Wimar Bolhuis, Paul Tang, Frans Verhagen, Dirk-Jan Van Baar
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
POLITIEK WETENSCHAP SOCIALISM ESSAY 1 E & Wimar Bolhuis, Paul Tang, Frans Verhagen, DEMOCRATIE Dirk-Jan van Baar & Thomas von der Dunk over de enorme verkiezingsnederlaag en hoe verder JAARGANG JAARGANG 7 4 NUMME R 1 MAART 2 0 1 7 MAX VAN WEEZEL & PATRICK DE Vries PvdA en het Midden-Oosten ERIK JURGENS & MARNIX KROP Boekessays SOCIALISME & DEMOCRATIE Jaargang 74, nummer 1, maart 2017 Een uitgave van de Wiardi Beckman Stichting, wetenschappelijk bureau voor de sociaal-democratie Verschijnt zes maal per jaar Redactie Uitgever Paul de Beer Uitgeverij Van Gennep Nik Jan de Boer Nieuwpoortkade 2A Meike Bokhorst 1055 RX Amsterdam Eva van Burg (eindredactie) info @ vangennep-boeken.nl Tom Eijsbouts (020) 624 70 33 Menno Hurenkamp (hoofdredactie) Ruud Koole Abonnementen Marijke Linthorst Bel (020) 624 70 33 of mail info @ vangennep-boeken.nl Monika Sie Dhian Ho voor een abonnement of kennis makingsnummer. Evelien Tonkens Redactieraad Abonnementsprijzen per jaargang Maurits Barendrecht Papier Liesbeth Noordegraaf ► Student / aio / oio / Jong Wbs / Jonge Socialisten: € 39,50 Marc Chavannes (voorzitter ) ► Particulier Nederland: € 82,50 Paul Tang Papier & digitaal Redactieadres ► Student / aio / oio / Jong wbs / Jonge Socialisten: € 49,50 Wiardi Beckman Stichting ► Particulier Nederland: € 91,— Emmapark 12 ► Instelling Nederland: € 161,50 2595 ET Den Haag ► Particulier buitenland: € 145,— ► Instelling buitenland: € 172,— Telefoon (070) 262 97 20 ► Losse nummers € 17,50 E-mail send @ wbs.nl Een abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Lay-out & omslag Opzeggen kan tot één maand voor het einde van de jaargang. Uitgeverij Van Gennep Vanwege de aard en inhoud van de uitgave wordt u geacht het abonnement in het kader van uw beroep of bedrijf te ontvangen en niet als consument op te treden in de zin van De redactie verwelkomt de artikelen art. 236 en 237 boek 6 BW. Mocht dit anders zijn, bijdragen ter beoordeling. dan bent u gehouden dit binnen één maand na ingang van Kopij graag toezenden het abonnement per e-mail, telefonisch, schriftelijk of an- per e-mail naar send @ wbs.nl. derszins bij de abonnementenadministratie van de uitgever aan te geven. Digitaal S&D-archief Alle S & D-artikelen vanaf 2002 © 2017 Uitgeverij Van Gennep, Amsterdam kunt u gratis downloaden van Niets uit deze uitgave mag worden vermenig vuldigd www.wbs.nl. en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 3 Redactioneel Verlies Nederland was nooit echt links, maar deze verkiezingen waren een serieuze rechtse overwinning. Herstelde welvaart, angst voor het vreemde en gebrek aan links profiel om die twee in een positief verhaal te vertalen, grepen op een ongelukkige manier in elkaar. Nog nooit was links over de hele linie zo klein. Het is veel te gemakkelijk om dat af te doen met een verwijzing naar de ongelukkige coalitie van de PvdA met de VVD, of met een verwijzing naar een rommelige campagne. Het verlies van de PvdA werd amper uit- gesmeerd over de directe concurrenten, maar viel toe aan een versplinterd landschap van partijen en partijtjes die zich voor laten staan op deelbelangen. De commentaren van Paul Tang, Wimar Bolhuis, Dirk-Jan van Baar, Frans Verhagen en Thomas von der Dunk spreken voor zich – terug naar de verbindende opdracht. Er leeft immers ook onder een geëmancipeerde bevolking steun genoeg voor centrum-links, zoals Martin Schulz in Duitsland laat zien. Maar deze stukken kunnen alleen maar een begin zijn van een analyse. Het zal het komende jaar er op of er onder zijn voor de PvdA – komt er in de gemeenteraadsverkiezingen een kentering tot stand, komt er in oppositie een kentering tot stand, komt in er in onderlinge omgangsvormen een kentering tot stand? Het zijn nu nog open vragen. Een scherpe illustratie van de teloorgang van de PvdA als brede volkspartij levert ook Max van Weezel met een kleine geschiedenis van de band tussen joden en sociaal-demo- craten. De samenwerking was ooit vanzelfsprekend, maar naarmate de oorlog verder in de herinnering zakte en het Palestijns-Israëlisch conflict verder opspeelde kwam daar de afgelopen jaren een einde aan. Multiculturaliteit in eigen land is al moeilijk genoeg voor een politieke partij, het incorporeren van het conflict in het Midden-Oosten amper te doen. Diplomaat Patrick de Vries geeft in aansluiting op het stuk van Van Weezel toch een voorschot, hoe we naar de Arabische wereld kunnen kijken. S & D Jaargang 74 Nummer 1 Maart 2017 4 Column Nestgeur uit een spuitbus Door Menno Hurenkamp burgerschap gevolgen zijn van lokale creativi- Hoofdredacteur S&D teit, ideologische bevlogenheid en natuurlijk ook wel van wat individuele inspanning. En als, als je op korte termijn wil fuseren, waar- Het bestaansrecht van de sociaaldemocratie is om dan niet met de echt succesvolle SDP in de verbinding tussen hoger opgeleiden en la- Duitsland, in plaats van met GroenLinks of ger opgeleiden, tussen intellectuelen en wer- de SP die er alles bijeen genomen ook niet kers, tussen nieuwkomers en achterblijvers. florissant voorstaan? Die verbinding komt niet tot stand door ho- Maar probeer hoe dan ook niet via verbaal cuspocus maar door intelligente publieke vuurwerk over het belang van verbinding voorzieningen die weer gebaseerd zijn op ro- achter ban te lokken. Laat zien dat je weet hoe buuste overtuigingen – let wel, geen ‘dure’ deze tot stand komt en op welke plekken. voorzieningen of ‘hoge’ uitkeringen maar re- Verspil niet te veel tijd aan nostalgische op- gelingen die zorgen dat zieken beter worden, loopjes met partijleden, verhinder ook dat er werkzoekenden aan de slag komen en dat wie weer partijbestuurders komen die graag in de niet mee kan, toch met opgeheven hoofd zijn krant willen. Investeer in makkelijk te herken- medeburgers aan kan kijken. Je past die rege- nen coalities die goed werk dichterbij bren- lingen aan, aan de tijdgeest en aan de beschik- gen of goedkopere, goede huizen. Accepteer bare middelen - maar wat je dus niet doet is de dat cultuurverschillen en inkomensverschil- mensen aanpassen wanneer de voorzieningen len daarbij soms spanningen opleveren en tekort schieten. En ondertussen kijk je niet laat het maximaliseren van die contrasten weg wanneer de wereld in brand lijkt te staan, aan natuurlijke protestpartijen. Tot aan de die instituties hebben ook een internationale gemeenteraadsverkiezingen is het iets min- taak – de onrust over wat er mis gaat rond be- der dan een jaar, dat is een onthutsend korte lasting, banken en migratie vraagt wetgeving. periode gezien het werk dat aan de winkel is. Dan mag de moraal volgen. Maar zeg niet dat binding moet, laat zien Laat het mopperen op mensen die niet wil- dat het kan. Anders reproduceer je de nest- len deugen, leren, werken of het Wilhelmus geur uit een spuitbus waar het electoraat zich zingen maar aan rechts over, zou een eerste nu van afgewend heeft – mooie woorden over opdracht zijn voor sociaaldemocraten die de ‘samen vooruit’, die zonder samenwerking aangeslagen beweging nieuw leven willen in- met andere linkse of progressieve organisa- blazen. Zorg dat je een verhaal hebt over hoe ties niet uit de verf komen en die gemakkelijk scholen, ziekenhuizen, sociale werkplaatsen, bezwijken onder het verlangen bestuurlijke inburgering en bedrijven horen te werken. verantwoordelijkheid te willen dragen. En Over hoe internationele samenwerking tot die dus niet herkend worden door de tiental- stand komt. Vertel daarbij dat mooie voorzie- len procenten van de bevolking die ondubbel- ningen natuurlijk geld kosten, dat er natuur- zinnig sociaal-democratische idealen aan- lijk publieke middelen nodig zijn, en dat over- hangt. Het gaat bepaald te ver om te zeggen heidsbegrotingen geen doel maar middel dat ze graag PvdA zouden stemmen, maar zijn. En laat zien dat sociale vernieuwing, het staat vast dat ze er geen duurzame duurzame ontwikkeling, integratie en problemen mee hebben. S & D Jaargang 74 Nummer 1 Maart 2017 5 Tweede Kamerverkiezingen 2017 Vanuit de oppositie bouwen aan een moderne sociaal- democratie Verandering komt niet door linkse samenwerking. Ook het gedachtengoed en de interne partijorganisatie moeten herzien worden. Het leren begrijpen van jongere generaties is hierin cruciaal. WIMAR BOLHUIS Politiek assistent ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid De PvdA heeft met 29 zetels verlies de groot- sociaal-democratie. Belangrijk startpunt ste verkiezingsnederlaag uit de parlementai- van het bouwen is om de interne partij- re geschiedenis geleden.1 Het vertrouwen van organisatie te vernieuwen (de politieke de kiezer is weg. De samenwerking met de ledenraden, en onze campagnestrategie- VVD heeft tot een onduidelijk profiel geleid. en organisatie) en om het gedachtengoed De komende jaren zal de partij vanuit de op- en programma te moderniseren (vraagstuk- positie moeten werken aan een modern soci- ken van de toekomst zoals duurzaamheid aal-democratisch programma en het vertrou- of balans op de arbeidsmarkt). wen moeten terugwinnen. Het vertrouwen terugwinnen van veel kie- zers, maar bovenal van de jongeren in Nederland. Slechts 13 % van de PvdA-kiezers was onder de 35 jaar.2 En maar 1 % van de jon- Jongeren zijn essentieel geren onder de 24 jaar die stemde koos voor voor de leefbaarheid van de PvdA. Dat zegt genoeg. Verandering is no- een politieke partij op dig. De waarden van de sociaal-democratie – gelijkheid, solidariteit, gelijke kansen, recht- lange termijn vaardigheid - zijn onder nieuwe generaties springlevend, alleen sluit de uitvoering en de presentatie door onze partij blijkbaar niet meer aan bij de moderne tijd. De PvdA moet uiteindelijk ook een links- Die ouderwetsheid is een essentieel aan- progressieve partij worden waarin jongeren grijpingspunt voor de wederopbouw van de zich herkennen. Waar de PvdA van oudsher S & D Jaargang 74 Nummer 1 Maart 2017 6 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN 2017 Wimar Bolhuis Vanuit de oppositie bouwen aan een moderne sociaal-democratie juist populair was onder jongere generaties, Gedachtengoed en programma hebben bij de afgelopen verkiezingen GroenLinks en D66 dit jongerenimago ge- De PvdA heeft een probleem. Nieuwe, links- kaapt.