Słupskie Prace Geograficzne 13 2016 Aneta Marek Akademia Pomorska Słupsk
[email protected] ANDY JAKO REJON EKSPLORACJI GÓRSKIEJ POLAKÓW DO 1989 R. THE ANDES AS A REGION OF POLISH MOUNTAIN EXPLORATION UP TO 1989 Zarys treści: Celem artykułu jest zaprezentowanie wybranych polskich ekspedycji w Andy do 1989 r. Na podstawie kwerendy publikacji i materiałów niepublikowanych z Polskiego Związku Alpinizmu, obejmujących kierunki i osiągnięcia w zakresie eksploracji poszczególnych masy- wów Andów, dokonano ich charakterystyki. Eksploracja tego pasma odbywała się w ujęciu naukowym i alpinistycznym. Działalność Polaków przyczyniła się do poszerzenia wiedzy o tamtejszym środowisku przyrodniczym i topograficznym, a także pozwoliła zdobywać do- świadczenie w przejściach trudnych technicznie przed wyprawami w najwyższe góry świata. Słowa kluczowe: Andy, eksploracja górska Key words: Andes, mountains exploration Wstęp Andy należą do młodych gór fałdowych położonych w zachodniej części Ame- ryki Południowej. Rozciągają się one południkowo od Morza Karaibskiego i Prze- smyku Panamskiego na północy po Ziemię Ognistą i Wyspę Stanów na południu. Położone są na terenie Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru, Peru, Boliwii, Chile oraz Argentyny. Długość tego systemu górskiego wynosi 9000 km. Stanowi więc on naj- dłuższy łańcuch górski na Ziemi. Szerokość Andów jest zróżnicowana i waha się od 200-250 km na równiku i w Andach Patagońskich, do 800-1000 km w rejonie Ko- lumbii i Boliwii. Najwyższe szczyty to Aconcagua (6962 m n.p.m.), Ojos del Salado (6893 m n.p.m.) oraz Nevado Pissis (6793 m n.p.m.). Zróżnicowane wysokościowo Andy, warunki przyrodnicze regionu, jak również trudne drogi techniczne sprawiły, że wiele ze szczytów tego pasma górskiego stało się celem zainteresowania wspina- czy z całego świata.