Skrypt TYPOGRAFIA Start
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Typografia i podstawy składu tekstów Katarzyna Sowa 1 Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 www.swps.pl Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego spis treści antykwy linearne bezszeryfowe (ang. Gothic, Sans Serif, Grotesque) od XIX w / 40 Plakat francuski i angielski / 40 wyjaśnienie terminu typografia / 5 XIX i XX wieczne narodowe groteski / 46 anatomia litery / 6 Futura i korekta optycznej w typografii / 49 nomenklatura / 8 Helvetica versus Arial / 51 abrewiura / 19 antykwy linearne szeryfowe (ang. Egyptian, Slab Serif) od XIX w / 53 cyfry nautyczne / mediewalowe (oldstyle) / 17 pisanki (ang. Script) / 55 cyfry zwykłe / wersalikowe (lining) / 17 rodzaje pisanek: / 56 czcionka (type, sort) / 8 znaki kaligraficzne / 58 dukt / 18 kroje dekoracyjne / ksenotypy (ang. Decorative) / 59 dyftongi / 20 kroje stałopozycyjne / maszynowe (ang. Monospaced) / 60 font (font) / 9 symbole / Pi (ang. Dingbats) / 62 glif / 8 ormanenty (ang. Onaments) / 63 grafem / 8 dekalog w typografii, czyli 10 grzechów głównych / 65 inkunabuły / 18 przykazanie 1 – skaluj tylko proporcjonalnie / 65 krój pisma (typeface) / 8 przykazanie 2 – dbaj o światła międzyliterowe / 66 ligatura / 19 przykazanie 3 – zawsze rozświetlaj majuskuły / 69 majuskuły / 16 przykazanie 4 – dbaj o światła międzywyrazowe, międzywersowe i mię- mediuskuły / kapitaliki (small caps) / 16 dzyłamowe / 70 minuskuły / 16 przykazanie 5 – nie stosuj obrysów dla liter / 75 pismo (script) / 8 przykazanie 6 – nie stosuj fałszywych kursyw / 77 rodzina pisma / 9 przykazanie 7 – stosuj odpowiedni rodzaj myślnika - – — / 77 rytm / 18 przykazanie 8 – likwiduj wdowy i bękarty / 78 stopień pisma / 12 przykazanie 9 – na końcach wierszy nie zostawiaj zawieszek / 80 styl / 18 lista lektur / 81 szeryfy / 20 warianty optyczne w krojach OpenType / 15 narodziny alfabetu łacińskiego / 22 klasyfikacja krojów pism i style / 26 pismo gotyckie (ang. Blackletter) XI–XV w / 26 antykwy renesansowe (ang. Old Face) XV–XVI w / 32 antykwy barokowe (ang. Transitional) XVII w / 35 antykwy klasycystyczne (ang. Modern, Didone) XVII w / 37 Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 www.swps.pl www.swps.pl Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wyjaśnienie terminu typografia Typografia jest tym, co nadaje wygląd z greckiego: językowi. týphos – obraz, forma, odbicie – Ellen Lupton gráphō – pisać Dawniej: Technika druku wypukłego (elementy drukujące są wypukłe). Typografia to dwuwymiarowa Najstarsza technika druku za pomocą drzeworytu. architektura oparta na doświadczeniu i wyobraźni, ograniczona przez reguły Historyczna nazwa drukarni – typografie. i czytelność. – Hermann Zapf Dziś: Sztuka opracowania materiału tekstowego w publikacjach drukowa- nych, czyli: • odpowiedni do treści dobór kroju i stopnia pisma, • ustalenie proporcji powierzchni niezadrukowanej do zadrukowa- nej (dobór świateł międzyliterowych, międzywyrazowych i mię- dzywersowych, międzyłamowych, ustalenie szerokości margine- sów), • rozmieszczenie tekstów, ilustracji, ornamentów i innych elemen- tów na stronie. Obecnie pojęcie to rozszerza się obejmując także publikacje multi- medialne. Jednym słowem typografia to umiejętność posługiwania się literą lub innymi znakami drukarskimi. Jakość tej sztuki zależy od umiejętno- ści, świadomości, porofesjonalizmu projektanta, gdyż to on dobiera wszystkie proporcje i relacje dla wszystkich elementów typograficz- nych i graficznych budujących dzieło. 5 Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 www.swps.pl Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wierzchołek górny Ramię Arm Wierzchołek górny anatomia litery Typografia jest dziedziną iście pedantyczną ponieważ zależy w dużym stopniu od doborów detali. Dlatego tak ważne jest AfgkbQM precyzyjne nazewnictwo. Poprzeczka Połączenie Ogonek Crossbar Link Nóżka Tail Oś litery Punca/Oko Wydłużenie górne Leg Inclined stress Counter Ascender Linia akcentów Wygięcie Accent Height Górna linia pisma/linia wersalików Cap Height wierzchołek górny – punkt uformowany na szczycie znaku, jak np Środkowa linia wpisma X-Height w „A”, w którym spotykaj się prawa i lewa kreska Lini bazowa Ty pography Baseline wierzchołek dolny – punkt uformowany na dole znaku, jak np w „M”, w którym spotykaj się prawa i lewa kreska Trzon Pętla Dolna linia pisma Stem Loop Uszko Szeryfy Descender Line Ear Serifs poprzeczka – pozioma kreska znaku przecinająca główny trzon, jak Wydłużenie dolne Brzuszek Descender Bowl np. „H”, „A”, „e”, „f”, „t” linia akcentów – linia do której dotykają akcenty i znaki diakrytyczne wygięcie – wygięta kreska przechodząca w nogę właściwe dla danego języka ramię – pozioma linia otwarta na jednym, lub obu końcach, jak górna linia pisma – pozioma linia pokrywająca się z górną krawę- w przypadku „T” i „F”, górna kreska w „k”, „K”, czy „Y” dzią rysunku majuskułowej litery „H”. łącznik – element łączący dwie różne części litery, jak np. w dwupię- środkowa linia pisma (tzw. mediana) – pozioma linia pokrywająca trowym „g” się z górną krawędzią rysunku minuskułowej litery „x”. uszko – mała kreska rozciągająca sie od prawej strony łuku w literze linia bazowa pisma – pozioma linia pokrywająca się z dolną granicą „g”, lub wystająca z trzonu takich liter, jak" „r”, „f”, „t” rysunku liter „H”, „K” i „x”. trzon – główna pionowa, lub skośna kreska litery, jak np. w „L”, „V” dolna linia pisma – pozioma linia pokrywająca się dolną krawędzią rysunku minuskułowej litery „p”. szeryf – poziome lub pionowe zakończenie głównej kreski litery 6 7 Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 www.swps.pl www.swps.pl Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego font (font) – to nośnik kroju pisma w postaci zapisu cyfrowego, font jest plikiem komputerowym, w którym kształty wszystkich znaków jednego kroju nomenklatura są zakodowane w postaci cyfrowej –TrueType, PostScript Type 1, OpenType. grafem Czcionki i fonty są nośnikami kroju pisma, z których powstają teksty. a – pierwotny kształt charakterystyczny dla danej litery, dzięki które- Jeśli więc ktoś, widząc jakiś wydrukowany tekst, pyta: „Jaka to czcion- nałożonoa wiele glifów litery „a” różnych krojów mu rozpoznajemy jaka to litera mimo różnego detalu, wykończenia; ka?” czy „Jaki to font?” (jakże często słyszane!) – to jest to pytanie pism, jednak mimo różnic w detalu widać, szkielet litery, który umożliwia rozpoznanie poszczególnego znaku. o nośnik, a nie o kształt. Gdy chcemy się dowiedzieć, czy tekst zło- że chodzi o minuskułę „a” żono krojem Minion czy Garamond, to pytajmy: „Jaki to krój pisma?”. glif Zatem pytanie „Jaki to font?” ma sens, jeżeli np. interesuje nas cyfro- – obraz znaku w danym kroju pisma. wy format użyty w danym dokumencie (TrueType, PostScript Type1, OpenType). pismo (script) – system znaków o jednakowym znaczeniu dla całej posługującej rodzina pisma się nim grupy ludzi, służący do zapisu treści w danym języku. Znaki – inaczej odmiana danego kroju. Odmiany danego kroju mogą się pisma nie posiadają ściśle określonego kształtu, a jedynie pewną różnić: ogólną strukturę. Znaki pisma dzielimy na litery (minuskuły, maju- • grubością kroju pisma (typeface weight) skuły, mediuskuły), cyfry (zwykłe, nautyczne), znaki (interpunkcyjne, • szerokością kroju pisma (typeface width) matematyczne i logiczne, chemiczne, akcentowane (diakrytyczne) • pochyleniem