Begroting 2019 Meerjarenraming 2020 – 2022 2 Gemeente Bergen op Zoom Programmabegroting 2019 – 2022 Inhoudsopgave Inleiding bij de Meerjarenbegroting 2019-2022 4 De beleidsbegroting en meerjarenraming 14 De programma’s Programma 1 – Besturen, Samenwerken en Veiligheid 16 Programma 2 – Samen leven, samen doen 24 Programma 3 – Economie en werkgelegenheid, vrijetijdseconomie en onderwijs 34 Programma 4 – Woon- en leefomgeving (fysiek domein) 44 Programma 5 – Bedrijfsvoering, financiën en dienstverlening 54 Programma 6 – Duurzaamheid 62 Structureel Begrotingssaldo 65 De paragrafen Paragraaf 3.1 – Lokale heffingen 69 Paragraaf 3.2 – Weerstandsvermogen en risicobeheersing 78 Paragraaf 3.3 – Financiering 84 Paragraaf 3.4 – Onderhoud kapitaalgoederen 88 Paragraaf 3.5 – Verbonden partijen 91 Paragraaf 3.6 – Grondbeleid 122 Paragraaf 3.7 – Bedrijfsvoering 2019 125 Taakvelden conform indeling BBV-wetgeving 132 Taakveld overzicht conform programma 1 133 Taakveld overzicht conform programma 2 134 Taakveld overzicht conform programma 3 135 Taakveld overzicht conform programma 4 136 Taakveld overzicht conform programma 5 138 Taakveld overzicht conform programma 6 139 Afkortingenlijst 140 Gemeente Bergen op Zoom Programmabegroting 2019 – 2022 3 Inleiding bij de Meerjarenbegroting 2019-2022 Met genoegen bieden wij u de eerste meerjarenbegroting Democratische vernieuwing is nodig om onze manier van 2019-2022 in deze bestuursperiode aan. In deze meerjaren- (samen)werken aan te passen aan wat deze tijd vraagt: begroting maken wij een eerste aanzet voor de realisatie van een lenige en adaptieve overheid die samen met inwoners het coalitieakkoord ‘Verbindend, eerlijk, vooruitstrevend’. en partners werkt aan het oplossen van maatschappelijke Maar natuurlijk is een groot deel van wat we als gemeente vraagstukken. De (extra) activiteiten zijn gericht op: realiseren ‘going concern’ en dus niet nieuw. We realiseren • het samenspel tussen samenleving, raad, college en ook niet alle doelstellingen in 2019. Anderzijds zijn we al ruim ambtelijke organisatie; een half jaar op weg en willen we en moeten we, gelet op de • het vormgeven van participatieve democratie (nieuwe uitdagingen waar we voor staan, voortvarend aan de slag. manieren om meedoen te stimuleren). Waar mogelijk en wenselijk bevestigen we het bestaand Om deze ambities een impuls te geven hebben wij in beleid of stellen we de koers bij. Daarnaast hebben we een de begroting 2019 een incidentele begrotingspost van aantal beleidsvoornemens die we in deze bestuursperiode € 75.000,- opgenomen. willen realiseren. Mede gelet op het feit dat de meerjaren- begroting 2019-2022 een behoorlijke financiële opgave met zich meebrengt zullen we gefaseerd het coalitieakkoord Veiligheid ten uitvoer brengen. Op die manier willen we, met het juiste De ambitie van het college staat helder verwoord in het coali- tempo, het coalitieakkoord realiseren. Jaarlijks, bij het tieakkoord en sluit één op één aan bij deze begroting. Alle beleidskader, zullen we onze beleidsvoornemens voor de opdrachten hieruit ten aanzien van veiligheid, handhaving en daaropvolgende jaren aan u voorleggen en, na positieve toezicht, afgestemd met de ‘Kadernota integrale Veiligheid besluitvorming, ten uitvoer brengen. Hierna treft u de rode 2016-2020’ en het ‘Integraal Handhavingsbeleid 2015-2018’, draden aan voor de verdere uitrol van het coalitieakkoord zijn uitgewerkt tot op activiteitenniveau. gedurende deze bestuursperiode. De kern is een veilige en leefbare omgeving voor Bergen op Zoom. De burger mag verwachten dat we onze Besturen en samenwerken dienstverlening op Veiligheid, Handhaving en Toezicht De ambities van het college op het gebied van besturen en professioneel en met maatwerk, binnen geldende wet- en samenwerken kunnen langs drie lijnen worden omschreven. regelgeving, uitvoeren. We zijn continu voorbereid op Deze vindt u ook terug in de programmabegroting. Rampen en Crises en acteren hierbinnen professioneel. Maar onze ambitie gaat verder. We profileren Bergen op Zoom Bergen op Zoom op Koers betekent dat we gaan voor een als ‘Veiligheidscentrum van Zuid-West-Nederland’ voor heldere koers en strategie. Dit willen we bereiken door professionele partners. Hiermee hebben we positie in diverse bovenop de reguliere activiteiten (zoals control en proces) netwerken en zijn we serieuze gesprekpartner op regionaal extra aandacht te besteden aan een integrale benadering van en landelijk niveau. Het voorkomen van het (eerste) delict vraagstukken en aan lange termijn oriëntatie. wordt bewerkstelligd o.a. door een actieve verbinding van Zorg en Veiligheid. We treden de-escalerend op en werken Een sterke positie en profiel binnen vitale samenwerkings- aan duurzame oplossingen. Als één overheid treden we verbanden bereiken we door (nog) bewuster in te zetten op samen met alle partners op tegen (georganiseerde) crimina- strategisch samenwerken en relatiemanagement en daarbij liteit met een weerbaar bestuur. te zorgen voor een goede positionering van Bergen op Zoom. We investeren in samenwerkingsverbanden en netwerken Speciale aandacht geven we aan de manier waarop we de met verschillende partners, op verschillende schalen. Om dit regie op veiligheid en sociale aspecten in de wijk organiseren kracht bij te zetten, geven we extra aandacht aan communi- gericht op ‘het voorkomen van’. Dit doen we in samenhang catie, public affairs, externe betrekkingen en representatie. met de transformatie van het voorliggende veld (welzijnsin- En we gaan verkennen of we subsidieverwerving verder stellingen, zorginstellingen, het zorg- en veiligheidshuis, kunnen optimaliseren. politie, vrijwilligersorganisaties etc.) in het sociale domein 4 Gemeente Bergen op Zoom Programmabegroting 2019 – 2022 en aan de hand van de op te stellen wijk(veiligheids)plannen. project Uitvoeringsorganisatie Sociaal Domein (USD) en Integraal dus. En in de tussentijd treden we bij urgente veilig- een actieplan Jeugd. De Integrale Sociale Dienst is een heidskwesties adequaat op. traject gestart om sowieso meer uitstroom en activering te genereren naast deelname in de USD. Samen leven, samen doen Door o.a. de aandacht voor de vorming van één USD en Het sociaal domein in Bergen op Zoom heeft de afgelopen daarvoor de decentralisatieoperaties dreigt de aandacht voor jaren veel nieuwe taken en cliënten erbij gekregen, waarbij het voorliggende veld en de kansen die dat kan bieden, weg de trend is dat, met name, het gebruik van WMO- en te zakken. Jeugdwetvoorzieningen toeneemt. Het beschikbare budget staat hierdoor onder druk. Tevens zijn de beschikbare De meeste focus dient in ieder geval te liggen op ingrijpen budgetten ook geleidelijk aan stevig gekort door het Rijk. De in WMO en Jeugd gelet op de prognoses. Afgelopen twee gewenste ontwikkeling naar een getransformeerd sociaal jaar is de juiste weg ingeslagen naar transformatie. Wij domein op lokaal niveau staat nog in de kinderschoenen: we herbevestigen met kracht de reeds in gang gezette trans- werken qua inhoud en bedrijfsvoering nog grotendeels in formatietrajecten zoals de implementatie van de USD, het schotten en vanuit het historische productaanbod. actieplan Jeugd en de bijsturing van de koers van de ISD. En we starten een nieuw transformatieproject ten behoeve Realistisch begroten is een ingewikkelde opgave: de grote van het voorliggende veld die de nodige “transformatieme- omvang, de nieuwe taken, het open eind karakter en de vrij dicijnen” van vroegsignalering, preventie en activering een recente invoering maken dat er nog onvoldoende stabiele impuls geven. prognoses te maken zijn in een context die ook ieder jaar verandert, er is simpelweg nog te weinig feitenkennis. De Verder investeren we in slimme verbindingen en onderzoeken financiële prognose voor de drie “open eind regelingen” we de beleidscrossovers zoals met het fysieke domein en met (WMO, Jeugdwet, Participatiewet) voor 2018 is € 1,4 miljoen onderwijs en zetten in op de meest kansrijke. negatief. Zonder aanvullende maatregelen verwachten wij In de komende maanden zullen de plannen verder worden mogelijk een tekort in 2019 van afgerond € 5 miljoen. Daarom uitgewerkt zodat bij het beleidskader 2020 de gevolgen voor gaan we voortvarend aan de slag met innovatieve oplos- de meerjarenbegroting in beeld zijn. Maar in de tussentijd singen en kansrijke crossovers voor het Sociaal Domein staan we niet stil, want anders lopen de tekorten alleen (zie hierna). Deze moeten er voor zorgen dat er in 2019 geen maar op. tekorten op het Sociaal Domein zijn. Voor de bovengenoemde noodzakelijke innovaties in het En als er zich, ondanks onze inspanningen, toch negatieve Sociaal Domein hebben wij voor 2019 een (incidenteel) gevolgen op dit terrein voordoen dan hebben we daar bedrag in de begroting opgenomen van € 1.500.000, -. Voor het rekening mee gehouden in de risicoparagraaf. einde van 2018 willen we een innovatieplan uitwerken, wat laat zien welke innovaties voor 2019 op de rol staan en wat dit Het kantelen van dure zorg naar meer preventie, activering nog vraagt voor de jaren na 2019. en vroegsignalering in het voorliggend veld, het meer inzetten van algemene voorzieningen i.p.v. individuele aanbodgerichte Verder hebben wij, rekening houdend met raadsbesluit producten, het ontschotten van regelgeving en middelen, RVB17-0073 met betrekking tot ‘Ontmoeten in de wijk’, in het integraal benaderen van de klant / het gezin met één de begroting een structureel neerwaartse bijstelling op aanpak voorop, het sturen op flexibele arrangementen en de taakstelling wijkhuizen opgenomen van € 250.000,-.