Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Łom ży
18-402 Łom ża, ul. Akademicka 20 tel. (86) 218-21-69; fax: 218-28-93; e-mail:[email protected]
Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego za rok 2011
Łom ża, maj 2012r.
WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Spis treści:
Wstęp...... 3
1. Stan czystości i ochrona wód...... 5
1.1. Presje- Źródła zanieczyszczenia wód ………...... 5 1.2. Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych...... 14 1.3. Przeciwdziałania – Działalność kontrolna…...... 17
1.4. Wody podziemne...... 21
2. Powietrze...... 22
2.1. Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza ……..…………...... ………...22 2.2. Stan - Monitoring imisji...... 24 2.3. Przeciwdziałania – Działalność kontrolna ……...... 26
3. Gospodarka odpadami...... 30
3.1. Presje- Ilość wytworzonych odpadów.....……………………...... ……….…..30 3.2. Stan - Składowiska odpadów……...... ……………………...... ……….……..32 3.3. Stan - Odpady niebezpieczne……...... ……………………………...... ….…33 3.4. Reakcje – Kontrole składowisk odpadów..………...... …………….…34
4. Promieniowanie elektromagnetyczne /PEM/………..……...... …..…………..…37
4.1. Presje – Źródła emisji PEM………………………………...... …………..……37 4.2. Stan – Pomiary kontrolne PEM…………………………………………...... …38 4.3. Przeciwdziałania………...... ……39
5. Hałas...... 40
5.1. Hałas drogowy...... ………………………………...... …………..……40 5.2. Hałas przemysłowy...... …………………………………………...... …42
6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami...... 43
7. Działania kontrolne WIOŚ...... 45
2 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Wstęp - charakterystyka powiatu
Powiat wysokomazowiecki geograficznie położony jest pomiędzy doliną górnego biegu Narwi, a rzeką Bug na południu. Jest to obszar nizinny zwany Wysoczyzną Wysokomazowiecką, wchodzącą w skład północnej części Niziny Podlaskiej. Od zachodu ogranicza ją linia Czerwonego Boru związana z Międzyrzeczem Łomżyńskim przechodząc w pradolinę rzeki Narew otaczającą wysoczyznę od strony północnej i wschodniej. W bliskim sąsiedztwie położona jest Kotlina Biebrzańska na północy i Wysoczyzna Białostocka na północnym wschodzie. Południe mezoregionu graniczy poprzez starorzecze Nurca z Wysoczyzną Drohicką i Równiną Bielską. Jednostajny lekko pofałdowany krajobraz jest typowy dla obszarów nizinnych. Silniej urozmaicona jest pod tym względem część północno-wschodnia powiatu, gdzie niewielkie morenowe wzgórza są liczniejsze i wznoszą się do 160 m n.p.m. Wysoczyzna stanowi dział wodny Bugu i Narwi. Powierzchnia całkowita powiatu wynosi 1289 km2, co stanowi 6,4% powierzchni woj. podlaskiego. Powiat w 2010 roku liczył 58 700 mieszkańców i w ostatnim 10-leciu liczba ludności systematycznie malała (GUS,2010). Ludność powiatu wysokomazowieckiego tylko w 28 % zamieszkiwała w miastach, a 72 % to mieszkańcy wsi. Sieć osadniczą tworzą: 1 gmina miejska (m. Wysokie Mazowieckie), 2 gminy miejsko-wiejskie (Ciechanowiec i Szepietowo) i 7 gmin wiejskich (Czyżew Osada; Klukowo, Kobylin Borzymy; Kulesze Kościelne Nowe Piekuty Sokoły oraz gmina Wysokie Mazowieckie). Łącznie z miastami jest to 381 miejscowości. Dominującą formą mieszkalnictwa na terenie powiatu jest zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Z całkowitej powierzchni powiatu przeważającą część stanowią użytki rolne zajmujące 95 911 ha. Stanowią one 74 % powierzchni fizycznej, dystansując zarówno wskaźnik wojewódzki (59 % ) jak i ogólnokrajowy (58,9%). Większość, bo ponad 72% użytków rolnych stanowią grunty orne. Lasy zajmują 23918 ha , a wskaźnik lesistości powiatu wynosi 19 % i jest to wskaźnik znacznie niższy od wskaźnika dla województwa podlaskiego wynoszącego 30,2 %. Największe powierzchnie leśne w powiecie posiada gmina Ciechanowiec – 5092 ha (dane GUS,2008 danych późniejszych brak). Cechą szczególną Wysoczyzny Wysokomazowieckiej na tle Niziny Podlaskiej jest stosunkowo dobra jakość gleb skupionych w części środkowej i południowej. Korzystne warunki glebowe stopniowo zanikają w północnej części powiatu ustępując przewadze gleb lekkich i żwirów. Gminy: Czyżew, Szepietowo, Klukowo, Wysokie Mazowieckie i Nowe Piekuty posiadają gleby o najkorzystniejszych właściwościach agrotechnicznych w skali powiatu i całego województwa podlaskiego. W powiecie wysokomazowieckim jest niewiele gleb nieprzydatnych do produkcji rolniczej. Udział gleb marginalnych w ogólnej powierzchni użytków rolnych waha się od 0,3% w Wysokiem Mazowieckiem do 6,2%, w gminie Kobylin Borzymy oraz 14,3%, w gminie Kulesze Kościelne i 16,9% w gminie miejskiej – Ciechanowiec. Średni wskaźnik dla województwa podlaskiego wynosi 7,4%. Cechą charakterystyczną podlaskiego rolnictwa jest bowiem czynnik ekologiczny wynikający z czystości środowiska naturalnego oraz niskiego poziomu zużycia chemicznych środków służących do ochrony i nawożenia roślin uprawnych. Ilość nawozów sztucznych ogółem w NPK w kg na
3 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
1 ha użytków rolnych wynosi 93,3 podczas gdy w kraju 117,9 (dane GUS 2009). Ma to również olbrzymi wpływ na produkcję, przetwórstwo a przede wszystkim na eksport. Struktura przemysłu powiatu zdominowana jest przez produkcję i przetwórstwo artykułów spożywczych (przemysł mleczarski, mięsny, owocowo-warzywny i młynarski). Ważne znaczenie ma również produkcja maszyn i urządzeń oraz drewna i wyrobów z drewna. Największe w powiecie przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem rolno spożywczym to: SOKOŁÓW S.A., Przedsiębiorstwo Zakłady Mięsne „FARM FOOD” Oddział Czyżew-Osada, Zakłady Mięsne „NETTER” w Czyżewie-Osadzie oraz sieć nowoczesnych młynów. Zorganizowana baza surowcowa stymuluje produkcję żywca trzody chlewnej i bydła mięsnego. Dużą rolę w przemyśle spożywczym odgrywa przetwórstwo mleka. Spółdzielnia Mleczarska “MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem jest liderem ilościowym i jakościowym w produkcji wyrobów mleczarskich. Dzięki jej istnieniu dynamicznie rozwinęły się gospodarstwa hodowlane. Sektor przetwórstwa rolno spożywczego obsługuje w około 70 % powiatowy rynek produktów rolnych. Sieć komunikacyjna Teren Powiatu Wysokomazowieckiego przecina jedna z najstarszych w kraju linii kolejowych tzw. kolej Warszawsko-Petersburska. Jest to obecnie jeden z głównych węzłów komunikacji kolejowej łączący kraje Europy Wschodniej i Północno Wschodniej z pozostałą częścią Kontynentu. Strategiczne położenie tak ważnej linii przebiegającej w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Wysokie Mazowieckie i Szepietowa ma bardzo duże znaczenie dla wymiany towarowej i komunikacji osobowej z większymi miastami naszego kraju i zagranicy. Uzupełniającym ciągiem kolejowym o marginalnym już znaczeniu jest jednotorowa linia Ostrołęka-Łapy przebiegająca przez teren gminy Kulesze Kościelne i Sokoły. Transport drogowy powiatu opiera się na ciągu drogi krajowej nr E-689 Zambrów - Wysokie Mazowieckie- Szepietowo – Brańsk umożliwiając ponadregionalne połączenie środkowej i południowej część powiatu, z drogą krajową E-8. Dzięki takiej lokalizacji Wysokie Mazowieckie, jest też miastem tranzytu dla komunikacji południowej części województwa podlaskiego z Warszawą. Droga wojewódzka nr E-678 stanowi uzupełnienie tego trzonu łącząc bezpośrednio Miasto Wysokie Mazowieckie z Białymstokiem. Północny skraj powiatu styka się z drogą międzynarodową E-8 jednakże dla struktury komunikacyjnej powiatu ma to niewielkie, lokalne znaczenie obejmujące teren gmin Kobylin Borzymy i częściowo Kulesze Kościelne i Sokoły. Lokalny transport gminny i międzygminny obsługuje sieć dróg gminnych i powiatowych. Gęstość i lokalizacja sieci transportowo komunikacyjnej niemal całkowicie zaspokaja potrzeby mieszkańców, stawiając Powiat Wysokomazowiecki w korzystnej sytuacji na mapie województwa podlaskiego.
Atrakcje przyrodnicze
Tereny chronione w powiecie wysokomazowieckim zajmują powierzchnię 3 121,5 ha (dane GUS,2010). Ważnym elementem ochrony przyrody jest Narwiański Park Narodowy, otaczający pradolinę Narwi w północno-wschodniej części powiatu wysokomazowieckiego. Teren parku zajmuje 1052 ha powierzchni powiatu. Park obejmuje malowniczy odcinek Doliny Górnej Narwi z licznymi zakolami, starorzeczami, rozlewiskami i obszarami bagiennymi. Mozaika różnorodnych zbiorowisk roślinnych (lasy łęgowe, trzcinowiska, turzycowiska, podmokłe łąki) stanowi ostoję dla wielu gatunków zwierząt, a szczególnie ptactwa wodnego m.in.
4 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
zagrożonego wyginięciem derkacza i wodniczki. Pozostałe 2069,6 ha to Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bugu i Nurca (GUS,2010). Utworzony został w 1982 roku. Utworzenie obszaru chronionego krajobrazu na tym terenie miało na celu ochronę i zachowanie doliny Bugu i Nurca o naturalnym charakterze oraz fragmentu Wysoczyzny Drohickiej odznaczających się wysokimi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi, kulturowymi i wypoczynkowymi .
1. Stan czystości i ochrona wód
1.1. Presje - Źródła zanieczyszczeń wód
Dominujące presje wywierane przez człowieka na środowisko wodne to: - pobór wód na różne cele; - wprowadzanie do wód zanieczyszczeń wraz ze ściekami komunalnymi, przemysłowymi oraz wodami pochłodniczymi; - wprowadzanie do wód zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych (nawożenie, brak skanalizowania terenów wiejskich); - zmiany morfologiczne i hydrologiczne wynikające z inwestycji w dziedzinie regulacji rzek (melioracje) czy energetyki. W 2010 roku, w powiecie wysokomazowieckim, pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 4 839,6 dam 3 wody (GUS, 2010 – brak danych za rok 2011) W minionym 10-leciu, zaznacza się coraz wyższy pobór wody. W związku z rozbudową sieci wodociągowej wyraźny jest wzrost poboru na jej eksploatację. W 2010 roku, podobnie jak w roku poprzednim, najwięcej wody w powiecie zużywały gospodarstwa domowe. Całkowite roczne zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych było w 2010 roku wyższe jak w 2009 roku (2 727,2 dam3) i kształtowało się na poziomie 2 934,2 dam 3. Systematycznie w kolejnych latach rośnie też zużycie wody w przemyśle, w roku 2010 było to 1 741 dam 3. Największe i wciąż wzrastające zużycie wody do celów przemysłowych zanotowano w Wysokiem Mazowieckiem (1 396 dam 3).
Pobór wód w powiecie wysokomazowieckim w latach 1999-2010 - dane GUS
5 000,0 4 500,0 4 000,0 3 500,0 3 000,0 2 500,0
dam3 2 000,0 1 500,0 1 000,0 500,0 0,0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
ogółem przemysł rolnictwo i le śnictwo eksploatacja sieci wodoci ągowej
5 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w 2010 r. [dam3/rok] - dane GUS eksploatacja w tym rolnictwo i Jednostka terytorialna ogółem przemysł sieci gospodarstwa leśnictwo wodociągowej domowe
Powiat wysokomazowiecki 4839,6 1741 15 3083,6 2934,2
Wysokie Mazowieckie – miasto (1) 1727,8 1396 0 331,8 235,4 Ciechanowiec (3) 363,6 55 0 308,6 297,4 Ciechanowiec – miasto(4) 180,0 55 0 125,0 116,1
Ciechanowiec-obszar wiejski (5) 183,6 0 0 183,6 181,3 Czyżew Osada - gmina(2) 639,9 280 0 359,9 337,9 Klukowo (2) 233,8 0 2 231,8 227,1
Kobylin-Borzymy (2) 228,1 0 4 224,1 217,1 Kulesze Kościelne (2) 242,7 0 0 242,7 242,6 Nowe Piekuty (2) 283,9 0 3 280,9 277,4
Sokoły (2) 348,4 0 0 348,4 344,9 Szepietowo – miasto i gmina(3) 448,9 10 3 435,9 434,9 Szepietowo – miasto (4) 89,2 10 0 79,2 78,9
Szepietowo – obszar wiejski (5) 359,7 0 3 356,7 356,0 Wysokie Mazowieckie - gmina 322,5 0 3 319,5 319,5
Zagadnienia związane z Długo ść sieci wodoci ągowej w pow. wysokomazowieckim w latach 2000-2010 - dane GUS zaopatrzeniem w wodę realizowane są km indywidualnie przez poszczególne 1200,0 jednostki samorządu lokalnego, z 1000,0
800,0 głębinowych ujęć wody poprzez
600,0 lokalną, najczęściej gminną, sieć 400,0 wodociągową. Istniejące potrzeby 200,0 wodociągowe zrealizowane są na 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 terenie powiatu w prawie 100%.
w odoci ągi Łączna długość czynnej rozdzielczej sieci wodociągowej w powiecie wysokomazowieckim w kolejnych latach systematycznie, choć powoli, wzrastała i w 2010r. wynosiła 1022,2 km (brak danych GUS dla 2011r.) Najdłuższą sieć posiadają gminy: Wysokie Mazowieckie, Czyżew-Osada i Ciechanowiec. W stosunku do roku 2009 wzrost długości sieci zanotowano tylko w Gminie Wysokomazowieckie i Gminie Sokoły.
Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej w km – dane GUS Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat wysokomazowiecki 919,4 957,0 961,4 967,5 1 060,8 972,2 1022,2
6 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Wysokie Mazowieckie- miasto (1) 25,2 25,4 25,5 25,8 26,5 27,3 27,8 Wysokie Mazowieckie- gmina (2) 135,1 135,1 135,1 135,7 135,8 135,8 179,4 Ciechanowiec- miasto i gmina (3) 99,6 133,1 134,0 134,0 134,0 134,0 134,0
Ciechanowiec – miasto(4) 25,9 27,8 28,5 28,5 28,5 28,5 28,5 Ciechanowiec-obszar wiejski (5) 73,7 105,3 105,5 105,5 105,5 105,5 105,5 Czyżew Osada – gmina (2) 137,3 137,5 137,5 137,5 137,8 137,8 137,8
Klukowo – gmina (2) 85,2 88,9 90,2 90,2 90,2 90,2 93,0
Kobylin-Borzymy (2) 80,8 80,8 80,8 80,8 80,8 80,8 80,8
Kulesze Kościelne (2) 69,0 69,0 69,0 69,0 70,5 70,5 70,5
Nowe Piekuty- gmina (2) 66,1 66,1 66,1 66,1 66,1 66,1 66,1
Sokoły – gmina (2) 108,5 108,5 110,6 112,7 113,2 113,2 116,3
Szepietowo - gmina (2) 112,4 112,6 112,6 112,6 115,7 116,5 116,5
Szepietowo - miasto (4) ------13,5 Szepietowo - obszar wiejski ------(5) 103,0
Mimo, że długość sieci wodociągowej wzrasta, wg danych GUS od 5 lat maleje ilość osób z niej korzystających. Wynika to zapewne z malejącej liczby mieszkańców powiatu (patrz str. 3). Według danych GUS ludność obsługiwana przez wodociągi wynosiła w 2010 roku 53652 osoby, co stanowiło 91 % ludności powiatu. Zużycie wody na 1 mieszkańca powiatu wysokomazowieckiego w 2010 roku, wg danych GUS, wynosiło 49,8 m3, z czego 26 m3 zużywał statystyczny mieszkaniec miast, a 59,1 m3, przypadało na mieszkańca terenów wiejskich. Zużycie wody w powiecie było o prawie 19 m3 większe jak średnia dla województwa podlaskiego. Mieszkańcy miast zużywali co prawda mniej wody niż średnie zużycia w województwie, natomiast aż 26 m 3 wody więcej zużywali mieszkańcy wsi. Świadczy to o wysokim stopniu zwodociągowania terenów pozamiejskich w powiecie.
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w osobach - dane GUS Jednostka terytorialna 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat wysokomazowiecki 54 418 54 252 54 238 54 208 53 893 53652
Wysokie Mazowieckie (1) 9 031 9 025 9 034 9 084 9 111 9140
Ciechanowiec (3) 7 566 7 580 7 573 7 550 7 562 7520
Ciechanowiec – miasto(4) 4 184 4 186 4 207 4 208 4 242 4238 Ciechanowiec-obszar wiejski (5) 3 382 3,394 3 366 3 342 3 320 3282 Czyżew Osada (2) 6 264 6 236 6 271 6 248 6 161 6156
Klukowo (2) 4 285 4 230 4 214 4 198 4 151 4111
Kobylin-Borzymy (2) 3 377 3 334 3 297 3 257 3 244 3208
Kulesze Kościelne (2) 3 195 3 212 3 206 3 199 3 165 3150
Nowe Piekuty (2) 3 585 3 558 3 610 3 641 3 614 3613
Sokoły (2) 5 497 5 489 5 478 5 445 5 420 5374
7 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Szepietowo (2) 6 900 6 890 6 877 6 879 6 774 6716
Szepietowo - miasto (4) - - - - - 2068 Szepietowo - obszar wiejski (5) - - - - - 4648
Wysokie Mazowieckie (2) 4 718 4 698 4 678 4 707 4 691 4664
Emisja ścieków W 2010 roku z terenu powiatu wysokomazowieckiego odprowadzono do wód lub do ziemi łącznie 2603,0 dam 3 ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających oczyszczenia, z czego całe 100% oczyszczono (GUS,2010).
Ilo ści ścieków przemysłowych i komunalnych wymagaj ących oczyszczenia W 2010 roku nie odprowadzano już odprowadzanych do wód lub do ziemi w pow. wysokomazowieckiem w latach 2003-20010 - dane GUS do wód ścieków nieoczyszczonych 3 000 lub oczyszczonych tylko 2 500 mechanicznie. W roku 2009 2 000 3 1 500 odprowadzono jeszcze 2,5 dam dam3 1 000 ścieków nieoczyszczonych (0,1%). 500 Od 2006 roku w powiecie 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 1010 dominującym sposobem ocz. mechanicznie ocz. biologicznie ocz. z podw. us. biogenów nieoczyszczane oczyszczania ścieków jest ich oczyszczanie z podwyższonym usuwaniem biogenów (związków azotu i fosforu), co znacznie przyczynia się do ograniczenia presji na środowisko wodne. Ilość ścieków oczyszczanych tym sposobem systematycznie wzrasta. Dotyczy to oczywiście terenów skanalizowanych.
W powiecie wysokomazowieckim sieć Długo ść sieci kanalizacyjnej w pow. wysokomazowieckiem w latach 2000-2010 kanalizacyjna jest niestety, w stosunku do - dane GUS km sieci wodociągowej, bardzo krótka. 100,0 Stanowi ona zaledwie niecałe 9 % długości 80,0 sieci wodociągowej. Długość sieci 60,0
40,0 kanalizacyjnej w 2009 roku wyniosła 87
20,0 km, tj. niecały kilometr więcej jak w roku
0,0 2008. W kolejnych latach długość sieci 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 wzrosła nieznacznie i to głównie w mieście kanalizacja Wysokie Mazowieckie .
8 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Kanalizacja - długość czynnej sieci kanalizacyjnej w km - dane GUS Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat wysokomazowiecki 74,5 79,7 82,6 85,5 86,2 87 91,9
Wysokie Mazowieckie (1) 18,5 19,8 21,8 24,4 25,1 25,9 26,6
Ciechanowiec (3) 8,3 11,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7
Ciechanowiec – miasto(4) 8,3 11,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 Ciechanowiec-obszar wiejski (5) 0 0 0 0 0 0 0
Czyżew Osada - gmina(2) 14,4 14,9 15,8 15,8 15,8 15,8 19,0
Klukowo (2) 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4
Kobylin-Borzymy (2) 0 0 0 0 0 0 0
Kulesze Kościelne (2) 0 0 0 0 0 0 0
Nowe Piekuty (2) 0 0 0 0 0 0 0
Sokoły (2) 19,4 19,4 18,4 18,4 18,4 18,4 19,4
Szepietowo (2) 11,5 11,5 11,5 11,8 11,8 11,8 11,8
Szepietowo – miasto(4) ------9,0
Szepietowo- obszar wiejski(5) ------2,8 Wysokie Mazowieckie- gmina( 2) 0 0 0 0 0 0 0
Z sieci kanalizacyjnej korzystało w 2010 roku 17286 osób tj. nieznacznie więcej jak w roku 2009 (17 070 osób). Stanowiło to niecałe 29% mieszkańców powiatu wysokomazowieckiego. Byli to mieszkańcy miast i miejscowości gminnych: Wysokiego Mazowieckiego, Ciechanowca, Czyżewa, Klukowa oraz Szepietowa i Sokół. Pozostałe gminy nie są skanalizowane.
Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej w pow. wysokomazowieckim w 2010 roku- GUS,2010 Szepietowo - obszar wiejski Szepietowo - miasto Szepietowo - gmina Sokoły- gmina Nowe Piekuty-gmina Kulesze Ko ścielne -gmina Kobylin-Borzymy- gmina Klukowo - gmina Czy żew-Osada- gmina Ciechanowiec - obszar wiejski Ciechanowiec - miasto Ciechanowiec- miasto i gmina Wysokie Mazowieckie- gmina Wysokie Mazowieckie- miasto 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 wodoci ągi kanalizacja osoby Na obszarze powiatu wysokomazowieckiego funkcjonowało wg danych GUS z 2010r. łącznie 8 oczyszczalni ścieków, w tym: sześć komunalnych (jedna oczyszczalnia w Ciechanowcu, jedna w Szepietowie, jedna w Sokołach, jedna w Czyżewie, dwie w Klukowie) oraz dwie przemysłowe (Spółdzielni Mleczarskiej MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem i Zakładów Mięsnych SOKOŁÓW S.A. w Czyżewie). Oczyszczalnia przemysłowa
9 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
zakładu MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem pełni również funkcję oczyszczalni komunalnej dla tego miasta. Łączna przepustowość oczyszczalni komunalnych i przemysłowych w 2010 roku wyniosła 8 927 m3/dobę, z czego 64% stanowiła przepustowość największej oczyszczalni w Wysokiem Mazowieckiem (GUS,2010). Alternatywą dla zabudowy rozproszonej są oczyszczalnie przydomowe, mogące obsłużyć kilka do kilkunastu domostw. Kierunek ten preferowany jest we wszystkich programach pomocowych, wspierających finansowanie inwestycji komunalnych. Oczyszczalnie przydomowe funkcjonują w pow. wysokomazowieckiem głównie na terenie gminy Klukowo i gminy Nowe Piekuty. W trzeci stopień oczyszczania ścieków tj. w podwyższony stopień usuwania substancji biogennych (związków azotu i fosforu) wyposażone są 2 oczyszczalnie: oczyszczalnia SM MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem i oczyszczalnia komunalna w Szepietowie (GUS,2010). Przepustowość oczyszczalni wyposażonych w 3 stopień oczyszczania wyniosła w 2010 roku 5900 m 3/d co stanowi ponad 66% łącznej przepustowości oczyszczalni.
W minionym 10 leciu Ludno ść obsługiwana przez oczyszczalnie - powiat wysokomazowiecki - dane GUS systematycznie rosła liczba 20000 osób obsługiwanych przez oczyszczalnie. Pozytywnym 15000 zjawiskiem jest wyraźny, w 10000 latach 2008-2010, wzrost ilości
Liczbaosób 5000 osób obsługiwanych przez
0 oczyszczalnie z podwyższonym 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 usuwaniem biogenów.
ogółem z usuwaniem biogenów Najgorsza sytuacja jest w gminach: Kobylin Borzymy, Kulesze Kościelne i Nowe Piekuty, gdzie brak jest sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków sanitarnych. Ścieki gromadzone są w szambach, które nie zawsze są szczelne. Ponadto cześć ścieków wywożona jest na łąki, pola i do rowów, skąd trafia do środowiska zanieczyszczając wody gruntowe. W Kuleszach Kościelnych przy Urzędzie Gminy działa niewielka oczyszczalnia komunalna, o wydajności 2 m 3/ d. Działa tu również niewielka oczyszczalnia szkolna.
Ścieki oczyszczone z oczyszczalni odprowadzane są przeważnie do wód powierzchniowych, głównie do rzek: Brok i Nurzec.
Oczyszczalnie funkcjonujące na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2010 roku odprowadziły łącznie 847 dam3 ścieków komunalnych (w 2008 roku 638,2 dam 3 , a w roku 2009 - 819,5 dam3) z czego ok. 59% stanowiły ścieki z Wysokiego Mazowieckiego. Powyżej 100 dam3 odprowadzały oczyszczalnie z Ciechanowca (137 dam3) i Czyżewa (108 dam3) . Pozostałe oczyszczalnie odprowadzały poniżej 100 dam 3/rok (dane GUS,2010). Odprowadzane ścieki w 100 % zostały oczyszczone. Ilość ścieków oczyszczonych w kolejnych latach systematycznie wzrastała.
10 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
ścieki komunalne oczyszczane razem - w dam 3- dane GUS Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat wysokomazowiecki 515 537 636 698 744 817 847
Wysokie Mazowieckie (1) 262 262 351 386 411 460 502
Ciechanowiec - miasto 112 113 122 126 134 140 137
Czyżew-Osada (2) 64 64 60 84 95 108 108
Klukowo (2) 0 4 5 5 5 5 5
Sokoły (2) 33 38 39 38 39 41 41
Szepietowo (2) 44 56 59 59 60 63 54 ścieki oczyszczane biologicznie
Powiat wysokomazowiecki 471 481 577 639 273 294 291
Wysokie Mazowieckie (1) 262 262 351 386 0 0 0
Ciechanowiec - miasto 112 113 122 126 134 140 137
Czyżew-Osada (2) 64 64 60 84 95 108 108
Klukowo (2) 0 4 5 5 5 5 5
Sokoły (2) 33 38 39 38 39 41 41
Szepietowo (2) 0 0 0 0 0 0 0 ścieki oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów
Powiat wysokomazowiecki 44 56 59 59 471 523 556
Wysokie Mazowieckie (1) 0 0 0 0 411 460 502
Szepietowo (2) 44 56 59 59 60 63 54
Mimo, że oczyszczalnie Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach komunalnych odprow adzanych w pow . w ysokomazow ieckim do w ód pow ierzchniow ych [kg/r] - dane GUS wychwytują większą część
50000 zanieczyszczeń, ich ładunki
40000 odprowadzane ze ściekami
30000 komunalnymi do wód
20000 powierzchniowych są wysokie i 10000 od 2007 roku rosnące, pomimo, 0 że zamieszczony wykres nie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 uwzględnia ładunków ze BZT5 ChZT zaw iesina ścieków komunalnych odprowadzanych z największej w powiecie oczyszczalni w Wysokiem Mazowieckiem (są one uwzględnione przy zestawieniu dot. ścieków przemysłowych). W 2010 roku największy, bo ponad dwukrotny wzrost, w zakresie wszystkich trzech badanych wskaźników, stwierdzono w ściekach odpływających z oczyszczalni w gminie Klukowo. Do rzek trafia również znaczny ładunek związków biogennych, głównie związków azotu i fosforu . Od 2006 roku nie wykonuje się niestety badań tych związków w odprowadzanych ściekach . Wynika to z prawnego zwolnienia mniejszych oczyszczalni z badania tych związków w oczyszczanych ściekach. Taki zapis
11 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
prawny spowodował zaprzestanie przez zarządzających oczyszczalniami strącania w oczyszczanych ściekach związków biogennych. Może się to odbić bardzo niekorzystnie na jakości wód do których ścieki oczyszczane są odprowadzane, szczególnie w przypadku jeżeli odbiornikiem ścieków są cieki o małym przepływie. Prowadzona w poprzednich latach polityka ochrony wód poprzez nakładanie na oczyszczalnie obowiązku redukcji biogenów zaowocowała wyraźnym spadkiem stężeń, głównie związków fosforu, we wszystkich badanych przez WIOŚ rzekach. Przez wiele lat fosforany były jednym z głównych wskaźników obniżających jakość wód do wartości pozaklasowych, ostatnio ich stężenia przeważnie nie przekraczają granic I i II klasy czystości. Niestety obowiązujące obecnie regulacje prawne, w tym również „samokontrola” podmiotów emitujących zanieczyszczenia do środowiska, mogą doprowadzić do powrotu problemu z utrzymaniem dobrej jakości wód. Ścieki przemysłowe Powiat wysokomazowiecki wytwarza znaczne ilości ścieków pochodzenia przemysłowego zajmując drugie miejsce, za powiatem miasta Łomża, na liście powiatów województwa podlaskiego. W roku 2010 było to 1811 dam 3 i ilość ta systematycznie rośnie (w 2008 roku - 1 647 dam3 , w 2009 – 1727 dam 3 ) (GUS,2010). Ponad 82% stanowią ścieki z zakładu MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem, oczyszczane biologicznie, z podwyższonym usuwaniem biogenów. 14% stanowią ścieki z zakładów mięsnych SOKOŁÓW S.A w Czyżewie, oczyszczane biologicznie. Ostatecznym odbiornikiem tych ścieków jest niewielka rzeka Brok. Ponadto 55 dam 3 ścieków przemysłowych wytwarzane jest w Ciechanowcu i odprowadzane do sieci kanalizacyjnej i oczyszczane na oczyszczalni komunalnej.
ścieki przemysłowe oczyszczane razem - w dam 3- dane GUS Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat wysokomazowiecki 1 890 1 550 1 642 1 595 1 571 1 671 1 756
Wysokie Mazowieckie (1) 1 621 1 268 1 380 1 332 1 287 1371 1501
Czyżew-Osada (2) 269 282 262 263 284 300 255 ścieki oczyszczane biologicznie
Powiat wysokomazowiecki 1 890 1 550 262 263 284 300 255
Wysokie Mazowieckie (1) 1 621 1 268 0 0 0 0 0
Czyżew-Osada (2) 269 282 262 263 284 300 255 ścieki oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów
Powiat wysokomazowiecki 0 0 1 380 1 332 1 287 1 371 1501
Wysokie Mazowieckie (1) 0 0 1 380 1 332 1 287 1 371 1501
Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach przemysłowych Ładunki odprowadzane, ze ściekami odprowadzanych w pow. wysokomazowieckiem do wód pow ierzchniowych [kg/r] - dane GUS przemysłowymi są znacznie wyższe niż te
140 000 pochodzące ze ścieków komunalnych - w 120 000 100 000 zakresie BZT 5 , ChZT i zwiesiny ponad 80 000 trzykrotnie (dane GUS, 2010). Biorąc pod 60 000 40 000 uwagę wielkość odbiornika- rzeki Brok - 20 000 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
BZT5 ChZT zaw iesina 12 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
jest to dla niego bardzo duże obciążenie. Znaczne są również ładunki azotu i fosforu, powodujące eutrofizację Broku.
Ładunki zanieczyszcze ń biogennych w ściekach przemysłowych Wg danych GUS w 2010 roku ładunki odprowadzanych w pow. wysokomazowieckim do wód powierzchniowych [kg/r] - dane GUS te były nieco niższe niż w 2009 roku,
6 000 podobne natomiast do ładunków z lat 5 000 poprzednich. Ładunek odprowadzony 4 000 do Broku ze ściekami przemysłowymi 3 000 2 000 wyniósł 4652 kg/rok azotu i 1427 1 000 kg/rok fosforu. 0 2006 2007 2008 2009 2010
azot ogólny fosfor ogólny
Do Broku ze ściekami przemysłowymi Ładunki siarczanów i chlorków odprowadzane w pow. wysokomazowieckiem do wód powierzchniowych [kg/r] - dane GUS trafia również bardzo duży ładunek
500 000 chlorków i siarczanów. W 2008 roku 400 000 było to ok. 291 tys. kg, a w 2009 ilość 300 000 ta wzrosła do prawie 350 tysięcy kg na 200 000 rok. 84% z nich były to ładunki 100 000 odprowadzane ze ściekami SM 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 MLEKOVITA w Wysokiem
pow . w ysokomazow iecki oczyszczalnia SM MLEKOVITA oczyszczalnia SOKOŁÓW S.A. Mazowieckiem. Pozostałe 16% odprowadzała oczyszczalnia SOKOŁÓW S.A. w Czyżewie. Do roku 2008 można było stwierdzić obniżanie się tych ładunków, w 2009 roku nastąpił ich ponowny wzrost. W 2010 roku w danych GUS nie wykazano ładunku tych związków odprowadzanych z Wysokiego Mazowieckiego. Niekorzystnym „ubocznym” zjawiskiem związanym z procesem oczyszczania ścieków jest powstawanie na oczyszczalniach znacznej ilości osadów ściekowych . W powiecie wysokomazowieckim Osady ściekowe wytworzone w oczyszczalniach na terenie pow. wysokomazowieckiego - dane GUS ilość osadów w kolejnych latach systematycznie rosła. W 2010 roku 2 500 wytworzono łącznie 2 280 ton (w 2 000
1 500 roku 2008- 2224 tony, a w 2009-
tony 1 000 2193). 96% osadów (2 182 ton) 500 powstało w oczyszczalni ścieków 0 2 003 2 004 2 005 2 006 2 007 2 008 2 009 2 010 przemysłowych i komunalnych SM ocz. przemysłowe ocz. komunalne MLEKOVITA w Wysokiem
13 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Mazowieckiem. Zostały one w całości wykorzystane do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne (dane GUS,2010). 8 ton osadów z oczyszczalni przemysłowych: w Ciechanowcu (5 ton) i Czyżewie (3 tony) zostało przekształcone termicznie. 16 ton osadów z oczyszczalni komunalnej w Szepietowie było składowanych, 38 ton z oczyszczalni komunalnych w Sokołach (18 ton) i Ciechanowcu (20 ton) było magazynowane czasowo, a 28 ton z oczyszczalni w Czyżewie zostało w całości wykorzystane do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne (dane GUS,2010). Problemem przyszłości jest nieuregulowana gospodarka odchodami zwierzęcymi na terenach rolniczych. Ilościowy rozwój wysokoprodukcyjnych gospodarstw hodowlanych, gdzie skala produkcji nie jest skorelowana z ilością użytków rolnych coraz częściej prowadzi do kumulowania się niezagospodarowanych odchodów oraz wykorzystywania ich niezgodnie z Kodeksem dobrej praktyki rolniczej, co stanowi znaczne zagrożenie dla środowiska.
1.2. Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych
W związku z wprowadzeniem przepisów prawnych mających na celu dostosowanie prawodawstwa polskiego do wymogów Unii Europejskiej, zasady badań i oceny jakości wód powierzchniowych uległy istotnej zmianie. W roku 2011 wprowadzono nowe rozporządzenie służące ocenie stanu wód.
Ogólna klasyfikacja wód Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2011 nr 257 poz. 1545.) Punkty monitoringowe ustanawiane są na zamknięciach jednostek, wyznaczonych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, zwanych Jednolitymi Częściami Wód (JCW). Monitoring JCW prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych , fizykochemicznych i chemicznych. Ze względu na ten fakt, z badań monitoringowych wypadł punkt na Broku w Michałkach (poniżej Wysokiego Mazowieckiego) oraz punkt na Siennicy poniżej ujścia ścieków z zakładów mięsnych w Czyżewie. Punkty te np. na wniosek organów samorządowych mogą być włączone do badań w ramach monitoringu badawczego. W okolicach Wysokiego Mazowieckiego biorą swój początek niewielkie dopływy Narwi (Jabłonka, Ślina, Rokitnica) i Bugu (Brok Mały i Duży) tworząc lokalną sieć rzeczną o dość dużym współczynniku gęstości. W obrębie powiatu nie występują naturalne zbiorniki wód powierzchniowych większych rozmiarów. Dość częste są natomiast oczka śródpolne, i sztuczne zbiorniki przeznaczone na użytek mieszkańców. W okolicach wsi Tybory Kamianka znajduje się sztuczny zbiornik o charakterze rekreacyjnym. Największymi ciekami wodnym powiatu są rzeki Brok i Nurzec.
14 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
W 2011 roku na terenie powiatu wysokomazowieckiego badaniami w ramach monitoringu operacyjnego wód powierzchniowych objęto: Nurzec w punkcie pomiarowo-kontrolnym Tworkowice;
Brok punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Ołdaki.
- w monitoringu operacyjnym - celowym tzw. „rybnym” - wg wykazu RZGW Warszawa na rok 2011 do badania pod kątem przydatności do bytowania ryb nie zostały wyznaczone rzeki leżące w powiecie wysokomazowieckim. Ze względu na fakt, że nową sieć punktów pomiarowych ustanawia się na zamknięciach jednolitych części wód, z badań monitoringowych wypadł punkt na Broku w Michałkach (poniżej Wysokiego Mazowieckiego) oraz punkt na Siennicy poniżej ujścia ścieków z zakładów mięsnych w Czyżewie. Punkty te mogą być włączone do badań w ramach monitoringu badawczego np. na wniosek organów samorządowych.
Omówienie wyników badań rzek: NURZEC o całkowitej długości 100,2 km i powierzchni zlewni 2082,6 km 2 jest w pierwszej grupie największych rzek Makroregionu Północno-Wschodniego i jednocześnie jedną z większych zlewni dopływów Bugu. Rzeka i jej dopływy odprowadzają wody z obszaru Wysoczyzny Bielskiej, Drohickiej i Wysokomazowieckiej będących mezoregionami Niziny Północno-Podlaskiej. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego leży dolny odcinek Nurca i jej ujście do Bugu. Jednym z większych dopływów w górnej części zlewni jest rzeka Nurczyk. Mniejsze dopływy to Kukawka, Pełchówka, Siennica i Płonka. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego największym punktowym źródłem zanieczyszczenia Nurca jest oczyszczalnia komunalna w Ciechanowcu. Ocena jakości wód Nurca – ppk Tworkowice – odcinek ujściowy do Bugu • Ocena stanu ekologicznego . Na podstawie elementu biologicznego, którym w 2011 roku był fitobentos (wskaźnik okrzemkowy IO), określono umiarkowany stan wód. Zbadane stężenia wskaźników fizykochemicznych przekroczyły wartości określone dla stanu dobrego w zakresie: ogólnego węgla organicznego (OWO), azotu Kjeldahla i azotu amonowego. Wynik klasyfikacji, po uwzględnieniu obu składowych ocen bilogicznej i fizykochemicznej, zakwalifikował ujściowy odcinek Nurca do umiarkowanego stanu ekologicznego tj. do III klasy. • Ocena stanu chemicznego – stan chemiczny oceniono jako poniżej stanu dobrego ze względu na przekroczenia w zakresie sumy stężeń wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) tj. benzo(g,h,i)perylenu i indeno (1,2,3-cd) pirenu. Ocena nie uległa zmianie w stosunku do lat ubiegłych. • Stan sanitarny rzeki jest słaby. Średnioroczna ilość bakterii grupy coli typu fekalnego w 100 ml wyniosła 9300.
15 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
BROK jest prawobrzeżnym dopływem Bugu uchodzącym na 87,4 km jego biegu, na terenie woj. mazowieckiego. Długość rzeki wynosi 72,0 km, a powierzchnia zlewni 819,8km 2. Na terenie powiatu wyskomazowieckiego położona jest górna część zlewni z odcinkiem o długości 32 km. Ciek charakteryzuje się małym przepływem, jest uregulowany i posiada mało zasobną w wodę zlewnię. Większe dopływy, przeważnie uregulowane, to Brok Mały, Penchratka, Kanał Szumowo-Łątownica, Ciek spod Dąbrowy oraz Siennica (Dopływ spod Nowej Wsi). Na terenie powiatu wysokomazowieckiego głównym źródłem zanieczyszczenia rzeki są: oczyszczalnia Spółdzielni Mleczarskiej MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem (oczyszczająca również ścieki komunalne z miasta) i oczyszczalnia komunalna w Czyżewie. Ocena jakości wód Broku - punkt p-k w m. Ołdaki - poniżej Czyżewa • Ocena stanu ekologicznego . Wskaźnikiem biologicznym służącym do oceny stanu ekologicznego rzeki był w 2011 roku MIR (makrofitowy indeks rzeczny). Na jego podstawie określono dobry stan elementów biologicznych , jednak liczne przekroczenia wartości wskaźników fizykochemicznych poniżej określonego rozporządzeniem stanu dobrego zakwalifikowały badaną JCW do umiarkowanego stanu ekologicznego tj. do III klasy. Przekroczenia wartości wskaźników fizykochemicznych mające wpływ na obniżenie oceny jakości wody wystąpiły dla azotu amonowego, azotu Kjeldahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego. • Ocena stanu chemicznego – stan chemiczny oceniono jako poniżej stanu dobrego ze względu na przekroczenia w zakresie sumy stężeń wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) tj. benzo (g,h,i) perylenu i indeno (1,2,3-cd) pirenu. • Stan sanitarny rzeki był bardzo niekorzystny i znacznie gorszy niż w 2010 roku (4442 na 100 ml). Średnioroczna ilość bakterii grupy coli typu fekalnego w 100 ml wyniosła 93000.
2 sierpnia 2011 roku zgłoszono do WIOŚ, że w związku z obfitymi opadami deszczu i przedostaniem się ścieków opadowych do urządzeń oczyszczalni komunalnej w Czyżewie nastąpiło jej przeciążenie i niedostatecznie oczyszczone ścieki trafiły do rzeki Brok. W trakcie kontroli interwencyjnej przedstawiciel Gminy Czyżew biorący udział w kontroli poinformował, że po ulewnych opadach deszczu wystąpił napływ wód deszczowych do kolektora sanitarnego i urządzenia przepompowni nie nadążyły przepompowywać ścieków. Stan ten w godz. 18-22 spowodował wypływ rozcieńczonych ścieków ze studzienki rewizyjnej na kolektorze położonej przed przepompownią na przyległy teren, ze spływem do rzeki Brok. Przeprowadzone 11.08.2011 roku przez WIOŚ badania kontrolne rzeki nie wykazały jej zanieczyszczenia. Podobna sytuacja wystąpiła 19 lipca 2010 roku . Wtedy w Broku wystąpiło śnięcie ryb.
Wnioski 1. Stan ekologiczny odcinka Broku poniżej Czyżewa oraz Nurca w ppk Tworkowice, oceniono jako umiarkowany w 5 stopniowej skali tj. od stanu bardzo dobrego, poprzez dobry, umiarkowany, słaby do złego. Na wyniki oceny miał wpływ zarówno rodzaj i otrzymana wartość indeksu badanego wskaźnika biologicznego oraz przekroczenia dopuszczalnych stężeń wskaźników fizykochemicznych określonych dla stanu dobrego.
2. Badania stanu chemicznego, przeprowadzone w 2011 roku ponownie wykazały podwyższone wartości wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), co obniżyło, podobnie jak w latach poprzednich, ocenę stanu chemicznego wody. Nowe rozporządzenie oparte na
16 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
wytycznych Unii Europejskiej i Ramowej Dyrektywy Wodnej ustaliło bardzo restrykcyjne wartości dopuszczalne dla substancji szczególnie szkodliwych. Mimo braku ewidentnych źródeł WWA w zlewniach badanych JCW są one obecne w środowisku wodnym.
3. Niepokojącym zjawiskiem jest brak poprawy jakości sanitarnej rzek .
1.3. Przeciwdziałania - Działalność kontrolna
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 22 lipca 2006r w sprawie warunków , jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. nr 137, poz. 984, z późn. zmian. ) określa częstotliwość poboru próbek ścieków do badań i zakres ich badań. W marcu 2009 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie MŚ z dnia 28 stycznia 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2009 Nr 27 poz. 169). Zarządzający oczyszczalniami mają obowiązek wykonywania badań próbek ścieków z częstotliwością i w zakresie określonym w pozwoleniach wodnoprawnych. Inspektorzy WIOŚ w czasie kontroli prowadzą analizę wyników badania ścieków przedstawioną przez zarządzającego oczyszczalnią i na tej podstawie określają, czy warunki pozwolenia w zakresie ilości i jakości ścieków zostały dotrzymane .
Wykaz źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych na terenie powiatu wysokomazowieckiego wg danych za 2011 rok
Miejscowość, Lp Typ oczyszczalni Uwagi nazwa zakładu m. Ciechanowiec (odbiornik bezpośredni – rz. Nurzec dopływ Bugu) 1 Przedsiębiorstwo Robót mech.-biologiczna z tlenową Stan formalno-prawny uregulowany. Zakładowi wydano Komunalnych FARE Sp. z o.o. w stabilizacja osadów nowe pozwolenie wodnoprawne ważne do 23.01.2018. Ciechanowcu Oczyszczalnia pościekowych, W trakcie przeprowadzonej 16.12. i 22.12.2011 roku Miejska BIOBLOK kontroli stwierdzono, że na podstawie okresu Ilość ścieków odprowadzonych z 2 x WS – 400 obowiązywania pozwolenia wodno prawnego tj. oczyszczalni wyniosła 318870 m 3 23.01.2010-22.01.2011 została wykonana wymagana ilość za okres 23.01.2010 – badań prób ścieków. Na podstawie otrzymanych wyników 22.01.2011. tj. 883,72 m3/d stwierdzono, że ścieki nie spełniały wymagań w zakresie wskaźnika: azot azotynowy , za co naliczona została kara administracyjna. Ilość odprowadzanych ścieków do środowiska za okres 23.01.2010-22.01.2011 nie przekraczała ilości ustalonych w pozwoleniu. Zakład wystąpił o odroczenie kary w związku z rozbudową i przebudową oczyszczalni. Przeprowadzona w dn. 01.03.2012r. w tym zakresie kontrola sprawdzająca, nie wykazała naruszeń, w związku z tym odroczono termin płatności wymierzonej kary. m. Kozarze (odbiornik bezpośredni – rz. Nurzec dopływ Bugu) 2 Oczyszczalnia Domu Pomocy mech.-biologiczna, Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Społecznej typ BIOCLERE, złoże biologiczne pozwolenie wodnoprawne ważne do 30.12.2012. typu B95 i typu B55. W roku 2011 podmiot nie był kontrolowany. miejscowość Trojanówek (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny dopływ rz. Nurzec dopływ Bugu) 3 Oczyszczalnia ścieków mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada sanitarnych dla miejscowości z osadem czynnym t ypu „ Lęg” pozwolenie wodnoprawne ważne do 28.10.2014. Trojanówek użytkowana przez W roku 2011 podmiot nie był kontrolowany. Gminę Klukowo
17 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
miejscowość Trojanowo (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny dopływ rz. Nurzec dopływ Bugu) 4 Oczyszczalnia ścieków mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada sanitarnych dla miejscowości z osadem czynnym typu „ Lęg” pozwolenie wodnoprawne ważne do 28.10.2014. Trojanowo użytkowana przez W trakcie przeprowadzonej w dn.27.02.2012-01.03.2012r. Gminę Klukowo kontroli stwierdzono, że w kontrolowanym okresie 28.10.2008-28.10.2011 obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego została wykonana wymagana ilość badań prób ścieków. Na podstawie oceny wskaźników zbadanych w odprowadzanych ściekach stwierdzono przekroczenia
dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń (BZT 5, ChZT Cr , wskaźnika zawiesiny ogólnej) w całym okresie objętym kontrolą (lata 2008, 2009, 2010). Za stwierdzone przekroczenia naliczone zostały kary pieniężne za lata 2008, 2009 i 2010. Ilość odprowadzanych ścieków do środowiska nie przekracza ilości ustalonych pozwoleniem. miejscowość Nowe Piekuty (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny d.rz. Tłoczewki d. Mianki d. Nurca d. Bugu) 5 Oczyszczalnia ścieków Gminy mech.-biologiczna typu POLI 1 Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Nowe Piekuty przy obiektach A.E.100. pozwolenie wodnoprawne ważne do 15.01.2016. szkoły podstawowej, gimnazjum i domu nauczyciela W roku 2011 podmiot nie był kontrolowany. m. Łuniewo (odbiornik bezpośredni – Ciek z Klukowa dopływ rz. Ralki dopływ rz. Nurzec dopływ rz. Bug) 6 Oczyszczalnia ścieków Gminy mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład od czerwca Klukowo przy Szkole ze złożem biologicznym 2009 roku posiada pozwolenie wodnoprawne ważne do Podstawowej w Łuniewie 8.07.2019r. Małym Po uzyskaniu pozwolenia w okresie 2010-2011 podmiot nie był kontrolowany, nie przesłał również do WIOŚ wyników badania ścieków oczyszczonych. miejscowość Wyszonki Kościelne (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny P-6 dopływ rz. Płonki dopływ rz. Nurzec 7 Oczyszczalnia ścieków Gminy mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Klukowo przy Szkole ze złożem pozwolenie wodnoprawne ważne do 21.07.2019r. Podstawowej w Wyszonkach Kościelnych Po uzyskaniu pozwolenia w 2010 roku podmiot w okresie Ilość ścieków wg pozwolenia – 2010 – 2011 nie był kontrolowany, nie przesłał również do Qdśr. -4,61 m 3/d WIOŚ wyników badania ścieków oczyszczonych. miejscowość Kuczyn (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny NB dopływ rz. Nurzec, dopływ rz. Bug) 8 Oczyszczalnia ścieków Gminy mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład od czerwca Klukowo przy Szkole ze złożem 2009 posiada pozwolenie wodnoprawne ważne Podstawowej w Kuczynie do7.07.2019r. Ilość ścieków wg pozwolenia – Po uzyskaniu pozwolenia w 2010 roku podmiot w okresie Qdśr. -4,61 m 3/d 2010 – 2011 nie był kontrolowany, nie przesłał również do WIOŚ wyników badania ścieków oczyszczonych miejscowość Klukowo (odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny - rz. Ralka dopływ rz. Nurzec dopływ rz. Bug) 9 Oczyszczalnia ścieków Gminy mech.-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład od czerwca Klukowo przy Szkole z osadem czynnym typu 2009 posiada pozwolenie wodnoprawne ważne do Podstawowej w Klukowie MICLOCLAR DC-100 21.07.2019 Ilość ścieków wg pozwolenia – Podmiot w okresie 2010-2011 nie był kontrolowany, nie Qdśr. – 12,69 m 3/d przesłał również do WIOŚ wyników badania ścieków oczyszczonych. m. Wysokie Mazowieckie ( odbiornik bezpośredni – rz. Brok dopływ Bugu) 10 Spółdzielnia Mleczarska mechaniczno-biologiczna, Stan formalno -prawny uregulowany. Zakład posiada "MLEKOVITA" osad czynny, po modernizacji pozwolenie zintegrowane ważne do 13.07.2016. W 2009 roku ilość ścieków – 1 zaopatrzona w urządzenia do W trakcie przeprowadzonej w dn. 05.07 -21.07.2011r. 976 298 m 3 tj. 5 415 m 3/dobę podwyższonego usuwania kontroli stwierdzono, że w kontrolowanym okresie biogenów. 13.07.2009 do 31.12.2010 obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego nie było naruszenia wymaganych warunków wprowadzania ścieków do środowiska. W badanych ściekach nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych ustalonych w pozwoleniu. Osady ściekowe przekazywane są do rolniczego wykorzystania. Badania osadów ściekowych oraz gleby w zakresie obecności bakterii chorobotwórczych oraz żywych jaj pasożytów jelitowych prowadzone są z wymaganą częstotliwością - raz na dwa miesiące. W przebadanych próbkach zanieczyszczeń parazytologicznych nie stwierdzono. Prowadzone przez zakład badania automonitoringowe odprowadzanych ścieków nie wykazały przekroczeń
18 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń. Przeprowadzona w dn. 27.10-04.11.2011r. kontrola interwencyjna wykazała brak badań gruntu przed stosowaniem na nim komunalnych osadów ściekowych we wsi Brzóski Tatary – wydano zarządzenia pokontrolne. m. Czyżew ( odbiornik bezpośredni – rz. Brok dopływ Bugu) 11 Gmina Czyżew mechaniczno-biologiczna, złoże Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Oczyszczalnia gminna biologiczne i osad czynny pozwolenie wodnoprawne ważne do 21.08.2015.
W sierpniu 2011 roku przeprowadzono kontrolę gminnej oczyszczalni ścieków w Czyżewie w zakresie przestrzegania wymagań ilości i jakości odprowadzanych ścieków oczyszczonych w okresie obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego. Nie stwierdzono naruszeń. m. Czyżew (odbiornik bezpośredni – rz. Siennica dopływ rz. Brok dopływ Bugu) 12 ”SOKOŁÓW” S.A. Oddział w mechaniczno- biologiczna, Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Czyżewie osad czynny, PIX pozwolenie zintegrowane ważne do 16.03.2019.
Kontrola automonitoringowa przesłanych wyników badań jakości i ilości odprowadzanych ścieków oczyszczonych nie wykazała przekroczeń wielkości określonych pozwoleniem wodnoprawnym. m. Szepietowo ( odbiornik bezpośredni - rów melioracyjny dopływ rz. Brok ) 13 Zakład Wodociągów, Kanalizacji mechaniczno-biologiczna na Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada i Oczyszczania w Szepietowie bazie osadu czynnego pozwolenie wodnoprawne ważne do 23.08.2013. W ciągu technolologicznym: sita W okresie od 22.08.2009 do Combi, dwa reaktory W grudniu 2011 roku przeprowadzono kontrolę w zakresie 21.08.2011 roku zakład biologiczne SBR typu BIOVAC, eksploatacji miejskiej oczyszczalni ścieków. Nie stwierdzono odprowadził 105.904 m 3 zbiornik stabilizacji osadu, nieprawidłowości. Zakład wykonał wymaganą pozwoleniem ścieków(średniodobowo 145 instalacja PIX, stacja wodnoprawnym ilość badań próbek ścieków oczyszczonych m3). odwadniania osadu których jakość odpowiadała warunkom pozwolenia. 14 Agencja Rezerw Materiałowych mechaniczno-biologiczna typu Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada w Warszawie, Biuro Inwestycji i BIOCLAR EG-35 pozwolenie wodnoprawne ważne do 15.04.2012. Eksploatacji Składnica w Szepietowie Analiza przesłanych w 2011 roku do WIOŚ wyników pomiarów ilości i jakości ścieków wprowadzanych do wód nie wykazała przekroczeń w stosunku do warunków zawartych w pozwoleniu wodnoprawnym. W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany m. Sokoły (odbiornik bezpośredni - rz. Awissa dopływ Narwi) 15 Spółdzielnia Kółek Rolniczych w dwustopniowa mechaniczno- Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Sokołach biologiczna pozwolenie wodnoprawne ważne do 31.12.2013. Oczyszczalnia Gminna typu EKOBLOK z bioreaktorem typu EKOLAND , oczyszczanie W październiku 2011 roku przeprowadzono kontrolę w wspomagane PIX-em, zakresie sprawdzenia przestrzegania wymagań dotyczących mechaniczne odwadnianie jakości ścieków odprowadzanych z gminnej oczyszczalni osadu ścieków w Sokołach do rzeki Awissy w kolejnych latach obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. m. Kulesze Kościelne (odbiornik bezpośredni - rz. Rokietnica) 16 Zespół Szkół w Kuleszach mechaniczno-biologiczna z Stan formalno prawny uregulowany . Zakład posiada Kościelnych osadem czynnym „Bioclar EG- pozwolenie wodnoprawne ważne do 23.06.2019. 50” o wydajności Q=6,1-9,0 m3/d W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany. m. Kurowo – rów melioracyjny do rz. Kurówki 17 Gmina Kobylin Borzymy – mechaniczno-biologiczna z Stan formalno prawny uregulowany . Zakład posiada Osiedle mieszkaniowe osadem czynnym typu pozwolenie wodnoprawne ważne do 30.08.2013r. Oczyszczalnia w Kurowie „Microclar” typu DCE-50 o wydajności Q=6-9 m 3/d W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany. m. Stypułki- Święchy – kanał sanitarny do rz. Śliny 18 Gmina Kobylin Borzymy – Szkoła mechaniczno-biologiczna z Stan formalno prawny uregulowany . Zakład posiada Podstawowa w Stypułkach osadem czynnym typu pozwolenie wodnoprawne ważne do 15.03.2013r. Święchach – Oczyszczalnia „Microclar” typu DCE-50 o Ścieków wydajności Q=6-9 m 3/d W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany.
19 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
m. Kobylin Borzymy - rów melioracyjny 19 Gmina Kobylin Borzymy – Zespół mechaniczno-biologiczna z Stan formalno prawny uregulowany . Zakład posiada Szkół w Kobylinie Borzymach – osadem czynnym pozwolenie wodnoprawne ważne do 31.12.2017r. Oczyszczalnia Scieków W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany Ścieki odprowadzane do ziemi: m. Kulesze Kościelne drenaż rozsączający do ziemi 1 Urząd Gminy Kulesze Kościelne mechaniczno-biologiczna Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada Qmax=2,2 m 3/d pozwolenie wodnoprawne ważne do 06.08.2018.
W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany m. Kurowo – drenaż rozsączający do ziemi 2 Narwiański Park Narodowy – mechaniczno-biologiczna z Stan formalno prawny uregulowany . Zakład posiada Przewidywana ilość ścieków osadem czynnym typu pozwolenie wodnoprawne ważne do 21.08.2013r. „Microclar” typu DCE-12 o wydajności Q=6-9 m 3/d W 2011 roku obiekt nie był kontrolowany ● Dobrą pracą charakteryzowały się największe obiekty odprowadzające ścieki do Broku i Nurca tj. oczyszczalnia spółdzielni mleczarskiej MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem oraz oczyszczalnie komunalne w Czyżewie i Szepietowie. Rozbudowuje się i modernizuje oczyszczalnia w Ciechanowcu, gdzie stwierdzane były przekroczenia wartości dopuszczalnych w odprowadzanych ściekach. Na stan czystości rzek ma jednak wpływ ciągle niski stopień skanalizowania miejscowości położonych w ich zlewniach oraz notowane przekroczenia dopuszczalnych ładunków w ściekach oczyszczonych odprowadzanych z niewielkich oczyszczalni.
Mimo dobrze funkcjonującej w Wysokiem Mazowieckiem i Czyżewie oczyszczalni ścieków, ciągle notowane są bardzo wysokie stężenia zanieczyszczeń w Broku. Wynika to z bardzo dużej, w stosunku niewielkiego przepływu w rzece, ilość odprowadzanych ścieków. W Czyżewie istnieje też problem z funkcjonowaniem oczyszczalni w okresie bardzo intensywnych opadów deszczu. Dodatkowym istotnym problemem jest Oczyszczalnia ”SOKOŁÓW” S.A. Oddział w Czyżewie, która dostarcza poprzez Siennicę do Broku znaczne ładunki chlorków, sodu i potasu. Zły stan czystości, oraz zanik życia biologicznego na ujściowym odcinku Siennicy wynika z dopływu bardzo dużej (w stosunku do niewielkiego przepływu w rzece) ilości ścieków z oczyszczalni w/w zakładów mięsnych mimo, że jakość i ilość odprowadzanych ścieków nie przekracza wartości określonych w pozwoleniu wodnoprawnym.
• W pierwszej kolejności należy rozwiązać problem gospodarki ściekowej poprzez wybudowanie gminnych oczyszczalni ścieków w gminach, w których jest ich brak. Są to gminy: Kulesze Kościelne, Klukowo i Kobylin Borzymy. Istnieją tu niewielkie oczyszczalnie szkolne, a w Gminie Klukowo i Nowe Piekuty liczne oczyszczalnie przyzagrodowe, jednak nie przyjmują one ścieków z zewnątrz, wobec czego problem rozwiązania gospodarki ściekowej jest tam nadal bardzo aktualny. W 2012 roku gmina Nowe Piekuty wystąpiła do WIOŚ o wydanie opinii w sprawie uzyskania efektu ekologicznego inwestycji polegającej na budowie 40 przydomowych oczyszczalni ścieków (sprawa w toku).
Podstawowym działaniem w zakresie ochrony wód w powiecie wysokomazowieckim jest kontrola nad prawidłowym działaniem oczyszczalni ścieków i rozbudowa sieci kanalizacyjnej. W związku z niewielkim stopniem skanalizowania powiatu istotną sprawą jest budowa szczelnych, wybieralnych zbiorników z zapewnieniem kontrolowanego wywozu ścieków dla mieszkańców i obiektów nie objętych zbiorowym
20 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
systemem oczyszczania ścieków. Pożądanym działaniem gmin byłoby opracowanie pełnej ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków w poszczególnych gminach oraz wdrożenie harmonogramu wywozu nieczystości płynnych łącznie z opracowaniem i wdrożeniem systemu kar za niedotrzymanie harmonogramu wywozu.
Na terenie powiatu wysokomazowieckiego znajduje się znaczna ilość gospodarstw rolnych o skoncentrowanej produkcji zwierzęcej, które produkują znaczne ilości gnojowicy. Nawóz ten niewłaściwie przechowywany i wykorzystywany stanowi potencjalne zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych. Znaczna część powiatu została wyznaczona przez RZGW Warszawa w 2012 roku jako Obszar Szczególnie Narażony na eutrofizację ze źródeł rolniczych tzw. OSN. Będzie on objęty przygotowywanym obecnie szczególnym programem ochronnym.
Celem nadrzędnym wszystkich działań , wynikającym z transpozycji prawa wspólnoty europejskiej do prawodawstwa polskiego, jest osiągnięcie do 2015 roku dobrego stanu wód w Polsce.
1.4 Wody podziemne
Wody podziemne są głównym źródłem zaopatrzenia powiatu wysokomazowieckiego w wodę do celów komunalnych i przemysłowych. W 2010 roku, w powiecie wysokomazowieckim, pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 4 839,6 dam 3 wody (GUS, 2010 – brak danych za rok 2011) i pobór ma tendencję wzrostową. Z powyższej ogólnej ilości - 2 934,2 dam3 (ok. 61%) przypada na eksploatację sieci wodociągowej, a 1 741 dam3 (39%) zużywa przemysł (dane GUS z roku 2010).
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w ciągu roku – dane GUS Jednostka terytorialna 2005 2006 2007 2008 2009 2010 4203,2 4309,0 4567,9 4605,9 4839,6 Powiat wysokomazowiecki 4310,3 78 855,2 78 985,9 79911,9 81 434,5 79 366,6 PODLASKIE - ogółem 80605,6
Monitoring wód podziemnych Wydzielenie Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd) i przeprowadzenie wstępnej oceny ich stanu zostało dokonane w 2004 roku przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), po konsultacji z RZGW, GIOŚ i Biurem Gospodarki Wodnej. Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie GIOŚ prowadzi monitoring jakości wód podziemnych w sieci piezometrów wyznaczonych we wszystkich JCWPd. W 2009 roku badania prowadzone były w JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu wód do 2015 roku . Na terenie
21 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
województwa podlaskiego, nie wydzielono JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu ilościowego wód podziemnych do 2015 roku. W 2010 roku PIG przeprowadził badania stanu chemicznego w ramach monitoringu diagnostycznego w pozostałych JCWPd. Monitoring diagnostyczny wód podziemnych na terenie powiatu wysokomazowieckiego zrealizowany został w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych: punkt nr 1681 leżący w Wysokiem Mazowieckiem w granicach JCWPd nr 54 oraz punkt nr 1882 w Kobylinie Kuleszkach (JCWPd – 55). Ocenę stanu chemicznego wody oparto na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Wyniki przeprowadzonych badań w obu punktach wskazują na III klasę czystości klasyfikując tym samym wody do dobrego stanu chemicznego . Większość wskaźników mieściła się w I i II klasie czystości. Do klasy III kwalifikowały się tylko stężenia wodorowęglanów i żelaza, zaliczanych do naturalnych wskaźników twardości wody. W 2011 roku PIG prowadził badania wód podziemnych tylko w punktach z obszaru 47 JCWPd, uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. Punkty takie na terenie woj. podlaskiego nie występują.
2. Powietrze
2.1 Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza
Powiat wysokomazowiecki charakteryzuje się stosunkowo niewielkim poziomem emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ewidencja GUS obejmuje 19 kotłowni i 10,2 km sieci cieplnej przesyłowej oraz 12,3 km połączeń prowadzących do budynków i innych obiektów (GUS,2010). Według danych GUS największa ilość zanieczyszczeń gazowych przypada na dział wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę. Emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych w powiecie wysokomazowieckim wg GUS wyniosła w 2010 roku 58 735 ton (w 2009r. 61 418 ton), co stanowi 3,6 % emisji gazowej w woj. podlaskim. Największy udział w emisji zanieczyszczeń gazowych miał dwutlenek węgla.
22 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Emisja zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2010roku [Mg/rok] – dane GUS Jednostka ogółem (bez dwutlenek siarki tlenki azotu tlenek węgla dwutlenek węgla terytorialna dwutlenku węgla) Powiat 359 115 80 164 58 376 wysokomazowiecki PODLASKIE 9 229 3 304 3 150 2 408 1 607 331
Emisja zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2010r. [Mg/rok] – dane GUS ogółem w tym ze spalania paliw węglowo-grafitowe, sadza Powiat 48,0 48,0 0 wysokomazowiecki PODLASKIE 1 096 819,0 15
Znacznie niższa była emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych i wyniosła w 2010r. 48 ton (w 2009 roku 58 tony, w 2008 – 104 tony), w tym 100% pochodziło ze spalania paliw (GUS,2010). Emisja pyłowa z większości kotłowni komunalnych i zakładowych jest skutecznie redukowana w urządzeniach odpylających. W 2010 roku 343 ton zanieczyszczeń pyłowych było zatrzymanych lub zneutralizowanych w urządzeniach do redukcji (GUS,2010).
Wielkość emisji zanieczyszczeń z zakładów w powiecie wysokomazowieckim (dane: baza opłat Urzędu Marszałkowskiego). Nazwa zakładu Emisja zanieczyszczeń w 2011r. [Mg/rok]
SO 2 NO 2 CO CO 2 pył benzo(a)piren
Przed.Robót Drogowo-Mostowych 0,475 1,223861 6,56104 0 0,0065 0 „TRAKT” w Wys. Mazowieckiem SOKOŁÓW S.A. Zaklady Mięsne 0,065 4,582428909 26,11939856 4755,79882 0,0553 0,000000018 FARM FOOD w Czyżewie Zakłady Mięsne NETTER w Czyżewie 0,381 0,55617 3,344248 174,247 0,1901 0 (kotłownia i wędzarnia) Centrum Mięsne MAKTON S.A. 0 0,0065 0,428 0 0 0 Oddział w Ciechanowcu 1,328 0,14989 6,74205 299,78 1,43 0,00209846 Zespół Szkół Rolniczych w Sokołach Piekarnia K. Śliwowski 0,285 0,066 2,97 132,0 0,5 0,000924 w Wysokiem Mazowieckiem Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA 138,814 90,06885263 74,51204364 66702,09 39,8 0,00847832 w Wys. Mazowieckiem Zakład Wodociągów Kanalizacji 0 0 0 0 0 0 i Energetyki Cieplnej w Wys. Mazowieckiem Suma 141,349 96,65370254 120,6767802 72063,9158 41,982 0,011500798
23 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Na terenie powiatu wysokomazowieckiego, podobnie jak na większości obszaru województwa podlaskiego, dominują niewielkie źródła emisji zanieczyszczeń powietrza. Są to głównie kotłownie grzewcze i przemysłowe emitujące do powietrza zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania węgla, gazu ziemnego i paliw płynnych. Występują tu również źródła technologiczne. Największe źródła emisji (kotłownie i źródła technologiczne ) na terenie miasta Wysokie Mazowieckie znajdują się w: - Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem – kotłownia węglowa, kotłownia gazowa i nagrzewnica gazowa instalacji proszkowni mleka, - Zakładzie Wodociągów, Kanalizacji i Energetyki Cieplnej w Wysokiem Mazowieckiem – 2 kotłownie zasilane gazem ziemnym; - kotłowni Szpitala Ogólnego w Wysokiem Mazowieckiem. Poza miastem Wysokie Mazowieckie, większe źródła emisji zanieczyszczeń, powstające w procesach energetycznego spalania paliw, znajdują się w Czyżewie – „SOKOŁÓW” S. A. Oddział Zakłady Mięsne „Farm Food” w Czyżewie (kotłownia olejowa) i Zakładach Mięsnych „NETTER” w Czyżewie (kotłownia węglowa). Pozostałe obiekty emitujące zanieczyszczenia z procesów spalania paliw, występujące na terenie powiatu, są niewielkimi kotłowniami o sumarycznej mocy 200 - 1500 kW, pracującymi na potrzeby grzewcze osiedli mieszkaniowych, szkół, urzędów i innych instytucji, opalanymi węglem kamiennym, olejem opałowym i gazem ziemnym. Na terenie powiatu zlokalizowane są również obiekty emitujące zanieczyszczenia z procesów technologicznych. Źródłami tego typu, o największym znaczeniu, są: - linia do produkcji granulatu drzewnego w EMG Sp. z o.o. w Szepietowie (emitująca do powietrza pył drzewny i produkty zgazowywania i spalania drewna), - instalacja do produkcji mas asfaltowych w Wytwórni Mas Bitumicznych w Szepietowie należąca do Przedsiębiorstwa Robót Drogowo-Mostowych „TRAKT” Sp. z o.o. w Wysokiem Mazowieckiem emitujące do powietrza zanieczyszczenia pyłowe (pył zawierający krzemionkę) i gazowe (CO, NO x , węglowodory) powstające w procesie produkcji mas asfaltowych do budowy dróg. Źródła technologiczne występują również, obok źródeł energetycznych, w zakładach branży przetwórstwa mięsnego (zespoły komór wędzarniczych, zasilane dymem wytwarzanych z wiórków z drewna liściastego): – Sokołów S.A. w Czyżewie, - Zakłady Mięsne „NETTER” w Czyżewie, - Centrum Mięsne MAKTON S.A. Oddział w Ciechanowcu. Na terenie powiatu znajdują się również niewielkie zakłady emitujące zanieczyszczenia wyłącznie z procesów technologicznych (lakiernie i warsztaty samochodowe, stolarnie, „DIKPAK” S.C. w Szepietowie). Są to obiekty o niewielkim zasięgu oddziaływania.
2.2. Stan - Monitoring imisji ( na podstawie „Oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref woj. podlaskiego w 2011r.) W 2011r. na terenie powiatu wysokomazowieckiego nie wykonywano pomiarów imisji zanieczyszczeń powietrza. Zgodnie z kryteriami wyznaczonymi ze względu na ochronę zdrowia ludzi przeprowadzono za rok 2011 ocenę jakości powietrza w Wysokiem Mazowieckiem, należącym do strefy podlaskiej*. * w założeniach do projektu ustawy o zmianie ustawy – prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (przygotowywanych w związku z planowaną transpozycją do prawa polskiego, Dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy) przyjmuje się, że od stycznia 2011r. dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnianych w ocenach jakości powietrza będzie obowiązywał nowy podział kraju na strefy. Ocena za rok 2011 wykonana została więc w nowym układzie stref, w którym strefę stanowią: - aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys., - miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100tys.,
24 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
- pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100tys. mieszkańców do którego należy miasto Wysokie Mazowieckie.
Wykaz istniejących powiatów oraz strefy utworzone na potrzeby oceny jakości powietrza na terenie województwa podlaskiego.
Nazwa strefy Kod strefy Nazwy powiatów, z których składa się strefa
strefa podlaska PL2002 1. powiat białostocki 2. powiat grajewski 3. powiat łomżyński 4. powiat kolneński 5. powiat zambrowski 6. powiat wysokomazowiecki 7. powiat augustowski 8. powiat suwalski 9. powiat sejneński 10. powiat moniecki 11. powiat sokólski 12. powiat hajnowski 13. powiat bielski 14. powiat siemiatycki 15. powiat miasta Łomża 16. powiat miasta Suwałki aglomeracja podlaska PL2001 1. powiat miasta Białystok
Ocenę jakości powietrza i klasyfikację stref za 2011r. wykonano na podstawie wyników pomiarów otrzymanych z 6 stacjonarnych stacji pomiarowych: w aglomeracji białostockiej (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja podmiejska), w Łomży (1 stacja tła miejskiego), w Suwałkach (1 stacja tła miejskiego) oraz 1 stacja tła wiejskiego, zlokalizowana w Borsukowiźnie, do oceny narażenia ekosystemów (reprezentatywna dla województwa). Badania zanieczyszczenia powietrza uzupełniono o obiektywne metody szacowania emisji. W klasyfikacji strefy za 2011r. uwzględniono również wyniki wykonanych w latach wcześniejszych pomiarów wskaźnikowych (metoda pasywna). W roku 2011 dla strefy podlaskiej ( w której położone jest miasto Wysokie Mazowieckie) – kryterium ochrona zdrowia - przyjęto dla:
• zanieczyszczeń (SO 2, NO 2 , benzenu, tlenku węgla i ołowiu) najwyższą klasę wynikową A , gdzie wielkości mierzonych zanieczyszczeń powietrza nie przekraczają dopuszczalnych wartości, • zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 10 – najniższą klasę wynikową C , gdzie wielkości mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają dopuszczalne wartości: obszarem przekroczeń jest miasto Łomża, • zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C , gdzie wielkości mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają dopuszczalne wartości powiększone o margines tolerancji dla 2011r. obszarem przekroczeń jest miasto Łomża,
25 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
• zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C , gdzie wielkości mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają poziom docelowy dla 2011r. obszarem przekroczeń jest miasto Łomża,
Klasyfikacja stref z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych oraz docelowych określonych dla zanieczyszczeń powietrza – ochrona zdrowia. Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych substancji w strefie
Nazwa strefy 1/ 2/ SO 2 NO 2 PM 10 PM 2,5 PM 2,5 CO Benzen Pb
Strefa A A C* C* C* A A A podlaska
* obszar przekroczeń: miasto Łomża 1/ przekroczenie poziomu dopuszczalnego + margines tolerancji, 2/ przekroczenie poziomu docelowego Pełne informacje dot. klasyfikacji stref zawiera „Ocena poziomów substancji i klasyfikacja stref woj .podlaskiego w 2011r.” dostępna na : www.wios.bialystok.pl .
2.3. Przeciwdziałania - Działalność kontrolna
Kontrolowane przez Delegaturę WIOŚ obiekty charakteryzują się różnym stopniem oddziaływania na środowisko. W przypadku kotłowni przeważają głównie obiekty o niewielkiej mocy. Kontrolowane przez Delegaturę WIOŚ obiekty charakteryzują się różnym stopniem oddziaływania na środowisko. W przypadku kotłowni przeważają głównie obiekty o niewielkiej mocy. Delegatura w Łomży Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku w 2011 roku przeprowadziła kontrole w zakresie przestrzegania norm ochrony powietrza w następujących zakładach:
KRASBUD Krasowski Sp.J. 18-220 Czyżew, ul. Zarzecze 8A, Mechanika Pojazdowa Blacharstwo-Lakiernictwo, Handel-Usługi Marek Zbigniew Żochowski, ul. Lipowa 3, 18-210 Szepietowo Mazowieckie Zakłady Graficzne S.C. Jarosław Zaczek, Andrzej Fiłończuk, Bogusław Kozakiewicz 18-200 Wysokie Mazowieckie, ul. Ludowa 89 KRASBUD Krasowski Sp.J. Firma „KRASBUD” Krasowski Sp. J. w Czyżewie prowadzi działalność w zakresie produkcji i handlu styropianem budowlanym. Produkcja styropianu odbywa się w oparciu o urządzenia f-my: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Elektromechanika” Eksport-Import Stanisław Bieńkowski w Koniecpolu. W skład linii technologicznej wchodzą: - spieniarka granulek wraz z suszarnią fluidalną - silosy (6 szt. x 140 m 3) na spienione wstępnie granulki - forma o wymiarach 1,0 x 1,2 x 4 m - magazyn bloków (w 2011 roku dobudowano wiatę o pow. ok. 300 m2) - potokowa linia cięcia
26 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
- frezarka potokowa - pakowaczka W zakładzie wytwarzane są płyty styropianowe budowlane w 6 asortymentach, o różnej gęstości. Linia wykorzystywana była w 2011 roku na poziomie 60% wydajności nominalnej. Zanieczyszczenia z procesów technologicznych (głównie styren, etylobenzen i pentan) odprowadzane są wyrzutniami dachowymi z poszczególnych urządzeń. Na potrzeby produkcyjne eksploatowany jest kocioł parowy BUDERUS o wydajności 1250 kg pary/godz. (ok. 0,7 MW), zasilany olejem opałowym lekkim. Dla kontrolowanej jednostki nie jest wymagane posiadanie pozwolenia na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza .
Mazowieckie Zakłady Graficzne S.C. Wysokie Mazowieckie Jednostka prowadzi działalność w zakresie poligrafii. Działalność prowadzona jest w obiekcie przy ul. Ludowej 89 w Wysokiem Mazowieckiem. W zakładzie wykorzystywane do produkcji są: maszyny drukarskie offsetowe: Rolland Practica f-my Rolland – Niemcy (2 szt.), Shinohara 75VHC+CP prod. Japońskiej (2szt.), maszyna do druku etykiet samoprzylepnych EFI Jetrion 4830 UV, maszyna fleksograficzna OZPRESS oraz inne maszyny pomocnicze (krajarki, maszyny sztancujące, linie zbierające, szyjace i.in.). W procesie produkcyjnym stosowane są farby offsetowe olejowe, alkohol izopropylowy i farby fleksograficzne wodne. Lotne związki organiczne uwalniane w procesie produkcyjnym odprowadzane są za pośrednictwem urządzeń wentylacyjnych. Energia cieplna wykorzystywana do ogrzewania hali produkcyjnej i pomieszczeń socjalno biurowych oraz wytwarzania ciepłej wody, wytwarzana jest w kotle VAILLANT typu VK-1054/9 o mocy 105 kW, zasilanym gazem ziemnym. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza występujące w kontrolowanym zakładzie nie wymagają pozwoleń na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza.
Mechanika Pojazdowa Blacharstwo-Lakiernictwo, Handel-Usługi Marek Zbigniew Żochowski Szepietowo Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w zakładzie są procesy lakiernicze związane z naprawą pojazdów samochodowych. W latach ubiegłych na terenie zakładu wybudowana została kabina lakiernicza. Dotychczas nie zostały uregulowane sprawy formalne dotyczące jej budowy. Inwestycja została wstrzymana postanowieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Wysokiem Mazowieckiem z dnia 18.05.2010 znak: SIO.7355-04/10 w związku z prowadzeniem budowy kabiny lakierniczej bez wymaganego pozwolenia. W 2011 roku toczyło się postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Białymstoku w związku ze skargą kontrolowanego podmiotu na decyzję Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Białymstoku utrzymująca w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Wysokiem Mazowieckiem ustalającą opłatę za legalizację samowolnie wybudowanego obiektu. Kabina zostanie oddana do użytku po uregulowaniu stanu formalno-prawnego.
27 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Pozostałe obiekty emitujące zanieczyszczenia do powietrza nie były kontrolowane w 2011 roku. Największe z nich oceniane były na podstawie wyników pomiarów emisji, do prowadzenia których są obowiązane. Są to: Spółdzielnia Mleczarska „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem Na terenie Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem zlokalizowana jest kotłownia zasilana węglem kamiennym, kotłownia gazowa, instalacji proszkowni mleka z nagrzewnicą gazową. Kotłownia węglowa wyposażona jest w cztery zmodernizowane kotły parowe typu OR-10 (o łącznej wydajności eksploatacyjnej 46,0 Mg pary/godz. W kotłach spalany jest miał węglowy. Kotły wyposażone są w II-stopniowe układy odpylania spalin, w skład którego wchodzą odpylacze przelotowe typu MOS-8 i cyklony bateryjne typu CE/S-4x800. Urządzenia zapewniają dotrzymanie standardów emisyjnych pyłu. W SM „Mlekovita” eksploatowana jest również kotłownia gazowa, wyposażona obecnie w dwa kotły parowe VITOMAX 200 o mocy 10,48 MW, zasilane gazem ziemnym GZ-50. Kotły gazowe pracują przemiennie z kotłami węglowymi. Gazem ziemnym zasilana jest również nagrzewnica gazowa współpracująca z liniami proszkowni mleka. Wyposażona jest ona w palnik o mocy 1,3 MW. Linia proszkowni mleka, emitująca niewielkie ilości pyłu (proszek mleczny lub serwatkowy) zaliczana jest do źródeł technologicznych. Wyposażona jest w wysokowydajny system odpylania, w skład którego wchodzą filtry workowe, pulsacyjne o skuteczności odpylania powyżej 99 %. W 2011 roku Delegatura WIOŚ w Łomży nie prowadziła pomiarów w SM „Mlekovita” w Wysokiem Mazowieckiem. Spółdzielnia, zgodnie z posiadanym pozwoleniem zintegrowanym, jest zobowiązana do 2- krotnych w ciągu roku pomiarów emisji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza dla źródeł energetycznych i 1-krotnego pomiaru w ciągu roku dla proszkowni mleka. Pomiary przeprowadzone w 2010 roku na zlecenie zakładu przez certyfikowaną firmę zewnętrzną, zgodne z obowiązującymi metodykami referencyjnymi, nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości, zarówno dla źródeł energetycznych jak i technologicznych.
„SOKOŁÓW” S.A. Oddział w Czyżewie Na terenie „SOKOŁÓW” S.A. Oddział Zakłady Mięsne „FARM FOOD” w Czyżewie zlokalizowanych jest szereg źródeł energetycznych i technologicznych. Są to: ▪ kotłownia grzewczo-technologiczna - wyposażona w 3 kotły parowe typu HD0101-12 CONDOR-KESSEL niemieckiej firmy STANDARD-KESSEL o wydajności pary 6 tp/godz., zasilane gazem ziemnym lub olejem opałowym ▪ komory piekarnicze - 4 komory piekarnicze 3-wózkowe typu REX-POL o mocy 0,1 kW każda. Komory zasilane są gazem ziemnym GZ-50. Wykorzystywane są do pieczenia mięs. ▪ zespół komór wędzarniczo-parzelniczych. Do obróbki termicznej kiełbas i wyrobów blokowych stosowane są komory wędzarniczo-parzelnicze: - 5 szt. komór 8-wózkowych f-my WEMAG - 2 szt. komór 4-wózkowych f-my WEMAG - 1 szt. komór 8-wózkowych f-my MAURER
28 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Do obróbki termicznej parówek stosowane są komory wędzarniczo-parzelnicze: - 1 szt. komora 8-wózkowa f-my ATMO-FOODCO - 2 szt. komór 6-wózkowych f-my ATMO-FOODCO - 4 szt. komór 8-wózkowych f-my WEMAG - 3 szt. komór 8-wózkowych f-my MAURER Komory zasilane są dymem, wytworzonym w indywidualnych dymogeneratorach, ze zrębków drewna liściastego. Komory WEMAG wyposażone są w myjki wodne o skuteczności usuwania zanieczyszczeń stałych i gazowych rozpuszczalnych w wodzie 65-75 %. Komory FOODCO wyposażone są w myjki wodne o skuteczności usuwania zanieczyszczeń stałych i gazowych rozpuszczalnych w wodzie 70-90%. ▪ Instalacje pomocnicze - kocioł do spalania biogazu o mocy cieplnej 0,866 MW, wykorzystujący ciepło ze spalania biogazu do podgrzewania komory fermentacyjnej i pomieszczenia oczyszczalni w sezonie grzewczym. Jako paliwo stosowany jest biogaz wytwarzany w procesach beztlenowych zachodzących w komorze fermentacyjnej. W 2011 roku WIOŚ Białystok Delegatura w Łomży prowadziła pomiary emisji zanieczyszczeń ze źródeł energetycznych i technologicznych na zlecenie zakładu. Nie stwierdzono przekroczeń wartości dopuszczalnych .
Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych „TRAKT” Sp. z o.o. w Wysokiem Mazowieckiem W PRDM „TRAKT” Sp. z o.o. w Wysokiem Mazowieckiem eksploatuje instalację do produkcji mas bitumicznych, o wydajności 80 Mg/godz., f-my AMMANN w Wytwórni Mas Bitumicznych w Szepietowie. Instalacje te pracują wyłącznie w okresie dodatnich temperatur powietrza. W 2011 roku WIOŚ Białystok Delegatura w Łomży nie prowadził pomiarów emisji. Kontrola przewidziana jest na II kwartał 2012 roku. Pomiary, do których zakład jest zobowiązany w pozwoleniu na emisję, wykonane przez firmę zewnętrzną w 2011 roku, nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Zakłady emitujące zanieczyszczenia do powietrza znacznie różnią się wielkością i stopniem oddziaływania na środowisko. Część z nich ogranicza oddziaływanie na środowisko poprzez stosowanie urządzeń odpylających: SM „MLEKOVITA”, WMB w Szepietowie, EMG Sp. z o.o. w Szepietowie. W innych spalane jest paliwo w mniejszym stopniu wpływające na środowisko: gaz ziemny lub olej opałowy (kotłownie należące do ZWKiEC w Wys. Maz., kotłownia Szpitala Ogólnego w Wys. Maz., kotłownia „SOKOŁÓW S.A.” Oddział w Czyżewie, oraz SM „Mlekovita”, a także niewielkie kotłownie gazowe i olejowe szkół i innych instytucji). Pozostałe niewielkie obiekty (w tym kotłownie i paleniska indywidualnej zabudowy mieszkalnej), opalane głównie węglem kamiennym i drewnem, nie są wyposażone w urządzenia ochrony atmosfery.
29 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
3. Gospodarka odpadami
3.1 Presje – Ilość wytwarzanych odpadów
Odpady przemysłowe W powiecie wysokomazowieckim sektor przemysłowy zdominowany jest głównie przez przetwórstwo rolno- spożywcze, z przewagą przemysłu mleczarskiego i mięsnego. Struktura powstających odpadów przemysłowych ze względu na ich pochodzenie przedstawia się następująco: • odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności, • odpady produkcyjne przemysłu mleczarskiego, • odpady nieorganiczne z procesów termicznych, • odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków, • odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej, • odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych.
Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów przemysłowych wytworzonych i nagromadzonych w powiecie wysokomazowieckim w 2010r. wyniosła ok. 18 tys. ton i stanowiła tylko około 3% ogólnej ilości odpadów wytworzonych i nagromadzonych w województwie podlaskim (brak danych GUS dla roku 2011).
Odpady przemysłowe. Odpady wytworzone i nagromadzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych- dane: GUS). Ogółem [tys.t] Jednostka terytorialna 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wysokie Mazowieckie (1) 19,2 14,6 16,9 18,5 16,4 18,3
Czyżew-Osada (2) 2,4 2,1 2,1 1,4 1,3 1,3
Klukowo (2) 0 0 4,0 0 3,9 4,8
pow. wysokomazowiecki 21,6 16,7 23,0 19,9 21,6 24,4
PODLASKIE - ogółem 927,9 957,4 1 057,2 838,3 737,9 713,5
Korzystnym zjawiskiem jest rosnąca ilość odpadów przemysłowych wytwarzanych w ciągu roku poddawanych procesom odzysku.
30 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Udział odpadów poddanych odzyskowi w ilości odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku- dane: GUS. Udział procentowy (%) Jednostka terytorialna 2005 2006 2007 2008 2009 2010
pow. wysokomazowiecki 97,7 100 78,6 93,5 94,4 95,5
Odpady komunalne W związku ze specyfiką analizowanego terenu, tj. terenu o charakterze rolniczym, bez uciążliwego dla środowiska przemysłu, w powiecie powstają głównie odpady komunalne. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowo- usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W przypadku odpadów komunalnych bardzo trudne jest prowadzenie monitorowania powstającej ilości, zwłaszcza na składowiskach nie prowadzących ewidencji dowożonych odpadów. Nieznana jest też ilość odpadów trafiających na nielegalne wysypiska. Tabela poniżej przedstawia ilość zebranych zmieszanych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach powiatu wysokomazowieckiego na tle województwa podlaskiego w latach 2007-2010 wg danych GUS. Największa ilość odpadów pochodzi z miasta Wysokie Mazowieckie, chociaż w 2010 roku zanotowano znaczne jej zmniejszenie, w stosunku do lat 2006-2007.
Odpady komunalne zmieszane zebrane w latach 2007-2010 (dane GUS). Ogółem [Mg] Jednostka terytorialna 2007 2008 2009 2010
Wysokie Mazowieckie - miasto(1) 4 629,88 2 313,04 2 429,59 2 496,97
Ciechanowiec - miasto i gmina(3) 925,13 1 747,35 1 711,25 1 713,1
Ciechanowiec - miasto (4) 670,49 871,41 851,62 852,13
Ciechanowiec - obszar wiejski(5) 254,64 875,94 859,63 860,97
Czyżew-Osada - gmina(2) 545,00 578,00 599,00 881,35
Klukowo (2) 132,45 152,00 150,00 154,3
Kobylin-Borzymy (2) 257,52 178,61 252,12 241,42
Kulesze Kościelne (2) 196,97 105,86 100,15 171,7
Nowe Piekuty (2) 219,55 208,53 235,72 251,27
Sokoły (2) 431,28 418,91 402,29 373,19
Szepietowo (2) 797,30 634,50 552,5 761,8
Szepietowo – miasto (4) - - - 470,0
Szepietowo – obszar wiejski (5) - - - 291,8
Wysokie Mazowieckie (2) 357,48 202,53 207,82 273,25
Powiat wysokomazowiecki 8 492,56 6 539,33 6 640,44 7 318,35
PODLASKIE - ogółem 254 774,01 235 946,09 235 887,60 232 576,08
31 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ilość zmieszanych odpadów komunalnych z powiatu wysokomazowieckiego stanowi 3,1% ogólnej ilości odpadów wytworzonych w województwie podlaskim. Pomimo trwającego od kilku lat upowszechniania systemów segregacji i selektywnej zbiórki odpadów obejmującej papier i tekturę, szkło, tworzywa sztuczne, metale, tekstylia i odpady wielkogabarytowe, w dalszym ciągu podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich łączne deponowanie na składowiskach. W 2012 roku, po zamknięciu składowisk niedostosowanych do wymagań dyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, odpady komunalne z terenu powiatu przekazywane będą do Zakładu Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czerwonym Borze (będącego w trakcie budowy).
3.2 Stan – Składowiska odpadów
Zgodnie z załącznikiem XII Traktatu Akcesyjnego o przystąpieniu Polski do UE, okres przejściowy na dostosowanie składowisk przyjmujących odpady komunalne do wymogów dyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów obowiązywał do 1 stycznia 2012r. Począwszy od tej daty istnienie składowisk niedostosowanych w pełni do wymagań wynikających z przepisów ochrony środowiska jest niezgodne zarówno z przepisami prawa krajowego jak i wspólnotowego.
Na terenie powiatu wysokomazowieckiego zlokalizowanych jest 7 gminnych składowisk odpadów komunalnych: - 3 składowiska przeznaczone do zamknięcia do końca czerwca 2012r. zgodnie z ww. dyrektywą (SOK W Gołaszach Puszczy, SOK w Dąbrówce Kościelnej i SOK w Czarnowie Bikach), - 2 składowiska zamknięte w 2010 roku, będące w trakcie rekultywacji: składowisko w Nowodworach dla gminy Ciechanowiec oraz składowisko w Noskach Śnietnych dla gminy Sokołów. Składowiska te posiadają decyzję na czasowe magazynowanie odpadów komunalnych na wydzielonym terenie na składowisku do czasu wywiezienia, celem unieszkodliwienia poprzez składowanie na składowisku docelowym, - 2 składowiska zostały zamknięte z końcem 2009 roku i zrekultywowane: składowisko w Żabińcu dla gminy Klukowo (rekultywacja zakończona w dn. 15.11.2010r.) oraz składowisko w Czyżewie Siedliskach dla gminy Czyżew (Delegatura WIOŚ w Łomży została poinformowana pismem o zakończeniu prowadzenia prac rekultywacyjnych z dn. 30.11.2011r.). Gmina Kobylin Borzymy nie posiada własnego składowiska odpadów komunalnych, które spełniałoby warunki ochrony środowiska. Do 2000r. mieszkańcy gminy korzystali z gminnego składowiska odpadów we wsi Kropiewnica Racibory o powierzchni 0,6 ha, które nie posiadało jakichkolwiek zabezpieczeń ograniczających jego wpływ na środowisko. Z końcem 2000 roku zaprzestano jego eksploatacji. W związku z tym w roku 2000 gmina wydała zezwolenie dla trzech firm na odbiór odpadów komunalnych z posesji. Dwie z nich pozawierały umowy indywidualne na świadczenie tych usług. Są to : Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne „ASTWA” Sp. z o.o. w Białymstoku i Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „MPO” Sp. z o.o. w Białymstoku. Firmy te odbierają odpady komunalne z terenu gminy i składują je poza terenem gminy, na własnych składowiskach odpadów.
32 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
3.3 Stan – Odpady niebezpieczne
W roku 2011 WIOŚ nie zbierał danych na temat wytwarzania i zagospodarowywania odpadów niebezpiecznych w województwie podlaskim. Dane w zakresie odpadów, w tym niebezpiecznych, zbiera, zgodnie z kompetencjami, Marszałek Województwa Podlaskiego. W 2010 roku w bazie WSO (Wojewódzki System Odpadowy) zgromadzono informacje o 89 wytwórcach odpadów niebezpiecznych z terenu powiatu wysokomazowieckiego (dane za 2011r. do czasu przygotowania tej informacji w WSO były niepełne). Do największych wytwórców odpadów niebezpiecznych należą: - SEPARATOR SERVICE Sp. z o. o. w Piasecznie (odpady z Ciechanowca, Szepietowa i Wysokiego Mazowiecka) 42,4660 Mg, - Szpital Ogólny w Wysokiem Mazowieckiem 22,6305 Mg, - „EDMASZ” E. Nowacki Spółka jawna w Wysokiem Mazowieckiem 19,1030 Mg, - Spółdzielnia Mleczarska „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem 16,9920 Mg. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego wytworzono w sumie 139,1064 Mg odpadów niebezpiecznych, zebrano 965,2160 Mg, odzyskano w instalacjach 368,8290 Mg. Największą grupę odpadów stanowiły: - odpady powstające w procesie czyszczenia separatorów (mieszanina odpadów z piaskowników i odwadniania olejów w separatorach), - odpady medyczne i weterynaryjne, - materiały konstrukcyjne zawierające azbest. Proces odzysku w instalacjach dotyczył odpadu: zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy. Prowadziły go firmy : - TOMEX Sp. J. w Ciechanowcu, - AUTO-HANDEL Skup Złomu W. Kierlewicz, Osipy Lepertowizna. Zbieranie odpadów z terenu powiatu prowadziło 12 firm. Najwięcej zebrały i przekazały do unieszkodliwienia bądź odzysku: - Handel i Usługi A. Wojno, Wojny Pietrasze 442,0 Mg, - AUTO-HANDEL Skup Złomu W. Kierlewicz, Osipy Lepertowizna 227,4890 Mg, - TOMEX Sp. J. w Ciechanowcu 141,34 Mg, - Przedsiębiorstwo Przerobu Złomu i Metali SEGROMET Sp. z o.o. Oddział Kruszewo Brodowo, Sokoły 118,7970 Mg.
33 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
3.4 Reakcje – Kontrole składowisk odpadów
Delegatura WIOŚ w Łomży skontrolowała w latach 2011 – 2012 następujące składowiska odpadów:
Składowisko odpadów komunalnych w Gołaszach Puszczy (miasto i gmina Wysokie Mazowieckie). Kontrolę przeprowadzono w dniach 22-23.03.2012r. Składowiskiem zarządza Zakład Wodociągów Kanalizacji i Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Wysokiem Mazowieckiem. Lokalizacja składowiska: w pobliżu miejscowości Gołasze Puszcza, w odległości 3km od miejscowości Wysokie Mazowieckie. Teren składowiska jest ogrodzony i oznakowany. Wjazd na składowisko zabezpieczony jest zamykaną bramą. Składowisko czynne jest w dni powszednie w godzinach od 8-15. Według danych zawartych w zbiorczym zestawieniu danych o ilości i rodzajach odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi wykorzystana pojemność składowiska na koniec 2011r. wynosiła 149 452 Mg, przy planowanej pojemności całkowitej 160 140 Mg. Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami uregulowany jest następującymi dokumentami: - Decyzja Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem z dn. 20.06.2007r. znak: RA.7623-12/07 zezwalająca na transport i zbieranie odpadów, - Decyzja Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem z dn.09.06.2010r. znak: RA.7648-20/10 zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, - Decyzja Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem z dn.09.06.2010r. znak: RA. 7648-19/10 zezwalająca na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów, - Decyzja Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem z dn. 16.08.2010r. znak: RA.7648-32/10r. na zamknięcie i rekultywację wydzielonej części składowiska (sektory 1 i 4). Składowisko wyposażone jest w : - izolację syntetyczną składowiska - stanowi ją geomembrana PEHD o grubości 2mm, - system drenażu wód odciekowych, - wagę samochodową najazdową, - brodzik dezynfekcyjny, - bezodpływowy, betonowy zbiornik na odcieki, - repery, - piezometry do poboru wód podziemnych – 3 szt.. Brak jest instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego. Zarządzający składowiskiem podpisał umowę na wykonanie projektu instalacji odgazowującej w dn. 12.03.2012r. z firmą HYDROS Jacek Sawicki i Joanna Sawicka S.C. w Białymstoku. Projekt ma być wykonany do dnia 15 kwietnia 2012r. a planowany termin realizacji inwestycji – przed 30 czerwca 2012r. Ewidencja odpadów : Ilościowa i jakościowa ewidencja dowożonych odpadów była prowadzona zgodnie z Rozporządzeniem MŚ z dn. 14.02.2006r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. z 2006r. Nr 30, poz.213). Zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi w 2011r. zostało przesłane do Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku.
Monitoring składowiska: Monitoring składowiska w Gołaszach Puszczy prowadzony jest w oparciu o badania: - wielkości opadu atmosferycznego, - poziomu wód podziemnych oraz ich składu, - objętości wód odciekowych i ich składu, - struktury i składu masy składowanych odpadów, - przebiegu osiadania powierzchni składowiska w oparciu o ustalone repery.
34 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Wyniki badań przeprowadzonych w 2011r. przedstawiono w tabeli. Składowisko Odpadów Komunalnych w Osipach Lepertowiźnie – gmina Wysokie Mazowieckie Piezometr 1 Piezometr 2 Piezometr 3 Stan chemiczny DOBRY DOBRY DOBRY Klasa czystości II III I Decydujące wskaźniki ogólny węgiel organiczny
W badanych piezometrach w latach 2009-2011 stwierdzono dobry stan wód charakterystyczny dla I i II klasy czystości. Nie stwierdzono podwyższonych wartości metali ciężkich i ogólnego węgla organicznego. Prowadzone badania nie wykazują zmian parametrów, mogących świadczyć o negatywnym wpływie obiektu na środowisko. W wodzie pobranej ze studzienek odciekowych na składowiskach stwierdzono wysokie wartości przewodnictwa właściwego wskazującego na zawartość jonów mineralnych oraz wysoką wartość ogólnego węgla organicznego świadczącą o dużej zawartości w wodzie odciekowej związków organicznych. Ze względu na brak stosownego rozporządzenia dotyczącego oceny wód odciekowych nie przeprowadzono szczegółowej analizy i oceny tych wód.
Naruszenia i nieprawidłowości: - składowisko nie zostało dostosowane do określonych wymagań (brak instalacji odgazowującej). W wyniku kontroli nie zastosowano sankcji w drodze pouczenia, grzywny w drodze mandatu. Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał decyzję znak: DIŁ.7023.467.1.2012.JZa z dn. 30.03.2012r. orzekającą wstrzymać od dnia 30.06.2012r. użytkowanie instalacji do składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w m. Gołasze Puszcza zarządzanej przez ZWKiEC Sp. z o.o. w Wysokiem Mazowieckiem.
Składowisko odpadów komunalnych w Dąbrówce Kościelnej (miasto i gmina Szepietowo) Kontrolę składowiska przeprowadzono w dniach 22-26.03.2012r. Właścicielem składowiska odpadów w Dąbrówce Kościelnej jest miasto Szepietowo, a składowiskiem zarządza Zakład Wodociągów Kanalizacji i Oczyszczania w Szepietowie. Instalacja usytuowana jest w wyrobisku pożwirowym, składa się z dwóch kwater, z których jedna jest niewykorzystywana. Czasza składowiska nie jest zabezpieczona geomembraną, posiada izolację naturalną. Pojemność całkowita składowiska wynosi 24 095 m 3. Według danych zawartych w zbiorczym zestawieniu danych o odpadach, ich rodzajach i ilości oraz sposobach gospodarowania nimi, na koniec 2011r. wykorzystana pojemność składowiska wynosiła 23 000 m 3 . Do zapełnienia pozostało 1 095 m 3 . Składowisko jest oznakowane, ogrodzone oraz zabezpieczone bramą. Obiekt funkcjonuje jeden dzień w tygodniu. Pracownik znajdujący się na składowisku w godzinach otwarcia rejestruje ilość przyjętych odpadów. Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami uregulowany jest następującymi dokumentami: - decyzja Starosty Wysokomazowieckiego z dn. 16.06.2003r. znak: RA.7630-23/03 zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska, - decyzja Starosty Wysokomazowieckiego z dn.27.10.2009r. znak: RA.7623-54/09 zezwalająca na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne z okresem ważności do 31.12.2009r., - decyzja Starosty Wysokomazowieckiego z dn.29.12.2009 znak: RA.7623-67/09 zmieniająca w decyzji powyżej termin jej obowiązywania do 31.12.2011r., → decyzja Starosty Wysokomazowieckiego z dn. 29.12.2011r. znak: RA.6233.28.2011r. zmieniająca termin obowiązywania zezwolenia unieszkodliwiania odpadów do 30.06.2012r., → decyzją Starosty Wysokomazowieckiego RA.6237.2.2012 z dn. 10.05.2012 wyrażająca zgodę na zamknięcie składowiska odpadów (termin przyjmowania odpadów na składowisko 30 czerwiec 2012r.).
Gmina Szepietowo podpisała umowy na określenie technicznego sposobu zamknięcia składowiska odpadów z firmą HYDROS S.C. w Białymstoku oraz na wykonanie rekultywacji składowiska z Przedsiębiorstwem
35 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Inżynieryjnym EXBUD z Bydgoszczy. Rozpoczęcie rekultywacji ustalono na 02.07.2012r., a zakończenie na 31.10.2012r. Składowisko wyposażone jest w : - wagę samochodową najazdową o nośności 20 Mg, - w użytkowanej kwaterze wykonano w 2005r., z własnych środków właściciela składowiska, drenaż w postaci rur drenarskich zbierający odcieki ze składowiska, - zbiornik bezodpływowy na odcieki o poj. 5 m 3 , - piezometry do poboru wód podziemnych – szt. 3, - instalacja odgazowująca w postaci 3 rur, - obiekt jest częściowo otoczony nierównomiernym pasem zieleni. Brak jest : - instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego, - brak uszczelnienia czaszy składowiska geomembraną, - reperów. W dniu kontroli brodzik dezynfekcyjny był całkowicie zasypany i nie spełniał swojej funkcji, Ewidencja odpadów : Gmina Szepietowo sporządza i przekazuje Marszałkowi Województwa zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi oraz instalacjach służących do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Monitoring składowiska: Monitoring składowiska w Dąbrówce Kościelnej prowadzony jest w oparciu o badania: - stanu i składu wód podziemnych - skład wód odciekowych, - wielkości opadu atmosferycznego na podstawie danych uzyskanych Internetu ze stacji IMGW w Szepietowie. Nie prowadzi się badań : - przebiegu osiadania składowiska, - struktury i masy składowanych odpadów - gazu składowiskowego.
Wyniki badań przeprowadzonych w 2011r. przedstawiono w tabeli. Składowisko Odpadów Komunalnych w Dąbrówce Kościelnej – gmina Szepietowo Piezometr 1 Piezometr 2 Piezometr 3 Stan chemiczny DOBRY DOBRY DOBRY Klasa czystości II III III Decydujące wskaźniki ogólny węgiel organiczny ogólny węgiel organiczny
Monitoring wód podziemnych na składowisku prowadzony jest od 2007r, kiedy to wody z piezometrów zakwalifikowano do wód niezadowalającej i złej jakości ze względu na wysokie stężenia przewodnictwa właściwego, OWO oraz rtęci. W 2008r. we wszystkich badanych piezometrach stwierdzono dobry stan chemiczny wód podziemnych. W latach 2009-2010 zanotowano w piezometrze 2 i 3 wody słabej jakości ze względu na wysokie stężenia ogólnego węgla organicznego. W 2011r. w badanych piezometrach stwierdzono dobry stan wód. Badane parametry przyjęły wartości charakterystyczne dla I, II i III klasy czystości. Nie stwierdzono podwyższonych wartości metali ciężkich, WWA oraz przewodnictwa właściwego. W piezometrach 2 i 3, w porównaniu z latami 2009-2010, zanotowano poprawę stanu chemicznego do dobrego ze względu na zmniejszenie się zawartości ogólnego węgla organicznego.
Naruszenia i nieprawidłowości: W wyniku kontroli nie zastosowano sankcji w drodze pouczenia, grzywny w drodze mandatu.
Burmistrz Szepietowa wystąpił z pismem z dn.30.03.2012r. do Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem o wydanie decyzji zezwalającej na zamknięcie składowiska odpadów w Dąbrówce Kościelnej.
36 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Składowisko odpadów komunalnych w Żabińcu (gm. Klukowo) – składowisko zrekultywowane.
Kontrolę przeprowadzono w dn. 10.08.2011r. i 07.09.2011r. w zakresie prowadzenia prac rekultywacyjnych Rekultywację wykonano w oparciu o dokumentację „Określenie Technicznego Sposobu Zamknięcia Składowiska Odpadów” sporządzona przez firmę HYDROS z Białegostoku. Monitoring składowiska prowadzony jest w oparciu o badania: - wielkości opadu atmosferycznego na podstawie danych pozyskanych z punktu obserwacyjnego IMGiW w Szepietowie, - osiadania powierzchni składowiska w oparciu o repery, - wód opadowych, - skład i jakość wód podziemnych pobranych z piezometrów, - gazu składowiskowego z 4 otworów odgazowujących.
Naruszenia i nieprawidłowości: W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Nie zastosowano sankcji w drodze pouczenia, grzywny w drodze mandatu.
Składowisko odpadów komunalnych w Czarnowie Bikach (gm. Kulesze Kościelne) - w 2011r. nie było kontrolowane.
Urząd Gminy w Kuleszach Kościelnych wystąpił pismem znak: OCK. 6232.4.2012 z dn. 15.03.2012r. do Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem o wydanie zgody na zamknięcie gminnego składowiska odpadów w m. Czarnowo Biki (w związku z art. 54 ust. 1 pkt.3 ustawy z dn. 27 kwietnia 2001r. o odpadach – Dz. U. z 2010r. Nr 185,poz. 1243 ze zmianami. Datę zaprzestania przyjmowania odpadów na składowisko wyznaczono na dzień 31.12.2012r.
4. Promieniowanie elektromagnetyczne – PEM
4.1 Presje- Źródła emisji PEM
Promieniowanie elektromagnetyczne ( PEM ) w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest obecnie do podstawowych rodzajów zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Promieniowanie niejonizujące to emisja energii elektromagnetycznej w postaci pól elektromagnetycznych, wywoływana zmianami rozkładów ładunków elektrycznych w układach materialnych, której absorpcja w organizmach żywych może wywoływać efekty biologiczne, nie powodując jednak jonizacji atomów i cząsteczek tych organizmów. Najpowszechniej występującymi instalacjami będącymi źródłami PEM, które mają istotny wpływ na ogólny poziom pól w środowisku są linie elektroenergetyczne oraz instalacje radiokomunikacyjne, takie jak stacje bazowe telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowe i telewizyjne. Szczegółowe zasady pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzenia dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883). Badania prowadzi się dla dwóch rodzajów terenów:
- przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową,
37 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
- miejsc dostępnych dla ludności .
Sprawdzenia dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku dokonuje się metodą pomiaru pól elektromagnetycznych w środowisku w otoczeniu instalacji wytwarzających takie pola i porównując otrzymane wyniki pomiarów z wartościami dopuszczalnymi parametrów fizycznych pól elektromagnetycznych określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega również na wykonaniu pomiarów przez inne podmioty. Przepisy prawne stanowią, że prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola elekromagnetyczne, które są przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, są obowiązani do wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji. W roku 2011 pomiary prowadzono wg wytycznych określonych przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. Nr 221 poz. 1645).
4.2. Stan – Pomiary kontrolne pól elektromagnetycznych w 2011 roku
Od 2004 roku WIOŚ prowadzi inwentaryzację źródeł promieniowania na obszarze województwa podlaskiego. W bazie WIOŚ wg stanu na dzień 31.12.2006 r. zewidencjonowane były 452 podmioty będące źródłami emisji . W większości są to stacje bazowe radiolinii telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowo-telewizyjne. Ponadto znajdują się tu także obiekty i urządzenia radiokomunikacyjne, radiolokacyjne i radionawigacyjne, systemy radiowego dostępu abonenckiego SRDA oraz sieć elektroenergetyczna 400kV. W roku 2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zrealizował kolejny program badań pól elektromagnetycznych (poprzednie programy opisane w „Informacji Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2010r.”) Program ten zakłada skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres badań obejmował pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3 000 MHz. WIOŚ przeprowadził w okresie od 18 kwietnia do 14 grudnia 2011 roku pomiary w 45 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie województwa. Badania wykonano za pomocą miernika do pomiaru pola elektromagnetycznego NMB 550 nr B- 0781 oraz sondy EF-0391 A-0886 o zakresie częstotliwości 100 kHZ – GHz. W każdym z 45 punktów wykonano 2 –godzinny pomiar z częstotliwością próbkowania 1s. Na terenie powiatu wysokomazowieckiego wytypowano do badań w 2011 roku 2 punkty pomiarowe: 1 - w Wysokiem Mazowieckiem przy ul. Ludowej (przy Miejskim Ośrodku Kultury), 2 – w Kuleszach Kościelnych (centrum miejscowości).
38 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów należy stwierdzić, że: w badanych w 2011 roku punktach pomiarowych, jak również w punktach badanych w latach poprzednich w powiecie wysokomazowieckim, nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Wyniki pomiarów w punktach wyznaczonych do badania w 2011 roku zestawiono w poniższej tabeli:
Lokalizacja punktu kontrolnego Średnia arytmetyczna zmierzonych warto ści skutecznych nat ęż eń pól % elektromagnetycznych promieniowania elektromagnetycznego przy warto ści użyciu sondy EP-300 dopuszczalnej V/m Wysokie Mazowieckie ul. Ludowa 19 0,21 3,0 Kulesze Ko ścielne – centrum 0,07 1,0 miejscowo ści
Zmierzone wartości składowej elektrycznej, w większości punktów pomiarowych w powiecie wysokomazowieckim w 2011, stanowiły poniżej 10% normy dopuszczalnej. Pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa, nie obserwuje się wzrostu zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych. Przeprowadzone w 45 punktach pomiarowych w województwie podlaskim badania nie wykazały, w żadnym badanym z badanych stanowisk przekroczeń wartości dopuszczalnej składowej elektrycznej (7 V/m).
4.3. Przeciwdziałania
Oddziaływanie pola elektromagnetycznego na organizm człowieka jest trudne do ustalenia, gdyż człowiek nie posiada – podobnie jak w przypadku promieniowania jonizującego – receptorów, które ostrzegałyby go o jego istnieniu. Na dodatek skutki promieniowania nie są natychmiastowe. Skutki oddziaływania pola elektromagnetycznego na zdrowie człowieka to stosunkowo nowe zjawisko w dzisiejszym świecie. Jednoznaczne stwierdzenie wpływu, a szczególnie szkodliwego oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka jest obecnie trudne do ustalenia (brak odpowiednich, długofalowych badań). Każdy organizm reaguje indywidualnie i posiada różną odporność na działanie tego rodzaju promieniowania. Warto wspomnieć, że pomimo dużej liczby badań doświadczalnych, nie udało się do tej pory ujednolicić koncepcji dotyczących mechanizmów działania pól elektromagnetycznych na organizmy i ich elementy. Ważnym czynnikiem mającym wpływ na oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka są parametry tego pola, a także inne czynniki wynikające z warunków w których dochodzi do kontaktu człowieka z tym polem. Do istotnych parametrów należy zaliczyć: odległość od źródła pola oraz sumaryczny czas oddziaływania różnych źródeł . Ten drugi czynnik, w miarę wzrostu ilości źródeł promieniowania elektromagnetycznego w naszym otoczeniu, staje się coraz bardziej istotny. Bowiem nawet jeśli z każdego ze źródeł będziemy korzystali krótko, ale będzie ich coraz więcej, to sumaryczny czas oddziaływania może okazać się nieobojętny dla naszego organizmu, szczególnie w przypadku ciągłego narażenia na promieniowanie w domach mieszkalnych. Przebywanie w pobliżu urządzeń będących emiterami promieniowania elektromagnetycznego, może mieć trudne do przewidzenia konsekwencje. Ponieważ jednoznaczna odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka w różnych warunkach jest szkodliwe, nie jest obecnie możliwa, konieczna jest szczególna ostrożność i rozwaga organów decyzyjnych przy wydawaniu pozwoleń na lokalizację nowych źródeł emisji PEM na terenach gęsto zaludnionych.
39 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
5. Hałas
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku określa 4 grupy źródeł hałasu. Są to drogi lub linie kolejowe; starty , lądowania i przeloty statków powietrznych; linie elektroenergetyczne oraz pozostałe obiekty i działalność będące źródłem hałasu. Do najważniejszych czynników mających wpływ na klimat akustyczny powiatu wysokomazowieckiego zaliczyć należy komunikację drogową, a szczególnie udział w ruchu samochodów ciężkich oraz w mniejszym stopniu hałas przemysłowy. W 2011 roku WIOŚ Białystok Delegatura w Łomży, w ramach działań monitoringowych, przeprowadziła w Szepietowie, przy drodze krajowej nr 66, pomiary hałasu komunikacyjnego. Badania hałasu komunikacyjnego w Wysokiem Mazowieckiem w ramach działań monitoringowych prowadzone były w 2009 roku, a wyniki zawiera „Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska w powiecie wysokomazowieckim w 2009 roku” dostępna na stronie WIOŚ Białystok : www.wios.bialystok.pl – Publikacje. 5.1 Hałas drogowy
Do głównych źródeł hałasu tworzących klimat akustyczny w Szepietowie należy komunikacja drogowa. Przez miasto i gminę Szepietowo przebiega droga krajowa nr 66 z Łomży do Bielska Podlaskiego . Hałas przemysłowy na terenie Szepietowa nie stwarza większych uciążliwości dla mieszkańców miasta, co wynika z małego stopnia uprzemysłowienia.
W 2011 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku przeprowadził badania hałasu komunikacyjnego w Szepietowie. Celem badań było określenie uciążliwości akustycznej drogi krajowej nr 66 biegnącej przez miasto ulicą Główną. Punkt pomiarowy ustalono przy ulicy Głównej 26. Wykonany program pomiarowy ma zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby. Pomiary wykonano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 roku /Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 roku w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 192, poz. 1392). oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. ( Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Wartości poziomów dopuszczalnych są zależne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz od pory dnia i nocy. Dla wszystkich źródeł hałasu, z wyłączeniem statków powietrznych, wielkością podlegającą ocenie jest równoważny poziom dźwięku w dB, określany w przypadku dróg lub linii kolejowych przedziałem czasu odniesienia równym 16 godzinom dnia i 8 godzinom nocy, natomiast dla pozostałych obiektów i grup źródeł obiektów hałasu przyjęte przedziały odniesienia to 8 najniekorzystniejszych godzin dnia, kolejno po sobie następujących i 1 najniekorzystniejsza godzina nocy.
40 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Tabela 1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L Aeq D i L Aeq N , które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby oraz L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Dopuszczalny poziom hałasu w dB / Dopuszczalny długookresowy średni poziom d źwi ęku Lp. Przeznaczenie terenu Drogi lub linie kolejowe Pozostałe obiekty i działalno ść będące źródłem hałasu LAeqD / L DWN LAeqN / L N LAeqD / L DWN LAeqN / L N 1. a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska 50 /50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 b) Tereny szpitali poza miastem 2. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 55 / 55 50 / 50 50 / 50 40 / 40 b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 60 /60 50 / 50 55 / 55 45 / 45 i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 65 / 65 55 / 55 55 / 55 45 / 45 tys. mieszkańców
OMÓWIENIE WYNIKÓW badania POZIOMÓW HAŁASU
Na podstawie wykonanych pomiarów wskaźników L AeqD oraz L AeqN stwierdzono, że w Szepietowie poziom L AeqD wyniósł 65,9 dB , co przekraczało dopuszczalne normy o 5,9 dB, natomiast poziom hałasu dla pory nocnej L AeqN wyniósł 58,2 dB, co dało przekroczenie normy o 8,2 dB. Podczas pomiarów prowadzono również rejestrację natężenia ruchu pojazdów, z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich.
Nat ęż enie ruchu pojazdów w Szepietowie ul. Główna 26 w 2011r.
Nazwa punktu Data pomiaru Liczba pojazdów Liczba pojazdów % udział w ruchu na dobę ciężkich na dobę pojazdów ciężkich ul. Główna 26 05-06.10.2011 3679 625 17
Z przeprowadzonych badań wynika, że natężenie ruchu na ulicy Głównej jest umiarkowane i są to głównie pojazdy lekkie (osobowe), a więc mniej uciążliwe akustycznie. Udział w strumieniu ruchu pojazdów ciężarowych jest niezbyt duży (niecałe 17%), a w porze nocnej znikomy. Rozkład natężenia ruchu w Szepietowie w poszczególnych godzinach w porze dziennej i nocnej, w dni zwykłe , przedstawia niżej zamieszczony wykres.
41 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
300
250
200
150
100
50
0 6-7 7-8 8-9 9-10 10-11 11-12 12-13 13-14 14-15 15-16 16-17 17-18 18-19 19-20 20-21 21-22 22-23 23-24 24-1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-6
pojazdy lekkie pojazdy ci ęż kie
Reakcje Dyrektywa 2002/49/WE odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku wprowadziła obowiązek realizacji map akustycznych oraz opracowywania na ich podstawie programów ochrony środowiska przed hałasem. Obowiązek obejmował w pierwszej kolejności aglomeracje powyżej 250 tys. mieszkańców, a do końca 2012 roku powinny zostać opracowane mapy dla aglomeracji powyżej 100 tys. mieszkańców. Szepietowo, ze względu na mniejszą liczbę mieszkańców, nie podlega temu obowiązkowi.
5.1 Hałas przemysłowy
Hałas przemysłowy nie stwarza w powiecie wysokomazowieckim większych problemów. Systemy lokalizacji nowych inwestycji i sporządzania ocen ich oddziaływania na środowisko, kontroli i egzekucji nałożonych kar pozwalają na znaczne ograniczenia zasięgu rozprzestrzeniania tego rodzaju hałasu. Ważne jest również to, że dla źródeł hałasu przemysłowego, ze względu na ich stosunkowo niewielkie wymiary, istnieje wiele prostych możliwości ograniczenia emisji do środowiska przez zastosowanie skutecznych rozwiązań technicznych takich jak: tłumiki, obudowy dźwiękochłonne, zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian czy stolarki okiennej pomieszczeń, w których pracują hałasujące maszyny.
W 2011 roku przeprowadzono w powiecie wysokomazowieckiem 1 kontrolę (interwencyjną) w zakresie ochrony przed hałasem. W jej trakcie wykonane zostały pomiary kontrolne.
Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy „MICHAŁ” Krzysztof Targoński Wysokie Mazowieckie
Firma prowadzi działalność w zakresie produkcji zbiorników i silosów, na terenie przy ul. 1-Maja 7. Maksymalne obciążenie występuje w okresie letnim. Główny asortyment wytwarzanych wyrobów stanowią: zbiorniki na zboże i pasze o ładowności 3,0 – 300,0 Mg (o średnicach 1,75 – 7,50 m). Na terenie zakładu, kompletny montaż prowadzony jest dla zbiorników o średnicach do 2,77 m. Działalność produkcyjna odbywa się w halach o łącznej powierzchni ok. 2000 m 2. Sporadycznie, prace montażowe prowadzone są na zewnątrz
42 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
hali produkcyjnej. Kontrolę przeprowadzono w związku ze skargami na nadmierną uciążliwość prac wykonywanych poza pomieszczeniami produkcyjnymi. Pomiary wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach chronionych (zabudowa jedno i wielorodzinna). W związku ze stwierdzonymi przekroczeniami, Starosta Wysokomazowiecki wydał decyzję ustalającą dopuszczalne poziomy hałasu emitowanego z terenów zakładu. Kontrola sprawdzająca dotrzymywanie dopuszczalnych wielkości hałasu przewidziana jest na II kwartał 2012 roku.
6. Ochrona środowiska przed awariami
Awarie zagrażające środowisku, na terenie powiatu wysokomazowieckiego, mogą nastąpić na terenie obiektów przemysłowych znajdujących się na jego obszarze, jak też poza nimi. Zagrożenia mogą również powstać w wyniku wypadków kolejowych i drogowych z udziałem cystern i autocystern przewożących materiały niebezpieczne, a także na skutek rozszczelnień rurociągów transportujących gaz ziemny. Na terenie powiatu znajduje się znaczna ilość stacji paliw. Należą one do różnych podmiotów gospodarczych. Eksploatacja tych stacji stwarza zagrożenie dla środowiska (możliwość awarii zbiorników, pożar itp.). Główne zagrożenie wynika jednak z transportu paliw na zaopatrzenie tych obiektów. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Łomży prowadzi "Rejestr potencjalnych sprawców poważnych awarii". W rejestrze tym znajdują się aktualnie dwa zakłady położone na terenie powiatu wysokomazowieckiego: Spółdzielnia Mleczarska „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckiem -amoniak w instalacji chłodniczej: - 8 Mg -kwas azotowy - 6 Mg -wodorotlenek sodu - 8 Mg Podstawowym źródłem zagrożenia jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W przypadku wystąpienia awarii z udziałem amoniaku, w zależności od miejsca awarii oraz wielkości emisji, może nastąpić zanieczyszczenie powietrza, w stopniu stwarzającym zagrożenie dla ludności, również poza granicami zakładu. Zagrożenie to jest poważne przede wszystkim ze względu na znaczną ilość osób przebywających na terenie zakładu oraz zamieszkałych w jego pobliżu, szczególnie od strony wschodniej. Awaria związana z uwolnieniem się kwasu azotowego lub wodorotlenku sodu może spowodować skażenie gleby i wód podziemnych, a w przypadku przedostania się tych substancji do kanalizacji deszczowej, także wód rzeki Brok. Zakład posiada „Zakładowy plan przeciwdziałania nadzwyczajnemu zagrożeniu środowiska naturalnego i ludzi opracowany w 2005 roku. Plan przewiduje procedury uruchamiane w przypadku wystąpienia awarii, mające na celu ograniczenie ich skutków. Procedury są weryfikowane i doskonalone podczas okresowych ćwiczeń organizowanych na terenie zakładu. W zakładzie funkcjonuje sześcioosobowa Zakładowa Drużyna Ratownictwa chemicznego oraz siedmioosobowy Zespół do Spraw Przeciwdziałania Nadzwyczajnemu Zagrożeniu.
“SOKOŁÓW” S.A. Zakłady Mięsne „FARM FOOD” w Czyżewie
-amoniak w instalacji chłodniczej: - 10 Mg
43 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
-metan (NPG) - 46 Mg -olej opałowy lekki - 10 Mg - wodorotlenek sodu - 0,5 Mg Podstawowym źródłem zagrożenia jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W przypadku wystąpienia awarii z udziałem amoniaku, w zależności od jej miejsca oraz wielkości emisji, może nastąpić zanieczyszczenie powietrza, również poza granicami zakładu, co może stanowić zagrożenie dla mieszkańców kilku najbliżej położonych zabudowań. Główne zagrożenie dotyczy jednak pracowników zakładu oraz innych osób, przebywających na tym terenie. W zakładzie funkcjonuje system detekcji amoniaku z czujnikami umieszczonymi w miejscach zagrożonych emisją. Analiza zakresu zagrożenia zawarta jest w „Zakładowym planie przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom Zakładów Mięsnych w Czyżewie”. Plan ten przewiduje grupę ratownictwa chemicznego, do której należą pracownicy uprawnieni do obsługi amoniakalnych urządzeń chłodniczych. Część tych osób posiada również przeszkolenie ratownicze. Zakład posiada odpowiedni sprzęt umożliwiający prowadzenie akcji ratowniczej. Okresowo przez zakład i PSP organizowane są ćwiczenia prowadzenia akcji ratowniczej.
Ochrona środowiska przed awariami, w obu ww. zakładach, regulowana jest przepisami pozwoleń zintegrowanych, które zakładom tym wydał Starosta Powiatu Wysokomazowieckiego. Pozwolenia takie Spółdzielnia Mleczarska uzyskała w roku 2007, a Zakłady Mięsne „FARM-FOOD” w Czyżewie w roku 2009. Pozwolenia te określają sposoby zapobiegania występowaniu awarii i ograniczania skutków ewentualnej awarii. Pozwolenia nakładają również obowiązek, by w razie wystąpienia awarii przemysłowej, natychmiast zawiadamiać o tym fakcie Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Gazociągi
Do źródeł zagrożenia na terenie powiatu wysokomazowieckiego należy zaliczyć gazociągi tranzytowe oraz gazowe sieci i instalacje. Gazociąg międzynarodowy Jamal - Europa - trasa - Miodusy - Perki, - długość - około 30 km, - przekrój - Dn= 1400 mm, - ciśnienie - pr= 8,4 Mpa.
Sieć gazociągów lokalnych (nadal rozbudowywana) - przekroje: magistrale - Dn= 200 mm, doprowadzenia - dostosowane do potrzeb, - ciśnienie - pn= 6,4 Mpa.
44 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
Powiat wysokomazowiecki należy do nielicznych powiatów w województwie podlaskim, który ma podłączenie do sieci gazowej. Wg danych GUS za rok 2010 długość sieci gazowej na terenie powiatu wynosiła 114,98 km i nie uległa zmianie w stosunku do roku 2009. Z sieci gazowej w powiecie w 2010 roku korzystało 2057 osób. W 2009 roku było to 1980 (dane GUS,2010). Największa grupa odbiorców korzystała z gazu w mieście Wysokie Mazowieckie – 1954 osoby. Znacznie mniejsza ilość odbiorców była w gminie Wysokie Mazowieckie – 75 osób i w gminie Sokoły – 28 osób.
długość czynnej sieci ogółem długość czynnej sieci długość czynnej sieci Jednostka terytorialna w m przesyłowej w m rozdzielczej w m 2010 2010 2010
Powiat wysokomazowiecki 114 976 65954 49022
Wysokie Mazowieckie (1) 29391 2225 27166
Czyżew-Osada (2) * 10 0 10
Kulesze Kościelne (2) 5262 5262 0
Nowe Piekuty (2) 4000 4000 0
Sokoły (2) 18567 16602 1965
Szepietowo (3) * 2500 2500 0
Szepietowo - obszar wiejski (5) * 2500 2500 0
Wysokie Mazowieckie (2) 55246 35365 19881
W 2011 roku w powiecie wysokomazowieckim nie notowano zdarzeń o charakterze poważnych awarii związanych z siecią gazową. W ostatnich latach nie odnotowano na terenie powiatu wysokomazowieckiego wystąpienia awarii, będących przyczyną nadzwyczajnego zagrożenia środowiska.
7. Działania kontrolne WIOŚ prowadzone w 2011 roku na terenie powiatu wysokomazowieckiego
W rejestrze Delegatury WIOŚ w Łomży znajduje się 139 podmiotów z terenu powiatu wysokomazowieckiego kontrolowanych w związku z oddziaływaniem na środowisko. W roku 2011 przeprowadzono 36 kontroli (w roku 2010 – 66). Przeprowadzono: 3 kontrole kompleksowe, 21 kontroli problemowych i 12 kontroli interwencyjnych. W trakcie przeprowadzonych kontroli w 19 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości (w trakcie: 1 kontroli kompleksowej, 9 kontroli problemowych , 9 interwencyjnych). Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to: - nieuregulowanie spraw dotyczących gospodarki odpadami, - brak pełnych informacji o źródłach emisji niezbędnych do prawidłowego naliczenia opłat za korzystanie ze środowiska, - nieuregulowana gospodarka wodościekowa. Kontrole interwencyjne dotyczyły przeważnie problemów z zanieczyszczeniami pochodzącymi z gospodarstw rolnych oraz gospodarki odpadami. Większość interwencji tj. 75% okazała się zasadna. W celu wyeliminowania nieprawidłowości przeważnie wydawano stosowne zarządzenia pokontrolne (14 podmiotów) i dokonywano pouczeń (2 podmioty). W 1 przypadku podmiot ukarano mandatem karnym, w 1 wszczęto postępowanie w sprawie wydania kary. Po przeprowadzonych kontrolach, w związku z
45 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
nieprawidłowościami, wystosowano pisma do właściwych organów: Starosty Wysokomazowieckiego, wójtów gmin, burmistrzów miast.
■ Kontrole kompleksowe przeprowadzono: → w zakresie postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym: 1. Zakład Zbierania i Przetwarzania Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego, Osipy Lepertowizna – kontrola przeprowadzona w dn. 18.01.2011r. wykazała brak zgłoszenia zakładu do rejestru GIOŚ oraz stwierdzono brak powiadomienia WIOŚ o uruchomieniu instalacji. Właściciela Zakładu ukarano grzywną w postaci mandatu karnego.
→ w zakresie gospodarki odpadami oraz zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym : 1. Firma „STOTON” w Wysokiem Mazowieckiem – kontrola przeprowadzona w dn. 16.05.2011r. nie wykazała nieprawidłowości.
→ w zakresie ochrony przed hałasem: 1. Mazowieckie Zakłady Graficzne s.c., Wysokie Mazowieckie – w wyniku kontroli przeprowadzonej w dn. 31.08.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
■ Kontrole problemowe przeprowadzono: → w zakresie spełniania wymagań ochrony środowiska: 1. PPH „SMAKOWITA”, Sokoły – na podstawie kontroli przeprowadzonej w dn.31.08.2011r. stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przestrzegania wymagań ochrony środowiska (brak pomiarów ze źródeł technologicznych, brak pozwolenia wodno prawnego). Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie cyklu kontrolnego: krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych: 1. Spółdzielnia Mleczarska „MLEKOVITA” w Wysokiem Mazowieckie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 05 – 14.07.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie ochrony powietrza : 1. „KRASBUD” Krasowski Sp. J., Zarzecze, gm. Czyżew – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 30.08.2011r. stwierdzono błędne sporządzanie informacji dotyczących opłat za korzystanie ze środowiska. Wydano zarządzenie pokontrolne. 2. Mechanika Pojazdowa M. Żochowski, Szepietowo – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 29.11 – 15.12.2011r. stwierdzono nieprawidłowości polegające na: nie uwzględnianiu wszystkich źródeł, z których emitowane są do powietrza zanieczyszczenia, niezbędne do naliczania opłat za korzystanie ze środowiska oraz braku oznaczeń na pojemnikach, w których magazynowane są odpady niebezpieczne przed przekazaniem ich do unieszkodliwienia. Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie gospodarki wodno – ściekowej : 1. „AGRO MIĘS” Babińscy, Pogorzałki, gm. Kobylin Borzymy – kontrola przeprowadzona w dn. 23.02.- 10.03.2011r. w zakresie gospodarki wodnościekowej oraz gospodarki odpadami wykazała brak aktualnych badań ścieków przemysłowych. Wydano zarządzenia pokontrolne. 2. Urząd Gminy w Czyżewie Osadzie - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 11-17.08.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości. 3. Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Sokołach, gm. Sokoły - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 08.11.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości. 4. Zakład Wodociągów Kanalizacji i Oczyszczania w Szepietowie - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 14.12.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
46 WIO Ś Białystok Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska Delegatura w Łom ży w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu wysokomazowieckiego w 2011 roku
5. Przedsiębiorstwo Robót Komunalnych „FARE” w Ciechanowcu - podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 16.12.2011r. stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach oraz, niezgodne z ustawą o odpadach, magazynowanie odpadów wytwarzanych na oczyszczalni: skratek oraz zawartości piaskownika. Wydano zarządzenie pokontrolne oraz wszczęto postępowanie w sprawie wydania decyzji o karze pieniężnej.
→ w zakresie gospodarki odpadami: 1.Urząd Miejski w Szepietowie – kontrola przeprowadzona w dn. 18.03.2011r. przeprowadzona w zakresie eksploatacji gminnego składowiska odpadów komunalnych w Dąbrówce Kościelnej nie wykazała nieprawidłowości - opisana w Rozdziale 3.4. Kontrole składowisk odpadów; 2. Zakład Wodociągów Kanalizacji i Energetyki Cieplnej w Wysokiem Mazowieckiem - kontrola przeprowadzona w dn. 18.03.2011r. w zakresie eksploatacji gminnego składowiska odpadów komunalnych w Gołaszach Puszczy – opisana w Rozdziale 3.4. Kontrole składowisk odpadów; 3. „SEGROMET” Sp. z o.o. Oddział Kruszewo, Kruszewo Brodowo, gm. Sokoły – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 15.07.2011r. stwierdzono nieprawidłowe magazynowanie pojazdów wycofanych z eksploatacji, oczekujących na demontaż, powodujące wyciek płynów eksploatacyjnych. Wydano zarządzenia pokontrolne. 4. Urząd Gminy w Klukowie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 10.08.2011r. w zakresie eksploatacji gminnego składowiska odpadów komunalnych w Żabińcu nie stwierdzono nieprawidłowości. 5. Zakłady Mięsne „ŁUNIEWSCY”, Kostry, gm. Klukowo – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 30.08.2011r. stwierdzono nieprawidłowości w przestrzeganiu prawa ochrony środowiska- w zakresie gospodarki odpadami. Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie ochrony przed awariami: 1. Stacja Paliw PKN Nr 874 , Ciechanowiec - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 05.09.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości. 2. Stacja paliw G. Mierzwiński, Wysokie Mazowieckie - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 13.09.2011r. stwierdzono brak zgłoszenia organowi ochrony środowiska (tu: Starosta Wysokomazowiecki) instalacji do magazynowania i przetaczania paliw – wydano zarządzenia pokontrolne. 3. Stacja Paliw Romanowski, Wysokie Mazowieckie – podczas kontroli problemowej inwestycyjnej przeprowadzonej w dn. 14.09.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości, stacja paliw spełnia wymagania objęte przepisami ochrony środowiska.
→ w zakresie postępowania z nawozami naturalnymi w gospodarstwie rolnym : 1. Gospodarstwo rolne T. Koc, Trzaski, gm. Ciechanowiec – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 13.07.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości. 2. Gospodarstwo rolne Wojtkowski, Wojtkowice, gm. Ciechanowiec - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 12.10.2011r. sprawdzającej przestrzeganie wymagań przepisów ochrony środowiska w rolnictwie, nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie spełniania wymagań przez stacje demontażu pojazdów : 1. Auto Handel Skup Złomu W. Kierlewicz, Osipy Lepertowizna, gm. Wysokie Mazowieckie – kontrola przeprowadzona w dn. 09.06.2011r. nie wykazała nieprawidłowości. 2. „TOMEX” Sp. J. T. Miliszkiewicz, Zadobrze, gm. Ciechanowiec – kontrola przeprowadzona w dn. 17.06.2011r. nie wykazała nieprawidłowości.
■ Kontrole interwencyjne : → w zakresie gospodarki wodościekowej: 1. Gmina Kobylin Borzymy – kontrola przeprowadzona w dn. 02.03.- 09.03. 2011r. wykazała, że przez posesję
47 ERROR: syntaxerror OFFENDING COMMAND: %ztokenexec_continue STACK:
-filestream-