PLAN ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI STARY KORNIN Na LATA 2013-2020

Zał ącznik do Uchwały Nr 24.156.2013 Rady Gminy Dubicze Cerkiewne z dnia 11 lipca 2013r.

GMINA DUBICZE CERKIEWNE POWIAT HAJNOWSKI WOJEWÓDZTWO PODLASKIE przyj ęty na zebraniu wiejskim w dniu 6 lipca 2013r.

•ZAŁO ŻENIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI

Plan Odnowy Miejscowo ści obejmuje wykaz priorytetów i celów rozwoju sołectwa Stary Kornin na lata 2013 - 2020 zgodnie z dokonan ą przez społeczno ść lokaln ą analiz ą zasobów i ustalon ą hierarchi ą potrzeb. Podstawowym celem przygotowania Planu, w oparciu o konsultacje społeczne, jest pobu- dzenie aktywno ści lokalnych środowisk i stymulowanie współpracy mieszka ńców na rzecz rozwoju oraz promocji warto ści zwi ązanych z miejscow ą specyfik ą społeczn ą, kulturow ą i przy- rodnicz ą. Na podstawie konsultacji społecznych, w trakcie rozmów i podczas zebrania mieszka ń- ców, okre ślono wszystkie wa żne obszary problemowe oraz preferencje rozwojowe wynikaj ące z istniej ących uwarunkowa ń. Zasi ęg terytorialny Planu wyznaczaj ą granice administracyjne sołectwa. Plan obejmuje cele i priorytety, których realizacja si ęga równie ż nowego okresu programowania funduszy euro- pejskich (2014-2020). Plan przewiduje okresow ą ocen ę i aktualizacj ę wskazanych priorytetów i zada ń do realizacji w ramach konsultacji społecznych. Plan Odnowy Miejscowo ści wskazuje zadanie inwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 /PROW 2007 -2013/ przyj ę- tego przez Rad ę Ministrów 1 sierpnia 2006r. zaakceptowanego na posiedzeniu Komitetu Rozwoju Obszarów Wiejskich Unii Europejskiej w dniu 24 lipca 2007r.w ramach Działania Osi 3 - Ja- ko ść życia na obszarach wiejskich i ró żnicowanie gospodarki wiejskiej - 3.4. Odnowa i Roz- wój Wsi i 3.3.Podstawowe usługi dla gospodarki i ludno ści wiejskiej. Wskazane w Planie Odnowy Miejscowo ści Stary Kornin inwestycje stanowi ą podstaw ę do konstruowania monta żu finansowego i przygotowania aplikacji o wsparcie finansowe ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Dokument Plan Odnowy Miejscowo ści został przygotowany zgodnie z wytycznymi Pro- gramu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i przyj ęty uchwał ą zebrania mieszka ń- ców wsi Werstok w dniu 01 czerwca 2013 roku. Dokument jest spójny z Strategi ą Zrównowa żonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy i Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Dubicze Cerkiewne oraz Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Dubicze Cerkiewne. Realizacja wskazanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych uzale żniona jest od odpowiedniego monta żu finansowego środków pochodz ących z ró żnych źródeł.

Plan Odnowy Miejscowo ści Stary Kornin został opracowany przy udziale mieszka ńców wsi w oparciu o konsultacje społeczne.

W opracowaniu programu brali udział: - Anna Charytoniuk - sołtys wsi, przewodnicz ący Rady Sołeckiej - Nina Oksentejuk – radna wsi Stary Kornin - Mirosław Boszko - członek Rady Sołeckiej - Piotr Szwarc – członek Rady Sołeckiej - Paweł Doli ński- członek Rady Sołeckiej - ks. Mikołaj Markiewicz– Proboszcz Parafii Prawosławnej pw. Św. Michała

Opracowanie programu oraz jego realizacja w najbli ższych latach ma na celu:

● zwi ększenie aktywno ści mieszka ńców oraz ich zaanga żowania w sprawy rozwoju wsi zagospodarowanie i upi ększanie terenu wsi ● popraw ę warunków życia mieszka ńców ● stworzenie warunków do zatrzymania młodzie ży na wsi, ● stworzenie szansy uzyskania środków finansowych w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej ● poprawa warunków środowiska i krajobrazu oraz infrastruktury społecznej i technicznej

2. CHAREKTERYSTYKA GMINY DUBICZE CERKIEWNE

Gmina Dubicze Cerkiewne le ży w powiecie hajnowskim, w s ąsiedztwie Puszczy Biało- wieskiej, w obszarze chronionego krajobrazu o wysokich walorach turystycznych i krajobrazo- wych obejmuj ącym tereny ekologicznie czyste. Gmina jest członkiem :Stowarzyszenia Gmin Puszczy Białowieskiej, Euroregionu „Puszcza Białowieska” Zwi ązku Komunalnego Gmin Pusz- czy Białowieskiej, LGD „Puszcza Białowieska”, Zwi ązku Gmin Wiejskich Województwa Pod- laskiego Pod wzgl ędem podziału administracyjnego le ży w województwie podlaskim w połu- dniowo – wschodniej jego cz ęś ci i graniczy z gminami: od północy, północnego – wschodu i wschodu z gmin ą Hajnówka, od południa i południowego – zachodu z gmin ą Kleszczele, od zachodu z gmin ą Orla (powiat bielski), od północnego – zachodu z gmin ą Czy że, natomiast połu- dniowo – wschodnia granica gminy stanowi granic ę pa ństwa zRepublik ą Białoru ś na odcinku ok.8 km. Miejscowo ść Dubicze Cerkiewne jest siedzib ą Urz ędu Gminy. Gmina liczy 1734 mieszka ńców (dane z 31 grudnia 2012r.). Obszar jej wynosi 151,2 km 2. Sie ć osadnicza gminy liczy 29 miejscowo ści wiejskich wchodz ących w skład 17 sołectw. Zasadnicz ą cz ęść powierzchni gminy Dubicze Cerkiewne zajmuj ą lasy i tereny zadrzewione - 51%. U żytki rolne stanowi ą około 43% powierzchni ogólnej gminy, z tego grunty orne zajmuj ą 26 % powierzchni a ł ąk i pastwisk – 17 %. Pozostałe grunty-6%. Warunki komunikacyjne na terenie gminy s ą do ść dobre. Przez teren gminy nie przebiega żadna droga krajowa, przebiega natomiast droga wojewódzka nr 685 relacji Hajnówka – Klesz- czele o długo ści 14,8 km o nawierzchni twardej, bitumicznej. Obszar gminy obejmuje 67,6 km dróg powiatowych, z czego prawie 96% to drogi utwar- dzone. Długo ść dróg gminnych wynosi 39,7 km, z czego zaledwie 6,5% to drogi o powierzchni utwardzonej. Przez teren gminy przebiega równie ż linia kolejowa relacji Siedlce – Czeremcha – Haj- nówka – Siemianówka – granica pa ństwa. Długo ść linii kolejowej wynosi około 9,65 km. G ęsto ść sieci kolejowej kształtuje si ę na poziomie około 6,4 km/100 km². Obsługa podró żnych odbywa si ę na stacji Witowo. W gminie Dubicze Cerkiewne głównym źródłem zasilania w energi ę elektryczn ą jest stacja transformatorowo – rozdzielcza w Hajnówce. Odbiorcy energii elektrycznej s ą obsługiwani przez układ linii napowietrznych lub kablowych. Na terenie gminy nie ma zaopatrzenia w gaz w układzie sieciowym. Mieszka ńcy korzystaj ą z gazu propan-butan w butlach, najcz ęś ciej u żywanych do kuchenek gazowych. Sieci ą telefoniczn ą obj ętych jest blisko 575 domostw. Gminny system telekomunikacji wł ączo- no w wojewódzki system linii kablowych światłowodowych, relacji Milejczyce-Czeremcha - Kleszczele-Dubicze Cerkiewne. Obszar gminy obj ęty jest systemem telefonii komórkowej obsługiwanej przez operatorów sieci T – MOBILE, ORANGE, PLUS GSM, PLAY 3

Gmina Dubicze Cerkiewne jest gmin ą typowo rolnicz ą. Liczba podmiotów gospodar- czych podejmuj ących działalno ść gospodarcza utrzymuje si ę na tym samym poziomie od kilku lat. Na terenie gminy przewa żaj ą podmioty gospodarcze prowadz ące działalno ść handlow ą, usługow ą, produkcyjn ą. Najwi ększe firmy w gminie to: 1. Dworek Polski sp.j. z siedzib ą Zalesie Górne – zajmuje si ę stylowym budownictwem drewnianym, 2. PPHU „STOL-JANO” – Dubicze Cerkiewne – stolarstwo, 3. Bar „Zajazd u Jana” – Dubicze Cerkiewne – gastronomia 4. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Starym Korninie – produkcja ro ślinna i zwierz ęca( tucz trzody chlewnej) 5. Stacja Paliw i Dom Go ścinny „Pronar” Narew – handel, gastronomia 6. Przedsiebiorstwo Handlowe „NEPTUN” Zakład Gastronomiczny Bo żena Kiryluk – handel i gastronomia Siedzib ą gminy jest miejscowo ść Dubicze Cerkiewne. Pełni ona funkcj ę o środka ob- sługi lokalnej w zakresie: ochrony zdrowia, kultury, obsługi administracyjnej i o światy. Na terenie Gminy istnieje jedna placówka opieki zdrowotnej – lekarz pierwszego kontaktu , po- radnia stomatologiczna i punkt apteczny. W zakresie obsługi mieszka ńców gminy działalno ść prowadz ą nast ępuj ące instytucje zlokalizowane w m. Dubicze Cerkiewne : ● Urz ąd Gminy ● Agencja Pocztowa ● Punkt Obsługi Klienta Banku Spółdzielczego w Hajnówce ● Placówka Stra ży Granicznej ● Gminna Biblioteka Publiczna ● Gminny O środek Kultury, Sportu i Rekreacji ● Zespół Szkolno-Oświatowy ● Gminny O środek Pomocy Społecznej Na terenie gminy tak że prowadza działalno ść stowarzyszenia: • Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Dubickiej „Bachmaty” z siedziba w Grabowcu • Klub Sportowy „Błyskawica” Dubicze Cerkiewne Aktywnie działaj ą tak że na niwie społecznej Koła Gospody ń Wiejskich w Dubiczach Cerkiew- nych i Grabowcu a tak że Koło Emerytów i Rencistów. Na obszarze gminy Dubicze Cerkiewne przewa żaj ą lasy i tereny zadrzewione, oraz u żyt- ki rolne, w zwi ązku z tym znaczna cz ęść mieszka ńców zatrudniona jest w rolnictwie i le śnictwie. Środowisko naturalne gminy Dubicze Cerkiewne stanowi atrakcj ę dla go ści z kraju i zagranicy. Bogactwo przyrody tego obszaru niepowtarzalnie komponuje si ę z pi ęknem tutej- szych krajobrazów. Walory środowiskowe i turystyczne gminy zach ęcaj ą do wypoczynku, z dala od hała śli- wych i zatłoczonych miejskich aglomeracji. Stanowi ą tak że ofert ę dla inwestorów zainteresowanych lokowaniem kapitału, głównie w sferze budownictwa letniskowego i obsługi ruchu turystycznego. Poło żenie gminy w regionie ,,Zielonych Płuc Polski” oraz dost ępno ść komunikacyjna te- renów o du żej warto ści przyrodniczej z okazami ro ślin i zwierz ąt nie wyst ępuj ącymi w innych obszarach stawiaj ą gmin ę Dubicze Cerkiewne w czołówce gmin regionu mog ących słu żyć jako zaplecze i baza noclegowa dla turystyki krótko pobytowej. Atrakcj ą turystyczn ą gminy jest swo- ista kultura ukształtowana współistnieniem ró żnych tradycji, mozaik ą religii oraz oryginalna, drewniana architektura. Kultywowanie obyczajów i religii objawia si ę w licznych odpustach, uroczysto ściach obrz ędowych, obchodach świ ąt si ęgaj ących w gł ąb historii. Ciekawa i bogata jest tradycja r ękodzieła ludowego, a wyroby r ękodzielnicze mo żemy zobaczy ć i kupi ć prawie w ka żdej wsi. 4

2.1. Walory turystyczne

2.1.1.Walory przyrodnicze

1. Obszary Chronionego Krajobrazu „Puszcza Białowieska” obejmuj ące wi ększ ą cz ęść gminy,

2. Rezerwat „Czechy Orla ńskie”, którego celem jest zachowanie naturalnego charakteru fragmentu borów sosnowo-świerkowych, oraz rezerwat „Starzyna” – cel – zachowanie w naturalnym stanie fragmentu Puszczy Białowieskiej,

3. U żytki ekologiczne obejmuj ące 15 wydzielonych obszarów stanowi ących ekosystemy bagien- ne,

4. Pomniki przyrody (13 pojedynczych okazałych drzew, 1 głaz narzutowy, 2 zlepie ńce),

5. Zbiornik małej retencji na rz. Orlanka

2.1.2 Walory kulturowe

• abytkowe układy przestrzenne wsi oraz liczne zabytkowe obiekty drewnianego budownictwa wiejskiego, • espół dworski w Jodłówce z 1901 r. wraz z parkiem krajobrazowym z pozostało ściami dawnych kompozycji, • rewniany wiatrak holenderski w Koryciskach z 1948 r., z zachowanymi urz ądzeniami mechanicznymi, • iatrak-ko źlak w Grabowcu z 1941 r. brak śmigieł, wewn ątrz dobrze zachowane urz ądze- nia mechaniczne do przemiału zbo ża, • erkiew p.w. Podwy ższenia Krzy ża Pa ńskiego we wsi Werstok. Najstarsza cerkiew w gminie zbudowana w 1768 r., • erkiew p.w. Św. Anny w Starym Korninie z 1773 r., przebudowana w XIX w., • erkiew p.w. Św. Michała w Starym Korninie zbudowana przed 1893r., • liczne krzy że wotywne z pocz ątku XX w. • erkiew p.w. Opieki Przenaj świ ętszej Bogurodzicy w Dubiczach Cerkiewnych • zba Kultury i Tradycji OSP w Dubiczach Cerkiewnych

2.1.3 Miejsca kultu religijnego i uroczysto ści odpustowe:

• apliczka (wybudowana w latach 70 w kształcie werandy nakrytej czterospadowym dachem z mał ą kopułk ą zwie ńczon ą krzy żem prawosławnym) nad źródłem (studnia) z cudown ą wod ą w Starym Korninie oraz cerkiew p.w. Św. Anny • sierpnia- odpust parafialny Św.Anny w Starym Korninie

• zwi ązku z rekonstrukcj ą Starokornia ńskiej Ikony Matki Bo żej odpust pod jej wezwa- niem odbywaj ący si ę w pierwsza niedziel ę po 28 sierpnia (Za śni ęcie Naj świ ętszej Marii Panny)

● 28 sierpnia – odpust parafialny Za śni ęcia Naj świ ętszej Marii Panny w m. Werstok

● 12 lipca – odpust parafialny Św. Piotra i Pawła w Dubiczach Cerkiewnych

● 14 pa ździernika – odpust parafialny Opieki Przenaj świ ętszej Bogurodzicy w Dubiczach

Cerkiewnych

2.1.4 Imprezy folklorystyczne

• estyn „Na Iwana na Kupała” (lipiec), • estyn Kultury Białoruskiej (sierpie ń )

● Festyn białoruski organizowany przez Stowarzyszenie Muzeum Kultury

Białoruskiej w Hajnówce „ I tam żywu ć ludzi”

2.2 Infrastruktura turystyczna

2.2.1 Baza noclegowa

•Ośrodek Wypoczynkowy "Bachmaty" z baz ą noclegow ą dla 32 osób w 4 domkach wolno stoj ą- cych (pokoje 2,3,4 osobowe) nad zalewem o powierzchni 5,6 ha na rzece Orlanka. W okresie letnim funkcjonuje tu wypo życzalnia sprz ętu pływackiego (rowery wodne, kajaki, żaglówki). Do dyspozycji s ą wyznaczone dwa k ąpieliska dla dzieci i dorosłych. W sezonie letnim mo żliwe jest uprawianie w ędkarstwa, zbiornik wodny rokrocznie jest zarybiany szlachetnymi gatunkami ryb, •sezonowe schronisko młodzie żowe przy Zespole Szkolno - O światowym (25 miejsc), •kwatery agroturystyczne:

− Agroturystyka pod wiatrakiem " - Domki u Rybaków - Dubicze Cerkiewne – 10 miejsc noclegowych.

− . Szimoniuk – Grabowiec – 12 miejsc noclegowych

− . Skoworodko – Dubicze Cerkiewne – 9 miejsc noclegowych.

− N. Leoniuk – Dubicze Cerkiewne – 10 miejsc noclegowych.

− J. Nesteruk – Dubicze Cerkiewne – 6 miejsc noclegowych.

− J. Czmiel – Jelonka – 6 miejsc noclegowych.

− M. Korch – Kra śkowszczyzna - 5 miejsc noclegowych.

− ensjonat „Koral” – Dubicze Cerkiewne – 10 miejsc noclegowych

− . Romaniuk – Werstok – 8 miejsc noclegowych.

− . Sztukowska – Werstok – 5 miejsc noclegowych.

Gospodarze utrzymuj ą budynki w stylu regionalnym i zabezpieczaj ą turystom wszystko co mo żliwe dla odpoczynku na łonie natury z mo żliwo ści ą korzystania w gospodarstwie ze wszystkich mo żliwych zaj ęć i potraw regionalnych.

Oferuj ą przeja żdżki bryczk ą lub furmank ą, wycieczki rowerowe, spacery po terenach le- śnych przyległych do Puszczy Białowieskiej, miejsca na ognisko. Istnieje te ż mo żliwo ść zaopatrzenia na miejscu w warzywa, owoce, jajka, mleko itp.

2.2.2 Gastronomia

• „Zajazd u Jana” w Dubiczach Cerkiewnych,

• domowa kuchnia w pensjonacie „Koral” jak te ż w innych 9 kwaterach agroturystycznych,

• omowe obiady w „Domu Go ścinnego” firmy PRONAR

● domowa kuchnia w gospodarstwach agroturystycznych

2.2.3 Szlaki turystyczne i ście żki przyrodnicze 7

•szlak rowerowy (zielony, 41 km) na odcinku Dubicze Cerkiewne–Werstok –Topiło – Białowie- ża,

•szlak rowerowy (czerwony 85 km) na odcinkach: Zbucz - Stary Kornin - Dubicze Cerkiewne – Grabowiec – Kleszczele, •ście żka przyrodniczo-le śna na Obszarze Natura 2000 w rezerwacie „Czechy Orla ńskie” (2 km), wyznaczona przez Nadle śnictwo Bielsk w Bielsku Podlaskim, ● Podlaski Szlak Kulturowy „Drzewo i Sakrum”.

2.3 Środowisko przyrodnicze

Gmina Dubicze Cerkiewne le ży w s ąsiedztwie Puszczy Białowieskiej w powiecie hajnowskim. Znaczn ą cz ęść obszaru gminy stanowi ą równiny i lasy. Teren gminy Dubicze Cerkiewne poło żony jest w obr ębie mezoregionu Równiny Biel- skiej, le żą cej w makroregionie Niziny Północno - Podlaskiej. Cech ą charakterystyczn ą tego obszaru jest płaskie ukształtowanie powierzchni z nielicznymi płytkimi obni żeniami oraz grupami łagodnych wzniesie ń.

W obr ębie gminy mo żna wyró żni ć dwa obszary: • piaszczyst ą równin ę sandrow ą Puszczy Białowieskiej, zajmuj ącą południowo – wschodni ą i północno – wschodni ą cz ęść gminy, • r ównin ę gliniast ą, rozci ągaj ącą si ę na północny i południowy – zachód od miejscowo ści Dubicze Cerkiewne. Średnia roczna temperatura w tym obszarze klimatycznym to ok. 6,7 – 6,9°C. Najzim- niejszym miesi ącem jest stycze ń z temperatur ą -4,4°C, natomiast najcieplejszym miesi ącem jest lipiec ze średni ą temperatur ą ok. 17,6 - 17,8°C. Teren gminy Dubicze Cerkiewne cechuje si ę wyst ępowaniem gleb, które zaliczane s ą do glin, piasków gliniastych oraz piasków słabo gliniastych całkowitych i pod ścielonych piaskiem luźnym oraz piasków lu źnych całkowitych. Zgodnie z typologi ą gleb, gleby gminy zaliczane s ą do gleb piaskowych i s ą to np. gleby bielicowe, rdzawe, brunatne kwa śne. Gleby bardziej żyzne skupiaj ą si ę w zachodniej i północnozachodniej cz ęś ci gminy. Zali- czaj ą si ę do nich gleby pseudo bielicowe, brunatne wła ściwe, gleby brunatne wyługowane i kwa- śne oraz czarne ziemie. Na obszarze gminy dominuj ą bardzo słabe gleby VI i V klasy bonitacyjnej, zajmuj ąc łącznie ponad 66% powierzchni gruntów ornych. W przypadku u żytków zielonych, ponad 54% powierzchni u żytków stanowi ą gleby V klasy bonitacyjnej. Na obszarze gminy Dubicze Cer- kiewne bardzo du żą powierzchni ę, bo ponad 30% u żytków rolnych, zajmuj ą gleby marginalne. Gmina Dubicze Cerkiewne pod wzgl ędem hydrograficznym nale ży do zlewni dwóch rzek Narwi i Bugu. Sie ć rzek na obszarze gminy tworzona jest przez rzek ę Orlank ę znajduj ącą si ę w zlewni rzeki Narwi, oraz przez jej główny dopływ rzek ę Orla. S ą to rzeki odprowadzaj ące wody z wi ększej cz ęś ci obszaru gminy do Narwi. Podstawowy układ sieci rzecznej w zlewni rzeki Bug tworz ą rzeki Perebel i Policzna, b ędące dopływami rzeki Le śna Prawa, która jest pra- wobrze żnym dopływem Bugu. Na obszarze gminy Dubicze Cerkiewne wody podziemne wyst ępuj ą głównie w piaszczy- sto – żwirowych utworach czwartorz ędowych i trzeciorz ędowych oraz w ęglanowych utworach kredowych. Gmina Dubicze Cerkiewne zlokalizowana jest w obr ębie wyst ępowania wodono śnych utworów kredowych znajduj ących si ę na gł ęboko ści 100 – 150 m. Podstawowym źródłem za- 8

opatrzenia ludno ści w wod ę pitn ą i na potrzeby gospodarcze na obszarze gminy s ą wody podziemne, pochodz ące z utworów czwartorz ędowych. Uj ęcia wód podziemnych na terenie gminy Dubicze Cerkiewne: − Dubicze Cerkiewne – dwie studnie o gł ęboko ści ok. 59 m i wydajno ści ok. 66 m³/godz. przy depresji 26 i 20 m, − Stary Kornin – dwie studnie gł ębinowe, pierwsza o gł ęboko ści 64 m i wydajno ści 104 m3/godz., druga studnia o gł ęboko ści 64 m i wydajno ści 91 m 3/godz. Ł ączna wydajno ść obu studni wynosi 175 m³/godz. przy depresji 8,2 m.

Grunty pod lasami i zadrzewieniami zajmuj ą powierzchni ę 7680 ha. Lesisto ść gminy wynosi 51% i jest zdecydowanie wy ższa od średniej województwa podlaskiego (29,6%). Domi- nuje tu bór mieszany świe ży, las mieszany i las świe ży, przy głównym udziale boru świe żego, lasu wilgotnego i olsu. W siedliskach boru mieszanego świe żego przewa żaj ą drzewostany sosnowo – świerkowe z domieszk ą d ębu i brzozy. Siedliska olsu charakteryzuj ą si ę wyst ępowa- niem w drzewostanie głównie jesionu, olszy, oraz świerku, brzozy i osiki. Na obszarze gminy Dubicze Cerkiewne wyst ępowanie złó ż surowców mineralnych zwi ą- zane jest z poło żeniem gminy oraz z utworami czwartorz ędowymi pokrywaj ącymi powierzchni ę gminy. W obr ębie gminy wyst ępuj ą zło ża kruszywa naturalnego w miejscowo ści Czechy Orla ń- skie. Do obszarów obj ętych ochron ą prawn ą na terenie gminy Dubicze Cerkiewne zaliczamy: ● Rezerwaty przyrody, ● Obszary chronionego krajobrazu, ● Pomniki przyrody, ● U żytki ekologiczne.

2.4 Rezerwaty przyrody na terenie gminy: 1. Starzyna – fragment rezerwatu le śno - ornitologicznego poło żonego w obr ębie Nadle śnictwa Hajnówka o powierzchni 370,08 ha. Celem ochrony jest zachowanie w niezmienionym stanie naturalnych walorów fragmentu Puszczy Białowieskiej z bogat ą flor ą oraz dobrze wykształco- nymi zespołami le śnymi. 2. Czechy Orla ńskie – rezerwat le śny poło żony na obszarze Nadle śnictwa Bielsk, obejmuje powierzchni ę 77,95ha. Podstawowym celem ochrony jest zachowanie naturalnych zbiorowisk le śnych, które stanowi ą pozostało ść po Puszczy Bielskiej. 3. Rezerwat Jelonka – utworzony w 1989 r. o powierzchni 227 ha, poło żony na terenie Nadle- śnictwa Bielsk Podlaski, w gminie Kleszczele (przy granicy gminy Dubicze Cerkiewne). Do obszarów chronionego krajobrazu na terenie gminy Dubicze Cerkiewne nale ży obszar chronionego krajobrazu Puszczy Białowieskiej. Ochrona przyrody ma na celu zachowanie ró żnorodno ści biologicznej, utrzymanie i przywracanie do stanu naturalnego wszystkich zasobów przyrody (drzewostanów i siedlisk le- śnych), zapewnienie ci ągło ści istnienia wszystkich gatunków ro ślin i zwierz ąt w ich naturalnym środowisku, zachowanie dziedzictwa geologicznego. Obszar Puszczy Białowieskiej jest zaliczany do ostoi naturalnych puszcz nizinnych w Eu- ropie. Na obszarze gminy za pomniki przyrody uznano 13 pojedynczych drzew oraz 1 głaz narzutowy i 2 zlepie ńce. Obszar gminy Dubicze Cerkiewne cechuje si ę czystym powietrzem atmosferycznym. W gminie Dubicze Cerkiewne nie wyst ępuj ą praktycznie żadne wi ększe źródła emituj ące zanieczyszczenia do powietrza atmosferycznego. Głównym źródłem emituj ącym zanieczyszczenia do powietrza na terenie gminy s ą kotłownie lokalne i paleniska indywidualne, w mniejszym stopniu równie ż środki transportu. 9

2.5 Infrastruktura techniczna gminy

2.5.1 Uj ęcia, wodoci ągi i stacje uzdatniania wody

W gminie funkcjonuj ą dwa uj ęcia wody podziemnej w Dubiczach Cerkiewnych i Starym Korninie. Źródłem poboru wody w Dubiczach Cerkiewnych jest uj ęcie wody podziemnej z utwo- rów czwartorz ędowych. Woda ujmowana jest z dwóch studni wierconych z drugiej warstwy wodono śnej. Źródłem poboru wody dla miejscowo ści Werstok jest to samo uj ęcie. Gmina Dubicze Cerkiewne jest zwodoci ągowana w 99%, natomiast długo ść sieci kanalizacyjnej obejmuje zaledwie 8% obsługiwanych mieszkańców.

2.5.2 Gospodarka ściekowa.

Na terenie gminy, w miejscowo ści Dubicze Cerkiewne, funkcjonuje biologiczna oczyszczalnia ścieków wybudowana w pa ździerniku 2002r. Wyposa żona jest w punkt zlewny ścieków dowo żonych, pompowni ę ścieków surowych ze zbiornikiem retencyjnym, oczyszczalni ę biolo- giczn ą systemu BIOGEST, kanały grawitacyjne ścieków surowych i oczyszczonych. W roku 2012 została oddana do u żytku druga oczyszczalnia ścieków zbudowana w miejscowo ści Stary Konin z przeznaczeniem dla oczyszczania ścieków pochodz ących ze wsi Jagodniki, Stary Kor- nin i Koryciski. System gospodarki ściekowej jest tak że obsługiwany przez 110 przydomowych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych praktycznie w ka żdej miejscowo ści gminnej oraz sie ć kanalizacji zbiorczej od ł ącznej długo ści 11,15 km Całkowicie jest skanalizowana wie ś Dubicze Cerkiewne oraz O środek Wypoczynkowy „Bachmaty” i wie ś Jagodniki.

2.5.3 Gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów Od dnia 1 lipca 2013r zaczn ą obowi ązywa ć nowe zasady odbioru odpadów komunalnych na terenie Gminy Dubicze Cerkiewne. Dotychczasowy system odbioru odpadów, który polegał na segregacji odpadów systemem „gniazdowym” (segregowane były szkło i plastik, koszty odbioru tych odpadów ponosiła gmina) oraz odbiorze zmieszanych odpadów bezpo średnio od gospodarstw na podstawie umowy pomi ędzy przedsi ębiorstwem odbieraj ącym a wła ścicielem gospodarstwa, przestaje istnie ć z dniem 30 czerwca 2013r. Firma odbieraj ąca odpady od 1 lipca 2013r zostanie wybrana przez Gmin ę Dubicze Cer- kiewne w trybie przetargowym. Jej obowi ązkiem b ędzie odbiór bezpo średnio od wła ścicieli nieruchomo ści zamieszkałych wi ększo ść rodzajów odpadów wytwarzanych w gospodarstwie. Cz ęść wytwarzanych odpadów, które ze wzgl ędu na swoje wła ściwo ści nie mo że by ć za- kwalifikowana do segregacji ani do odpadów zmieszanych można b ędzie przekaza ć do Gminne- go Punktu Zbiorki Odpadów w Dubiczach Cerkiewnych lub przechowa ć na terenie nieruchomo- ści do czasu odbioru przez firm ę obsługuj ąca gmin ę. Podmioty gospodarcze, parafie, urz ędy, wła ściciele cmentarzy, gospodarstwa agroturystyczne s ą tak że obj ęci nowym systemem gospodarki odpadami z tym, że nie uiszczaj ą opłaty na rzecz gminy, lecz obowi ązane s ą do zawarcia umowy na odbiór odpadów z dowoln ą firm ą prowadz ącą działalno ść w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów. Odpady budowlane powstaj ące na terenie nieruchomo ści oraz w czasie prowadzenia ro- bót budowlanych przez podmioty gospodarcze b ędą gromadzone w odr ębnych pojemnikach. Koszty ich odbioru ponosz ą niezale żnie wła ściciele.

3.CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWO ŚCI Opis miejscowo ści. Stary Komin - ulicówka, 84 zagrody, ok.300 mk., poło żona w odległo ści 6 km na pn. od Dubicz Cerkiewnych. Zało żona przed 1570. Nazwa od osadnika Korno /cerkiewne Kornilij/ po polsku Kornel. Wie ś powstała na gruntach dawnej Puszczy Bielskiej i nale żała do dóbr królewskich, ekonomii brzeskiej. Mieszka ńcy s ą potomkami osadników pochodz ących z pn. Ukrainy - do dzi ś używana jest gwara północno-ukrai ńska a ludno ść wyznaje prawosławie. Do zwiedzenia dwie drewniane. cerkwie, kapliczka nad źródełkiem z” cudown ą wod ą,” pomnik przyrody -topola, kilkana ście krzy ży wotywnych, zabytkowe budownictwo mieszkaniowe charakterystyczne dla Podlasia, cmentarz przy cerkiewny z oryginalnymi krzy żami i nagrobkami, budynek drewniany bylej szkoły podstawowej wraz z placem i ogrodem .We wsi znajduje si ę sklep,remizo- świetli- ca, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, przystanek PKS.

3.1 DIAGNOZA AKTUALNEJ SYTUACJI WSI STARY KORNIN 3.1.1 Co j ą wyró żnia? . ● słyn ąca z cudów w przeszło ści i zrekonstruowana w czasach współczesnych Ikona Staro- kornia ńskiej Matki Bo żej • Czyste środowisko naturalne • Pr ęż nie działaj ąca Ochotnicza Stra ż Po żarna • rolniczy charakter wsi • trasa Szlaku Kulturowego „Drzewo i Sakrum” ● Brak zakładów przemysłowych uci ąż liwych dla środowiska. • dobrze prosperuj ąca Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna •Mo żliwo ść zaopatrzenia si ę w zdrow ą żywno ść u miejscowych rolnik ● Miejscowa ludno ść wytwarza artykuły r ękodzieła ludowego na bazie materiałów naturalnych i runa le śnego; gał ęzi brzozy, wikliny nie koronowej, słomy ● znany na terenie Województwa Podlaskiego odpust Św. Anny przyci ągaj ący du że rzesze wiernych • dwie drewniane zabytkowe cerkwie p.w. św. Anny i p.w. św. Michała,

3.1.2 Jakie pełni funkcje? • Wie ś Stary Kornin jest miejscem zamieszkania 8,21% ogółu mieszka ńców gminy • W obr ębie wsi Stary Kornin znajduje si ę około 30 gospodarstw rolnych

3.1.3 Kim s ą mieszka ńcy? • Wie ś Stary Kornin liczy 137 mieszka ńców. • Wła ściciele indywidualnych gospodarstw rolnych .

• Pracownicy zakładów pracy na terenie gminy i poza nią. • Emeryci, renci ści i bezrobotni. • Kilka rodzin zajmuje si ę usługami. • Kilka rodzin to tzw. przyjezdni z du żych aglomeracji .

3.1.4 Co daje utrzymanie? • Praca we własnym indywidualnym gospodarstwie rolnym, • Praca zarobkowa na terenie miejscowo ści, na terenie gminy i poza terenem gminy, • Świadczenia socjalne typu: renty, emerytury, zasiłki dla bezrobotnych, • Praca na własny rachunek w usługach lub handlu. 3.1.5 Jak zorganizowani s ą mieszka ńcy? • Ochotnicza Stra ż Po żarna • Chór Parafialny • Rada Parafialna • Rada Sołecka

3.1.6 W jaki sposób rozwi ązuj ą problemy? • Zwracanie si ę do instytucji i organizacji działaj ących na terenie gminy , do radnego, do soł- tysa, do gminy. • Na zebraniach wiejskich 3.1.7 Jak wygl ąda nasza wie ś? • Brak chodników • Oświetlenie wyst ępuje w całej wsi /zmodernizowane/ • Budynek remizo -świetlicy wiejskiej obecnie znajduje si ę w remoncie przy dofinansowaniu ze środków PROW na lata 20107-2013 • Droga przebiegaj ąca przez wie ś wymaga miejscowej modernizacji nawierzchni • budynek byłej szkoły podstawowej wraz z placem i ogrodem po remoncie mo że by ć zagospodarowany na cele zwi ązane z działalno ści ą Parafii Prawosławnej w Starym Korninie ( np. Dom Pielgrzyma) • Na terenie wsi brak kanalizacji, wi ększo ść gospodarstw podł ączona jest do szczelnych zbiorników • Budynek po nie istniej ącej zlewni - do zagospodarowania • Stacja uzdatniania wody wymaga remontu i unowocze śnienia

3.1.8 Jakie obyczaje i tradycje s ą przez nas piel ęgnowane?

• Kultywowanie tradycji ludowych Indywidualne formy piel ęgnacji ró żnorodnych tradycji i zwyczajów ludno ści białoruskiej i ukrai ńskiej w czasie uroczysto ści rodzinnych, festynach • Uroczysto ści religijne- obchody świat, kultywowanie tradycji odpustów parafialnych

3.1.9 Jak wygl ądaj ą mieszkania i obej ścia? •Wyst ępuje zró żnicowanie starej i nowej zabudowy. • Zabudowa jednorodzinna, w wi ększo ści budownictwo mieszkaniowe z lat 60-80 murowa- ne i drewniane wraz z budynkami gospodarczymi. • Wyst ępuje zró żnicowanie o dbało ść , estetyk ę oraz ład i porz ądek na posesjach, mo żna zauwa żyć stały post ęp w tym zakresie. Wygl ąd sporej grupy mieszka ń i obej ść zadbany. Mieszka ńcy dbaj ą o porz ądek przed posesjami, zauwa żalne to jest szczególnie w okresie letnim( koszenie trawy) • Sporadycznie wyst ępuj ą zaniedbania je żeli chodzi o porz ądek na posesjach i placach nie zabudowanych i zamieszkałych . • Wie ś podł ączona do wodoci ągu gminnego. • Brak kanalizacji sanitarnej we wsi. • Brak gazyfikacji • Do wi ększo ści budynków podł ączono telefony stacjonarne 3.1.10 Jaki jest stan otoczenia i środowiska? • Blisko ść lasów oraz niewielki ruch kołowy sprzyja jako ści i czysto ści powietrza. • Brak źródeł zanieczyszcze ń powoduj ących degradacj ę środowiska. • Wie ś podł ączona jest do gminnej sieci wodoci ągowej w 99 % • zlikwidowane zostało wiejskie wysypisko śmieci , zagospodarowany został teren wysypi- ska poprzez budow ę lokalnej oczyszczalni ścieków przeznaczonej do odbioru ścieków z m. Jagodniki( ścieki z tej miejscowo ści s ą odbierane kanalizacji zbiorczej od 2012r.) w m. Ko- ryciski i Stary Kornin budowa kanalizacji jest planowana( w roku 2012 zło żony został wniosek o dofinansowanie projektu w ramach Programu PROW na lata 2007-2013) 3.1.11 Jakie s ą powi ązania komunikacyjne? • Dobrze rozwini ęty transport prywatny. • Funkcjonuje komunikacja PKS ( poł ączenie z miastami powiatowymi Hajnówka i Bielsk Podlaski) 3.1.12 Co proponujemy dzieciom i młodzie ży? ● Mo żliwo ść skorzystania ze świetlicy wiejskiej i placu przyległego do świetlicy( gry planszo- we , tenis stołowy, gry i zabawy na świe żym powietrzu) ● mo żliwo ść skorzystania z boiska sportowego ( plac byłej szkoły podstawowej)

3.2. ANAIZA ZASOBÓW WSI STARY KORNIN

3.2.1 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Walory krajobrazowe Są o znaczeniu du żym: • Zró żnicowany krajobraz rolniczy, z du żym udziałem ro ślinno ści naturalnej • Cz ęść terenów sołectwa około 25 ha zajmuj ą lasy Walory przyrodnicze ● Kompleks le śny. Wyst ępuj ą sporadycznie. Zalesiane s ą u żytki rolne o niskiej klasie bonitacji , których u żytko- wanie rolnicze jest nieopłacalne. • Wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) Brak naturalnych cieków wodnych , wyst ępuj ą stawy wodne ( kopane na pocz ątku lat 90) • Gleby Gleby klasy 3,4 i 5 klasy bonitacji( grunty orne i u żytki zielone) • Kopaliny Nie wyst ępuj ą

3.2.2 ŚRODOWISKO KULTUROWE Walory architektury wiejskiej, zabytki i osobliwo ści kulturowe Są o znaczeniu du żym: • Pierwotne rozplanowanie wsi w formie długiej ulicówki • W zabudowie wiejskiej wyró żniaj ą si ę nast ępuj ące obiekty:

STARY K0RNIN 79.

- Krzy ż wotywny, drewniany na ko ńcu wsi ustawiony w k. XIX.

STARY KORNIN 23.

- Dom drewniany, zbudowany w latach 30 XX w. fundament kamienny, pokryty betonem. Ścia- ny o konstrukcji zr ębowej, oszalowane. Dach dwuspadowy o d frontu weranda ganek ozdobny z szybkami ró żnych rozmiarów. Architektur ą nawi ązuje do dworku - ustawienie frontem do ulicy, okna symetrycznie rozmieszczone wzgl ędem ganku. W latach mi ędzywojennych siedziba zarz ądcy maj ątku,w czasach władzy radzieckiej- siedziba gminy(sielsowiet), w okresie powojennym – budynek plebanii Parafii Prawosławnej w Starym Korninie. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków.

STARY KORNIN 66.

- Krzy ż wotywny, drewniany. wystawiony około 1910 r., w przed domem, przy płocie od ulicy. Na belce pionowej inskrypcja w j ęzyku rosyjskim błagaj ąca Chrystusa o zmiłowanie. Na szczycie mały, stalowy krzy ż kowalskiej roboty.

STARY KORNIN 34

Budynek szkoły podstawowej, drewniany, zbudowany w 1atach 30 XX w., remontowany. Na planie prostok ąta z przybudówk ą od pd. Ściany konstrukcji zr ębowej, oszalowane, szczyt obity ozdobnie. Stanowi przykład typowego budynku szkolnego z okresu dwudziestolecia mi ędzywo- jennego.

STARY KORNIN 32

- Kapliczka nad źródłem /studni ą/ z cudown ą wod ą, w pobli żu cerkwi. Wg miejscowej ludno ści woda tu uznawana jest za lecznicz ą od niepami ętnych czasów, ale najprawdopodobniej od ok. 1710r. kiedy to szalała tu zaraza. Kapliczka zbudowana 1atach 70 ma kształt werandy nakrytej czterospadowym dachem z mał ą kopułk ą zwie ńczon ą krzy żem prawosławnym. Wewn ątrz studnia z cudowną wod ą.

- Cerkiew p.w. św.Anny, dawniej unicka, obecnie prawosławna. Zbudowana w 1773, przebudowana w XIX w. Na planie krzy ża greckiego, drewniana., orientowana. Nad naw ą główn ą ko- puła z dachem na planie o śmiok ąta zwie ńczona kopułk ą z krzy żem na gałce. Na zako ńczeniach kalenic małe kopułki. Ogrodzona stalowym płotem i otoczona nagrobkami i krzy żami wotyw- nymi. Rozwini ęty kult św.Anny - odpust 7 VIII. Cerkiew wpisana do rejestru zabytków.

- Cerkiew p.w. św.Michała, dawniej unicka, obecnie prawosławna. Zbudowana przed 1893r. Drewniana, orientowana, na planie prostok ąta z wyodr ębnion ą krucht ą, naw ą główn ą i ołtarzem /absyda od wsch./. Na nawie głównej dzwonnica na planie sze ściok ąta, zwie ńczona mał ą kopuł- ką z krzy żem na działce. Na głównej nawie mała sygnaturka z kopuł ą i krzy żem na gałce. Wokół cerkwi nagrobki proboszczów i zasłu żonych parafian. Obiekt wpisany do rejestru zabytków. - Krzy ż wotywny, drewniany, w ogródku przydomowym, przy płocie od ulicy. Wystawiony około 1910. Ramiona zako ńczone prymitywnie sporz ądzonymi stylizowanymi sercami. Krzy ż ma a ż 4 poprzeczne belki

- Cmentarz prawosławny, przy drodze powiatowej Stary Kornin - Orla d, powierzchnia - 0,49 ha. Zało żony w XIX w , najstarszy nagrobek z 1874r. Poro śni ęty starodrzewem - wi ązy, kasztanow- ce, jesiony, brzozy. Kilkana ście oryginalnych drewnianych krzy ży wotywnych z ok. 1900. Krzy- że wotywne, drewniane w odległo ści ok. 10 m na lewo od głównej bramy.

- Grupa trzech krzy ży wotywnych na pocz ątku wsi na skrzy żowaniu ulicy z poln ą drog ą. Krzy ż, drewniany, wysoko ści około 9 m wystawiony w 1913 r. Ma smukł ą sylwetk ę, na szczycie mały, stalowy krzy żyk kowalskiej roboty. Dwa krzy że lastrykowe, z pasyjkami wystawione 1930 i 1982 r. Ogrodzone przed kilku laty metalowym płotem. − Topola biała /białodrzew/, pomnik przyrody, przy ulicy w pobli żu cerkwi. Obwód w pier śnicy 555 cm, wysoko ść 27 m, wiek ok. 120 lat. Drzewo jest uj ęte w rejestrze Wojewódz- kiego Konserwatora Przyrody w Białymstoku pod nr 281

Walory zagospodarowania przestrzennego ● Budownictwo zagrodowe, architektura budynków mieszkalnych drewnianych charaktery- styczna dla Podlasia • Zró żnicowany krajobraz rolniczy z du żym udziałem ro ślinno ści naturalnej, zadrzewie ń i la- sów. Zespoły artystyczne,koła zainteresowa ń, stowarzyszenia ● działalno ść prowadzi jednostka OSP Stary Kornin ● po zako ńczeniu remontu świetlicy przewiduje si ę reaktywacje działalno ści KGW

3.2.3 DZIEDZICTWO RELIGIJNE I HISTORYCZNE Miejsca, osoby i przedmioty kultu • Krzy że wotywne Świ ęta, odpusty, pielgrzymki

• 7 sierpie ń- Świ ęto Za śni ęcia Św. Anny -odpust • 21 listopad Św. Michała • 22 grudnia -Pocz ęcie przez Św. Ann ę Przenaj świ ętszej Bogurodzicy ●19 stycznia - świ ęto „Trzech Króli”, świ ęcenie wody • 7-19 stycze ń - zwyczaj kol ędowania ● odpust Starokornia ńskiej Ikony Matki Bożej ( 2011r.)w pierwsza niedziel ę po 28 sierpnia (Za śni ęcie Naj świ ętszej Marii Panny)

Tradycje, obrz ędy gwara Są o znaczeniu du żym: • Kultywowanie tradycji religijnych, indywidualne formy piel ęgnacji ró żnorodnych tradycji i zwyczajów mniejszo ści narodowej. Legendy, podania i fakty historyczne Zało życielem Starego Komina około 1570 r. był dworzanin królewski Ostali Chalecki. W 1631 roku została wybudowana tam cerkiew św. Anny i to dało pocz ątek parafii. Ikona objawiła si ę w miejscu, gdzie rosła topola i znajdowało si ę niewielkie źródełko. Jak głosi przekaz, pod koniec XIX wieku ści ęto star ą topol ę, rosn ącą w miejscu obecnej. W jej roz- szczepiony wiekowy pie ń wetkni ęto młody p ęd, gałązk ę z niej samej, ł ącz ąc w ten sposób na zawsze przeszło ść z tera źniejszo ści ą, tworz ąc ci ągło ść historii. Ta gał ązka, z której wyrosła pi ękna topola, znajduje si ę do dzi ś na świ ętym miejscu, par ę kroków od cerkwi św. Michała Ar- chanioła. Na tym wła śnie drzewie pasterze znale źli ja śniej ący niezwykłym blaskiem wizerunek. Na podstawie „Ksi ęgi cudów...", opracowanej i wydanej przez prof. Antoniego Mironowicza, według relacji ówczesnego duchownego Jana Simono-wicza, można wnioskowa ć, ze ikona Matki Bo żej znajdowała si ę na głównym kamiennym ołtarzu cerkwi. Za życia jego ojca Szymona Simonowi- 16

cza przed ikoną nie ugaszono świecy, która spowodowała po żar. Zniszczeniu uległ cz ęś ciowo ołtarz, a ikona została tylko zakopcona. W okresie morowego powietrza ikona promieniowała niezwykł ą światło ści ą i łaskami, uzdrawiaj ąc chorych i cierpi ących. W 1709 roku słu żą cy Omelian Kotikow, id ąc w nocy z plebanii do dworu... „dnia niedzielnego widział światło ść w cerkwi, drugi raz we wtorek w nocy światło ść , po trzecie, w czwartek tym wi ększ ą światło ść obaczywszy Wielebny Ojciec, który do cerkwi przyszedł, widział jasno ść promienist ą od ziemi a ż do sklepienia cerkiewnego i posta ć Pani jakiej ś, która szybko znikn ęła..." Wydarzenie to zdecydowało, że cerkiew w Kominie stała si ę obiektem bardzo licznych pielgrzymek podczas świ ąt parafialnych św. Anny i św. Archanioła Michała. Według rejestru cudów p ątnicy przybywali do cudownej ikony przez cały rok. W śród nich byli pielgrzymi ró żnych wyzna ń. Dost ępowali oni łaski Matczynej podczas nabo żeństwa, w czasie mo- dlitwy lub le żenia krzy żem, a tak że po zło żeniu obietnicy pielgrzymowania do cudownej ikony. A oto niektóre cuda, dokonane przed cudown ą ikon ą Matki Bo żej i ich przykłady. Najwi ęcej uzdrowie ń było z nast ępuj ących chorób: reumatyzm, choroby oczu, ból głowy, wrzody, kołtun. Jak głosi tradycja, jeszcze w okresie mi ędzywojennym znajdowało si ę w cerkwi mnóstwo lasek i kijów. Po ka żdym remoncie świ ątyni ich ubywało, za ś jedna para kajdanków - jako symbol wyzwo- lenia si ę i uzdrowienia - została zawieszona na belce pod chórem i zwisa do dnia obecnego. Ikona Matki Bo żej podczas I wojny światowej, w czasie „bie żenstwa" podzieliła los wyznaw- ców prawosławia i ju ż z Rosji nie powróciła. W cerkwi w Starym Kominie znajduje si ę od niepami ętnych czasów ikona św. Anny, która wśród mieszka ńców zyskała miano Kontynuatorki Korni ńskiej Ikony Matki Bo żej.1.

1.Stary Kornin-Ikona Matki Bo żej str.88;”Zapomnianych Tajemnic czar”.Publikacja wydana przez Stowarzyszenie Muzeum i O środek Kultury Białoruskiej w Hajnówce. Publikacja wydana pod patronatem Euroregionu Puszcza Białowieska przy współfinansowaniu Unii Europejskiej.

Wa żne postacie historyczne • Brak Specyficzne nazwy • Nazwy uroczysk: Zady, Wytereby, Kornianka, Piszczyna, Buselnyk, Żołnierszczyna, Kruhlaczka, Czykinowo, Wypalanka, Ryski, Czorniawskie

3.2.4 OBIEKTY I TERENY Działki pod zabudow ę mieszkaniow ą • Tereny pod zabudow ę zagrodow ą i mieszkaniow ą jednorodzinn ą Działki pod domy letniskowe • Nie wyst ępuj ą Działki pod zakłady usługowe i przemysł, pustostany mieszkaniowe, magazynowe i poprzemy- słowe • Wyst ępuj ą pustostany mieszkaniowe ( około 15 budynków mieszkalnych jest niezamiesz- kałych)

3.2.5 GOSPODARKA, ROLNICTWO Specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) • 3 gospodarstwa to specjalistyczne gospodarstwa bydła mlecznego i mi ęsnego 1 gospodarstwo to gospodarstwo hodowlane owiec .Pozostałe gospodarstwa to małe gospodarstwa wielokierunkowe z przewag ą produkcji ro ślinnej. Uprawiane ro śliny to zbo ża:pszenica, kukurydza na zielonk ę i na ziarno rzepak oraz inne zbo ża Znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe ● Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna im. ”Zielonego Sztandaru spółdzielnia gospodaruje na 362 ha;w cyklu zamkni ętym hoduje 1200 trzody chlewnej; posiada nowoczesn ą baz ę maszynow ą i magazynow ą. Mo żliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne • Nie wyst ępuj ą

3.2.6 S ĄSIEDZI I PRZYJEZDNI Korzystne, atrakcyjne s ąsiedztwo i du że miasto, arteria komunikacyjna, atrakcja turystyczna Są o znaczeniu du żym: • Dobre poło żenie geograficzne w s ąsiedztwie aktywnych społecznie i gospodarczo miast Hajnówka, Kleszczele, Bielsk Podlaski oraz s ąsiednich gmin Orla, gminy Kleszczele, gminy Hajnówka, gminy Białowie ża • Najbli ższa wie ś Dubicze Cerkiewne: do zwiedzania :krzy że wotywnych z XX wieku, budownictwo mieszkaniowe , drewniane, dwa zlepie ńce, które s ą pomnikami przyrody . Atrak- cj ą jest zalew Bachmaty utworzony na rzece Orlanka (możliwo ść uprawiania sportów wodnych, szeroko rozbudowana baza noclegowa, wypo życzalnia sprz ętu turystycznego i wodne- go.). Nie daleko Dubicz Cerkiewnych poło żone s ą wsie: Jodłówka – zespół dworski: dwór i czworak (drewniane) z 1860 roku, Werstok – powstał ą w 1768 roku cerkiew, Stary Kornin – dwie drewniane cerkwie z 1773 i 1893 oraz kapliczka nad źródełkiem z cudown ą wod ą, Ko- ryciski – odrestaurowany wiatrak typu Holender z pełnym wyposa żeniem w urz ądzenia do mielenia zbo ża, dostosowanym do wykonywania robót stolarskich itp. Przez wszystkie wsie przebiegaj ą szlaki rowerowe.

4. ANALIZA SWOT 4.1. MOCNE STRONY– CZYNNIKI SPRZYJAJ ĄCE ROZWOJOWI MIEJSCOWO ŚCI •Wie ś Stary Kornin jest jedn ą z wi ększych wsi gminy •12 km miasto Hajnówka: do zwiedzania Sobór p.w. Świ ętej Trójcy, Muzeum Kultury Biało- ruskiej, przeja żdżka kolejk ą w ąskotorow ą po Puszczy Białowieskiej na Topiło, Postołowo lub Lipiny. • 23 km Białowie ża: do zwiedzenia Muzeum Przyrodnicze, sie ć szlaków przyrodniczych i edukacyjnych, miejsca kultu, rezerwat żubrów, -22 km Bielsk Podlaski: do zwiedzania Ratusz, szkoła ikonograficzna 18

● Wysoka atrakcyjno ść zasobów przyrodniczych, turystycznych, wypoczynkowych oraz zasobów dziedzictwa kulturowego oraz wiejskiego. • Zorganizowane grupy: Ochotnicza Stra ż Po żarna ● Dobre poło żenie geograficzne w s ąsiedztwie aktywnych społecznie i gospodarczo miast: Hajnówka , Kleszczele, Bielsk Podlaski oraz s ąsiednich gmin • Poło żenie wzdłu ż drogi powiatowej ● Aktywno ść społeczno ści lokalnej oraz jej zdolno ść do anga żowania si ę w rozwój wsi, • Wyroby z wikliny i słomy sposobem chałupniczym • Wi ększo ść mieszka ńców posiada umiej ętno ści wytwarzania wyrobów dekoracyjnych i użytkowych z brzozy, wikliny, słomy itp. • Stosunkowo bliskie poło żenie od zalewu na rzece Orlanka ( 8 km)

4.2 SŁABE STRONY - CZYNNIKI OGRANICZAJ ĄCE ROZWÓJ MIEJSCOWO ŚCI • Wysokie bezrobocie strukturalne wynikaj ące z restrukturyzacji rolnictwa. • Mało skuteczna promocja walorów przyrodniczych wsi oraz dziedzictwa kulturowego dla ści ągni ęcia kapitałów zewn ętrznych, wynikaj ąca z ograniczonych mo żliwo ści finansowych. • Słabo rozwini ęta działalno ść pozarolnicza oraz działalno ści daj ących dodatkowe źródła za- robkowania w gospodarstwach rolnych, np. agroturystyka, usługi turystyczne, produkcja zdrowej żywno ści, itp. • Stosunkowo niski stan zasobno ści gospodarstw domowych, ograniczony rozwój działalno- ści pozarolniczej zwłaszcza usługowej i turystycznej. • Wysokie potrzeby na realizacj ę nowej i zmodernizowanie istniej ącej infrastruktury technicznej, w tym infrastruktury ochrony środowiska. • Niskie klasy bonitacyjne ziem. • Niekorzystna struktura demograficzna • Wyludnianie si ę wsi 4.3 SZANSE I OKAZJE - MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU WSI, WYNIKAJ ĄCE Z OTOCZENIA • Sprzyjaj ąca polityka regionalna, w tym adresowana do rozwoju obszarów wiejskich, ze strony rz ądu i władz wojewódzkich. • Zwi ększanie si ę dost ępno ści do kapitałów i środków pomocowych, w tym pochodz ących z Unii Europejskiej. • Popyt w Polsce i Europie na usługi turystyczne, oparte o zasoby przyrodnicze. • Bliskie /8 km/ poło żenie zalewu wraz z O środkiem Wypoczynkowym 4.4 ZAGRO ŻENIA - CZYNNIKI NIESPRZYJAJ ĄCE, WYNIKAJ ĄCE Z OTOCZENIA • Brak stabilno ści w polityce wspierania rozwoju obszarów wiejskich i gospodarki rolnej,

• Wej ście do Wspólnego Rynku Europejskiego prowadzi do zwi ększonej konkurencyjno ści krajowej, • Niskie nakłady na inwestycje remontowo – modernizacyjne układów transportowych, w tym dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich, przebiegaj ących przez gmin ę. • Załamanie si ę popytu, tendencji rozwoju turystyki i wypoczynku opartego o zasoby przyrodnicze 5.OPIS i CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZEGÓLNYM ZNACZENIU DO ZA- SPAKAJANIA POTRZEB MIESZKANCÓW 5.1 Obszarami o szczególnym znaczeniu dla zaspakajania potrzeb mieszka ńców 1.Teren placu cerkiewnego wraz z zielonym parkingiem. 2.Wiejska świetlica wraz z przyległym terenem do świetlicy. 3.Miejscowy cmentarz parafialny 1) Cerkwie i teren placu cerkiewnego z zielonym parkingiem– poło żone na w środko- wej cz ęś ci wsi Stary Kornin jest miejscem praktyki religijnej wyznania prawosławnego. Parafia Stary Kornin obejmuje swoim zasi ęgiem 9 miejscowo ści przynale żnych do gminy Dubicze Cerkiewne i Gminy Hajnówka i Czy że i skupia około 800 mieszka ńców. W tym świ ętym miejscu mieszka ńcy wsi oraz parafianie a tak że inne osoby nie nale żą ce do wspólnoty parafialnej spotykaj ą si ę na coniedzielnych mszach świ ętych i mszach in- tencyjnych w inne dni tygodnia ,odpustach parafialnych oraz uroczysto ściach rodzinnych zwi ązanych z chrztem, ślubem i pogrzebem i innymi uroczysto ściami rodzinnymi. Jest obszar szczególny o najwa żniejszym znaczeniu dla mieszka ńców spo śród innych obszarów wyst ępuj ących we wsi. ● Wiejska świetlica wraz z przyległym terenem do świetlicy . Na tym obszarze odbywa- ją si ę spotkania mieszka ńców w przewa żaj ące mierze w czasie uroczysto ści i organizo- wanych przedsi ęwzi ęć o charakterze świeckim. Jest to miejsce odbywaj ących si ę zebra ń wiejskich o tematyce wynikaj ące z potrzeb wspólnoty wiejskiej, ró żnego rodzaju szkolenia i kursy a tak że spotkania mieszka ńców w celach towarzyskich i kulturalnych z okazji wyst ępów zespołów muzycznych i śpiewaczych, festynów,uroczysto ści roczni- cowe wydarze ń o szczególnym dla wsi znaczeniu ( np.rocznica powstania OSP) ● Cmentarz parafialny- jest to miejsce spotka ń w czasie uroczysto ści zwi ązanych ze świ ęceniem grobów zmarłych , które na cmentarzu parafialnym w Starym Korninie odbywaj ą si ę 3 razy w roku tj. tydzie ń po Wielkanocy ( Niedziela Przewodnia) i 11 wrze- śnia.( Św. Ści ęcie Głowy na Chrzciciela) i 4 listopada ( Św. Kaza ńskiej Ikony Matki Bo- skiej). W uroczysto ściach uczestnicz ą nie tylko mieszka ńcy wspólnoty parafialnej lecz tak że najbli żsi zmarłych z ró żnych zak ątków kraju.

6.WIZJA ROZWOJU WSI/opis planowanych zada ń inwestycyjnych/

„ Harmonijny rozwój wsi

poprzez wykorzystanie

jej potencjałów i zasobów,

podstawą poprawy

warunków życia

społeczno ści lokalnej”

6.1 ARKUSZ PLANOWANIA

Cel 2: Podj ęcie działa ń promocyjnych i szkoleniowych pod kontem zachowania dziedzictwa kulturowego wsi. Projekty: 1. Opracowanie monografii Parafii Prawosławnej w Starym Korninie

PRIORYTET 2 „ROZWÓJ WSI ORAZ POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA” Cel 1. Poprawa infrastruktury społecznej i technicznej wsi Stary Kornin Projekty: 1. Remont Świetlicy wiejskiej, zagospodarowanie placu przyległego do świetlicy oraz zakup wyposa żenia do świetlicy.- zadanie w trakcie realizacji przy dofinansowaniu ze środków PROW na lata 2007-2013 2. Remont świetlicy wiejskiej-cz ęść Ochotniczej Stra ży Po żarnej – zadanie jest w trakcie realizacji , że środków własnych Gminy Dubicze Cerkiewne 3. Naprawa drogi dojazdu rolniczego Stary Kornin-Tofiłowce/Nr.73;Nr.46/2;Nr.14/1- 4.Budowa lokalnej oczyszczalni ścieków – zadanie zostało zrealizowane przy dofinansowaniu ze środków PROW na lata 2007-2013 5.Budowa kanalizacji sanitarnej .- zadanie b ędzie realizowane w latach 2013-2015 przy dofinansowaniu ze środków PROW na lata 2007-2013 5.Wykonanie kanalizacji odwadniaj ącej ulicy i cz ęś ci działek zagrodowych od Nr.1 do Nr.39 Cel 2.Integracja społeczno ści lokalnej oraz doprowadzenie do poprawy estetycznego wygl ądu wsi/ budynków i zagród wiejskich/ 1. Organizowanie konkursów zwi ązanych z estetyk ą zamieszkałych posesji i innych przedsi ę- wzi ęć aktywizuj ących działalno ść społeczn ą mieszka ńców.

PRIORYTET 3 „POPRAWA POZIOMU KWALIFIKACJI SPOŁECZNO ŚCI WSI ORAZ WALKA Z BEZROBOCIEM” Cel 1. Stymulowanie działalno ści daj ących dodatkowe dochody gospodarstwom rolnym oraz działa ń umo żliwiaj ących bezrobotnym zdobycie nowego zawodu, podnoszenia kwalifikacji itp. Projekty: Szkolenia i kursy w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej o charakterze przysparza- jących dodatkowe dochody w rolnictwie( agroturystyka, produkcja zdrowej żywno ści) oraz pozarolniczym .( usługi ).

6.2 HARMONOGRAM WDRA ŻANIA PLANU NA LATA 2013 – 2020 Wiod ącym priorytetem, w ramach którego znalazły si ę najbardziej po żą dane przez nas cele i projekty jest: 23

PRIORYTET 1 „ROZWÓJ TURYSTYKI I WYPOCZYNKU OPARTY O ZASOBY PRZYRODNICZE I DZIEDZICTWO KULTUROWE WSI STARY KORNIN” Cel 1. Poprawa warunków do działalno ści i stworzenie mo żliwo ści do rozszerzenie zakresu działania Parafii Prawosławnej w Starym Kornie Zadanie Nr 1 Remont zabytkowej cerkwi parafialnej pw. Św. Archanioła Michała w Starym Korninie Celem projektu jest ochrona przed dalsza degradacj ą zabytkowej drewnianej cerkwi p.w. Archanioła Michała. Konieczno ść przeprowadzenia prac budowlanych wynika z powodu złego stanu technicznego świ ątyni. Szczególnie w złym stanie znajduje si ę pokrycie dachu świ ą- tyni( obiekt jest pokryty blach ą ocynkowana płask ą,wielokrotnie malowan ą, wymiana pokrycia dachu z gonta na blach ę w latach 1948-50) Ponadto obiekt cerkwi zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami budowlanymi wymaga dostoso- wania dla potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez przebudow ę istniej ących schodów wej ścia głównego oraz budow ę pochylni dla niepełnosprawnych. Przebudowy wymaga tak że brama wjazdowa ze wzgl ędów przeciwpo żarowych ( dotychczasowa konstrukcja bramy i jej szeroko ść uniemo żliwiała wjazd specjalistycznych wozów stra ży po żarnej na plac przycerkiewny) oraz chodnik/podjazd prowadz ący od ulicy wiejskiej do schodów wej ścia głównego do świ ątyni. Ist- niej ący chodnik wykonany z płytek chodnikowych , betonowych jest nierówny, płytki cz ęś ciowo zniszczone, pop ękane dlatego wymaga przebudowy z u życiem materiału z jakiego b ędą wy- konane schody i brama wjazdowa ( kamie ń).Projekt przewiduje tak że wymianie szalówki zewn ętrznej , stolarki , wykonanie opaski z kamienia polnego itp. Projekt b ędzie realizowany w kilku etapach Remont stanowi ć b ędzie istotny czynnik mobilizacji mieszka ńców wsi do aktywnego udziału w życiu miejscowo ści a tak że pozytywnie płynie na integracj ę mieszka ńców wsi. Koszt remontu zabytkowej cerkwi p.w. Archanioła Michała w Starym Korninie wraz zagospodarowaniem placu wynosi …...... zł z tego: I etap: …...... zł o zakresie robót jak ni żej: - wymiana pokrycia dachowego cerkwi z blachy ocynkowanej płaskiej na r ąbek na blach ę cynkowo-tytanow ą - wykonanie obróbek i systemu odprowadzania wody z dachu, - przeło żenie deskowania wi ęź by dachowej - wymiana krzy ży, - przebudowa schodów wej ściowych wraz z obło żeniem kamieniem polnym, - dobudowa do schodów pochylni dla niepełnosprawnych z por ęczami stalo wymi, - przebudowa bramy wej ściowej w ogrodzeniu cmentarza przycerkiewnego

Termin realizacji I etapy: 2014r.

II etap …...... zł o zakresie robót: - konserwacja i wymiana stolarki okienne i drzwiowej - wymiana i konserwacja szalówki zewn ętrznej - remont cokołu - wykonanie opaski z kamienia polnego wokół budynku świ ątyni - wymiana zdeprecjonowanych ścian

Termin realizacji II etapu 2015r.

Finansowanie zadania: Dotacje celowe: • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego • Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 • dotacje celowe z bud żetu gminy • dotacja celowa z Urz ędu Marszałkowskiego • Środki własne Parafii Zadanie Nr 2 Remont i przystosowanie budynku byłej szkoły podstawowej i zagospodarowanie terenów przyszkolnych do celów zwi ązanych z działalno ści ą Parafii Prawosławnej w Starym Korni- nie. Działka na ,której jest zlokalizowany budynek byłej szkoły podstawowej i budynek gospo- darczy oraz sanitariaty jest poło żona w bezpo średnim s ąsiedztwie cerkwi na działce Nr 234 o pow.0,68 ha . Budynek szkoły był wybudowany w latach miedzywojennych w latach powo- jennych był rozbudowywany. Działka nie jest obecnie zagospodarowana. W przeszło ści była cz ęś ciowo u żytkowana rol- niczo( ł ąka, ogródek warzywny), cz ęść działki stanowiło boisko sportowe wraz z innymi urz ą- dzeniami sportowymi( bie żnia, skocznia) oraz sad poro śni ęty starymi odmianami jabłoni oraz wiekowymi d ębami. Oprócz budynku szkoły działalno ść o światowa w budynku poszkolnym nie jest prowadzona od 1999r. W roku 2000 zabudowana nieruchomo ść uchwał ą Rady Gminy Dubi- cze Cerkiewne Nr XV-71/2000 z dnia 30 czerwca 2000r. została przekazana w formie darowi- zny Parafii Prawosławnej w Starym Korninie z przeznaczeniem na cele zwi ązane z prowadze- niem działalno ści parafii w zakresie z upowszechniania kultu religijnego. Od chwili przekaza- nia nie poczyniono żadnych dział zwi ązanych z jego modernizacj ą i przystosowaniem do dzia- łalno ści wskazanej w uchwale rady gminy. Budynek szkoły aby zapobiec jego dalszej deprecja- cji wymaga pilnego remontu. Wskazane jest tak że podj ęcie prac zwi ązanych z zagospodarowaniem działki tj. odtworzenie obiektów sportowych , urz ądzenie z zachowaniem starodrzewia za- niedbanego sadu, zagospodarowanie rolnicze pozostałej cz ęś ci działki W zwi ązku z powy ż- szym planuje si ę wykonanie n/w zakresu robót w II etapach: I etap: remont budynku − wymiana pokrycia dachowego z eternitu na blach ę wraz z obróbkami blacharskimi i odprowadzeniem wody z dachu − remont wi ęź by dachowej i przeło żeniem deskowania − przebudowa instalacji elektrycznej i odgromowej − przebudowa instalacji wodno-kanalizacyjnej − konserwacja lub wymiana stolarki okiennej i drzwiowej − roboty budowlane adaptacyjne w pomieszczeniach budynku − roboty wyko ńczeniowe pomieszcze ń budynku − wymiana lub konserwacja szalówki zewn ętrznej − przebudowa chodników II etap: remont budynku gospodarczego i zagospodarowanie działki - 2017 - remont budynku gospodarczego( wymiana pokrycia dachu, wymiana elementów wi ęź by dachowej 25

- roboty zwi ązane z zagospodarowaniem cz ęś ci działki stanowi ącej sad( uzupełnienie nasadze ń − zagospodarowanie rolnicze cz ęści działki − przebudowa boiska sportowego

Finansowanie zadania: − Dotacje celowe: − Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego − Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 − dotacje celowe z bud żetu gminy − dotacja celowa z Urz ędu Marszałkowskiego − Środki własne Parafii Termin realizacji - 2016-2017r Szacunkowe koszty realizacji I i II etapu zadania 400 000 złotych Zadanie Nr 3 Wykonanie iluminacji obiektów sakralnych Zakres robót: - roboty ziemne - monta ż przewodów elektrycznych - instalacja lamp o świetleniowych i urz ądze ń sterowniczych Finansowanie zadania - środki finansowe Unii Europejskiej - dotacje celowe z bud żetu gminy - środki własne Parafii Termin realizacji – 2017r. Szacunkowa warto ść robót 40 000 zł Cel 2: Podj ęcie działań promocyjnych i szkoleniowych pod kontem zachowania dziedzictwa kulturowego wsi. Zadanie nr 1 Opracowanie monografii Parafii Prawosławnej w Starym Korninie Monografia przedstawia ć b ędzie dzieje parafii Stary Kornin, ludzi, dokumenty historyczne. B ę- dzie to uporz ądkowany dokument historyczny opracowany w oparciu o wiarygodne żródła do- starczone przez mieszka ńców- parafian, źródła biblioteczne, archiwa. Ponadto monografia za- wiera ć b ędzie reprodukcje zdj ęć , kopie dokumentów dotycz ących parafii, indeksy, fragmenty ksi ąg ewidencji parafian, dokumenty metrykalne fotografie wystroju świ ątyni Finansowanie zadania - środki finansowe Unii Europejskiej - środki finansowe osób indywidualnych i firm sponsoruj ących - środki własne Parafii Termin realizacji – 2014r.

Szacunkowa warto ść robót 30 000 zł

PRIORYTET 2 „ROZWÓJ WSI ORAZ POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA” Cel 1. Poprawa infrastruktury społecznej i technicznej wsi Stary Kornin Zadanie Nr 1 Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Stary Kornin Realizowane zadania przyczyni si ę do poprawy środowiska naturalnego wsi Stary Kornin. Wie ś Stary Kornin jest w 100% zwodoci ągowana. Ścieki bytowe z gospodarstw domowych s ą gromadzone w zbiornikach bezodpływowych nie zawsze szczelnych.- i dostarczane taborem aseni- zacyjnym do oczyszczalni ścieków w Dubiczach Cerkiewnych. Jako ść tych ścieków ze wzgl ędu na długi okres gromadzenia negatywnie oddziaływuje na funcjonowanie oczyszczalni ścieków. Wybudowanie zbiorczej kanalizacji ten problem wyeliminuje. Realizacja zadania jest w pełni uzasadniona poniewa ż w roku 2012 została wybudowana i przekazana do u żytku lokalna oczyszczalnia ścieków w m. Stary Kornin do zabezpieczenia potrzeb zwi ązanych z odbiorem ścieków z m. Jagodniki, Stary Kornin i Koryciski. Gmina ubiega si ę o dofinansowanie zadania ze środków PROW na lata 2007-2013. Wniosek o dofinansowanie zadania( budowa kanalizacji sanitarnej w m. Stary Kornin i Koryciski)został złożony do Urz ędu Marszałkowskiego w roku 2012. Zakres robót do wykonania: − Kanalizacja sanitarna grawitacyjna PCV 200x5,9 − kanalizacja sanitarna grawitacyjna PCV 160x 4,9 − kanały tłoczne − przepompownie ścieków − ogrodzenie przepompownie

- Finansowanie zadania - środki finansowe z PROW na lata 2007-2013 - środki własne gminy Termin realizacji – 2014r. Szacunkowa warto ść robót 1 200 000 zł Zadanie Nr 2 Remont drogi dojazdu rolniczego Stary Kornin-Tofiłowce/Nr.73;Nr.46/2;Nr.14/1 Droga dojazdu rolniczego ł ączy dwie s ąsiednie wsie , jednak ze wzgl ędu na zły stan techniczny odcinaka drogi dojazd do m. Tofiłowce jest utrudniony. Mieszka ńcy obu miejscowo ści korzysta- ją z objazdu prowadz ącego drog ą Tofiłowce -Koryciski -Stary Kornin( cz ęść drogi powiatowej). Droga w chwili obecnej słu ży jako ci ąg komunikacyjny do okolicznych pól z której korzystaj ą w przewa żaj ącej mierze mieszka ńcy wsi Stary Kornin. Przebudowa drogi przyczyni si ę do skró- cenia trasy dojazdu do m. Tofilowce i poprawy mobilno ści mieszka ńców obu s ąsiednich wsi.

Zakres robót: 27

− roboty ziemne − wykonanie podbudowy − wykonanie nawierzchni żwirowej − odmulenie rowów przydro żnych Finansowanie zadania

- środki finansowe mieszka ńców - środki własne gminy - środki Unii Europejskiej Termin realizacji – 2018 r. Szacunkowa warto ść robót 300 000 zł Zadanie Nr 3 Wykonanie kanalizacji odwadniaj ącej ulicy i cz ęś ci działek zagrodowych od Nr.1 do Nr.39.

Ulica wiejska wsi Stary Kornin posiada nawierzchni ę asfaltow ą wykonan ą w latach 1993-1995 na podbudowie brukowcowej. Infrastruktura drogi nie jest wyposa żona w kanalizacje deszczo- wą, nie ma te ż wykonanych rowów przydro żnych odprowadzaj ących wody opadowe. Wody opadowe do du żych upadach spływaj ą po nawierzchni drogi grawitacyjnie do najni żej poło żo- nych punktów gdzie s ą odprowadzane do rowów melioracyjnych. Przy du żych ulewach, które w ostatnim okresie bardzo cz ęsto s ą odnotowywane na drodze w tych miejscach z powodu niewy- dolno ści istniej ącego systemu odprowadzania wody tworz ą si ę zastoiny wody, korona drogi ule- ga przez to nasi ąkni ęciu w wyniku czego niszczy si ę nawierzchnia asfaltowa drogi. Aby zapobiec temu niekorzystnemu zjawisku nale ży przebudowa ć system odprowadzania wód opado- wych z drogi. Planowany zakres robót: -roboty ziemne, - kanalizacja deszczowa grawitacyjna z rur PCV - studzienki rewizyjne - wykonanie i odmulenie rowów odprowadzaj ących − Finansowanie zadania - środki finansowe WFOS iGW - środki własne gminy Termin realizacji – 2017 r. − Szacunkowa warto ść robót zł Cel 2.Integracja społeczno ści lokalnej oraz doprowadzenie do poprawy estetycznego wygl ądu wsi/ budynków i zagród wiejskich/

Organizowanie konkursów zwi ązanych z estetyk ą zamieszkałych posesji i innych przedsi ęwzi ęć aktywizuj ących działalno ść społeczn ą mieszka ńców. Zadanie Nr 1 Miejscowo ść Stary Kornin nale ży do jednych z najlepiej reprezentuj ących si ę wsi w gminie pod wzgl ędem czysto ści i porz ądku oraz estetyki posesji w gminie. Mieszka ńcy upi ększaj ą swoje obej ścia kwiatami, zielonymi krzewami, dbaj ą o to aby trawa na skwerach, trawnikach i pobo- czach drogi( ulicy) była równo przystrzy żona( skoszona). Uprawa , kwiatów jest pasj ą niektó- rych mieszka ńców wsi, którzy po świ ęcaj ą ich piel ęgnacji bradzo du żo czasu wymagajacej du- żego wysiłku i wiedzy fachowej. Jeden z mieszka ńców został laureatem konkursu gminnego organizowanego w latach 2009-2011 pn” Najładniejsza zagroda w Gminie Dubicze Cerkiewne a 28

kilku uzyskało wyró żnienia. Zach ęta do kontynuacji tej pi ęknej tradycji b ędzie organizacja konkursu na najładniejsz ą zagrod ę wsi Stary Kornin. Finansowanie zadania - środki finansowe sponsorów - środki własne gminy Termin realizacji – systematycznie/ 1raz w roku/ Szacunkowa warto ść zadania – 5 000 zł Zadanie Nr 2 Reaktywacja działalno ści Koła Gospody ń Wiejskich i innych form działalno ści aktywizuj ących i integruj ących mieszka ńców wsi

Remont stanowi ć b ędzie istotny czynnik mobilizacji mieszka ńców wsi do aktywnego udziału w życiu kulturalnym miejscowo ści. Zrealizowanie projektu stanowi odpowiedz na potrzeb ę zor- ganizowania miejsca w którym b ędą si ę odbywa ć spotkania o charakterze kulturalnym ,rozrywkowym i edukacyjnym dla osób w ka żdym wieku .Spotkania takie bardzo pozytywnie wpłyn ą na stopie ń integracji w śród mieszka ńców wsi .Wyremontowanie świetlicy , zagospodarowanie placu oraz zakup wyposa żenia do świetlicy zgodnie z oczekiwaniami mieszka ńców będzie miało bardzo pozytywny wpływ na podniesienie standardu życia w tej wsi oraz na podniesienie poziomu oferty kulturalnej, turystycznej i edukacyjnej dla środowiska i zaowocuje wzrostem aktywno ści zawodowej co za tym idzie powstawanie nowych podmiotów gospodar- czych i w rezultacie przyczyni si ę do spodku bezrobocia. Udost ępnione pomieszczenia pozwol ą na organizacj ę szkole ń dla rolników w zakresie podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych. W życiu świetlicy deklaruj ą swój udział kobiety, które wspominaj ą dawne spotkania w kole gospody ń wiejskich. W odnowionej świetlicy stworzone zostało małe zaplecze kuchenne z wyposa- żeniem. W ten sposób kobiety uzyskały mo żliwo ść przywrócenia pr ęż nej działalno ści Koła Go- spody ń Wiejskich. Pomieszczenie kuchenne z wyposa żeniem umo żliwi kobietom przy współ- pracy z O środkiem Doradztwa Rolniczego organizacj ę szkole ń z zakresu racjonalnego żywienia rodziny wiejskiej. Panie równie ż ch ętnie si ęgn ą po przepisy tradycyjnej kuchni regionalnej. Plac przed świetlic ą nale ży tak zagospodarowa ć aby młodzie ż mogła organizowa ć na nim wiosenno- jesienne pota ńcówki. Finansowanie zadania - środki finansowe członków - środki własne gminy Termin realizacji – 2015 r. Szacunkowa warto ść zadania PRIORYTET 3 „POPRAWA POZIOMU KWALIFIKACJI SPOŁECZNO ŚCI WSI ORAZ WALKA Z BEZROBOCIEM” Cel 1. Stymulowanie działalno ści przynosz ących dodatkowe dochody gospodarstwom rolnym oraz działa ń umo żliwiaj ącym bezrobotnym zdobycie nowego zawodu, podnoszenie kwalifikacji zawodowych itp. . Zadanie 1 Szkolenia i kursy w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej o charakterze przysparza- jących dodatkowe dochody w rolnictwie( agroturystyka, produkcja zdrowej żywno ści) oraz pozarolniczym .( usługi ). 29

Podstawowym źródłem dochodów mieszka ńców wsi Stary Kornin jest działalno ść rolnicza. Po wprowadzeniu w kraju gospodarki rynkowej prowadzenie tradycyjnego gospodarstwa rolnego o małej powierzchni gruntów uprawnych stało si ę nierentowne. Cz ęść małych gospodarstw prze- stała istnie ć a grunty dotychczas przez nie uprawiane przej ęły na własno ść lub w formie dzier- żawy du że gospodarstwa. Cz ęść z nich funkcjonuje lecz aby zapewni ć ich dalszy byt niezb ędna są dodatkowe dochody z dodatkowej działalno ści. We wsi istniej ą bardzo dobre warunki do rozwoju agroturystyki i gospodarstw produkuj ących żywno ść ekologiczn ą istniej tez popyt na usługi o charakterze pozarolniczym szczególnie usługi zwi ązane z napraw ą sprz ętu rolniczego i gospodarstwa domowego. W podj ęciu decyzji o prowadzeniu dodatkowej działalno ści przez mieszka ńców pomocne b ędą ró żnego rodzaju kursy i szkolenia Finansowanie zadania - środki finansowe Unii Europejskiej - środki własne gminy Termin realizacji – 2014r. Szacunkowa warto ść robót 30 000 zł

6.3.HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ W LATACH 2013-2020 Z SZA- CUNKOW Ą WARTO ŚCI Ą KOSZTORYSOW Ą

L Nazwa przedsi ęwzi ęcia Szacunkowa Planowa- Planowany Źródła finanso- p warto ść kosz- ny termin termin za- wania torysowa (w rozpocz ę- ko ńczenia zł) cia ROZWÓJ TURYSTYKI I WYPOCZYNKU OPARTY O ZASOBY PRZYROD- NICZE I DZIEDZICTWO KULTUROWE WSI STARY KORNIN” Remont zabytkowej cerkwi parafialnej Środki własne-25% pw. Św. Archanioła Michała w Starym Środki Unii Euro- 1. Korninie – I etap pejskiej 75%- 2013 2014 PROW

2. Remont zabytkowej cerkwi para- Środki własne fialnej pw. Św. Archanioła Mi- 2015 2015 Środki Unii Euro- chała w Starym Korninie – II pejskiej etap 30

3 Remont i przystosowanie Środki własne budynku byłej szkoły pod- 400 000 zł 2016 2017 Środki Unii Euro- stawowej i zagospodarowanie pejskiej terenów przyszkolnych do celów zwi ązanych z działal- no ści ą Parafii Prawosławnej w Starym Korninie. 4. Wykonanie iluminacji obiek- 40 000 zl 2017 2017 Środki własne tów sakralnych Środki Unii Euro- pejskiej 5. Opracowanie monografii Pa- 30 000,00 zł 2014 2017 Środki własne parafii Prawosławnej w Starym rafii Korninie Środki Unii Euro- pejskiej Środki osób indywidualnych i firm sposorujacych ROZWÓJ WSI ORAZ POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA 1. Budowa kanalizacji sanitarnej w 1 200 000,00 zł 2013 2014 Środki własne Starym Korninie Środki Unii Euro- pejskiej

2. Naprawa drogi dojazdu rolnicze- 2018 Zarz ąd Dróg Po- wiatowych go Stary Kornin- 300 000zł 2018 Tofiłowce/Nr.73;Nr.46/2;Nr.14/1 Środki Unii Euro- pejskiej 3. Wykonanie kanalizacji odwad- 500 000 zł 2019 2019 Środki własne niaj ącej ulicy i cz ęś ci działek za- Środki Unii Euro- grodowych od Nr.1 do Nr.39 pejskiej 4. Organizowanie konkursów zwi ą- 5 000 zł 2013 2020 Środki własne zanych z popraw ą estetyki pose- gminy sji i innych przedsi ęwzi ęć akty- środki sponsorów wizuj ących działalno ść społeczn ą mieszka ńców – systematycznie 5. Reaktywacja działalno ści Koła 2014 2014 Środki mieszka ń- Gospody ń Wiejskich ców środki własne gminy

POPRWA POZIOMU KWALIFIKACJI SPOŁECZNO ŚCI WSI ORAZ WALKA Z BEZROBOCIEM 1. Szkolenia i kursy w zakresie Środki własne prowadzenia działalno ści gospo- Środki Unii Euro- darczej o charakterze przyspa- pejskiej

rzaj ących dodatkowe dochody w 30 000 zł 2014 2020 rolnictwie( agroturystyka, produkcja zdrowej żywno ści) oraz pozarolniczym .( usługi ).- systematycznie

7. SYSTEM WDRA ŻANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI STARY KORNIN I SPOSÓB JEGO MONITOROWANIA

System wdra żania PLANU ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI STARY KORNIN powi ązany będzie ści śle ze struktur ą organizacyjn ą Urz ędu Gminy i innych jednostek organizacyjnych Gminy Dubicze Cerkiewne. Osob ą odpowiedzialn ą za wdro żenie zadania do realizacji jest kierownik referatu, kierownik/dyrektor samorz ądowej jednostki organizacyjnej lub osoba kieruj ąca jednostk ą sektora prywatnego społecznego , publicznego innego jak samorz ądowy( np. proboszcz parafii). W systemie wdra żania okre ślono równie ż zadania z tytułu nadzoru i monitoringu. Osob ą odpowiedzialn ą za nadzór realizacji okre ślonego przedsi ęwzi ęć uj ętego w Planie Odnowy Miejsco- wo ści b ędzie pracownik wyznaczony przez Wójta Gminy, b ądź kierownika/dyrektora jednostki organizacyjnej realizuj ącej zadanie.

W celu zapewnienia monitoringu realizacji zada ń uj ętych w Planie ODNOWY MIEJSCOWO- ŚCI powołany zostanie Komitet Monitoruj ący w skład , którego wchodz ą osoby: − Proboszcz Parafii Prawosławnej w Starym Korninie − Sołtys Wsi Stary Kornin − Członkowie Rady Sołeckiej wsi Stary Kornin − Przedstawiciel Urz ędu Gminy wskazany Przez Wójta Gminy

Do zada ń Komitetu Monitoruj ącego nale żeć b ędzie nadzorowanie sprawnego wdra żania PLA- NU ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI, przebiegu realizacji uj ętych w nim przedsi ęwzi ęć i weryfi- kowanie zapisów zawartych w niniejszym dokumencie. Komitet Monitoruj ący b ędzie si ę zbierał w miar ę potrzeb. Posiedzenia Komitetu zwołuje Przewodnicz ący Komitetu wybrany spo śród członków komitetu. Ka żde posiedzenie Komitetu nale ży udokumentowa ć poprzez sporz ądzenie protokołu z posiedzenia.

Plan Odnowy Miejscowo ści będzie w miar ę potrzeb aktualizowany.

7.1. Sposoby inicjowania współpracy pomi ędzy sektorem publicznym, prywatnym i organi- zacjami pozarz ądowymi .

Na ka żdym etapie tworzenia, wdra żania i monitorowania Planu Odnowy Miejscowo ści zaanga żowane b ędą podmioty reprezentuj ące sektor samorz ądowy, prywatny ,społeczny. W takcie realizacji Planu b ędzie on konsultowany z mieszka ńcami wsi.

7.2 Public relations Planu Odnowy Wsi

Public relations Planu polega ć b ędzie w szczególno ści na rozpowszechnianiu jego zapi- sów w śród lokalnej społeczno ści wsi Stary Kornin. Do tego celu wykorzystane zostan ą instru- 32

menty komunikacji społecznej. Projekt Planu b ędzie przedmiotem konsultacji z mieszka ńcami wsi i przedstawicielami wszystkich komisji Rady Gminy. Po zatwierdzeniu Planu zostanie on zamieszczony na oficjalnej stronie internetowej gminy Du- bicze Cerkiewne i wyło żony do wgl ądu w świetlicy wiejskiej.

SPIS TRE ŚCI 1.Zało żenia Planu Odnowy Miejscowo ści...... 1 2.Charakterystyka Gminy Dubicze Cerkiewne...... 3 2.1.Walory turystyczne...... 5 2.1.1.Walory przyrodnicze...... 5 2.1.2.Walory kulturowe...... 5 2.1.3.Miejsca kultu religijnego...... 5 2.1.4. Imprezy folklorystyczne...... 6 2.2.Infrastruktura Turystyczna...... 6 2.2.1.Baza noclegowa...... 6 2.2.2.Gastronomia...... 6 2.2.3.Szlaki Turystyczne i ście żki przyrodnicze...... 7 2.3 . Środowisko Przyrodnicze...... 7 2.4.Rezerwaty przyrody na terenie gminy...... 8 2.5.Infrastruktura techniczna gminy...... 9 2.5.1.Uj ęcia,wodoci ągi i stacje uzdatniania wody...... 9

2.5.2.Oczyszczalnia ścieków...... 9 2.5.3.Gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów...... 9 3.Charakterystyka Miejscowo ści...... 10 3.1.Diagnoza aktualnej sytuacji wsi Stary Kornin ...... 10 3.1.1.Co j ą wyró żnia...... 10 3.1.2.Jakie pełni funkcje...... 11 3.1.3.Kim s ą mieszka ńcy...... 11 3.1.4.Co daje utrzymanie...... 11 3.1.5.Jak zorganizowani s ą mieszka ńcy...... 11 3.1.6.W jaki sposób rozwi ązuj ą problemy...... 11 3.1.7.Jak wygl ąda nasza wie ś...... 11 3.1.8.Jakie obyczaje i tradycje s ą przez nas piel ęgnowane...... 12 3.1.9.Jak wygl ądaj ą mieszkania i obej ścia...... 12 3.1.10.Jaki jest stan otoczenia i środowiska...... 12 3.1.11.Jakie s ą powi ązania komunikacyjne...... 13 3.1.12.Co proponujemy dzieciom i młodzie ży...... 13 3.2. Analiza zasobów wsi Stary Kornin ...... 13 3.2.1. Środowisko przyrodnicze...... 13 3.2.2. Środowisko kulturowe...... 13 3.2.3. Dziedzictwo Religijne i Historyczne...... 16 3.2.4. Obiekty i tereny...... 17 3.2.5. Gospodarka i rolnictwo...... 18 3.2.6. S ąsiedzi i Przyjezdni...... 18 4. Analiza SWOT...... 18 4.1. Mocne Strony – Czynniki Sprzyjaj ące Rozwojowi Miejscowo ści...... 18 4.2. Słabe Strony - Czynniki Ograniczaj ące Rozwój Miejscowo ści...... 19 4.3.Szanse i okazje -Mo żliwo ści Rozwoju Wsi, wynikaj ące z otoczenia...... 19 4.4.Zagro żenia - Czynniki Niesprzyjaj ące Wynikaj ące z otoczenia...... 19 5.Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu do zaspakajania potrzeb mieszka ń- ców …...... 20 5.1. Obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspakajania potrzeb mieszka ńców …...... 20 6.Wizja Rozwoju Wsi/opis planowanych zada ń inwestycyjnych/...... 20 6.1. Arkusz Planowania...... 22 6.2.Harmonogram Wdra żania Planu na Lata 2007 – 2013( opis zada ń)...... 23

6.3.Harmonogram Realizacji Przedsi ęwzi ęć w latach 2007-2013 z szacunkow ą warto ści ą kosztorysow ą...... 29 7.System wdra żania Planu Odnowy Miejscowo ści Stary Kornin...... 30 7.1.Sposoby inicjowania współpracy pomi ędzy sektorem publicznym, prywatnym i organiza- cjami pozarz ądowmi...... 31 7.2. Public relations Planu Odnowy Miejscowo ści...... 31 10. Miejscowo ść Stary Kornin w obiektywie...... 32