FNLI VVD PvdA D66 CDA ChristenUnie / SGP Groenlinks SP 50Plus PVV Europa waar nodig Voor een Europa dat werkt Sterk Nederland, sterk Europa Naar een slagvaardig Europa Samenwerken JA, Superstaat NEE Ons Europa Superstaat NEE, samenwerken JA Onze Toekomst in Europa Minder EU

Kandidaten 1. 1. 1. Sophie in 't Veld 1. 1. 1. 1. 1. 1. 2. 2. 2. Gerben-Jan Gerbrandy 2. 2. Ruud van Eijle 2. 2. 2. Theo Heere 2. 3. Maarten Smit 3. 3. 3. 3. 3. Matthias Gijsbertsen 3. Anne-Marie Mineur 3. Petra Vosters 3. Europese regelgeving Geen nationale kop op Geen nationale kop op Europese Opzet “crowdsource project“ waarbij Toetsing Europese regelgeving op de Toetsing Europese regelgeving op de Minder nieuwe regelgeving, alleen Bureaucratische lasten terugdringen. Nieuwe wetsvoorstellen eerst Minder regelgeving. Europese regelgeving. Geen regelgeving, in NL beleid niet MKB’ers/ondernemers aangeven gevolgen voor regeldrukte. gevolgen voor regeldrukte. Europese regels als probleem niet Minder gedetailleerde onderwerpen aan mkb-test. Stofkam disproportionele belasting strenger implementeren dan in welke regionaal of nationaal aangepakt kan milieuwetgeving, meer focus op door Brusselse regels. bedrijfsleven. buurlanden. Nieuwe en bestaande regels belemmerend zijn. worden. naleving. Strengere nationale regelgeving beoordelen op Overbodige regelgeving aanpakken. koppen op milieuwetgeving. onnodige/disproportionele belasting bedrijfsleven.

Interne Markt Meer nationale barrières Meer nationale barrières wegnemen: Meer aandacht voor sociale rechten Een vrije interne markt en vrije Onnodige belemmeringen Toezien op gelijke handhaving EU- Concurrentiebeleid hervormen. Wegnemen onnodige Nederland uit de EU. Invoeren wegnemen, meer import- exportrestricties binnen interne markt. handel met onze omgeving wegnemen. Toezien op gelijke regels in alle lidstaten. Verdieping en Tegengaan machtsblokken. belemmeringen. Tegengaan gulden. Behoud toegang tot de harmoniseren. versoepelen. creëert onmiddellijk welvaart en handhaving EU-regels in alle versterking interne markt. Zwarte protectionisme. interne markt door bilaterale Opruimen resterende werk. lidstaten. lijsten voor toegang tot interne markt. handelsverdragen. handelsbarrières voor levensmiddelen.

Innovatie Meer geld naar innovatie. EU-programma's (o.a. Horizon 2020) Toekomst maakindustrie richten op Meer geld naar en focus op innovatie Meer samenwerking bedijfsleven, Investeren in duurzaamheid. Innovatie inzetten op vergroening en Investeren in duurzaamheid. Ook op Europees niveau Weg met remmende richten op versterken duurzame vernieuwing. in alle investeringsprogramma's. overheid en kennisinstellingen op Terughoudendheid gebruik GGO's. verduurzaming en oplossingen voor Vormen innovatieclusters over Topsectorenbeleid: wetgeving nieuwe concurrentiepositie en meer toegang Meer gebruik PPS-model en toegang Europees niveau. Innovatie Voorstander cisgenese: loskoppelen schaarste energie/grondstoffen. landsgrenzen heen. Strenger samenwerking bedrijfsleven, technieken. MKB. MKB tot gelden. Belemmeringen koppelen aan duurzaamheid. van GGO-regelgeving. Principiële Geen transgenese. Strenge toetsing toezicht voedselveiligheid en overheid en onderzoek. Snellere en tranparante toepassing biotechnologie wegnemen. bezwaren transgenese. cisgenese. GGO-vrije ketens. toelating nieuw voedsel. Geen toelatingsprocedures nieuwe genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen. landbouwgewassen.

Voedsel-vertrouwen Europese aanpak, 'witte Voedsel waar mogelijk lokaal Voedselveiligheid hoog op de Harde aanpak voedselfraude door Kortere voedselketens. Meer focus Strenger toezicht op lijsten': overzicht bedrijven geproduceerd. Centrale zwarte lijst Europese agenda. Het GLB moet een lidstaten. op kwaliteit ipv kwantiteit voedsel. voedselveiligheid door een met geaccepteerd van notoire overtreders. Goede gelijk speelveld garanderen om onafhankelijk EFSA. Kortere ketens. kwaliteitssysteem. informatieuitwisseling tussen veilige voedselproductie met Garanties afdwingen voor veilig en Naming & shaming zware lidstaten. verantwoord gebruik van gezond voedsel. overtreders op EU-niveau. grondstoffen, voedingsstoffen zeker te stellen voor binnen EU geproduceerd en geïmporteerd voedsel.

Etikettering Alleen nuttige informatie Uitbreiding herkomstetikettering, on- Inzicht herkomst product, duurzame Etikettering herkomst product en Etiketteringsnormen en voor consumenten op etiket: pack en online. Begrijpelijke productiewijze en of het via eerlijke mate van mens-, dier- en reclamecodes aanscherpen om werkbaar en zonder hoge etiketten, zonder kleine letters en e- handel is verkregen. milieuvriendelijke productie. Ook misleiding te voorkomen. Claims lastendruk bedrijven. Geen nummers. plek van slachting op etiket. moeten gegarandeerd betrouwbaar wildgroei keurmerken en Etiketteringsplicht voor producten zijn. logo's. van dieren gevoed met genvoer.

Duurzaamheid Geharmoniseerde Duurzaamheid mag niet ten koste Inzetten op duurzame energie en Naar biobased economy. Afval is Europees Duurzaamheidsplan met Eisen aan importproducten op gebied Verschuiving van belasting op arbeid Voedselsoevereiniteit uitgangspunt. Voorkomen environmental footprinting gaan van EU concurrentiekracht. circulaire economie. Verschuiving grondstof, focus op recycling. Met langetermijnstrategie. Streven naar van dierenwelzijn, naar grondstoffen/vervuiling. Geen gesleep met concurrentienadeel voor en lifecycle analysis voor Gelijk Europees speelveld op gebied van belasting op arbeid naar bedrijven harde afspraken over verdergaande circulaire economie. arbeidsomstandigheden en milieu. Biobased economy. EU voorschriften landbouwproducten. Verduurzaming industrie. Voedselverspilling verduurzaming van productie voedselveiligheid, diergezondheid, grondstoffen. sluiten van grondstofketens. Vervuiler Nadruk op gelijk speelveld. Initiatieven om voedselverspilling productie en productieprocessen. van keten centraal. Gebruik van tegengaan door op basis van European Food verminderen van antibioticagebruik betaalt. Verschuiving van belasting op tegen te gaan op niveau van lidstaten. Europees actieplan biomassa als brandstof of bijstook consumentenvoorlichting en Sustainable Consumption en dierenwelzijn. arbeid naar grondstoffen/vervuiling. Geen verwarrende voedselverspilling. Plantaardige zoveel mogelijk beperkt. door landbouwsubsidies te and Production Round Table. houdbaarheidsaanduidingen. Omslag productie biologische landbouw btw- verminderen Verpakkingen: harmoniseren naar bio-economie mag tarief 0%. Hoge btw-tarief voor verschillende richtlijnen, voedselproductie niet schaden. vlees. uitgangspunt Nederlandse Biobrandstoffen tweede generatie. verpakkingsafvalstructuren ondersteunen, verhogen Europese doelstellingen tot Nederlands niveau.

Grondstoffen Open interne markt voor Grondstoffenpaspoort. Jaarlijkse Afspraken met bedrijfsleven over Wet openbaarheid productie en Jaarlijkse rapportageplicht bedrijven grondstoffen, reststromen en rapportageplicht productieketens alleen import duurzame grondstoffen ketens. Wet openheid herkomst >250 werknemers. hergebruikte materialen grote Europese bedrijven. Europese als gecertificeerd soja en hout. grondstoffen. Rapportageplicht grote (zoals fosfaat). toezichthouder. Notoire overtreders bedrijven. Ketenaansprakelijkheid. Beter meten van voor rechter. Alleen import Duurzame productie grondstoffen. grondstofefficiëntie en gecertificeerde grondstoffen. voedselverspilling in de gehele keten (Joint Food Wastage Declaration). Inkoopmacht / Vrijwillige aanpak door Als vrijwillige code niet werkt, dan Europese Commissie moet optreden Tegengaan oneerlijke mededinging Supply Chain Initiative en wetgeving. Mededingingswetgeving tegen machtsmisbruik. handelspraktijken, waaronder late Nederlandse pilot. verruimen in kader van betalingen. maatschappelijke belangen. Eerlijke winstmarge voor alle ketenschakels.

Wereldhandel Actief handelsbeleid. Actief handelsbeleid. Aangaan van Handelsverdragen goed voor Hoe meer handel en economische Open handelsbeleid. Ingrijpen bij Handelspolitiek gericht op bevorderen Transparanter en eerlijker Inzetten op eerlijke handel i.p.v. Actief handelsbeleid NL - rest van Tegengaan protectionisme. nieuwe handelsverdragen, werkgelegenheid en opkomende activiteit, hoe oneerlijke praktijken en dumping. economisch belang, eerlijke handel, onderhandelen m.b.t. vrijhandel. Ontwikkelingslanden en de wereld en EU. verdieping van bestaande. Actieve economieën. Arbeidsersnormen, beter voor Nederland exportland. Standaarden ten aanzien van milieu, tegengaan slechte sociale handelsvergdragen WTO. Handhaven sociale rechten beschermen. rol EU binnen WTO. mensenrechten en leefomgeving Duurzaamheid en mensenrechten in arbeidsnormen en dierenwelzijn omstandigheden en kinderarbeid. normen en waarden EU. Terugdraaien oneerlijke opnemen. handelsovereenkomsten. Spoedige opnemen in handelsakkoorden, Voorkeursbehandeling handelsverdragen. afronding EU-VS handelsverdrag met evenals OESO-richtlijnen. ontwikkelingslanden. behoud van normen en standaarden.