I. Ogólna charakterystyka nadlenictwa
1. Połoenie
Granice nadlenictwa obejmuj obszar połoony w rodkowej czci Pojezierza Mazurskiego, midzy najwikszymi polskimi jeziorami - niardwami na południu i Mamrami na północy. Od północy terytorium Nadlenictwa Giycko graniczy z Nadlenictwem Borki, od wschodu z Nadlenictwem Ełk, od południa z Nadlenictwem: Maskuliskie, Pisz i Drygały, od zachodu z Nadlenictwami nalecymi do RDLP w Olsztynie – Srokowo, Mrgowo i Strzałowo. Nadlenictwo Giycko połoone jest we wschodniej czci województwa warmisko –mazurskiego w powiatach: giyckim (gmina Miłki, Giycko, Wydminy, Ryn, Kruklanki, miasto Giycko), mrgowskim (gmina Mikołajki), wgorzewskim (gmina Wgorzewo), piskim (gmina Orzysz), ełckim (gmina Stare Juchy) i ktrzyskim (gmina Ktrzyn). Powierzchnia ogólna nadlenictwa wynosi 25425,99 ha w tym lena 22759,10 ha. W jego skład wchodz trzy obrby lene: Giycko, Ryn i Orzysz, podzielone na 18 lenictw. Poza tym nadlenictwo posiada udziały współwłasnociowe w 4 działkach o łcznej pow. 0,6084 ha. W zasigu terytorialnym wynoszcym około 108000 ha dominuj grunty rolne z rozrzuconymi na znacznym obszarze rónej wielkoci kompleksami lenymi (głównie pastwowymi).
2. Walory przyrodnicze
Opisywany teren, według podziału fizyczno-geograficznego Europy (Kondracki 2001), ley w obszarze Europy Wschodniej, w megaregionie Niu Wschodnioeuropejskiego (8), prowincji Nizin Wschodniobałtycko – Białoruskich (84), podprowincji Pojezierza Wschodniobałtyckiego (842), makroregionie Pojezierza Mazurskiego (842.8) oraz mezoregionach Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (842.83) i Pojezierza Ełckiego (842.86). Według regionalizacji przyrodniczolenej (Trampler i in. 1990) nadlenictwo znajduje si w Krainie Mazursko-Podlaskiej (II), głównie w Dzielnicy Pojezierza Mazurskiego (II.1) w Mezoregionie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (II.1.c). Wschodnia czş obrbu Giycko połoona jest w Mezoregionie Pojezierza Ełcko-Suwalskiego (II.1.d), za główny kompleks leny obrbu Orzysz w Dzielnicy i Mezoregionie Równiny Mazurskiej (II.2.a). Podział geobotaniczny (Szafer, Pawłowski 1972), lokalizuje teren nadlenictwa w: - Obszarze Eurosyberyjskim, - Prowincji rodkowoeuropejskiej, - Dziale Północnym (B), - Krainie Mazursko-Kurpiowskiej (21), - Okrgu Pojezierza Mazurskiego (21a).
- W zasigu terytorialnym Nadlenictwa Giycko znajduje si jeden obszar włczony do sieci Natura 2000. Jest to połoony w czci południowej OSO Bagna Nietlickie o powierzchni 3107,60 ha, który obejmuje m.in. rezerwat ornitologiczny „Nietlickie Bagno” o powierzchni 1132,91 ha. Teren nadlenictwa znajduje si w zasigu Mazurskiego Parku Krajobrazowego oraz piciu obszarów chronionego krajobrazu. Lesistoş regionu wynosi ok. 25%. Z wymienionych w Ustawie o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r. (rozdz. 2) „Formy ochrony przyrody” na terenie Nadlenictwa Giycko wystpuj nastpujce obszary i obiekty chronione: - Rezerwaty przyrody, - Rezerwat „Perkuny” - Rezerwat „Wyspy na Jeziorze Mamry i Kisajno” - Rezerwat „Jezioro Dobskie” - Rezerwat „Jezioro Kouchy” - Rezerwat „Jeziorko koło Drozdowa” - Rezerwat „Nietlickie Bagno” - Park krajobrazowy, - Mazurski Park Krajobrazowy - Obszary chronionego krajobrazu, - OChK Doliny Rzeki Guber - OChK Krainy Wielkich Jezior Mazurskich - OChK Otuliny Mazurskiego PK – wschód - OChK Jezior Orzyskich - OChK Pojezierza Ełckiego - Obszary „Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000”, - OSO Bagna Nietlickie - Ochrona gatunkowa rolin i zwierzt, Na terenie nadlenictwa wystpuje: - 99 gatunków rolin chronionych - 2 gatunki grzybów chronionych - 11 gatunków porostów - 232 gatunki zwierzt objtych ochrona prawn
- Pomniki przyrody - W zasigu terytorialnym nadlenictwa wystpuje 55 pomników przyrody, w tym: - 44 pomniki przyrody oywionej - 11 pomników przyrody nieoywionej (głazy narzutowe)
3. Walory historyczno – kulturowe
Na krajobraz kulturowy obszaru składaj si dwa jego typy: a. Miejski – zawierajcy czsto pozostałoci budownictwa obronnego b. Wiejski – cile zespolony z krajobrazem zielonym
Do waniejszych obiektów moemy zaliczyş:
a. Obiekty o charakterze miejskim - Giycko - Twierdza Boyen (zespół przestrzenno-architektoniczny) - Most obrotowy na Kanale Łuczyskim - Zamek (zachowane skrzydło) - Zespół kocioła ewangelickiego (pl. Grunwaldzki 6) - „Krzy w. Brunona” - Piekarnia Regelskiego” przy ul. Warszawskiej - Cmentarz wojskowy ołnierzy radzieckich z II wojny wiatowej; - Cmentarz wojskowy z I wojny wiatowej - Szpital murowany z połowy XIX wieku - Wiea cinie z pocztku XX wieku;
- Ryn - Zamek pokrzyacki z XIV wieku - Cmentarz komunalny - Wiatrak holenderski - Młyn wodny z drugiej połowy XIX wieku - Magazyn zboowy murowany z przełomu XIX i XX wieku - Murowana kaplica ewangelicka - Układ urbanistyczny – ponad 40 zabytkowych domów z XIX wieku
b. Obiekty o charakterze wiejskim
- Cmentarze ewangelickie – Kouchy Wielkie, Doba, Dziewiszewo, Kp, Pieczonki, Sterławki Małe, Sulimy, Upałty, Wierciejki, Myszowate, Cierzpity, Okartowo, Pianki, Tuchlin, Ublik, Pilwa, Hejbuty, Mazuchówka, Siedliska, - Cmentarze wojenne – ywki, Marcinowa Wola, Miłki, Paprotki, Przykop, Wierciejki, Osiki, - Kocioły – Doba, Sterławki Wielkie, Miłki, Rydzewo, Okartowo, Szymonka, Wydminy - Zespoły dworsko – parkowe – Doba, Perkunowo, Pikna Góra, Upałty, Upałty Małe, ywki, Jagodne Małe, Przykop, Stawiny, Ublik, Wewo, Głbowo, Ławki, Mioduskie, Mleczkowo, Monetki, Ryski Dwór, Zielony Lasek, Gawliki Małe, Hejbuty, Pamry, - Grodziska – Kamionki, Wrony, Paprotki, Przykop, Stawiny, Jeziorko, Paska wola, - Kopce stranicze – Orło, Wejdyki - Drewniany wiatrak holenderski – Sterławki Małe - Młyn wodny – Konopki Wielkie - XVIII – wieczna cegielnia – Ranty - Kunia z połowy XIX wieku - Doba
4. Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych
Podstawow jednostk klasyfikacyjn siedlisk jest siedliskowy typ lasu, rozumiany jako typ ekosystemu lenego, obejmujcy fragmenty lasu o zblionej yznoci i zdolnoci produkcyjnej. Aktualny stan siedliska, okrelajcy aktualny stan yznoci i produkcyjnoci siedliska, uwzgldnia si w celu wyrónienia siedlisk odbiegajcych od stanu naturalnego. Udział typów siedliskowych lasu nadlenictwa w ujciu powierzchniowym i procentowym przedstawiono w formie tabeli oraz wykresów (stan na 1.01.2007 r.). Tabela 1. Udział powierzchni wg typów siedliskowych lasu Nadlenictwo Giycko Typ siedliskowy lasu Powierzchnia (ha) Udział (%) Bw 362,27 1,64 Bw 1,63 0,01 Bb 56,34 0,25 BMw 5375,2 24,3 BMw 57,38 0,26 BMb 185,87 0,84 LMw 8099,91 36,63 LMw 221,53 1 LMb 1420,86 6,42 Lw 4037,6 18,25 Lw 558,91 2,53 Ol 1699,06 7,68 OlJ 42,08 0,19 Ogółem 22118,64 100 Wykres 1. Udział % wg typów siedliskowych lasu w Nadlenictwie Giycko
Udział % powierzchni wg typów siedliskowych lasu w Nadlenictwie Giycko
BMb BMw LMw
BMw LMw LMb
Ol Lw Lw Bw Bw OlJ Bb
Tabela 2. Udział powierzchni wg gatunków panujcych
Nadlenictwo Giycko Gatunek panujcy Powierzchnia (ha) Udział (%) So 11989,84 54,21 Sow 2,84 0,01 Md 74,79 0,34 w 2082,1 9,41 Bk 2,38 0,01 Db 1207,75 5,46 Dbc 8,47 0,04 Kl 3,22 0,01 Jw. 0,73 0 Js 110,43 0,5 Gb 84,69 0,38 Brz 4115,83 18,61 Ol 2331,78 10,54 Olsz 1,26 0,01 Ak 1,17 0,01 Tp 30,47 0,14 Os 35,86 0,16 Wb 0,68 0 Lp 34,35 0,16 Ogółem 22118,64 100 Wykres 2. Udział % powierzchnie wg gatunków głównych w Nadlenictwie Giycko
Udział % powierzchni wg gatunków głównych w Nadle nictwie Gi ycko
o p S T
l O
rz B
d M b k w D B b Js G
Tabela 3. Udział powierzchni wg klas wieku
Nadlenictwo Giycko Klasa wieku Powierzchnia (ha) Udział (%) Płazowiny 5,86 0,03 Halizny i zrby 96,92 0,44 W prod ubocznej 19,45 0,09 Pozostałe 199,08 0,9 I a 1302,07 5,89 I b 1284,08 5,81 II a 1511,78 6,84 II b 1941,62 8,78 III a 4043,58 18,26 III b 2982,26 13,48 IV a 1518,78 6,87 IV b 2337,16 10,57 V a 1430,79 6,47 V b 1395,57 6,31 VI 777,19 3,51 VII 140,96 0,64 VIII i st 49,5 0,22 KO 1017,28 4,6 KDO 64,71 0,29 Ogółem 22118,64 100
Wykres 3. Udział % w klasach i podklasach wieku w Nadlenictwie Giycko
Udział % w klasach i podklasach wieku w Nadlenictwie Giycko
20
18,26 18
16
14 13,48
12
10,57 %
ł
a 10 i z 8,78 d
U 8 6,84 6,87 6,47 6,31 5,89 5,81 6 4,6 4 3,51
2 0,9 0,44 0,64 0,03 0,09 0,22 0 j y e e a b a b I I t y b ł a b a b a b V I s O in n a I I II II II II V V V V V i K w r cz t I I I I II o z o os I z i b z V ła y u o P n d P liz o a pr H W Klasa wieku
Tabela 4. Podział lasów wg dominujcej funkcji Nadlenictwo Giycko Kategoria lasów Powierzchnia (ha) Udział (%)
Rezerwaty 450,95 2
Lasy wodochronne 4726,17 21,4
Lasy stanowice cenne fragmenty 651,21 2,9 rodzimej przyrody
Lasy stanowice ostoje zwierzt podlegajcych ochronie 1423,02 6,4 gatunkowej
Lasy glebochronne 327,56 1,5
Lasy gospodarcze 14539,73 65,8
Razem 22118,64 100
Wykres 4. % udział lasów wg dominujcej funkcji
% udział lasów wg dominujcej funkcji
2 21,4
2,9
6,4 65,8 1,5
Rezerwaty Lasy wodochronne Lasy stanowice cenne fragmenty rodzimej przyrody Lasy stanowice ostoje zwierzt podlegajcych ochronie gatunkowej Lasy glebochronne Lasy gospodarcze
5. Podział na gospodarstwa
Gospodarstwo jest jednostk regulacyjn, utworzon na potrzeby planowania urzdzeniowego. Tworzy si j na podstawie dominujcych funkcji lasu, a take przyjtych celów gospodarowania, uwzgldniajcych moliwoci produkcyjne siedlisk. W nadlenictwie utworzono nastpujce gospodarstwa: 1. Specjalne – obejmujce rezerwaty przyrody, lasy stanowice cenne fragmenty rodzimej przyrody oraz stanowice ostoje zwierzt objtych ochron gatunkow 2. Ochronne – obejmujce lasy glebochronne i wodochronne 3. Zrbowe – obejmujce t czş lasów gospodarczych, dla których ze wzgldu na typ siedliskowy i gospodarczy typ drzewostanu oraz aktualny skład gatunkowy przyjmuje si sposób zagospodarowania rbni zupełn 4. Przerbowo – zrbowe – lasy w drzewostanach gospodarczych z przyjtym sposobem zagospodarowania rbniami czciowymi 5. Przerbowe – obejmujce lasy ochronne i gospodarcze o składzie niezgodnym z gospodarczym typem drzewostanu, niskim zadrzewieniem i słabej jakoci dla których prowadzi si proces odnowienia odpowiednimi rbniami Wykres 5. Podział na gospodarstwa w Nadlenictwie Giycko
Podział na gospodarstwa
Przebudowy Specjalne 1% 17%
Przerbowo - zrbowe 44%
Ochronne 17%
Zrbowe 21%
II. Zadania gospodarki lenej
Plan zagospodarowania lasu składa si z nastpujcych czci: 1. Plan uytkowania głównego a. Plan uytków rbnych: - Uytki rbne zaliczone na etat - Uytki rbne nie zaliczone na etat
b. Plan uytków przedrbnych
2. Zadania z zakresu hodowli lasu 3. zadania z zakresu ochrony lasu 4. Kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony przeciwpoarowej 5. Kierunkowe zadania z zakresu uytkowania ubocznego i gospodarki łowieckiej 6. Potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej, turystyki i rekreacji
Załcznik nr 1. Decyzja ministra zatwierdzajca plan urzdzenia lasu Załcznik nr 2. Zatwierdzony plan urzdzenia lasu na lata 2007 - 2016
Ad. 1. Plan uytkowania głównego
Podstaw wyliczenia maksymalnej wielkoci pozyskanego drewna (etatu ciş) jest zbiór informacji o stanie siedliska, składzie gatunkowym, wieku drzewostanu oraz wiedza i dowiadczenie miejscowych leników i ekspertów wykonujcych plan urzdzenia lasu. Podstaw do oblicze jest Instrukcja urzdzenia lasu – 2003r.
Uytkowanie rbne
W drzewostanach przeznaczonych do uytkowania rbnego, etat ciş wylicza si na podstawie przyjtego dla poszczególnych gatunków wieku rbnoci oraz podziału na gospodarstwa. Dla kadego obrbu i gospodarstw: zrbowego i przerbowo – zrbowego wylicza si etaty według dojrzałoci drzewostanów a take etat według zrównania redniego wieku. Tak wyliczone etaty słu do optymalizacji, czyli wyboru etatu optymalnego. Etat uytkowania rbnego w gospodarstwie specjalnym wynika ze stwierdzonych na gruncie, faktycznych potrzeb hodowlanych, których realizacja powinna zapewniaş utrzymanie cigłoci spełniania okrelonych dla nich funkcji.
Tabela 5. Zestawienie etatu uytków rbnych Obrb Giycko Obrb Ryn Obrb Orzysz Nadlenictwo Rodzaj czynnoci misz. misz. misz. misz. pow. pow. pow. pow. gospodarczych grub. (m3 grub. (m3 grub. (m3 grub. (m3 (ha) (ha) (ha) (ha) netto) netto) netto) netto)
Uytki rbne wynikajce z 1308,9 184110 790,34 120671 1490,5 311879 3589,7 616660 wyliczenia etatów
Uytki rbne nie zaliczone na poczet 5,39 496 12,99 586 17 817 35,38 1899 wyliczonego etatu
Razem uytki 1314,3 184606 803,33 121257 1507,5 312696 3625,1 618559 rbne
Uytkowanie przedrbne
Drzewostany młodszych i rednich klas wieku wymagaj zabiegów pielgnacyjnych podczas których nastpuje usuwanie drzew. W ramach uytkowania przedrbnego zaplanowano czyszczenia pó ne oraz trzebiee selekcyjne. Czş drzewostanów starszych, o równomiernym zwarciu i niskim zadrzewieniu pozostawiono bez planowanego zabiegu. Powierzchniowy rozmiar czyszcze pó nych (CP-P) i trzebiey ustalony został na podstawie wskaza zaproponowanych dla kadego wydzielenia bezporednio na gruncie.
Tabela 6. Zestawienie etatu uytków przedrbnych Obrb Giycko Obrb Ryn Obrb Orzysz Nadlenictwo Rodzaj czynnoci misz. misz. misz. misz. pow. pow. pow. pow. gospodarczych grub. (m3 grub. (m3 grub. (m3 grub. (m3 (ha) (ha) (ha) (ha) netto) netto) netto) netto)
Czyszczenia 709,95 3549,75 749,91 3749,55 860,05 4300,25 2319,91 11599,55 póne (CP-P)
Trzebiee 3944,7 165050,25 5275,2 205550,45 4695,6 183999,75 13915,48 554600,45 selekcyjne
Razem uytki 4654,7 168600 6025,1 209300 5555,6 188300 16235,39 566200 przedrbne
Ad. 2. Zadania z zakresu hodowli lasu
Wskazania planu hodowli lasu zaplanowane zostały bezporednio na gruncie po stwierdzeniu faktycznych potrzeb hodowlanych drzewostanów. Czş zaplanowanych zada wynika bezporednio ze sposobu gospodarowania w drzewostanie oraz ich ewentualnej przebudowy gwarantujcej stabilnoş rodowiska przyrodniczego. Odnowienia zaplanowano na powierzchni, wynikajcej z zaprojektowanej wielkoci uytkowania rbnego oraz koniecznoci uprztnicia i odnowienia płazowin i halizn. W drzewostanach przerzedzonych zostały zaplanowane zadania hodowlane zgodnie z potrzebami stwierdzonymi na gruncie. Niewielkie luki i przerzedzenia, szczególnie w mikrosiedliskach bagiennych, pozostawiono naturalnym procesom przyrodniczym. W wykazie projektowanych prac z zakresu hodowli lasu wyszczególniono jedynie rozmiar poprawek i uzupełnie ze stwierdzonych potrzeb istniejcych upraw i młodników.
Tabela 7. Zestawienie powierzchni przewidzianej do zabiegów hodowlanych Obrb Obrb Obrb Nadlenictwo Giycko Ryn Orzysz Zabieg hodowlany pow. pow. pow. pow. (ha) (ha) (ha) (ha)
Odnowienie halizn, płazowin i zrbów zaległych 14,71 21,97 66,10 102,78
Odnowienie zrbów biecych 258,19 230,81 840,82 1329,82
Odnowienia przy rbniach czciowych i 379,33 211,08 222,70 813,11 stopniowych
Zalesienia gruntów nielenych 11,35 15,49 28,25 55,09
Dolesienia luk i przerzedze 7,77 13,49 13,00 34,26
Poprawki i uzupełnienia w uprawach i młodnikach 3,92 10,89 4,46 19,27
Poprawki i uzupełnienia na gr. proj. do odnowienia 132,72 95,87 213,57 442,16
Pielgnowanie gleby 789,44 623,25 1423,53 2836,22
Pielgnowanie upraw (CW) 1049,73 720,33 1523,14 3293,20
Pielgnowanie młodników (CP) 709,95 749,91 860,05 2319,91
Melioracje agrotechniczne 617,00 448,22 1068,17 2133,39
Ad. 3. Zadania z zakresu ochrony lasu
W trakcie prac taksacyjnych ewidencjonowano uszkodzenia wystpujce w lesie. Ich rodzaje oraz rozmiary przedstawia ponisze zestawienie:
Tabela 8. Zestawienie szkód Nadlenictwo Rodzaj uszkodzenia Giycko (czynnik sprawczy) ha %
Antropogeniczne 35,96 1,5 Grzyby 603,86 25,2 Inne 75,61 3,2 Klimatyczne 160,17 6,7 Owady 633,16 26,4 Poar 9,56 0,4 Wodne 43,02 1,8 Zwierzyna 833,42 34,8
Razem 2394,76 100
Wyej przedstawione uszkodzenia wystpuj na 2394,76 ha powierzchni wydziele co stanowi 10,4 % powierzchni lenej zalesionej nadlenictwa.
a. Szkody w lesie powodowane przez zwierzyn.
Tabela 9. Szkody od zwierzyny płowej w latach 1997-2000 Powierzchnia zredukowana [ha] Rok R-m Uprawy Młodniki D-stany starsze 1997 27,28 12,39 6,83 46,5 1998 27,37 17,51 1,65 46,53 1999 40,17 14,23 2,85 57,25 2000 31,21 24,92 5,53 61,66
Tabela 10. Szkody od zwierzyny płowej w latach 2001-2006 Powierzchnia zredukowana [ha] Rok Sprawca R-m Uprawy Młodniki D-stany starsze Ło 0,3 1,88 2,18 Jele 1,05 8,22 0,86 10,13 2001 Sarna 37,63 5,11 42,74 R-m 38,98 15,21 0,86 55,05 Ło 3,89 4,57 8,46 Jele 3,57 3,84 1,3 8,71 2002 Sarna 39,17 3,13 42,3 R-m 46,63 11,54 1,3 59,47 Ło 4,62 8,69 13,31 Jele 2,35 5,57 1,9 9,82 2003 Sarna 31,02 1,54 32,56 R-m 37,99 15,8 1,9 55,69 Ło 1,76 6,95 8,71 Jele 0,94 1,36 1,4 3,7 2004 Sarna 22,15 3,61 25,76 R-m 24,85 11,92 1,4 38,17 Ło 2,68 7,35 10,03 Jele 2,85 2,07 4,92 2005 Sarna 13,59 2,81 16,4 R-m 19,12 12,23 31,35 Ło 1,01 7,48 0,1 8,59 Jele 0,18 4,86 2,07 7,11 2006 Sarna 11,83 2,08 13,91 R-m 13,02 14,42 2,17 29,61
Powierzchnia zredukowana uszkodze spowodowanych przez zwierzyn w Nadlenictwie Giycko wahała si w przedziale od 61,66 ha, według oceny z roku 2000, do 29,61ha, według oceny z roku 2006 przy zachowaniu tendencji malejcej. Gatunkiem powodujcym szkody o najwikszej powierzchni jest sarna, uszkadzajca drzewostany w fazie uprawy. Tak wczesna faza rozwoju drzewostanu daje due moliwoci regeneracyjne co przekłada si na to, e szkody te s na poziomie gospodarczo znonym. Szkody powodowane przez jelenie w ostatnich 6 latach wystpiły na powierzchni od 10,13 ha w roku 2001, do 3,7 ha w roku 2004. Szkody powodowane przez łosie wystpiły na powierzchni od 2,18 ha w 2001 roku do 13,31 ha w roku 2003. Szkody powodowane przez łosia i jelenia w duo wikszym zakresie dotycz młodników. W miar wzrostu iloci upraw grodzonych przy zaleganiu wysokiej pokrywy niegu nasila si zjawisko pokonywania i niszczenia ogrodze przez łosie.
Wykres 5. Szkody od zwierzyny płowej w latach 1997 - 2006
Szkody od zw ierzyny płow ej w latach 1997-2006
70
60
50 ] a h [
a 40 i n h c z r e
i 30 w o P 20
10
0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Lata
b. Sposoby ograniczania szkód wyrzdzanych przez zwierzyn
Tabela 11. Grodzenie upraw [ha] Obrb Rok R-m Giycko Ryn Orzysz 1997 10,65 10,65 1998 1999 0,57 2 30,8 33,37 2000 8,64 16,85 25,49 2001 14,14 10,63 24,77 2002 25,56 3,15 10,84 39,55 2003 5,31 10 15,31 2004 14 14 2005 35,09 35,09 2006 54,77 54,77 R-m 26,13 33,24 193,63 253
Grodzenie upraw w Nadlenictwie Giycko dotyczyło upraw pochodnych oraz atrakcyjnych fragmentów zalesie na gruntach porolnych.
Tabela 12. Zabezpieczanie upraw [ha] Obrb Rok R-m Giycko Ryn Orzysz 1997 296,24 295,66 316,26 908,16 1998 302,83 347,88 257,01 907,72 1999 349,86 370,27 245,33 965,46 2000 263,73 367,49 224,07 855,29 2001 213,27 260,25 160,39 633,91 2002 207,56 302,82 175,22 685,6 2003 172,38 194,77 114,72 481,87 2004 218,96 224,78 133,12 576,86 2005 257,09 186,92 158,98 602,99 2006 267,93* 186,96* 201,01* 655,90* R-m 2549,85 2737,8 1986,11 7273,76 * - wielkoci planowane
Zabezpieczanie upraw przed zwierzyn dotyczyło wszystkich odnawianych i zalesianych powierzchni z wyłczeniem nasadze brzoz i olsz. Wykonywane było przez okres zagroenia ze strony jeleniowatych. Zabezpieczenie upraw repelentem, sumarycznie było zabiegiem taszym ni grodzenie, jednoczenie umoliwiajcym osignicie przez drzewostany fazy młodników bez wprowadzanie barier zakłócajcych moliwoci migracji zwierzyny. Dziki temu nie wystpuje koncentracja szkód.
Tabela 13. Zabezpieczanie młodników [ha] Obrb Rok R-m Giycko Ryn Orzysz 1997 1998 1999 2000 2001 3,99 3,99 2002 2003 2004 2005 24,8 24,8 2006 -* 3,52* 38,17* 41,69* R-m 3,99 3,52 62,97 70,48 * - wielkoci planowane
Zabezpieczanie młodników na terenie Nadlenictwa Giycko miało charakter incydentalny i dotyczyło miejsc szczególnej koncentracji przede wszystkim łosi w okresie obowizywania moratorium w odniesieniu do polowania na ten gatunek. c. Szkody powodowane przez szkodliwe owady i grzyby patogeniczne oraz stosowane sposoby ich ograniczania.
Tabela 14. Zabiegi profilaktyczne przed korzeniowcem wieloletnim [ha] Obrb Rok R-m Giycko Ryn Orzysz 1997 22,38 209,14 13,28 244,8 1998 72,38 423,65 120,92 616,95 1999 83,77 313,71 140,06 537,54 2000 49,83 63,33 6,16 119,32 2001 34,36 162,13 12,28 208,77 2002 47,84 80,7 19,16 147,7 2003 12,02 62,55 11,89 86,46 2004 14,45 143,48 16,84 174,77 2005 48,84 210,93 37,67 297,44 2006 105,20* 237,08* 80,19* 422,47 R-m 491,07 1906,7 458,45 2856,22 * - wielkoci planowane
W latach 1997-2006 stosowano na terenie Nadlenictwa Giycko szczepienie pniaków preparatem PG-IBL w ciciach pielgnacyjnych i na powierzchniach uytkowanych rbniami. Areał zabiegów obejmował rocznie od 86,46 ha (w 2003r) do 616,95 ha (1998r). Ogółem w Nadlenictwie zabiegiem objto powierzchni 2433,75 ha. Stosowanie preparatu PG-IBL ograniczyło zasiedlanie pniaków przez szeliniaka, w istocie wpłynło na zmniejszenie zagroenia ze strony ryjkowcowatych.
Tabela 15. Zwalczanie ryjkowcowatych [ha]
Rok Ha
1997 53,30 1998 83,69 1999 79,43 2000 72,73 2001 83,47 2002 60,00 2003 66,67 2004 52,34 2005 40,08 2006 49,95 R-m 641,66
Wykres 6. Zwalczanie szeliniaka
Zwalczanie szeliniaka
90,00 83,69 83,47 79,43 80,00 72,73 66,67 70,00 60,00 60,00 53,30 52,34 49,95 50,00 a 40,08 H 40,00 30,00 20,00 10,00
0,00 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Rok
Zwalczanie szeliniaka w Nadlenictwie Giycko było prowadzone na powierzchniach od 83,69 ha (w 1998r) do 40,08 ha (w 2005r) przy zachowaniu tendencji malejcej. Działania zmierzajce do ograniczenia szkód od szeliniaka obejmuj cały kompleks metod od stosowania preparatu Pg IBL przez wykładanie pułapek klasycznych w dołkach chwytnych oraz zamaczanie sadzonek w insektycydzie na etapie sadzenia do wykładania wizek cetyny potraktowanej insektycydem w sytuacji zwikszonego pojawu szkodnika.
Tabela 16. Zwalczanie szkodników wtórnych Zwalczanie szkodników wtórnych Pułapki Rok Pułapki klasyczne Drzewa trocinkowe feromonowe 1997 237 760 7088 1998 542 660 8919 1999 594 658 6070 2000 481 580 9742 2001 451 565 13814 2002 544 680 30373 2003 528 720 24343 2004 834 780 15835 2005 1007 750 7051 2006 819 595 W trakcie realizacji
Zwalczanie szkodników wtórnych polega na stosowaniu metod majcych na celu rozrzedzenie populacji. W Nadlenictwie Giycko stosowano pułapki klasyczne w ilociach od 237 w roku 1997 do 1007 w roku 2005 przy równoległym odławianiu chrzszczy w pułapki feromonowe, których iloş wahała si od 565 w roku 2001 do 780 w roku 2004. Jednoczenie wyszukiwane były i uprztane drzewa trocinkowe, których iloci zawieraj si w przedziale 6070 w roku 1999 do 30373 w roku 2002. Wzrost iloci drzew trocinkowych wynika z zaistnienia huraganu w dniu 04.07.2002 roku.
Tabela 17. Budki i karma Rok Budki lgowe Karma 1997 345 156 1998 300 420 1999 270 400 2000 225 450 2001 220 540 2002 310 460 2003 250 600 2004 335 705 2005 454 1339 2006 252* 815* R-m 2961 5885 * - wielkoci planowane
Na terenie Nadlenictwa Giycko w latach 1997-2006 nie wystpiła gradacja szkodliwych owadów. Dochodziło wprawdzie do incydentalnego, zwikszonego wydzielania si posuszu lecz zjawisko to nie miało charakteru masowego. Systematyczne wywieszanie budek lgowych oraz zimowe dokarmianie ptaków wspomagało zachowanie stabilnych układów troficznych w ekosystemach lenych.
d. Szkody powodowane przez zanieczyszczenia rodowiska i sposoby ich ograniczania
Tereny Nadlenictwa Giycko połoone s poza widocznymi wpływami zanieczyszczenia rodowiska. Nie obserwuje si szkód z tego tytułu.
e. Szkody powodowane przez czynniki klimatyczne, ich natenie i przyczyny
Najistotniejszym czynnikiem, który zaistniał w analizowanym okresie był huragan z 04.07.2002 roku. W wyniku prowadzenia ciş przygodnych usuwajcych rozległe skutki tego zjawiska w okresie 2002 i 2003 roku pozyskano w ramach ciş przygodnych 200948,12 m3 drewna. Poza silnymi wywalajcymi wiatrami drzewostany Nadlenictwa Giycko co kilka lat cierpi od zalegajcej okici (mokrego niegu).
f. Pozyskanie uytków przygodnych
Tabela 18. Pozyskanie posuszu, wywrotów i złomów w latach 1997-2000 Rok Iglaste Liciaste R-m 1997 12197 1998 8398 3224 11622 1999 7529 1536 9065 2000 42942 4271 47213
Tabela 19. Pozyskanie posuszu, wywrotów i złomów w obrbach w latach 2001-2005 2001 2002 2003 2004 2005
o o o o o z z z z z
k k k k k s s s s s n n n n n c c c c c y y y y y y y y y y y y y y y z z z z z r r r r r R R R R R i i i i i O O O O O G G G G G
5 2 9 5 5 4 5 5 9 6 5 2 4 3 9 9 8 5 3 8 5 6 4 3 9 1 5 1 7 , , , , , , , , , , , , , 2 , , 9 9 8 7 1 6 2 0 5 2 9 7 5 2 9 1 9 5 3 5 5 8 4 6 3 1 0 7 6 7 1 6 9 4 2 5 7 5 2 8 6 9 8 0 9 5 7 6 4 3 5 2 2 7 4 6 6 1 1 9 1 1 1 2 1 1 4 1 2 5 1 4 1 1
32917,16 118359,63 82588,49 53245,74 49778,36
Wykres 6. Uytki przygodne w Obrbach w latach 2001 - 2005
Uytki przygodne w obrbach w latach 2001-2005
60000,00
50000,00
]
3
m 40000,00 [
a i
n a k
s y 30000,00 Giycko z
o
p Ryn
ş Orzysz o t
r 20000,00 a W
10000,00
0,00 2001 2002 2003 2004 2005 Lata
Wykres 7. Pozyskanie uytków przygodnych w latach 1997 - 2005
Uytki przygodne
118359,63 120000
100000
] 82588,49
3 m [
80000 a i
n a
k s
y 60000 53245,74 49778,27
z
o 47213 p
ş
32917,16 o 40000 t r a
W 20000 12197 11622 9065
0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Rok
Tabela 20. Pozyskanie posuszu, wywrotów i złomów w latach 2001-2005 Rok Gatunek 2001 2002 2003 2004 2005 R-m P W+Z P W+Z P W+Z P W+Z P W+Z MD 3,52 102,5 271,27 49,67 415,46 3,44 196,11 17,57 91,2 1150,74 SO 7500,14 13164,8 7852,34 56214,69 10173,12 26368,21 18579,58 8997,05 6985,19 16414,4 172249,5 W 4825,7 3007,03 3307,63 31043,01 15093,97 15323,67 10452,47 5537,37 2796,24 10032,51 101419,6 R-m 12329,36 16274,33 11159,97 87528,97 25316,76 42107,34 29035,49 14730,53 9799 26538,11 274819,9
BK 17,72 3,75 6,91 16,38 26,41 1,21 11,35 83,73 BRZ 329,13 2561,05 150,84 13963,9 492,31 9098,21 465,22 3626,64 258,61 4174,74 35120,65 DB 187,86 223,72 226 690,66 565,84 949,3 1203,59 1014,69 3882,98 516,98 9461,62 DB.C 4,74 8,62 9,2 33,24 0,87 35,69 25,88 12,46 130,7 GB 11,22 54,49 27,22 250,78 44,98 273,93 45,67 191,92 61,8 347,68 1309,69 JS 61,09 60,13 158,02 155,27 307,46 154,43 510,02 141,06 911,4 245,63 2704,51 KL 14,73 8,97 2,37 25,25 20,91 53,68 15,59 77,88 23,13 131,26 373,77 LP 2,34 19,43 8,57 67,29 2,9 82,82 22,24 137,96 9,12 291,03 643,7 OL 86,68 260,59 264,75 2164,79 258,85 1646,15 189,45 779,14 219,7 1087,41 6957,51 OS 48,01 170,17 34,85 867,34 86,12 791,94 159,1 638,77 71,91 899,04 3767,25 TP 2,62 152,77 28,87 518,4 18,54 204,17 7,02 113,92 99,37 88,95 1234,63 WB 23,42 4,2 36,42 3,02 42,23 5,03 39,86 19,98 31,92 206,08 WZ 5,43 7,16 5,2 4,4 0,65 0,65 1,3 2,92 3,64 1,44 32,79 IWA 2,93 0,84 6,73 9,54 20,04 CZM 0,65 0,65 AK 3,82 3,09 6,91 JW. 14,46 0,83 15,29 R-m 753,85 3559,62 910,89 18759,8 1811,43 13352,96 2646,13 6833,59 5588,73 7852,52 62069,52
Ogółem 13083,21 19833,95 12070,86 106288,8 27128,19 55460,3 31681,62 21564,12 15387,73 34390,63 32917,16 118359,63 82588,49 53245,74 49778,27 336889,3
Pozyskanie posuszu, wywrotów i złomów w Nadlenictwie Giycko mona podzieliş na trzy okresy: I okres 1997-2001, istotnie wyrónia si tu rok 2000, w którym pozyskano 47213 m³ posuszu, wywrotów i złomów w nastpstwie silnych wiatrów oraz okici w miesicach zimowych. Naruszenie systemów korzeniowych przy jednoczenie wystpujcej suszy w 2001 roku spowodowało istotnie wiksze ni w latach 1997-1999 wydzielanie posuszu. W 2001 roku pozyskano 32917 m³ posuszu (rednio w latach 1997-1999 pozyskano 10961 m³ posuszu). II okres 2002-2003, uprztano drewno po huraganie z 4.07.2002 roku, w sumie 200 948,12 m³. III okres 2002-2005, w których to latach uytki przygodne wykonano na poziomie duo wyszym ni w I okresie. Pozyskanie drewna w ciciach przygodnych w latach 2004-2005 jest wypadkow wielu czynników : • osłabienie drzewostanów po huraganie z 04.07.2002 r. • bardzo suche okresy wiosenno letnie w tym czasie, • obnianie si lustra wody gruntowej, • rozwój zjawiska zamierania dbów i jesionów.
Wykres 9. Procentowy udział pozyskanej masy drewna w ramach porzdkowania stanu sanitarnego lasu wg gatunków
Procentowy udział pozyskanej masy drewna w ramach porzdkowania stanu sanitarnego wg gatunków w latach 2001-2005
5
6 6 1 6 5 , 9 , 2 1 5 2 0 6 , 3 3 , 6 5 , , 2 , 7 6 1 7 9 , 1 1 4 5 5 6 0
4 6 5 0 9 1 7 3 3
4 3 7 6 ; 3
1
2 .
9 ; 2
; ;
; z 1 ; ; Z
S L o B ; S B R P O J O P G D B T
6 ,
9 1 4
1 0 1
;
W
2
5 4 , 7 9 ,
4 0 2 5 2
1 7 1
1 ;
; D O S
M
Tabela 21. Porównanie pozyskania dbu z uytkowaniem przygodnym w latach 2001-2005 Pozyskanie dbu W tym posusz, wywroty Rok ogółem i złomy 2001 1160 412 2002 1838 917 2003 2632 1515 2004 4284 2218 2005 6972 4400
Ad. 4. Kierunkowe wytyczne z zakresu ochrony przeciwpoarowej
Plan ochrony przeciwpoarowej opracowano w oparciu o Ü 103 i 104 „Instrukcji urzdzania lasu”, posługujc si wytycznymi „Instrukcji ochrony przeciwpoarowej obszarów lenych z 1996 roku, Rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 22 marca 2006 roku w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoarowego lasów, a take innymi przepisami dotyczcymi ochrony przeciwpoarowej. Zawiera on analiz zagroe wynikajcych ze stanu rodowiska lenego, w powizaniu ze stwierdzonymi w ostatnim dziesicioleciu poarami, a take sposobami zapobiegania poarom i metodami ich zwalczania. Całoş lasów nadlenictwa została zakwalifikowana do II kategorii zagroenia poarowego (rednie zagroenie poarowe). Terenami lenymi szczególnie naraonymi na powstanie poarów s obszary połoone przy szlakach kolejowych, drogach publicznych o nawierzchni utwardzonej, zakładach przemysłowych, obiektach magazynowych, obiektach uytecznoci publicznej, parkingach ródlenych i poligonach. W myl „Instrukcji ochrony przeciwpoarowej obszarów lenych” tereny lene naley od takich obiektów oddzieliş pasami przeciwpoarowymi. Nadlenictwo posiada ju wykonan sieş pasów przeciwpoarowych wzdłu dróg publicznych o nawierzchni utwardzonej oraz wzdłu linii kolejowych, wzdłu wyłczonych dróg gminnych, miejsc biwakowania oraz czci upraw i młodników sosnowych. Dodatkowo obszar nadlenictwa wyposaony jest w sieş dojazdów poarowych (65 szt.) oraz punktów czerpania wody (28 szt.) Corocznie Nadlenictwo wykonuje szereg działa majcych na celu: - Utrzymanie w dobrym stanie istniejcych pasów przeciwpoarowych poprzez porzdkowanie terenu przy pasach ppo. oraz mineralizowanie bruzd na pasach ppo. - Tworzenie nowych pasów ppo. w miar zmieniajcych si potrzeb, szczególnie w nowo powstałych uprawach i drzewostanach w wieku do 30 lat - Zakładanie biologicznych pasów przeciwpoarowych w ramach realizacji planu ciş i planu hodowli na obszarach o podwyszonym potencjalnym zagroeniu poarem - Wywieszanie tablic ostrzegawczych informujcych o zagroeniu poarowym zawierajcych numery telefonów alarmowych
Tabela 22. Przedsiwzicia ochronne w zalenoci od stopnia zagroenia poarowego Stopie zagroenia Przedsiwzicia ochronne 0 I II III 1 2 3 4 5
Utrzymywanie dyurów w PAD Nadlenictwa x x x x
Utrzymywanie dyurów w PAD Nadlenictwa po godzinach x x x x pracy Wzmocnienie dyurów w PAD Nadlenictwa o pełnomocników Nadleniczego w biurze lub w domu ze x x rodkiem transportu
Dyury w punktach obserwacyjnych x x x
Uruchomienie patroli w rejonach szczególnie zagroonych x x x
Wprowadzenie stanu pogotowia dla obsługi x x x specjalistycznego sprztu ganiczego Wprowadzenie stanu pogotowia dla obsługi innego sprztu x x przydatnego przy gaszeniu poaru
Gotowoş startowa dla samolotów LBL x x x
Wprowadzenie stanu pogotowia dla całego Nadlenictwa x
Ad. 5. Kierunkowe zadania z zakresu uytkowania ubocznego i gospodarki łowieckiej W ramach uytkowania ubocznego na biece 10 – lecie projektuje si tylko pozyskiwanie choinek dla potrzeb zaopatrzenia rynku lokalnego. Lasy nadlenictwa zasobne s w produkty runa lenego, lecz wysokoş ich pozyskania jest trudna do ustalenia i wynika z lokalnego zapotrzebowania oraz urodzaju w danym roku. Obowizujce obecnie w Polsce prawo okrela łowiectwo jako planowe gospodarowanie zwierzyn zgodnie z potrzebami gospodarki i ochrony przyrody. Obejmuje ono hodowl i ochron zwierzyny, polowanie oraz wprowadzanie upolowanej zwierzyny do obrotu gospodarczego. Celem gospodarki łowieckiej w nadlenictwie jest utrzymanie moliwie najliczniejszego stada zwierzyny w odpowiedniej strukturze wiekowej i płciowej przy znonych gospodarczo szkodach w drzewostanach. Gospodarka łowiecka w lasach musi byş integraln czci gospodarki lenej, a zwierzyna składow czci ekosystemu lenego. Zachowanie lasu i jego wielofunkcyjnego charakteru traktowaş naley jako priorytetowe zadanie hodowli. Nadmiar szkód w uprawach i młodnikach, który uniemoliwia dostosowanie ich składu gatunkowego do potencjału siedliska oraz osignicie właciwej jakoci, musi byş sygnałem do redukcji stanu pogłowia zwierzyny. Gospodarka łowiecka na terenie Nadlenictwa Giycko prowadzona jest w czternastu obwodach łowieckich o powierzchni ogólnej 98115 ha i udziale gruntów lenych wynoszcym 26 %. W biecym okresie gospodarczym działalnoş z zakresu gospodarki łowieckiej powinna obejmowaş nastpujce zagadnienia: - Utrzymanie w wysokiej kulturze poletek łowieckich - Zakładanie pasów zaporowych, dokarmianie zwierzyny w celu ochrony pól - Stałe uzupełnianie iloci paników, lizawek i innych urzdze łowieckich - Ochron ostoi zwierzyny poprzez odpowiednie oznakowanie i ograniczenie wstpu - Planowy odstrzał, zapewniajcy właciw struktur płci, wieku oraz kondycji i liczebnoci poszczególnych gatunków - Ochron upraw i młodników przez grodzenie oraz stosowanie indywidualnych zabezpiecze Nakłady poniesione na właciw gospodark łowieck zrekompensuj si mniejszymi szkodami od zwierzyny w drzewostanach.
Ad. 5. Potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej, turystyki i rekreacji W trakcie prac terenowych zinwentaryzowano wszystkie drogi bdce w stanie posiadania nadlenictwa. Drogi te s remontowane na bieco w miar potrzeb i posiadanych rodków finansowych. Realizacja potrzeb w zakresie budownictwa zaleeş bdzie od moliwoci finansowych nadlenictwa i zada ujtych w planie perspektywicznym RDLP w Białymstoku. Biuro Urzdzania Lasu i Geodezji Lenej zainwentaryzowało wszystkie rowy i cieki wodne bdce w posiadaniu nadlenictwa. Urzdzenia wodno – melioracyjne winny byş oczyszczane i konserwowane na bieco w miar potrzeb i posiadanych rodków finansowych. Turystyka i rekreacja na terenie Nadlenictwa Giycko odbywa si głównie w okresie wakacyjnym w ssiedztwie jezior. System Wielkich Jezior Mazurskich jest jednym z najbardziej popularnych orodków turystyki i zdecydowanie najwikszym orodkiem eglarskim w Polsce. Charakter turystyki mazurskiej jest zdeterminowany atrakcjami, jakie przycigaj goci. Niezalenie od tego, e oferta turystyczna jest stale urozmaicona, koronn atrakcj pozostaje przyroda, a przede wszystkim jeziora. Najwaniejszymi obiektami o znaczeniu edukacyjnym na terenie Nadlenictwa Giycko s: - cieka przyrodniczo – edukacyjna „Las Miejski” - cieka przyrodniczo – edukacyjna „Wilk – Asy” - Izba edukacji przyrodniczo – lenej „Quercus” - Ogrody dendrologiczny i botaniczny
Wszelkie szczegółowe informacje zawarte w planie urzdzenia lasu na lata 2007 – 2016 s dostpne w nadlenictwie.
Słowniczek:
1. Funkcje lasu – całokształt wiadcze lasu, wynikajcy z potencjału biotycznego ekosystemów lenych i preferencji społecznych, cigle ulepszany nowymi metodami gospodarowania. Funkcje, jakie spełniaj współczenie polskie lasy, mona grupowaş jako funkcje ekologiczne (ochronno), produkcyjne (gospodarcze) i społeczne (socjalne).
2. Wiek rbnoci – wiek, w którym drzewostan danego gatunku powinien byş przeznaczony do wyrbu (do uytkowania rbnego). W drzewostanach mieszanych wiek rbnoci dostosowuje si do gatunku panujcego. Wiek rbnoci jest róny dla rónych gatunków drzew. Wiek ten zaley m.in. od funkcji lasu, przyjtego celu oraz bonitacji drzew. Dolna granica wieku rbnoci przyjmowana jest na posiedzeniu Komisji Techniczno Gospodarczej, jaka odbywa si co 10 lat w nadlenictwach, w ramach przyjcia i zatwierdzania planu urzdzenia lasu.
3. Rbnia – okrela zespół zasad i czynnoci z zakresu uytkowania lasu, majcych na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków dla odnowienia lasu o właciwym składzie gatunkowym drzew i uzyskania podanej budowy drzewostanu. Jest to wiadomy sposób prowadzenia wyrbu drzew, celem uzyskania odpowiednich warunków dla wzrostu i rozwoju młodego pokolenia lasu. W zalenoci od prowadzenia ciş i wymaga przyrodniczych nowo wprowadzanych drzewek wyróniamy podział rbni według Zasad Hodowli Lasu: - Rbnie zupełne – symbol I – wszystkie drzewa na okrelonej powierzchni s usuwane jednorazowo, a odnowienie wzrasta bez osłony lub tylko z osłona boczn drzewostanu. Na odsłonitej powierzchni w wyniku sadzenia lub odnowienia naturalnego powstaj uprawy drzewek. - Rbnie czciowe – symbol II – drzewostany s w zasadzie równomiernie przerzedzane w celu uzyskania samosiewu na całej odnawianej powierzchni, a młode pokolenie wzrasta pod osłona górn drzewostanu. - Rbnie gniazdowe – symbol III – polega na usuwaniu lub przerzedzaniu drzewostanu na tzw. gniazdach w celu wprowadzenia gatunków współpanujcych i domieszkowych z odpowiednim wyprzedzeniem w stosunku do cicia uprztajcego (usuwajcego pozostałe drzewa) w celu wykorzystania osłony dla gatunków wprowadzanych na gniazdach. Stosujemy j do przebudowy drzewostanów jednogatunkowych na wielogatunkowe. - Rbnie stopniowe – symbol IV – w rbniach stopniowych uzyskuje si drzewostany mieszane, złoone z gatunków drzew o rónych wymaganiach i złoonej budowie pionowej. W praktyce prowadzi to do znacznego wydłuenia okresu odnowienia drzewostanu oraz wystpowania w nim co najmniej kilku gatunków w małopowierzchniowych formach zmieszania (grupach, kpach). Odpowiednie modyfikacje rbni IVd s stosowane równie w drzewostanach nizinnych, utworzonych przez db i inne gatunki o wikszych wymaganiach wietlnych. - Rbnia przerbowa (cigła) – symbol V – jednostkowe lub grupowe, wykonywane w drzewostanach o budowie przerbowej, w których jednoczenie realizowane jest uytkowanie drzew dojrzałych, inicjowanie i wspieranie procesu odnowienia, selekcja, regulowanie struktury i zabiegi sanitarne.
4. Etat (etat ciş, etat uytkowania) – jest to moliwa iloş drzew do wycicia w drzewostanie bez szkody dla danego drzewostanu, w okrelonym czasie i na okrelonej powierzchni. Etat jest niszy ni przyrost masy drzewnej w tym samym okresie, dziki czemu nastpuje stały wzrost zasobnoci drewna „na pniu”. Etat jest okrelany w planie urzdzenia lasu, zwany jest 10-letnim etatem miszociowym. Co roku Nadlenictwa realizuj zadania roczne w oparciu o zatwierdzony Decyzj Ministra rodowiska etat 10-letni.
5. Etat powierzchniowy pielgnowania lasu (w ha w skali 10 lat) – dotyczy wykonania ciş pielgnacyjnych. W zalenoci od wieku drzewostanów, sposobu i celu wyróniamy pielgnowanie lasu przez wykonanie: - Czyszcze wczesnych (CW) – czyli ciş pielgnacyjnych, które s wykonywane w uprawach lenych do około 10 lat. Maj na celu uodpornienie upraw na działanie niesprzyjajcych czynników zewntrznych, regulacj zagszczenia i odpowiedniego rozmieszczenia drzew w drzewostanie. Osigamy to przez usuwanie lub hamowanie wzrostu zbdnych domieszek, przerzedzanie przegszczonych partii upraw i usuwanie chorych, obumierajcych i obumarłych egzemplarzy. - Czyszcze pó nych (CP) – które, stosujemy w młodnikach w okresie osignicia przez nie zwarcia (korony ssiadujcych drzewek stykaj si) do pocztku procesu wydzielania si drzew (naturalny proces obumierania drzew w drzewostanie na skutek zrónicowania wysokociowego oraz osłabienia biologicznego). Proces ten zachodzi w młodnikach. - Trzebiey wczesnych (TW) – ciş pielgnacyjnych, które s wykonywane w drzewostanie wykazujcym energiczny przyrost na wysokoş. Korony drzew w tym wieku maj zdolnoş rozrostu na boki i wypełniania gałziami luk. Celem tego zabiegu jest zabezpieczenie najwartociowszych składników drzewostanu przez popieranie drzew o najwyszej jakoci i usuwanie szkodliwych. - Trzebiey pó nych (TP) – jako ostatniego etapu ciş pielgnacyjnych. Rozpoczyna si je w drzewostanach, które przeszły ju faz najbardziej intensywnego przyrostu na wysokoş i w których proces wydzielania si drzew zaczyna stopniowo słabnş. Z chwila przejcia do wieku dojrzałoci drzewa przekroczyły okres maksymalnego przyrostu na wysokoş. Orientacyjnie przyjmuje si, e do trzebiey pó nych przystpuje si, zalenie od jakoci siedliska, składu gatunkowego i sposobu załoenia drzewostanu.
6. Uytkowanie rbne – realizowane poprzez odpowiednie techniki pozyskania i odnowienia w ramach rónych rodzajów i form rbni.
7. Uytkowanie przedrbne – w planie urzdzenia lasu zalicza si drewno projektowane do pozyskania w ramach czyszcze pó nych i trzebiey. O faktycznym rozmiarze jego wykonania zadecyduj potrzeby pielgnacyjne i stan sanitarny lasu w chwili wykonania zabiegu. Ustalony i przyjty etat powierzchniowy stanowi natomiast wielkoş obligatoryjn do wykonania w okresie obowizywania planu urzdzenia lasu. W ramach uytkowania przedrbnego planowane s czyszczenia pó ne z pozyskaniem grubizny oraz trzebiee wczesne i pó ne. W ogólnej miszoci do pozyskania w uytkowaniu przedrbnym, mieci si grubizna, która pozyskiwana bdzie w ramach uytków przygodnych i ciş sanitarnych. Na etapie planowania, wielkoş uytków przygodnych i sanitarnych i nie jest okrelana. Cicia te s jedynie form poboru miszoci w ramach uytkowania przedrbnego. Charakter ciş okrelany jest na etapie realizacji projektu uytkowania głównego.