DJKOE E Ember 1999, Jaargang 15 Nummer 4 :J Z Z W Z W O R- Bij De Voorplaat

DJKOE E ember 1999, Jaargang 15 nummer 4 :J Z z w z w o r- Bij de voorplaat

Een prentbriefkiJart ViJn de IJoldersehool, de in ] 883 gebouwde liJgere school ViJn Waverveen rnet links de wonlng Vim de bovenrneester. Gestieht iJls openbiJre school werden in ] 922 twee ViJn de drle lokalen In gebrulk genornen als ruirnte voor de ehristelUke natlomle school. Dlt gebouw heeft bUm een eeuw dienst gedaiJn iJls Waverveense school. Sinds ] 975 is de ellrlstelijke school lets verderop gevestigd In een gebouw aan de Botsholsedwarsweg. Het oude gelJouw werd enkelejaren later gesloopt. w Wilt u 001< een IJUclriJge W 99 Vande voorzitter leveren aiJn de vol gende af/everlng van ]00 Van de redaetle 'Dr' PlOoselijkoerie( > dan kunt u die sturen « ]01 naar Ilet redaetle·adres verrneld op piJgiml47. CJ 123 De tekst graiJggelypt of D u op diskette (144Mb) in 129 De RTI; MSWords of WP O fOrrllaiJt 134 Mijdreellt. U kunt ook Uvv IJUelrage UJ aiJn Ilet begin per E-rnail sturen. De slultingsdaturn voor o 140 De brug over ele "<0,"""'" o de volgende 'ProosdU :J koerier is: o 144 Een climdClq 8 (ebIVCI/! 146 w 2000 I 147 Bestuur De redaetle. Z 0: HISTORISCHE VERENIGING "DE PROOSDIJLANDEN"

Lezersollderzoek

Sinds het eerste verschijnen van de Proosdijkoerier is de inhoud bepaald door een min ofmeer vaste groep medewerkers aangevuld met ad hoc bijdragen verzorgd door eigen leden. De laatste jaren beschikt het blad over een eigcn redactiecommissie die het leeuwendeel van de publicaties verzorgt. De lezers hebben zich in de loop del' jaren ongetwijfeld een mening gevormd over de inhoud van de Proosdijkoerier en die zouden wij graag van u vernemen. Wij hebben daaI10e een aantal onderwerpen verzameld en verzoeken u vriendelijk achter ieder onderwerp te willen vermelden minder, meer, genoeg of geell en het ingevulde tormulier bij een van de bestuursleden bij u in de buurt in de bus te willen stoppen. Niet terugontvangen tormulieren zullen beschouwd worden als instemming met het tot dusver gevoerde beleid.

Artikelen over:

• Genealogie van families reeds lang woonachtig in De Ronde Yenen

• Yermeldenswaardigheden over personen die hier hebben gewoond

• Maatschappelijke gebeurtenissen in ons gebied

• Rechtszaken en gebeurtenissen vermeld in gerechtelijke archieven

• Feitelijkheden uit oude notarieIe archieven

• Geschiedenis en vorming van het eigen gebied

• Kerk en samenleving in het verleden

• Archeologie van deze streek (indien dnartoe gekgenheid bcs!aat)

• Objecten met monumentale waarde

Ruimte voor eventueel aanvullend commentaar.

;orr. adres: Postbus 65, 3648 ZH Wilnis Rabobank Mijdrecht Rekening nr. 36.96.18.505

:..; . U;;':-" ..('" ". :.:t'c"l "'.

v •

- . c- •

" ..." De Stichting "Proosdijer Publicaties" verzorgt een boekwerk over de geschiedenis van de Sint ]anskerk(en) in Mijdrecht en Wilnis. Deze stichting is nauw verbonden met de Historische Vereniging "De Proosdijlanden".

Het verhaal in dit boek gaat over de geloofswereld van het begin, rond 1100, tot nu. Ruim negenhonderd jaar geschiedenis waarin heel veel aandacht wordt besteed aan de gewone mens, de gelovige die zich staande probeerde te houden ook al was er misoogst en runderpest, oorlog en ellende. Kortom, de historie van de twee dorpen Mijdrecht en Wilnis/Oudhuizen. Verscheidene malen brandden deze dorpen af, plunderden soldaten huizen en boerderijen. Ook het kasteel (het Proostenhuis), waarin de baljuw uit naam van de machtige proost zorgde voor orde en rust - wat dus niet altijd lukte! - werd gebrandschat en velwoest. Bidden kon men om Gods hulp en zonodig vluchten. Heel ernstig was de toestand in de eerste jaren van de strijd tegen de Spaanse overheerser - Alva is berucht geworden- en in het "rampjaar", 1672, toen Fransen het land wilden veroveren en Mijdrecht en Wilnis ook veel te lijden hadden. Nooit eerder is de dorpsgeschiedenis van die eeuwen zo uitgebreid verteld! Ook op kerkelijk terrein waren er grote problemen. De zestiende eeuw met de hervorming komt ter sprake. Rond 1580, als de Opstand tegen de koning van Spanje succes heeft, worden de "roomsen" gedwongen de eigen kerken te verlaten, de pastoor moet vluchten, de parochies van Mijdrecht en Wilnis-Oudhuizen bestaan niet meer. Het godsdienstig leven van de pausgezinden gaat ondergronds. Niet echt ondergronds, want de meerderheid van de dorpsbevolking is rooms gebleven, trouw aan de paus. Dit tot ergernis van de aanhangers van de nieuwe religie, de gereformeerden. Het boek laat zien hoe de verhouding rooms- gereformeerd was. Vervolging van priesters, de tegenwerking van "kloppen" die de roomse kinderen lesgaven, waardoor de gereformeerde schoolmeester lege banken voor zich zag, en tenslotte de ontheiliging van de zondag, de dag waarop de roomsen in de gelagkamer van de herberg huwelijken beklonken, terwijl in de dorpskerk een stille gemeente zat te luisteren naar de dominee. Niet iets om vrolijk van te worden. Langzaamaan verbeterde de verstandhouding tussen de twee geloofsgroepen, terwijl de katholieken hun geloofsleven in en om de twee schuilkerken herstelden. Openlijk liep de pastoor van Mijdrecht en Wilnis-Oudhuizen rond, op weg om een stervende te bedienen. Door de week en op zondag trokken de gelovigen ongestoord naar hun kerkje. Tegen het einde van de achttiende eeuw gingen katholieken en protestanten samenwerken: de twee geloofsgroepen verdeelden in aile rust de opbrengst van de haardasverkoop, elk een deel voor hun eigen armen! Klokgebeier was er niet, want dat was de katholieken verboden. Ook de nieuwe kerk op de grens van de twee gerechten in Driehuis in 1780 gebouwd, had de eerste vijftig jaar geen klokkentoren. De kerk was van binnen echter buitengewoon fraai. Het vele kerkzilver flonkerde op het altaar en de wanden streelden het oog door het verguldsel en het wit gemarmerd hout. In 1853 kreeg katholiek Nederland weer eigen bisschoppen. Twee jaar later werd de parochie opgericht. Vanaf toen bouwde de parochie van Mijdrecht en Wilnis een sterk gemeenschapsleven op, in isolement. De eigen "zuil" kreeg geleidelijk vorm: een parochiale school, een school voor de meisjes apart onder leiding van zusters, een eigen woningbouwvereniging, andere

(het Lam, detail monstrans,1706) organisaties en allerlei vormen van verenigingsleven. De kerk als zeouwcentrum, de pastoor als motor. Na de tweede wereldoorlog ging het "rijke roomse leven" onder invloed van ontkerkelijking en ontzuiling goeddeels verloren. Het tweede Vaticaans concilie, de invoering van het Nederlands in de vieringen, de priester met zijn gezicht naar de gelovigen tijdens het voorgaan, het loslaten van de biecht, geen bruicljes meel' in een processie: het is allemaal gebeurd in de jaren zestig en zeventig. En wat gebeurt er nu in de parochie, op weg naar het derde millennium?

Over c1it en nog heel veel meer uit het leven van de parochie en de twee dorpen gaat het boek dat met Pasen 2000 zal verschijnen.

De auteur / redacteur is drs. P. J.].M. van Wees. Het boek komt tot stand met medewerking van de leden van de Historische Vereniging "De Proosdijlanden", in het bijzonderJ. A. Frankenhuizen, J. M. Klijn, G. B. Vermolen en F. J. de Wit. Drs. L. G. J. Rouwenhorst neemt het hoofdstuk over de parochie in de jaren na 1960 voor zijn rekening.

(zusterhuis en meisjesschool) ------~---- Bestelbon

Aan: de Stichting Proosdijer Publicaties Postbus 65 3648 ZH Wilnis.

Bij vel'zencling per post enveloppe gebruiken en volcloencle frankeren. Wat gaat bet hoek kosten en boe kan bet worden hesteld?

Dankzij sponsoring is het mogelijk dit schitterende boek van ongeveer 250 pagina's voor een betaalbare prijs aan te bieden. Met zijn vaak niet eerder verschenen fota's, kaarten en prenten, deels in kleur, op graot formaat gedrukt (21x29 cm) en mooi ingebonden, gaat het boek na verschijnen f1.42,50 kosten. Bij voorintekening wordt de prijs verlaagd tot fl. 37,50. Bij voorintekening en vooruitbetaling kan het boek verkregen worden voor slechts fl. 32,50!

I. De voorintekening met contante betaling zal plaatsvinden op: a. vrijdag 7 januari 2000 tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst in dorpscentrum "Willistee" te Wilnis, van 19.30 tot 22.30 uur in de stand van de Historische vereniging "De Praosdijlanden" ( s.v.p. de bestelbon meenemen); b. zaterdag 8 januari en zondag 9 januari 2000 na afloop van de vieringen in de kerk (s.v.p. bestelbon meenemen); c. woensdag 12 januari 2000 tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst van de Historische Vereniging "De Praosdijlanden", 's avonds vanaf 20.00 uur in gebouw"De Schakel", Dorpsstraat 20 te Wilnis ( s.v.p. bestelbon meenemen); d. door starting van fl. 32,50 ofeen veelvoud daarvan op rekening 36.96.18.505 van de Stichting "Proosdijer Publicaties" bij de Rabobank De Ronde Yenen, onder vermelding van naam en volledig adres, en wel v66r 5 januari 2000 (de inschrijfbon moet in dit geval v66r 5 januari a.s. worden verzonden aan het op de bon aangegeven adres).

II. Na bovengenoemde data kan oak voorinschrijving plaatsvinden, echter dan voor een prijs van fl. 37,50 te betalen na verschijnen van het boek door de bestelbon te sturen naar het daarap vermelde adres.

Er wordt vanuit gegaan dat de bestelde boeken worden afgehaald op nader te bepalen data en plaats. Bij toezending per post zal de boekenprijs verhoogd worden met de verschuldigde verzendkosten (fl. 12,50). monstrans (verguld-zilver, 1706)

---~------

Ondergetekende

adres

postcode en woonplaats : . bestelt hierbij: exemplaren van het met Pasen 2000 te verschijnen boek

"Van twee parochies naar een in Driehuis".

Hij / Zij wenst wei / geen toezending van het boek na verschijning. (s. v.p. doorhalen wat niet van toepassing is)

Datum: . handtekening: . HISTORISCHE VERENIGING "DE PROOSDIJLANDEN" Secretaris Bankrelatie H.Slrubbe Rabobank Mijdrccht Kievitslaan 20 Rck.nr. 36.96.18.505 3645 KL Vinkevecn tel. 0297-262560 Postbus 65 3648 ZH Wilnis

Aan de leden van de Historisehe Vereniging "De Proosdijlanden"

L.S., Hierbij wordt u uitgenodigd voor de Aigemene Ledenvergadering van de Historisehe Vereniging "De Proosdijlanden", welke wordt gehouden op woensdag 18 april 2001 te De Hoef, zaal De Springbok, Oostzijde 61 a. Aanvang: 19.30 UUI'.

AGENDA.

Opening door de voorzitter

2 Mededelingen

3 Verslag van de algemene ledenvergadering van 22 november 2000*

4 Jaarverslag van de seeretaris over 2000*

5 Vaststellen begroting 2002*

6 Mededelingen met betrekking tot de Stiehting Proosdijer Publieaties

7 Bestuursverkiezing: Aftredend en herkiesbaar H. Strubbe. Voorzi"n moet worden in de vakature A. W.M v.d. Bosch, die tussentijds is afgetreden.

8 Aigemene rondvraag.

9 Sluiting

* De verslagen en de begroting liggen tel' inzage in de studiezaal van het gemeentcarchief. Tevens liggen de desbetreffende stukken tel' inzage direeht Vaal' aanvang van de ledenvergadering in vergadetTUimte. Belangstellenden kunncn de verslagen en cle begroting ook opvragen bij de seeretaris.

PAUZE

Programma na de pauze: Een lezing verzorgd door mevrouw M.Carasso-Kok uit Abeoude, met als titel: Het woud zonder genade - een legendarisch verhaal over de oorsprong van de bomen in hel veen -

Stichting Publikaties Oud-Utrecht Overboslaan 19 3722 BJ Bilthoven tefefoon 030 228 46 55 fax 030 2251040 C en E Bankiers Utrecht 69.90.53.595 KvK 541182899

Nu voorintekenen op "Van Angstel tot Kromme Mijdrecht"

Medio april 2001 verschijnt: Van Angstel tot Kromme Mijdrecht. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende mensen nit Abconde, Baambrngge en De Ronde Venen

Het tiende deel van de Utrechtse Biografieen is gericht op het noordwesten van de provincie. Deze wildernis van water en veen werd door de Duitse keizer in 1085 aan bisschop Koenraad geschonken, die het ter ontginning doorverkocht. Koenraad is de oudst beschrevene in deze bunde!. In de 19do eeuw werden de door turfwinning ontstane plassen drooggemalen. Een van de pioniers in de zo ontstane polder was Dirk van Egmond, die weI 'de beste boer in Utrecht' werd genoemd. Ann en rijk, hoog en laag komen broederlijk (en zusterlijk) naast elkaar voor: van de straatanne boerenknecht Gijsbert van Bevervoort, die door de gemeente in het holst van de winter de deur gewezen werd, tot de patricier Theodorus de Leeuw, die beide heerlijkheden van Abcoude bezat. U ontmoet Jacob van Gaasbeek, die Abcoude in een 14do-eeuwse burgeroorlog betrok, de journalist Jan Trouw, de beroemde cellist Tibor de Machula en Joannes Roeleveld, die nationaal bekendheid kreeg vanwege zijn in afwachting van het einde der tijden aangelegde verzameling van opgezette dieren. Dit is maar een kJeine greep uit de 34 opgenomen levensbeschrijvingen, die samen een blik gunnen op het wei en wee van de mensen, die deze streek mee hebben gevonnd.

De publicatie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Historische Vereniging "De Proosdijlanden" en Historische Kring Abcoude-Baambrugge. De eindredactie is in handen van Fred Vogelzang, consulent regionale geschiedenis en Huib Leeuwenberg van Het Utrechts Archief.

De verkoopprijs van aile delen in de reeks Utrechtse Biografieen bedraagt f 25,00 Leden van de beide betrokJcen historische verenigingen kunnen via het secretariaat van hun vereniging op deze publicatie voorintekenen. De voorintekenprijs bedraagt f 22,50.

Hiervoor kunt u gebruikmaken van onderstaand strookje dat ingevuld en ondertekend uiterlijki5 april bij het secretariaat binnen dient te zijn: per post: Postbus 65, 3648 ZH Wilnis ofbezorgen: Kievitslaan 20 Vinkeveen. De publicatie ligt dan voor u gereed vanaf 20 april!

Dit strookje veeri5 april 2001 inzenden!!

Ondergetekende: tekent in voor .. exemplaar/exemplaren "Van Angstel tot Kromme Mijdrecht" f 22,50 per exemplaar en haalt zijn bestelling t.z.t. af op het secretariaatsadres: Kievietslaan 20, Vinkeveen te!. 0297-2625.60

Naam, voorletters Adres ...... Postcode: Woonplaats .

Handtekening

De Ronde Venen: Wie keert de wereld om ? door Wim Bos *

0. 1"1"0. tn/ogie wordt 1"1"0. schets gemaakt over de ontstaansgeschieden!, van de Ronde Venen "God schiep de werelct maar de mens Nederland/?': In de eerste twee delen komt de mens er niet aan te pas. In !Iet eerste del"l - het PleisLoceen - de gevolgen van de atilvisse!li7g van warme en koude peneden, hierin speelt het landi/-, een belangrljke ral IAldt!, daalvan nu nog zichtbaar li7 onze Ronde Venenlin hettweede deel- hetlIoloceen - de li7vloed van destijgende zeespiegel /(ortom de Ronde Venen liggen in de "brandIng';' daardoor ontstond er In onze omgevlng door de toen aanwezige waddenzee 1"1"0. stelsel metgeulen en prielen Na de zeefc7se een verlandlng waaldoor de veenkus,ens grate hoogte aannamenIn het laatste del"l de Invloed van de mens in de veravenng van het landschap de strljd om het bestaan

N () Ii " ii :; i,' A

1 Pleistoceen

De laatste 65 miljoenjaar sinds het ontstaan van de aarde heet Kaenozokum. De rol van het leven op aarde speelt dan een roJ. De laatste pe· hode daarvan wOldt I

De steppe zal bloeien BELGIUM

Gedurende het Pleistoceen is er een afwis seling van warme en koude perioden: de glacialen en interglacialen. Glacialen: de koude perioden Pre" Tertiaire alzettingen nabij Il(~t oppervlak waarin het landijs in oppervlak toenam en zich afz(~ttingsgebied van de Rijn vanaf Scandinavie en de Alpen over noord- west afzeltingsgebied van Mans, Sctlclde c.d. Europa heeft uitgespreid. overige a/zellingen

De gemiddelde temperatuur van de warm " stroornrichling ste maand daalde daardoor aanzienlijk. De plan Fiquur /.. De I/iJrjll7C] van Nededand 400000Jddr tengroei verejween zelfs, waardoor ook de fauna ge/eden; de li7ldocd V<:'1I7 l\~iji7 C/7 Mc'lrJS oj) verdween.Wij kennen 6 hoofd-glacialen; het de OpIJOUH/ van ons land vijfde (Saalien) van 200.000· ] 30.000jaar gele den ileeft Nedel"ianej tot ele lijn liaarlem - Utrecht - Nijmegen bel"eikt

Met name de lange eerste periode Vel!) het IOieistoeeen, Wen er nog geen landijs in Neder land was, heeft onze ondergmnd voore)1 vorm gegeven Figuur ] iaat de IluidieJe iigging van Nederland zien met daaraverheen de invloeden van de wote rivieren.Tijdens zo'n giaciaai was el" meer sprake van een poolwoestijn..Juist wan m~er de geheie vegetatie was verdwenen had de natuur ejoor wind en rivieren vrij spel op het landschap. Afbraak in de Iloge delen en op TijdellS koude perioden daaide de zeespie IJOUW in de lage ejelen in laag Nedel"land zijn gel. Maar tijdens intergiaeialen .. wanneer het de gevolgen delarvan goeej ziehtbaar. warmer werd - konden de rivieren voor opbouw De afzettingen tijdens het IOieistoeeen bedragen zorgen. Want juist dan moest er een enorme dClilr wei 200 meter. in deze iagen met een af massa smeltwater van de Alpen worden afge wisseling van zand en klei zijn sehelpen en mos voerd. De I?ijn had een enorme hoeveeiheiej re seien te zien als gidsfossiel uit de periode waarin gen- en smeltwater te verwerken, waardoor zij zijn ingebed. Door de temperatuurwisseling zand tot vcr over de 'iage landen' werd uitge was er een mutatie in de vormen van leven, waaierd. een afwisseiing in temperatuur wordt ziehtlJaar in figuur 2. Bij OIlS had de Pijn dan ook versehiliende afwatertakken; te denken valt aan de Vecht en de Haar'Pijn in de omgeving van Haarzuiiens. .Juist deze Haar'Pijn kent llClar rlet noordwesten enkele kleinere af\NiltertiJkken *: de I

Door de gmte slroomsnell7eld weld veel zane! en Idei cloor cieze Jivieren naar onze om gevl17Cj meeqenomen Oil' mate173al was voor boeren aantrckkclijl< c/aarom l7eeft men erlater dankf7aargebrUlk van gemaakt Dc IdC//Jultcn * ' 117 17et Bovcnland * langs dc Bovenc/ijk Ie /MIni, gctukJcn er nog van Zit' FkJuur 2a.

Onder koude omstandiqheden kon eerst de wind zand uitblazen uit het dmge Noord zee-bekken. De rivieren waaierden over de 'iage landen' hun smellwater uit en zorgden voor qrote sedimentdekken. Weel' iater kreeg de ve getatie kans de poolwoestijn maakte plaats voor eJe toendra en deze verandereJe vervoigens in

/)"rJuur 2: /(/Iinc.'-fat en pJdnlcnq/()ci I//dens /H:Y /(i/l/dilali.- niJiJieJIJos of zelfs loofbos. Tijdens de walmste Een belangrijke mijlpaal Het volgeneJe streven is nu gericht op het zes IT Ilonderdste lie1. Met uw aller meclewel'king kan Er is wat te vieren in de Historische eJit, met een ledenwinst van gerniddeld vijflig ill Vereniging. Niet aileen dat wij vijftien jaar per Jaar, in 200 J gelukken. Eerder zou natuur IJestaan Idat is op zidl al een juIJileum), lijk nag beter zijn. maar op 2 J oktober jI. rlebben we een mijlpaal bereikt. De ver- De eersteling eniging began in J 984 met twintig leden. Bij de naam eersteling eJenkt men wellichl Na vijf jaar w2lfen aan een aal'dappelras m2lal' in ens geval Ileeft er vierenzeventig het daar niets mee te maken. 1'1et Iledt IJetrek ingeschrevc'n. king op het feit van het verschijnen van het eel" . Daarna steeg het ste boek dat door de Stichting Proosdijer . leciental via drie· Publicaties zal worden uitgegeven. In deze honderd in J 995 "Proosdijkoerie( treft u narnelijk een folder aan N naar vijfhondel'd over het met Pasen 2000 te verschijnen IJoek en een op dit mornent. Wij helJben dus over de geschiedenis van eJe P21rochie van de sedert 1989 een ledenwinst kunnen boe H. Johannes de Doper Mijdrecht-Wilnis. Na vele IT ken van gemiddeld ruim veertig leden pel' jal'en van overwegen en voorbereiden zal deze jaar Dit mag best een "goede oogst" wor "eersteling" een voorlJeeld moeten worden voor den genoemd. De ledenwinst kan naast toekornstige uitgaven. Het bestuur en de au persoonlijke contacten van diverse leden teurs zijn over het aanstaande verschijnen van o ook worden toegeschreven aan de nog dit boek zeer verheugd vool'al ook omdat een steeds toenemende kwaliteit van ens blad. en ander in zeer goede en nauwe samenwer Hulde hiervoor aan de leden van de re king met het Kerkbestuur tot stand kon worden o dactie. Het vijfhonderdste Iidma21tschap gebracht. Er is zeer veeI werk verricht op het werd behaald door de aanmelding van de terrein van onderzoek in verseheidene archie dames W en T Kroese uit Vinkeveen. Sa ven. Het kunnen beschikken over het kerkarchief men met de ledemdministrateur en be was van groot belang voor het oneJerzoek. Het > stuurslid heeft ondergetekende aan de wordt nu afwac:hten ofde geplande ] 500 exem IJeide dames ter herinnering een boekwerk plaren in korte tijd kunnen worden verkocrlt. In a2mgelJoden, waarin dit heuglijke feit dien de voorinscrlrijvingen d2lartoe aanleiding wordt gememoreerd. Dames, van harte geven zal eJe oplage zo nodig worden vergroot. ill welkoml Ais werktitel voor het lJoek is gekozen: Van Het bereiken van deze rnijlpaal is van twee parocrlies na21r een' in Driehuis', met als o zelfsprekend geen einddoel want ons ondertitel:'Een gesc:hiedenis van dorp en paro ledenbestand is nog steeds voor uitbrei chie sinds de middeleeuwen" ding vatbaar z (' ,'dY/c'/H///H/C) hc//t"')r/CN/' c/c t"/" t"'CY/CC0/-' c'd// c////;;::"'/N'CY/) ('/c//" ;;::r/Yz, )r///crY/ /t"zc/t"/-Y/""t"'rY/ r///-' hr// -'t'" « r//;'-Y'/rhN'/;, yr'r"//', /lj/y,j/////yt"// t"// c/// /'c'c'/'- yN'C'///y ////-'N//)//-/t"//' r/'r".,. > w Deze keer verscllijnt onze F'roosdijkoe Vooqt, clie toen al 74jaar was, voor vijfjadt werd riel- met meer pagim's dan andels. Dit Ileeft herlJenoemd tot IJurgcmeester van Wilnis. De een dubbele reden. Allereerst neemt Ilet vergoee!ing van 25 qulden voor de velocipede artikel van Wim Bos, dat het ontsta2m van van de Vinkeveense veldwachter was zo'n IJe Ilet landschap waar wij wonen lJescllrijft, langrijk agenclapunt dat dit werc! door.. een cJroot aiHltal pagina's in I)(:slag en is geselloven mar de volqende vercJaderinq ..Jan Ilet niet verstancJig om het: in Iwee afleve I~ouwenhorst hceft uit het gemeenteilrchief van rinqen te publiceren. De tweede rccJen is , De l~oncJe Venen eveneens weer het een en dat we ons 500e lid heblJen kunnen in ancier aCln de vercJetelheid ontrukt. scllrijvcn. Pegelmatiq ontvancJCIl wij posi.. u tieve rmeties op ons blad. Wij zijn dacll IJlij Onze verenic]inq bestaat nu I 5 jaar Dit mee en ciat stimuleert ons om met dit welk stelt niets voor ten opzichte van de historic:' waar cJoor te qaan, want er is noq ontzettend mee wij eJils bezig houcien. Maar wie het eerste veel over onze qemeente te pUlJlicelen. nummer van de Proosdijkoerier verqelijkt met Vandaar dat we deze keel; clankzij een aan dit nummer zal moeten constateren dat er veeI tal sponsors, met een eXu-iJ dik nummer is lJereikt. uitkomen. De komende feestdaqen lenen Wij wensen u fijne kerstdagen en een voor.. zich bijzonder om het blad I-ustiq te lezen. spoediq jaar 2000 en hopen op uw steun en o interesse. Ook in eie volejende eeuw. Hopelijk zijn er onder de lezers men sen die zich ook eens in de historic van De F8lKOm aall IlleUWe leoen----l w r~onde Venen willen vel-diepen en hierover z iets Willen pulJliceren. Laten zij contact met 1 ons opnemen. Zij zijn Vim harte welkom. 1k'IAI.Na een I:ch,te;stagnatie in Iletvorigc: In onze vereniqinq zijn qenoeq personen w kwartaal IS de IC.. dc:nwlnst weeI aanmel IT aanweziq die Ilen hierbij behulpzaam wil kelijk toegenomen. Onder de acllttier Inieuwe leden in Ilet vierde kwartaal IJe len zijn. o indt zieh ook het 500ste lie)maatscllap. AI Tijdens de jaarvergaderinq is aanqe .. odanig hel)ben zieh aangemeld de da mes W en T. Kroese te Vinkeveen (zie IJlad kondiqd dat er ook een enquete zClI WOl w den gell0uden om na te qaan waalover zijde 99) Wij Ileten onderstaaneJe leeiel w l onze lezcrs in de historic IlCt meest willen 12m 1121rte welkom '. Bos wOI-den qelnfonneerd. Het enqueteformu Mijdl-eeht 13akker Mijdl-ecilr lier is in ciit nummer IJijqcvoeeJd en cle re CJJ dactie hoopt dat velen Ilierop zullen rm mew. S. 130erC:!iinl BaamlJrugge o IRA-G. DOIc!regter Vinkevcen qeren. Verder vindt u in cJit nummer een L. C van Eqmond Mijcil-ec:I,r vClvolgartikel van .loop Frankenhuizcn over w cen echtscheiding, welke I-uim twec ccu IH.W HillJers Wilnis 1-loogervOist wen qclcdcn plaClts vone!. Ook necmt hij w MUdreellt ons 1,Iee ViCl qCllq en kCI-kepac! door de 1::. Kooijman Wavervecn huidige polder Groot MijdrecJlt-Noord. lI. I gelJedcn kende en dat bUI-gemeester De z CA. van Wijk Vinkeveen ~~) ! & \' : /00. '. J interglacicllen zijn in onze omgeving de olifant, neushoorn en apen waargenomen. Door de gevonden fossielen en het dateren van Ilun ouderdorn is dit nauwkeurig te herleiden. Maar in koudere perioden en glacialen,op ·afstand wa, ren rlier het rendier en de wolharige marnrnoet veelgeziene gasten. Zij leverden fossielen. Door reconstl'uctie kunnen we op zoek naar hetjuiste verhaal.

Elf stedenkool'ts?

Het landijs is slechts gekomen tot de lijn Amsterdam· Nederhorst den Berg, Hilversum ' Utrecht. De gevolgen voor onze omgeving zijn er niet minder om. Tijdens het Saalien lYloesten de dieren verdwijnen door gebrek aan vegcta' tie en er ontstond een poolwoestijn die zich uit, strekte tot aan het huidige Parijs. De wind had op deze vlakte vrij spel en grote zandpakketten werden uit de Noordzee landinwaarts opgebla, zen.

l-iguur 3: FOlD van vooll77alig zane/dcpot In deze zandlagen zijn nog wei skeletten gevonden van herten, zwijnen en mammoeten. Wanneer het ijs rlaar maximum heeft gekend, de weg. Lalerverhuisde degmolscl7alkJerzand, is de zeespiegel het laagst. Door de verstoring wli7/7/i7g naarde Nooldelplas en vondhetIlans, van de kringloop van het water kwam de zee, portplaal:s via dep/jpleldlnq Dezezandwli717!i7g spiegel wei 60 meter lager dan nu. vond plaals lot 197Z De zandwli7l71/7g 1/7 de Noordelplas was omslipden, omdat 1/7 de na Daarna ontstond een hectische tijd. Eerst b/jheld zlc/7 de stantoren van de walerspO!l' het afsmelten van het landijs dat achter de hier' verenigl/7g Lx'Voncl De zanclput berelkle ddd! voor genoemde lijn ten noord, oosten van ons een dieple van 50 meier waardoor de 17elll/7q lag. Achter de stuwwal lag het landijs tot 200 naar dJi e;!and Ie st/j! wellt Samen met de ont, meterdikte. Het smellwater nam 001< opgestuwd stane slmming weld dJt hete;jandfataal en kon zand en fijn grind' afkomstig uit Scandinavie ' hetonderUflzdkken naarde bocfem van deplas. vanuit de stuwwal met zich rnee Door dit smelt· Nadat het eilandmet loren 1/7 de plas velVnge, water zijn ook grate zandpakketten in onze on, lukle bouwde BallaslcNedam cladlDm opnieuw dergrond terechtgekomen. een el!and, met daarop cle 17Ufdigc starttoren

Niet vreemd dat 117 onze omqevl17g zo Een dorre vlakte graag gebrUfk wOldt gemaakt van de zanet, wInnIng * Ufl de laler onlstaneplas:sen Een van Na 130 000j3ar gcleden wOldt 17Ct eClsl de easle voorbeelden 'In dejaren 60, was de Wdllner, een 1/7tC'f'glaC/~la! In die'tussC'nliqqendc zandwlnl7!i7g In de Vinkeveense Plassen, juist l/jd ' 17et Eemien ' was 17et zeewaler aanzlcnlijk len noorden van de Pmvlnodle weg. Ook de gcsleqen De zee sloncl tot aan waar nu cle B/jlmermeerheerterdankz/j'Ballast,Nedam dank, Dude Grac/7t cloorcle sladUlitx17! slmoml: Daar baargebruik van gemaakt Een reslant van het kon nu een zeeldeilaaq worden afqezet Voor zanddepotIs nognetlangs deze weg In deplas cle boerenbevoll(ji7q IS cfeze Idel!aag van onscha{· te zlcn Het eel'Sic Iransport vond plaals over Lkl/P belekenls' gcweest omdat17Ct rnoera.sgas * dat eronder lot stand kwam kon wordt'n /I C VerhoelWeq) komt ergeen ofeen slecNe li7gcvange17. Dli/noe/asgas /5 te vergelijken met ijsvloe;:/ DliIS Ie herkennen aan de witte vlekken 17E'Ihwdiqeaarelgas datechler van glOte/e cikpte li7 ofonder hetjs·. Een met ongevaal1ijk spelle afkomslig /, en dus ook ouder /,. Omdat ook lie was dan om -gewapenclmel17amerenglOle tijden5 /7et Ple/sloeeen cr weiplantenglOei 1170 draadnagel- een gaa/je li7 helljs Ie slaal7. De gelijk was 117 cie warmcre per/oden - cie eluim dan even houden op hel geslagen gal imerglacialen werden dc door laterc afzetlii7 Om daama mel een IUCIler 17el gas wi cleze bel gen bedekte VO/77len van leven (planten en clle·· Ie verbrandel7. rcn) doorI17kolli7g omqevofmel tot bljvool1Jcelc1 moc/dsqas. Bi) cnkelc IJoc/dcrijen li7 onze 0117 Vanaf 70.000 .. J 0000 jaar geleden is er gevli7g zijil nogzwarte gaskctcls Ie herkenncl7. opnieuw een ijstijd het Weicllselien. De vergletsjering ging toen niet zover als in het Saalien; nu was het huidige HarnlJurg her verst bereil

De bovenkanl van dit pleislocene zand*pakket figt legen de A2 op ongeveer-8 meier en nabij' de Amslel op -II meier. BIj het heien ten bel70eve van de bouw WOldt door soncletli7qen altijd gekeken naar cle jU/lle li9 ging van dat pakket. Aan cle Amstel in fJguur 1.' [(:'17 drukkelel dan de .5c/7dtlekcrkelwcq. Amstell70ek is dal soms aanz;f;'nlijk diepe;; om clat deze veenrivler zic/7 In clat pakkel heefl Door een 'wel*' Ie 51aan, kon 17e! blOnwater I17geslepel7. Sleun IS daar clan eerst dieper Ie vanonde/deafslwiendekle;/aag verdwljnel7. Een verwdc17len. Naasl deAmslelbrug is in deJaren wei is li7 dlt geval een kunslmatige blOn, waar· 50 een Ilinmefmaf7.5we!l(plaat, gehela waar cioor 17et grondwale/ van onder deze klellaaq palen van 18 meiernoodzakelijk walen. kan omSndppel7. Boven cieze wei werd in een drukketel dii water cloor 1"1"17 koperen zeefgefil 2 Holoceen le/e! Hiercloo/ kon lie! water verdwljnefc madr het uIlgefilterde gas bleefoncler cle ketel - een Na de afwisseling van koude en warrnte watel:,lot - bewaare! Deze enelglevoolziemi7q werd het J 0.000 jaar geleden geleidelijk war met be/7ulp van blOngas we/cI li7 Ilet polcler rner. Dit proces duurt nog voort. Nederland ligt gebkxl vet'! lOegepasl Pas li7 17et mlclclen van dan op de grem tussen land en zee. rnaar met c/eJ~lren 50kreeq men cie besc/7/klai7g overelek narne de lage landen werden door het sarnen· Incllelt - eerst bovengroncls; met be/7ulp van spel van zee en rivieren opgebouwd. Tot op her palen later onc/ergronc/s. Pas li7 cle ja/en 80 mornent dat het land voor de zee onbereikbaar kwam aafdgas li7 de zogenaamcle buiten· en voor de rivieren te hoog lag. Toen rnaakte gebk:clen a/s ene/glebIDn beschlkbaar plantengroei de verlcmding* compleel: veen vorrning* . In cle wlilter /, er tljdens ijspret li7 de pol deI'S nog wei leis te merken van cleze moeras Het water stijgt tot de lippen gas- * voonaacl li7 cle Ronde Venel7. Op SDm miqe plaalsen op slO/en ofloch/en (zelf, Iii cle Na het Weichselien rnoest ook het landijs KerkvaarJ; tlx hoogle van cle kwekerlj adn cle ten noorden van Harnburg smelten. De ten. Doordat de zeespiecJelrijzing dom de gewel dige ijsrnassa's eerst snel verliep, was er van een stabilisatie van de IJodem geen sprake. Pas sinds het Neolithicum verliep de stUging langzarner Hierdoor was ook een bestendige plantengroei mogelijk Een lange kuststrook vanuit Belgie via de Hollandse kust naar Noord-Duitsland werd een uitgestrekte kustvlakte tot aan de I'and van het hoge Ic1lld Wilal de zee geen invloed op kon hebb(~n.

Een Waddenzee

Langs de natte kustzone ontstond een drassig gebied. Bovendien was het de eerste tUd nog behoorlijk koud. Niettemin kwam plan tengroei in deze orngeving voor. In deze natte en vochtige omgeving was er dan ook sprake van een grotere productie van plantaardig ma teriaal dan dat er kon worden afgebroken. Door deze ophoping ontstond veen. Eerst ontstond het Basisveen op grotere diepte F/guul" s: Dc vwbrekimq van Itet /!ottmdvcen langs direct gelegen op de pleistocene zanden. Pas dr:.~ kust vdn Be/gk> CI7 Ncclel1cl17c! de!7ter cle veellater - dus ook hoger - vorrllde zich het Hol- stFanc!vva! ongevecr .300 1/ ell;:

k~)lkarrn zeespiegelrUzing verliep daarom eerst zeer snel; knlklijk bovendien was het aanvankelUk ook nog erg koud. Het open landschap zou gaan verdwUnen en weldra ontstaan de bossen.

Omdatop depleistocene ondergrondook bomen tot ontwt/(kelt/7g kwamen Z/j/7 FE:'stan ten van die bomen nu nog te vt/7den B/j 17et opbaggelen van veen tot op deze dk~ple Is 17et mogel!;/( jaf'nhout*' tegen Ie komen Oat z/j/7 de boomstlVnken die op de overgang IUssen worlel en slam een verdtCl7li/7g van de cellen· structuur hebben Ais kunstolJjI"CI staan ze wei In lut/7en opgesleld Ook 1/7 17et Vc.'em77L6ew77 Ie [;J/7keveen z/j/7 restanten ktf'n/7out en veen etken te beztchtkJen

Sinds de Nieuwe Steentijd - het Neolithicum, 5. 000 jaar geleden .. is de mens in Holterdal'n onze streken aanwezig. Delen van het bos worden gekapt of platgebrand; in de open terrei- .JJLklli nen verschUnen dan grassen en granen. Pas hquur 6: Patroon 1/<:7/7 de s!/dndwd/lcn en gC(tYD17 sinds de Middeleeuwen kunnen we cultuur- SlruC('1(!c /J,'qqli7g van de kust///i7 en ZE.Y'·· planten zoals rogge en later boekweit velwach· ija(en )One! I ()()() voor 071' ~:? " \ j II __ ' \ I {)!J/ land-veen of Oppervlakte-veen. Dat zorgde voor de (-/oofdweg .. Ir Eilselledcweg aileen 1"1"17. rlet uiterlijk van het hUidige veenlandschap Om veenpakkel: Dal wlI zegCJen Irl ele ondergmnd dat de zeespiegel langzamer ging stijgen en de Baslween die overgaatIn Oppervlakteveen. Ten rivieren Schelde, Maas en Rijn hun last toch moes westen van dc'Ze lijll Is de Irwloed van de wad ten lozen, werden de riviermonden diep uit denzec dUide/ijk waameembaar geschuurd. Hiel'door werd het pleistocene zand Een geulen enpl7{c'/el7.5teI5('1 .. ge/ijkaan de Wad in de ondergrond losgewoeld. Tussen deze rivier denzee .. zorgde voor de aanvoer van zemd en anllen zijn de stranciwallen het best tot ontwik zeeklel de Oude Dlauwe' Zeeklel Afhanke/ijk keling gekomen. Op figuur 6 is goed ziclltiJaar van de 5t17.5omsneilieid van de getijden.. de eJakpansgewijze opstapelineJ van deze stranel !)ewegllig en Ilet al of met IvwejaargNijde ., wallen, zeewaarts. 130vendien zorCJclen cte rivie, vanwege SI0I777en ' werden deze mcmene afc ren voor ell' aanvoel' van zand aanCJevoereJ ten zeltiligen neergelegd NoO/! III zuivere VO/177, tijele van gratere waterafvoel'. Door ell' ontlJos maar altijd een mengsel met meer 0/ mlrlder sing in het achterlaneJ ontstonel een verhoogcle zand 0/mindel' 0/meerIdei activiteit van ell' rivieren, wat dit praces wl'sterkte. De eerste IJeginselen van ell' SU'anelwal of Ouele In depolderGmot-Mijdreehten depolders Duin waren er sinds 8000 v. Chl~ Deze eluinen van de Mijdreehlse dmogmakeli;en de Ecnlc, rij was nog vrij 12121CJ en derh21lve kwetsba21r de Tweede en de Derde Bedijkll7g en de pol Het gevolg W21S dat bij een agressieve zee of der Wilnls,Veldzijde zijn deze geulen en pl7elen CJrotere 21fvoer V21n de riviel'en een opstuwing Ie zienl Omdat de laler on/stane veenlaag hier ontstonel V21n het water. W21nneer ell' zee ach is weggehaald zijn ze nu als lliversie-gculen * ter eleze Str21ndwal het land kon binnenelrin in 17et landschap Ie 17el1(ennen. Een duide/ijke gen, werel een mal'iene afzetting - Ouele Zeek gloO/end lanelsel7ap waa1711 Ilet relief van de lei - neergelegel iJovenop de eereler ontstane geulen. De kem van de geul Is nu het laagste 12121CJ l3asisveen. Da21ram is het basisveen in Mij punl; met aan weelvijc1en 1"1"17. Ilogere rand' elrecht nu samengeperst oneler deze latere Idei de oeverwal van de geui waarIletzandlqe ma l21gen tot slechts 30 - 50 cm elikte herkeniJaar. ICl7ilalop wen1 afqezel: Naar weerszijden is het ,snel aflopend' daar Is de klei algc'Zet Omdat Door ell' zeeg21ten van rivieren en eloor de deze klellaag veI"l waler beval, kon zij meer In CJaten in ele St:r21nelwal ontsta21n ten gevolge van elkaar zakken na liN verdwijilen van het water zwaar weer, Il21e1 ell' zee vrij spel in het braze IIlk/inken * /-let zanel daarentegen blijft als 1"1"17. gebied hier21chter. Hiereloor ontstonel een 101 .skeiN langs de voolmalige geul hoger in Ilel CJune of w21e1e1enzee, met geulen* en prielen * . landsellap ael7ter: de zogenaamele kreek, Zanel en Idei kon eloor de getijelenstroom wor ruggen*. elen meegenomen vanuit ell' zeegaten. Zanel kon langs ell' geulen worelen af.. gezet. De kleiafzetting kon tijelens of eli- rect n21 ell' stroomkentering worden afgezet op ell' pl21ten ofslikken. De hoogst gelegen kwelders of schorren kenelen d21n 211 enige plantengroei, ofschoon zoutmirmend. En de Ronde Venen?

Wij zit/en preoes 017 de grel7.5 van ell" Invloed van land en zee geelurende deze peliode. 017 figuur8 is eleze gren.s goeel waameembaar In de polder GroolcMijdreelltzlen we len oosten van Fiquur /.. ri)/o kreekruq limen Mkldenweq en Eel.'l'le Zijweg. Figuur 8: [/oOindd/77S!C gc!jjdcnkrcken /17 dc N/i7de Vcncn, 70a/s c!czc Ie zien Z/Ji7 OJ) /ucl7!/oto:S- door de NA.F wi 19/12 en 194]· IJewe/kJl7g !M'in 80S cn luuk J1l/ur

Ontoegankelijke moerassen I

3 Mens en milieu

Nu we het ontstaan van rlet lanelschap kennen, kunnen we ons een beeld vormen van de 1'01 van de mensen in deze 'wi!.. Do:tll;>(:hl elernis*'. Wat deeel de mens in

.I"d"I'" .<., haar strijd om het bestaan?, Vel' van aile wereldse invloeden / zocht en vocht de bewoner van De Ronde Venen na2lr een /-let IHJk!~qc lIccngefJicc! vdn j-Io//and en Zeeland overlevingsstrategie. "Zie de mens" .5cl70p van U//eeI7/: In 1085 weld door de over· draeht van ons gebiExfdan 17et kaplttel van SII7t De komst van de eer-ste bewoners in ons Jan meerbekencl cle exploJtatJi':' van de "woeste; land is tOcr1 wat lastiger te herleiden. Fen goed Wilde landen. onlJewoond, eensdee/<; moeras journaal is om niet mgelaten. De oudste boot Inaress; andels turf/ancl fnoedand*' en 501775 een boomstamkano van 3 meter lang uit I"esse J770gellek bose/7 ende dergelleke, nyer - ligt in het Provinc:iaal Museum van Drenthe. geeulliveert; noe!7 117 aehtlnge zyncle. " Ook weten we dat de eerste IJewoning reeds 0175 gebltxt was een wlldemis; loen nog Vll/ plaats vone! op de hoqere zandgronden. 3.000 weigelleel onbewoond Het was Onloeganke voor Christus zUn in Drentt1e de hunelJedden Iljl( vljimdlg voor mens en e/IE.'!: Een 'lands gedateercl. 17eedljke Wile/emil", clat wII zeqgen een geheel ongerept veenJ77oeras. HoogUl! wentdJt gebled Verzamelen, later de eerste akkers en vee gebIVlkt voor vlsser/) vogelvangs! oljaeh/: Maar houderU, was voor deze mens de kriKhtbron dat was met ongevaarlij/( wantzou men 117 17et om hun qevonden stenen tot grafkelders om te moelas een aldaar velSlevlgd voelpad vedalen. bouwen. I_ater kennen we ook bewoning langs dan was e/e kans groot clat men er 117 zou ver de rivieren. Aan de monding van de RUn - mlJij dlinken. Zo 17 veenpacl* bood de oplosslng. UJt Vlaardingen - de Vlaardingenmem'. Gedateerd Drenlhezijn 'veenmuJ77J77les'bekend Zljzyn ge tussen 2.450 en 2000 jaar voor Christus. Hier vangen 117 het zure veen, afgeslolen van de was visserij een van de Ixonnen van bestaan. bullenluehtenzogeeonseiVeelddatzenogher In Midden-Limburq kennen we de mensen in kenbaar L71even. Tegelen bekend van hun pottenbakkerijen. In het westen van om land zijn sinds de Ro meime tUd - van J 2 voor Christus tot 450 na Christus - restanten van de Romeinen te zien. Het eerste gesc:hreven bericht is uit die tUd: de Peutinger kaart. Zie figuur J O. Op een zeven meter lange lOl staan de weqen voor de I~o meime soldaten. Langs de RUn kwam een ke ten van militaire en burgerlijke nederzettinqen. Castellum - De Meern en Zwammerdam zUn voorbeelden. De RUn was immers de grens van het r~omeime Rijk. In het noorden woonden de Friezen.

Door de latere volksverhuizingen kwamen er in ome laqe landen vanuit het zuiden de Fran ken en vanuit het oosten de Saksen.

In de schemer van "onze" gesel7iedenls Ontwatering: Henniplanden weten we dat het weslen van 0175 lanel lange tyet nog "onbewoond"Is gebleven. Het was een BU om vond de eerste IJewoning plaats 'tellapalus/lis'·· eenmoerasland Dil kwam door langs de rivieren RUn en Vec:ht. Lanqs deze rivie· de lage- natte- en ontoegankelljke Ilgglng van ren vonden we de eerste nederzettingen: de IVlfje 'wlldemi<;;' de moerassen. Harmelen, Woerden en Maarssen. Pas daarna De eerste woonl7euvel<; lagen 117 onze omge vond de ontginninq van de wildernis plaats. vlng ook langs livlert;(~s. Maar rond hetJaar Haaks op die rivieren werden sloten qeqraven 1.000 bleek17etgebled verdeeld In het westen om het veen te ontwateren. I"as na 6 voorlinq we/en we de lilVloedssfeer van de glaven van of 1.250 meter werd parallel aan de rivier een Holland en 117 17et oostelijk deel d;(~ van de bi<;- Fi.'quur I I: VoorfJceld van een onlg/hnmgscope 80('((:I('I//e17 (.'l(.)I) onlgli'imi7gsba.siY (VI/tV! Inct r:!c.7dlacl7tcr /7(,/ OI7tqO/'j/)('/7 h'JI7(/ volCJende ontginnincJslJasis aanCJelecJd De sloten cle CJmenlandse Kaele Vanclaar dat cleze reliC I

UII de oOlkonde van 1085 i<; afte leiden dat ons qebled "een veenland 117 Mldrelh, dat in de volksmond cle Veel1lg Hoeven wOldt ge, 'Een reeonslruelle van de onlg!f7l7ing in noemd': Kennelijk was er Ioen ai eniqe bewo onze omgevlhq i<; la>tlg en L111c1agend Laslig om m/7q en ontqinnl17g. dat cle parallelle onlgl17nl17gsbasis van Vee/7t of De waterseheidl17g * 1U.<;.wn Holland en Ulreeht Rljl7 o!7lLJreekt cn Ulldagcncl omclat 117 17et restc 'de Gemeenland<;kade ofHolland<;e Kade moel7l Icnelcqcbk"C! wClCm/7 wi; woncn, gezoe!7tmocst niet wOlden doorkruist 117 17et oosten was ciaI' worclcn naar afwaten/7CjsmoCjelijklJcclcn De aCle van 1085 maakt meldl179 van 40 maakt van een kasteel ' het Pmostenhuis ., ten 17oeve17. Als we dat relateren aan de slc7ndaard oosten van de MUdrechtkerk - de nu Nedel'lands oppelvlakte van zowat 14 hectare, dan was 101"17 Hervormde kerk te MUdrecht, op de plaats van reeds 550 17a grond ontgonnel7. Met gen/7g1 de huidige Rondweg Maar daarvoor was 17et nodig dat er vaarten werden gegraven voor de o!7lWaten/79 Eerst Vanuit eerdercJenoemde dijk en de Henmp- (Enmp-j weten/7g vanalde Kromme ontginningsbasis vond de ontginning pldats. Dit Mljdrecht naar de "Dude Dam" tegen Dud was zowel naar buiten gericllt de veldzijde* Kamenk. Dwals daarop de Helhoomsvaarl: Het loorspronkelljk lager gelegen). macH' ook naar overtollige walel' kon nu V/~7 de Kromme Mi/ IJinnen gericht: de veenzijde'loorspronkelijk drec/7t enAm\telnalUUllijk worden a(qewalerd hoger gelegen). Zie liquur 13 Omdat de ontginningen niet dltUd even gemdkkelUk hc,t p21ri.1l1elle systeem konden vol h9/11/1 13~/\' Cf~~/ r""¥J.-1t. '\,,/ /'\ :y o. < 1]." " ,i,l\b '\ gen IJleven er restveengelJieden over, ook wei ";;:~~~"6~ \<-,~(<, >\'''~/ );;;&1t~ k"del c,L"d ". I 1\0\ P"',,;la,{, 'IJeloken'stukken land genoemd: Blokland*. Dit \J 1o"""...... \: I' "", ' I ?oc>, / ",:cr>--'"!:,,",'!' ':/7~/"~"'{;';:'''> IIgt bUvoorbeeld op de splltsing van Amstel en {fl'#tT:,,;-;\ 'k,o!\,,~c ''<''".\'," ,,''';::v f~ \:;;,,1 I Y ',( _~,,)\' leromme MUdrecht tussen Dc Hoef WestzUde en ~~~\.'l ''',\f ,'" ~" uc~' ~~:;~.~(~< 'ou J Ruige leade. Deze werden in de dertiende eeuw ':'::'\:'1:;?'~\' :-~''~,' k;r~ verder voor ontginning uitgegeven. Ais we nog "' " ,,:,\ :;; S"> eens terug kUken naar figuur J dan valt ook \ /, }f"" J, -.- --~.~- __ ~~,;;; ...~.\ j .;, ~~et4'\~~'o~::;~~:~:~:) het landgebruik op aan de ontginningsbasis * . ,..---::______~;;.~:~' ~ .. ""~.,,~ " ..,.•,e".Ho\\c."d c." hd S\;

In de polder INJlnl5" - VJnkeveen (tussen Ir Ensehedeweg en Korenmolenweg) zijn dlkten tot IVlln I meter gevonden. Sind, de onlgl17 171/7g van de wlldernis weld de bodemdall17g door wateronttrekki/7q veuneld Dit gl17g heel .517e~ zo zelfi dat de nieuw ontgonnen gebk' den spoedll] watemvedast kregen. Grote ovelC ,womingen Zijl7 er in ons gebied bekencl Ull cle jillen 1233, 128~ /322 en 1327 Er moc,len d/jken wOlden opqewOlpen om het waler van Ull de afwatelende rivieren Ie we/en wegens eXITeem 1700g opkomend waler

In 1274 wordt de 'Amstelledarmne' in de Amstel gelegd, de grondlegging Vim de 'Dam' te Amsterdam. Ook 1:1et achterlanclleverde de nodige ovel'schot, tigUUF /1: De OIl.(jli7e/c loop Vdn (/t" BiJlcve/c/ naar ten water. Vanuit het zuid-oosten ., de omge ecn kaart WI /836 ving van Harmelen - moest water via het bis sehoppelUke gefJied naar het noordwesten - de I

Reeds in 141 3 werd door Willem IV toe·, Van deze B/jlevcldZijl7 nog van Ie herken stemming gegeven tot het graven van dit 23,5 nen de zogenaamde Dooijer,IUl5 -aan de Geelc kilometer lange kanaal: de "Bijleveld". Op deze kade; - Sl17ds 1672·, tot 1942 In gebrUlk. Daar kaart is de Bijleveld nog goed te zien als Cjmte 15 nu de verbl17dinq methet water van de Geer Heicop en Bijlevelcl in de omgeving van ofAn7Slei en ., dehllng Koekenqen· de Bijle- veld In de polder !MIni, - VJf7keveen gaat de cJigheejen het rivielwater hoger stond ejan het Bijlevekl venier Vl21 de G27ger (/iguur 1407 -nu water achter de kaden *. Vandaar de IJOUW van een naluU/gebled halvelwege de Gaqelweg) zoveel uitwatelulde rnolem. Bovendien was het naar Wllm~s - Oudhulzen. Do7ar lag de hinderlUk dat een oorspronkelUk cJeel van de OudflulzerDrug die nu vervangen Is door de I

In de verordenincJ van 1592 weI'd al ver eist dat het VOOITlemen om WI'I: te graven vooral aan SCl:1Out en gel'echte moest worden gemeld Om Ilet ver'lies aim inkomsten Vim vervallen Cjrondlasten te compenscren rnoesten eie inCjelililden een bedraq storten "irTipostgelden", In I 1092 I 100, in 1736 was ddt al I 300,- per rnorqen (een oppelvlaktenlaat. oorspronkelijk ell' oppervldkte limel die rnen in een morgen kon ploegen, later' [35 16m2 ,)

Om ell' inkomsten Vim de Stdten verdeI' veilig te stellen, konden rnincin venTiogenden in delen I:Jetalen: 'stuivercJelcJ cJenoteer'ci in 'waterbrieven', DilarTklast were! er node op toe· gezien cJdt op cie export van turl nilelr Holland IJelastinq moest worden gel:1even, Hierdoor ontstoncl cor een c]rote mate van on· Cjelljkl:leid omdat Ilet Waverveense cieel wei vrlj mar I Jolland kon uitvoeren, maar het nadst ge· legen cieel niet. In I 689 werden er in de zomer, maanden te AmstercJam daqelijks 60 tot 100 schepen turl gclost.

De Waterwolf

De eerste vervening verliep wild en onge De toegenomen natte verveninq wercl een controleerd, TljdelUk gewin was het motto, De bedr'eiging VOOI' het lemc! I,eeds in I 746 wel'cl gevolgen bleven niet uit. Door cle ver[,reding op ec,n kaalt exact hct qehele westelUk gelJied del' sloten ontstaat een kwetsbaar landschap, van cle I,oncle Venen danqeduici dis Versle1q· waar snel een vernielencle gOl151ag te zien was, turlde Limelen', Voor de [,oeren IJetekencie dit een daling van Omdat de 'wdterwo[f" IJU westenwinden ver hun inkomsten, elrnloede, nietiqend kon zUn, verordonneerden de Staten

AI in 1592 kwamen de Staten Vdn Utrecht met een eerste verordening op de velvenincj Met name cJe veiliCjheid van de laqe landen leed onder de Ildtte vervening, De trekgatc:n* moch, ten voortilan niet breder zljn dan 1,5 roede (on Cjeveer 5,5 meter), Mdar omddt de turlwinninc:J lueratiel WdS, werd el' in de praktUk meer ver veend, AI in J 694 IJesloten de Staten tot maxi· maal 2,5 roede (ruim 9 meterl) De legakker* moest een minimall' [xeecite hebben Vdn 16 voet Iruim 4 meter) Zie liCjuur 16 en J 621, I let zeer arbeidsintensieve werk van cle turlwinninCj omvatle: het opbreken, omwannen, doorslaan, !IquUl 16 De laal:s/e'lerjdkker /il de Vi/lkeveens!' diepwennen en kop kdntelen; een keerproees Plass!'n F?quur 16a: {c'n oVL'lzic17t van het v(;yvenli7gshe(fI/.;Fnaar eCI? gravu/I-' WI' 1742.

in 1767 dat de vervening 12 roeden (ongeveer De eigenaren - ingelanden - van het 'natte' 50 meter) van kaden, dijken en zuwen moest gedeelte van de Mijdrechtse polders 'veldzijde' IJlijven. keurden op 3 J juli 1789 een reglement goed tot droogmaking. Oit wordt op 26 augustus AI in 177 2 IJlijkt uit een kaart en toelich J 789 goedgekeurd in een: 'Octroy voor die van ling van Isaak Tirion dat de Mijdrechtse Oijk - nu Mydrecht, om de grote Mydrechtse poel of Hofland· "aldd& meest met pdalen is bezet". dwarssloot, enz. te mogen droogmaken". Ook rietkraggen werden wei gezet, maar zij I

Inmic!de/s wordt de Tllllecdc BedIJlunCl dmo9Clemaien met ecn cigen gemdal - in de kmk van de Rli7qdijk Tweede Bedijkii7Cj. In /856 valt deze dmogmakenj drooq

F!Cjuur 17: De gcmccnle Mijdrccl7/ Iii 1866. Hiel' werd de grand onder de IJestaande gietUzeren gemaal was het tweede VOOI' Neder eigenaren vel'deeld, zaclat 211 tijdens de land, maar een nieuw concept. clus een reden droogmiJking de grand in cultuur kon worden tot twist. Door haar gewicht stand het ook niet gebracht. goed op de veenbodem en het moest gestookt worden met hoogwaardige engelse antracieti De Dere/("! Bedijkii7g ., de voorma/iqe Door de komst van de 'vuurmachine' zouden Bozenhollel75c!7e Polder IUssen /(elkvaart en de koeien zure melk kunnen geven enz. IDenk Dne/7U1zer Vaart - nu bekend als Molenland aan de komst van de stoomlocomotief). WOldt dmoqqemalen met een sloomgemaalli7 De ringdijken * blijken onvoldoeneJe van kwali 17et wes/cn van de po/del' IUssen Ooste;c cn teit. en lekken of zakken in, omdat ze een on We.s/ct/andwc'g aanlleteli7de van deMac/7li7e voldoende stevige ondergrond [lebben. Ook locI7/: Deze dmogma/ui7g was li7 /864 ecn Tel!: blUkt de opvoerhoogte een hindernis. In 18 J 8 vliegt het machinegebouw tot overmaat van De Noorder- en Zuiclel'polcler level'de meer ramp in br2Hld. In 1822 wordt het 'Conisch Hel prolJlemen op. Zie liguur J 8. Wdverveen werd lend Hefrad' in gebruik genomen. Ook dit blijkt bij slecllt weer zells door eJe 'waterwo/f' onlJc, een verspilde energie. I'eikbaar Dc straok niet velveend land was mast de Wcwerveense 0Uk te smal geworden! De On1 aan [let Mijdrechts gedoe een eincJ te burgemeester van MljdreclltJ.G. de Voogt nam rnaken grijpt [let I,ijk in 1838. Beproefde degelUkheid maakt pldats voor deze vernieu wing. Oaarom wordt I,esloten tot het plaatsen van molens om de polder leeg te malen. Een centrale Middeltocht gelegen langs de Middel weg en in haar verlengde het grasdijkje, met aan het einde de nu bekende populierenrUen tussen Tweede en Oerde Zijweg - diende als olltwatel'ingswetering.

Aim de /(elkvaart komen 4 mo/ens. Om hethoogtevelschll/ekunnen overblUClgen WOI C dcn zij In tweeen gep/aa/st aan een molen gang". /ian deA C Vet/7oeTweg IUssen Tweede - en Derde Zi/weq Ziji7 de restan/en van deze fiquur 18 Dc qcmcc/7/c l/fi7kcveen en !,f(NeJvcen !17 molens /e llerkennel7. Zie lkJuur /7 1865 al in 1853 inltiatielom een concessie aan te wa gen om de 'verderlelijke waterplassen' droog te leggen, Behalve waterbezwaar was er ook een If /,/ /J " 1,' gevreesde angst voor de volksgezondheld We leelden in een tijd van cflolera- en malaria epi demleen, Zijn plan haalt het niet. Samen met 1< Van Wlerlngen te Mijdrecht werd een nleuw plan opgesteld In 186'5, dat bleek de IJasls voor de ulteindelijke drooglegging van deze polder, In 1870 werd goedkeuring verkregen IJij I

Verklarende woordenlijst en herkenbare plaatsen In de Ronde Venen;

> IJctekenc zicl7/bdc7F Ii? de ((ol7cle VL'17C/7

,}ii!l/dl"C'/lak ann Vdn de rivier de !o.!.(ji7, die over Iddg-Nede;!;)nd Ullwdr.}icrrfc, !J!/li. De /(1'0177177(;' /l1/!idrcc!7t >/7c//(cnLJddF Ii? de kleipuLtc'17~· voord/langs c/e Boveneljik zichtbaar en /(r0I77/77C A1ijdn'cl7/se D!Jk

/:Jagger VOOfdl Ii) de !Jovcnla17c!cY7 kan LIlt de s/o[c'n nog {Y'O vcenspccic \l1/orcl(;'/7 opgeb;'lqqerd >li7 de Bovcn/anclen te IN!'/n~s- en /lcl7tc!iJOS gelJcUlt dk 170.9 !JVC/ rD. v verkoop van luJi"Jddlde"

I)cclljkinq nnqclijlc' om dmoqmdkcn{ of 171'1 Idler dmoqqemddkle land > - BcclljkinCJ cler MijclrcC/71SP Dmoqmdken/I'n" b/oklJnd zic ook get?r';

!JO(.7e/Tlc!<.'ili/"Jg zir.? /i7kl/i7ken"

DOl/f'nland nicY l/C'lv('c'nc1c' s!(ook land >Idr~qs de ril/icn.:'n de K/Olmne /l4jjdreclJ{· de [Jovcn/,)nden; en ler wccrsz!Jden van de Arnslet lelfc/j;k ook he! /700g gekgcn gcbity/ van dr' bCl/lIOINi"Jg.skeITlCn van de ((ond(' Vcncn

COpe" olkoop' recht clat vlI(Yd vClkrc~q(-'n ()17] woeste gro!7d IL' 0!7lgli7l7C!7 I/dl7c.'ll 017!,(jIi'I!7/i7gSIJd5/S·;( met IIdsle malen: t7nq 6 lIool/lnq (12.50 melel! en Ixecd 30 meden (I 10 metCYj. droogf7k-,kel/j(:Y7 !7a vc/kregc'n Oct/Doi vvel'd t.y'n polder vcrder wfgc.vcencJ lot Gkll7 de Oude Zceklei en /;ltcr d/vo.qqt.'f7kkJkt I7d /7C't aa17/eggcn v;;;n cen ni7gdj;k'(,· hct bc{/j;k!e lN7c1 liven! eCY7 droogl77akcl!l zic ook 177ocdand+ en vClvc'nJi'~q;i >Ecy:s!c, !i!ilcY'dc, Den/e lJedijkmq, C7mol:Mijdn'cl7!, WilnisVcldzijde

cendenkooi oonplvn/(cI!jk clC!7!(y IJoerc!c'l/;' op de cope OIl} ccndcn tc /o/(kc!7 >l/ooliJeelclen Zlji7 er li7 BOtSt701 en de CidqCi" (ndl7ij 6;)qelw(YJ! ec.y(~qrondcn door de 177CI7S veJ1700gd l7ncJ, door bagger" wI' 5;/001; of vennengd Inct /77csl /~!oc!?7aak-'/ 0/ .s/ar!svwl," s!adsvwl ook wei l/oor de vullli7gs/anc!cn ;;- gcbrwk! >l7c//(en!)&x dan de dlkkc llwneuze hoveng/Dod lot Ineer dan I /TlCler /Pokk'r IMln/s-·· :/61/; i !\, 0;/ G\Q..

);!!o t:JSj(XISlOF/ ucr:> j(>IY1Hj.JIZ /t:IO(}/1 .'7r./-X)lp(iiN)OOj.~.) ./,JP/Od eJj) ue/l ;Jp/!Z1-S00 ,Jf-J UI/C< ;UjO~Y U,)/1oq )L?{'U )':'JPlod L~I Lue{-'(jJII,y(iiJ ,. puapnOL/puez - snalOd t.~1 _y,J/ .lOOp ;ejJ .lcJll.)/lI1 F~l/1"'l.Y

/b)/V! ,:JjJ Ui!/l LJ,)p/i7S:0(~J/V! .I,.J; 6)/vlpur1,k7.lS~:M1 ua -:1r7ISDO U

S/ y,JpU,X)/1 ./,.-)(/ J[-'/?/lil '0 uafiltJ.>jeLu[)O())P ,}_y!jl)l-S~7/(il ap U('ll deLpSpUel-lLJlj tJI .leequkJe,JUIPP/VI p,)ob '.)(,/V!jc}/1':'JO ,)bipw-?z U'.1<:) nu FJ.udjo II7t·J!J' ,J,Y!;i,J...YUOlds:IOO ,JjJ Jreeu -If?i/ uapud u,:J ~ U,JI/M{j' ue/I Dl./IUIOlls:t,:J/10 UC/I ~)jJlil Ue)'/ .'detIJ5pue/ UI bi7./ ,:JU('/5:IUO .. 6L~J)/Ulj.YUl./{)oP bl.~u:J,yulo - c?/.s:;a/lUl .lOOp ucJbbnJ~Y<7a/.y

eX/OJ e?JZ dooy

bi7J)jc),-.:J.I.y ,)0 ),o)//IU ,)pno UC/1 LJj,)~Y . '~, U,}llnC(I,)/y ,-?IZ {in_~/a/y

',yl;o c'JS}Lpalp!;j,1J ,)UIUIOI)/ .sbl./ej )/00 . '~, PUC/l.k)/Wfl AX/ L~I .S.JLI/0'J dl ,yfipu,:)/log ,;,)() Sf)l.1{-'I< pUO/Pq ,ye/.IcJ/{WVI:? U,),J (I)I?:' jCl?/vl 5:/CI:Jd ,Jp do U:JpL~//I dl 'Uallnd ,)/J-/,7[jfji,y/abdo uanoq j()()P

LUl7<-}SnLLlU),:?/j U) pt.kllayuoO lAX)/kJyr..Wl UJ /I(icl 'u,:}(~ml UI UTJ/ynIS,-?IlCIOX)P< U)Uloq ue/1 [LIeF (I,) 5P././0/1/1

UCt?I.s:JUO ae)/1 ue/l £)"Ulddp..I.Jj,J/1 .lOOp ua/uc,YIOOIS uee LkJjll7?/lJPI UJ Jceqt.Lla,oJUIPC/Vi SlUOS< I,i/y ,}Z,)P (~I ,pu Pj,'J,7.JI7/X1Ja!5 ute'/1 Dil_Si..uo.YIC .Jc:)z,!;i,)/\/)/V!z ue/l U,))j)/,)j/I c)lab AJUI !,J/Y,J,)/- e)()(JO- alt?/lii/ /c)/ydlle-y

jcJ.>/yeu,)/V!/XU/1 al ,)PVY abirw .',)p!;z/s,,:yn Ue) ~/.soO je)()/--/ ,)(} l.~1 ,yoo .)PPj./,YI ,JSU,JjJ./t)(M") U,) ,>j,)OLIj<-'J]SiUV UI ,'JPC/Y/()/.SlUV< uaq//1/./ ,)ZC)j) )II7W.:-'/1 X/Ie/vi pLAJU./{))ldo U,JfJ~)-l U,)LLU,JLpS;JCj al S:kJUCJ/IJIcXI c:JP um j,?//IU ':J.y!!p>jucuds:J()o _sbtj/?I lkJd.IOMc)[jdo app.y )joo (Jpl?/Y JSPUCIUX)I.'j ./b;)/V!u,J/ou./ualc:}(J)/ apUla) u,:J[)ualIOd ua c'JpeY·.".lc.'J<7!:) UC:JSV7./ apeyu,x:yj .,;eej./':'YI cJ.SU,,:'J,CUXYYl <:7/ b;)/l!lIU,X)f/V lSt?l?U ,JPC)I Jspue//oj-I<

I' brjlpkHj.J5:n;c/Vi a/Z ,)pey

ua[jfji7.1>j,:)(;uy ,?IZ u,:J/17db-a.lS:I,)/IUI

,J/VInz

F Lk:Jb5I7.1>jexny .yoo e?IZ .'c?llepIXO .'(-'SS(-'{UtDapoq ,:Jp ue/1 ,lUIPUje uat) j()O/1 lfjjoz )/Iruq,:)b £?ipUnWvl17oqpUPI )/00 ,'UI t)/,Jp nt''Z L.U)!)(X/ (:)p /117 A)}P/l/\ UP/I Uc),tYdlllUO A~{-I ..lOOp {)U/.Yl.~I/Y(~1

SO(f-/allpv (j{)/\ u,:Jpfizs:k)t)/VI .n/ U,) Ln,:7AJ.YLWl dlOp LkJ[j~); IS,m(.'U,)S:SLld cJSUtX)/1,))/Uf/1 c)P L~I s:;ap/eb)/ ,U')...yUOljJlc)/l ,)P UI:>/I )IC//1X)ddo FX/ J)PUO AJI...! PIZ,);'1/1uce ".ICLYlltp/< <

j<-')beJ,ldS:;,:l]DVlpUO.lb c7p ua/leXl UeCI5)UO '5{)U./Utk)/1 ;//7 lee;S"X! )/!;i,:JLueUIOO/1 ]C'P Ucl,)/l I.k)a/lf)'oOL/

8/ ."IU ./r..Pdlp!;'tV ,,"HULL/OI)I ,:lj) uee /u,)/.J)j/io ,7Slt/X)Jp!;f.;V ,:Jp UC/I U,)/'k)/Vl Udl ~j,)P/od )/Ii/),yu(vds:;oo PU{1jOt./

'l.I,)/I.I,)/VISd.:7L){IJS·

,)P do pppIUIlt.-PIP/P Sje (ytx! FJlU I.k)(UPS) (It) (O!i.I,7Df15iw701 c)P /1 'q:l u:v,)oq ,)/1 U('/l -/'.N7j)Old r!)(I{I,)f.../

~ Ut7bbinY,:J,:uy ,J/Z .'lkJl/Hu··uapprwl U,),) UI U)(j,)I-S~:J!)jll7 LLiOO/lSapf;j,Jb .lOOp (~/()/rh:)b

,~puepIO/fl rJ/Z .'(.nbL.lluU/(j.';uo PU jcX)ICfI,)/10 -/,PI Vi! lPP PUPI )/17;S- u<7dop6,JOI (~ml/JS' ),X}[)'

~JOo.yuapLIc)a ,)lZ FJ6e[]

UcJ,!;>t),Yl:'iubocup ap UI PUP/ p[j~Jo/d.)DJym(w LklpUi/l a] 'LIcJddoy u,)((lic! Lf,) ...Yj,)/vlt)j).lPP /I,/;(/ uucup ,'(fj~,)/I/IU<)IOUlualq)/(f,) b~J/1/I,7f-J,}LPSU3 ."/1 LIcJ.s:snl) UoJ,)A),>jUI/I legdkker zit? Irckg;}lcn ",' rcsltycnde deel v,}n de wel/anden voor ele !urfLx'Jcicfli7g >dc ak/(cI!/es li7 de Vii7kev(;"cnse Plassen, - ook !Voordcn

/77ddc //nare weilanden veelal ndt dc/halve nJet aA akkcddnd tc !JCl7uttCI7 >17Ct ';7Jl77Cnland" li7 Kockengcn, jl.JisI over de !JFl.!9 van f(orenI77ol('n[ll/t\j d,.7n Por{e'17ge/I-!Voon! en I/(:'(::_"nkade

177()C/d.sgas gdS dat 177et nd/77C door IJoc(('17 weldgCI/f/o17nen door ('cn geslagen /)1'017, vva;Hdoor hergrond Wdlt'r 177('/ d'!<::Nli7 ellt gas V,-7n onder dc afs"/Ultcnde IdCl/aaq Ii? ce17 wcr ndar boven kOI771 .> dan S(1?dltekc/kerw(g / I?ock Ui~sledlndw(:cJ >li7 VVli7f(x VVddITlCCI77/)dar door j/s-.. gasiJc/len. In I(clkvddrt tc."r lJOoglc' V;-717 /(wekCI!/

!770t?l!and land Incl vcen d-)I vl/('/i'7(9 as 1)('vaIlC qcschikl voor ludill//i7nli7q >zie DlooglTldkcr/Jen ~- 1i7 de f(onck' [.1:'(7C/7 onlstdan door nalle vClvcnli7q-' l770lengdng va17w( de 1770lenlOc/7t wen:! l7et Wdl("r een ()CIS/() Irap O!77l7oog gel77dkn velvo~qcl7s wC'ld hel wdler vanUlt de l770lengcmg Ii? het Ull1ll/dten'!7c!r::' kanaal UIIgc-SJclgC'!7 >Idngs de A C Vcyi}()(;'fweg jJc}/t}llel aan de /(er/wd/f/[ stondtY7 oorsplonkeyk vier Inolens

()evcrwal zk:' kreckJL~(j---i ontgl/7/7li?gs1Ja.SJS vel17()(~qd la/7d langs /ivk'( orIi? vccngcfJicd Cen opgcwOfpcn C!i)k '1; IIvaarddn de fJocrderj/cn wcrck.:'17 gcfJouwd, W,}dlVdn 17et I;-}nd door de UlLg(~9cven cope .-;- wen! o/7lgo/7/7cl7 >c!c L)( )wol7I/~qVJi?g l!,;}n de Pone/(' w'nen Inc! nog I/ltaet Zj;i7C!C fJocrdcrjjen, weldlachler zk17 de oOJ:spmnkel/jke {lnclm/e'!7 /)('[/onclen, !3ozenl70ven, !/e;enweg (V& Wi', /lC/7Ieibos; Ocmmenk en Oonke/(ncl

Oude Zeeklei door dc-' zee afgczcltc Idei Ii? cen wadden-Im/ieu,' b!/ bo/ing zichlbddr of WCS'!c'J7 POI7(/c 1/(:>17('17 >cli7(Je WcStcdd17dw(~q teven Dc Noc{ zecr gese/7/kl voor akkerfJouw overt00177 zlc vedddt-'

ccn officit?cl gCVI/dall77clkte pCIl.sr!7aal ICI7 opzlc/7te van IxY NA P gCplddtst door hCI l.t(7ter SChdP de P/oosd!jl.3I7den >L~ij vclc daarloe gec(qcnc!c iJruggen en sluizen Ii? de Poncle I/r.?nen plcis'loceenzand zdne! Ii? e!e ol7dclgrond df.qezct door /ivieren of Wli7Cl lot 10. OOO'/-Idr gr:.:'!eclcn.· xleze laag l)eI//17c1lzk17 117 Vil7keveen op·· 7 melee 117 /lmslcilioek ··1)1) Pi IlenelJlve; doorWISI/j)Jlii{j Vdn de /'ilnstt"l op ,·18177. (Jc'IJlvikt ah- (unddlnc'nt I)j;- hc't heien pokier geIJied dat kun.slnkl/~q clroog [Il/orc!t gc'houdcn door aA ('Clsle de Ino/cns >de Bovcn!c7nden ":' en de Poldcr (Jloot lN1/nis·- Vii7kevecn,' fellc!!;/( ook de 1/ii7kevcense Plassen pllelen door gel//dc.sl/oolr7 U!{gcslcpen 1i7 ec'n waddenim/leu, kluixY clan CCY7 geut zic kreekFl.!CJ.qen-' ni7gdj;k ZIC clroogl77dkel?/";- hicr slondcn oOlSjJlonke!!;k de C('J:slc lJoerc!c/~!;(:'n [/dn de clroogl77r.-Ikcl//C'I7,· later werden cr lIelen door de iJode!77cf.:71Ii7g ve/pladlst I);'k'lr de clir::per gekgel7 'Zj/V!/cg U -cl7 >/i'ine;dljk (eme-, I"vl/eccle·o Oerde /Jew/kmg; /i'mgdijk Ie Wilms r;cI7('CpVdarr olsC/7ccpwcrvcn' 1i7 Mjjdrecht en lN1/ni) waren cr 7 len l7ehoevc Vdn de !Jli?nenVdc.NI CI7 de iJocrcYJ PICldl/7 en SehOUI/f/. >Oe/(om sluis' kuns/VI/clk ten fJel70cve Vdn de scheeplIddll orr; lJet l7oogt(;'Ver.<:;chl/ lussen de /ivir.yc:'/7 en 17('t IJol/cnl'mcl mogeli/k Ie maken >PonciskockCl:)luis~ Wocldense Vc.)l!aa/~ ()udI7uizcrr;luis; Proosc(!;f.-yyluis· /t+;::WCI) en DeI7'llncllks·c .s/uis (01) l/mkel/cense Plas / PIL/I//I7CLlle wcy/! I/meger Oooiers/wl in !3/jlcl/clcl

S{drIlOI"('/7 loren Ii) bezil lIan de [/f/dlcrspOrlVclc'nl.l:jli?g Ii? de !Voorc/elplas van Vm/(evcc:"nsc P!c:-7S5Cn A'CISlc lOren l/crdwccn na ngoweuv(' z7I711wli7l7/17g door lJal/'I\/Ncdam inPiIC'IJ /0

s!loolnge/)/(?d

trckgatcl7 sloten welde"n door I7dtlc vcrvcnll7g 17ct L)dqqercn Inct de" /)dggcJ/iJel.~qcl - s/{YYis blC'dc{ wa;-IIb/j de vcenIJagger op de kgakk(jr;~' Ide rcstercndc wcildnden) verde:'!" lot /ull wf..yt.! be/clef > Vii7kevccn fer wcerszj;den Vdn Ac!7lc!iJ05

(ul! na IN_V LL/tfl/J/li7I71i)gsprocc.':; on/slane ploduct; 17c7 het dj()qcl7 van v(Y!n/fx~qqcll gCICXyj (_'I!) bland.slol' >dc qchelc vervcl7li7g ('17 tUlllJc(r'I"dIi'lg stadn ccn/rddl li'l l7et l1__Y)I7I77t.lsCUln Ie l/ii7kcvecn turf:~c/7uur voor opsl:-;g Vdn gedroogde lUI!; dc /;,dISIC geleqen ;kll7 de BOtSJ70/sPc!ljk n71?iJ cli7(lc:~ P(oosldj;r:')/: c!VVdISIil/C'g

toel77aak zic eerdgronden'~

veenkusscn zit: tJOogvccn;!

vccnpdd pad k7 1700gvcel7, gt"J7kldkt van sldl77lne[jes vZln ong. I lnettf !3/~q, elk:' elWr.7IS op hetpad wf:'Ic!en ge/(~qd 0177 voor de loper Ixv draagvlak Ie vcrglvten >I)(Y Openluchll77USCUlrJ Ii) Bargcr-COInpascUlrJ

vcens{/uolnp/c klt.'li7c r!v!f-.'rljes, die 017 ndluwlj;kc wj;'ze het vccnkusscn:' van de Nondc vt'I)[:Y7 ontwaterc1cn >AI77Sfe! KrOlmne Mj;drecI7{; [,t{;wer en Wii7ke/

veenvol/771l7q zie vedandli7g~'

vef:?nzjjde hoogqclegcn deel iJli7nen cle onlgli7l71i7gsiJdsl5" ~/ c~ij/(cn of van de Nonde Vcncn >l7crkenfJaar li'l de \lvoonVl,yk Wilnis· l1x:'nzj;dc

vck/v!/c'g oorsplvnkc)!ljk ('en Tundalncn!"' /7aar aan/cldli7g van de d!jkcn Vdn de vloegen? !~ijlcve/(j >IC zk'17 langs dc dlj/( [/an dc Eerslc IJcc/ijking en l/ic'/clweq nii7ting Ncs:sers/uis

l/{;,/(izjjdc geDicd L7U/lcn cle 0/7lgli7I71i?q.stJasis· ,,' / dj;ken .,' van de Nondc-' VC/7cn >1"](:?lkenbr.7dr Ii) de nddIJ7 Vr.Hl de polcler Wilnis- - l,f.-'!dz/jdc:.'

Vedc7c7{ pldnkier 1i7lJ.Ij'l/. vvatcrsrl7cidli'lg"; 0/77 ol/c'/yang van sc!7c'f.Jcn 177oge!ijk tc Inakcn,· noodzakeljjk I7ij 1700gle[/('15(1711 [/001 .. p/,l/tC .. bOlcn >op cle plaals van cle sluis- ;{. van [tfJcldcnse Vedaat cn de Oucll7uizcr.r:;luis- 1/; /-Icli7oolnSVddll'

vedanding proces lJV<]':}( door planlenglvei li7 moelClssl.9C 0J77SI(:lI7d~91)c-'Clen een drjjvC'nde zode onLSl'ddl, waarna landvo/lmi7g Inoge~jk wore/I; zie !/e(:'nl/o/Tmi'lg;{ >[/ooloeelden li7 BOlshoi

vervcning zit~ l77ocl!and"

vool1li7g (Jude IcnglC'l77aat (~ 1.2',·0177/

vullingslamlcn gebicden Ii) de IJlOcriandc/7 of; die door verl/e'mi"lg ...;. gel/aar opleverden voor de cljjken "~ zoddt14 werden vcrstcrkt Inct ongesc!7ikt vccn en S{;'le1.sc7!va! rjjk dan po!Sc!7erven en p!Jpenkoppc/7

walCl5ChE'ldli7g gIC'ns lusscn twee slIoolngcbiccJcn;;; door cen opgevvolpc/7 kade ", vclslgc'lr::gc1

VVe7tE'IH/olf vroc:gcr gevaar van oevcld!:<;/;}g, voorndlneljjk de o05tzj;C/e van ele pl;)s door ovcJ!7cclsende weste?nWli7Ct e(;';:st beslrec/cn cloor het slaan van pdli)sdncler >nu Ie zic'n op Glvenlandse Kade; vloeger n':7bj;· flo/land en Wcwerveen

l/vc/eni7g gcgravcn afwdlcrJi'7gssl00{ naar he{ cCnlrt.../17) V,-;-7n hel V(:Y.__'l7gcbiccl > Gcuzenslool; 1-lel7l7C:1)wctC!li'~q en Kerkvaart vvel cen n;lluwJijk of' kUnS!J7kl/~(j gdll/l de a/Vwtcne/c klcI/d;Zq i/Vc:klr(/oor grone/lli/dler Incl InOCldS·· gas -, ndr:lr bovt'n kornr ,>soln177(qc plddlscn In -"lOltY] m llCl v1lcstcn [/,:l/7 de F!ondc IAYICn die O/{.V 0/ _S!CCI7t !)(vriczeo

nity onlgonn(Y7 vcengc)iJicd ook [lVt:'! !tyrd Paluslri.s;· ITJocra.s/and rt.j~q(:> 1770CI!ijk tocq3nkcl!jk lanet dis' topoOylrl ook 'vUllo/s" >I?u(qc 1M/lis' oj) (Jude kddl!Cn,' Ie vCIgclj;ken Inc{ niet o17/go17ncn dclcn van [Jo/sl]ol zandvi/innli7g opzuiqcn van plc/s!occ'nc zdn(/';- tLJ. v: !J!lv VIIonmgL)oL![/[/ f]!JII7K'IIneC( of' wC~CJc'nac.)nlcq. ,>reccnt Ouderkcrkc'lplas 10/ jl0 r17L'le;;- de I/inkcvcens(> pla.sv;>!7 fot -- 60 rnde!;" .>de rccrcd//{?terrui'7cn l'Jl?CJ-') de IF E17sd7cdr'vvcq' de Zli1l,)d17 en ()O(tjr.:::spad

(,(:'17 v/ucl7!vj/('~q Vd17W! IN>{ vecn >!JddlnL)n~qsr.::·'-; !lIl/jdrcr.'/7/sC '; Tel' Aasc·-, IA/fI17/s~s-c Zuvvc

IMin 80S; doc(;)nt (':ldldl.l/kskunde aan hel Nil/addke Co/lege !e Mc-7dr.,>~)-en. Cieboll"n d,}n de Derde Z/'/weg te M/ldlec17t Na de Middc/barc landfJoulil/SL!7001 1(' j-'Iooic/clolp lrvelkZt.k7/77 op 17tY oudc'l1jjk vee/7ouclerJjfJecJI!jl I\!-) het e/oodopcl7 van cle MO--5/uclic adre/I!jks!

1864 1876 eesl1e pel! 143 475 - I)'. 1() 6IJIJ -5. 00 1859 1876 1894 188.3 1926 oklo/Jer 1999 -6.2IJ 5. 40 -·5.80 ·6.65 67IJ Z/IJ lk:'/dvveq A C li(y!7ocI /ll/dd1lne I~i; gemd<.71 I~IJ gemddl /1c.IJfCrVddrl fOeN' cli'lde ()adI770s\lJI(::q gem. hui<; M.i;dnx171 //ooldvveg //oofdvveg

IV. 8. /Ie! pol Vdn he! !.Jwlen\lvdlc/' van /ims!c1ldnd /

Fom:r i~l/ til! dl1lkel7//17 gcmdak! door IMin 80S en /-Ia17s 7i:J/l

Ve t'l4ditio«de idea«tj4M4UjeeaKof414t (Ian O<1JfC (I~W; J4f "'''''<0t 9ek

t(I()&4d4j 1Z j4HU

Een tocht door de heerlijkheden van de polder Groot"Mijdl"echt-Noord

Door Joop Frankenhuizen

an de noorclkant van cle pmvli7C/~71c weg tas5en Vli7keveen en Mi/dnx/7t ligt de poldel" Gmot Mljdrecl7lcNoorcl UilgesllC'kte welden kaacxec/7te wegen en heY en daar een boenJeli; Niet cli/ect Uftnodiqenel om er cen bezoek te fxengen of l7et zou een mneltocl7t moeten Zlji7 langs ele grenzen, langs RUfge !MInis; langs 801:S!701 en langs /;I%'7veren om Via Waverveen weer ele tl7uisbasis Ie berelken. In dil al"tlkel een verslag van een toe!7t over 20-eeuwse wegen door twee 17eel1ljkl7eden in de tijd toen de Neelel1c7nden nog een republlek vormclen.

Twee heerlijkheden naar PaulusAlxaham Gilles. Ofsclloon hU er nog eigenlUk qeen recht op Ileeft, blUkt (uit namellS Fond 1700 ziet de polder" cr bUna net zo hem getekende stukken) dat deze Raads' uit als nu Veel land, weiniq water' en hier en pellSionaris VClll Holland, Thesaurier Generaal daar een meer0e De polder is verdeeld in twee van eJe Verenigde Nederlanden en seaetaris van heerlUkheden, De hoge heer"IUkheid Waveren, eJe I~aad van State, zich al in juli I 762 heer van Botshol en FAchterbos, een stukje qrond" rechl:en komen ook eJe gcrechten Vinkeveen, gelJied dat vele heersers heeft qekend Nu is Demmerik, Oudhuizen en Wilnis daa'" samen Achl:erlJos een deel van Vinkeveen, rTlaar in de

J 6" eeuw hoorl: het eerste del'l van de weq bU In 1624 komt eJe IleerlUkheid Waver'en, het qrondqelJiecl van Proosl:dU en het tweede 130tshol en Puige Wilnis in 11anden van de rUke deel bU Aasdom in 't Veen. Beide gebieden val Amsterdamse koopman en Iveclvoudig) IJurge, len onder het qer'echt Alxoude.. ProostdU. Het meester, Antony Oetgens van Wiweren. Ais in elerde del'l van de weg, het ecl'lte Achterboscll, I 761 IJIUkt dat er in eJe familie OeteJens geen valt onder f~uige Wilnis. De weq vervolgend mannelUkcc nakomelingen meer zUn, komI: het komen we op eenf'kruising. /..inks [legint hel: qebied in handen Vclll Elisabeth Nicoletra WaverveellSe pad en rechts cle BotsllolseeJUk, Breqitta Oetgens, die gelluwd is met de Hage' voorheen Rondeveense kacle. Recllt voor OIlS ligt een klein smaI weggege met aan het eind Nicolaas. Verder staan er zes witgeschilderde IJeel ervan een boerderU omgeven door bomen. We den die de beeltenissen van Maria met I

De reden en waarom de katholieken schuil kerken hel'Jben moeten bouwen zUn bekend. In I 573 besluiten de Staten van Holland, als uit vloeisel van de reformatie, tot een verlJod op het uitoefenen van het katholieke geloor In I 580 volgen de Staten van Utrecht. De Staten van Holland zUn fel op de uitvoering van het verbod, de Staten van Utrecht zUn milder en de overwegend katholieke bevolking in de Rondeveense dorpen weet al snel wegen te vin den de "placaaten" te omzeilen. Het lukt niet Dc Nicoladskerk 1(") VJf7/((:'v(-'(~'n rond /6.37 erg de nieuwe calvinistische leer ingevoerd te 7c-'kr:.'I7Ii7g van L P SCITUlic'( gClnaakt lone! 1730 krUgen en rond 1630 worden de eerste roomse zakelUk is. Maar dat had men al voorzien. De schuilkerken gebouwd Dit alles tot groot vel' nieuwe kerk, vernoemd mar de H. Antonius van driet van de gereformeerde gemeente die de Padua en gewUd in 1842, staat dan al op het heere, toen Antony Oetgens, het verwUt maakt I

Pokk'( Drootl0//clrecI7t-Noord /998. afCjcstokcn zodcn tcrucJbrcngt op ell' Iioliandse dan cle Nes. De eCI:5'le laay IUdclk' op cle rand kacJe. 0/L)(JVen.sle qedeelte van cle mancl Inoer siji7, sal bcstaan wiagt twvc, vt'lvolqens cle tweecle VijftlCjJaar- latel; op 10 felJruar-1 1778, er Is laay scevc; de c1crc1e Iklg sec;; cle vierde I)ag Ilijna gecn Iclnd meel' over wOldt A2Iltie eie 11211'· vijfl, de vijfcle /aag vie'! en cle laa!:sle 0/zesc/e del dom SehoutJ2In van Wiekevoort Crommelln laay met twee twven besiooten siji7': Vom ie· 2121nCjesteld 21ls IUI"fvulster "tEncinde aile cJere 100 m2lnden krijgt A2Iltie dan 6 stuivers. abu,ievcn en c1/,;older voorIe Imomen e/;(,,' pladls zoue/en konnen hebben li7 17et vedmpen en at Rookv81'bod leveren der lUFft bi/ de mcetmanden li7 onze 17celelijkheld van 1N::7veiveen li7 hetbijiondedijk Ooit stonden er In de te vervenen polders grote sehuren Wiklr de gecJroogcle turf tijelelijk clit veemiviertje velell rkklllJuitell hellLJerl qelol

Geraadpleegde brmmen: MVJ 563 en 5-12 gCI77centc rJ(C/7/(:'! Dc Nonc!c vt'l7(,I7, [,U7vclvcen door de eeL/IIi/en 17C"cn /987, elF';. A B/ocd C.d.,· De NededClI7c1,,' S!dd, en dOlps/Jes'C/)/ijvcr 1795; I,(m Olleren e/ccl.?; /--! I--Iarlkc/k Vli7kcvccn /983, l-¢117 C~lu!erCn e. d.

1/) Recqqndie: )a;)I(I;I<5'(" bela/li7g ddn de !Jeer voor cen door hU77 vcl!ccnd Fecht (2) Et\n 6root is cen zilvc/sluk /t:'( lI!/<-'1<.7ldc vdn !J pCnnJ/7qen ofwe/ cen halve stuive;: Fe!>n pond Hollands' van 40 6;00tc/7 is de/halve I gulden. 13/ SlaqlUlven Is 17et nddr IJovcn l7alen Vdn .1'1117 met een zoqenaamcle I7dqgerl7euCjel (4/ I gule/en ~. 20 stu/vcrs:' I stulver = 16 pCY7m/7gen =(I dwien; I dul! =2 pennmgen, I oorlje = 1/4 slulver = 4 penml){jen De Ronde Venen een eeuw geleden

door Fred de Wit ell Joop Frsnkenhuizen

e komende eeuwwisse//i7g kdJgt a/ maanden/ang erg vee/ aanclae!7t omclatcle we/e/ci van cle in/0/777atie fec/717%g;(~ bang is clat /999p/us / geen 2000 wordf; maar /900 Hoe was dat /70nderclJiar qe/eclcn Maakfe men Zk:!7 Wen ook zo dmk vanweqe de wis:se//hq van de /9' ndd/' clc 20' ecuw oJwarey) c/ cmcleye dmqen waar onze bestuunfcn Z/C/7 mel" beZighie/de17.

Mijdrecht 1899 verdntwootcJelijke IJaiJrI waalvoor IJetrokkene een hoog 17eclracJ ddn [)org /leett moeten 17etd De gemeentetaadsleden van 1899 zUn len om's rn2JnS verleidingen IJinnen c1e pel'ken diep gelovig en overtuigd van hun nederigheic1. te houden. De raad lx:sluit tot een opslag van Butgemeestet De Voogt spteekt cJat ult in een SO gulden per I janudtl 1900 en legt tetuqwer, dankgel7ed bU aanvang van iedel'e 1'2lads, kende ktacht nelast zlch neer, De onrvanger Vim vetgadeting. Et is een lang en een katt gebed. MUdreeht heen dan een jaarwecJde van 425 Welke gebed wanneet wOldt uitgesptoken staat gulclen. nlet vetmeld. I let kotte gebed luldt Met het "partUeJiq qevonden" versldg van 'A/maC/7/ige Goe! Wij' L7ie!e!en Vom Vwcr de eommissle Vdn sel')oo/toezleht die wei ele a/gcnocqzamen zcgcn bij e!c vo/brenq/ng cier openb2lle school en eJe ehristelUke sC/lool voor werkzaam!)ee!en clle om zijn opge/eqcl SC/7cnk nationaal onderwUs heett onderzocht, m2klr niet ons wij'shelcl en voolziC/7tlg/7C'lcI, vei/evencliCj 117 de katholieke IJUzondere school Deze Iddtste ons een cI/f'P bc,elvan onze a//7dnkelijk/7c/ci van llad laten wcten qClloeCj te l1eb[)en aan elqell V en cloe onze bE'laacl.s/agli7qen slrekkE'n 101 toczlclll bevordeling cler wale !JelanCjen clE'zer qe, meentc cn lot een van Vwen /7c//lgcn nddm. Met het vomstel van CJS orn cJe fonclsen /1men"Een eeuw latet is llet ambtsgelJed 21tge, Vdn ele ejereformeenje en IlervormeJe dlillellZmq schaft en IJldden taadsleden in stilte in /3lol<12lncl cmeler te IJlellqell IJij ele tJLlI'Cjerlijke CJerneenre, Drie l'aacJsverqdderinejen zUn nodiq Waatmee houdt de gemeentetaad zlch om cJe contessiollele neuzen cJezelkJe kant ull d21t laatstejadl' van de 19" eeuw nog meer mee te laten wUzcn. bezig Met l1et vcrzoek van ele Holl211ldse IJzeren Met het verzock V211l 39 Inwonel's om vnj' Spoorweg M2wtsellapplj om coileessie en sui) gesteld te wotden van honcJenbelasting In wU' sldie voor de spoorlUIl Armtel'eldlll, UltI'loorn en ken waar geen stJClaUantaC1l'ns Ixanden en W21CIr Alpl1e,n [Jrle ra2Klwel'gdcJerincjcn zUn nOdlCJ om geen nachtwacllt loopt. Het vetzoek wOl'dt at, te I.Jesluiten J a 000 ejulclen te versln:'kken en ult gewezen want de Iinancii'le commissie wil geen Ie smeren over] ajaren mits de aanlcq van de bevoorrechting. spomlijn Haarlem - Nleuwersluis tCI' hand wordt qenornen, I OOj2lar later zal worden gesproken Met het voorstel van Gedeputeerde Sta, over ecn Hocje Snel/leids LUn wdarl.JU half Ne, ten van cJe provincle Utrecht Oln dejadlwedde clerldllel wordt IJetl'Okken. van de gemeenteontvdnger rnet terugwel'kende kl'ae:rlt te vethogen, Gerneenteontv2Jnqer Is een Met dejadlTckenlllq Vdn llCt Ilcdcl'lanels Bruqqe,/ool Ie Mijc/rcc/71 hervormd armenlJestuur in 1310kland. De rekenin~J hoog. Oneiervvijs is te eluur en de armenzorg gadt wordt afgekeurd want er ontlJreekt een IJetaling de verkeereJe kdnt uit dis deze oneler de gemeente van 3 gulden erlpaeht overgemaakt door raads komt te vallen. "Hoort llij eie kerk, want het is een lid Bos. Burgemeester De Voogt vlnelt de opmer' werk Vdn barmhdrtigllE'id", stelt rdadslid Bos. De king te luttel en miniem "VC)()I' een zo kras besluit hoofdelijke ornsldg fte vergelijken met personele te motiveren." IJelastineJ) gddt omlloog naar f 2.:500,· en de begroting sluit met f 18.510,82 Y2 . Met de rmancJelijkse vaststelfing van het te lJetalen scJloolgelct [en meerderheid stelt vast Met het afhimeielen van 7 bouvvvel'gun om IJ. van der Helm van loonklasse B mar C te ningen. .J. ele Groot wil op Bosenhoven een Zuiei IJrengen. Hij moet dus meer betalen. I'(aadslid Hollaneise IJoerderij bouwen; ..1. [ngel een dokter De 13r'uijn stelt dan voor W Stolberg ook woonlluis; H. Zuidervdart en J OliemdllS we· in een 110gere klasse in te sehalen "zulks omeJat gens 11et verbouwen Vim een pereeel; C I'(ijladrs.. zijns inziens Stofl](;rg in dezelfcJe klasse moet wor· dilill en G. I'(oelevelci wegens het 11erlJOuwen den aangeslagen ills D. van eler 11elm." Ditvoor· Vdn boereJerijen; C I

DO/pI:S'!!;-}r)!' IMlnis· Fond 1900 Vinkeveen 1899 aarde gevallen want twee maanden liJtel- wmdt de vel-goecllng van drie cent verhoogd tot vijf' De raaeJsnotulen van Vlnkeveen zijn ultvoe cent. rigel- dan die van Wilnis. Misscrlien voerden de NiJ uitvoerlge bespreklng wmdt de jiJiJr Vlnkeveense raadsleden meer het woord maar wedde van de gemeenteontviJngel- verhoogd her kan natuurlijk ook aan de notulist gelegen tot vlel-honderd gulden perjiJiJr. Ole ViJn Mijd.. helJben I-ecrlt blijkt 25 gulden meer te ontv2mgen

In 1899 wordt uitvoerlg gesproken over De riJiJd houdt zlch ook IJezlg met het IJe.. de vergoedlncJ aan eJe opperlxancimeester J zorgen van telegralllillen. De ontv21nger van Barends en de IxaneJmeesters A. Drlehuis en H. een telegralll Illoet hlervoor betalen en kenne Pontsioen. 13arends knjgt vijftlen gulden en de lijk kunnen sommigen cllt IJedracJ niet oplxen.. anderen tien gulden perjaae De pijpers krijgen gen. De raad beslult dan dat Illen niet Illeer de eerste vier uur een gulden en de overige berloeft te betalen diJn een kwartje en wanneer ul-en dertlg cent. Dit zelf'de geldt voor cle dlt lJedl-ag hoger ultvalt !let extra bedrag voor pompers. De 21ssistenHJrandmeesters ontvan rekenlng van de gemeente kom1. gen drle cent per uur IJoven het gewone tarlel. Bovendien vindt men het IJeter om eJe uitbeta Besproken wordt een voorstel ViJn D. van ling van 211 dat geld te doen gescrlieden op de E:gmond se Olll een regenwaterput te plaatsen secreta ric en nlet meer door de opper IJij de N.H. kerk In Waverveen. Het college voelt brandmeester. I(ennelijk zijn deze vastgestelde !ller niets voor omdat van eenzelf'de pOlllp, die vergoedlngen bij de brandweer niet In goede in Vinkeveen is geplaatst en die dulzend gul..

DOIpsgezic/7t II;i7kevccl7, !JFL~q Odar de B;-k:71nfJ/L!{j')(' Zuvi/e Inc't //i7/G de womi7g WadI' Kces Vdn cit:!" l,f1:~ijd(;,17 ./.'!Ji7 \/'lg('11J l/('Sligde. f\~; '\ /3-?/ den heeft gekost, nagenoeg geen gebruik wordt st21ndigheden afwezig. De loco-burcjemeester gemaakt. De pastorie van de kerk heeft wei een deelt mecle dal cJe collecte Vim de ZuidAfr'i regenwaterput en vanuit de raad stelt men voor kaanse vereniging in Vinkeveen fJ 7 I ,45 heefl om met Ilet kerkbestuur contact te zoeken zodat opgebracht. De Vinkeveners waren zeer !:Jeqaan men deze put kan gebruiken. I_ater IJlijkt echter mel hellot van eJe boer'en clie loen eloor Enqe dat hiervoor IJij de bewoners geen IJelangstel land waren overvallen. ling bestaat. De amlJISWoninq van de IJwqemeesler In de vergadering van 28 juli ] 899 wordt komi leI' Srxdke. De qemeenleopzichler zegt dill een rapport besproken over de openlJare school het Opkni:lppen Vim cJe woninq noodzdkc'lijk is te Waverveen (zie foto op omslag). De en 3.000 qulden gdat kosten Voor cle gemeente schoolopziener heeft misstanden geconstateerd is het echter voordeliger wanneer er een nieuwe en het college heeft het hoofd van de SCllool woninq wordl cJelJouwd hierop 211 gewezen. Burgemeester en wethou der's zullen binnenkort de school bezoeken. Het raacJslid Bus wil de kosten ver'laqen Het Roomsch Catholyk armbestuur te door materiaal van eJe oude woning voor Ilet Vinkeveen verzoekt een tegemoetkoming in de nieuwe huis te gelJruiken. I~ai.ldslid Van Schep' verpleegkosten van de kinderen van wijlen pingen wil weten of er 211 clirect qevaar voor in Philippus van Haastrecht. De twee kinderen kun storten IJeslaat wadrop eJe opzichter antwoor'dt nen in een gesticht worden geplaatst en dat zal dat clil inder'claad al voor hel westelijk qedeeltc jaarlijks J 40 gulden kosten. De familie draagt bestdat. Hierop zegt Bus clat de burgemeester 40 gUlden bij Het raadslid Van Scheppingen voor' een nieuwe woning meer huur zal moe vindt dat de familie te weinig IJijdraagt. Uitein ten betalen waarop Van Scheppingen zegt reeds delijk besluit men 50 gulden bij te dragen. vernomen te heblJen dat de burgemeester clit beslist niet van plan is. Bij de begrotingsbehandeling van het Men komt er niet uit en verschuifl clddl'Om hel diensVaar ] 900 vindt de heer Bus dat de prolJleem naar een volgencJe vergaclerinq. Dit hoofdelijke omslag van 3.200 gulden aan de qebeurl eveneens met de opmerking Vdn het hoge kant. Temeer' daar dit het jaar daarvoor raadslid Van del' Wilt. Hij Ileeft verT!omen clat cle 2.800 gulden bedroeg. Bovendien zijn een aan, qemeenteveldwachter Bos van het gE'ld dat hij tal kapitaalkrachtige inwoners inmiddels overle, voor rlet onclerhoucl voor zijn velocipecle ont den zodat hierdoor anderen meer moeten be vangt niet kan rondkomen. De oplossinQ van dit talen. De raad IJesluit een aantal posten te ver pralJleem wor'clt nddr' eie nieuwe eeuw verscrlc} lagen. Niet verlaagd, maar verhoogd met drie veil. gulden, wordt echter het presentiegeld van de . raadsleden. De Ronde Venen

Gul is men ook voor de nachtwacht IOakken we honderd jaar' later de begro· Voorneveld. Hij onlvangt vijfenlwintig gulden ting van de qemeente De Ronde Venen voor voor de buitengewone surveillance gedur'encJe hetjaar 2000 clan staat daar dan inkornslen en de zomermaanden. Met algemene stemmen uitgaven ruim 88 miljoen qulden vermclcl In wordt de begroting dan goedgekeurd. De in J 900 was ejat voor eJe drie qenoemde dorpen komsten en de uitgaven worden geschat op samen een kleine 49 cluizend qulden. Toen te'1 f J 9 J 60,08 Vinkeveen geeft derhalve meer geld den Mijdrechl, Vinkeveen en Wilnis samen circa uit dan Mijdrecht en laat de inwoners daarvoor 7.000 inwoners, nu zijn dal er' (met Amstelhoek betalen en De Hoef meegerekencl) ruim 34.000. TOell kon men toe met zo'n 7 gulden per inwoner; Op 7 december 1899 vindt de la21tste ver 100 jaar later is dal, mede door toedoen van gade ring van dat jaar plaats. Burgemeester de rijksoverheid, gegroeid tot ruim 2.500 gUl Grotenhuis van Onstein is wegens familieom- den. Mijdrecht, Vinkeveen en Wilnis aan het begin van de 1ge eeuw door Jan Rouwenhorst

njiJII 1815stUUlt de Commls5arie;-Generaal voor het Depa/tement van Ool1og een boefmet v/C!genljjst aan aile bUigemeesters. Per gemeente moe/en allel1el b/jzonderheden worden gemeld In 1972 Is h/erover een pub//calle versc/7enen met de tilel De Utrechtse gemeenten in I 8 15~ Aan de hand daa/van is beeldvorm/i7g mogel!Jk over M/jdrechl; Vinkeveen en IMlme; aan het begin van de I ge eeuw In d/tart/kelgaatdaaraan voo/afeen korte beschrijvlng van depol/t/eke s/tuat/e van dest/jde;.

Waterloo voordeel hebben van de Nederlandse aanwezig heid.

Op 16 maart J 8 J 5 praclameert koning Willem I zichzelf tot koning van de Verenigde Toch is er op het niveau van de internatio noordelUke en zuidelUke Nedel'landen. Het op nale politiek een belangrUke ral voor Nederland treden van koning Willem Iloopt vooruit op de weggelegd. I

De eerste vraag heeft betrekking op Inkwartiering het aantal inwoners per gemeente. Voor MU drecht zUn dOlt er 2098, Vinkeveen telt 950 zie OpmlJare gel)ouwen, "we/ke des noods len en Wi/nis heeft J .208 ingezetenen. Medio zouden kunnen worden geoccupee/d voor J 8 I 5 wonen in het gebied van de Ronde Ve magazijnen, kazemen of hosp/ta/en" worden nen dus ruim 4.200 mensen. Volgens de opga '~7/hicY met gevonden " Deze vraag IUkt het ven komen voorname buitenplaatsen, zoals kas opstapje tot het verkrijgen van meer militair-stra telen of kloosters, in geen van de drie gemeen tegische getinte gegevens. ten voor. Voor wat betreft de huisvesting is valt de divel'siteit op. De landsoverheid wil namelijk weten "welk geta/ van manschappen gesc/7lkt kan wore/en MUdrecht geeft 304 woonhuizen op, plus Ingekwal'liercl, gerekend dat e/e meest 34 grote boerenwoningen en "170 kleine I)oe vel7nogene/en met ze~ en de mI17stvel777ogen ren- cloch meest a/'be/derswoom/7gen " Niet den met een man bezwaard wore/en. " duidelUk is op IJasis waarvan het feitelUke on, derscheid wordt gemaakt, maar vermoedelUk In totaal geven de drie gemeenten 1.000 gaat het bU de arbeiderswoningen vooral om plaatsen op MUdrecht 500, Vinkeveen 200 en de huisjes van veenstekers, landarbeiders en Wilnis 300. Afgezet tegen de totale bevolking daggelders. IUkt dat veel, want dOlt komt overeen met een ingekwartierde soldaat op vier inwoners. Wei Uit de cUfers van Vinkeveen en Wilnis blUkt wordt vanuit Mijdrecht en Wi/nis een voorbc een nog grotere nadruk op de primaire sector. houd gemaakt. Burgemeester Van Doorn van Vinkeveen telt niet meer dan 38 burger Noordscharwoude laat weten; "onder de ml17st woonhuizen. Verder zUn er '63 meest ordinaire vel7770gende sorteert een gmotaanta/ volslrekt boerenwoninqen en 59 arbeiderswoningen, behoefligen, die nllnmer eenige inkwam(~1'l/7g waarvan sommige twee of drie In een huis. " kunnen /ijden. 'Vanuit Wilnis komt een soortge Wilnis heeft J 7.3 "gewone woonhLl!zen, 43 lUke notitie. groote boerenwomnge en 130 dagqe/der<; en burger womnge. " Over de stallingsmogelijkheden voor paar den wil het Departement van Oorlog eveneens Op grond van deze cUfers blUkt dOlt het informatie. MUdrecht kan 0'1' 70 stallen, Vinke aantal woningen in de gemeente MUdl'echt ge veen en Wilnis elk 20. IUk is aan het totaal van Vinkeveen en Wilnis. TI'a nSp0l'tmiddele 11 Hoewel het metrleke stelsel al In de Franse tijd Is InCjevoerd, blijit men oude termen Cjebruiken, Oat Noodzakelijk is ook cen inventarisatle van IJlijkt o.a. uit het ,jaarverslag van de Cjemeente de aanwezlCje trdnsportmidclelen en een IJeocY, Mijdrecht over' J 82 J. Daar staat deling van de infrilstructuur MijeJrecht Cjeeit aan '/-Iet metlieke sle/,e!, zoowei de gCWk:l7 eJdt cr plaatselijk dcht waeJens met twee pdare tcn cn cllenmatcn belrel/; is 17/fY evcn als" op cJen IJcsclllklJiJ2lr zijn en dcrlt kdrren met een dndcrc plaalsen 117gevocrd cn onlmoet gecn pd2mJ. l3ij Vinkcveen cJaat Ilet orn twee of drle opzetleli/ke legenkdnll/7g docl7 e/e geI7c'C/7117ele/ wagens vom twee paimJen en zes of zeven dan l7et (Jude slc/,el(. / is zeer 17117dedijk 117 17el karren voor Ncn paimJ Voor Wilnls Cjeldt resp 117 depractijk L7renqen van 17e! nieuwe stel5el en twee om c't'n die zwaliql7eld kdn ongelwl/l(eld 17t'! Ilest door de V!Cp/il!7lle (wadkzaam/7C'1c!, SC/7C'1P oplelten, Vom wat IJetreit het vervoer te water kan fj van 17et plaalsel!jk beslUur wore/en opqe/7e men zowel in Mijdrecht dis Wilnis beschlkken vel7. over een beurtschlp of ITlarktscrluit, 'bclekcnd voor IW1171!CJ pc(soonen en 20 duyzcnd pond \/\/aterwegen gewkj/: 117 v;/7kevccn moel men 17et docn met een "oreil17dlle vecrolmdlkl:5cl7U1t kunncnde op De IJurCjemeester van Mijdr'echt schrijft In zijn 1700qst 60 mc7l7SC/7dppcn 01 vijlldsten cle zomer van 181 5: "De communlcatie te wa gewkJ/: " ter IJestaat in verschelden vaarten die In den Amstel en Vlnkeveen In eJe VeCjt uitloozen, van Dude maten waar men naar Amsterdam, Utrecht en eiders kan komen." Er zijn echter beperklngen, want Met IJeU'ekklng tot I'let gebrulk van lenCjte "de bruCjgen en sluizen permitteeren geen door maten en Cjcwlchten blijkt In de praktijk dilt Vi,1rl vaart aan grooter vaartulCjen dan van tien a eeneJuidlge stancJ212Jrdisatie nog gecn Sixakc is. twaalf lasten, zijnde turkelker schepen, en soort Ais lenCjtcmaat varieert cle voet van 26 tot 36 Cjelijke vaartulgen" en "bij laaCj water kunnen centimeter', Het Is aannemelijk dat in deze reCjlo de schepen niet dieper dan clrie en half 21 vier een lenCjte van 3 I centimeter' worclt Cjellanteerd. voeten vlot/en.

Dc to/ ddn !XY 1)('qll7 Vdn de IMln/sse> Zuwe //7 J93/. In de sluis naar de Amstel bedraagt de brUlkt worden, en men om ndar U!!ec/7t Ie ko· hoogte van het op- of afschutten drie voeten in men d!,ddn een groote omweg moet maken " verband met "het versel7/1 van 17et zomerwaler met den Amstel aan welle, boo/den MiJdreel7t Ook Vinkeveen gaat uitvoerig in op cie Ilgl: " slechte wegverbinding naar Utrecht en ziet kans om een rieel van de pmlJlematiek te wUten aan "Slee/7ts op ccn pLint van Mljdrec/7t aan de lakse houding van de gemeente Loenen. "De denAmslel o/Dregt Is een vee!," 'Ie weelen aan binnenweg door de gerneente is eene vrU harde de 'vi-oLiwenakkex alwaareenpontIlg!: "Tussen gezandde weg, ten allen tUclen bruiklJaar' (..) MUdrecht en Uithoorn ligt over de Amstel een waarVeln het eene eind leid nelar Waverveen en brug. het ander nelar Wilnis. I=en der uitwegen, die narnelijk naar' Amsterdarn op BaanlJrug (... ) is Voor Wilnis luidt de opgave, dOlt daar "bU laag thans nadat de incJelanden daar'aan gmte kos waater niet in aile de binnevaarten" een diepte ten IJesteedt helJben ook meest altoos r'edelijk van drie voeten water is. Evenals in MUdr'echt is bruikbaar; doch de andere uitweg (De Zuwe er langs de Amstel geen speciaal jaagpad, maar naar Ter Aa) op Utrecht, slecht een groot half langs de kade kunnen wei "vaartuygen door uur lang, is meest altoos onbruiklJaar rnoeras· menschen getrokken worden." sig en dit geeft eene zeer groote ongelegenheiri aan de ingezetenen, die van de (waalf rnaan De gemeente Vinkeveen geeft aan dOlt er den tenminste acht buiten de gelegenheid zUn een schutsluis is om een hoogteverschil van drie om te Utrecht (de hoofdstad dezer provincie) te voet te schutten en dOlt de waterwegen "naar komen, haperende dit aeln de ingelanden van aile kanten rondom" geschikt zUn voor vaartui Oucoop onder de gemeente Loenen, weiken gen van 70 voeten lang en elf a twaalf voeten een eind wegs hebben van r'uim 200 meden, breed. dat even slegt is als rie voormelde Zuwen en dat op dezelve voigt, zonder' het welk te ma Landwegen ken, het verbeteren van deze Zuwen niets kan l,aten, doch het welk onder aller'lei nietige uit Met betrekl

VaGI" VI,at de U1lsp!J!:sji~Cj Vdn de bCrOtj)sLx-vol/(f/79 nadl" gC/77Cc'l7tC' 1i7 de volgore!t' Mjjdrecl7/; Vii7kev('cn e/7 W//I17ls. Ilmmel1li'clen (resp 5: 9 en 9/ Ijzo:smeden (2, 2 "1/ IlH'Lseladrs (2 2 en 3/ kleclenllakers (8, 3. 5/ .sdloenmdkers (6 3, 5/ MijdnY17l en l-0lnis 17ei7/7en rcsp zes en vij! IJakkcn.

ACinvul/ing op de voorgaande Proosdijkoerier..

/17 de lIotige Proosd/;koericr In;: 3) /) op bldc!Z/jdc 88 het laa/Slt> sfuljc lIdl? de '/tlercw./ur en notco" vi/eggc''l/alicn.

/3 Gcr1]f:'(;'l7le-arc.lJie:'l de Nonde 1/('17(.'/7 nr .5'.5·4, Vk7keveen. .J:'lC7r1/jks Ultvocrig vels!,:]!:} over de gt:'I7JCC/7tc /866. Opgave del" heeIY:'l7de zk'!;tc, el7o/era Asi3fic) ge/H:Y:Y'icht ;i7 dc! 1?7ddnden A1cJ-;' Ju/i en Augustus. Opgave der bUltcn{jcvvonc sledie door zit?klc V('.yvolzaakt: 26 Ij/de/s op cc"n //7!ll/onerslal van 2497

()ve/geno/nen Uf/:· "Slie17lenaren wI v/ot."jgel)}/tf) deeI2': U/(qavc? teF gelcg(?nheid Vdn hc:'t .5(~1;:HigjiJ!)/k.y'jn) van C/(:l d!c!e!mq VlrC'c!7l del' Nededdl7(!,e gene3!oqi,c!7C (/C'!Pillqing iS8N 90804.39711 De brug over de Kerkvaart

door Jan Rouwenhorst

njanual7 1926 IdaagtI7jwie!hande!aarJacob INJntels bjjdepmvlncie overschade ac:m z!jn percee!aan de Mljc!l-echtse /(erkvaart Uli" onderzoek van de Pmvincia!e Waterstaat b!ijkt dat de beschoelii7g van INJi7ters is besc!7adigd en dat er ter p!ekke ook sprake is van onlglvnding Dit verhaa! gaat over de 0p!osslng van hetgesigna!eerc!e pmb!eem

Bruggesloot De provinc:ie wUst el- op dat "vaallUlgen die doOl' ge/aten moeten worden, de brug niet mogen De provincie stuurt na de klacht van Win naderen voordat de brugwachter daartoe het ters een brief naar het MUdrechtse college van sein geeft: Tens/otte verzoeken wi;' u den brug ben wen legt daal-in uit wat de oorzaak is. Een wacl7ter opdracl7t te geven voor een tljdige be.. en ander moet "worden toegeschreven aem de dlemng van de brug zOlg te diagen': schmefwerklng van motorschUlten die ( ../ bi) her/7a/li7ggelwinen tijd, voora/ des nacht" moe Weduwe ten wac/7ten op /7et openen van de nabijge/e gen bi)Uwegemeente In eigendom en beheer Burgemeester Padmos stelt daarop we.. zlji7de ophaa/brugIn deDorpsstraatteMijdrectJI: duwe Clasina I

Angstig

"in afwachtlng van uw gewaardeerde handhavlng"schr!!fU Winters op 24juni 1930 aan b en w "een beleefd doch dlingend ver zoek belreffende hetsloomverboddaarhetzoo toch niet langer meer kan " Verzuim "ik kan zelfs voor mjn hUis met meer In staan zoo het in de laatste ti)d toegaat met dat In de begeleidende brief, d,d 3 maart 193 I, 121 grond vaaren en sleepen dat ze doen, 0171770 ten GS aan b en w van Mijdrecht weten dat bU gelijk kan ik het langer toe laalen claar 17et [be- een door Provineiaal Waterstaat ingestelc) onder ge/)C'e/ wOldt vedic!7t Dc vaalt door de blUq zoek namelUk is gelJleken dat 'Vwe gemeente is; ook b/) dag nic,,! van zoodaami]e l7eteekenis, lot dusver verzuimd l7eeft ( ,'/ voorZ;(!m/7gen te elat l7ed/en//7Cj.s{JC'/:sonce/pCIlTlanentop de I7IUCj ITeffen ten e//7de l7esc/7adkjl/7gen van de aanweziCj zou mOe/en zijn De l7esc/7ddiginCj l7esc/70e;/nqen (,/ tegenlegaan "FUnges worclt van degenoemde i7CSC/70C///7qcn wordt veroo/' nog opgemerkt dat de provineie al in een brief zaakt door de se!7roefbewC'Cj//7q der moto/bo van] 9 januari 1926 suggesties heeft cJcdaan, ten dOC/7 /)/C'II/7 kan /7clp/aatsen van roode /iC/7

Uit eJc eorrcspondcntic lJIUkt ddt her Cjadt om het ten 017 de /71Uq met veranderen H plclCltsen ViJn rode lichten op de brue) Het CClllcCje vcm IJ en w Cjeeft aan te vermoeden ddt rlet sellrijven van CiS '77lijkl7aar In cen pOCjinCj llUil Cjelijk tc halcn dntwoor ( ,/ 017 eC'n on/uistrapport van den Provincia/en cJen IJ en w ddt eJc teelmiek zovcr gevorderd is IM"ltC'/3laat"berust Injuni 1931 voleJt een r'cac, ddt 'bij /7et mcta/ielten der /Tloloren de sC/7roe tic ViJn I'let provincielJcstuur; waaruit valt op te ven mctnoodwendkJ Ji) l7ewccp/7g moeten l7/i/ maken dolt cr Cjccn sprake kim zijn Vdn ecn pro ven " Ze vervo/gen 7-/et komt l7elrekke/ijk we/~ vinciale vcrgissinCj, nig voor dat vaarluiCjen :, nac/7/:) door dc /(ed( vaalt ofB/vgqcs/oot varen en /7Ct komt mcc/' Bediening mc7/en voor datsc!)ippeJ:5, d/c :s nac/7ls cloor de do/psl7/ug moelen van'n, rceds den c7vond Ic Uit de Ixicfvan GS AanCjez/en tenqevo/Cje vo/cn aan de I7ruCjwac/7lster vragen cle blUCj van den p/aalse:'/i;ken Iocs'land /angzc7dm moet cles nacl7/S op een l7epc7c7/d tijclSllp te w///cn wOlden gevaren en de scl7eepvc7drt mct Vdn opcnen Dc Sc.17ippC/S- die de blUq des nc7c/7/:) groote beteekenis I"; ;j cle bese/7dcfiq/nej dan de pc7ssee/cn, weten datdeze afqes/olcn is en voor oevon 0, i mctaan /7e/ ka/me doorvc7/cn Ie wj d/e l7et niet we/cn is de blUg op vo/doenden ten Be/7a/ve wat I7(Y gedeelte l7eoDSten de aMand vo/komen ZiC/7Ibc7c7{ omdc7t de I7IUCj DOlps!xug l7etFete were/en clan 00/( voo/zoo, e/ken nacht door een e/ecm:S'cl7e sliac7l!c7nlaam ver ons !7ekenc/ geen k/ac/7ten omlrentl7esc/H'

DOlprs'Ilc:Jal Ie Mi/t/Fecht I77C{ I)n~q. l/i7ks· over de !Jn~(j de oude IJwgC/77CCY!('/SVV0!7li7g. onclerweg zUn geweest. Op het gemeentehuis de weq naar ete burCjemeeslcrskamer wei we worden maatrec:jelen genomen am hen op te van len Ie vli7eten. Ik zal 12'cler e!lic' mij nodlC; heefi; gen en van 11et meest noodzakelUke te voorzien. metIClae! en daae!bi/staan voo/zovcrete oodogs' Een van de ambtenaren, die hier nauw bU IJe omslandighce!cn dl{ loclalen. Tot miJi7 kamera tmkken is, is de heer Raams. ZUn werk bestaat on· den, waalvan velen zlch nogsleeds flU/ge/:s' van der imdere uit het uitdelen van bonkaarten en etc tweedc rang voelcn, zcg lie dalllr VOOI hun evacuatievergoedingen. Van eJe !Jurgemeester belanqen zal opkomcn In het L7ijZondcr zal IIr merkt 11U weinic:j hoewel deze bekend staat als ccNer opkomen voor etc /7clangen van de ver een lanatiek persoon en in zUn IJurgerneestels wanlen van 17en die aan helliont.slaan ofe!dar kamer eJe portretten van Mussell en Hitler heefl qevallenzljn Zijziji7 verzeke/et van mijnpersoon op~JChangen Zijn lamtisme IJlijkt ook uit de lijlre flescl7C~/mli7q. ook al mocN clil mijll pres woorden die Ilij IJij zijn instal/atie uitsfJl'eekt en Ik-JC' a/s burqemecsler bcnde!elen ': die de pers verplicht is op te nemen. Aan het einde van zijn reeJe zegt cle IJurCjemees Hij IJegint dan met de woorclen: ter dilt pilS na de oorlog met de oplJOUW vol gens 11et nationilalsocialistische proCjramma IJe· "Burqerij' en kameraden/fjziji7 /7iers/ecllls gonnen kan worden. Het resultaat Iliervclrl zal welnlgen aanwezli], maarIk den/e dalhelgeen geluk en welvai1rt zijn voor aile Ilevolkings wal Ik hier zeq gauw genoe9 III ;(:'(ler ~Jroepcn Zijn rede laat aan duidelijkheid huis za/ Ziji7 cloorqeclronqen, want niets te wensen over en oak de aml)- ookin c1eze gemeenle worcll veel tenaren weten waar zij aan toe gemddeld Toen men mi/zelclc~ zUn. dal Ik lot burqemeesler was benoemd, Wikle ik eerslbe Conflict met de bur danken, maar 1771)17 gemeester disopllneqevoel veJilood mij dat en Ik heb Iwee Hoewel de Ilurge dagen bedenklijd qe meester zieh weinig met waage!. Toen Ik !7ier de werkzaamheden van kwam Wd, dl{ elus met Raams bemoeit en hoe welnlg amino, maar li7 genaamd geen last ver de weken die Ik hier oor-zaakt, ontstaat er wClkle; is /x:'! mij101 een toell een conflict. Niet amblsroepli7ggeworclen. over het wer-k maar over De eerstc U/ie//ijlre lekcncn het verstrekken, door de van miji7 komsl Ziji7 voor Duitse Ortskommandant, eteze gemeenle niet gunslig van een "Ausweis", een legiti- gcwcesl;' ccrsl eteze week de matie die de ambtenaren vrijstelt /2jangc herdenklng en numiji7 van tewerkstelling in DuitslaneJ. li7sla//alie. (Wellichl beetoelt hij Raarns zeCjt de burgemeester dat 1771"1 de heldenkingde eeme ve;o Doudc van kOOS!lIvijk hU deze leCjitimatie weigert om- gadeJing van de NSB op 14 de dat Ilij geen uitzondering wil zijn. cember 193I. FUj' Wal belrefl de NSB-vlag op Doude van Troostwijk zit diem met dit geval in ete NedeFDuils /-IelVormde kede etal is als ele zijn maaCj en neemt contact op met de com regenboog. /-lei leken dal 1"1' geen zonetvloecl missar-is van de provineie Utr-echt en vraagt hoe meer zal komen, want deze vlaq is 171"1 leken, te handelen Deze, eveneens een lelle NSB-el; etalell" Mongoo/se fk7lbaren. zolang ernog een adviseert om de aml,tenaar met onmieJdellijke nalionaal-socialist leet!; niet hier zullen komen. ingang te ontslaan. De IJurgemeester vOIcJt dit Wal de voedselvoorziening en de a/beidsinzel advies op waarop I~aams onderduikt op een f7elrefi zal IIr geen sabotage dulden. In de Iljel boerderij in het Woerdense Verlaat, welke oar dal IIr 17ier ben is ITlij gebleken eta! de mensen spronkelijk bedoeld was als oneJerduikadres voor de MUdrechtse notaris Anton van der Heyden, en dingen worden niet meer uitl)etaald. De andere aileen per roeiboot te bereiken is en daardoor vrU ambtenaren hebben kennelUk tegenovel' de bur veilig. Op het gemeentehuis laat 11U een ellaos gemeester voor zich gehouden met welke spul· achter. Niet aileen hij verdwijnt maar met hem, len Raams is ondergedoken want anders is het onopvallend in eenjute zak, stempels van de bur onmogelUk te verklaren dat de bUl'gemeester laat gemeester, stempels van de politie, persoonsbe blijken dat 11et beter is wanneer Raams terugkomt. wijzen, zegels die daarop rloren, speciale inkt en Via de koerierster komt dit bericht bij Rammen, het apparaat om vingerafdrukken mel' te maken. maar die voelt hier niets voor omdat hU dit ziet ells Vanuit zUn onderduikadres verstrekt hU valse per.. een list en hU de zaak niet vertrouwt. Wanneer soonsbewijzen voor mensen die ondergedoken Doude van TwostwUk dan ook nog verklaart dat zijn. Ais geboorteplaats gebruikt hU dan steden Paams niets zal overkomen, keert deze op zUn en dorpen eiie inmiddels door de geallieerden zijn post terug. Helemaal vertrouwen doet Ilij de zaak bevrijd zodat de Duitsers dit niet meer kunnen echter nie!, want hoewel hij inwonend is bij sla contwleren. De bij de persoonsbewUzen I)eho.. gerU van de SmilTen in de Dorpsstrelat, slaapt hij rende persoonskaarten worden door een coliega.. op de boerdel'U I'(ust Roest van de familie Winkel ambtenaar in de kaartenl)ak gezet. (Na de oor.. op de hoek van de Hoofdweg en de Ooster log krUgt I'(aams te horen dat er in die kaarten.. landweg Met deze familie ontstaat een nauwe bak een aantal kaarten zijn waar niets van klopt. band welke nu na meer dan 50 jaar nog steeds Maar dat wordt dan gauwweer in orde gemaakt). bestaat en bU wie hU mU dit heell)ijzondere ver Via een koerierster houdt hU contact met de ille.. haal vertelde. In december J 946 wOl'dt Raams galiteit in Mijdrecht. Inmiddels stagneren de werk.. benoemd als ambtenaar ter secretarie te zaamheden op het gemeentehuis omdat Raams Renkum en verlaat hU Mijdrecht. de administratie verzorgt van de evacues en nie mand in staat is hem te vervangen. De vergoe-

Streekarchivariaat Vechten Venen

Per J oktober heeft het Streekarchivariaat Vechten Venen een nieuwe archivaris, eie heer drs. J. Berglloel. Hij is de opvolger van Mw. dl's. F.E. Brouwer. De heer Berghoel was voorheen verbonden aan archieven in 's ..Gravenhage, De Zaanstreek en de regio Waterland. De komendejaren zal de nieuwe archivaris zich voornamelijk bezigllouden met de verdere vorm.. geving van het in J 997 opgerichte Streekarchivclriaat Vechtc;n .. Venen. Het archivariaat is het samenwerkingsverband op archiefgebied tussen de gemeenten Abcoude, Breukelen, Loenen, Maarssen, Maartensdijk en De Ponde Venen. Aile Dude historische archieven van de aangesloten gemeenten en cie archieven van de voormaligc; gemeenten, dorpen en gerechten waar zU door lusie uit voortgekomen zijn vallen onder de verantwoordelUkheid van het Streekarchivariaat. Ook een aantal particuliere arcr1ieven zoals kerkarchieven, verenigingsarchieven e.d. uit de regio wor, den door het archivclriaat belleerd. Voor vragen op zowel historisch als genealogiscll gebied betreffende de regio Vecht en Venen kan men zich wenden tot de streekarchivaris of zijn medewerkers. Een bezoek ten behoeve van onderzoek in een bepaald archief is mogelijk na telelonische alspraak: voor Breukelen, Loenen en Maarssen tel. 0294-2362 J 3, voor Abcoude en De Ponde Venen tel. 0297..29 J 6 J 6, voor Maartensdijk tel. 0346..2 J 72 J J.

Het postadres van 11et Streekarchivariaat is Postbus 99, 3632 ZS Loenen aid Vecht. ten over de bediening van de IJrug is het pl2121tselijk bestuur allermlnst tewerJen, zoals uit de stukken blUkt D,Jarom zallJwcJemeester 1)21C1 mos ongetwUfeld in z'n nopjes zUn geweest met de brief die de 75jarlge brugwarhtster hem stuurt. ,i){~ CUI,'c-6A ,}/_(;_/(~GA"-N"6" li~ <--' /,__,-_1 O'..:_t 10';5'! I &<-b &<:=./ <.:: 'Weledele Heel; De ondergeteekende vel' _;{'>A",. -'V-fl-- ,X-L 0<'('" klaaft lot 17&.Jr spi)t aI, ddt Ik genoodzaakt ben voor de brug Ie beejanken wegens mlji7 oudel'

/l.'l/Ly,..,>- (:,;,·<'~.<";0'··<-CC:<~-'M-", / /r<-/.'I_C "Vl-1..C--/ dam lot en metNieuwenjadlzalIk lletnag vol

/)'. - brengen. N C{,,_ U/I_LU;-~YO,&<::--L '!<-C-<_J.' cC _ALl'"

De reae:tie van gemeentewege Is koeltjes: '/1kll7 uw bnefj dat gi) wegel7.s uw ouderdom t,{!.·"c (+1--<,-1-,., (~--<:/'Lf/ (/ na .J I December a.s. de dorpsbrug niet meer zal bedk;'nen, ndmen wi) kennis. !.J Voor de cioor u bewezen dlenslen zeggen wi) u dank "

diglng van de oever, vemomen. Aan de be De bediening van de dorpsbrug wOl'dt zwaren diel7t dan oak naar onze meenli7g le vervolgens toevertrouwd a21n de heel' J21cob gemoet gekomen te worden niet door de Winters, tegen een vergoeding V21n J 125, motorvaart Ie veID/fe'den. doch door een j7e per jaar. 20211.\ bekend, heeft de nieuwe IJrug 170011l;ke bediemi7g van de brug en door adn wachter er aile belang bU om de IJrug zo snel

dUldlng van roode Ilcllten !..j. N mogelUk te openen.

bronnen: Ge177eenle ArrJ7icf De Nonde [k"l7en (GAD/?V/ Aanvu///i~qs,irwcl7t<-'His' van het Dud-d/chic'!' der gelncc"nle Mjl dree/71 WI en W2. 6/1DRV NOlulenl7 en w 192.5-·192.7 iMljdiec/7/j.

Wilnis: overVroeger en Nu

DJtis' l1iel van het bOCkl!r/ok dat !l,--vt:-)e Vdn CJ/7ze lee/en ete 17t:YCn I-I 1.1'( (lIct man/ van SoelI en FA ({lOOI! Gmencnc{ljk op 29noVtY77iJcrjl 17el]/)cn doen verschjjnen. Zoal'; de lilel reccle; vvec/geeftgddthcr over H~1Inis'< fiet 15' Vt'r lucht/net vele (010\ prentencnkad/len. Een genot 0/77 het f(;'.lezen /77dd/ Dote/oortc' !)lade/C'/7,lIi1anropelke pr3glild/Jokenr /77(-'n zaken UJ/hec!t.Y7 en veileden. Op lnaandczq 29 nove/n!x:'!" is /7et eC/JI(:' C',-'(c/nplaaFli7 hetgc/nccn- tehulqeIV!/jc/recl7tu/lgcreiktdan L7UJgcl77cester Boogad/d lief lvveede c-'xc'/77 pl7ar.vlIcn1. cloor'de.voorzlltcF·van onzr-:· lIe/(::."n~(J!i7g /i7 onlvdngsl genolnco en 17t:'!'/~~!ffer i17Zc7gC Ii? l7etgCI77Cen!t-}'}/C/7it?f DCSC/7//jVt.YS' /"JebLx::tn 17etbockopqedrdgen.(3d/? onze Vr:Y"c;7~qing Inct de volgenc/e leksl .. Sa/ncnstel/erSI7opt:'J7 /netditboek overde dorpsI7/sl0/k: V;'H7 l41/nis' eengoee/e f:J/jc/ICiQi: Ie 17CIJI7Ci7 ge/eveic{ dan ,tc doe/sIt'!I/i~QCi7.van de i/lsloJi>e/)e 11c'lc' niginglkl/77C/jjk 17E't ve/z:7/77Cle/7 van II;:s'toris"CIN:~gt~qevens /17 De Nonde V(?J7en "Wlii zj;i7desi:l/nenstelle/:s- zecrt:'/kcnleljjkvooJ" d/i/Joek en deIJten hel ('en stJi77ulans o/n de plannen lot pub//k;71ic. van ./77Cf;-';" Iic/geYke boekwcr De 17CtY FA Gro('nCnc1jjkove/I7t-.7!7 ken Inet laaclH voo/t Ie zeltcn c!igd l7et bOt.Y(l;J/C/f( aan dc' VGG/z/f: Nel !Joek Is voor /49 95 vClkr!;gl7;ldr I7Ij D/Og/sle/IJ Naglegad!, KlOon Kado te!," cle./leer PC Grund/nann. en Kk'/i7V,3kllv/i7kc:/ /V!dJ"j;ke van Soes(dl/en te !,(i/lnis: 1Jj;'/JoeklJandc/ /vlondd) ('/7 Boekl7anc!e/ Bruna tc' /ltf(jdrc.'C/7t en I~(/ 17(:>[ l(l(l.(k:-mloor h? l/,ti7kcvcc'17. Een onderduiker vertelt door Fred de Wit

nlanqs maakte een van onze leden milerop aUentdathj/nogsteecls contact17eeft met een ambtenaar die de laatstejaren van de oodog op het M!JclnY!7tse gemeentehui, wcykzaam is geweest /let ambtenaFencolps !xcs/oncl toen wt ongeveeF vljfpersonen. Dude M!JclrechtenaFen zullen de namen Koeclam SF, Klaassen Nawlji7, BFas, Van i7eeni7gen en de politieman Talsma, clie tevens gC'I77eentebode was, bekencl li7 de oren kll17ken. VOOI- de !7wclige geneldtie li7wonels Z!Ji7 deze namen volkomen onbekenc! evenals de omstandigheden waarondeF deze mensen hebfJen moeten we/ken. Laten wj/ daarom even telVggaan In de t!Je!

Het laatste oorlogsjaar gezin mar Duitsland. MUdrecllt en Wilnis helJ IJen dan gem burgeilleester. ledereen denkt dat 6 Juni J 944. De geallieerden landen in de IJevrUding nabU is, Illelar de luchtlandingen NorlllancJie en na een felle strUd staan de Allle lJU Arnhelll Illislukken en de Duitsers en Doude rikanen, Engelsen, Canadezen en Polen aan van TroostwUk kOlllen weer terug. De geilleente onze grens. Duitsers en NSB-ers zUn in paniek MUdrecht krUgt honderden Illensen uit het en op Dolle Dinsdag, 5 septeillbel; vlucht ook oorlogsgelJied in Noord-LiIllIJurg op te vangen. de burgeilleester Doude van TroostwUk Illet zUn Mensen die niets Illeer IJezinen en wekenlang

Jooc!se o/lc/inlwkel:S geclulCnc/e de oOl!og IlilSTORISCHE \JmENIGING '"[)E I?ROOSDULANDEN°' opgenclll20 september 1984

Doelstelling De vel-eniging stelt zich ten dOl'I de /Jelangstelling te wekken voor de gescrliedenis van De Ronde Venen en een stimulerend aandeel te leveren in de onlwikkelingen tot de I-egiona/e en loka/e geschiedbeoefening in De Ronde Venen in de ruimste zin. Bestuur .. voorzitter; Pc. (jl-undmann monumentenzorg Herenweg 38, Wilnis te/efoon 0297..281578 .. vice..voorzitter; HI I~oling genea/ogie & paleografie Middenweg I, MUdrecht te/efoon 0297.. 56 J 474 .. secretaris, H. StrulJIJe heemkunde & tentoonst. Kievits/aan 20, Vinkeveen telefoon 0297..262560 .. 2e secretaris, M. Th. Pietersen..Mourits externe activiteiten Dr. J. SeverUnplantsoen 2, Wilnis te/efoon 0297..282462 .. penningmeester B. van Tol ..Burgers Padmosweg 38, Wilnis te/efoon 0297..284213 .. 2e penningmeester; N. van Beek ledenadministratie Irenestraat 14, Wi/nis te/efoon 0297..284234 .. bibliotheek & documentatie A. Hagen ToelmalUn J, Mijdrecht telefoon 0297..287550 .. arche%gie A.WM. van den Bosch PUlstaart/aan 70, Vinkeveen telefoon 0297..263356 Redactie../eden 'De Proosdijkoerier' .. redactieadres Hans To// C:onincksmeer 20, 3645 WG Vinkeveen te/efoon 0297..264422 E-mail: [email protected]/ .. redactieleden Joop Frankenlluizen, Ton Hagen, Jan Rouwenhorst en Fred de Wit. 'De ProosdUkoerier' is een kwartaa/uitgave van de Historische Vereniging 'De ProosdUlanden' geregistreerd onder /SSN 1388..7 J 65 Postadres van de vel-eniging Postbus 65, 3648 ZH Wi/nis. Vel-enigingslokclal 'Het Prinsenhuis', Prinses Wilrle/minalaan 3 1, MUdrecht. Lidmaatschap Lid worden kan door aanmelding bU de ledenadministratie op bovenstaand adres. De /idmaatschapsbijdrage !Jedraagt I 30," perjaar. Bankrelatie: RABOBANK, MUdrecht, rek.nr. 3696.18.505. Verenigingsavond /edere dinsdagavond Ibehalve injuli en augustus en tussen /

De Rabobank is een bank met een mensen. Daarom zijn wij niet alleen vol idee. Het idee heet 'samenwerken'. Met ledig thuis in de financiele wereld. Maar wonels in de plaatselijke samenleving heb ook bij u in de buurt. We weten wat er ben wij als geen ander een traditie van bij u allemaal om de hoek komt kijken. samenwerken en bouwen aan relaties. We weten wat er speelt. Want alleen dan Van jong tot oud. Dat is meer dan een kunnen we echt op uw wensen inspelen. belofte. Het is onze mentaliteit. De Rabobank is een bank van mensen voor Met de Rabobank staje er niet aileen voor.

Rabobank