Nowe Altany W Naszej Gminie W NUMERZE

10/(211) 2019

GAZETA BEZPŁATNA

Nowe altany w naszej gminie W NUMERZE:

odznaczenia za staż KULTURA AKTUALNOŚCI małżeński przyznane 12 płyta młodzieżowej Trzy nowe altany w XV przegląd kapeli ludowej już twórczości 20 gminie 3 artystycznej w 13 nagrana! tarnobrzegu piłkochwyty na spotkanie z jesienią w szkolnym boisku „słodkie smaki ośrodku kultury 20 4 regionów” 13

bezobsługowe spotkanie z jesienią w oświetlenie obiektu 4 „warsztaty ośrodku kultury 20 sportowego serowarskie” dla gospodyń z nasi na zawodach 14 grodziska dolnego 45 lat z kulturą „Worldskills kazań ludową zespołu 2019” 5 światowy dzień regionalnego 21 mózgowego porażenia 15 „grodziszczoki” Zebrania wiejskie-już dziecięcego wiemy, na co zostaną 6 WYCHOWANIE I EDUKACJA przeznaczone pienią- dze z Funduszy Sołec- Idzie zima. pamiętajmy kich o bezdomnych 15 projekty „erasmus+” i „power” w zespole wyniki wyborów szkół w grodzisku 22 do sejmu i senatu górnym przeprowadzonych w Idzie jesień... dniu 13 października 6 pamiętajmy o 15 2019r odblaskach nauka poprzez zabawę 22 ogólnopolska sołtysi na spotkaniu akcja policji „świeć 7 członków LGD „Ziemia 16 tydzień mediacji przykładem” łańcucka” w zespole szkół w grodzisku dolnym 23

seniorzy tym razem w bicie rekordu z życia rady gminy małopolsce 7 16 w udzielaniu 23 pierwszej pomocy akcja społeczna - podsumowanie ligi „zaproś kominiarza” 8 powiatowej 2019 17 CIEKAWOSTKI jak odkryto potęgę drobnoustrojów „czujka na „nie ma umarłych, 24-25 straży twojego tylko ci, co odeszli...” bezpieczeństwa!” 9-10 18 OGŁOSZENIA droga ku piknik militarny w Ogłoszenia wólce grodziskiej 11 niepodległości 19 27-28

WYDA REDAKT Magdalena Kowal Czasopismo zarejestrowane I Ns Rej. Pr. 11/94 w. Numer zamknięto: październik 2019r. y. - AKTUALNOŚCI -

Trzy nowe altany w gminie

Na terenie naszej gminy, przy nek z pięknymi widokami na tutej- medialny, z którego będzie korzy- wsparciu Lokalnej Grupy Działa- szy krajobraz oraz została wzboga- stać cała społeczność gminna. nia „Ziemia Łańcucka”, powsta- cona w nowoczesny sprzęt multi- MK ły trzy altany turystyczne oraz zo- stał doposażony Gminny Ośrodek Kultury w sprzęt multimedialny.

Kwota przeznaczona na realizację zadania to ok. 135 tys. zł w tym dofinansowanie to ponad 78 tys. zł, Kwota pochodzi z pomocy Urzę- du Marszałkowskiego Wojewódz- twa Podkarpackiego w Rzeszowie. Altany wyposażone zostały w ławo- stoły. Znajdują się przy gminnym szlaku rowerowym, wzdłuż którego znajdują się różnorodne miejsca pamięci związane z wydarzenia- mi historycznymi np. Krzyż Grun- waldu, na skrzyżowaniu dróg le- śnych, w środku kompleksu leśne- go w Zmysłówce, którędy biegnie szlak Nordic Walking, a także przy zbiorniku wodnym „Czyste”, gdzie będzie stanowić kolejną atrakcję, szczególnie w okresie letnim, kiedy to nad zalew przyjeżdża najwię- cej turystów. W ramach projektu Gminny Ośro- dek Kultury zyskał profesjonalny sprzęt elektroniczny: rzutnik multimedialny wraz z odpowiednim obiektywem oraz elektrycznie roz- wijany ekran projekcyjny, który zo- stał zamontowany na scenie sali widowiskowej. Zakup ten pozwolił na rozszerzenie oferty kulturalnej ośrodka. Ekran z rzutnikiem wykorzystywany będzie m.in. do projekcji flmó, tworzenia scenografii dla wystaw artystycz- nych oraz do zajęć w ramach prowadzonych kursów plastycznych, muzycznych czy teatralnych. Para- metry zakupionego sprzętu pozwo- lą wprowadzić także nową usługę, jaką będą emisje różnorodnych programów telewizyjnych, bądź też filmów bezpośrednio z internetu. Dzięki tym inwestycjom gmina zy- skała nowe miejsca na odpoczy-

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 3 - AKTUALNOŚCI -

Piłkochwyty na szkolnym boisku

Sołectwo Wólka Grodziska w ramach z Wólki Grodziskiej usunęli skarpę, dzięki To właśnie na terenie samej szkoły jak Podkarpackiego Programu Odnowy czemu pozyskano obszar na powiększe- i wokół niej, realizowane są różnorodne Wsi na lata 2017-2020 otrzymało po- nie terenu rekreacyjno-sportowego i do- przedsięwzięcia integrujące i aktywizu- moc finansową w wysokości 10 tys. zł. datkowy, awaryjny wjazd na teren-głow- jące lokalną społeczność. Z terenu ko- z budżetu Województwa Podkarpackie- nie płytę boiska przez służby porządkowe rzysta szkoła i organizacje lokalne w tym go na realizację zadania pn. „Wzrost i ratownicze. Teren został wyrównany i za- OSP Wólka Grodziska. Organizowane są integracji i aktywizacji mieszkańców silony trawą boiskową. pikniki rodzinne oraz imprezy kulturalno- Wólki Grodziskiej poprzez wykonanie Zgodnie z postulatami mieszkańców, rozrywkowe. Obiekt wykorzystują człon- wspólnych prac polegających na zago- dzięki realizacji tego zdania, poprzez kowie Klubu Sportowego „Wólczanka spodarowaniu terenu rekreacyjno-spor- wspólną zintegrowaną pracę znacząco Wólka Grodziska” towego w Wólce Grodziskiej”. poprawiła się estetyka tego miejsca. Pił- Dzięki społeczności lokalnej, która czyn- kochwyty nie tylko usprawnią wydarzenie przyczyniła się do wykonania zada- W ramach zadania na boisku sportowym nia sportowe, ale także ochronią budy- nia, mieszkańcy otrzymali dodatkowe wy- w Wólce Grodziskiej zamontowano piłko- nek szkoły i remizy OSP przed uderzenia- posażenie boiska sportowego. chwyty. Inwestycja opiewała na kwotę bli- mi piłki, zmniejszając ryzyko uszkodzenia sko 30 tys. zł,. Montaż piłkochwytów wy- elewacji, czy też stolarki okiennej. MK konała firma zewnętrzna – Biuro Usług Geodezyjnych i Wyceny Nieruchomości Łukasz Czerwonka z Grodziska Dolnego. W ramach prac towarzyszących przepro- wadzono szereg robót związanych z zago- spodarowaniem terenu rekreacyjno-ro- zrywkowego, w tym boiska sportowego. Na obszarze ok 300m2 strażacy z OSP

Bezobsługowe oświetlenie obiektu sportowego By móc bezpiecznie korzystać po zmro- pobliżu boiska. W ostatnich latach wzro- osób, które korzystają z terenu sportowe- ku z ogólnodostępnej infrastruktury sła świadomość znaczenia aktywności fi- go są osobami dorosłymi i mogą sobie na sportowej zlokalizowanej przy OSP w zycznej dla zdrowia człowieka. Jeszcze kil- to pozwolić po godzinach pracy, kiedy na Grodzisku Nowym, gmina zadbała o od- kanaście lat temu największą grupą ko- zewnątrz jest już ciemno. powiedni system sterowania oświetle- rzystającą z infrastruktury sportowej były Obiekt jest dostępny całodobowo a bez- niem kompleksu sportowego, którego dzieci oraz młodzież. Dzisiaj ten trend obsługowy system zapewnia oświetlenie cały system jest bezobsługowy. się zmienia, przez co szczególnie popo- od zmroku do godz. 19.30. łudniami oraz wieczorem większość z MK Bez odpowiedniej ilości światła trudno jest zapewnić sportowcom idealny wi- dok na to, co dzieje się na boisku, szcze- gólnie w miesiącach wiosennych oraz je- siennych, kiedy to mecze odbywają się w godzinach wieczornych już po zmroku. Zamontowano oświetlenie na boisku, przy korcie tenisowym oraz na pla- cu zabaw i siłowni. Lampy zapewniają wi- doczność oraz bezpieczeństwo osób ko- rzystających z obiektu, jednocześnie nie utrudniają życia mieszkańcom domów w

4 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 Nasi na zawodach „WorldSkills KAZAŃ 2019”

W kwietniu 2019 roku uczniowie Ze- społu Szkół im. prof. Franciszka Leji z Grodziska Górnego Agnieszka Pytel, Paweł Danak oraz Dyrektor Roman Matuszek otrzymali powołanie do Re- prezentacji Narodowej WorldSkills Po- land na mistrzostwa świata w zakresie umiejętności zawodowych „WorldSkills KAZAŃ 2019”.

Dnia 19 sierpnia wyruszyli wraz z całą Ka- drą Worldskills Poland do Kazania w Ro- sji, gdzie zostali bardzo ciepło przyjęci. W pierwszym dniu pobytu mieli przyjem- ność zwiedzić piękną i malowniczo poło- (absolwent naszego Zespołu Szkół) Ja- uczestniczył i przemowę wygłosił prezy- żoną na brzegu Wołgi stolicę Republiki kub Polański. dent Federacji Rosyjskiej Vladimir Putin. Tatarstanu - wielokulturowy Kazań. Była W konkurencji „ROBOTYKA MOBILNA”, Debiutująca Kadra Polski wypadła zna- okazja również odwiedzić Liceum nr 5 w na zbudowanie robota organizatorzy za- komicie, a najlepszym okazał się Maciej Kazaniu, w którym wychowankowie uczą wodów przeznaczyli tylko jeden dzień. Pisarek, wybitny kucharz, który w katego- się języka polskiego. To jedyna taka szko- Przez kolejne trzy dni robot miał wyko- rii COOKING (gotowanie) wywalczył srebr- ła w całym Tatarstanie. Młodzież z liceum nywać zadania konkursowe. Zadania te ny medal. przygotowała przedstawienie, dzięki któ- były bardzo trudne. Wcześniej zbudowa- W klasyfikacji juniorskiej nasi zawodnicy remu można było poznać kulturę i oby- ny i w krótkim czasie przez nas zaprogra- uzyskali 5 miejsce, co jest bardzo impo- czaje Tatarstanu. mowany robot wykonywał ćwiczenia na nującym wynikiem. W trakcie całych mistrzostw nasi prymu- stole konkursowym polegające na zebra- Po powrocie do kraju odbyło się spotka- si zostali zakwaterowani w wiosce olim- niu i przetransportowaniu losowo ułożo- nie z Wojewodą Podkarpacia Ewą Leniart pijskiej, gdzie mieszkali z zawodnikami z nych krążków, pokonując jednocześnie i Podkarpackim Kuratorem Oświaty Pa- innych krajów, dzięki czemu mogli dzielić tor przeszkód. nią Małgorzatą Rauch, podczas które- się swoimi doświadczeniami i umiejętno- Dla grodziskiego zespołu zadanie było go przedstawiciele władz złożyli uczestni- ściami z innymi uczestnikami zawodów. tym trudniejsze, że uczniowie musieli pra- kom gratulacje oraz dyplom „Wybitnego W kolejnym dniu była okazja zobaczyć cować w nowym dla nich systemie do bu- Laureata”. centrum Wystawiennicze EXPO KAZAŃ dowy i programowania robotów. Czwarte- 11 października wychowankowie biorący (miejsce, w którym odbywały się całe zago dnia olimpiady WorldSkills Kazań, cze- udział w zawodach z ZS z Grodziska Gór- wody). Całkowita powierzchnia areny, w kając na wyniki uczestnicy mieli niepo- nego zostali zaproszeni wraz z całą kadrą której odbywały się zawody, wystawy i wy- wtarzalną okazję poznać bliżej przedsta- Polski przez Pana Premiera Mateusza darzenia towarzyszące, obejmowała pra- wicieli innych krajów m in. z Chin, Male- Morawieckiego do Warszawy na Ogól- wie 75 hektarów. W tym centrum przez 4 zji, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, nopolskie Obchody Dnia Edukacji Naro- dni z rzędu o medale rywalizowało prawie Rosji oraz przetestować swoje roboty i wy- dowej, gdzie zawodnicy i eksperci druży- 1600 młodych zawodników z 63 krajów mienić się doświadczeniami. ny WorldSkills Poland zostali wyróżnie- w 56 konkurencjach. Mistrzostwa World- Po zakończeniu konkurencji pozostało ni i otrzymali podziękowania od Ministra Skills kładące nacisk na umiejętności za- tylko kibicować innym zawodnikom z Pol- Edukacji Narodowej Pana Dariusza Piont- wodowe i pokazujące ich ogromną war- ski. Ogromną szansą było zobaczyć umie- kowskiego za udział w międzynarodowym tość w dzisiejszym świecie odbywają się jętności ludzi z całego świata. Pokazało turnieju WorldSkills Kazań 2019 oraz za od 1947 roku. Polska po raz pierwszy wy- to, że warto rozwijać język angielski, swo- promocję szkolnictwa branżowego. stawiła reprezentację narodową liczącą je umiejętności oraz zainteresowania. Udział w światowym przedsięwzięciu był 11 zawodników w różnych dziedzinach Olimpijczycy byli pod ogromnym wraże- nie tylko ogromnym wyróżnieniem, ale zawodowych, wśród których znaleźli się niem wszystkich uczestników także szansą na lepszy start w życie. nasi uczniowie: Było też wiele łez, ale zawsze towarzyszył Mamy nadzieję, że nasza szkoła będzie Agnieszka Pytel i Paweł Danak, im uśmiech. Cała impreza została zakoń- się dalej rozwijać w szkolnictwie branżo- Team Leader konkurencji juniorskich Ro- czona rozdaniem medali w trakcie Uro- wym oraz w dziedzinie robotyki. man Matuszek oraz ekspert sędziowski czystej Ceremonii Zakończenia, w której Agnieszka Pytel

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 5 - AKTUALNOŚCI -

Zebrania Wiejskie - już wiemy, na co zostaną przeznaczone pieniądze z Funduszy Sołeckich We wrześniu zakończył się cykl Ze- łącznie 321 324,68 zł. zaka”, „Na Kulpę”, „Na Matusz- brań Wiejskich na terenie Gminy Mieszkańcy tę kwotę przeznaczyli na ka”, oraz „Na Sołka”. Grodzisko Dolne, których tematem następujące zadania: • Wólka Grodziska – 37 828,43 przewodnim było powołanie nowych • Chodaczów - 30 057,62 zł na re- zł. na remont drogi od kościoła rad sołeckich oraz rozdysponowa- mont dwóch dróg: „Na Pana Ska- w kierunku sklepu oraz odmule- nie środków w ramach funduszu so- la” oraz „Na Pana Golaka”. nie rowu na drodze od pana Pa- łeckiego na rok 2020. • Grodzisko Dolne -39 445,70 zł wula „Na Rybaki”. na remont sześciu dróg: „Na No- • Opaleniska – 18 933,94 zł. na Jak co roku mieszkańcy danych so- waka”, za Domem Nauczyciela, utwardzenie działki obok szkoły łectw mieli możliwość zgłaszania pro- koło pana Stanisława Grzywny, w Opaleniskach. pozycji swoim sołtysom, na jaki cel naprzeciwko pana Bajana, „Na • Grodzisko Podlesie – 21 497,91 chcą przeznaczyć środki z funduszu, Maja”, „Na krzaki i maliny”. zł. na utwardzenie odcinka drogi następnie w trakcie zebrania przepro- • Zmysłówka – 30 215,41 zł na „Na Króla”. wadzono głosowania, na co zostaną remont dwóch dróg: „Na Drążka” • Grodzisko Dolne Miasto – 39 one wydane. i „Na Ryfę”, z zakup kamienia na 445,70 zł. na remont drogi „Za W każdym zebraniu uczestniczył Wójt bieżące drogi, oraz oświetlenie Bankiem”. Gminy Jacek Chmura, Zastępca Wój- drogi „Koło Leśniczówki”. • Laszczyny – 25 324,14 zł. na bu- ta Mariusz Jasic oraz Sekretarz Gmi- • Grodzisko Nowe – 39 130,13 dowę oświetlenia ulicznego „Na ny Adam Chmura, którzy odpowiada- zł. na wykonanie dokumentacji Rynasiewicza” oraz wokół ŚDS li na zadawane przez mieszkańców chodnika przy drodze powiato- i OSP w Laszczynach ważne dla nich pytania. wej w kierunku Chodaczowa wraz Wysokość funduszu zależna jest od z jej przebudową. MK liczby mieszkańców. Na rok 2020 do • Grodzisko Górne – 39 445,70 zł podziału pomiędzy 10 sołectw jest na remont czterech dróg: „Na Li-

WYNIKI WYBORÓW DO SEJMU I SENATU Wykaz kandydatów wybranych na posłów do Sejmu i PRZEPROWADZONYCH W DNIU 13 Senatu na kadencję 2019-2023: PAŹDZIERNIKA 2019R Prawo i Sprawiedliwość: Wyniki procentowe głosowań na komitety wyborcze: • Sobolewski Krzysztof, • Leniart Ewa, Dane z wszystkich komisji gminnych: • Warchoł Marcin, • Prawo I Sprawiedliwość 76,50% • Weber Rafał, • Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni 10,15% • Chmielowiec Zbigniew, • Konfederacja Wolność I Niepodległość 7,69% • Kapinos Fryderyk, • Polskie Stronnictwo Ludowe 3,58% • Warzecha Jan, • Sojusz Lewicy Demokratycznej 1,86% • Gołojuch Kazimierz, • Skuteczni Piotra Liroya-Marca 0,22% • Moskal Kazimierz, • Paul Jerzy, Wyniki zbiorcze dla Podkarpacia Koalicja Obywatelska: • Poncyliusz Paweł, Okręg rzeszowsko-tarnobrzeski nr 23 • Skowrońska Krystyna, • PiS 367 268 głosów | 62,38% Konfederacja Wolność i Niepodległość: • KO 84 703 | 14,39% • Braun Grzegorz, • Konfederacja 48 600 | 8,25% Sojusz Lewicy Demokratycznej: • PSL 45 868 | 7,79% • Buż Wiesław, • Lewica 38 817 | 6,59% Polskie Stronnictwo Ludowe: • Skuteczni Piotra Liroya-Marca 3 530 | 0,60% • Tyszka Stanisław. Senatorem została: Janina Sagatowska z PIS

6 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

Ogólnopolska akcja Policji „Świeć przykładem”

W ramach akcji informacyjno-eduka- bo oświetlonych odcinkach dróg. A nawet więcej: używajmy elementów cyjnej „Świeć Przykładem” 1 paździer- Noszenie odblasków ma duże znacze- odblaskowych zarówno w obszarze nie- nika 2019 roku Biuro Ruchu Drogowe- nie jesienią i zimą. Wcześnie zapadają- zabudowanym, jak i zabudowanym. No- go Komendy Głównej Policji już po raz cy zmrok, ciemne poranki, mgła, opady śmy je o zmroku, w nocy i w dzień. kolejny realizowało działania profilak- deszczu ze śniegiem nie sprzyjają bez- O tym właśnie policjanci ruchu drogowe- tyczne skierowane do pieszych. pieczeństwu pieszych. go przypominają szczególnie podczas Materiały odblaskowe działają na zasa- prowadzonych działań profilaktycznych Idea przedsięwzięcia wywodzi się z Nor- dzie odbijania padającego na nie świa- pn. Świeć Przykładem! wegii, gdzie jest ono organizowane każ- tła. Pamiętajmy, zatem, że prawidłowo Policja Podkarpacka dego roku. W Polsce po raz pierwszy ak- noszone odblaski powinny być umiesz- cja związana z promowaniem bezpie- czone w takim miejscu, aby znalazły się czeństwa w ruchu drogowym z udziałem w polu działania świateł pojazdu i były pieszych została zorganizowana w 2016 zauważalne dla kierujących nadjeżdża- roku w ramach projektu „Bezpieczeń- jących z obu kierunków (z tyłu i z przo- stwo w ruchu drogowym” ze środków du). Widząc z daleka święcący punkt Mechanizmu Finansowego Europejskie- kierowca ma więcej czasu na odpowied- go Obszaru Gospodarczego 2009-2014 nią reakcję. Zyskane w ten sposób se- i Norweskiego Mechanizmu Finanso- kundy mogą uratować zdrowie czy na- wego 2009-2014 w ramach Fundu- wet życie pieszego. szu Współpracy Dwustronnej na pozio- Zgodnie z polskim prawem każdy pie- mie krajowym w 2016 roku. Inicjatorem szy poruszający się po drodze po zmierz- działania była Komenda Główna Policji. chu poza obszarem zabudowanym jest Celem akcji było zachęcenie jak naj- obowiązany używać elementów odbla- większej liczby pieszych do korzystania skowych w sposób widoczny dla innych z elementów odblaskowych, nie tylko po uczestników ruchu, chyba, że porusza zapadnięciu zmroku poza obszarem za- się po drodze przeznaczonej wyłącznie Wszystkich chętnych, którzy chcieliby budowanym, ale również w obszarze za- dla pieszych lub po chodniku. zaopatrzyć się w opaskę odblaskową, zabudowanym na nieoświetlonych lub sła- Przestrzegajmy tego obowiązku.. praszamy do Urzędu Gminy, pokój nr 13.

Z życia Rady Gminy 27 września 2019r. odbyło się posiedzenie Rady Gminy Grodzisko Dolne, w którym uczestniczyło 15 radnych. Podczas posiedzenia podjęto uchwały w sprawie m.in.: 1. została ustalona maksymalna liczba zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie gminy przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży: do 4,5% zawartości alkoholu w ilości - 20 zezwoleń, powyżej 4,5% do 18% zawartości alkoholu - 7 zezwoleń, powyżej 18% zawartości alkoholu -11 zezwoleń; do spożycia w miejscu sprzedaży: do 4,5% zawartości alkoholu oraz na piwo - 10 zezwoleń, powyżej 4,5% do 18% zawar- tości alkoholu - 2 zezwolenia, powyżej 18% zawartości alkoholu - 3 zezwolenia 2. przyjęto Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Grodzisko Dolne na lata 2019-2022, 3. zmiany uchwały nr XXXIV/2019/09 Rady Gminy Grodzisko Dolne z dnia 30 marca 2009r., w sprawie ustalenia regu- laminu określającego wysokość stawek oraz warunki przyznawania nauczycielom dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania nauczycielom dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych za- stępstw oraz wysokość nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. 4. udzielono pomocy finansowej dla Powiatu Leżajskiego na realizację zadania inwestycyjnego pn. „Przebudowa drogi powiatowej nr 1267R Wólka Grodziska – Kopanie Żołyńskie w m. Wólka Grodziska, Grodzisko Górne, Zmysłówka” 5. wyrażono zgodę na sprzedaż nieruchomości gruntowej wraz z budynkiem szkoły podstawowej położonej w miejsco- wości Zmysłówka, w związku z zaprzestaniem prowadzenia szkoły w tym obiekcie i rozwiązaniem umowy użyczenia przez Gminę Żołynia. Więcej informacji znajdą Państwo w protokole Nr XI/1/2019 z sesji Rady Gminy Grodzisko Dolne zamieszczonym na stronie BIP Urzędu Gminy Grodzisko Dolne.

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 7 - AKTUALNOŚCI -

Akcja społeczna - „Zaproś Kominiarza”

Prezes Krajowej Izby Kominiarzy w związku z rozpoczęciem sezonu grzewczego 2019/2020 przypomina właścicielom i posiadaczom budynków o obowiązkach zwią- zanych z bezpiecznym użytkowa- niem przewodów kominowych.

Komin jest bardzo istotnym ele- mentem budynku, który może być niezwykle groźny. Szczególnie w przypadku pożaru sadzy w nie- czyszczonym, źle eksploatowanym kominie. Temperatura palącej się sadzy przekracza wówczas nawet jest zobowiązany, co najmniej 1 raz związane z tlenkiem węgla, 2 024 100 stopni Celsjusza! A taki stan w roku zlecić przeprowadzenie kon- osoby zostały poszkodowane w tym jest ogromnym zagrożeniem dla troli okresowej kontroli stanu tech- 52 zmarło. mieszkańca. nicznego przewodów kominowych Państwowa Straż Pożarna każdego (dymowych, spalinowych i wentyla- W przypadku pożaru lub zaczadze- roku odnotowuje kilkanaście tysię- cyjnych) osobie posiadającej odpo- nia brak dokumentacji terminowe- cy pożarów spowodowanych wada- wiednie uprawnienia – mistrza ko- go czyszczenia i kontroli kominów mi lub nieprawidłową eksploatacją miniarskiego. może stanowić podstawę odmowy urządzeń grzewczych W przypadku stwierdzenia uszko- wypłaty odszkodowania przez firmę Oprócz pożarów, nieprawidłowa dzeń lub braków, właściciel, za- ubezpieczeniową. eksploatacja przewodów komino- rządca lub użytkownik budynku wych grozi także zatruciem tlen- są obowiązani w czasie lub bezpo- Prezes Krajowej kiem węgla, popularnie zwanym średnio po przeprowadzonej kon- Izby Kominiarzy czadem. troli, usunąć stwierdzone uszko- Krajowa Izba Kominiarzy popiera dzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie kampanię edukacyjno-informacyj- Wszystkich zainteresowanych prze- życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeń- ną „Czujka na straży Twojego bez- glądem instalacji kominowych stwa mienia bądź środowiska, a w pieczeństwa!” prowadzoną przez w swoich domach zachęcamy do szczególności katastrofę budowla- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych skorzystania z usług kominiarskich i Administracji oraz Państwową ną, pożar, wybuch, porażenie prą- Straż Pożarną. dem elektrycznym albo zatrucie ga- Przeworsk ul. 3-maja 1 zem. tel. , 723 088 465 Kominy: instalację dymową, spa- Brzóza Królewska 1126D Regularne usuwanie zanieczysz- linową oraz wentylacyjną nale- tel. 726 725 487 ży poddawać okresowej kontroli czeń z przewodów kominowych oraz czyszczeniu przez uprawnio- przez wykwalifikowanego komi- nego kominiarza. Profesjonalna niarza zabezpiecza przed powsta- kontrola kominiarska to nie tylko niem pożaru sadzy w kominie. formalność, lecz główna zasada bezpieczeństwa, która zapobiega W roku 2018 odnotowano 15 882 zaczadzeniom, pożarom, spełnia- pożary od urządzeń grzewczych na jąc jeden z podstawowych warun- paliwa stałe, 257 pożarów od urzą- ków ubezpieczenia domu. dzeń na paliwa ciekłe i 546 poża- rów od urządzeń na paliwa gazowe. Ustawa Prawo budowlane stano- Natomiast w sezonie grzewczym wi, że właściciel-zarządca budynku 2018/2019 Państwowa Straż Po- żarna odnotowała 3 842 zdarzenia

8 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 „Czujka na straży Twojego bezpieczeństwa!”

„Czujka na straży Twojego bezpie- Główne przekazy tegorocznej spalania materiałów palnych. Ma sil- czeństwa!”, to ogólnopolska kampa- kampanii informacyjnej ne własności toksyczne, jest lżejszy nia edukacyjno-informacyjna na te- • Każdego roku w naszych miesz- od powietrza dlatego też gromadzi mat zagrożeń związanych z możliwo- kaniach i domach powstaje kil- się głównie pod sufitem. Niebezpie- ścią powstania pożarów w mieszka- kadziesiąt tysięcy pożarów i kil- czeństwo zaczadzenia wynika z fak- niach lub domach jednorodzinnych ka tysięcy zdarzeń, gdzie do- tu, że tlenek węgla jest: oraz zatruciem tlenkiem węgla. chodzi do emisji tlenku węgla. • bezwonny, Nasz dom jest miejscem, w któ- • bezbarwny, W okresie jesienno-zimowym, w na- rym każdy z nas czuje się najbez- • pozbawiony smaku. szym kraju w mieszkaniach i do- pieczniej. Pomimo tego, to wła- Czad blokuje dostęp tlenu do organi- mach jednorodzinnych wzrasta ryzy- śnie tam ginie największa liczba zmu, poprzez zajmowanie jego miej- ko powstania pożarów. Najczęściej osób, a ofiarami pożarów są naj- sca w hemoglobinie (czerwonych dochodzi do nich w wyniku wad, częściej ich sprawcy. krwinkach), powodując przy długo- albo niewłaściwej eksploatacji urzą- • Tlenek węgla to bardzo trują- trwałym narażeniu śmierć. dzeń grzewczych, elektrycznych i ga- cy gaz. Nie jest on wyczuwalny Co jest główną przyczyną zatruć tlen- zowych. W tym samym okresie od- przez ludzkie zmysły. kiem węgla? notowywany jest także wzrost liczby Tlenku węgla NIE usłyszysz! Głównym źródłem zatruć w budyn- zatruć tlenkiem węgla, zwanym „ci- NIE zobaczysz! NIE poczujesz! kach mieszkalnych jest niespraw- chym zabójcą”, gdyż jest niewidocz- • W okresie grzewczym wzrasta ry- ność przewodów kominowych: wen- ny oraz nie ma smaku, ani zapachu. zyko powstania pożarów i zatruć tylacyjnych i dymowych. Ich wadliwe Kampania informacyjna Państwowej tlenkiem węgla w budynkach działanie może wynikać z: Straży Pożarnej skierowana jest do mieszkalnych. Źródłem emi- • nieszczelności, społeczeństwa, m.in. do dzieci i mło- sji tlenku węgla są urządzenia • braku konserwacji, w tym czysz- dzieży oraz do seniorów. Edukacja naj- grzewcze opalane drewnem, wę- czenia, młodszych jest wspaniałą inwestycją glem, gazem, olejem opałowym. • wad konstrukcyjnych, w przyszłość, z uwagi na fakt, że naj- • Co roku, a tym bardziej przed • niedostosowania istniejącego sys- młodsi w rozmowach z dorosłymi rozpoczęciem sezonu grzewcze- temu wentylacji do standardów dzielą się zdobytą wiedzą. go należy wykonać obowiązko- szczelności stosowanych okien Celem głównym kampanii jest zmniej- we okresowe przeglądy i czysz- i drzwi, w związku z wymianą sta- szenie liczby ofiar pożarów i zatruć czenie przewodów kominowych rych okien i drzwi na nowe. tlenkiem węgla w mieszkaniach oraz oraz sprawdzenie instalacji wen- STRAŻ PRZYPOMINA domach jednorodzinnych. Celami tylacyjnej. Należy usuwać zanieczyszczenia szczegółowymi są: podniesienie pozio- Państwowa Straż Pożarna rekomen- z przewodów dymowych i spalino- mu wiedzy na temat: zagrożeń związa- duje instalowanie czujek tlenku dymu wych: nych z pożarem w mieszkaniach lub i tlenku węgla oraz przypomina o • cztery razy w roku w domach domach jednorodzinnych, zagrożeń obowiązku właściwego utrzyma- opalanych paliwem stałym (np. związanych z emisją tlenku węgla, za- nia stanu technicznego czujek tlen- węglem, drewnem), pewnienia właściwej ewakuacji oraz ku dymu i tlenku węgla (m.in. wy- • dwa razy w roku w domach opala- sposobów powiadamiania służb ra- mianę baterii). Osobom star- nych paliwem ciekłym i gazowym, towniczych. Istotnym jest uświadamia- szym strażacy gotowi są pomóc • co najmniej raz w roku usuwanie korzyści, jakie niesie za sobą za- w zamontowaniu danej czujki lub wy- my zanieczyszczenia z przewo- montowanie i właściwa eksploatacja mianie w nich baterii. dów wentylacyjnych oraz conajmj- czujek dymu i tlenku węgla w miesz- WAŻNE! - czujka tlenku węgla nie niej raz w roku stanu techniczne- kaniach lub domach jednorodzinnych. zastępuje przeglądu technicznego go instalacji gazowych oraz prze- Ważne jest przypomnienie właścicie- przewodów wentylacyjnych i komino- wodów kominowych (dymowych, lom i zarządcom budynków obowiąz- wych. spalinowych i wentylacyjnych) ku okresowego dokonywania przeglą- Skąd się bierze czad i dlaczego jest przez uprawniony podmiot. dów i czyszczenie przewodów komino- tak niebezpieczny? STRAŻ RADZI wych oraz sprawdzenie instalacji wen- Czad, czyli tlenek węgla powsta- Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia? tylacyjnej. je podczas procesu niecałkowitego 1. Systematycznie czyść, sprawdzaj

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 9 - AKTUALNOŚCI -

szczelność i wykonuj przeglądy tech- ściej o wiele bardziej szczelne w sto- znajdujesz i zasięgnij porady lekar- niczne przewodów kominowych. sunku do wcześniej stosowanych skiej. 2. Użytkuj tylko sprawne techniczne w budynku i mogą pogarszać wen- urządzenia, zgodnie z instrukcją tylację. na podst. materiałów producenta. Nie bagatelizuj objawów takich jak: Państwowej Straży Pożarnej 3. Nie zasłaniaj i nie przykrywaj urzą- bóle i zawroty głowy, duszność, sen- dzeń grzewczych. ność, osłabienie, przyspieszona 4. Nie zaklejaj i nie zasłaniaj kratek czynność serca, mogą one być sy- wentylacyjnych. gnałem, że ulegamy zatruciu tlen- 5. W przypadku wymiany okien na kiem węgla. nowe, sprawdź poprawność działa- W takiej sytuacji natychmiast prze- nia wentylacji, nowe okna są najczę- wietrz pomieszczenie, w którym się

10 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

Piknik militarny w Wólce Grodziskiej

głośne wystrzały z armat. Można było obejrzeć sprzęt 16 Tczewskiego Bata- lionu Saperów z Niska, sprzęt wojskowy Żołnierzy Wojsk Obrony Terytorial- nej. Stowarzyszenie Miłośników Koni „Arabian” z Pawłosiowa zaprezentowali pokaz posługiwania się białą bro- nią oraz zasady jazdy konnej. Ponadto lokalni patrioci pan Robert Czerwonka i pan Łukasz Brud udostępnili doku- menty i sprzęt z okresu II wojny świa- W piękną, słoneczną niedzielę 29 która zaprezentowała utwory żołnier- towej. września odbył się przy Szkole Pod- skie i patriotyczne. Następnie zapre- Nie zabrakło atrakcji dla dzieci. Plac stawowej w Wólce Grodziskiej Pik- zentowali się uczniowie naszej szkoły zabaw, wojskowy sprawnościowy tor nik militarny z okazji 80- tej roczni- wyłonieni podczas szkolnego konkur- przeszkód, strzelanie do tarczy. Dla cy wybuchu II wojny światowej oraz su piosenek wojskowo- patriotycznych. wszystkich smakoszy przygotowa- 20- lecia członkostwa Polski w struk- Występ rozpoczęły przedszkolaki pio- no pyszną grochówkę wojskową, pie- turach NATO. senką: „Myśmy wojsko’’, następnie czone ziemniaki, ciasto i wiele innych uczniowie z poszczególnych klas pre- przekąsek. Pani dyrektor szkoły Barbara Szczęch zentowali swoje utwory. W koncer- Doceniając pracę, trud i zaangażowa- oraz prezes Stowarzyszenia Wsi Wólka cie wzięły udział również nasze ab- nie na rzecz Stowarzyszenia pan pre- Grodziska Andrzej Żak, powitali licznie solwentki Magdalena Mach i Wikto- zes Andrzej Żak i pani dyrektor szko- zgromadzonych gości: Wicemarszałka ria Tysz, które zaprezentowały pięk- ły Barbara Szczęch podziękowali ustę- Sejmu Stanisława Tyszkę, Wicemini- ne, przejmujące utwory wojenne oraz pującej ze stanowiska prezesa sto- stra Sprawiedliwości Marcina Warcho- podopieczne Gminnego Ośrodka Kul- warzyszenia pani Agnieszce Grzywnie ła, Posła Jerzego Paula, Starostę Le- tury z Grodziska Dolnego Brygida Bart- wręczając kwiaty i drobne upominki. żajskiego Marka Śliża, Przewodniczą- nik i Patrycja Wojnarska. Występy za- Piknik był także okazją do uroczystego cego Rady Gminy Kazimierza Matusz- kończył pan Jan Kostka pochodzący z otwarcia boiska, na którym zostały zaka, Wójta Gminy Grodziska Dolnego Wólki Grodziskiej, który wykonał aca- montowane nowe piłkochwyty. Jacka Chmurę oraz przybyłych gości. pella dwa wojenne utwory, za które Uroczystość rozpoczęła się pięknym otrzymał gromkie brawa. Ewa Decowska-Leja koncertem Orkiestry Dętej z Grodziska W trakcie trwania pikniku słychać było Dolnego pod batutą Jakuba Magonia,

Sponsorzy wydarzenia:

Dofinansowano ze środków programu „Działaj Lokalnie” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez akademię Filantropii w Polsce oraz Fun- dację Fundusz Lokalny w Leżajsku – Ośrodek Działaj Lokalnie.

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 11 - AKTUALNOŚCI -

Odznaczenia za staż małżeński przyznane

Kolejne pary małżeńskie z Gminy Gro- 1 prawnuka, cjalnie dla Jubilatów wystąpiły rodzime dzisko Dolne uhonorowano Medalem • Bronisława i Roman Rachwał z zespoły śpiewacze - „Wiola” z Choda- za Długoletnie Pożycie Małżeńskie. Podlesia, 51 lat małżeństwa. Do- czowa oraz „Leszczynka” z Wólki Gro- czekali się 2 dzieci i 4 wnuków, dziskiej. Nie zabrakło wielu serdecz- 23 września 2019r. w Domu Weselnym • Łucja i Franciszek Terech z Wólki nych życzeń oraz wspólnych pamiątko- „Crystal Ballroom” w Grodzisku Dol- Grodziskiej, 51 lat małżeństwa. Do- wych zdjęć. nym, odbyło się wręczenie medali dla czekali się 3 dzieci i 8 wnuków, Z okazji Jubileuszu pożycia małżeńskie- małżeństw, które żyją ze sobą w związ- • Eugenia i Jan Cisek z Grodziska go wszystkim parom życzymy, zdrowia, ku małżeńskim ponad 50 lat. Podczas Dolnego, 51 lat małżeństwa. Do- szczęścia oraz pogody ducha na dal- uroczystości Jubilaci obchodzący zło- czekali się 3 dzieci i 5 wnuków, sze lata. Niech przykłady takich związ- te gody, zostali uhonorowani medala- • Barbara i Stanisław Wójcik z Wól- ków będą inspiracją dla młodych i przy- mi przyznanymi przez Prezydenta Rze- ki Grodziskiej, 50 lat małżeństwa. szłych małżeństw. czypospolitej Polskiej, które wręczyli Doczekali się 2 dzieci i 4 wnuków, Wójt Gminy Grodzisko Dolne- p. Jacek • Eugenia i Stanisław Maj z Grodzi- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeń- Chmura, Kierownik Urzędu Stanu Cy- ska Dolnego, 50 lat małżeństwa. skie stanowi nagrodę dla osób, które wilnego- p. Danuta Zygmunt oraz Z-ca Doczekali się 3 dzieci i 9 wnuków, przeżyły co najmniej 50 lat w jednym Przewodniczącego Rady Gminy- p. Jó- • Maria i Jan Kubat z Grodziska Gór- związku małżeńskim i jest nadawane zef Nicpoń. Uroczystość prowadziła p. nego, 50 lat małżeństwa. Doczeka- przez Prezydenta RP, zgodnie z ustawą Katarzyna Mach-Wawrzaszek. li się 2 dzieci i 3 wnuków, z 1992 r. o orderach i odznaczeniach. Z W podniosłej atmosferze odznaczenia • Anna i Tadeusz Wawro z Wólki Gro- inicjatywą ich przyznania występują ju- przyznano 10 parom. Jednej, ze względu dziskiej, 50 lat małżeństwa. Docze- bilaci lub ich krewni do Urzędu Stanu na stan zdrowia, medal został doręczony kali się 3 dzieci i 4 wnuków. Cywilnego ze względu na miejsce stałe- osobiście w późniejszym terminie. Był tort, szampan i odśpiewane hucz- go pobytu pary małżeńskiej. Szczególne jubileusze pożycia mał- ne „100 lat”. W części artystycznej spe- MH żeńskiego obchodzili państwo: • Maria i Stanisław Rynasiewicz z Grodziska Dolnego, 60-lecie zawar- cia związku małżeńskiego. Docze- kali się 4 dzieci, 17 wnuków oraz 5 prawnuków, • Krystyna i Jan Burszta z Grodziska Dolnego, 55 lat małżeństwa. Do- czekali się 2 dzieci, 5 wnuków i 6 prawnuków, • Maria i Eugeniusz Grabowiec z Chodaczowa, 51 lat małżeństwa. Doczekali się 4 dzieci, 8 wnuków i

12 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

XV Przegląd Twórczości Każdy Ośrodek przygotował wystawę prac wykonywanych w ramach terapii zajęciowej. Nasza placówka zaprezento- Artystycznej w Tarnobrzegu wała prace wykonane różnymi technika- mi i spotkała się ze sporym zaintereso- Uczestnicy Środowiskowego Domu Laureatom pogratulowała pani wojewo- waniem zwiedzających. Samopomocy w Laszczynach z Filią w da Ewa Leniart. XV edycję wydarzenia uczczono okolicz- Zmysłówce mieli przyjemność wziąć Nasi podopieczni zaprezentowali wiersz nościowym tortem oraz pamiątkowym udział w XV Przeglądzie Twórczości Ar- oraz taniec. Jako pierwszy wystąpił Ka- tomikiem wierszy laureatów konkursu li- tystycznej Środowiskowych Domów mil Pracoń i pięknie wyrecytował wiersz terackiego towarzyszącego Przeglądowi Samopomocy województwa podkar- „Niepełnosprawność”. W tańcu z filmu w latach 2014 – 2018. Publikacja jest packiego. „Grease” brali udział: Wioletta Mścisz, promocją zainteresowań, pasji a przede Bogumiła Usowska, Zbigniew Markoc- wszystkim talentu poetyckiego niepeł- Jubileuszowa edycja odbyła się 11 wrze- ki, Łukasz Przeszło oraz Maciej Martu- nosprawnych uczestników zajęć środo- śnia br. w Miejskim Ośrodku Sportu i Re- la. Występy spodobały się publiczności i wiskowych domów samopomocy. kreacji w Tarnobrzegu. Patronatem ho- zostały nagrodzone gromkimi brawami. Krzysztof Moskal norowym przegląd objęli Wojewoda Pod- karpacki Ewa Leniart, Prezydent Tarno- brzega Dariusz Bożek oraz Starosta Po- wiatu Tarnobrzeskiego Jerzy Sudoł. W tym roku, zgodnie z nową formułą przeglądu, 18 środowiskowych domów samopomocy występowało w 5 prezen- tacjach grupowych. Na występy indywi- dualne zdecydowało się 30 placówek. W konkursie literackim wzięło udział 13 twórców. Jury przyznało 3 nagrody głów- ne za pierwsze, drugie i trzecie miejsce, 4 wyróżnienia i 6 dyplomów za udział.

„Słodkie smaki regionów”

W ramach kongresu „Programy brzeskiego. za który zdobyły 3 miejsce i cenną rządowe na rzecz polskiej wsi” w Przedstawicielki Gminy Grodzisko nagrodę w postaci zestawu porce- Kolbuszowej miało miejsce szko- Dolne, panie z Koła Gospodyń z lany. lenie dla Kół Gospodyń Wiejskich. Wólki Grodziskiej, przystąpiły do KM prezentacji z plackiem śliwkowym, W trakcie trwającego szkolenia odbył się konkurs deserowy pn. „SŁODKIE SMAKI REGIONÓW”, któ- rego celem było promowanie lokalnych tradycji kulinarnych. Zadaniem uczestników było wykonanie deseru, charakterystycznego dla danego regionu. W szkoleniu udział wzięły koła go- spodyń z terenu powiatów: dębic- kiego, kolbuszowskiego, leżajskie- go, łańcuckiego, mieleckiego, ni- żańskiego, ropczycko-sędziszow- skiego, rzeszowskiego, stalowowol- skiego, strzyżowskiego oraz tarno-

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 13 - AKTUALNOŚCI -

„Warsztaty serowarskie” dla gospodyń z Grodziska Dolnego W ramach „wtorkowych spotkań” 8 września br .odbyły się warsztaty serowarskie, dla gospodyń z Grodziska Dol- nego.

Warsztaty polegały na przygotowaniu sera podpuszczkowego młodego, nie- dojrzewającego. Warsztaty prowadziła Pani Zofia Rydzik – przedstawicielka Po- wiatowego Zespołu Doradztwa Podkar- packiego Ośrodka Doradztwa Rolnicze- go w Leżajsku. Robiony był ser, którego składnikami są wyłącznie naturalne pro- dukty, niepasteryzowane mleko krowie, podpuszczka mikrobiologiczna, sól nie- midorów suszonych, szczypiorku itp.) Warsztaty serowarskie to oryginalny jodowana i zioła. Ser podpuszczkowy nadaje się do sała- sposób na ciekawe spotkanie. Samo- Sery podpuszczkowe to sery miękkie, tek, kanapek, przekąsek ciepłych oraz dzielnie warzone sery są nie tylko zdro- łatwe w krojeniu, słone, „mokre”, o nie zimnych, można go również grillować. we i smaczne, ale też mogą być prawdzi- ostrym zapachu, z posmakiem doda- Jest doskonałym uzupełnieniem róż- wym powodem do dumy. nego zioła (np. czarnuszki, kozieradki, nych zapiekanek, zup, omletów i sufle- Maria Rydzik czosnku, bazylii, orzecha, pokrzywy, po- tów. Przepis na Ser podpuszczkowy:

• 8 l m l e k a • 8 k r o p e l e k podpuszczki • ½ s z k l . wo d y M l e ko p o d g r z a ć d o temperatury o k . 3 5 o C , p o m i e s z a ć m l e ko, d o d a ć wo d ę z m i e s z a - n ą z k r o p e l k a m i podpuszczki. Ws z ys t ko z a m i e s z a ć j e s z c z e ra z . O d s t aw i ć n a 2 0 – 2 5 m i n u t i p o n o w n i e z a m i e s z a ć . Po c z e k a ć o k . 5 m i n . i w y l a ć s k r z e p n a g ę s t e s i t ko. Z o s t aw i ć d o o d s ą c z e n i a n a o k . 2 g o d z . , co j a k i ś c z a s p r z e - k r ę c a ć . Po t y m c z a s i e m o c z yć w s o l a n ce o k . 3 l wo d y ( 3 – 4 ł y ż k i s o l i ) . M o c z yć 3 – 4 g o d z . , w y j ą ć i p r z e ł o ż yć n a s i t ko d o o d s ą c z e n i a n a p a r ę g o d z i n .

P r z y p raw y wg u z n a n i a , m o ż n a d a ć d o podgrzewanego m l e k a , a l b o d o s k r z e p u p r z e d p i e r ws z y m o d s ą c z e - n i e m . M o g ą t o b yć : z i o ł a prowansalskie, k m i n e k , s u s z o ny c z o s n e k ( m i e l o ny ) , c z e r wo n a p a p r y k a , c z o s n e k n i e d ź - w i e d z i , ko p e r e k , szczypiorek, p i e - t r u s z k a , p o m i d o r y s u s z o n e, ko z i e - ra d k a .

14 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego

Około 17 milionów dzieci, młodzieży i oraz uczestnictwa w życiu społecznym. rają się na zielono. Taki gest powinien dorosłych na świecie dotkniętych jest Kolor zielony to kolor nadziei, dlatego uświadomić innym, że osoby z Mózgo- Mózgowym Porażeniem Dziecięcym. stał się symbolem obchodów Świato- wym Porażeniem Dziecięcym również 6 października obchodzili swoje świę- wego Dnia Mózgowego Porażenia Dzie- zasługują na szacunek i wsparcie, one to. cięcego. także pragną być traktowane jak wszy- Wychowankowie z Ośrodka Rewalida- scy inni ludzie. Mózgowe porażenie dziecięce to za- cyjno-Wychowawczego w Laszczynach Pozwólmy tym osobom rozwijać swoje burzenia centralnego układu nerwo- także okazują solidarność z osobami zdolności, zainteresowania i spełniać wego, wynikające z niepostępującego z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym i marzenia. uszkodzenia mózgu. Głównymi objawa- bawią się kolorem zielonym oraz ubie- ORW mi MPD są różnego stopnia zaburzenia ruchu i postawy. Dziecięce porażenie mózgowe może być spowodowane ura- zem mózgu powstałym przed, po lub w trakcie porodu. Ponad połowa chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD) należy do grupy o najwyższym stopniu upośledzenia funkcjonalne- go. Objawy towarzyszące chorobie to: spastyczność mięśni, zmniejszenie siły mięśniowej, zaburzenia kontroli ruchu, ruchy mimowolne. Objawom tym czę- sto towarzyszy padaczka, zaburzenia słuchu, mowy, widzenia, czasem także upośledzenie umysłowe. Osoby chore mają prawo do pełnego i równego korzystania z praw człowieka

IDZIE ZIMA. PAMIĘTAJMY O BEZDOMNYCH Idzie jesień... p a m i ę t a j m y Zbliżający się okres zimowy jest szczególnie niebezpieczny dla osób bezdomnych, dlatego też apelujemy o zwrócenie szczegól- o odblaskach nej uwagi na osoby wymagające pomocy w okresie zimowym. Wszystkich chętnych, którzy Przypominamy, że w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim w Rze- chcieliby zaopatrzyć się w szowie działa bezpłatny, całodobowy numer informacyjno-koordy- opaskę odblaskową, zapraszamy nacyjny 987 dla Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowe- do Urzędu Gminy, pokój nr 13 go. Z numeru mogą skorzystać osoby bezdomne wymagające pomocy w okresie zimowym. Pod ten numer telefonu można zgła- szać także konieczność udzielenia pomocy osobie potrzebującej.

Potrzebę udzielenia pomocy osobie zagrożonej z powodu złych warunków atmosferycznych można także zgłosić bezpośrednio w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Grodzisku Dolnym, tel. 17 2429134.

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 15 - AKTUALNOŚCI -

Sołtysi na spotkaniu członków LGD „Ziemia Łańcucka”

Sołtysi z Gminy Grodzisko Dolne nek, który ma bardzo dużą szansę zo- w licznym gronie członków i sympaty- oraz Przedstawicielki Koła Gospo- stać wpisany jako regionalny produkt ków LGD „Ziemia Łańcucka”. dyń Wiejskich w Grodzisku Dolnym tradycyjny. MR w dniu 25 września br. wzięli udział Ten wyjątkowy czas został spędzony w spotkaniu okolicznościowym z okazji 10 – lecia realizacji programu „Leader” przez Lokalną Grupę Działania „Ziemia Łańcucka”.

Spotkanie zostało zorganizowane w Hotelu „Łańcut” i połączone było z degustacją produktów lokalnych w ramach projektu „Smak” realizowanego przez stowarzyszenie. Grodziszczanie mieli zaszczyt zapre- zentować Grodziski Zoibak - ucierane ciasto z dodatkiem migdałów i rodzy- Seniorzy tym razem w małopolsce

Kopalnia w Bochni staje się dzisiaj nowoczesnym centrum łączącym tradycję z nowoczesnością.

Od lat 90 tych XX w. prowadzona jest w tym miejscu działalność turystycz- na. Kopalnia przyjmuje rocznie bli- sko 200 tyś. turystów i liczba ta sta- le rośnie. Na taką wycieczkę wybra- ła się grupa Seniorów z Chodaczowa i Opalenisk. Szczególną atrakcją cie- szyła się Ekspozycja Multimedialna, dzięki której turyści poznali historię wydobycia soli, trud górniczej pracy a także historię Polski. na kopalnia w Polsce, posiada pod- ne w Polskim Rejestrze Statków, tak Odwiedzający mieli okazję zwiedzić ziemną przeprawę łodziami. Drew- jak statki pływające po morzach. Ko- trasę turystyczną i trasę historycz- niane łodzie pływające po zalanej lejną atrakcją był przejazd podziem- ną. Bocheńska kopalnia, jako jedy- solanką komorze są zarejestrowa- ną kolejką oraz zjazd najdłuższą 140 m zjeżdżalnią, łączącą 2 poziomy ko- palni. Przy okazji wyjazdu do Krakowa i okolic można było również odwiedzić Sanktuarium Matki Bożej z LOUR- DES w Porębce Uszewskiej. Cały plan wycieczki został zrealizo- wany i odebrany z dużym entuzjazmem.

Biblioteka

16 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 Podsumowanie Ligi Powiatowej 2019 Dzień 10 października 2019 roku był Zarczycka dzisko Dolne Pan Adam Chmura długo oczekiwanym przez wielu mło- 5 miejsce – Lotnik Wierzawice dych piłkarzy i piłkarek z terenu powia- 6 miejsce – KS Victoria Giedlarowa Sekretarz Powiatowego Zrzeszenia Ze- tu leżajskiego. To właśnie w tym dniu w 7 miejsce – LKS Brzyska Wola społów Sportowych w Leżajsku Pan Jó- budynku Muzeum Ziemi Leżajskiej od- 8 miejsce – LKS Grodziszczanka Grodzi- zef Miś przypomniał historię rozgrywek było się uroczyste podsumowanie roz- sko Dolne i przekazał informację na temat planów grywek Powiatowej Ligii Juniorek, Orli- 9 miejsce – PUKS Francesco Jelna na najbliższy 2020 rok. ków, Młodzików i Trampkarzy 2019. 10 miejsce – Złotsan Kuryłówka Organizatorzy serdecznie dziękują Panu 11 miejsce – PUKS Przemiana Azalia Staroście Markowi Śliżowi za objęcie pa- Rozgrywki te zorganizowane zostały Wola Zarczycka II tronatu nad rozgrywkami i ufundowanie przez Powiatowe Zrzeszenie Zespołów 12 miejsce – PUKS Francesco Jelna II nagród, jednak największe podziękowa- Sportowych w Leżajsku oraz przez Ośro- Trampkarze: nia należą się wszystkim zawodnikom i dek Kultury w Grodzisku Dolnym. Głów- 1 miejsce – PUKS Przemiana Azalia Wola ich trenerom za zaangażowanie, wysiłek nym sponsorem rozgrywek i fundatorem Zarczycka i pracę włożoną w każdą minutę meczu i nagród był Powiat Leżajski. 2 miejsce – Lotnik Wierzawice każdy trening. To właśnie dzięki wam i dla Ligi Powiatowe 2019 rozpoczęły się w 3 miejsce – UKS Tempo Stare Miasto was te rozgrywki się odbywają. Gratuluje- kwietniu i trwały do października. Udział 4 miejsce – PUKS Francesco Jelna my zwycięzcom, w nich wzięło 31 drużyn z terenu całego 5 miejsce – KS Victoria Giedlarowa a drużynom, które zajęły dalsze miejsca, powiatu, co daje liczbę około 450 mło- 6 miejsce – LKS Grodziszczanka Grodzi- życzymy sukcesów w kolejnych rozgryw- dych zawodników. Przez te kilka miesięcy sko Dolne kach, które już za rok rozegrano łącznie 121 meczy, w których 7 miejsce – LKS Brzyska Wola padło 761 bramek. Kamil Śliwa Rozgrywki prowadzone były w 4 katego- Uroczyste podsumowanie Ligii Prowa- riach wiekowych: Juniorki, Orlicy, Młodzi- dziła Dyrektor Ośrodka Kultury w Gro- cy i Trampkarze. Tabela końcowa w każ- dzisku Dolnym Pani Katarzyna Mach- dej z kategorii prezentuje się następują- Wawrzaszek. co: Nagrody i puchary ufundowane przez Po- Juniorki: wiat Leżajski oraz Starostę Leżajskiego, 1 miejsce – Grodziszczanka I Grodzisko Pana Marka Śliża wręczyli: Dolne Członek Zarządu Powiatu Leżajskiego 2 miejsce – PUKS Francesco Jelna Pan Krzysztof Trębacz, Przewodniczący 3 miejsce – Grodziszczanka II Grodzisko Rady Powiatu Leżajskiego Pan Adam Wy- Dolne laź, Prezes Powiatowego Zrzeszenia Ze- 4 miejsce – PUKS Przemiana Azalia społów Sportowych w Leżajsku Pan Zbi- Wola Zarczycka gniew Śliwa, Naczelnik Wydziału Edukacji Orlicy: i Spraw Społecznych Powiatu Leżajskiego 1 miejsce – MZKS Unia Nowa Sarzyna Pani Aurelia Kryla, Sekretarz Gminy Gro- 2 miejsce – LKS Grodziszczanka Grodzi- sko Dolne 3 miejsce – Złotsan Kuryłówka 4 miejsce – PUKS Przemiana Azalia Wola Zarczycka 5 miejsce – KS Łukowa 6 miejsce – Sparta Leżajsk 7 miejsce – PUKS Francesco Jelna 8 miejsce – Orlik Giedlarowa Młodzicy: 1 miejsce – Szkoła Podstawowa Kuryłów- ka 2 miejsce – MZKS Unia Nowa Sarzyna 3 miejsce – KS Łukowa 4 miejsce – PUKS Przemiana Azalia Wola

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 17 „Nie ma umarłych, tylko ci, co odeszli...”

zwolonym. 1 listopada jest jedynym dniem w roku, który skupia wszystkich bliskich przy mogiłach. Dzień, który po- zwala na spotkanie po latach z ludź- mi, z którymi dawno utraciło się kontakt. Uroczystość Wszystkich Świętych nie jest-wbrew spotykanym niekie- dy opiniom - „Świętem Zmarłych”. W odróżnieniu od tej uroczystości, na- stępnego dnia - 2 listopada -zwanym również Dniem Zadusznym lub „Za- duszkami”, wspomina się wszystkich wiernych zmarłych. Jest to dzień mo- dlitwy za tych, którzy w czyśćcu przy- Jak co roku 1 listopada obchodzo- nadziei” mamy świadomość, że są gotowują się do chwały nieba. Ra- ne jest Święto Wszystkich Świę- tam po prostu szczęśliwi. zem jednak Dzień Wszystkich Świę- tych. Dzień przypominający praw- Czyszczenie i strojenie grobów na- tych i Dzień Zaduszny przypominają dę o powszechnym powołaniu do szych bliskich, to także zwyczaj, jaki prawdę o wspólnocie Kościoła, obej- świętości. obowiązuje w naszym kraju. Kilka mującej świętych w niebie, pokutują- dni przed świętem zaczyna się praw- cych w czyśćcu i żyjących jeszcze na By osiągnąć pełnię człowieczeństwa, dziwa gorączka. W ogromnych ilo- ziemi. konieczna jest pomoc łaski Bożej, ściach kupowane są znicze, kwia- Stara legenda głosi, że w noc pomię- czyli daru życzliwości Boga. Kościół ty i wiązanki. Pamiętajmy jednak, że dzy Dniem Wszystkich Świętych, a tego dnia oddaje cześć tym wszyst- opieka nad grobem powinna trwać „Zaduszkami”, blask zapalonych na kim, którzy już weszli do chwały nie- przez cały rok. Niestety często jest grobach zniczy wskazuje właściwą bios, a wiernym, pielgrzymującym tak, że dopiero w okolicach 1 listo- drogę zagubionym i nieszczęśliwym jeszcze na ziemi wskazuje drogę, pada znajdujemy czas na uporząd- duszom, błąkającym się pomiędzy która ma zaprowadzić ich do zba- kowanie grobów najbliższych. Od- niebem a ziemią. wienia. Teologia wskazuje, iż każ- wiedzając cmentarze, nie powinni- Szanujmy groby, ponieważ wszystko, dy otrzymał dar zbawienia, bo Jezus śmy również zapomnieć o tych, któ- co ziemskie przemija. Chrystus złożył ofiarę za wszystkich rzy zginęli walcząc za naszą ojczyznę ludzi. Jednak, w jakim stopniu przyj- i dzięki którym żyjemy w kraju wy- M miemy dar świętości zależeć będzie od nas samych. Przypadające w tym dniu święto, to czas, kiedy odwiedza się groby swoich bliskich zmarłych, ozdabiając je zniczami i kwiatami, dając przy tym Wyrazy głębokiego współczucia Wyrazy głębokiego współczucia wyraz pamięci o tych, którzy już odeszli. Jest to czas refleksji i zadumy Ks. Henrykowi Pszonie nad przemijaniem, ale nie powinien Ks. Janowi Kuca Proboszczowi Parafii to być dzień smutny. Uroczystość Proboszczowi Parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy pw. św. Barbary w Grodzisku Dolnym Wszystkich Świętych winna być jed- w Pełkiniach Wygarkach nym z najbardziej radosnych dni dla z powodu śmierci MAMY chrześcijan, wtedy też powinno się z powodu śmierci MAMY składają wspominać swoich bliskich z rado- składają ścią, bo oni są już w miejscu, gdzie Wójt i Pracownicy Urzędu Gminy panuje spokój i radość. Mimo, że Wójt i Pracownicy Urzędu Gminy w Grodzisku Dolnym nam ich brakuje, zapalając „płomyk w Grodzisku Dolnym

18 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 Droga ku niepodległości

W listopadzie 1918 roku, po 123 la- giony Polskie. Inni (a wśród nich od trzech dni na wyzwolonych tere- tach nieobecności na mapach poli- Roman Dmowski) to w Rosji i jej nach działał Tymczasowy Rząd Re- tycznych Europy Polska odzyskała sojusznikach na Zachodzie widzie- publiki Polskiej z Ignacym Daszyń- niepodległość. li mocarstwa, które mogły najpierw skim na czele. zjednoczyć ziemie polskie a w dal- Na decyzję Piłsudskiego o pozo- szej perspektywie doprowadzić do staniu w stolicy bez wątpienia miał Dla Narodu Polskiego własne, su- odzyskania przez Polskę niepodle- wpływ fakt, iż w dniu jego przyby- werenne państwo było wartością głości. cia do Warszawy, niemiecka okupa- najwyższą. Mimo trwającej ponad Już w pierwszych dniach wojny Po- cja była już w stanie rozkładu i per- sto lat niewoli, krwawo stłumio- lacy chwycili za broń, aby zademon- spektywa utworzenia Rządu Naro- nych powstań narodowych, repre- strować światu swe prawa do wła- dowego w stolicy wydawała się nie- sji politycznych, zsyłek na Syberię, snego państwa daleka. Jego przyjazd wywołał po- nasilającej się polityki rusyfikacji i Na przełomie października i listo- wszechny entuzjazm wśród miesz- germanizacji na przełomie XIX i XX pada 1918 r. wobec rozpadu mo- kańców. W okolicach Compiegne wieku, Polacy nie porzucili marzeń narchii austro-węgierskiej i zapo- delegacja rządu niemieckiego pod- o odzyskaniu niepodległości. wiedzi bliskiej klęski Niemiec, Po- pisała zawieszenie broni, które Taka historia to w równym stopniu lacy coraz wyraźniej odczuwali, że kończyło działania bojowe I wojny codzienny trud rodaków zamiesz- odbudowa niepodległego państwa światowej. kałych na terenach byłej Rzeczypo- polskiego jest bliska. Cztery lata W tych dniach Polacy uświadomi- spolitej, jak i na emigracji, podej- wcześniej w chwili wybuchu I woj- li sobie, że po latach niewoli odzy- mowany w celu zachowania polsko- ny światowej, mogli jedynie poma- skali niepodległość. ści, rozwijania kultury i budowania rzyć o tym, że w momencie jej za- Dzień 11 listopada ustanowiony zo- polskiej myśli politycznej. Bohate- kończenia wszystkie trzy państwa stał uroczystym Świętem Niepodle- rowie tamtego okresu, mimo szy- zaborcze będą właściwie bezsilne. głości na mocy ustawy z dnia 23 kan, aresztowań, wywózek i repre- Szansy danej przez historię Polacy kwietnia 1937 r. o Święcie Niepod- sji ze strony zaborców, byli w stanie zmarnowali i aktywnie przystą- ległości. Święto to zostało zniesio- nie uchronić i rozwinąć narodową pili do przejmowania władzy na zie- ne po II wojnie światowej – w 1945 tożsamość, a następnie przekazać miach polskich okupowanych przez r., a następnie przywrócone ustawą ją następnym pokoleniom, żyjącym państwa centralne. z dnia 15 lutego 1989 r. już w odrodzonej Polsce. Sytuację polityczną w Warszawie Latem 1914 r, u progu rozpoczy- zmieniło w sposób zasadniczy przy- Pamiętajmy o tych, którym nającej się wojny, Polacy stanęli bycie 10 listopada 1918 r. uwolnio- niepodległość zawdzięczamy! przed dylematem, po której stronie nego z twierdzy magdeburskiej Jó- konfliktu się opowiedzieć. Część, zefa Piłsudskiego. Tuż po przyby- Bądźmy dumni z naszego (m.in. Józef Piłsudski), nadzieje na ciu do Warszawy odbył on rozmo- pochodzenia! odbudowę Rzeczypospolitej wiąza- wy z członkami Rady Regencyjnej. ła z państwami centralnymi. U ich W ich wyniku zrezygnował z plano- wanego wyjazdu do Lublina, gdzie boku sformowano ochotnicze Le- MK

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 19 - AKTUALNOŚCI -

Płyta Młodzieżowej Kapeli Ludowej już nagrana! Końcem września w Ośrodku Kultury w Grodzisku Dolnym Młodzieżowa Ka- pela Ludowa nagrywała kolędy i pa- storałki.

Młodzież zagościła na sali widowiskowej, gdzie do późnych godzin popołudniowych pracowała nad płytą, na której będzie się znajdo- wać 10 utworów kapeli. Dostępna będzie już przed Świętami Bożego Narodzenia.

Spotkanie z jesienią w Ośrodku Kultury

W środę 9 października br. do Ośrod- ka, a właściwie szukać poprawnego ję- wane słowa. Trzeba tylko znaleźć leka- ka Kultury zawitały grupy przedszkola- zyka polskiego. Spotkawszy go, dowia- rza specjalistę od słów, który nazywa się ków z całej gminy. Powodem tych nie- dują się, iż nasz język jest deformowany logopedą. On leczy wszystkich, którzy zwykłych odwiedzin było podsumowa- i zaśmiecany różnymi niewłaściwymi wy- mają problem z wymawianiem trudnych nie konkursu plastycznego dla placó- rażeniami oraz zapożyczeniami z innych słów. A jeżeli czasem trudność jest nie wek przedszkolnych „Barwy jesieni”. języków. Za sprawą języka polskiego bo- do pokonania, trzeba zaakceptować sie- haterowie otrzymują niepotrzebne niko- bie, tylko pod inną nazwą i wtedy wszyst- Jak na tę porę roku przystało, jesień mu brzydkie słowo i od nich samych zako staje się proste. mieni się różnorodnością kolorów i form leży jak z nim postąpią. Okazuje się, iż Dzieciaki z uwagą śledziły sceniczne po- nie tylko liści, ale też owoców i warzyw. w różnych stresowych sytuacjach wszy- czynania aktorów, a na koniec wszyscy I wszystkie takie i inne zmienne pogo- scy chętnie korzystają z takich słów. Jed- uwiecznili swoje spotkanie z grupą „Ba- dowo oblicza jesieni, można było zaob- nocześnie ten „zły bohater” uświadamia ratario” wspólnymi pamiątkowymi zdję- serwować w ekspresyjnych i impresyj- pozostałym, iż słowa, które dla jednych ciami nych pracach dzieci. Za sprawą dziecię- są bez sensu, przez drugich są używane OK cej twórczości, wnętrza Ośrodka Kultury na porządku dziennym. Ale jest też spo- stały się prawdziwą galerią sztuki, gdzie sób, aby naprawić i wyleczyć zdeformo- można kontemplować piękno i przepych jesiennej aury. Wszyscy twórcy za swoją pracę otrzymali upominki i pamiątkowe dyplomy, a dodatkowo w nagrodę od organizato- ra, obejrzeli spektakl teatralny „Chodź na słówko” w wykonaniu leżajskiej grupy „Baratario”. Prezentowane przedstawienie – nie tylko dla małych odbior- ców – traktuje o wyobcowaniu bohate- rów we współczesnym świecie. Przez to, że są inni, niekompletni i czują się wyob- cowani doznają przykrości ze strony naj- bliższego otoczenia. By to zmienić zwie- rzęcy bohaterowie idą zaczerpnąć języ-

20 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

45 lat z kulturą ludową Zespołu Regionalnego „Grodziszczoki”

W sobotę 19 października br. Zespół Regionalny „Grodziszczoki” obchodził Jubileusz 45-lecia istnienia i działalno- ści artystycznej. Miniony czas zaowo- cował dla Zespołu stworzeniem niepo- wtarzalnego repertuaru tańców i przy- śpiewek grodziskich oraz autentycz- nych obrzędów ludowych, których pięk- no tkwi w rodzimej kulturze ludowej, a w szczególności w gwarze, muzyce, stroju i obyczajach.

Na początek kierownik Zespołu Zbigniew Kuczek powitał wszystkich serdecznie i nawiązał do uro- czystości, po czym przy dźwiękach stawicielki Wojewódzkiego Domu dźwiękach, którego jubileuszowe Młodzieżowej Kapeli Ludowej roz- Kultury w Rzeszowie – pani Maria świętowanie trwało do północy. poczęły się folkowe występy. Z ko- Kula i pani Agnieszka Balawejder. Z obchodami tego jubileuszu wiąże lei sceną zawładnęły „Grodziszczo- Nie zabrakło również podziękowań się również wystawa prac plastycz- ki” odgrywając przed honorową wi- ze strony ościennych zespołów – nych w sali widowiskowej Ośrodka downią zaproszonych gości swój wólczańskiej „Leszczynki” i cho- Kultury zatytułowana „45 lat z kul- występ jubileuszowy. W tych popu- daczowskiej „Wioli”, które zade- turą ludową Zespołu „Grodziszczo- larnych tańcach i przyśpiewkach dykowały Jubilatom swe „muzycz- ki”. Wykonawcy prac, czyli dzieci i grodziskich drzemie prawdziwy ży- no-śpiewne” życzenia. Po części młodzież ze szkół podstawowych z wioł i uroda, które można poka- oficjalnej przyszła pora na część terenu naszej gminy, udowodnili, zać jedynie w takich dynamicznych rozrywkową. Najpierw wszyscy za- iż doskonale znają działalność tu- przedstawieniach. Dla ostudzenia siedli do wspólnej kolacji, po której tejszego zespołu i jego artystyczne nieco gorącej atmosfery scenicznej odśpiewano „Sto lat” na cześć Jubi- dokonania, i kto wie, może za kil- przyszła pora na uhonorowanie na- lata i nastąpiła degustacja okolicz- ka lat niektórzy z nich zasilą szere- szego Jubilata. nościowego tortu. Zaś dalsza część gi piewców grodziskiej kultury. Dyplomy i podziękowania dla Ze- wieczoru upłynęła pod znakiem społu za 45 lat nieprzerwanej pra- wspólnej zabawy i biesiady. Do tań- Małgorzata Burda-Król cy artystycznej złożyły władze gmi- ca przygrywał zespół „Akant”, przy ny w osobach: wicewójta – pana Mariusza Jasica, przewodniczące- go Rady Gminy – pana Kazimie- rza Matuszka i sekretarza – pana Adama Chmury. Do grona składa- jących gratulacje dołączyła Dyrek- tor Ośrodka Kultury – pani Katarzy- na Mach-Wawrzaszek wraz z pra- cownikami, starosta leżajski – pan Marek Śliż, radny powiatowy – pan Franciszek Krajewski, radny gminny – pan Jerzy Gdański, sołtys Cho- daczowa – pan Stanisław Wojtyna, żona założyciela Zespołu – pani Maria Krzeszowska oraz przed-

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 21 - AKTUALNOŚCI -

Projekty „Erasmus+” i „POWER” w Zespole Szkół w Grodzisku Górnym

W roku szkolnym 2019/2020 w Zespo- logii w nauczaniu. Realizacja projektu roz- wania. Podczas tych wyjazdów uczniowie le Szkół w Grodzisku Górnym realizowa- poczęła się w październiku 2019 r. i bę- naszej szkoły pracowali wspólnie ze swo- ne są dwa projekty edukacyjne, jeden dzie trwała do marca 2021 r., a budżet imi rówieśnikami z Włoch i Węgier w dzie- dotyczący uczniów, a drugi nauczycieli. projektu wynosi 49383 euro. W działa- dzinach takich jak kodowanie, robotyka i nia projektowe zaangażowani są nie tyl- nauki ścisłe, a językiem komunikacji był Pierwszy z nich to projekt POWER, w ra- ko nauczyciele języka angielskiego, ale język angielski. Poza wyjazdami ucznio- mach, którego 10 uczniów naszej szko- również przedmiotów takich jak matema- wie ci byli również ze sobą w kontakcie ły weźmie udział w dwóch trwających ty- tyka, fizyka, wychowanie fizyczne, eduka- poprzez komunikatory takie jak mes- dzień wyjazdach edukacyjnych do Hisz- cja wczesnoszkolna, technika, robotyka, senger, what’s up czy skype. Również panii, do szkoły w mieście Batea. Pod- historia i język polski. Przed wyjazdami w naszej szkole gościliśmy dwukrotnie czas tych wyjazdów będą oni przebywa- zagranicznymi nauczyciele ci biorą udział uczniów z zagranicy w maju 2018 i 2019 li i wspólnie uczyli się ze swoimi hiszpań- w kursie przygotowawczym z języka an- r. gdzie obok wspólnych zajęć wzięli oni skimi rówieśnikami kodowania, roboty- gielskiego. udział w Wojewódzkim Konkursie Budo- ki, nauk ścisłych oraz języka angielskie- 31 października 2019 r. zakończyła się wy i Programowania Robotów. go. Wyjazdy będą miały miejsce w lutym realizacja trwającego dwa lata projek- Obok zajęć edukacyjnych bardzo boga- i kwietniu 2020 r., a budżet projektu to tu Erasmus+ Akcja2 Partnerstwa stra- ty był program kulturalny przygotowany 121 tysięcy złotych. tegiczne, Współpraca szkół. W ramach przez nas i naszych partnerów, podczas Drugi projekt to Erasmus+ Akcja 1, Mo- tego zakończonego projektu współpra- którego uczniowie mogli zobaczyć atrak- bilność kadry edukacji szkolnej dotyczy cowaliśmy ze szkołami we Włoszech i na cje turystyczne krajów partnerskich jak nauczycieli. Projekt zakłada jeden 2-tygo- Węgrzech. Wszystkie zadania zaplano- też dowiedzieć się o kulturze i zwyczajach dniowy i dwa 1-tygodniowe wyjazdy szko- wane w projekcie zostały zrealizowane, mieszkających tam ludzi. leniowe dla grupy 9 nauczycieli na Mal- a były to między innymi trwający tydzień tę, do Szkocji i Włoch. Szkolenia odby- wyjazd do miasta Kecskemet na Węgry Stanisław Rydzik wać się będą w języku angielskim, a doty- oraz trwający 8 dni wyjazd do Bagherii czyć będą poprawy znajomości tego języ- na Sycylii, rozwijanie wiedzy z języka an- ka oraz wykorzystywania nowych techno- gielskiego, nauk ścisłych, robotyki i kodo-

Nauka poprzez zabawę np. o Wielkiej Brytanii. Praca w taki sposób przynosi pozytyw- ne efekty, co za tym idzie, uczniowie Uczniowie Szkoły Podstawowej w projektu „Aktywna tablica”, po których odnoszą sukcesy oraz są zmotywowa- Laszczynach, co roku mają możliwość rysują, kolorują, wklejają, lub łączą ob- ni do dalszej nauki. uczestniczenia w dodatkowych zaję- razki. Używają ich także do wyszuka- SP Laszczyny ciach z języka angielskiego i chętnie nia ciekawostek, zdjęć oraz informacji biorą w nich udział.

Wychowankowie uczą się języka w trakcie zabawy podczas odgrywania różnego rodzaju ról, co jest pretek- stem do używania języka w sytuacjach naturalnych, a duża ilość powtórzeń pomaga w zapamiętaniu przydatnych zwrotów. Zajęcia są urozmaicone i ciekawe. Dzieci bawią się na dywanie, używając kart obrazkowych, pacynek i innych re- kwizytów Korzystają również z tablic interaktywnych zakupionych w ramach

22 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

Tydzień Mediacji w Zespole Szkół w Grodzisku Dolnym

W Zespole Szkół im. Jana Pawła II w śmy się, wyjaśniając, kim jest media- czących mediacji. Na wszystkie stara- Grodzisku Dolnym w dniach 22 – 27 tor. Wymienialiśmy i prezentowaliśmy liśmy się odpowiedzieć. Informowali- września odbył się po raz drugi tydzień zasady obowiązujące podczas media- śmy, że od tego roku mediatorzy mają mediacji, cji. W młodszych klasach przeczyta- pokój mediacji, w którym dyżurują. liśmy bajkę pt., Oczerniony wilk. Na- Przygotowanie się do przeprowadze- Wszyscy chodziliśmy ubrani w gra- stępnie omawialiśmy sytuację i punkt nia lekcji na temat mediacji zajęło natowe koszulki z napisem zachęca- widzenia każdego z bohaterów utwo- nam sporo czasu. Mimo to każdy z jącym do wybierania mediacji, jako ru. Podkreślaliśmy, jak jest ważne po- nas pracował z entuzjazmem i rado- sposobu rozwiązywania konfliktów. rozumienie podczas rozwiązywania ścią. My - jako mediatorzy rówieśniczy - na sytuacji spornych, szczególnie w co- Bardzo szybko upłynął nam ten ty- godzinach wychowawczych przypo- dziennym życiu. Prowadziliśmy dys- dzień. Jestem pewna, że nie tylko ja mnieliśmy koleżankom i kolegom z kusję, w której nasi rówieśnicy chęt- czułam satysfakcję, gdy to, co chcie- wszystkich klas, co to jest mediacja i nie brali udział, opowiadając swoje liśmy przekazać, było odbierane z za- jakie są jej zalety. własne przeżycia. W pierwszej klasie interesowaniem i zaangażowaniem. Wspólnymi siłami przygotowaliśmy dzieci obejrzały film, który pokazywał Bardzo dziękujemy dyrekcji i doro- wcześniej scenariusz zajęć z media- sytuację konfliktową oraz do czego słym mediatorom za wszelką pomoc cji, ćwiczenia dotyczące komunika- może doprowadzić brak porozumie- w realizacji naszego zadania. cji, scenki będące symulacją media- nia. Po przypomnieniu języka szakala cji oraz krzyżówkę utrwalającą pozna- i żyrafy oraz różnych technik mediacji, Mediator rówieśniczy ne pojęcia. dawaliśmy czas naszym koleżankom Patrycja Wróbel Na początku spotkania przedstawiali- i kolegom na zadawanie pytań doty-

Bicie rekordu w udzielaniu pierwszej pomocy

Już od siedmiu lat podczas Europejskie- ży Pożarnych, instytucje miejskie, fir- Szkoły Podstawowej w Laszczynach. go Dnia Przywracania Czynności Serca, my i osoby prywatne. Łącznie 1399 Za zaangażowanie i promowanie nauki Fundacja WOŚP organizuje akcję bicia instytucji. W tym roku do udziału w re- pierwszej pomocy w ramach progra- rekordu Guinnessa w jednoczesnej re- kordzie zgłosiło się 144 867 osób. mu edukacyjnego, naszym kochanym suscytacji krążeniowo - oddechowej W tej ogólnopolskiej akcji z terenu dzieciom serdecznie dziękujemy. przez jak największą liczbę osób. Ce- naszej gminy wzięli udział uczniowie W.Wróbel lem wydarzenia jest popularyzacja wiedzy na temat zasad udzielania pierwszej pomocy.

Punktualnie o godzinie 12, tysią- ce osób w całej Polsce jednocześnie podjęło się resuscytacji krążeniowo- oddechowej na fantomach. Była ona prowadzona nieprzerwanie przez 30 minut. W tegorocznej akcji bicia rekordu udział wzięły szkoły, które aktywnie działają w ramach prowadzo- nego przez Orkiestrę Programu Edu- kacyjnego “Ratujemy i Uczymy Rato- wać”. Oprócz uczniów, wydarzenie wsparły jednostki Ochotniczych Stra-

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 23 - AKTUALNOŚCI - Jak odkryto potęgę drobnoustrojów

W ważnych odkryciach swój udział kowie Towarzystwa powątpiewając w wane przez żyjątka odkryte przez Le- mieli, oprócz naukowców, także ama- prawdziwość odkryć zwykłego kupca ewuenhoeka, ale dopiero w 1835 roku torzy. Za ojca mikrobiologii uważa się polecili, aby zaprezentował „zwierząt- pierwszy raz udowodniono powodowa- prostego, niewykształconego han- ka” osobom lepiej wykształconym, któ- nie choroby przez drobnoustroje. Mimo dlarza bawełną – Holendra Antonie- re mogłyby zweryfikować jego rewela- to, wielu uczonym i lekarzom ciągle nie go von Leeuwenhoeka (1632-1723), cje, chociaż dysponując mikroskopami mieściło się w głowie, żeby coś tak ma- który używając soczewek powiększa- uczeni mogli to zrobić sami w Londynie. łego mogło być aż tak groźne. Z uporem jących do liczenia nitek w tkaninach Leeuwenhoek zaprosił więc do domu trwali w wielowiekowym przekonaniu, zajął się ich szlifowaniem, a zafascy- znamienitych obywateli i odkrycie sta- że wszelkie zarazy pochodzą od trują- nowany skonstruowanym kilkadzie- ło się faktem, a dwa lata później za za- cych miazmatów, które pojawiają się w siąt lat wcześniej mikroskopem (tak- sługi dla nauki został mianowany człon- powietrzu wskutek różnych zjawisk, na że przez Holendrów) postanowił budo- kiem naukowego gremium londyńskie- przykład astrologicznych. wać własne. go, mimo że nie posiadał wymaganego Na szczęście niektórzy poważnie trak- wykształcenia. towali odkrycia Holendra i przygląda- Dla dzieci w szkole pierwszy kontakt z li się drobnoustrojom, czasem przez mikroskopem budzi sporo emocji i czę- przypadek, jak Ludwik Pasteur (1822- sto same domagają się obejrzenia krwi 1895), który z wykształcenia był chemi- w powiększeniu, a ich ciekawość wyda- kiem. Po odniesieniu pierwszych suk- je się oczywista. Jednak do czasu Leeu- cesów w swojej dziedzinie zajął się na wenhoeka nikomu z uczonych nie przy- prośbę francuskich winiarzy proble- szło to do głowy, gdyż nikt nie przypusz- mem kwaśnienia wina, co wydawało czał, że może istnieć coś tak małego, się czysto chemicznym procesem i nikt czego ludzkie oko nie będzie w stanie nie przypuszczał, że jakieś organizmy dostrzec. Traktowali mikroskop bardziej mogą mieć w tym swój udział. Pasteur jak lupę ułatwiając sobie obserwacje odkrył, że fermentacja, na której opie- obiektów widocznych gołym okiem. Do- ra się produkcja wina i piwa, jest wywo- piero holenderski kupiec dokonał od- ływana przez różne gatunki drożdży, a krycia, że żywe istoty składają się z mi- ich rozwój hamują niechciane bakterie lionów małych części, zwanych obecnie zamieniające cukier w kwas mlekowy komórkami. Przyglądał się także drob- psujący wino. Wynalazł sposób, jak się nym stworzeniom i jako pierwszy opi- ich pozbyć – należy ogrzewać trunek sał wygląd pleśni, oka i żądła pszczo- do temperatury 63 °C (gotowanie psu- ły, narysował ludzkie krwinki i plemni- je smak). Ta technika nosi dziś nazwę ki stwierdzając, że do zapłodnienia do- pasteryzacji i jest powszechnie stoso- chodzi, gdy jeden z nich wniknie do ko- wana do utrwalania produktów żywno- mórki jajowej. ściowych. Pasteur obalił też teorię sa- Leeuwenhoek zdumiał się, gdy w kro- morództwa, według której drobnoustro- pli wody deszczowej zgromadzonej od je pojawiające się w gnijącym pożywie- pewnego czasu w balii, zobaczył ma- niu i martwych ciałach organizmów leńkie ruchliwe stworzonka z mini koń- same tworzą się (rodzą się) z martwej czynami lub ogonkami. Były to pierwot- materii. niaki, do tej pory jeszcze nieznane i nie- Bakterie cholery i tężca Chociaż nie był lekarzem, zaintereso- opisane. W próbce wody odkrył jeszcze wał się gorączką połogową, na którą mniejsze, prawie nieruchome żyjątka – Niestety po jego śmierci te ważne doko- umierało bardzo wiele rodzących ko- bakterie. Podobne znalazł obserwując nania szybko poszły w niepamięć i wie- biet. W dawnych czasach poród był osad zeskrobany z własnych zębów, a lu uczonych niedowiarków nadal po- mniej więcej sto pięćdziesiąt razy bar- setki tysięcy razy więcej było ich w prób- wątpiewało w istnienie mikroorgani- dziej niebezpieczny niż dziś. Nie zda- ce z zęba spróchniałego. Swoje obser- zmów, jak i plemników, nie zadając so- wano sobie sprawy, jak wielki wpływ wacje i odkrycia opisał w listach wysy- bie trudu przeprowadzenia własnych na przeżycie matki i dziecka ma higie- łanych do najbardziej wówczas presti- obserwacji. Czterdzieści lat później zna- na – kobiety rodziły w warunkach, które żowej organizacji naukowej- Towarzy- ny austriacki uczony potwierdził, że obecnie uznano by za urągające wszel- stwa Królewskiego w Londynie. Człon- wszelkie choroby zakaźne są wywoły- kim standardom czystości, a przecież

24 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI - kanał rodny to idealne wrota dla wszel- rie gruźlicy, wąglika i tężca, co pozwo- rządków pilota do telewizora, klawiatu- kich infekcji. Gdy poród był skompliko- liło opracować antytoksyny chroniące rę komputera i myszkę, słuchawkę tele- wany używano narzędzi chirurgicznych, przed tymi chorobami. fonu i komórkę. Czy w urzędach, skle- których nawet nie czyszczono (nie mó- To, że zakażenia mogą się przenosić pach, punktach usługowych myje się wiąc o dezynfekcji) i często nosiły one poprzez wodę i pożywienie także wy- klamki? Wymienione przedmioty lokują ślady zakrzepłej krwi z poprzednich za- magało odkrycia i udowodnienia. Jed- się na czele rankingu najbrudniejszych, biegów. Znany węgierski lekarz w la- ną z takich chorób była cholera, któ- czyli takich, na których znajduje się naj- tach czterdziestych XIX wieku ostrze- ra w XIX wieku rozprzestrzeniła się na więcej bakterii. Do bardzo brudnych gał, że przyczyną gorączki połogowej całym świecie. Objawiała się silną bie- rzeczy w domu zalicza się gąbki do my- są lekarze i studenci medycyny, którzy gunką szybko odwadniającą organizm, cia naczyń, zwłaszcza, gdy pozostawia przychodząc wprost z prosektorium nie co w kilka dni, a czasem nawet w kil- się je niewyciśnięte z wody, co sprzyja umywszy rąk, uczestniczą w porodach. ka godzin prowadziło do śmierci. Obwi- namnażaniu się bakterii i pleśni żerują- Uważali za logiczne użycie mydła do- niano za nią oczywiście wszechmogące cych na resztkach jedzenia. Bywało, że piero po ukończeniu wszelkich brudzą- miazmaty, czyli złe powietrze. Nie była więcej mikrobów badacze odnajdywa- cych zabiegów. Pasteur odwiedzał kost- aż tak bardzo zaraźliwa, jak chociaż- li na desce do krojenia chleba, niż na nice i szpitale pobierając próbki krwi i by ospa i dziwne wydawało się to, że desce sedesowej. Inne siedlisko to tak- wydzielin macic zmarłych kobiet – we znacznie częściej zapadali na nią bied- że lodówka, zwłaszcza rzadko czyszczo- wszystkich odkrył ten sam rodzaj bak- ni niż bogaci. W 1856 roku epidemia na. Poza tym – pompy na stacjach pa- terii. Kilku innych lekarzy apelowało o cholery pojawiła się w jednej z ubogich liw, bankomaty, poręcze schodów, au- zachowanie czystości wiążąc gorączkę dzielnic Londynu zabijając w krótkim tomaty z napojami, centra handlowe, połogową z brudem, ale większość nie czasie 700 osób. Lekarz John Snow czyli wszystkie te miejsca, z których ko- traktowała tego poważnie i nie przema- wywnioskował, że skoro choroba ata- rzysta wiele osób. wiały do nich nawet statystyki. Jeden z kuje w pierwszej kolejności układ po- Zdaniem badaczy na naszych telefo- wiedeńskich lekarzy postanowił przed karmowy, to jej przyczyna znajduje się nach komórkowych jest pięć razy wię- operacją odkażać ręce chlorkiem wap- w pożywieniu. Przeprowadził drobiazgo- cej bakterii niż na desce klozetowej, po- nia i wkrótce śmiertelność na jego od- we śledztwo i ustalił, że wszyscy chorzy deszwie buda czy klamce w miejscu dziale spadła z 12 do 1%. Chirurg Jo- pili wodę z jednej studni. Gdy w końcu z publicznym. Za telefon chwytamy w róż- seph Lister (obecnie uznawany za twór- trudem udało mu się przekonać władze nych miejscach i sytuacjach, a w dodat- cę antyseptyki) odkażał rany kwasem do jej zamknięcia, epidemia skończyła ku osadzają się na nim wydzieliny na- karbolowym. Pewnego razu przyprowa- się w ciągu trzech dni. Snow zdobył in- szego ciała jak pot, ślina i naskórek bę- dzono do niego chłopca z otwartym zła- formację, że pierwszym chorym było dące idealną pożywką dla mikrobów. maniem nogi - do tej pory w takich wy- niemowlę, a zarazki z pranych pieluch Bakterie są praktycznie wszędzie, lecz padkach zawsze dokonywano amputa- trafiły do kanalizacji, która okazała się na wszystkich wymienionych przedmio- cji, gdyż inaczej powikłania (zakażenie) nieszczelna i w ten sposób doszło do tach identyfikowano takie, które mogą groziło śmiercią. Lister poskładał ko- zanieczyszczenia wody. Wydział Zdro- być groźne dla zdrowia. ści i obmył ranę kwasem karbolowym, wia zignorował uzyskane dowody i w ofi- Nie da się uniknąć kontaktów z drobno- a po sześciu tygodniach pacjent opu- cjalnym komunikacie znowu była mowa ustrojami, a z kolei ci, którzy popadają ścił szpital na obu własnych nogach. I o tajemniczych miazmatach. Bakterie, w obsesję sterylizowania wszystkiego tym razem lekarze odnieśli się do tego tzw. przecinkowce cholery odkrył wspo- wokół i wszędzie dopatrują się zbrod- krytycznie, a pielęgniarki ubolewały, że mniany Robert Koch. niczych zarazków niekoniecznie będą przybędzie im obowiązków utrzymywa- Obecnie powszechnie wiadomo, że za- zdrowsi, a znacznie mniej odporne na nia sal operacyjnych w czystości. Jed- chowanie higieny osobistej, czystości zarażenia będą dzieci chowane w wyja- nak antyseptyka stopniowo zaczęła się w otoczeniu i higieny posiłków jest naj- łowionym otoczeniu i pozbawione kon- upowszechniać i w dwadzieścia lat od bardziej podstawowym sposobem za- taktu ze zwierzętami domowymi. Sys- przypadku uratowanej przed amputa- pobiegania chorobom. Z tym, że nie zatem immunologiczny musi nauczyć się cją kończyny stała się standardem. Na- wsze wszyscy uświadamiają sobie, że rozpoznawania „wroga” stykając się z rzędzia zaczęto sterylizować gorącą istnieją wokół nas przedmioty i miej- mikrobami. Rzecz w tym, aby unikać wodą, a polski chirurg Jan Mikulicz- Ra- sca będące szczególnymi siedliska- tych, które rzeczywiście mogą być groź- decki wynalazł maskę chirurgiczną i mi mikrobów, choć na pozór nie kłują ne oraz wiedzieć, gdzie mogą na nas jako pierwszy podczas operacji zakła- brudem w oczy. Pieniędzy się nie pie- czyhać. Najbardziej podstawowy spo- dał rękawiczki. rze. Wątpliwe, aby koszyki i wózki w sób to mycie rąk po powrocie z wszel- W międzyczasie udało się wyizolować sklepach samoobsługowych były czę- kich miejsc publicznych. zarazki kilku groźnych chorób. Niemiec- sto czyszczone . Nawet perfekcyjna ki lekarz Robert Koch odkrył bakte- pani domu może pominąć podczas po- Małgorzata Majka

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 25 - AKTUALNOŚCI -

Dopłaty bezpośrednie 2019 Ruszyła wypłata zaliczek. Także na poczet płatności PROW

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpoczęła dzisiaj, 16 października, po raz czwarty w historii obowiązującego w Polsce systemu dopłat wypłatę zaliczek na poczet płatności bezpośrednich i po raz pierwszy zaliczek na poczet płatności obszarowych PROW.

Zaliczki w 2019 r. przekazywane są polskim rolnikom na najwyższym dopuszczonym w Unii Europejskiej poziomie. W przypadku dopłat bezpośrednich wynoszą one 70 proc. stawki, 85 proc - w przypadku płatności PROW. Warunkiem wypłaty zaliczek płatności obszarowych (płatności ONW, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna, płatność ekologiczna oraz premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa) jest zakończenie kontroli administracyjnej, a przy zaliczkach płatności bezpośrednich wymagane jest jeszcze zakończenie kontroli na miejscu.

Przekazywanie zaliczek zakończy się 30 listopada 2019 r., a od dnia 2 grudnia rozpocznie się realizacja płatności końcowych.

Pula środków przeznaczonych w 2019 r. na dopłaty bezpośrednie wynosi ok. 15,2 mld zł, o płatności te ubiega się ok. 1,317 mln rolników. Z kolei maksymalna kwota na realizację płatności obszarowych PROW to ok. 2,86 mld zł, o te płatności wnioskuje ok. 975 tys. rolników.

Informacja dla mieszkańców adresy i telefony, Gminy Grodzisko Dolne, posiadają- cych kocioł na biomasę zamonto- które warto znać: wany w ramach Projektu pn.: „Mon- • Ogólny numer alarmowy 112 taż i instalacja odnawialnych źró- • Policja 997, Straż Pożarna 998, Pogotowie Ratunkowe 999 deł energii na budynkach mieszkal- • Pogotowie Gazowe 992, Pogotowie Energetyczne 991 nych na terenie gmin Grodzisko • Urząd Gminy w Grodzisku Dolnym 125a, 17 242 82 65, 243 Dolne i Miasto Leżajsk”. 60 03: - zgłaszanie potrzeb remontowych (dziury w jezdni itp.) Informację związaną z obsługą pieca, - awarie oświetlenia ulicznego można uzyskać dzwoniąc pod nr tel: - przycinka gałęzi przy drogach gminnych i powiatowych +48 664 784 500 - zimowe utrzymanie dróg i chodników +48 664 784 600 - inne prośby o interwencje +48 664 784 700 Osoby do kontaktu: E. Wasyl (w.221), A. Telka (w. 222) od poniedziałku do piątku • Starostwo Powiatowe w Leżajsku 17 240 45 00, ul. Kopernika w godz.: 8.00-16.00 8, 17 240 45 52, ul. M.C. Skłodowskiej 8 • Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o w Gro- dzisku Dolnym 17 243 64 66, kom. 501 301 982, Grodzisko „TWOJE ŚWIATŁA - Dolne. Awarie wodociągowe i kanalizacyjne można zgłaszać NASZE BEZPIECZEŃSTWO” codziennie w godzinach od 7.00 do 15.00 pod numerem telefonu: 17 243 64 66, natomiast po godzinie 15.00 i w dni wol- Podczas trwania w/w działań, w dniach ne od pracy, pod numerem telefonu: 501 301 982. Więcej in- 16.11.2019r i 23.11.2019r kierowcy będą formacji na stronie: www.pgkgrodzisko.pl mogli bezpłatnie sprawdzić i wyregulować • Spółdzielnia Usług Drogowo-Rolniczych 17 243 60 26 oświetlenie w swoich pojazdach • Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 17 242 91 34 • Posterunek Policji w Grodzisku Dolnym 17 24 06 371 na Stacji Kontroli Pojazdów • Zarząd Dróg Powiatowych w Leżajsku 17 242 11 81, ul. Polna 12 w Grodzisku Górnym 223 b, • Usługi kominiarskie 723 088 465, 726 725 487

26 Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 - AKTUALNOŚCI -

Gazeta z Grodziska i okolic 10/2019 27 REKLAMA PŁATNA

-- AKTUALNOŚCIAKTUALNOŚCI --

REKLAMA PŁATNA