. k e e b r a a L e t n e e m e g e d n e n n i b n e n i u d r e i v
n e v e l b e g d r a a w e b e g i n e e d g o n n e g g i l k e l p e z e d p O - i r
. g n i l e v a k r e v l i u r e d n e a A e d n a v g n i r e s i l a n a k e d r o o d
n e n e w d r e v n j i z n e n i u d r e i v i r e z e d n a v l e e V . n e n o w e t r e
m o n e s t a a l p e d l i w e g t i d n e r a w s n e m e h c s i r o t s i h e r p e d
r o o V . r e i v i r e z e d s g n a l n e n i u d d n a z e g a l n e s t a a l p e d n e l
- l i h c s r e v p o n e g a l , e d m o o r t s p a h c s d n a l t e h r o o d d n e r
- e d n a e m l a n e s a w d r e e s i l a n a k e g t e i n g o n a A e d n e o T
n e n i u d r e i v i r e d u o n a v n e t n a t s e R . 4
. r e e w d n a l e d n a v m a a h c i l l a w e r e g e o r v t e h
n a v g i t s m o k f a d n o r g t e m d l u v e g p o g i d e l l o v 7 4 9 1 n i n e k e e B n a v g n o J e D e i l i m a f e d g e e r k w u e e 8 1 e d n a v
e
p o o L e l l e n S e d n a v g n i t h c i r n i r e h e d j i b n e t p m e d e g e d d i m t e h n I . t s u l n e k c y E l e e t s a k n a v r e t t i z e b n e k n o D n
k j i l e t l e e d e g n e d e h m a a z k r e w s g n i n n i g t n o n a v g l o v e g n e k e e B d i e h k j i l r e e h e d n a v r e e h n e o t s a w l e a d f e e L
7 1 e d n a v n e d 9 1 e d n i d r e w n e v t e H . r a a b t h c i z k j i l e d i u d s l a w u e e n a v s p i l i h P . d r u e b e g n j i z t e o m w u e e
e e
- d i m t e h n i r e e v e g n o t i d t a d e d r e e l k e o z r e d n O . d n e k e b g o n g n i d n i b r e v e r e g e o r v e d s a w r a a m , d e o v e g a A e d
t e i n s i , s i d w u o b e g t c a x e t s u l n e k c y E l e e t s a k r e e n n a W r o o d r e e m t e i n n e v t e h d r e w 2 3 8 1 n a v t r a a k r e t s a d a k
t s u l n e k c y E d e o g d n a l n e l e e t s a K . 2 e d p O . s i u l s n e e n a v l e d d i m r o o d d l e g e r e g d r e w r e o v
- e o t r e t a w e d t a d n e a A e d r e i v i r e d p o t k a t e g n a a s a w
. m a w k s g n a l k l o v l e e v n e v t i d t a d n e i z e t s i 6 0 8 1 t i u s e e h r e V k i r d n e H n a v
r e t a d n e t n e m o m p o k a a v e d r u e b e g t a D . d l e s e g e g f o / n e t r a a k e d p O . n e d e h g i d r a a n e g i e e l e k n e t a z e b n e v t i D
a k e d n a a n a d d m a a n e g n e v s e i L t e h , n e v n e e h c i z d n o v e b d l e v s e i L t o p s e b n e d r o w e t m o d n e t e k e g t s a v k a . d a r t .
” n e o d e t t g e r s i n o o w e g n e m r a a w l e v d r e w e d l e e d r o o r e v e D . t e h n I . d m e o n e g d r e w d l e v s e i L t e h n e t r a a k r e t s a d s r e v e o r a a h n e t i u b a A e d t a d r o o d n a a t s e t r e t a w r e d n o
- u e h t e h p o s i u h d a a r t e h r o o v e s t a a l p “ n e e p o d l e t s e g p o s a w - a k e d u o p o t a d e j d e i b e g n e e g a l n e d n o m t i u a A e d n i d l e g e r e g n e d n o r g e z e d n e m a w k n e d e l r e v t e h n I . a A e d
n e t h c a r b e g n a a n j i z n e n e t e k n a a r a a w l a a p n e t u o h n e k i e p o o L e l l e n S e d n e f a a r g l a W e d r a a w k e l p e d j i b k a l V r e i v i r e d t m o o r t s n e d e i b e g e z e d r o o D . t h c a r b e g r u u t l u c
n e v s e i L t e H . 6 e g i k e o h t h c a n e e s a w k a a k e D . k a a k e d n a a f j i l b r e v n e e n i n e t h c o k r e v n e r e i l u c i t r a p n a a n e d n o r g e n e m e g e z e d
t o t d l e e d r o o r e v k o o k a a v g n i l e s e g n e d i e h k j i l r e e h e d n e d r e w d j i t r e d p o o l e d n I . n e z a r g n e t a l e t e e v n u h n e
. a A e d n i t m o o r t s t i u e z e d r e e n n a w , g n i d d e b e d u o t i u g n i n n a b r e v t s a a n j i h d r e w , n e d n o v e b d r e w g i d l u h c s n e i o o h e t r e m o t k i u r b e g n e d r e w k j i l n e m a z e g s r e n o w n i
e d n a v g o n r e t r e e t s e r t o o l s e l l a m s n e e s t h c e l S . a A e d n e v j i r d s i m e g i t s n r e r e d n i m n a v e t h c a d r e v n e e s l A e d r o o d e i d n e d m e e b n e r a w t e H . n e k n o h c s e g n e d r e w
d r o o m s l a n e k a z e g i t s n i t m o o r t s t i u k n o d l e K r e t h c a t e h r a a w , l e h g e V g n i t . g a l s d o o d n e t i z e b k j i l e p p a h c s n e e m e g n i k n o D n e k e e B n a v s r e n o w
- n r e n i k o o r a a m , s t r o o v o z n e j i r e p o l d n a l , n e j i t r a p t h c e v - h c i r l a a n a k t e h s g n a l k e e b s g n i r e t a w f a - n i e d n a a 0 0 3 1 n i t n a b a r B n a v g o t r e h e d r o o d e i d n e d e d r a a n d i e l e g
, l a t s f e i d s l a o z n e k a z e t h c i l n i l e w o z , n e k a z f a r t s n i n e z j i w - n o r g e d d l e o d e b t d r o w t n i e m e g e d t e M . k n o D n e k e e B d r e w r e t a w e t s e e m t e H . t s t i l p s e g t e h d r e w r o o d l a a n
n e t h c o m n e s s i n n o v n e n e k e r p s n e t h c o m t h c e r d i e h d i e h k j i l r e e h e d n a v t n i e m e g e d t o t t r o o h e b d e i b e g t i D - a k t e h r e d n o r e k i u d e d r e t h c A . d g e l r e v e j t r e i v i r t i d
k e o r B t e h n e k e e L t e H . 3 - k j i l r e e h e d n a v n e n e p e h c s e d t a d n e g g e z l i w t i D . e i t n a v g n i d d e b e d d r e w , 4 2 8 1 n i t r a a v s m e l l i W - d i u Z e d
- c i d s i r u j e g o h n e e r a b l e d d i m , e g a l e d s a w t a z e b k n o D n a v g e l n a a e d j i B . t i u a A e d n i s t a a l p e z e d p o , d m e o n
n e k e e B d i e h k j i l r e e h e d e i d n e t h c e r e d n a v n é E . d i e h . t s u l n e k c y E d e o g d n a l n e l e e t s a k t e h n a v - e g d r e w a A e n i e l K e d n e o t e i d , p o o l r o o G e d e d d n o m
- k j i l r e e h n e e k n o D n e k e e B s a w w u e e 8 1 n e 7 1 e d n I r a a n e g i e s d e e t s g o n e i l i m a f e t s t a a l e z e d n a v n e t a z a n n j i z , d g e l e g n a a d r e w t r a a v s m e l l i W - d i u Z e d t a d r o o V
e e
k a a k e D . 1 a A e d t e m p o o l r o o G e d n a v g n i i e o l v n e m a S . 5 s n a h T . n e d n a h n i l e e t s a k t e h n e d i e h k j i l r e e h e d k n o D
in Marianhill bij Durban in Zuid-Afrika. Aanvanke- 16. Tramstation Beekse Brug lijk richtte hij zich tot vrouwen en meisjes in Europa Op 18 februari 1883 werd de door de Stoomtrammaat- Recht en Orde om naar Zuid-Afrika te komen, maar de ervaring schappij ’s-Bosch-Helmond de tramlijn Den Bosch - leerde hem al snel dat een vormingshuis in Europa, Helmond feestelijk geopend. Deze tram werd later de waar men zich kon voorbereiden op een verblijf in Goede Moordernaar genoemd vanwege de verschillende Afrika, noodzakelijk was. Door problemen in Duits- dodelijke ongelukken die er mee gebeurden. Cultuurhistorische wandelroute land week de congregatie uit naar Nederland. In De tramlijn liep aan de oostzijde van de Zuid-Willems- tussen kaak en galg 1891 werd een eerste klooster gebouwd in Helden- vaart. Aangekomen vanuit Helmond bij de Beekse Panningen. Dit werd al snel te klein en men bouwde brug moest de tram een scherpe bocht maken richting dus een nieuwe klooster te Aarle-Rixtel. Volgens de Gemert. Het op die plek liggende café (thans restaurant wens van de stichter van de orde werd dit klooster Uniek) had een veranda. De tram kwam zo rakelings verheven tot het moederhuis van de orde. langs dit huis dat een deel van de veranda afgeschuind moest worden, hetgeen thans nog zichtbaar is. 15. De Peeldijk Deze weg, die de Peeldijk werd genoemd, voerde let- Vanaf het Heuvelplein via route 1 (Peeleind- Voor 1800 hadden de schepenen van de terlijk naar de Peel. Bij de uitgifte van de gemene seweg), afstand 10 km. gronden in 1300, kregen de dorpen die aan de Peel heerlijkheid Beek en Donk de bevoegd- grensden ook stukken woeste grond in de Peel zelf in Vanaf het Heuvelplein via route 2 (Vonder- heid recht te spreken. Zichtbare instru- bezit. Bakel, Aarle-Rixtel en Beek en Donk, later ook weg Oost), afstand 14 km. menten van met name de Helmond spraken een gezamenlijk beheer van deze strafrechtspraak waren de kaak/schand- woeste gronden af. Deze samenwerking hield eeu- Vanaf het Heuvelplein via route 3 (Putweg), paal en de galg. De kaak stond midden in wen stand zonder grote conflicten. Pas in 1864 wer- 17 km. den deze gronden in de Peel verdeeld over de vier het dorp, zodat de aan de kaak gestelde gemeenten. Na verloop van tijd werden de Peelgron- De wandelroute voert langs de oevers van de Aa persoon zichtbaar was voor iedereen. De den door de gemeente Beek en Donk verkocht. en de Walgraaf. Deze zijn alleen in het herfst- en galg als instrument van de doodstraf winterseizoen en direct na het maaien goed stond daarentegen zover mogelijk van de toegankelijk. Buiten die tijd kan tussen de bewoonde wereld aan de grens van de Vonderweg-Oost en de Putweg de Kampenweg als heerlijkheid. alternatief dienen en kan de route verder afgekort worden via de Putweg. De route vanaf De De wandelroute Recht en Orde voert u Koksehoeve loopt via de linkeroever van de Aa. door het cultuurhistorisch waardevolle gebied van het Broek en het Leek. De wandeling kan gestart worden op het Heuvelplein bij de kaak, bij herberg de Brabantse Kluis en bij café-restaurant de Koksehoeve. De lengte is 19 km en is be- Deze wandelroute is een initiatief van heemkunde- wegwijzerd. Er kunnen kortere routes kring De Lange Vonder, de gemeente Laarbeek en de ge nomen worden. Provincie Noord-Brabant.
. k e e b r a a L e t n e e m e g e d n e n n i b n e n i u d r e i v
n e v e l b e g d r a a w e b e g i n e e d g o n n e g g i l k e l p e z e d p O - i r
. g n i l e v a k r e v l i u r e d n e a A e d n a v g n i r e s i l a n a k e d r o o d
n e n e w d r e v n j i z n e n i u d r e i v i r e z e d n a v l e e V . n e n o w e t r e
m o n e s t a a l p e d l i w e g t i d n e r a w s n e m e h c s i r o t s i h e r p e d
r o o V . r e i v i r e z e d s g n a l n e n i u d d n a z e g a l n e s t a a l p e d n e l
- l i h c s r e v p o n e g a l , e d m o o r t s p a h c s d n a l t e h r o o d d n e r
- e d n a e m l a n e s a w d r e e s i l a n a k e g t e i n g o n a A e d n e o T
n e n i u d r e i v i r e d u o n a v n e t n a t s e R . 4
. r e e w d n a l e d n a v m a a h c i l l a w e r e g e o r v t e h
n a v g i t s m o k f a d n o r g t e m d l u v e g p o g i d e l l o v 7 4 9 1 n i n e k e e B n a v g n o J e D e i l i m a f e d g e e r k w u e e 8 1 e d n a v
e
p o o L e l l e n S e d n a v g n i t h c i r n i r e h e d j i b n e t p m e d e g e d d i m t e h n I . t s u l n e k c y E l e e t s a k n a v r e t t i z e b n e k n o D n
k j i n e k e e B d i e h k j i l r e e h e d n a v r e e h n e o t s a w l e a d f e e L l e t l e e d e g n e d e h m a a z k r e w s g n i n n i g t n o n a v g l o v e g
7 1 e d n a v n e d 9 1 e d n i d r e w n e v t e H . r a a b t h c i z k j i l e d i u d n a v s p i l i h P . d r u e b e g n j i z t e o m w u e e s l a w u e e
e e
- d i m t e h n i r e e v e g n o t i d t a d e d r e e l k e o z r e d n O . d n e k e b g o n g n i d n i b r e v e r e g e o r v e d s a w r a a m , d e o v e g a A e d
t e i n s i , s i d w u o b e g t c a x e t s u l n e k c y E l e e t s a k r e e n n a W r o o d r e e m t e i n n e v t e h d r e w 2 3 8 1 n a v t r a a k r e t s a d a k
t s u l n e k c y E d e o g d n a l n e l e e t s a K . 2 e d p O . s i u l s n e e n a v l e d d i m r o o d d l e g e r e g d r e w r e o v
- e o t r e t a w e d t a d n e a A e d r e i v i r e d p o t k a t e g n a a s a w
. m a w k s g n a l k l o v l e e v n e v t i d t a d n e i z e t s i 6 0 8 1 t i u s e e h r e V k i r d n e H n a v
r e t a d n e t n e m o m p o k a a v e d r u e b e g t a D . d l e s e g e g f o / n e t r a a k e d p O . n e d e h g i d r a a n e g i e e l e k n e t a z e b n e v t i D
d m a a n e g n e v s e i L t e h , n e v n e e h c i z d n o v e b d l e v s e i L a k e d n a a n a d . d a r t t o p s e b n e d r o w e t m o d n e t e k e g t s a v k a
.
” n e o d e t t g e r s i n o o w e g n e m r a a w l e v d r e w e d l e e d r o o r e v e D . t e h n I . d m e o n e g d r e w d l e v s e i L t e h n e t r a a k r e t s a d s r e v e o r a a h n e t i u b a A e d t a d r o o d n a a t s e t r e t a w r e d n o
- u e h t e h p o s i u h d a a r t e h r o o v e s t a a l p “ n e e p o d l e t s e g p o s a w - a k e d u o p o t a d e j d e i b e g n e e g a l n e d n o m t i u a A e d n i d l e g e r e g n e d n o r g e z e d n e m a w k n e d e l r e v t e h n I . a A e d
n e t h c a r b e g n a a n j i z n e n e t e k n a a r a a w l a a p n e t u o h n e k i e p o o L e l l e n S e d n e f a a r g l a W e d r a a w k e l p e d j i b k a l V r e i v i r e d t m o o r t s n e d e i b e g e z e d r o o D . t h c a r b e g r u u t l u c
n e v s e i L t e H . 6 e g i k e o h t h c a n e e s a w k a a k e D . k a a k e d n a a f j i l b r e v n e e n i n e t h c o k r e v n e r e i l u c i t r a p n a a n e d n o r g e n e m e g e z e d
t o t d l e e d r o o r e v k o o k a a v g n i l e s e g n e d i e h k j i l r e e h e d n e d r e w d j i t r e d p o o l e d n I . n e z a r g n e t a l e t e e v n u h n e
t i u g n i n n a b r e v t s a a n j i h d r e w , n e d n o v e b d r e w g i d l u h c s . a A e d n i t m o o r t s t i u e z e d r e e n n a w , g n i d d e b e d u o n e i o o h e t r e m o t k i u r b e g n e d r e w k j i l n e m a z e g s r e n o w n i
n e v j i r d s i m e g i t s n r e r e d n i m n a v e t h c a d r e v n e e s l A e d n a v g o n r e t r e e t s e r t o o l s e l l a m s n e e s t h c e l S . a A e d e d r o o d e i d n e d m e e b n e r a w t e H . n e k n o h c s e g n e d r e w
. g a l s d o o d n e n i t m o o r t s t i u k n o d l e K r e t h c a t e h r a a w , l e h g e V g n i t d r o o m s l a n e k a z e g i t s t i z e b k j i l e p p a h c s n e e m e g n i k n o D n e k e e B n a v s r e n o w
- h c i r l a a n a k t e h s g n a l k e e b s g n i r e t a w f a - n r e n i k o o r a a m , s t r o o v o z n e j i r e p o l d n a l , n e j i t r a p t h c e v - n i e d n a a 0 0 3 1 n i t n a b a r B n a v g o t r e h e d r o o d e i d n e d e d r a a n d i e l e g
, l a t s f e i d s l a o z n e k a z e t h c i l n i l e w o z , n e k a z f a r t s n i n e z j i w - n o r g e d d l e o d e b t d r o w t n i e m e g e d t e M . k n o D n e k e e B d r e w r e t a w e t s e e m t e H . t s t i l p s e g t e h d r e w r o o d l a a n
n e t h c o m n e s s i n n o v n e n e k e r p s n e t h c o m t h c e r d i e h d i e h k j i l r e e h e d n a v t n i e m e g e d t o t t r o o h e b d e i b e g t i D - a k t e h r e d n o r e k i u d e d r e t h c A . d g e l r e v e j t r e i v i r t i d
k e o r B t e h n e k e e L t e H . 3 - k j i l r e e h e d n a v n e n e p e h c s e d t a d n e g g e z l i w t i D . e i t n a v g n i d d e b e d d r e w , 4 2 8 1 n i t r a a v s m e l l i W - d i u Z e d
- c i d s i r u j e g o h n e e r a b l e d d i m , e g a l e d s a w t a z e b k n o D n a v g e l n a a e d j i B . t i u a A e d n i s t a a l p e z e d p o , d m e o n
n e k e e B d i e h k j i l r e e h e d e i d n e t h c e r e d n a v n é E . d i e h . t s u l n e k c y E d e o g d n a l n e l e e t s a k t e h n a v - e g d r e w a A e n i e l K e d n e o t e i d , p o o l r o o G e d e d d n o m
7 1 e d n I - k j i l r e e h n e e k n o D n e k e e B s a w w u e e 8 1 n e r a a n e g i e s d e e t s g o n e i l i m a f e t s t a a l e z e d n a v n e t a z a n n j i z , d g e l e g n a a d r e w t r a a v s m e l l i W - d i u Z e d t a d r o o V
e e
k a a k e D . 1 a A e d t e m p o o l r o o G e d n a v g n i i e o l v n e m a S . 5 s n a h T . n e d n a h n i l e e t s a k t e h n e d i e h k j i l r e e h e d k n o D
in Marianhill bij Durban in Zuid-Afrika. Aanvanke- 16. Tramstation Beekse Brug lijk richtte hij zich tot vrouwen en meisjes in Europa Op 18 februari 1883 werd de door de Stoomtrammaat- Recht en Orde om naar Zuid-Afrika te komen, maar de ervaring schappij ’s-Bosch-Helmond de tramlijn Den Bosch - leerde hem al snel dat een vormingshuis in Europa, Helmond feestelijk geopend. Deze tram werd later de waar men zich kon voorbereiden op een verblijf in Goede Moordernaar genoemd vanwege de verschillende Afrika, noodzakelijk was. Door problemen in Duits- dodelijke ongelukken die er mee gebeurden. Cultuurhistorische wandelroute land week de congregatie uit naar Nederland. In De tramlijn liep aan de oostzijde van de Zuid-Willems- tussen kaak en galg 1891 werd een eerste klooster gebouwd in Helden- vaart. Aangekomen vanuit Helmond bij de Beekse Panningen. Dit werd al snel te klein en men bouwde brug moest de tram een scherpe bocht maken richting dus een nieuwe klooster te Aarle-Rixtel. Volgens de Gemert. Het op die plek liggende café (thans restaurant wens van de stichter van de orde werd dit klooster Uniek) had een veranda. De tram kwam zo rakelings verheven tot het moederhuis van de orde. langs dit huis dat een deel van de veranda afgeschuind moest worden, hetgeen thans nog zichtbaar is. 15. De Peeldijk Deze weg, die de Peeldijk werd genoemd, voerde let- Vanaf het Heuvelplein via route 1 (Peeleind- Voor 1800 hadden de schepenen van de terlijk naar de Peel. Bij de uitgifte van de gemene seweg), afstand 10 km. gronden in 1300, kregen de dorpen die aan de Peel heerlijkheid Beek en Donk de bevoegd- grensden ook stukken woeste grond in de Peel zelf in Vanaf het Heuvelplein via route 2 (Vonder- heid recht te spreken. Zichtbare instru- bezit. Bakel, Aarle-Rixtel en Beek en Donk, later ook weg Oost), afstand 14 km. menten van met name de Helmond spraken een gezamenlijk beheer van deze strafrechtspraak waren de kaak/schand- woeste gronden af. Deze samenwerking hield eeu- Vanaf het Heuvelplein via route 3 (Putweg), paal en de galg. De kaak stond midden in wen stand zonder grote conflicten. Pas in 1864 wer- 17 km. den deze gronden in de Peel verdeeld over de vier het dorp, zodat de aan de kaak gestelde gemeenten. Na verloop van tijd werden de Peelgron- De wandelroute voert langs de oevers van de Aa persoon zichtbaar was voor iedereen. De den door de gemeente Beek en Donk verkocht. en de Walgraaf. Deze zijn alleen in het herfst- en galg als instrument van de doodstraf winterseizoen en direct na het maaien goed stond daarentegen zover mogelijk van de toegankelijk. Buiten die tijd kan tussen de bewoonde wereld aan de grens van de Vonderweg-Oost en de Putweg de Kampenweg als heerlijkheid. alternatief dienen en kan de route verder afgekort worden via de Putweg. De route vanaf De De wandelroute Recht en Orde voert u Koksehoeve loopt via de linkeroever van de Aa. door het cultuurhistorisch waardevolle gebied van het Broek en het Leek. De wandeling kan gestart worden op het Heuvelplein bij de kaak, bij herberg de Brabantse Kluis en bij café-restaurant de Koksehoeve. De lengte is 19 km en is be- Deze wandelroute is een initiatief van heemkunde- wegwijzerd. Er kunnen kortere routes kring De Lange Vonder, de gemeente Laarbeek en de ge nomen worden. Provincie Noord-Brabant. 7. Watermolen ging aan de galg en bleef daar hangen totdat het li- Hoewel er geen resten van gevonden zijn, heeft hier chaam was verteert. Dat diende dus als af schrik - hoogstwaarschijnlijk een watermolen gelegen. Daar- wekkend voorbeeld. Het was gebruikelijk dat execu- voor zijn een drietal argumenten aan te dragen. tieplekken ingericht werden langs de dorpsgrenzen - In een oorkonde uit 1257 werd melding gedaan van zo ver mogelijk verwijderd van de kom van het dorp. een schenking aan het klooster Binderen te Hel- De Beek en Donkse galg stond hier langs de “Beekse mond van de helft van het maalrecht van de molen Dijk”, de weg van Beek en Donk naar Gemert, vlak van Boort. Hetzelfde klooster had hoeve Boort op de bij de grens met Gemert. Vlakbij op Gemerts grond- Donk in bezit. Aannemelijk is dus dat beiden bij el- gebied stond de galg van Gemert, getuige de Galge- kaar hoorden. veldseweg die daar ligt. - Er is een vermelding van een watermolen in het Archiefonderzoek leverde twee zaken op waarin de rechterlijk archief van Beek en Donk. In 1691 werd van 1836 is het gebouw voor het eerst te zien, echter doodstraf werd uitgesproken en uitgevoerd. In 1795 in het Leek een stuk grond verkocht, waarbij als be- niet op de kadasterkaarten van 1832. Het werd ge- kwam een einde aan deze manier van straffen. lending werd genoemd “d’ ander eijnde schietende op bouwd in een weiland dat eigendom was van Egidius het walleke dat streckt tot den watermolen”. Ruys, de gemeentearts van Gemert. Omstreeks de - Midden door Gemert stroomt het riviertje de Rips, eeuwwisseling is het theehuisje verdwenen. Niemand dat nu uitmondt in de Snelle Loop. Voor de aanleg weet hoe het prieeltje eruit heeft gezien, omdat er geen van de Snelle Loop in de Late Middeleeuwen afbeelding van bewaard is gebleven. Men ver moedt dat stroomde dit riviertje uit in de Aa. Het Liesven zou het uitgevoerd is in de Engelse landschapsstijl. kunnen zijn ontstaan door het kunstmatig opstu- wen van het water van De Rips om een watermolen 9. Samenvloeiing De Rips en Snelle Loop te laten draaien. Het Liesven zou dan dienst doen als De westelijke tak van De Rips, die ontspringt in de molenwiel. Peel, stroomt op deze plaats in de Snelle Loop, een in de Late Middeleeuwen gegraven beek, die - de naam 8. Prieeltje of theehuisje zegt het al - het water snel afvoert. Op deze plek ter hoogte van de monding van de Snelle 12. Landweer Loop in de Aa op Gemerts grondgebied, heeft een pri- 10. Oude brug over de Walgraaf Een landweer bestaat uit een aarden wal met vaak aan eeltje of theehuisje gestaan. Op een historische kaart In vroeger tijden was deze oude brug over de Walgraaf/ beide zijden ervan een gegraven beek. Meestal was Snelle Loop één van de weinige plaatsen waar de land- die beek aan de ene kant van de wal wat dieper en weer (zie ook punt 13), overgestoken kon worden. breder dan die aan de andere kant. De wal was aan- vankelijk beplant met moeilijk doordringbaar struik- 11. De galg gewas, veelal sleedoorn, meidoorn, braam of Als het ging om halsmisdrijven kon men ook de dood- hondsroos. Later werd de wal ook als hakhoutwal ge- straf uitspreken. De veroordeelde zou dan door “den bruikt met voornamelijk eik. Landweren werden vaak meester van den scherpengereghte met de koorde te werden ge- aangelegd op de grens tussen bestuurlijke eenheden straft dat er de dood na volgt, dat vervolgens des gevangenes in de periode tussen 1350 en 1450. De belangrijkste dode lichaam aen het buijten geregt sal worden te toon gehan- reden voor de aanleg van een landweer was dat gen tot dat door de lugt en vogelen sal sijn verteert…”. vreemd vee niet de grens over gedreven kon worden. De veroordeelde werd geëxecuteerd middels verhan- Een dergelijke landweer lag ook op de grens tussen
Gemert en Beek en Donk/Aarle-Rixtel vanaf de Ba- Legenda Wandelroute © Chrystal BV tel. 0411 - 623063 / Gegevens Tom Tom kelse grens tot waar de Snelle Loop in de Aa uitmond. 1. Kaak of schandpaal i De Koksehoeve Zowel de Snelle Loop aan de Gemertse kant als de 2. Kasteel Eyckenlust N Walgraaf aan de Beek en Donkse kant zijn dus gegra- 3. Gemeijnt of gemene ven waterlopen. Slechts op enkele plaatsen kan men gronden (Leek of Broek deze landweer oversteken. Op deze plaatsen waren 4. Oude rivierduinen vaak zogenaamde banhekken geplaatst. 5. Samenvloeiing Aa en de 8 Van de oorspronkelijke landweer is hier een stuk te oude Goorloop 6 7 9 zien met daarbij behorende clampen. De rest ervan is 6. Liesven* ten tijde van de kanalisatie van de Aa en de daarop vol- 7. Watermolen* 3 gende ruilverkavelingen verdwenen. 8. Prieeltje* 9. Samenvloeiing Rips en 5 Snelle Loop 3 10. Oude brug over de 4 Walgraaf 11. Beekse galg 12 Clampenlandschap 13. Landweer met dubbele loop (Walgraaf en Snelle Vonderweg-Oost Loop) 10 14. Klooster van het Kost- baar Bloed 3 15. Peeldijk, de oude weg 13. Clampenlandschap naar de Beekse Peel Opvallend elementen in dit landschap hier zijn de re- 16. Tramsation bij de latief kleine bijna vierkante percelen grenzend aan de Beekse Brug landweer, clampen genaamd. Deze stukjes gemene * deze cultuurhistorische grond werden aan particulieren verkocht onder de elementen zijn ver - voorwaarde dat zij de landweer op hun stuk grond dwenen. gevaarlijke 11 goed onderhielden. De kadasterkaart van 1832 laat oversteek 12 zien dat langs de gehele grens tussen Beek en Donk en Informatieborden Gemert deze clampen lagen. 13 Wandelroute 2 14. Missieklooster Heilig Bloed Alternatieve routes 3 Midden op de open vlakte in het Aarles Broek werd kort na 1900 in opdracht van de Missiezusters van het De route is bewegwijzerd: Kostbaar Bloed een klooster gebouwd. Dit klooster 1 16 Peeldijk werd op 17 juli 1903 plechtig ingewijd. Deze congre- 15 RECHT Brabantse Kluis en i gatie werd in 1885 opgericht door Abt Franz Pfanner ORDE 14 i 7. Watermolen ging aan de galg en bleef daar hangen totdat het li- Hoewel er geen resten van gevonden zijn, heeft hier chaam was verteert. Dat diende dus als af schrik - hoogstwaarschijnlijk een watermolen gelegen. Daar- wekkend voorbeeld. Het was gebruikelijk dat execu- voor zijn een drietal argumenten aan te dragen. tieplekken ingericht werden langs de dorpsgrenzen - In een oorkonde uit 1257 werd melding gedaan van zo ver mogelijk verwijderd van de kom van het dorp. een schenking aan het klooster Binderen te Hel- De Beek en Donkse galg stond hier langs de “Beekse mond van de helft van het maalrecht van de molen Dijk”, de weg van Beek en Donk naar Gemert, vlak van Boort. Hetzelfde klooster had hoeve Boort op de bij de grens met Gemert. Vlakbij op Gemerts grond- Donk in bezit. Aannemelijk is dus dat beiden bij el- gebied stond de galg van Gemert, getuige de Galge- kaar hoorden. veldseweg die daar ligt. - Er is een vermelding van een watermolen in het Archiefonderzoek leverde twee zaken op waarin de rechterlijk archief van Beek en Donk. In 1691 werd van 1836 is het gebouw voor het eerst te zien, echter doodstraf werd uitgesproken en uitgevoerd. In 1795 in het Leek een stuk grond verkocht, waarbij als be- niet op de kadasterkaarten van 1832. Het werd ge- kwam een einde aan deze manier van straffen. lending werd genoemd “d’ ander eijnde schietende op bouwd in een weiland dat eigendom was van Egidius het walleke dat streckt tot den watermolen”. Ruys, de gemeentearts van Gemert. Omstreeks de - Midden door Gemert stroomt het riviertje de Rips, eeuwwisseling is het theehuisje verdwenen. Niemand dat nu uitmondt in de Snelle Loop. Voor de aanleg weet hoe het prieeltje eruit heeft gezien, omdat er geen van de Snelle Loop in de Late Middeleeuwen afbeelding van bewaard is gebleven. Men ver moedt dat stroomde dit riviertje uit in de Aa. Het Liesven zou het uitgevoerd is in de Engelse landschapsstijl. kunnen zijn ontstaan door het kunstmatig opstu- wen van het water van De Rips om een watermolen 9. Samenvloeiing De Rips en Snelle Loop te laten draaien. Het Liesven zou dan dienst doen als De westelijke tak van De Rips, die ontspringt in de molenwiel. Peel, stroomt op deze plaats in de Snelle Loop, een in de Late Middeleeuwen gegraven beek, die - de naam 8. Prieeltje of theehuisje zegt het al - het water snel afvoert. Op deze plek ter hoogte van de monding van de Snelle 12. Landweer Loop in de Aa op Gemerts grondgebied, heeft een pri- 10. Oude brug over de Walgraaf Een landweer bestaat uit een aarden wal met vaak aan eeltje of theehuisje gestaan. Op een historische kaart In vroeger tijden was deze oude brug over de Walgraaf/ beide zijden ervan een gegraven beek. Meestal was Snelle Loop één van de weinige plaatsen waar de land- die beek aan de ene kant van de wal wat dieper en weer (zie ook punt 13), overgestoken kon worden. breder dan die aan de andere kant. De wal was aan- vankelijk beplant met moeilijk doordringbaar struik- 11. De galg gewas, veelal sleedoorn, meidoorn, braam of Als het ging om halsmisdrijven kon men ook de dood- hondsroos. Later werd de wal ook als hakhoutwal ge- straf uitspreken. De veroordeelde zou dan door “den bruikt met voornamelijk eik. Landweren werden vaak meester van den scherpengereghte met de koorde te werden ge- aangelegd op de grens tussen bestuurlijke eenheden straft dat er de dood na volgt, dat vervolgens des gevangenes in de periode tussen 1350 en 1450. De belangrijkste dode lichaam aen het buijten geregt sal worden te toon gehan- reden voor de aanleg van een landweer was dat gen tot dat door de lugt en vogelen sal sijn verteert…”. vreemd vee niet de grens over gedreven kon worden. De veroordeelde werd geëxecuteerd middels verhan- Een dergelijke landweer lag ook op de grens tussen
Gemert en Beek en Donk/Aarle-Rixtel vanaf de Ba- Legenda Wandelroute © Chrystal BV tel. 0411 - 623063 / Gegevens Tom Tom kelse grens tot waar de Snelle Loop in de Aa uitmond. 1. Kaak of schandpaal i De Koksehoeve Zowel de Snelle Loop aan de Gemertse kant als de 2. Kasteel Eyckenlust N Walgraaf aan de Beek en Donkse kant zijn dus gegra- 3. Gemeijnt of gemene ven waterlopen. Slechts op enkele plaatsen kan men gronden (Leek of Broek deze landweer oversteken. Op deze plaatsen waren 4. Oude rivierduinen vaak zogenaamde banhekken geplaatst. 5. Samenvloeiing Aa en de 8 Van de oorspronkelijke landweer is hier een stuk te oude Goorloop 6 7 9 zien met daarbij behorende clampen. De rest ervan is 6. Liesven* ten tijde van de kanalisatie van de Aa en de daarop vol- 7. Watermolen* 3 gende ruilverkavelingen verdwenen. 8. Prieeltje* 9. Samenvloeiing Rips en 5 Snelle Loop 3 10. Oude brug over de 4 Walgraaf 11. Beekse galg 12 Clampenlandschap 13. Landweer met dubbele loop (Walgraaf en Snelle Vonderweg-Oost Loop) 10 14. Klooster van het Kost- baar Bloed 3 15. Peeldijk, de oude weg 13. Clampenlandschap naar de Beekse Peel Opvallend elementen in dit landschap hier zijn de re- 16. Tramsation bij de latief kleine bijna vierkante percelen grenzend aan de Beekse Brug landweer, clampen genaamd. Deze stukjes gemene * deze cultuurhistorische grond werden aan particulieren verkocht onder de elementen zijn ver - voorwaarde dat zij de landweer op hun stuk grond dwenen. gevaarlijke 11 goed onderhielden. De kadasterkaart van 1832 laat oversteek 12 zien dat langs de gehele grens tussen Beek en Donk en Informatieborden Gemert deze clampen lagen. 13 Wandelroute 2 14. Missieklooster Heilig Bloed Alternatieve routes 3 Midden op de open vlakte in het Aarles Broek werd kort na 1900 in opdracht van de Missiezusters van het De route is bewegwijzerd: Kostbaar Bloed een klooster gebouwd. Dit klooster 1 16 Peeldijk werd op 17 juli 1903 plechtig ingewijd. Deze congre- 15 RECHT Brabantse Kluis en i gatie werd in 1885 opgericht door Abt Franz Pfanner ORDE 14 i