliği içinde bulunmala- Kurumumuzun uzun süredir
T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
KADINA VE ÇOCUĞA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN MEKANİZMALARIN ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI rını gerektirmektedir. Hat- (OMBUDSMANLIK) üzerinde çalıştığı en önem- ta spor federasyonlarının li konuların başında Kadın sahip oldukları özerklik ve ve Çocuğa yönelik şiddet kimi federasyonlarının sa- YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN MEKANİZMALARIN ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI gelmektedir. Bu saiklerle hip olduğu mali kuvvet de düşünüldüğünde; ÇALIŞTAY RAPORU Kurum olarak 2017 yılında Anayasal hakların, hukuk devleti ilkesinin ve “Kadın Hakları ve Ombuds- insan hakları normlarının içselleştirilmesi ve ÇALIŞTAY RAPORU
Kavaklıdere Mah. Zeytindalı Caddesi No: 4 Çankaya / Ankara Tel: 0312 465 22 00 Fax: 0312 465 22 65 uygulanmasında bu yapılara diğer kurumlara www.ombudsman.gov.tr /TRombudsman manlık” Çalıştayı, “Çocuğa nazaran daha büyük sorumluluklar düşmek- Karşı Şiddet ve Eğitim Or- tedir. Spor dallarının kendine özgü özellikleri tamlarında Şiddet” Eğitimi, ile spor hukukunun çok boyutlu bir dal olması, 2018 yılında ise “Çocuk Tesliminde Hak İhlal- konunun ekseriyetle ele alınması adına Kamu lerinin Önlenmesi” konulu çalıştay düzenleye- Denetçiliği Kurumu ev sahipliğinde bir Çalıştay rek; ilgili idarelerin ve kamuoyunun bilgisine yapılması fikrini doğurmuştur. Bu Çalıştay’da sunulmuştur. Son olarak da kadın ve çocuğa taraflar mümkün mertebe bir araya getirilmiş- yönelik şiddete dikkat çekmek için “Kadına tir. Bu çerçevede, sporun idari yapılanması ile tahkim müessesesi gibi spor hukukunun temel ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesine İliş- bazı konularının tartışıldığı, ayrıca uluslararası kin Mekanizmaların Etkinliğinin arttırılması” konjonktürün de yakalanabildiği, en azından çalıştayını düzenleyerek bu çalıştayımızı ra- bir girizgâhın yapılabildiği bir program oluş- por olarak yayınladık ve ilgili kurumlara gön- turulmuş ve bu çalıştayın çıktıları da bir rapor derdik. haline getirilerek ilgililere gönderilmiştir.
EKİM, 2018 57 Ombudsman BÜLTEN
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 86171061-101.07.04-E.14079 BAŞVURU TARİHİ VE NOSU : 16/02/2018 ve 2018/1925 KARAR TARİHİ : 09/08/2018 BAŞVURUYA KONU İDARE : …Üniversitesi Rektörlüğü BAŞVURUNUN KONUSU : Yüksek lisans başvurularının telefon ile alınması hakkındadır.
TAVSİYE KARARI Kurumumuza 16/02/2017 tarihinde dilekçe yoluyla yapıla başvuruda başvuran; ... Üniversite- sinin 2017 - 2018 eğitim - öğretim yılı bahar dönemi lisansüstü programlarına Üniversitenin belirlemiş olduğu tarihlerde başvuruda bulunduğunu bu başvuru sonucunda açıklanan so- nuçlara göre yedek listede yer aldığını ancak daha sonra Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından 02/02/2018 tarihinde yayımlanan 2017 - 2018 öğretim yılı bahar dönemi lisansüstü boş kalan kontenjanlara ilişkin başvurul arın yine aynı tarihte saat 08.45 - 12.00 arasında telefon ile ön başvuru yapılabileceği açıklamasının web sitesinde yayınlandığını, söz konusu saatlerde bir- çok kez aramasına rağmen belirtilen hiçbir telefona ulaşım sağlayamadığını, bu başvuruların ve binlerce kişinin ilgili programlara başvurusunu göz önüne alarak ilk başvuruda olduğu gibi sistem üzerinden başvurunun alınmamasının düşündürücü olduğunu, telefonların kitlenece- ği ihtimalinin hiçbir yetkili tarafından göz önüne alınmadığını, birçok adayın ulaşım sağlaya- madığını ve mağdur olduğunu, bu gibi başvuruların telefondan değil, en azından internet üzerinden alınması gerektiğini ifade ederek bu durumun düzeltilmesi talebiyle Kurumumuza başvuruda bulunmuştur. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünün başvuruların alınışı ile ilgili mevzuat yönünden yetkili olduğu saptanmakla birlikte, Kurulun bu yetkisini kullanırken hak kaybına yol açmayacak, daha önce hak elde etmiş olanları mağdur etmeyecek şekilde karar alması ve yetkisini kul- lanması beklenmektedir. İdare yüksek lisans için ilk başvuruları internet ortamında almasına ve daha şeffaf bir değerlendirme yapmasına karşın boş kontenjanlar açısından yapılan ikinci başvuruları telefon ortamında almıştır. Son kayıt tarihi ve boş kalan kontenjanlar açısından başvurunun aynı gün gerçekleştirilecek olması da yerinde bir gerekçe olarak değerlendiril- memiştir. Çağdaş eğitim veren ve bilim üreten kurumlar olarak Üniversitelerin teknolojiyi ve interneti daha fazla kullanmaları beklenmektedir. Telefonla başvuru alınması, Üniversitenin boş kontenjanlarının doldurulması için bir yöntem olmakla birlikte, bu yöntem bilimsel bir rekabetin uzağında olduğu gibi adaylar açısından eşitlik ve hakkaniyet ilkelerini de zedelediği değerlendirilmektedir. Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE; Başvuranın, 2017/20 18 eğitim öğretim yılı bahar dönemi yüksek lisans eğitimi açısından baş- vuru sürecinin tamamlanmış olmakla birlikte Üniversitenin bundan sonraki alımlar açısından boş kalan kontenjanların başvurularının da internet ortamında alınarak daha şeffaf, hukuka ve hakkaniyete uygun bir alım yapması hususunda... ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAV- SİYEDE BULUNULMASINA karar verilmiştir.
Şeref Malkoç Kamu Başdenetçisi
58 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 86171061-101.07.06-E.9125 BAŞVURU TARİHİ VE NOSU : 29/1172017-2017/14855 KARAR TARİHİ : 29/05/2018 BAŞVURUYA KONU İDARE : Milli Eğitim Bakanlığı BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın, eğitim-öğretim desteğinden ve PYBS bursundan çocuklarının faydalandırılması
KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI
Başvuran; velisi olduğu öğrenciler… ve… için 2017 yılında özel okul teşviki için başvuruda bulunduğunu, ancak özel okul teşviki çıkmadığı için çocuklarını biri yüzde 90 biri yüzde 50 indirim kazandığı özel bir okula kaydettirdiğini, çocuklarının bursluluk sınavını kazanarak burs almakta iken özel okula gittikleri için burslarının da kesildiğini, böylece emek sarf ederek kazanmış oldukları hakkın da ellerinden alındığını ve neticede çocuklarının ne özel okul teşvikinden ne de burstan faydalanamadıklarını, tek memur maaşıyla ve İstanbul gibi büyük bir kentte öğrenci okutan bir veli olduğunu ifade ederek, çocuklarının burs ve özel okul teşvikinden birlikte faydalandırılmalarını talep etmektedir. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın oğlu için hesaplanan puanların kılavuzda belirtilen kriterlere uygun olduğu, yine başvuranın çocuklarını özel okula kaydettirmesi sonucu PYBS bursunun kesilmesinin ilgili Yönetmeliğe uygun olduğu tespit edildiğinden, İdarenin başvuruya konu işle- minde hukuka aykırılık tespit edilememiştir. Diğer taraftan, söz konusu başvuruya benzer bir başvuruda Kurumumuzdan çıkan kararda da ifade edildiği üzere; ailelerin gelir durumunun tespitinin puanlama kri- terleri ve beyan usulü açısından yeniden değerlendirilerek söz konusu kriterlerin net geliri tespit etmeye yönelik (oturulan evin kira olup olmaması; ek ödemeler konusunda puanlama dışı bırakılan ödemelerin kapsamının daraltılması gibi düzenlemeler yapılarak) gerekli tedbirlerin alınmasına ihtiyaç duyulduğu an- laşılmış, ayrıca maddi yetersizliğinin olduğu idarece kabul edilmesine ve özel okulda çok yüksek oranda burslu olarak eğitim almasına rağmen özel okula kayıt yaptırdığı için PYBS bursunun kesilmesinin hakka- niyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Yukarıda açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE; 1) Eğitim ve öğretim desteğinden faydalandırılması talebinin REDDİNE; 2) Eğitim ve öğretim desteğine ilişkin yerleştirme sürecinde ailelerin gelir durumunun tespitinde kul- lanılan kriterlerin, beyan usulünden ziyade belli Kurumlarla (Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Tapu ve Kadastro Müdürlüğü gibi) işbirliği içinde çalışarak, eğitim ve öğretim desteğinden yararlanmak isteyenlerin bilgilerine ilgili Kurumların veri tabanlarından yararlanılması suretiyle ulaşılıp puanlamanın yukarıda yapılan tespitler gözetilerek yeniden yapılması, ilgili tebliğ, kılavuz ile usul ve esasların bu bağ- lamda gözden geçirilmesi ve gerekli tüm düzenlemelerin yeni eğitim ve öğretim dönemine ait eğitim ve öğretim desteği başvuru ve yerleştirme takvimi açıklanmadan önce uygulamaya geçirilmesi yönünde mağduriyetin makul sürede giderilmesi hususunda yeni bir işlem tesis edilmesi, 3) Başvuranın velisi olduğu öğrencilerin özel okula kayıt yaptırmaları sebebiyle kesilen PYBS burslarının yeniden bağlanabilmesi için ‘Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yar- dımlar Ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin ilgili maddesinde başvuranın ve benzer durumdaki öğrenci- lerin mağduriyetlerine giderecek şekilde değişiklik yapılması, hususlarında MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA VE BAŞBAKANLIĞA TAVSİYEDE BULUNULMASINA, karar verilmiştir. Şeref MALKOÇ Kamu Başdenetçisi
EKİM, 2018 59 Ombudsman BÜLTEN
KAMU DENETÇILIĞI KURUMUNU YAKINDAN TANIYALIM -1- İdareyle yaşanan sorunların mahkemeye taşınmadan önceki çözüm adresi Kamu Denetçiliği Kurumu. 2017 yılında 17. 131 kişi şikâyetlerinin giderilmesi için Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuruda bulundu. Bu başvuruların %81’i karara bağlandı. Kamu Denetçiliği Kurumuna şikâyetler nasıl yapılıyor? Süreç nasıl işliyor? Kararlar nasıl alınıyor? Ombudsman Bültenin 12. Sayısında Kamu Denetçiliği Kurumunu sizler için mercek altına aldık.
amu hizmetinde bulunanların si arayışına baktığımızda bütün yönetimlerin birinci görevi kamu hizmetleri- insan hakları, adalet ve hakkaniyeti temin et- K ni düzgün ve adaletli yapmaktır. mek için ortaya çıktığını görmekteyiz. Bütün Dünyada özgürlük ve demokra- dünyada; huzurun, refahın, barışın, kalkınma-
60 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
nın temeli insan haklarına uy- mak, iyi yönetim kurmak, hakka- niyeti ve adaleti esas almaktan geçmektedir. Türkiye bu anlam- da son yıllarda demokratikleş- me alanında, hak ve özgürlükler konusunda önemli mesafeler almıştır. Ombudsmanlık kuru- munun kurulması da bunlardan bir tanesidir. Kamu Denetçiliği Kurumu; hukukun üstünlüğünün sağlanması, insan haklarına say- gının geliştirilmesi ve halka karşı sorumluluk anlayışı temelinde fa- yaygınlaştırmasına katkı sağlayan Kamu De- aliyetlerini 2012 yılında itibaren sürdürmekte- netçiliği Kurumuna 2017 yılında 17.131 şikâyet dir. Kamu Denetçiliği Kurumu anayasada yer başvurusu yapılmıştır. İlk şikâyetlerin alınma- alan özel kanunla kurulmuş, bağımsız bütçesi ya başlandığı 2013 yılından günümüze ise olan bir insan hakları kurumudur. 1 Kamu Baş- kuruma 52.959 şikâyet başvurusu yapılmış- denetçisi ve 5 Kamu Denetçisi 4 yıllık bir süre tır. Bunların %80’ini karara bağlayan Kurum, için Parlamento tarafından seçilmekte ve ça- bu şikâyetlerin önemli bir bölümünü dostane lışmalarını bağımsız olarak sürdürmektedir. çözümle sonlandırmış durumdadır. Kurumun Vatandaşın hak arama kültürünü geliştire- verdiği tavsiye kararlarına ise idarelerin uyma rek; idarenin kaliteli hizmet standardını yük- oranı 2014 yılında %30 iken bugün itibariyle seltmeyi amaçlayan ve iyi yönetim ilkelerini %70’lere ulaşmış durumdadır.
EKİM, 2018 61 Ombudsman BÜLTEN
Kamu Denetçiliği Kurumuna şikâyet baş- landıktan sonra dosyalar 5 denetçinin katına vuruları nasıl yapılıyor? Süreç Nasıl işliyor? konularına göre dağıtılıyor. Kamu Denetçileri İşte cevabı: de konu ile ilgili uzman ve uzman yardımcı- larına dosyaların dağıtımını gerçekleştiriyor. Kamu Denetçiliği Kurumunda ilk olarak şikâ- Uzmanlar da ilk olarak dostane çözüm için il- yet başvuru bürosuna gidiliyor ve hangi konu- gili başvurucu ve daha sonrada ilgili kamu ku- da hangi idareden şikâyetçi iseniz elinizdeki rum ve kuruluşları ile irtibata geçiyor. Dostane resmi belgelerle konunun uzmanıyla ilk görüş- çözümün sağlanamaması halinde ise şikâyet menizi gerçekleştiriyorsunuz. Şikâyet resmi ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi olarak yapıldıktan sonra ilk inceleme için baş- ve belge talep ediliyor. Kamu Denetçisi dos- vuru konunun uzmanlarına gönderiliyor. İlk in- yaları inceledikten sonra Kamu Başdenetçi celemede şekil eksikliği (imza vb) var mı bu Danışmanlığına gönderiyor ve o danışmanlar inceleniyor. Eksik başvurunun olması halinde teker teker dosyaları inceleyip yeniden kamu vatandaşlarla hemen irtibata geçilip bu eksik- Başdenetçisine sunuyor ve dosyalar yoğun liklerin tamamlanması sağlanıyor. Başvurular inceleme ve araştırma sonrasında karara bağ- www.ombudsman.gov.tr internet adresinde, lanıyor. 2017 yılında yaklaşık 14.000 başvuru şahsen, mail yoluyla ya da mektup aracılığıyla mahkemelere gitmeden Kamu Denetçiliği Ku- da gerçekleştirilebiliyor. İlk inceleme tamam- rumu aracılığıyla çözüme kavuşturuldu.
KAMU DENETÇİLERİNİN KONU VE ALANLARI
İLGİLİ DENETÇİ KONU VE ALANLAR Kamu Denetçisi Yahya AKMAN Orman, su, çevre ve şehircilik Mülkiyet hakkı Gıda, tarım ve hayvancılık Adalet, milli savunma ve güvenlik Sağlık Diğer konu ve alanlar
Kamu Denetçisi Arif DÜLGER Eğitim-öğretim, gençlik ve spor Enerji, sanayi, gümrük ve ticaret Bilim, sanat, kültür ve turizm Kamu Denetçisi Celile Özlem TUNÇAK Çalışma ve sosyal güvenlik Engelli hakları İnsan hakları Nüfus, vatandaşlık, mülteci ve sığınmacı hak- ları Kadın hakları Çocuk hakları Sosyal hizmetler Ailenin korunması
Kamu Denetçisi Hüseyin YÜRÜK Ulaştırma, basın ve iletişim Mahalli idarelerce yürütülen hizmetler Kamu Denetçisi Sadettin KALKAN Kamu personel rejimi
62 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
haklı olmasalar da te- Mülga bessüm etmek ve gü- ler yüz göstermektir. Bundan sonra sizle- Başbakanlığın rin güler yüzünüzün daha da artacağı 28 Personeli inancındayım.” ifa- delerinde bulundu. Kurumumuza Kamu Denetçiliği Ku- rumu olarak mesai arka- daşlarımıza yeni görevlerinin Atandı hayırlar getirmesini temenni ediyor, başarılar diliyoruz. Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı
Hükümet Sistemine geçilmesi ADI SOYADI UNVANI ile birlikte 703 sayılı KHK SACİT GÜLHAN ŞUBE MÜDÜRÜ ile Başbakanlık kapatıldı. NEŞE ÇEVİKER ARAŞTIRMACI Başbakanlık kurumunun MÜKREMİN KOCATAŞKIN ARAŞTIRMACI kapatılması sonrası kurum SENEM SARI BHIM NİDA KUVVETLİ BHIM personellerinin diğer kamu kurum FATMA VİLDAN ÖZCAN BHIM ve kuruluşlarına atamaları NERMİN MUTLU BHIM gerçekleşti. MEHMET AYTUĞ SÖNMEZ BHIM ASLIGÜL EVCİL BİL.İŞLT. urumunun kapatılmasından sonra 13’ü Şube Müdürü, Araş- SUAT ŞAHİN MEMUR tırmacı ve memur, 16’sı daimi ERSİN İNAN MEMUR K işçi kadrosunda yer alan 29 NURULLAH GÜNGÖR BHIM Başbakanlık personeli Kamu İBRAHİM YILMAZ SÜREKLİ İŞÇİ Denetçiliği Kurumundaki yeni görevlerine başladı. DİLEK HAMİYET SÜREKLİ İŞÇİ HAMİYET BÜŞRA SAKARYA SÜREKLİ İŞÇİ Başbakanlık personelinin Kamu Denetçiliği GÜLŞAH KARA SÜREKLİ İŞÇİ Kurumunda göreve başlaması münasebe- tiyle Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç açık- LEYLA KOÇAK SÜREKLİ İŞÇİ lamada bulundu. KDK’yı Türkiye’de örnek MİHRİCAN AYŞE ÇALPALA SÜREKLİ İŞÇİ bir kurum yapmak ve mükemmele doğru BİRSEN SAĞDIÇ SÜREKLİ İŞÇİ gitmek zorunda olduklarını aktaran Kamu GÖKHAN ÇETİNÇAKMAK SÜREKLİ İŞÇİ Başdenetçisi Şeref Malkoç, “Kurumumuzun önünden geçen bir insan kuruma doğru MUSTAFA BAĞOĞLU SÜREKLİ İŞÇİ baktığında bu kurumun yüzünü mahkeme ŞENOL ORHAN SÜREKLİ İŞÇİ duvarı gibi görmeyecek. Kurumumuzda ilk AYŞE ÖZTÜRK SÜREKLİ İŞÇİ gördüğü insan güvenlik görevlisi, kurumun MAHMUT DAŞTAN SÜREKLİ İŞÇİ dışa yansıyan yüzü ilk kapıdaki görev yapan arkadaşlarımızdır onlar tebessüm içerisinde TUĞÇE DEMİRKAPI SÜREKLİ İŞÇİ olursa bizim kurumumuz güler yüzlü oldu- FEYZA DERE SÜREKLİ İŞÇİ ğunda vatandaşımız buraya gönül rahatlığı DURAN AKKAN SÜREKLİ İŞÇİ ile gelebilecektir. Bize gelen müracaatlarda RAMAZAN ARTUŞ SÜREKLİ İŞÇİ haklı olmayabilirler ama bizim görevimiz
EKİM, 2018 63 Ombudsman BÜLTEN REFORM EYLEM GRUBU DÖRDÜNCÜ TOPLANTISINA KATILDIK
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’un katılım sağladığı, Reform Eylem Grubu’nun (REG) dördüncü toplantısı, 29 Ağustos 2018 tarihinde Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Mevlüt Çavuşoğlu’nun başkanlığında Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Berat Albayrak ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun katılımları ile Ankara’da Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı’nda gerçekleştirildi.
oplantıya, TBMM Dışişleri Ko- Komisyonu Başkanı İsmail Emrah Karayel ile misyonu Başkanı Volkan Bozkır, Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç katılım sağ- T TBMM AB Uyum Komisyonu ladı. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı, Kişisel Verile- Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, ri Koruma Kurumu, Türkiye İnsan Hakları ve Türkiye-AB Karma Parlamento Eşitlik Kurumu ve OHAL İşlemleri İnceleme
64 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
miş dönemde olduğu gibi, atacağımız adımlarda çıpa görevi görecektir. Bu çer- çevede Bakanlıklarımızda önemli deneyim elde eden AB ile ilişkileri koordine eden birimlerin korunmasına ve güçlendirilmesine özen gös- terilecektir.
Önümüzdeki dönemde, yar- gı alanında atılacak adımla- ra, halihazırda uygulanmakta olan Yargı Reformu Stratejisi temelinde devam edilecek- tir. Temel hak ve özgürlükler Komisyonunun üst düzey temsilcileri de katıldı. Avrupa Birliği kapsamında, Avrupa İnsan Başkanlığından yapılan açıklamada, Avrupa Birliği’nin 11 Aralık Hakları Sözleşmesi İhlalleri- 2015 tarihinde düzenlenen son Reform Eylem Grubu’ndan bu nin Önlenmesine İlişkin Ey- yana Türkiye olarak ciddi bir değişim sürecinden geçildiğine lem Planı’nın uygulanmaya dikkat çekilerek şöyle denildi: “15 Temmuz hain darbe girişi- devam edilmesinin önemi mi ile net bir şekilde görülen ülkemizin maruz kaldığı haya- teyit edilmiştir. ti tehdit, olağanüstü hal (OHAL) döneminde alınan tedbirler vasıtasıyla bertaraf edilmiş ve terörle mücadelemizde önemli Sayın Cumhurbaşkanımız bir mesafe kaydedilmiştir. Ülkemizde OHAL döneminin sona tarafından açıklanan 100 ermesi nedeniyle, BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin Günlük İcraat Programında 4. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 15. AB ile yürüttüğümüz katılım maddesi uyarınca yapmış olduğumuz derogasyon bildirimle- müzakereleri kapsamında si- rimiz de geri çekilmiş ve bu durum BM Genel Sekreteri ve yasi kriterler, Yargı ve Temel Avrupa Konseyi Sekreteryasına iletilmiştir.” Haklar (23. Fasıl) ve Adalet, Özgürlük ve Güvenlik (24. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde ilk kez toplanan Re- Fasıl) fasılları ile ilgili önü- form Eylem Grubu toplantısında, ilk gündem maddesinde, müzdeki 100 günde atılması AB’ye üyelik hedef doğrultusunda, OHAL sürecinin sona er- öngörülen adımlar da yer al- mesinin yansımaları ve siyasi reform sürecimiz bütün boyut- maktadır. Programda, Yargı larıyla ele alındığına dikkat çekilerek şöyle denildi: “Yargı ve ve Temel Haklar Faslı ile ilgili temel haklar alanında reformlara devam etme iradesi nokta- olarak, özellikle son yıllarda sında kararlığımız net olarak ortaya konmuştur. Geçmiş oldu- hayata geçirilen reformların ğumuz Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi de bu kararlığı uygulama sürecine ve geliş- destekleyecek ve besleyecektir. tirilmesine ağırlık verilmesi hedeflenmektedir. Daha az bürokrasi, daha etkin ve etkili bir çalışma anlayışı ile kararların daha hızlı alınması üzerine kurulan yeni sistemde, Yargı hizmetlerinin daha reformlar çok hızlı bir şekilde hayata geçirilebilecektir. Re- hızlı, verimli ve erişilebilir form Eylem Grubumuz siyasi reform sürecine ivme kazandı- hale getirilmesi kapsamın- rılması konusunda mutabık kalmıştır. AB’ye üyelik hedefimiz da atılacak adımlar, özellikle kapsamında kurucu üyesi olduğumuz Avrupa Konseyi’nin ve temel hak ve özgürlüklerin adayı olduğumuz AB’nin standartları ve müktesebatı geç- güçlendirilmesine önemli bir
EKİM, 2018 65 Ombudsman BÜLTEN
katkıda bulunacaktır. 100 Günlük İcraat Prog- görüşme odası kurulmuş olup, bu görüşme ramında da çocuklara karşı cinsel istismar odalarının yaygınlaştırılmasına devam edi- suçuyla mücadelede cezaların caydırıcılığının lecektir.” Toplantıda ayrıca cezada alternatif arttırılması konusu öncelikli hedef olarak be- uyuşmazlık çözüm yöntemi olan uzlaştırma lirlenmiştir. Bu bağlamda, REG toplantımızda, kurumu ele alındığı kaydedilerek, “Uzlaştırma geçtiğimiz Nisan ayında TBMM’ye sevk edilen alanında yapılan reform sonrası, 2017 yılında ancak kadük durumda kalan Türk Ceza Ka- 223.400 dosya uzlaştırma yoluyla çözümlen- nunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılma- miş, asliye ve çocuk ceza mahkemelerinin iş sına Dair Kanun taslağının en yakın zamanda yükü bu ölçüde azalmıştır. TBMM’de yeniden gündeme alınması konu- sunda mutabık kalınmıştır. 2017 yılında elde edilen başarının kalıcı hale getirilmesi ve daha ileri seviyeye taşınması Çocukların korunması amacıyla, ayrıca, çocuk için çalışmalara devam edilecektir. Uzlaştır- adalet sistemi kapsamında ikincil mağduri- manın uygulama alanının genişletilmesi ve yetlerinin önüne geçilmesi için 59 adet adli toplumda bilinirliğinin artırılmasına yönelik
66 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
tir. Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı 100 Günlük İcraat Programında yer alan 24. fasıl kapsamında atılması öngörülen adımlar, AB Komisyonunun 2018 yılı Türkiye İlerleme Raporunda iyi düzeyde ilerleme kaydedildiği belirtilen bu fasıldaki reformlarımızın devamlılığına ilişkin kararlılığımızı göstermektedir.
Bu kapsamda göç yönetimi, sınır güvenliğinin artırıl- ması, terörle mücadele, organize suçlarla mücadele gibi konulara ilişkin hedefler taahhüdümüz altında- dır.
Programda açıklanan hedeflerden dört yeni geri gönderme merkezi kurulması, etkili bir göç yönetimi için kayıtları güncellenmiş olan Suriyeli misafirleri- mizin sayısının yüzde 23 arttırılması ve sınır güven- liğini artırmaya yönelik tedbirler 18 Mart Türkiye-AB Mutabakatı kapsamında taahhütlerimize bağlılığımı- zı bir kez daha teyit etmektedir.
18 Mart Türkiye-AB Mutabakatı çerçevesinde, Tür- kiye, ahde vefa ilkesine göre hareket etmiş ve üstü- ne düşeni yapmıştır. Düzensiz göçün engellenmesi konusunda Türkiye’nin çabaları sayesinde muazzam bir başarı sağlanmış ve Ege Denizi’ndeki düzensiz geçiş sayıları ciddi ölçüde düşmüş, can kayıpları- nın önüne geçilmiştir. Ülkemizin 18 Mart Türkiye-AB Mutabakatını uygulamaya yönelik koyduğu kararlılık AB tarafından yayımlanan raporlarda da teyit edil- mektedir.
AB tarafından da 18 Mart Mutabakatından kaynak- lanan taahhütlerine bağlılık konusunda aynı kararlı- adımlar atılacaktır” denildi. REG top- lığı sergilemelerini bekliyoruz. Bu çerçevede AB’den lantısının ikinci gündemi olarak, katılım temel beklentimiz, başta AB’ye katılım müzake- müzakerelerinin Adalet, Özgürlük ve relerinin tekrar canlandırılması olmak üzere Vize Güvenlik Faslı (24.Fasıl) kapsamındaki Serbestisi Diyaloğunun neticelendirilmesi, Gümrük konuları ele alındığı vurgulanarak şöyle Birliğinin güncellenmesi müzakerelerine başlanma- denildi: sı, Gönüllü İnsani Kabul Programının uygulamaya geçirilmesi ve ülkemizdeki Suriyelilere mali yardımın “Toplantıda, İçişleri Bakanlığımız ko- hızlandırılmasıdır. “Başta AB olmak üzere, ulusla- ordinasyonunda başarıyla uygulanan rarası toplumdan beklentimiz külfet ve sorumluluk 2016-2018 Organize Suçlarla Mücade- paylaşımıdır” Ülkemiz göç yönetimine insan odaklı le Eylem Planı’nın devamı niteliğindeki yaklaşımını sürdürmeye devam edecektir. Bir sonra- 2019-2021 Organize Suçlarla Mücadele ki REG toplantısının Adalet Bakanlığının ev sahipli- Eylem Planı’nın güncelleme çalışmala- ğinde 11 Aralık 2018 tarihinde Ankara’da gerçekleşti- rına hız kazandırılmasına karar verilmiş- rilmesi kararlaştırıldığı bildirildi.
EKİM, 2018 67 Ombudsman BÜLTEN
Kurum Personelimiz ile Bayramlaştık Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Kamu Denetçisi Arif Dülger, Kamu Denetçisi Sadettin Kalkan, Genel Sekreter İbrahim Kılınç ve kurum çalışanlarının katılımlarıyla 27 Ağustos 2018 tarihinde KDK Konferans salonunda bayramlaşma programı düzenlendi.
aşdenetçisi Mal- eden iz bırakan önemli gün- en somut göstergesi bu bay- koç, Ramazan ler var. Bunların başında da ramda 40 milyonun üzerinde B Bayramının bay- dini ve milli bayramlar vardır. insan yer değiştirdi. Sadece ramlaşmasını Özellikle bizim toplumumuz, hava yolları ile hareket eden yapalı dün gibiy- Türk toplumu bu dini bay- insan sayısı 2.5 milyon civa- di ama sizinle bugün burada ramlar konusunda son derece rında. Otobüsler seferlerine Kurban bayramını kutluyoruz. hassastır. Son derece önem ilaveten sadece İstanbul’dan İnsanın ömründe anlam ifade verir bu bayramlara. Bunun 10 bin ek otobüs seferi koydu.
68 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
bir parçası. Çünkü hayat bir bütün doğum nasıl normalse ölüm de normal. Bizim bay- ramlarımızda sadece diriler değil ölüler de hatırlanır.
Değerli arkadaşlar bizim ku- rumumuz her zaman ifade ettiğimiz gibi diğer kurumlar- dan ayrı bir kurum. Kamuda- ki bütün kurumlar insanımıza hizmet için vardır. Bu güzel bir şey ama bizim kurumun özelliği kamu kurumlarındaki insanların verdikleri hizmet- lerdeki eksiklik ve noksanlık- larını düzeltmek. Bunun için denetim yapıyoruz. Zor du- rumda olan hakkı ihlal edil- diğine inanan insanlara yar- dımcı olmaktan daha büyük bir şey yoktur. Bizim son yıl- larda kullandığımız 2 güzel cümle var bir tanesi “İnsanla- rın hayırlısı insanlara faydası dokunandır.” hadisi şerifidir. Diğeri de Türk devlet gelene- ğinde var olan “insanı yaşat ki devlet yaşasın” anlayışıdır. Bu anlayış kamu hizmetlerini taçlandırmaktır. O açıdan bu- rada görev yapan sizleri de tekrar tebrik ediyorum. Ce- nabı Allah çalışmalarımızı be- reketlendirsin, gayretlerinizi arttırsın. Kurban Bayramınızı tekrar kutluyor sağlık, mut- luluk ve huzur içerisinde nice bayramlar diliyorum.
Kamu Denetçileri Arif Dülger ve Sadettin Kalkan da birer konuşma yaparak personelin Bayramını tebrik etti. Konuş- Bunun dışında özel araçlar ile önemli tarafı da özellikle sa- maların ardından Başdenetçi gidenler ayrı. Bu çok güzel dece diriler içinde değil ölüler Malkoç ve Kamu Denetçileri, bir şey. İnsanların çocukluk için de bayram önem arz edi- kurum personeli ile tek tek günlerini, aile bağlarını, arka- yor. Mezarlıkların ziyaret edil- tokalaşarak bayramlarını kut- daşlarını sılah-i rahim olayının mesi, ölmüş olan büyüklerin ladı. hatırlaması bu toplumun da- yakınlarının hatıralarının ta- yanışmasını ve kaynaşmasını zelenmesi onlar için dua edil- gösteriyor. Bayramların bir mesi bunlar bayramın önemli
EKİM, 2018 69 Ombudsman BÜLTEN VATANDAŞLA İDARE ARASINDA KÖPRÜ GÖREVI GÖRÜYORUZ
lhamını ve köklerini kendi tarihi- mizden, Osmanlı’dan alan, dev- letle vatandaşı kucaklaştırma, İ aradaki engelleri kaldırma irade- sinin en somut tezahürlerinden biri olan, vatandaş ile idare arasında köprü görevi gören ve sorunları öncelikle dostane bir şekilde çözmeye çalışan Kamu Denetçiliği Kurumu ve Başdenetçi Şeref Malkoç bir taraf- tan Kamu Kuruluşlarını, sivil toplum kuruluş- larını, büyükelçilikleri ve vatandaşları ziyaret ederken; diğer taraftan Kamu Başdenetçisi Malkoç, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş’a 1 Ağustos 2018 tarihinde ziyarette bulundu. Şeref Malkoç’a vatandaşlardan, sivil toplum kuruşlarından ve kamu kuruluşlarından ziya- retler devam ediyor.
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç yaptığı açık- lamada, “Bütün makamlar milletin makamıdır. Kamu Denetçiliği Kurumu olarak vatandaşla- rımızın ücretsiz avukatlığını yapıyoruz. İdare ile vatandaşlarımızı barıştırıyoruz. İdareye insan hakları, adalet ve hakkaniyet bağlamın- da yol gösteriyoruz. Bizim kapımız herkese açık. Sorunu, şikayeti olan her vatandaşımızı
Emniyet Genel Müdürü Celal Uzunkaya 8 Ağustos 2018 tarihinde tebessümle karşılamak bizim en önemli göre- Başdenetçimizi ziyaret etti vimiz.” dedi.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl Başdenetçimizi ziyareti etti Malkoç, Sırbistan Ankara Büyükelçisi Zoran Markovich’i ziyaret etti
70 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Konya Tarım Üreticileri Derneği Başkanı Ahmet Pestil’den Hukuçular Derneğinden KDK’ya ziyaret Başdenetçimiz Malkoç’u ziyaret etti
Sudan Büyükelçisi Yusuf El Kordofani’yi 29 Ağustos 2018 KYK Genel Müdürü Recep Ali Er’in Başdenetçimize ziyareti tarihinde ziyaret ettik
Malkoç, Vodofone İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Sağlık -İş Sendikasından KDK’ya ziyaret Selçuk Karatay’ı makamında kabul etti
Alevi İnanç Birliği Vakfı’nın Kurumumuzu ziyareti Öğrencilerimizin Kurumumuza ziyaretleri sürüyor
EKİM, 2018 71 Ombudsman BÜLTEN Avrupa’da Türkiye Ombudsmanlığını Temsil Ettik
Kamu Denetçimiz Celile Özlem Tunçak 19-21 Eylül 2018 tarihleri arasında Fransa’nın başkenti Paris’te düzenlenen “Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı” konulu Avrupa Çocuk Ombusmanları Ağı (ENOC) 22inci Yıllık Konferansı’na katıldı.
ocuk Haklarından sorumlu Kamu Denetçisi Celile Özlem TUNÇAK Ç ve beraberinde Uzman Feray ÖZYAKUP 19-22 Eylül 2018 ta- rihlerinde Avrupa Çocuk Om- budsmanları Ağı (ENOC) tarafından Paris’te düzenlenen “Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı” başlıklı 22 nci yıllık konferansında Kurumu temsil etmişlerdir. Anılan konferansta, çocuk ruh sağlığı alanında BM seviyesinde tamam- lanan çalışmalar, çocuk dostu eğitim, çocu- Suriyeliler Özel Raporumuz Kamu Denetçimiz Celile Özlem ğun katılım hakkı, göçmen çocuklara ilişkin Tunçak tarafından BM Çocuklara Yönelik Şiddet Konusundaki ülke güncellemeleri, çocuk ve ergenleri ruh Özel Temsilcisi Marta Santos Pais’e takdim edildi. sağlığının iyileştirilmesine yönelik alınması gereken koruyucu önlemler çerçevesinde pa- neller düzenlenmiş olup tartışmalar yapılmış- tır. Ayrıca konferans kapsamında “refakatsiz çocuklar için kabul merkezine” saha ziyareti gerçekleştirilmiştir.
Kamu Denetçisi Özlem TUNÇAK söz konu- su konferansın “Göçmen Çocuklara İlişkin Ülke Güncellemeleri” başlıklı ikinci çalıştayın- da Kamu Denetçiliği Kurumu’nun hazırladığı “Türkiye’deki Suriyeliler” özel raporunu tanıt- mış olup çalıştayın sonunda özel raporumuz katılımcılara dağıtılmıştır. Özellikle BM Genel Sekreterliği Çocuğa Karşı Şiddet Özel Tem- silcisi Marta Santos PAİS ile Avrupa Konseyi Çocuk Hakları Bölümü Başkanı Regina JENS- DOTTİR’e özel raporumuz takdim edilmiş olup bizlere teşekkür ederek çalışmalarında kullanacaklarını ifade etmişlerdir.
72 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN KDK, Çalışana Uygulanan ‘Mobbing’e Dur Dedi Kamu Denetçiliği Kurumu, çalıştığı belediyede ihalenin şartlarını yerine getirmeyen şirkete hakediş belgesi imzalamadığı için iki yıl boyunca sistematik mobbinge maruz kaldığını belirten çalışanın mali haklarının verilmesi ve mobbing olarak algılanacak uygulamalara son verilmesi tavsiye kararını aldı.
amu Denetçiliği Kurumu, çalıştığı belediyede iha- K lenin şartlarını yerine ge- tirmeyen şirkete hakediş belgesi imzalamadığı için iki yıl boyunca sistematik mobbinge maruz kaldığını belirten çalışanın mali haklarının verilmesi ve mobbing olarak algılanacak uygulamalara son verilmesi tavsiye kararını aldı.
Kamu Denetçiliği Kurumu, Aydın Bele- diyesinde şube müdürü olarak çalışan vatandaşın belediyenin verdiği ihalenin şartlarını yerine getirmeyen şirkete hakediş belgesi im- zalamadığı için iki yıl boyunca sistematik mobbinge maruz kaldığı gerekçesiyle yaptığı başvu- ru üzerine başvurucunun psikolojik tacize uğradığını tespit etti. Kamu Denetçiliği Kurumundan yapılan açıklamada, 2015 yılında Aydın Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünde ihale danışmanlık hizmet alımında kontrol amiri olarak çalışan başvurucunun bir ihalede şartlarını yerine getirmeyen şirkete hakediş belgesi imzalamadığı için Şube Müdürü kadrosunda olmasına rağmen il merkezine 90 km mesafedeki Buharkent ASKİ Şube Şefliğine bir şefin altında çalışmak üzere tayin edildiği belirtildi. Refakatçi izni olduğu gün işe gelmedi diye soruşturma açılan başvurucunun odası ya da bilgisayarı olmadığı için mesaisini bankta tamamladığı, 1,5 yılın sonunda kendisine verilen odada masasının karşısına kamera koyularak her türlü hareketinin izlendiği kaydedildi. İki yıl boyunca birçok soruşturma geçiren, her gün kilometrelerce yol teperek iş yerine ulaşan, kamerayla her hareketi izlenen başvurucunun ken- disine mobbing yapıldığı gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumuna şikayette bulunduğu ifade edildi.
Yapılan inceleme sonucunda hukuk literatüründe “ilk görünüş ispatı” delillerinin bulunduğu ve başvurucunun psikolojik tacize uğradığının tespit edildiği belirtildi. KDK’nın tavsiye kararında başvurucunun Aydın il merkezine atamasının yapılması, mali haklarının verilmesi ve süreçte mobbing olarak algılanacak uygulamalara son verilmesi yer aldı.
EKİM, 2018 73 Ombudsman BÜLTEN
TAYIN TALEBI REDDEDILEN MÜDÜRE KDK’DAN MÜJDELI HABER
KDK, 6 yılı aşkın süredir aynı ilçede çalışan nüfus müdürünün farklı dönemlerde yaptığı tayin talebinin reddedilmesinde hakkaniyete aykırılık tespit etti. Kurum, başvurucunun bundan sonraki nakil talebine muvafakat verilmesi tavsiyesinde bulundu.
amu Denetçiliği Kurumu (KDK), talipli çıkmasının hayatın olağan akışına aykırı 6 yılı aşkın süredir aynı ilçede olduğunu belirten nüfus müdürü, görev yap- K hizmet veren nüfus müdürünün tığı yerde yıprandığını, verimlilik açısından yer farklı dönemlerde yaptığı tayin değişikliğine ihtiyaç duyduğunu öne sürerek talebinin reddedilmesinde hak- bundan sonraki nakil isteğine muvafakat ve- kaniyete aykırılık belirledi. rilmesi talebiyle 6 Mart 2018 tarihinde KDK’ye başvurdu. Tokat Valiliğince, başvurunun ince- Tokat’ın Artova ilçesinde 6 yılı aşkın süredir lenmesi sırasında KDK’ye gönderilen yazıda, nüfus müdürü olarak çalışan kişinin bu zaman müracaatçının 10 Nisan 2012›de ilçede göre- dilimindeki tayin talepleri, bazı gerekçelerle ve başladığı bildirildi. Yazıda, başvurucunun, reddedildi. İlçeye naklen gelmek isteyen her- 2012›de Şenpazar, 2014›te Durağan İlçe Nüfus hangi bir kişinin olmaması nedeniyle de atama Müdürlüğüne naklen atama talebinin uygun talebinin uygun bulunmadığını, dolu kadroya bulunmadığının ifade edildiği yazıda, 2015›te
74 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Turhal İlçe Nüfus Müdürü ile başvuran arasın- da becayiş yapılmasına karar verildiği ancak Turhal İlçe Nüfus Müdürünün eski görev yeri- ne dönmesinin kararlaştırıldığı aktarıldı.
Başvuranın 2017’de yeniden Turhal’a naklen atama talebinde bulunduğu ancak personel durumu ve diğer nedenlerden dolayı uygun görülmediğinin anlatıldığı yazıda, müracaatçı- nın bu yıl içinde yaptığı farklı tayin isteğinin de uygun görülmediği kaydedildi. Yazıda, başvu- ranın tayin olması durumunda İl Nüfus ve Va- ni zor durumda bıraktığını, yıllardır çalışması tandaşlık Müdürlüğünde ilçeye görevlendirile- nedeniyle yıprandığını ve verimliliğinin azaldı- cek nüfus müdürü unvanlı başka bir personel ğını ileri sürdüğünün ifade edildiği kararda, şu bulunmadığı belirtildi. İlçe nüfus müdürlerinin tespitlerde bulunuldu: rotasyona tabi olmadığının bildirildiği yazıda, nüfus müdürlüğünce yapılan işlemler hatırla- “Başvuran, nakil taleplerine idarenin ısrarla tılarak, ilçe nüfus müdürünün naklen başka bir muvafakat vermemesinin kendisini mağdur ilçeye atanmasının uygun görülmediği ifade ettiğini belirtmektedir. Tokat’ın kalkınma ön- edildi. KDK, başvuranın verimliliğinin yüksek celikli yöreler arasında olması, İçişleri Bakanlı- olduğu ve hizmetlerinden en yüksek oranda ğının yönetmeliğinde görev süresinin en az 5 yararlanılacak şekilde çalıştırılmasının kamu yıl olarak belirlenmesi ve başvuranın Tokat’a yararına daha uygun düşeceğini belirterek, uzak Artova ilçesinde görev yapması husus- bundan sonraki nakil talebine muvafakat ve- ları birlikte değerlendirildiğinde başvuranın rilmesine ilişkin tavsiye kararı verdi. talebinin haklı nedenlere dayandığı görül- mektedir.” Kararda, başvuranın unvanı gereği - Kararda şu ifadeler yer aldı: zorunlu yer değiştirmeye tabi olmadığına işa- ret edildi. 31 Ağustos 2018 tarihinde verilen kararda, “Naklen atamanın 657 sayılı Devlet Memur- - “Hakkaniyete aykırı” ları Kanunu’nda düzenlendiğinin bildirildiği kararda, buna göre, memurun başka kuruma Başvuranın yer değişikliğinin, kendisinin is- kadrosuna uygun bir göreve atanmayı talep temesi, valilik makamının da muvafakatıyla etmesinin ardından görev yapma talebiyle yapılabileceğinin belirtildiği kararda, şunlar başvurulan kurum ve çalışılan kurumun nak- kaydedildi: len atanma işlemine muvafakat vermesiyle naklen atama işleminin gerçekleşeceği” belir- “Kamu hizmetinin bütünlüğü ve devamlılığı tildi. ilkesi gereğince başvuranın verimliliğinin en yüksek olduğu ve hizmetlerinden en yüksek Kararda, kurumların takdir yetkisine dayana- oranda yararlanılacak biçimde çalıştırılması- rak memurların başka bir kamu kurumuna nın kamu yararına daha uygun olacağı dolayı- geçmesine muvafakat verebileceği ya da te- sıyla başvuranın tayin talebinin uygun bulun- mel gerekçelerle muvafakat vermeyebilece- ması gerektiği değerlendirilmektedir. İdarenin ği anlatıldı. Temel gerekçelerden birinin nakli başvurana muvafakat vermeme işleminin düşünülen memurun hizmetine ihtiyaç duyul- hakkaniyete aykırı olduğu dolayısıyla idarenin ması olduğunun vurgulandığı kararda, idare- personel durumunu en kısa sürede gözden nin başvuranın nakil talebini bu gerekçelerle geçirerek başvuranın bundan sonraki nakil reddettiği aktarıldı. Başvuranın görev yaptığı talebinin kabul edilmesi gerektiği kanaatine ilçenin mahrumiyet bölgesi olduğunu, ailesi- varılmıştır.”
EKİM, 2018 75 Ombudsman BÜLTEN
KDK, BAKAN YARDIMCILARIYLA BIR ARAYA GELDI
Kamu Başdenetçisi Malkoç, “İdarelerin eylem ve işlemlerinde vatandaşın mağdur edilmemesine özen gösterilmeli. Kurumumuza gelen şikâyetler sonucunda verilen tavsiye kararlarının uygulanması konusunda Bakanlıklarımızın ve bağlı kuruluşların hassasiyet göstermesini bekliyoruz.” dedi.
amu Başdenetçisi Şeref Malkoç yetleri anlatan Malkoç, Kurumun vatandaşın ve Kamu Denetçileri Arif Dülger, idare karşısında haklarını nasıl koruduğu üze- K Celile Özlem Tunçak, Saadet- rinde durdu. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun tin Kalkan, Yahya Akman, Genel halkın avukatı olduğunu, “Tavsiye Kararları” ile Sekreter İbrahim Kılınç, Cum- idareye yol gösterdiğini belirtti. hurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde idarele- rin en önemli icra makamlarından olan Bakan Malkoç: “Dostane Çözümler ve İyi Yardımcılarıyla 25-26 Eylül 2018 tarihinde bir Yönetim için Destek Bekliyoruz” araya geldi. Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç toplantıda Bakan Yardımcılarına hayırlı çalış- Malkoç kurum olarak amaçlarının, idarelerin malar, güzel hizmetler ve başarı dileklerinde hizmet kalitesini yükseltmek ve vatandaşın bulundu. Görüşmede Başdenetçi Şeref Mal- mağduriyetini idarelerle dostane bir şekil- koç, Kamu Denetçiliği Kurumunun görevlerini de çözülmesini sağlamak olduğunu belirtti. ve idare ile olan yakın ilişkilerini anlattı. Kamu Önemli bazı başvurulardan ve çözümlerden Denetçiliği Kurumu’nun yapmış olduğu faali- örnekler veren Malkoç konuşmasında, idarele-
76 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
rin eylem ve işlemlerinde vatandaşın mağdur Toplantı sonunda Kamu Denetçiliği Kuru- edilmemesine özen gösterilmesi gerektiği- mu’nu tanıtan ve faaliyetlerini anlatan yayın- ni, Kurumumuza gelen şikâyetler sonucunda lar Bakan Yardımcılarına takdim edildi. Bakan verilen tavsiye kararlarının uygulanması ko- Yardımcılarıyla istişare toplantıları tüm Bakan nusunda hassasiyet gösterilmesini bekledik- Yardımcılarıyla görüşmeler tamamlanıncaya kadar devam edecek. lerini vurguladı. Ayrıca Bakan Yardımcılarına, kendilerine bağlı olan yönetim kademeleriyle Toplantıya; Sağlık Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun yaptığı yazış- Muhammet Güven, Kültür ve Turizm Bakan malarda hızlı ve doğru cevaplar verilmesi bek- Yardımcısı Ömer Arısoy, İçişleri Bakan Yardım- lentisini de iletti. cısı Muhterem İnce ve Mehmet Ersoy, Dışişle- ri Bakanı Yardımcısı Faruk Kaymakçı, Adalet Yapılan istişare toplantısında Bakan Yardımcı- Bakan Yardımcısı Selahaddin Menteş, Milli Sa- ları, idarenin hizmet amacıyla yaptığı işlemler vunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, Tarım ve sırasında oluşabilecek vatandaş mağduriyet- Orman Bakan Yardımcısı Mehmet Hadi Tunç, lerini dostane bir şekilde çözmek için Kamu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Denetçiliği Kurumu’yla tam bir uyum ve işbir- Abdullah Tancan, Sağlık Bakanlığı Bakan Yar- liği içerisinde çalışacaklarını belirttiler. Kamu dımcısı Halil Eldemir, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Ahmet Koca, Kül- Denetçiliği Kurumu’nun idarenin eksikliklerinin tür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpas- görülmesini sağladığını vurgulayan Bakan Yar- lan, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Dr. dımcıları, kendilerine bağlı kurumların yönetici- Çetin Ali Dönmez, Çevre ve Şehircilik Bakan lerine, vatandaşın mağduriyetinin ortadan kal- Yardımcısı Mücahit Demirtaş, Hazine ve Mali- dırılması için gerekli hassasiyetin gösterilmesi ye Bakan Yardımcıları Bülent Aksu ile Osman ayrıca Ombudsmanın bilgi ve belge taleplerine Dinçbaş, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı etkin bir şekilde cevap verilmesi konusunda ta- Hasan Büyükdere, Ulaştırma ve Altyapı Bakan limatlandıracaklarını da belirttiler. Yardımcısı Enver İskurt katıldı.
EKİM, 2018 77 Ombudsman BÜLTEN
MEHMET GÖRMEZ KDK’DA “MEDENİYETİMİZDE HAKEMLİK VE SULH KÜLTÜRÜ” KONULU KONFERANS VERDİ Görmez: “Bizim Medeniyetimizde anlamsız, gayesiz ve faydasız hiçbir şey yoktur”
Diyanet İşleri Eski Başkanı Prof. Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, açılış konuş- Dr. Mehmet Görmez, 26 Ekim masında KDK’nın anayasal bir kurum olduğu- D 2018 tarihinde Kamu Denetçiliği nu, KDK çalışanlarının halkın derdine derman Kurumu’nda, “Medeniyetimizde oldukça aldıkları hayır dualar sayesinde azim- Hakemlik ve Sulh Kültürü” üzeri- le çalıştıklarını belirtti. Malkoç, Türk yargısının ne bir konferans verdi. 20 milyondan fazla dava yükü olduğunu, bu Kamu Denetçiliği Kurumu bünyesinde ger- yükün azaltılması için alternatif olarak Ombu- çekleştirilen Ombudsmanlık Söyleşileri prog- dsmanlığın kurulduğunu ve Kamu Denetçili- ramının son konuğu Prof. Dr. Mehmet Görmez ği Kurumu’nun tavsiye ve dostane kararlarla oldu. Görmez, söyleşi kapsamında “Medeni- bir uzlaşma kültürü oluşturduğunu ifade etti. yetimizde Hakemlik ve Sulh Kültürü” başlıklı Uzlaşma sayesinde iki tarafın da kazandığını bir konuşma yaptı. söyleyen Başdenetçi, özellikle toplumun ka-
78 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
nayan yarası haline gelen aile içi şiddet ko- nusunda da medeniyetimize ve aile yapımıza uygun, uzlaşma kültürünü barındıran yeni bir yasal düzenleme gerektiğini vurguladı.
Görmez: “’Sulh’ kavramı bir varlık düzenidir, yaratılış hikmetidir” Mehmet Görmez sözlerine adaletin bekçisi, mukaddes bir görev sahibi olan Kamu Denet- çiliği Kurumu çalışanlarını selamlayarak baş- ladı ve Ombudsmanlık çalışanlarıyla bir arada olmaktan duyduğu bahtiyarlığı ifade etti. Gör- mez, hem bireysel hayatında hem de Diyanet İşleri Başkanlığı döneminde Ombudsmanlığın yaptığı gibi kişiler ve eşler arasında arabulu- culuk yaptığını belirterek Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından da bir kez denetlendiğini ifade etti. çıkarak insanın tabiatının bozulduğu zaman, Görmez, konuşmasında “sulh ve hakemlik” yani fesat ortaya çıktığında, tabiatın düzeni- kavramlarının Ombudsmanlığın kuruluş fel- nin de bozulduğunu belirtti. Görmez, “İnsa- sefesinde mutlaka yer alması gerektiğine nın tabiatı düzeldiğinde, kâinatın düzeni ku- inandığını belirterek medeniyetimizde anlam- ruluyor yani ıslah oluyor, salahın doğurduğu sız, gayesiz ve faydasız hiçbir şey olmadığını kültür de ‘sulh kültürü’ olarak hayat buluyor” söyledi. ‘Sulh’un sadece barış kelimesini kar- ifadelerini kullandı. Son 10 yıldır Türkiye’nin şılamadığını ifade eden Görmez, ‘sulh’un zıt- yakın coğrafyasında yaşananların “ıslah” adı tının fesatçılık olduğunu ve medeniyetimizde altında fesat çıkaranların eseri olduğunu ha- ‘sulh’un bir varlık düzeni, yaratılış hikmeti ve tırlatan Mehmet Görmez, tarım ve kültür ke- kainatın düzenini anlatan bir kavram olduğu- limeleri arasındaki ilişkiye dikkat çekerek, ta- nu ifade etti. Sulhun yokluğunda kainatın niza- rımın insanın bedenini, kültürün ise kalbi ve mının bozulduğunu belirten Mehmet Görmez, ruhunu doyurduğunu dolayısıyla tabiatı boz- kültürümüzde kainatın düzeniyle hukuk düze- duğumuzda kalbimizin ve ruhumuzun bozul- ninin, insanın fıtratı ile kainatın tabiatının ara- duğunu ve yeryüzünde fesatın ortaya çıktığı- sında bir ilişki olduğunu söyleyerek, Kur’an’ı nı söyledi. Kerim’de de bahsedildiği gibi, yeryüzünde adaleti ayakta tutarak nizamın korunduğunu Mehmet Görmez: “Bireysel ahlak ve kainatın dengesinin sağlandığını aktardı. salihdir, kamu ahlakı ve idaresi ise Görmez: “İnsanın tabiatı bozulduğu daima ıslah peşinde olmalıdır.” zaman tabiatın da düzeni bozulur” Hakemlik kültürü üzerine de düşüncelerini açıklayan Mehmet Görmez, Kur’an’ı Kerim’de “İnsan, taibatın tabiliğini salih amelle iman kelimesinin çoğu yerde yan bozmadan bu düzeni kurmakla yana kullanıldığını ifade etti. Görmez, salih yükümlüdür” amelin üç şartını şöyle sıraladı: “Yaptığımız işin insanın tabiatına, fıtratına uygun olması, Mehmet Görmez konuşmasının devamında yaptığımız işin Yaratıcının rızasına uygun ol- Peygamber efendimizin bir hadisinden yola ması ve yaptığımı işin yeryüzünde hiç kimse-
EKİM, 2018 79 Ombudsman BÜLTEN
ye, hiçbir yaratılmışa zarar vermemesi”. Salih Mehmet Görmez Kur’an’ı Kerim’in aynı za- kavramının bireysel ahlakla ilişkili olduğunu, manda bir adalet kitabı olduğunu medeni- bu ifadeyi kamuya, idareye taşıdığımızda ise yetimizde de ahlakın adaletten ayrılmadığını “ıslah” kelimesiyle karşılaştığımızı ifade eden belirtti. Filozoflar aklı, insanı diğer varlıklar- Görmez, bireysel ahlakın salih olmak zorunda dan ayıran özellik olarak gördüğünü, kendisi- olduğunu, kamu idaresinin ise ıslah peşinde nin ise ahlakı, insanı diğer varlıklardan ayıran olması gerektiğini söyledi. vasıf olarak gördüğünü belirtti. “Her akıllı ah- laklı olmayabilir ama her ahlaklı akıllıdır” diyen Kamunun en büyük görevinin bozgunculuğu, Görmez, “düşünüyorum o halde varım demi- fesatı önlemek olduğunu söyleyen Görmez, yorum, ahlaklıyım o halde varım” dediğini ifa- sulh kelimesini bir varlık anlayışı olarak geniş de etti ve adalet ve ahlak kavramlarının ilişkisi çerçevede hazmedersek fesatı önleyebilece- üzerinde yeterince durulmadığını söyledi. ğimizi belirtti. İnsanın sadece salih olmakla görevinin bitmediğini söyleyen Görmez, iyilik Görmez, kamu ile birey arasındaki ilişkide yapmanın yetmediğini, kötülüğü de ortadan adalet esas iken bireyler arasındaki ilişkide ‘ih- kaldırmanın gerektiğini ifade etti. Ayette de san’ın, affetmenin esas olduğunu hatırlattı ve belirtildiği gibi toplumun yöneticilerinin mus- kamunun bireye ihsanda bulunamayacağını, lih (iyileştiren) olduğunda helak olmayacakla- bunun torpil olacağını, ancak bireyin bireye, rını anlatan Görmez, hukukta da, hükümde de kardeşin kardeşe, eşin eşe ihsanda bulunabi- maslahatı yani sadece bireyin faydasını değil leceğini ve bu ihsanın (affetmenin) adaletten kamunun menfaatinin de gözetilmesi gerekti- üstün olduğunu söyledi. Faslı bir İslam Filozo- ğini söyledi. fu’nun da belirttiği gibi “ahlakın adaletin aklı olduğunu” ifade eden Görmez, “Dindeki her- Görmez: “Her akıllı ahlaklı hangi bir sözün hükmünü arıyorsanız onun olmayabilir ama her ahlaklı sizi götüreceği ahlaka bakın. Bizim medeni- yetimizde ibadetin gayesi ahlaktır, ahlakın ga- akıllıdır.” yesi ibadet değildir.” Dedi.
80 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Her insan doğuştan hak sahibidir. Masum, Görmez: “Hakemlik Peygamber onurlu ve hak sahibi. Bunlar doğuştandır. Bu Mesleğidir” topraklarda inşa ettiğimiz İslam geleneği in- san hakları konusunda “sulh bütün hükümle- Görmez hakemlik konusuna da değinerek “El rin efendisidir” şiarını oluşturur. Onun yanına hakem”in, bizi yoktan var edenin bir sıfatı ol- ‘dokunulmazlık insan olmaktan kaynaklanır’ duğunu, manasının ise, bilgisi ve adaletiyle cümlesini koyabiliriz. Peygamberimizden aldı- nihai hükmü veren, ıslah etmek amacıyla zul- ğımız öğretide dokunulmazlık insan olmakla me, fesada, şerre engel olan demek olduğunu elde edilir. Herkes eşittir.” Dedi. belirtti. “Hakem”in aynı zamanda peygamber mesleği olduğunu ifade eden Görmez, İslam Görmez: “Yeryüzünde bütün peygamberinin peygamberlikten önceki ha- yatındaki üç önemli olaydan birisinin hakemlik yaratılmışların hukuku vardır.” vazifesi üzerine olduğunu hatırlattı. Görmez konuşmasında “Temel diyalektiği- Peygamberlerin, bilgiye dayanarak adaletle miz müminin ötekisi mümin olmayan değildir. nihai hüküm verdiklerini anlatan Görmez, ha- Müslümanın ötekisi Müslüman olmayan de- kemliğin sıradan bir görev olmadığını söyledi. ğildir. Mü’minin, Müslümanın ötekisi zalimdir. Mehmet Görmez, Peygamberimizin “Siz bana Düşmanlık sadece zalime yapılır. Dolayısıyla bir dava getiriyorsunuz bazen ben de iki ta- bizim ötekimiz bizim inancımıza sahip olma- rafı dinliyorum. Ola ki bir taraf kendini çok iyi yan değil zalim olandır. Bu topraklarda imal savunur ve ben haklı olmadığı halde onu haklı ettiğimiz medeniyetin bakış açısı budur. Do- bulabilirim. Eğer kendisini çok iyi savunduğu kunulmazlık sadece insan olmaktan kaynakla- için birisini haklı olmadığı halde haklı bulur- nır. Yeryüzünde bütün yaratılmışların hukuku sam o kişiye bir avuç ateş vermişimdir. Ben vardır. Hayvan haklarını, hukukunu dünya li- ona bir hak vermiş değilim. Ben ona kendisini teratürüne armağan edenler İslam âlimleridir. yakacak bir ateş vermişimdir” kıssasını aktar- Sevgili Peygamberimiz lanet kelimesini çok dı. nadir kullanır, lanet kelimesini kullandığı nadir durumlardan birisi hayvana işkence edenlere- Görmez: “Her insan doğuştan dir. Hayvana taşıyamayacağı yükü yükleyene bile Peygamber efendimiz lanet eder. Eşyanın masum, onurlu ve hak sahibidir” da hukuku vardır.” Dedi. Görmez, bizim medeniyetimizin dünyaya ka- Diyanet İşleri Eski Başkanı Görmez, adale- zandırdığı “masumiyet karinesi” ifadesinin tin çok yara aldığı bir dünyada yaşadığımızı, çok önemli bir kavram olduğunu söyledi. İn- Kamu Denetçiliği Kurumu’nda görev yapan- san haklarını ifade etmek için, insan haklarını ların çok kutsal bir görev yaptıklarını söyledi. korumak, insana hakkını vermek, insan hak- Görmez, kamu birey ilişkisinde kamunun kuv- larını yüceltmek gibi farklı söylemler kullanıl- vetli ve kudretli olduğunu, bazen kamunun dığını belirten Görmez, İmam Ebu Hanife’nin verdiği kararlarının adil olmayabileceğini be- insan hakları konusunda “korumak” kelimesini lirtti. KDK çalışanlarının hem kamu yararı hem değil “ismet” kavramını kullandığını ifade etti. de kamuyla birey arasındaki ilişkide adaleti Görmez, ‘İsmet’ kavramının dokunulmaz an- gözeterek çalıştığını belirten Görmez, bu ça- lamına geldiğini, ismet ile masumiyetin aynı banın bizi yoktan var edenin nezdinde de çok kökten geldiğini söyledi. değerli olduğunu sözlerine ekledi. KDK’da ça- Görmez sözlerine şöyle devam etti: “İnsan lışmanın riskler de taşıdığını ifade eden Gör- haklarına dokunulamaz. İnsan haklarının üç mez, Peygamberimizin ifadesiyle haksız ol- önemli özelliği vardır. Her insan doğuştan duğu halde haklı çıkana verilen ateşten Allah masumdur. Her insan doğuştan onurludur. hepimizi korusun diyerek sözlerini bitirdi.
EKİM, 2018 81 Ombudsman BÜLTEN BASINDA KDK
82 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
EKİM, 2018 83 Ombudsman BÜLTEN
84 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
EKİM, 2018 85 Ombudsman BÜLTEN
86 EKİM, 2018 Ombudsman BÜLTEN
Yurtdışından, Kurumumuzun yaptığı faaliyetler ile ilgili çok sayıda mektup alıyoruz. İşte o mektuplardan bazıları:
EKİM, 2018 87 Ombudsman BÜLTEN
KDK, VATANDAŞLARIN SORUNLARINI ÇÖZMEYE, DERTLERINE DERMAN OLMAYA DEVAM EDIYOR.
VATANDAŞLARIMIZDAN KURUMUMUZA GELEN “TEŞEKKÜR MEKTUPLARI”
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurullar Hakkındaki Yönet melikte yapılan değişiklik sayesinde yemek çeki ve kartı ile anlaşmalı olan üyelerimizin mağduriyeti sona ermiştir.
İlgili yönetmelik hakkındaki taleplerimizi dinlemeniz; kurum ve kuruluş lara şikâyetlerimizi iletmeniz son derece olumlu etki yaratmış; sorunun çözümü için süreci hızlandırmıştır. -
Bu vesileyle, sektörün önündeki tıkanıklığın önlenmesi, üyelerimizin yemek çeki ve kartı firmaları karşısındaki mağduriyetinin giderilmesi adına gösterdiğiniz gayret için, şahsım ve Eskişehir Ticaret Odası adı - na teşekkür ederim.
Saygılarımla,
-
TOBBB Ticaret Odaları Konsey Üyesi Metin GÜLER Eskişehir Ticaret Odası Başkanı
KDK, VATANDAŞLARIN SORUNLARINI ÇÖZMEYE, DERTLERINE DERMAN OLMAYA DEVAM EDIYOR.
- VATANDAŞLARIMIZDAN KURUMUMUZA GELEN
“TEŞEKKÜR MEKTUPLARI”- Ben 15 Temmuz Gecesi Genelkurmay Başkanlığı önünde vatandaşlık görevimi icra ederken yukarıdan helikopterle bölgenin taranması sıra sında ayağından yaralanmış ve bir ay tedavi gördükten sonra normal - hayatına geri dönmüş gazilerden biriyim. - Hükümetimizin 15 Temmuz Gazileri için biz dizi hizmeti oldu. Bu çerçe vede Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla TOKİ’de gazilerimiz için faizsiz uzun vadeli konut kredisi açtı. Ben de bu krediden yararlandım. Bu - kredi imkânının kendi özel şartları mevcuttu. Bunlardan biri de tak sitlerinin düşük olması idi. Ancak ben aynı zamanda memur olduğum için TOKİ bana taksit şartlarını gazilik durumuma göre değil de me murluktaki durumuma göre uyguladı ve çok yüksek taksit talep etti. Kurumunuzu tanıyan bilen arkadaşlarımızın yönlendirmesiyle, TOKİ’ye yaptığım ve olumsuz cevap aldığım başvuru belgelerimle birlikte Ku rumunuza şikâyette bulundum. Kurumunuz konuyu beklemediğim bir - hızda inceledi ve TOKİ’ye benim haklı olduğuma dair, taksitleri olması - gereken seviyeye indirmesi gerektiğine dair ve bana gazi muamelesi - yapması gerektiğine dair kaliteli bir tavsiye kararı yazdı.
TOKİ de bu kararı uyguladığını bana bildirdi. Şimdi olması gerektiği gibi kredi taksitlerimi ödemeye başladım. Kurumunuza vatandaşların şikâ yetlerine ve özellikle gazilerimize gösterdiğiniz hassasiyet için çok te şekkür ediyorum. İnsan adaletin ve hakkaniyetin böyleUğur sıkı Salih takip Başören edil 15 Temmuz Gazisi diğini görünce bir başka mutlu oluyor ve gelecek için umutlu oluyor.
Saygı ve hürmetlerimle.
88 EKİM, 2018