życia. drogach wszystkich na wzruszeń pomnianych nieza oraz chwil pieknych Wam Życzę Ojca. domu do Niech ystycznych. pokoju, tur nadziei i schronieniem wrażeń i oazami się wstaną życiowej miejsc z ych tych niektóre Was, dla pielgrzymcerównież duchow doświadczeń pielgrzymkowe miejsca i zabytki, życzę kościoły, Wam wiele wspaniałych odwiedzacie którzy Państwo, Drodzy lub krzyżach codziennego. życia troskach swoich w pomoc i zachętę ulgę, nich w losy i pielgrzymów ludzi dobrej woli, odnajdywali którzy związane nimi z Są dobroci. Bożej wobec człowieka nia zaufa i pobożności du z wyrosły bogactwo które na tajemnice, i chowe względu ze także ale unikalność, i wystrój architekturę, die- swoją na względu ze obu tylko nie kają w urze które że zakątków, takich wiele Wierzę, się znajduje cezjach historią. i treści bogactwem swoim owych zaskoczyć nas mogą często które pereł, też ukrytych ale odwiedzanych, licznie znanych, tych miejsc, pięknych odwiedzenia do Prze zachęca ten wodnik czesko-polskim. pograniczu na położonych skiej opol diecezji i ostrawsko-opawskiej diecezji sakralnych zabytkach po przewodnik rękach w Państwo Trzymają diecezji ostrawsko-opawskiej biskupa wstępne Słowo František VáclavFrantišek Lobkowicz biskup ostrawsko-opawski

------www. facebook.com/cirkevni.turistika www. cirkevnituristika .cz

Obiekty sakralne pogranicza Śląsko-Morawskiego Słowo wstępne Słowo nej wspólnoty pielgrzymującej na ziemi. na pielgrzymującej wspólnoty nej jed jako ludzi, życia Bo- zrozumienia z głębszego i jak obcowania giem, do przyczółkiem nas z ono każdego się dla stanie Niech pokolenia. poszukiwania łączących oraz przestrzeni więzi zacieśniania do było inspiracją historii, naszej pamiątką i świadectwem jest to która kulturowej, by spuścizny turystom, materialnej i bogactwo niezwykłe pielgrzymom wszystkim więc Życzę poznawczych. idoznań wrażeń dodatkowych ją przyda duchowych, przeżyć poszukiwaniu w Morawy i Opolszczyznę przemierzają które osobom, a granicza, ele po istotnym turystycznej są o atrakcyjności decydującym mentem walory te Wszystkie figurki cmentarze. i oraz krzyże kapliczki, przydrożne różańcowe, dróżki zabu modlitwy, miejsca dowania przykościelne, dzwonnice, klasztory, inne kalwarie, i kaplice wielu mogą czy świątynie, Zainteresowanie budzić Bożej błogosławionych. Matki i kultem świętych z związanych ciekawych miejsc oraz sakralnej cen architektury zabytków istnieniem nych zaowocowała historii, wynikająca bogatej jego z regionu, Podkreślana wielokulturowość powszechnie kulturowych. walorów pozostałych oraz krajoznawczych sakralnych obiektów różnorodność duża jest ostrawsko-opolskim regionie w turystki rodzaju Zasadniczą przesłanką do intensyfikacji promocjii tego Kościoła. przedstawicieli oraz władz miejscowych ności, i jednocześnie współpracy ze strony lokalnych zor społecz- zaangażowania niewątpliwie sprawne wymaga Jej ganizowanie regionu. wie w całego się rozwój wpisuje lofunkcyjny śląsko-morawskim turystyki formy pograniczu inne na jak podobnie sakralna, Turystyka Ks. Andrzej Czaja Andrzej Ks. Biskup Opolski ------

Lista zabytków w Polsce Diecezja opolska 1 Gościęcin, Kościół pw. św. Bryksego Diecezja ostrawsko-opawska 2 Chocianowice, Kościól pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 3 Laskowice, Kościół pw. św. Wawrzyńca 4 Lasowice Wielkie, Kościół pw. Wszystkich Świętych 5 Kamień Śląski, Sanktuarium św. Jacka Odrowąża 6 Biskupów, Klasztor Benedyktyński 7 Bodzanów, Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalnej 8 Głębinów, Kościół pw. św. Urbana 9 Głuchołazy, Studnia św. Jakuba 37 Bílá Voda 10 Nysa, Bazylika Mniejsza pw. św. Jakuba i św. Agnieszki 16 11 Nysa, Kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych 2 12 Otmuchów, Kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego 40 17 13 Pokrzywna, Cicha Polana 4 7 3 14 Przydroże Małe, Szwedzka38 Górka 39 18 15 15 Kolonia Łomnicka, Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej 20 16 Kościeliska, Krzyż Wotywny i kamień św. Jadwigi Śląskiej 21 22 17 Olesno, Kościół pw. św. Anny: „Oleska róża zaklęta w drewnie“ 3 19 18 Bierdzany, Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej - „Bierdzańska 4 Śmierć“ 5 Krnov 26 24 32 19 Czarnowąsy, Kościół pw. św. Anny 23 25 20 Dąbrówka Łubniańska, Studzionka 27 1 21 Dobrzeń Wielki, Kościół pw. św. Rocha 30 2 Bohumín 39 22 Kolanowice, Kościół pw. św. Barbary6 31 16 28 Strzelce 23 Opole, Katedra Opolska 5 Opolskie 29 Karviná 24 Opole, „Kościół na Górce“8 19 33 34 20 18 11 25 Opole, Kościół pw. Świętej Trójcy 35 10 26 Opole, Muzeum Diecezjalne 36 8 37 36 40 17 12 14 21 38 27 Opole – Winów, Sanktuarium Matki Boskiej Tr z ykroć Przedziwnej 14 28 Biała „Macum Cadik“ – Miasto Sprawiedliwych 23 9 28 6 30 yn- 29 Głogówek, Kolegiata św. Bartłomieja 11 10 7 15 29 30 Głogówek, Sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej 26 31 12 13 Prudnik 31 Mochów – Pauliny, Kościół pw. Trójcy Świętej i Matki Bożej 1 24 27 9 32 Częstochowskiej 13 32 Prudnik, Sanktuarium św. Józefa 25 33 Pietrowice Wielkie, Kościół pw. Świętego Krzyża 34 Racibórz, Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Becketa 22 35 Racibórz, Sanktuarium Matki Boskiej Raciborskiej 36 Czarnocin, Kapliczka „Boże Oko“ 34 35 37 Góra św. Anny, Kalwaria 33 38 Góra św. Anny, Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej 39 Jemielnica, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświetszej Maryi Panny 40 Olszowa, Park Miniatur Sakralnych Spis treści

Powiat Kędzierzyn-Koźle...... 4 1. Gościęcin, Kościół pw. św. Bryksego...... 4 Powiat Kluczbork...... 4 2. Chocianowice, Kościól pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny...... 4 3. Laskowice, Kościół pw. św. Wawrzyńca...... 5 Obiekty sakralne 4. Lasowice Wielkie, Kościół pw. Wszystkich Świętych...... 5 Powiat Krapkowice...... 6 5. Kamień Śląski, Sanktuarium św. Jacka Odrowąża...... 6 pogranicza Powiat Nysa...... 6 6. Biskupów, Klasztor Benedyktyński...... 6 7. Bodzanów, Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalnej..... 7 Śląsko-Morawskiego 8. Głębinów, Kościół pw. św. Urbana...... 7 9. Głuchołazy, Studnia św. Jakuba...... 8 10. Nysa, Bazylika Mniejsza pw. św. Jakuba i św. Agnieszki...... 8 11. Nysa, Kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych...... 9 12. Otmuchów, Kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego...... 9 13. Pokrzywna, Cicha Polana...... 10 14. Przydroże Małe, Szwedzka Górka...... 10 Powiat Olesno...... 11 Zabytki w Polsce 15. Kolonia Łomnicka, Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej...... 11 16. Kościeliska, Krzyż Wotywny i kamień św. Jadwigi Śląskiej...... 11 17. Olesno, Kościół pw. św. Anny: „Oleska róża zaklęta w drewnie“... 12 Powiat Opole...... 12 18. Bierdzany, Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej - „Bierdzańska Śmierć“...... 12 19. Czarnowąsy, Kościół pw. św. Anny...... 13 20. Dąbrówka Łubniańska, Studzionka...... 13 21. Dobrzeń Wielki, Kościół pw. św. Rocha...... 14 22. Kolanowice, Kościół pw. św. Barbary...... 14 23. Opole, Katedra Opolska...... 15 24. Opole, „Kościół na Górce“...... 15 25. Opole, Kościół pw. Świętej Trójcy...... 16 26. Opole, Muzeum Diecezjalne...... 16 27. Opole – Winów, Sanktuarium Matki Boskiej Trzykroć Przedziwnej...... 17 Powiat Prudnik...... 17 28. Biała „Macum Cadik“ – Miasto Sprawiedliwych...... 17 29. Głogówek, Kolegiata św. Bartłomieja...... 18 30. Głogówek, Sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej...... 18 31. Mochów – Pauliny, Kościół pw. Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej...... 19 32. Prudnik, Sanktuarium św. Józefa...... 19 Powiat Racibórz...... 20 33. Pietrowice Wielkie, Kościół pw. Świętego Krzyża...... 20 34. Racibórz, Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Becketa...... 20 35. Racibórz, Sanktuarium Matki Boskiej Raciborskiej...... 21 Powiat Strzelce Opolskie...... 21 36. Czarnocin, Kapliczka „Boże Oko“...... 21 37. Góra św. Anny, Kalwaria...... 22 38. Góra św. Anny, Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej...... 22 www.cirkevnituristika.cz 39. Jemielnica, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświetszej Maryi Panny...... 23 40. Olszowa, Park Miniatur Sakralnych...... 23

3 Gościęcin - Bryksy Powiat Kędzierzyn-Koźle Laskowice Powiat Kluczbork 1 Kościół pątniczy pw. św. Brykcjusza Drewniany Kościółek pw. św. Wawrzyńca 3

Laskowice, ul. Górna GPS: 50.8465000N 18.1134992E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Bolesnej www.tuly.republika.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.30, 9.00 Laskowice, skrz. (0,45 km)

Laskowice Oleskie (2 km)

Gościęcin, Bryksy Bryksy to popularna nazwa miejsca Świątynię wzniesiono w GPS: 50.2890908N pielgrzymkowego położonego na 1686 r. na niewielkim wznie- 17.9741708E drodze z Gosięcina do Kózek. Nazwa sieniu w miejscu dawnej, INFORMACJE: pochodzi od imienia św. Brykcjusza, śródleśnej kaplicy. W koś- Parafia Rzymskokatolicka patrona znajdującego się tu drew- ciele znajduje się krypta pw. Wniebowzięcia nianego kościółka, przy którym znaj- grobowa, z doskonale Najświętszej Maryi Panny duje się także cudowne źródełko. zachowanym ciałem (nig- http://www.kosciolydrewniane. eu/gosciecin Według legendy źródło wytrysnęło dy niezabalsamowanym) [email protected] w czasie gdy św. Brykcjusz odwiedził hrabiny Brigitty Buchta von Msze Św. niedzielne: tylko to miejsce podczas wyprawy misyj- Buchtitz tzw. ,,Laskowicka Śmierć”. Legenda głosi, że każda panna, w okresie letnim o godz. 10.30 nej, a woda z niego wypływająca która usiądzie w ławce nad grobowcem zginie śmiercią tragiczną. miała mieć moc uzdrawiania. Po dziś dzień siadają tam tylko mężatki. Gościęcin Skrz. (2,3 km) Głogówek d. k. (13,8 km)

Chocianowice Powiat Kluczbork Lasowice Wielkie Powiat Kluczbork 2 Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny Kościół pw. Wszystkich Świętych w Lasowicach Wielkich 4

Chocianowice W Chocianowicach istnieją dwa koś- Lasowice Wielkie Kościół w Lasowicach Wielkich zo- GPS: 50.9371781N cioły pw. Narodzenia Najświętszej GPS: 50.8695425N stał wybudowany przez protestantów 18.2771111E Marii Panny: stary drewniany kośció- 18.2271067E w 1599 r. Na początku XVIII w. przejęli INFORMACJE: łek, o którym niepewne wzmian- INFORMACJE: go katolicy. Neogotycki ołtarz główny Rzymskokatolicka Parafia kowanie pojawia się w 1376 r., oraz Parafia Rzymskokatolicka z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem pw. Narodzenia Najświętszej nowa świątynia z XX wieku. Wnętrze pw. Wszystkich Świętych wśród świętych, zdobią figury św Piotra Marii Panny drewnianego kościoła zdobi kopia www.stowarzyszenie. i św. Pawła. Płaskie stropy prezbiterium www.chocianowice.w.interiowo.pl obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej lasowicewielkie.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 8.00, 9.30, zdobią przepiękne kasetony. Obok Msze Św. niedzielne: 8.00, 10.30 z XVII w., umieszczona w centralnym 11.00, 14.00 kościoła znajduje się dzwon z 1521 r. punkcie ołtarza głównego z 1726 r. Chocianowice (1 km) Kluczbork (8 km) Lasowice Wielkie (1,4 km) Kluczbork (17 km)

4 5 Kamień Śląski Powiat Krapkowice Bodzanów Powiat Nysa 5 Sanktuarium św. Jacka Odrowąża Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, 7 kościół pw. św. Józefa Robotnika

Kamień Śląski, ul. Parkowa Sanktuarium św. Jacka powstało Bodzanów, klasztor W 1624 r. Biskup Wrocławski ufundował GPS: 50.5363978N w latach 1990-94 r., w odrestaurowa- GPS: 50.3333889N w Bodzanowie klasztor jezuitów. Rok 18.0751831E nym przez Diecezję Opolską pałacu 17.3842222E później w Nysie powstało Collegium INFORMACJE: Odrowążów, w miejscu komnaty, INFORMACJE: Carolinum, w którym nauki pobierał Centrum Kultury i Nauki w której według legendy miał narod- Klasztor Misjonarzy Oblatów m. in. Michał Korybut Wiśniowiecki (król Wydziału Teologicznego zić się św. Jacek. Znajduje się tu rów- Maryi Niepokalanej w Bodza- Polski w latach 1669-1673). W tamtym Uniwersytetu Opolskiego nież Centrum Kultury i Nauki Wydziału nowie - Dom rekolekcyjno- okresie klasztor był miejscem wypo- www.kamien.biz -wypoczynkowy [email protected] Teologicznego Uniwersytetu Opolskie- http://klasztorbodzanow.oblaci.pl czynku studentów Collegium. W 1946 r Msze Św. niedzielne: kościół go. Jest to miejsce spotkań środowisk [email protected] do klasztoru przybyli polscy oblaci, parafialny 7.30, 10.00, 16.00 akademickich z całego świata. Msze Św. niedzielne: 8.00, 11.00 którzy obecnie prowadzą tu dom reko- lekcyjno-wypoczynkowy. Kamień Śląski (0,3 km) Kamień Śląski (5 km) Bodzanów, ul. Wroclawska (1,5 km) Głuchołazy d. k. (0,8 km)

Biskupów Powiat Nysa Głębinów Powiat Nysa 6 Klasztor Benedyktyński, kościół pw. Zwiastowania NMP Kościół pw. św. Urbana 8

Biskupów, klasztor Benedyktyni rozpoczęli swoją działal- Głębinów W latach 1884-1886 w pobliżu brzegu GPS: 50.3764128N ność w Biskupowie 28 sierpnia 1987 r., GPS: 50.4642367N Jeziora Nyskiego wzniesiono kościół 17. 2 9816 5 8 E przejmując zabudowania klasztorne 17.2720922E pod wezwaniem św. Urbana. Świąty- INFORMACJE: od Sióstr Służebniczek Maryi Niepo- INFORMACJE: nię wybudowano z czerwonej cegły Benedyktyński Klasztor kalanej. Klasztor położony jest na Parafia Rzymskokatolicka w stylu neogotyckim. 22 maja 2015 r. w Biskupowie wzniesieniu, a przed nim rozpościera pw. św. Urbana z Cascii we Włoszech do kościoła www.benedyktyni.org się szeroka panorama masywu Su- www.swietaritaglebinow.pl sprowadzono relik wie św. Rity, patron- [email protected] [email protected] ki spraw trudnych i beznadziejnych. Msze Św. niedzielne (kościół detów. Poza Biskupowem, w Polsce, Msze Św. niedzielne: 9.30, 11.00 parafialny pw. Bartłomieja Apo- znajdują się tylko dwa klasztory be- 22 maja każdego roku, odbywają się Głębinów, stoła w Burgrabicach): 10.00. nedyktynów: w Tyńcu i w Lubiniu. tu uroczystości ku czci św. Rity, na któ- Skrzyżowanie nż. (1 km) re przybywają rzesze wiernych. Biskupów Wieś, nż. (1 km) Nysa, d. k. (17,7 km) Nysa d. k. (8,1 km)

6 7 Głuchołazy Powiat Nysa Nysa Powiat Nysa 9 Studnia św. Jakuba Kościół pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych 11

Głuchołazy, Góra Parkowa Studnia św. Jakuba w Głuchoła- Droga Św. Jakuba - 4 km zach stanowi początek Nyskiej Drogi Nysa, Lasek Złotogłowiecki Według legendy, rodzeństwo pra- od strony Głuchołaz św. Jakuba. Liczący ok. 106 km szlak GPS: 50.2848611N GPS: 50.4895278N cujące w polu znalazło na jednym pielgrzymkowo - turystyczny jest jed- 17. 3 816111E z drzew obraz Matki Boskiej i przeniosło 17. 3 5725 0 0 E ną z wielu nitek szlaku św. Jakuba, INFORMACJE: go do Złotogłowic. Jednak w nocy INFORMACJE: który prowadzi do grobu świętego Kościół należący do parafii obraz w cudowny sposób powrócił do Parafia Rzymskokatolicka w Santiago de Compostela w Hiszpa- pw. św. Wawrzyńca rzymskokatolickiej lasu. Wzniesiono tam mały drewniany nii. Studnia położona jest w lesie na www.parafia-glucholazy.pl pw. św. Jakuba St. i św. Agnieszki kościółek, a w latach 1886-1887 w je- Tel.: +48 77 439 16 01 Górze Parkowej. Zabudowana jest www.bazylika-nysa.pl [email protected] go miejsce wybudowano murowany, [email protected] drewnianą altaną. Turyści i pielgrzymi neogotycki kościół. Wodzie bijącej ze mogą tu odpocząć i napić się wody Msze Św. niedzielne: 15.00 Głuchołazy, d. a. źródełka znajdującego się nieopodal (7,6 km) ze źródła. Nysa, d. a. (4,8 km) kościoła przypisywane są właściwości Głuchołazy, d. k. (8,8 km) Nysa, d. k. (4,5 km) uzdrawiające.

Nysa Powiat Nysa Otmuchów Powiat Nysa 10 Bazylika Mniejsza pw. św. Jakuba St. Apostoła i św. Agnieszki Kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego 12

Nysa, plac Katedralny GPS: 50.4744167N 17.3342778E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba St. Apostoła i św. Agnieszki www.bazylika-nysa.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 8.00, 9.30, 10.45, 12.00, 18.30 Nysa, d. k. (0,8 km)

Nysa, d. k. (0,7 km)

Bazylika pw. św. Jakuba Otmuchów, ul. Szkolna Kościół pw. św. Mikołaja i św. Fran- Apostoła i św. Agnieszki GPS: 50.4650556N ciszka Ksawerego jest przepiękną w Nysie jest najwięk- 17.1708056E barokową bazyliką położoną na szym obiektem sakralnym INFORMACJE: wzniesieniu, tuż przy otmuchowskim w mieście. W kościele po- Parafia Rzymskokatolicka rynku. Już w 1235 r. istniał tu kościół chowano ośmiu biskupów wrocławskich i z tego względu często pw. św. Mikołaja i św. Franciszka pod wezwaniem św. Jana Chrzcicie- określa się go mianem katedry. Tytuł bazyliki przyznano świątyni Ksawerego la. Pod koniec XVII w. biskup Franci- http://www.parafiaotmuchow.pl/ w 2009 r. z rozporządzenia papieża Benedykta XVI. Każdego roku Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, szek Ludwig położył kamień węgiel- w lipcu przy bazylice odbywa się „Jarmark Jakubowy” nawiązują- 10.00, 11.30, 18.00 ny pod budowę nowej świątyni. Ba- cy do tradycji średniowiecznych. rokowe, bogato zdobione wnętrze Otmuchów, kościoła uznawane jest za jedno Pl. Dzierżona (0,5 km) z najpiękniejszych na całym Śląsku. Otmuchów d. k. (2 km)

8 9 Pokrzywna Powiat Nysa Kolonia Łomnicka Powiat Olesno 13 Cicha Polana Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej 15

Kolonia Łomnicka GPS: 50.8055392N 18.4824453E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja i św. Małgorzaty www.wysoka.olesno.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, 10.00, 11.30 Kolonia Łomnicka (1 km) Olesno (11 km)

Pokrzywna, w kierunku Cicha Polana położona jest ok. Obecny Kościół w Kolo- Biskupiej Kopy 0,5 km na południe od zabudowań nii Łomnickiej wzniesiono GPS: 50.2840356N wsi Pokrzywna, na terenie rezerwa- w latach 1958-63 jako 17.4494956E tu przyrody Cicha Dolina. Każdego wotum ocalenia parafii INFORMACJE: roku, 24 grudnia odbywa się tu uro- w czasie II wojny światowej. Parafia Rzymskokatolicka czysta Pasterka, a w okresie wakacyj- W 1981 r. do świątyni spro- pw. Św. Bartłomieja Apostoła nym niedzielne msze święte. W tym wadzono z Lizbony figu- Msze Św. niedzielne: 9.00, rkę Matki Boskiej Fatimskiej. Odtąd co miesiąc są tu odprawiane 11.00, 19.00 (lipiec, sierpień) celu wybudowano tu ołtarz, obok którego wzniesiono małą drewnia- nabożeństwa fatimskie, w których licznie uczestniczą mieszkańcy Pokrzywna, skrz. (0,4 km) ną kapliczkę z figurką Matki Boskiej całej ziemi oleskiej. Głuchołazy d. k. (9 km) Cichej Doliny.

Przydroże Małe Powiat Nysa Kościeliska Powiat Olesno 14 Szwedzka Górka Krzyż wotywny i kamień św. Jadwigi Śląskiej 16

Przydroże Małe Legenda mówi, że w czasie wojny trzy- GPS: 50.4423611N dziestoletniej (1618-1648), na wzniesie- 17. 573 8611E niu koło Przydroża, żołnierze szwedzcy Kościeliska INFORMACJE: urządzili sobie konkurs strzelania do Miejscowa legenda podaje, że orszak Parafia Rzymskokatolicka obrazu Matki Boskiej. Odbite rykosze- GPS: 50.9773039N z księżną Jadwigą zatrzymał się w Koś- pw. Św. Floriana tem kule zabiły kilku z nich. Obraz za- 18.5030331E cieliskach, a wówczas księżna wyjęła www.szwedzka-gorka.wiara. brano do Nysy by tam go spalić, ten INFORMACJE: ze szkatułki drogocenny pierścionek org.pl jednak w cudowny sposób wrócił na Parafia Rzymskokatolicka i podarowała go wielodzietnej rodzinie. [email protected]. pw. Narodzenia NMP Kiedy orszak odjechał, w miejscu gdzie org.pl wzgórze. Na pamiątkę tych wydarzeń http://parafiakoscieliska.pl.tl stała księżna zauważono kamień, na Msze Św. niedzielne (kościół pa- wybudowano tu kapliczkę, a miejsce Msze Św. niedzielne: 11.00 rafialny pw. Św. Floriana): 10.30 to nazwano „Szwedzką Górką“. którym widniał odcisk jej stopy. Obecnie Kościeliska (1 km) kamień znajduje się na skraju wsi, gdzie Przydroże Małe (2 km) Olesno (14,9 km) w 1960 r. spod dawnego kościoła drew- Jasienica Dolna d. k. (10 km) nianego przeniesiono krzyż wotywny.

10 11 Olesno Powiat Olesno Czarnowąsy Powiat Opole 17 Kościół pątniczy pw. św. Anny „Oleska róża zaklęta w drewnie” Kościół pw. św. Anny 19

Olesno, ul. Siedmiu Źródeł GPS: 50.8964722N 18.4227500E INFORMACJE: Kościól należacy do parafii rzymskokatolickiej pw. Bożego Ciała www.parafia-olesno.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 12.30 (od maja do września) Olesno, Gorzowska (1 km) Olesno d. k. (2,2 km)

Kościół św. Anny, nazywa- Czarnowąsy, ul. Jagiełły Kościół św. Anny został wybudowany ny ,,Oleską różą zaklętą GPS: 50.7144561N w latach 1684-88. Legenda podaje, w drewnie”, jako jedyny 17.90 25 3 0 0 E iż ówczesny proboszcz, na miejsce drewniany kościół w Pol- INFORMACJE: budowy świątyni wyznaczył teren po sce jest zabytkiem klasy Parafia Rzymskokatolicka drugiej stronie ulicy, jednak groma- zerowej. Najbardziej war- pw. Bożego Ciała i św. Norberta dzone tam materiały w niewyjaśnio- tościowymi zabytkami świątyni są: ołtarz główny przedstawiający http://www.czarnowasy.opole. ny sposób były przenoszone na miej- opoka.org.pl “Wielką Świętą Rodzinę”, wykonany w XVI wieku przez mistrza Ja- Msze Św. niedzielne: 9.30 sce, gdzie obecnie stoi świątynia. kuba z Krakowa ze szkoły wybitnego Wita Stwosza oraz późnogo- Kościół spłonął doszczętnie 19 sierp- tycka figura Świętej Anny Samotrzeciej z przełomu XV i XVI w. Czarnowąsy Szkoła nia 2005 r. Cud sprawił, że zniszczenia (0,7 km) w pożarze uniknęła figura św. Anny Czarnowąsy (1 km) - patronki kościoła, która znajduje się w odbudowanej świątyni.

Bierdzany Powiat Opole Dąbrówka Łubniańska Powiat Opole 18 Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej Studzionka w Dąbrówce Łubiańskiej 20

Bierdzany, ul. Stawowa Drewniany kościół pw. św. Jadwigi Dąbrówka Łubniańska, ul. Leśna Kapliczka Matki Boskiej nazywana GPS: 50.8149203N Śląskiej w Bierdzanach wzniesiono GPS: 5 0. 8 0 26111N „Studzionką“ położona jest w lesie na 18.1591061E w 1711 r. Wewnątrz znajduje się ba- 18.0002222E obrzeżach Dąbrówki Łubniańskiej. INFORMACJE: rokowy ołtarz główny z początku INFORMACJE: Legenda głosi, że woda tryskająca Parafia Rzymskokatolicka XVIII w., na ścianie przy bocznych Parafia Rzymskokatolicka ze źródła posiada cudowną moc pw. św. Jadwigi Śląskiej drzwiach wejściowych widnieje pw. św. Apostołów Piotra i Pawła uzdrawiania, co przyciąga w to miej- http://www.kosciolydrewniane. polichromia przedstawiająca tzw. www.parafia-lubniany.org sce licznych pielgrzymów z całej eu/bierdzany Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, Polski. W maju odbywają się tu na- Msze Św. niedzielne: 8.00, 10.00, „Śmierć bierdzańską”. Wiąże się z nią 10.30 (raz w miesiącu) 16.30 przysłowie - „Wyglądasz jak śmierć bożeństwa maryjne, na które przyby- bierdzańska” - odnotowane przez Dąbrówka Łubiańska wają rzesze wiernych. Bierdzany (1 km) Józefa Lompę w jego „Nowej księdze (3 km) Kały (7,3 km) przysłów polskich”. Jełowa (5,5 km)

12 13 Dobrzeń Wielki Powiat Opole Opole Powiat Opole 21 Kościół pw. św. Rocha Katedra pw. Podwyższenia Krzyża Świętego 23

Opole, Plac Katedralny GPS: 50.6701667N 17.92 01111E INFORMACJE: Parafia Katedralna pw. Podwyższenia Krzyża Świętego www.katedraopolska.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 6.00, 7.30, 9.00, 10.30, 12.00, 16.00, 18.30 Opole, d. a. (1,2 km)

Opole, d. k. (1,1 km)

Kościół Katedralny pw. Pod- Dobrzeń Wielki, ul. Św. Rocha Kościół pw. św. Rocha wzniesiony zo- wyższenia Krzyża Święte- GPS: 50.7724694N stał w XVII wieku. Legenda głosi, że do go jest budowlą dominu- 17. 8 5 59761E jego budowy mieszkańców Dobrze- jącą nad całym miastem. INFORMACJE: nia Wielkiego namówiła zjawa chłop- Według tradycji fundato- Parafia Rzymskokatolicka ca z psem, która ukazywała się „do- rem pierwszej powstałej pw. św. Katarzyny póty dopóki”, nie rozpoczęto budowy w tym miejscu świątyni był Aleksandryjskiej świątyni. Nad barokowym ołtarzem król Polski Bolesław Chrobry. W 1024 r. biskup wrocławski przeka- www.parafia-dobrzen.pl głównym pochodzącym z 1700 r. wisi zał kościołowi relikwie Krzyża Świetego. Katedra charakteryzuje się Msze Św. niedzielne: 8.15, 16.00 gotycką monumentalną bryłą z neogotyckimi wieżami. W jednym (do marca) współczesny obraz św. Rocha. z bocznych ołtarzy znajduje się obraz Matki Boskiej Opolskiej – Dobrzeń Wielki skrz. (0,5 km) Dobrzeń Wielki d. k. (0,9 km) patronki miasta.

Kolanowice Powiat Opole Opole Powiat Opole 22 Kościół pw. św. Barbary Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha, 24 tzw. „Kościół na Górce”

Opole, ul. Vaclava Havla GPS: 50.6691667N 17.925 4167E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka p.w. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha www.parafiamatkiboskiejbo- lesnejwopolu.mplay.net.pl Msze Św. niedzielne: 7.30, 9.00, 10.30, 12.00, 18.00 Opole, d. a. (0,9 km)

Opole, d. k. (1,2 km)

Kolanowice, ul. Szkolna Drewniany kościół św. Barbary wy- Według legendy w 984 r. GPS: 50.7406944N budowano pod koniec XV w. przy na najwyższym wzniesieniu 17.9938056E klasztorze franciszkanów w Opolu. Opola słowo Boże głosił INFORMACJE: W 1811 r. władze miejskie wystawiły św. Wojciech. Na pamiątkę Kosciół należacy do parafii rzym- chylący się ku ruinie, aczkolwiek za- tego zdarzenia w 1000 r. skokatolickiej pw. św. Józefa Ro- bytkowy kościółek na sprzedaż. Ku- wybudowano w tym botnika w Osowcu – Węgrach pili go mieszkańcy Kolonowic, którzy miejscu kościół. Obecna www.wegry.turawa.pl Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, wedle ustalonych przez miasto zasad świątynia jest budowlą gotycką z barokowym wnętrzem i neo- 10.30 jako pierwsi przybyli w wyznaczonym romańską fasadą. 31 października każdego roku spod bramy koś- dniu do Opola. 19 grudnia 1812 roku cioła wyrusza Marsz Wszystkich Świętych. W procesji, z kościoła Węgry (2 km) w Kolonowicach odbyło się uroczys- do Katedry Opolskiej, uczestniczą dzieci przebrane za katolickich Kotórz Mały, d. k. (4 km) te poświęcenie świątyni. świętych.

14 15 Opole Powiat Opole Opole-Winów Powiat Opole 25 Kościół pw. Świętej Trójcy Sanktuarium Matki Boskiej Trzykroć Przedziwnej 27

Opole, Plac Wolności Winów, Aleja. Ks. J. Kentenicha GPS: 5 0.6676111N GPS: 50.6370225N 17.92 2 0 8 3 3 E 17.9044411E INFORMACJE: INFORMACJE: Zakon Braci Mniejszych Parafia Rzymskokatolicka Franciszkanów w Opolu pw. Ducha Świętego www.opole.franciszkanie.pl www.siostry.szensztat.pl [email protected] [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.00, 9.00, Msze Św. niedzielne: 8.00, 10.30 10.30, 12.00, 19.00, 21.00 Winów (1 km) Opole, d. a. (0,7 km) Opole d. k. (6,1 km) Opole, d. k. (0,6 km)

Kościół Świętej Trójcy ufun- Sanktuarium Matki Boskiej dował Władysław I Opol- Trzykroć Przedziwnej, konse- ski, który w 1238 r. powie- krowane zostało 4 czerwca rzył franciszkanom budowę 1988 r. przez abp. Alfon- kościoła i klasztoru. Prezbi- sa Nossola. Sanktuarium terium świątyni jest najstarszą konstrukcją architektoniczną w Opo- noszące nazwę „Wieczernika” spełnia obecnie funkcje Centrum lu. Bryła kościoła łączy elementy gotyku z barokowymi fragmen- Szensztackiego w diecezji opolskiej i jest wierną kopią małej kapliczki tami dachu. W powstałej ok. 1309 r. kaplicy św. Anny znajduje się z Schoenstatt koło Koblenz w Niemczech. W sanktuarium znajduje się mauzoleum Piastów Opolskich. ołtarz z obrazem Matki Boskiej Trzykroć Przedziwnej.

Opole Powiat Opole Biała Powiat Prudnik 26 Muzeum Diecezjalne „Macum Cadik” – Miasto Sprawiedliwych 28

Biała, ul. Ogrodowa GPS: 50.3809664N 17.6 519186E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny www.biala.gmina.pl [email protected] Msze Św. niedzielne (Kościół parafialny w Białej): 7.00, 9.00, 10.30, 12.00, 18.00 Biała (0,8 km)

Prudnik (10 km)

Opole, ul. Książąt Opolskich Muzeum powstało w 1987 r. dzięki W 1601 r. cesarz Rudolf wy- GPS: 50.6718333N inicjatywie abp Alfonsa Nossola. Było dał dekret zapewniający 17.92 0 0 278 E pierwszym wybudowanym od pod- Żydom prawo stałego po- INFORMACJE: staw muzeum w powojennej Polsce. bytu w Białej. Żydzi znaj- Muzeum Diecezjalne w Opolu W dwóch salach eksponowane są dujący tu dobre warunki www.muzeum.diecezja.opole.pl najciekawsze pod względem histo- do swego rozwoju nazwa- muzeum.diecezja.opole@gmail. rycznym i artystycznym dzieła sztuki li Białą „Macum Cadik”, com Godziny otwarcia: wtorek - sakralnej. W salach muzeum odby- co oznacza „Miasto Spra- czwartek: 10:00-12:00, 14:00-17:00, wają się koncerty, przedstawienia wiedliwych”.Cmentarz żydowski w Białej został założony przed pierwsza niedziela miesiąca teatralne i wieczory poetyckie. 1622 r. na zboczu wzgórza Kopiec. Jest to najstarszy cmentarz ży- 14:00-17:00. W miesiącu sierpniu dowski na Śląsku Opolskim. nieczynne. Opole d. a. (1,8 km) Opole d. k. (1,7 km)

16 17 Głogówek Powiat Prudnik Mochów - Pauliny Powiat Prudnik 29 Kolegiata pw. św. Bartłomieja Kościół pw. Trójcy Świętej i Matki Boskiej 31 Częstochowskiej, Klasztor Paulinów

Głogówek, ul. Kościelna W 1379 r. książę niemodliński Henryk Mochów-Pauliny, klasztor Klasztor Paulinów i Kościół pw. Trójcy GPS: 50.3525556N wydał akt fundacyjny kolegiaty GPS: 50.3474611N Świętej ufundował w 1388 r. książę Wła- 17. 8 59694 4 E św. Bartłomieja. W 1641 r. papież Ur- 17.8474781E dysław Opolczyk. Dwukrotnie w swej INFORMACJE: ban VIII ofiarował kościołowi relikwię INFORMACJE: historii klasztor był schronieniem dla ob- Parafia Rzymskokatolicka św. Kandydy, która stała się patronką Parafia Rzymskokatolicka razu Maki Boskiej Jasnogórskiej. Pierwszy pw. św. Bartłomieja Apostoła Głogówka. W 1768 r. stanowisko infuła- pw. Trójcy Świętej i Matki Boskiej raz podczas potopu szwedzkiego, kiedy www.parafia.glogovia.pl ta objął Antoni Borek, który w latach Częstochowskiej to niewielki Mochów odwiedzał król Jan [email protected] www.mochowpauliny.pl Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, 1776-1781 przeprowadził, zakrojoną na [email protected] Kazimierz wraz z królową Marią Lud- 10.00, 11.30, 16.00 szeroką skalę, zmianę wystroju wnętrza Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, wiką. W 1668 r. klasztor przebudowano, kolegiaty na styl barokowy. To właśnie 10.00 a obok wzniesiono barokowy kościół. Głogówek, d. a. (0,4 km) dzięki tym zmianom kościół zawdzię- Mochów, skrz. (0,6 km) Głogówek d. k. (3 km) Głogówek, d. k. (1,6 km) cza miano „Perły Opolskiej Ziemi“.

Głogówek Powiat Prudnik Prudnik Powiat Prudnik 30 Sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej i Klasztor Franciszkanów Sanktuarium św. Józefa i Klasztor Zakonu Braci Mniejszych 32

Prudnik, klášter, ul. Stanisława Historia Sanktuarium wiąże się z przy- Augusta Poniatowskiego byciem do Prudnika w 1852 r. fran- Głogówek, ul. Klasztorna 3 Klasztor wzniesiono w 1264 r., kiedy to GPS: 50.2952714N ciszkanów, którzy wznieśli tu klasztor GPS: 50.3548889N Władysław Opolczyk sprowadził do 17.5728458E oraz kościół św. Józefa. W latach 1954- 17. 8610 5 56E Głogówka franciszkanów. Znajduje INFORMACJE: 55 klasztor był miejscem uwięzienia INFORMACJE: się tu figurka Matki Bożej Loretańskiej. Kościól należacy do parafii Prymasa Polski Kardynała Stefana Wy- Klasztor Franciszkanów Wedle legendy wybawiła ona ubo- rzymskokatolickiej szyńskiego. Aby upamietnić to wyda- i Prenowicjat w Głogówku gich mieszkańców Głogówka od pw. św. Michała Archanioła, Klasztor Zakonu Braci Mniejszych rzenie, w roku 2001 wzniesiono krzyż www.glogowek.franciszkanie.pl śmierci głodowej, która groziła im na na szczycie położonej niedaleko Koziej [email protected] http://www.prudnik.franciszkanie. Msze Św. niedzielne: 8.00, 9.30, skutek wielkich ulew. Modły do Matki com Góry. W krzyżu jest umieszczony ka- 12.00, 17.00 Bożej sprawiły, że wystawiony przez [email protected] mień (relikwia) pochodzący z Bazyliki franciszkanów worek z chlebem cały Msze Św. niedzielne: 8.00, 10.00, Konania Pana Jezusa w Jerozolimie. Głogówek, d. a. (0,4 km) czas się napełniał. 11. 3 0 Głogówek, d. k. (1,4 km) Prudnik, d. a. (3,8 km) Prudnik, d. k. (4,5 km)

18 19 Pietrowice Wielkie Powiat Racibórz Racibórz Powiat Racibórz 33 Kościół pw. Świętego Krzyża Kościół pw. Matki Boskiej Raciborskiej w Raciborzu 35 – Sanktuarium Matki Boskiej Raciborskiej

Racibórz, ul. Jana Pawła II. GPS: 50.0831944N 18.1944722E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej w Raciborzu www.mb-raciborz.pl [email protected] Msze Św. niedzielne: 6.30, 8.00, 9.30, 11.00, 12.30, 13.30, 18.00 Racibórz d. a. (3,5 km)

Racibórz d. k. (3,9 km)

Pietrowice Wielkie, Drewniany kościół pw. Świętego Krzy- Barokowa świątynia zo- ul. ks. Norberta Bończyka ża został wybudowany w 1667 r. w od- stała wzniesiona w latach GPS: 50.0718611N ległości ok. 2 km od kościoła para- 1723 –1736. Na szczególną 18.0643056E fialnego w Pietrowicach Wielkich. uwagę zasługuje znaj- INFORMACJE: Świątynia o zrębowej konstrukcji, dujący się w jej wnętrzu Parafia Rzymskokatolicka zbudowana na kształt stłoczone- neobarokowy ołtarz, po- pw. św. Wita, Modesta i Krescencji go ośmioboku jest pokryta gontem. chodzący z 1870 r. Nad www.parafia.pietrowicewielkie.pl Msze Św. niedzielne: 11.00 Wnętrze kościoła wykonane jest w sty- tabernakulum umieszczo- lu barokowym. W parafii, po dzień dzi- ny jest cudowny obraz Matki Boskiej Raciborskiej, który stanowi Pietrowice Wielkie siejszy, śpiewa się pieśni morawskie, miejsce kultu i pielgrzymek okolicznej ludności. Podanie głosi, że (1,6 km) a w okresie letnim msze święte odpra- przed obrazem modlił się król Jan III Sobieski udający się wówczas Racibórz, d. k. (13,8 km) wiane są na zewnątrz kościoła. na odsiecz Wiednia.

Racibórz Powiat Racibórz Czarnocin Powiat Strzelce Opolskie 34 Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Becketa Kapliczka Boże Oko 36

Racibórz, ul. Zamkowa GPS: 50.0960083N 18.2208917E INFORMACJE: Centrum informacji Turystycznej w Raciborzu www.zamekpiastowski.pl [email protected] Racibórz, d. a. (1 km)

Racibórz, d. k. (1 km)

Kaplica wzniesiona około Czarnocin, ul. Wiejska Kapliczkę wzniesiono na pagórku 1290 r. nazywana jest ,,perłą GPS: 50.4469350N wśród bukowych lasów koło Czarno- górnośląskiego gotyku” lub 18.2494181E cina na terenie rezerwatu ,Boże Oko”. ,,śląską Saint-Chapelle” ze INFORMACJE: Prowadzi do niej ścieżka, wzdłuż któ- względu na podobieństwo Parafia pw. Trójcy Świętej rej rozmieszczone zostały drewniane do słynnej paryskiej kaplicy. www.parafia.lesnica.pl stacje drogi krzyżowej. W centralnym Budowla, pierwotnie wybudowana w stylu gotyckim, posiada rów- Msze Św. niedzielne (kościół miejscu ażurowej budowli umieszczo- parafialny w Leśnicy ): 7.00, nież elementy baroku i neogotyku. Kaplica stanowi najcenniejszy 8.30, 10.30, 16.00 no obraz przedstawiający Boże Oko, element zamku piastowskiego w Raciborzu. namalowany przez mieszkańca pob- Czarnocin (0,8 km) liskiej Leśnicy. Zdzieszowice d. k. (11,9 km)

20 21 Góra św. Anny Powiat Strzelce Opolskie Jemielnica Powiat Strzelce Opolskie 37 Kalwaria na Górze św. Anny Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 39

Góra św. Anny, ul. Szkolna Kalwaria powstała w latach 1700-1709, Jemielnica, ul. Wiejska W XIII w. w Jemielnicy utworzono GPS: 50.4559819N według projektu włoskiego architekta GPS: 50.546489N opactwo cystersów, a w pierwszej 18.1694039E Domenico Signo. W jej skład wchodzi 18.383467E połowie XIV w. wzniesiono tu świąty- INFORMACJE: 40 kaplic usytuowanych na wschod- INFORMACJE: nię pw. Wniebowzięcia Najświęt- Klasztor Franciszkanów nim i południowym zboczu Góry Św. Parafia Rzymskokatolicka szej Maryi Panny. Można tu zobaczyć na Górze św. Anny Anny. Jednym z piękniejszych zabyt- pw. Wniebowzięcia m. in.: dwukondygnacyjny ołtarz www.swanna.com.pl ków sztuki sakralnej wchodzącym Najświętszej Maryi Panny główny z 1734 r., rzeźbę „Chrystusa [email protected] www.jemielnica.opole.opoka. Echo Homo” z ok.1740 r. oraz organy, Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, w jej skład jest Kościół pw. Świętego org.pl 10.00, 11.30, 15.30, 17.00 Krzyża. Od 14 września 1764 r., do dnia [email protected] ozdobione misternie rzeźbionym or- dzisiejszego, odbywają się tutaj Na- Msze Św. niedzielne: 6.30, 8.00, namentem rokokowym. Góra św. Anny (0,3 km) bożeństwa Kalwaryjskie. 9.30, 11.00 Zdzieszowice (6,2 km) Jemielnica Urząd Gminy (0,9 km) Strzelce Opolskie (8,3 km)

Góra św. Anny Powiat Strzelce Opolskie Ujazd-Olszowa Powiat Strzelce Opolskie 38 Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej Park Miniatur Sakralnych 40

Góra św. Anny, ul. Klasztorna Według legendy pierwszy kościół na GPS: 50.4559819N Górze św. Anny wzniósł powracający Olszowa, ul. Hodowlana Park miniatur sakralnych w Olszowej 18.1694039E tędy z wojny książę hiszpański. Kiedy GPS: 50.4536350N powstał na terenie przepięknego INFORMACJE: dotarł na szczyt Góry, woły stanęły 18.2752767E ogrodu o powierzchni ok. 20 000 m Klasztor Franciszkanów w miejscu i nie chciały ruszyć dalej. INFORMACJE: kw., w którym znajduje się kilkanaś- na Górze św. Anny Książę uznał to za znak od Boga i wy- Park Miniatur Sakralnych cie miniatur najbardziej znanych www.swanna.com.pl budował tu świątynię, w której posta- w Olszowej obiektów sakralnych na świecie. [email protected] wił figurkę św. Anny. Swój obecny go- www.miniaturyolszowa.pl Wszystkie miniatury wykonane są Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, [email protected] 10.00, 11.30, 15.30, 17.00 tycko-barokowy wystrój, sanktuarium Czynne od 1. kwietnia w skali 1:25, a największa ma wyso- otrzymało w latach 1957–1962. 21 kość niespełna 6,5 metra. W 2015 roku Góra św. Anny (0,3 km) czerwca 1983 r., w czasie swojej dru- Olszowa (0,3 km) Park otrzymał certyfikat „Najlepszy Zdzieszowice (6,2 km) giej pielgrzymki do Ojczyzny, bazylikę Strzelce Opolskie Produkt Turystyczny” Opolskiej Regio- nawiedził Ojciec Święty Jan Paweł II. (8,2 km) nalnej Organizacji Turystycznej.

22 23 Architektura drewniana Architektura ceglana

Drewniane kościoły Diecezji Opolskiej są szczególną charaktery- Diecezja opolska może poszczycić się kilkoma cennymi obiektami styczną grupą zabytków na Śląsku Opolskim zachowaną po dzień sakralnymi zaliczanymi do architektury ceglanej. Nizinne ułożenie dzisiejszy. Większość z nich powstała dzięki wiejskim cieślom w XVII terenu rozpościerającego się przy dwóch głównych rzekach, Odrze i XVII wieku, którzy pozyskiwali budulec z obfitych wówczas lasów. Koś- i Nysie, sprawiło, że niemal naturalnym budulcem architektury sakral- cioły drewniane nieprzerwanie pełnią funkcje religijne, odprawiane nej tych ziem stała się wypalana z gliny cegła. Monumentalne koś- są w nich msze święte i nabożeństwa. Są zatem nie tylko obiektami cioły wzniesione z cegły górują nad najważniejszymi miastami diece- muzealnymi, lecz także obiektami posiadającymi swoje wewnętrzne zji, Opolem, Nysą, Paczkowem, Głubczycami i Grodkowem, na stałe życie. Największe skupisko tej jakże uroczej architektury znajduje się wpisując się w otaczający je krajobraz. Także niektóre mniejsze miej- na północny diecezji w miasteczkach i wioskach położonych wokół scowości posiadają sięgające średniowiecza kościoły ceglane, któ- Kluczborka i Olesna. Rolniczy charakter tych terenów sprawił, że wie- re nieprzerwanie od wielu wieków służą ludności tych ziem. Modny le z nich przetrwało w swoim pierwotnym, naturalnym otoczeniu. na przełomie XIX i XX wieku powrót do architektury średniowiecznej sprawił, że na terenie obecnej diecezji opolskiej zaczęto budować Wykaz najbardziej znaczących zabytków drewnianych: nowe kościoły odwzorowujące swoim charakterem świątynie gotyc- 1. Baborów Kościół pw. św. Józefa kie. Także tu, przy wznoszeniu obiektów neogotyckich, sięgnięto po cegłę jako po podstawowy budulec, a także jako środek estetyczny. 2. Bąków Kościół pw. Wniebowzięcia NMP 3. Bierdzany Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej Architektura ceglana: 4. Biskupice Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej 1. Nysa Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki 5. Dobrodzień Kościół pw. św. Marii Magdaleny 2. Młodoszowice Kościół pw. św. Marcina Biskupa 6. Dobrzeń Wielki Kościół pw. św. Rocha (filia parafii Kolnica) 7. Gościęcin Kościół pw. św. Bryksego 3. Opole Katedra pw. Podwyższenia Krzyża Świętego 8. Jakubowice Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa 4. Opole Kościół pw. Świętej Trójcy 9. Kolanowice Kościół pw. św. Barbary (par. Osowiec – Węgry) 5. Stary Grodków Kościół pw. Trójcy Świętej 10. Kozłowice Kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela 6. Stary Paczków Kościół pw. Wszystkich Świętych 11. Malnia Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu 7. Grodków Kościół pw. św. Michała Archanioła 12. Ochodze Kościół pw. św. Marcina 8. Kałków Kościół pw. Narodzenia NMP 13. Olesno Kościół pw. św. Rocha (par. pw. św. Anny) 9. Paczków Kościół pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty 14. Olesno Kościół pw. św. Anny 10. Głubczyce Kościół pw. Narodzenia NMP 15. Opole – skansen Kościół pw. św. Anny 11. Lipowa k/Grodkowa Kościół pw. św. Marcina Biskupa 16. Radaszowy Kościół pw. św. Jadwigi 17. Radawie Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego Nysa - Bazylika pw. św. Jakuba i św. Agnieszki 18. Radomierowice Kościół pw. Wniebowzięcia NMP (par. Dąbrówka Dolna) 19. Stare Olesno Kościół pw. św. Marii Magdaleny 20. Strzelce Opolskie Kościół pw. św. Barbary 21. Szczepanek Kościół pw. Nawiedzenia NMP (par. Jemielnica) 22. Tuły Kościół pw. Laskowicach pw. św. Wawrzyńca 23. Wysoka /Olesna Kościół pw. św. Mikołaja i św. Małgorzaty

Bierdzany - Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej, „Bierdzańska Śmierć“

24 25 Kościoły posiadające freski

Fresk jako istotny element estetyczny i dydaktyczny był domeną archi- tektury nowożytnej. Renesans i Barok były nurtami artystycznymi, które do perfekcji opanowały tę jakże trudną technikę malarską. Wśród ba- rokowych i neobarokowych świątyń diecezji opolskiej można wyliczyć kilkanaście z nich, które mogą poszczycić się freskami najwyższych europejskich lotów. Niewątpliwie należą do nich barokowe kościoły Nysy, Głogówka, Otmuchowa czy Opawicy. Freski niezwykłego uroku i klimatu można zobaczyć w drewnianych barokowych kościółkach Baborowa i Bierdzan. Połączenie kunsztu malarskiego ze specyfiką architektury drewnianej stwarza niepowtarzalne doznania estetyczne. Także neobarokowe obiekty w Bogacicy i Jasionej prezentują wysokie- go kunsztu malowidła, które choć do najstarszych nie należą, to jed- nak znakomicie oddają charakter barokowego wnętrza sakralnego.

Malowidła: 1. Nysa Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła Zabytki 2. Baborów Kościół pw. św. Józefa i św. Barbary 3. Bierdzany Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej 4. Głogówek Kościół pw. św. Bartłomieja w Czechach 5. Góra św. Anny Bazylika pw. św. Anny 6. Jasiona Kościół pw. św. Marii Magdaleny 7. Opawice Kościół pw. Trójcy Świętej 8. Bogacica Kościół pw. Trójcy Świętej 9. Otmuchów Kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego 10. Ligota Bialska Kościół pw. św. Stanisława Męczennika (Mehoffer)

Jemielnica, Kosćioł pw. Wniebowzięcia Najświętrzej Maryi Panny

www.cirkevnituristika.cz

26 Spis treści

Powiat Bruntál...... 30 Powiat Ostrawa-miasto...... 46 1. Bruntál, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej 33. Ostrawa-Morawska Ostrawa, Katedra Boskiego Maryi Panny...... 30 Zbawiciela...... 46 2. Bruntál-Uhlířský vrch, Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny 34. Ostrawa-Morawska Ostrawa, Kościół pw. św. Wacława...... 46 Wspomożycielki Wiernych...... 30 35. Ostrawa-Zábřeh, Kościół pw. Świętego Ducha...... 47 3. Krnov (Karniów), Kościół pw. św. Marcina...... 31 36. Šenov, Kościół pw. Opatrzności Bożej...... 47 4. Krnov-Cvilín (Karniów - Cwilin), Kościół pw. Matki Powiat Jesionik...... 48 Bożej Siedmiobolesnej w Karniowie na wzgórzu Cwilin...... 31 37. Bílá Voda, Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej 5. Krnov-Kostelec (Karniów - Kościelec), Maryi Panny i byłe kolegium pijarów...... 48 Kościół pw. św. Benedykta...... 32 38. Jesionik, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej 6. Rýmařov, Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny...... 48 Maryi Panny (Kaplica w Lipkách)...... 32 39. Zlaté Hory, Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny 7. Rusín-Hrozová, Kościół pw. Świętego Michała Archanioła...... 33 Wspomożycielki Wiernych „Maria Hilf“...... 49 8. Tvrdkov-Ruda, Barokowa Droga Krzyżowa 40. Žulová, Kościół pw. św. Józefa...... 49 i kościół pielgrzymkowy Matki Boskiej Śnieżnej...... 33 Powiat Frýdek-Místek...... 34 9. Frýdek-Místek, część Frýdek, Świątynia pw. Nawiedzienia Najświętszej Maryi Panny...... 34 10. Frýdek-Místek, część Frýdek, Kościół pw. św. Jana Chrzciciela...... 34 11. Frýdek-Místek, część Místek, Kościół pw. św. Jana i św. Pawła...... 35 12. Hukvaldy, Kościół pw. św. Maksymiliana...... 35 13. Praszywa (gmina Vyšní Lhoty), Kościół pw. św. Antoniego z Padwy...... 36 14. Sedliště, Kościół pw. Wszystkich Świętych...... 36 15. Trzyniec-Guty, Kościół pw. Bożego Ciała...... 37 Powiat Karwina...... 37 16. Bogumin – Stary Bogumin, Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny...... 37 17. Czeski Cieszyn, Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa...... 38 18. Karwina-Kopalnie, Kościół pw. św. Piotra z Alkantary...... 38 19. Karwina-Frysztat, Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego...... 39 20. Orłowa, Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Orłowej...... 39 Powiat Nový Jičín...... 40 21. Bílovec, Kościół pw. św. Mikołaja...... 40 22. Frenštát pod Radhoštěm, Kaplica św. Cyryla i św. Metodego na Radhoszczu...... 40 23. Fulnek, Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej z byłym klasztorem augustynianów...... 41 24. Nový Jičín, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny...... 41 25. Nový Jičín, Kaplica Matki Bożej Bolesnej – Kaplica hiszpańska...... 42 26. Příbor, Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny...... 42 27. Štramberk-Tamovice, Kościół pw. św. Katarzyny...... 43 Powiat Opawa...... 43 28. Hlučín (Hulczyn), Kościół pw. św. Jana Chrzciciela...... 43 29. Ludgeřovice, Kościół pw. św. Mikołaja...... 44 30. Opawa, Kościół pw. św. Jadwigi...... 44 31. Opawa, Konkatedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny...... 45 32. Sudice, Kościół pw. św. Jana Chrzciciela...... 45

28 29 Bruntál Powiat Bruntál Krnov (Karniów) Powiat Bruntál 1 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Kościół pw. św. Marcina 3

Krnov, nám. Osvobození GPS: 50.0905217N 17.7013906E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Krnov www.farnostkrnov.webnode.cz [email protected] Msze Św. w niedzielę: 7.00, 10.00 Autobusové stanoviště (0,45 km) Krnov-Cvilín (0,9 km)

Bruntál, náměstí J. Žižky Budynek trójnawowy z XIII wieku Zwiedzanie mieszkania GPS: 49.9893647N z wieżą poligonalną na fasadzie za- „alarmisty miejskiego“ na 17. 4 662878 E chodniej. We wnętrzu kościoła do- wysokości 67 m n.p.m. oraz INFORMACJE: minuje neogotycki ołtarz z warsztatu piękny widok na miasto Parafia Rzymskokatolicka Bruntál rodziny rzeźbiarzy Kutzerów, na którym Karniów oferuje kościół www.farnostbruntal.cz znajduje się obraz pt. Zdjęcie z krzyża pw. św. Marcina. Kościół to [email protected] z 1668 roku, dzieło niemieckiego ma- pierwotnie budynek trójnawowy, który w XVI i XVIII w. ulegał róż- Msze Św. w niedzielę: 9.00 larza O. Ongersa. Oprócz tego wystrój nym zmianom. Autorem rzeźb jest J. Schubert. We wnętrzu znajdu- Bruntál, Dukelská kościoła jest dziełem malarza jezuic- je się także kilka cennych nagrobków z XVI i XVII wieku. Niedawne (0,35 km) kiego Ignacego Raaba oraz wielu badania archeologiczne wykazały związek kościoła z założeniem Bruntál (0,85 km) innych artystów regionalnych. miasta Karniów.

Bruntál – Uhlířský vrch Powiat Bruntál Krnov – Cvilín (Karniów – Cwilin) Powiat Bruntál 2 Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Kościół pw. Matki Boskiej Siedmiobolesnej 4 Wspomożycielki Wiernych w Karniowie na wzgórzu Cwilin

Bruntál, ul. Pod Lipami W barokowym kościele pielgrzym- Krnov, ul. Výletní Oczarowujące wzgórze z sanktuarium GPS: 49.9727189N kowym z 2 poł. XVIII w. znajduje się, GPS: 50.0800042N i wieżą widokową na jego szczycie, 17. 4 398675 E według legendy, obraz Madonny 17.7214 6 89E wznosi się nad całą okolicą Karniowa. INFORMACJE: Pasawskiej (kopia dzieła L. Cranacha INFORMACJE: Świątynia barokowa z dwoma wieża- Parafia Rzymskokatolicka Bruntál st.). Świątynia stoi na jednym z naj- Parafia Rzymskokatolicka Krnov mi jest obiektem licznych odwiedzin www.farnostbruntal.cz młodszych wulkanów w Republice www.kostelcvilin.cz m.in. z powodu obrazu Matki Bos- [email protected] Czeskiej. Niegdyś obok kościoła znaj- [email protected] kiej Siedmiobolesnej namalowanego Msze Św. w niedzielę: 10.00 przez malarza karniowskiego H. Täu- Moravský Kočov, zast. dywała się karczma z zachowaną (0,8 km) do dziś studnią o głębokości 40 m. Krnov, Cvilín, točna bera. Wnętrze jest ozdobione dziełami (0,05 km) Bruntál (4,7 km) Płaskorzeźby poszczególnych stacji wyśmienitych artystów morawskich tutejszej Drogi Krzyżowej zostały wy- Krnov-Cvilín (3,1 km) i śląskich. Od stulecia sankturaium jest konane z różnych rodzajów drewna celem licznych pielgrzymek lokalnych z Niskiego Jesioniku. jak również zagranicznych.

30 31 Krnov-Kostelec (Karniów – Kościelec) Powiat Bruntál Rusín-Hrozová Powiat Bruntál 5 Kościół pw. św. Benedykta Kościół pw. Świętego Michała Archanioła 7

Hrozová GPS: 50.2103494N 17.7186869E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Bohušov [email protected] [email protected] Msze Św.: sobota 18.00 Slezské Rudoltice (2,5 km) Rusín, Hrozová (0,45 km)

Krnov-Kostelec, ul. Bruntálská Obecny kościół powstał z przebu- W 2013 r. w kościele pw. GPS: 50.0852556N dowy jednonawowego kościóła Świętego Michała Archa- 17.6717875E romańskiego. We wnętrzu znajdują nioła archeolodzy odkryli INFORMACJE: się malowidła średniowieczne, które freski o unikatowych roz- Parafia Rzymskokatolicka Krnov zostały odkryte podczas ostatnie- miarach. Czas powstania www.svaty-benedikt.cz go remontu kościoła. Malowidła te malowideł datuje się na [email protected] można obejrzeć podczas zwiedzania koniec XIII w. W Europie Msze Św. niedzielne: 8.00 kościoła z przewodnikiem. Pierwotny środkowej występowanie Krnov, Kostelec, kościół powstał prawdopodobnie już fresków z tego okresu jest rzadkością. Hrozová znalazła się wśród kulturní dům (0,05 km) około połowy XIII wieku. Od przebu- pierwszej dziesiątki najbardziej znaczących późnoromańskich Krnov, vlakové nádraží dowy kościoła w 1760 roku pierwotne fresków odkrytych w RC. Miłym turystycznym wzbogaceniem dla (1,4 km) prezbiterium, z zachowanymi ma- odwiedzających Cypel Osobłoski (Osoblažský výběžek) będzie lowidłami jest używane jako zakrystia. zwiedzanie zamku w Slezskich Rudolticach.

Rýmařov Powiat Bruntál Tvrdkov-Ruda Powiat Bruntál 6 Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Barokowa Droga Krzyżowa i kościół 8 Panny (Kaplica w Lipkách) pielgrzymkowy Matki Boskiej Śnieżnej

Rýmařov, ul. U Kaple Perła baroku północnych Moraw, Tvrdkov-Ruda (u Rýmařova) Kościół został zbudowany w 1756 r. GPS: 49.9352625N która swoim znaczeniem przekracza GPS: 49.8638950N na zamówienie wójta z Uničova, 17. 28 0 8 575 E granice regionu. Budynek powstał 17.186 47 78 E J. Greschenbergera, jako dziękczyni- INFORMACJE: na początku XVIII w. według planów INFORMACJE: enie za ocalenie życia. Wójt ten był Parafia Rzymskokatolicka Rýmařov i pod nadzorem rýmařovskiego mis- Parafia Rzymskokatolicka także fundatorem unikatowej Drogi www.muzeumrymarov.cz trza-budowniczego F. Höβlera. Tema- Ruda u Rýmařova Krzyżowej z piaskowca z 1760 roku, [email protected] tem jego dzieł była ilustracja wersów www.rymarovskafarnost.wz.cz która została zbudowana na Pagór- Msze Św.: od maja do listpada [email protected] (środa: 18.00) modlitwy do Maryi pt. „Salve Regi- Msze Św. w niedzielę: 13.00 ku Krzyżowym. Widok na Obniżenie na“. Autorem unikatowych fresków Górnomorawskie zachwyci każdego, Rýmařov, Opavská jest ołomuniecki mistrz-malarz F. Na- Tvrdkov, Ruda, rest. kto uda się w to miejsce. Ołtarz koś- Hedva (0,3 km) both. Niedokończone dzieło dokoń- (0,15 km) cioła pielgrzymkowego zdobi obraz Rýmařov (1 km) czył J. K. Handke. Matki Boskiej.

32 33 Frýdek-Místek, część Frýdek Powiat Frýdek-Místek Frýdek-Místek, część Místek Powiat Frýdek-Místek 9 Świątynia pw. Nawiedzienia Najświętszej Maryi Panny Kościół pw. św. Jana i św. Pawła 11

Frýdek, Mariánské náměstí Frýdek-Místek, ul. Čs. armády GPS: 49.6897942N GPS: 49.6728319N 18.3467828E 18.3396533E INFORMACJE: INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Frýdek Parafia Rzymskokatolicka Místek www.farnostfrydek.cz www.farnostmistek.cz [email protected] [email protected] Msze Św. niedzielne: tylko Msze Św. niedzielne: 8.00, 10.00, w okresie letnim 8.00, 10.00, 18.00 18.00 Místek, Ostravská Frýdek-Místek, Frýdek, (0,25 km) Revoluční (0,4 km) Frýdek-Místek (2,3 km) Frýdek-Místek (2 km)

Liczne cuda związane z ka- Kościół został zbudowany mienną figurą Panny Ma- w latach 1763-1767. Od 1775 ryi Frydeckiej oraz wzrost roku jest otoczony kom- ilości pielgrzymów były pleksem z 14 stacjami Drogi powodem do zbudowania Krzyżowej. Wystrój kościoła monumentalnej świątyni jest dziełem licznych zna- barokowej pw. Nawiedze- czących artystów: Felixa nia Najświętszej Maryi Pan- Ivo Leicherta, Jana Nepo- ny. Kamień węgielny pod świątynię został położony w 1740 roku muka Steinera czy też rzeźbiarzy Václava Böhma i J. M. Scherhau- a 19 lat później dokonano jej konsekracji. W krypcie pochowano fa. Od 1771 r. w kaplicy bocznej są wystawione relikwie św. Inno- duchownych, a także pielgrzymów, którzy utonęli podczas piel- centego, patrona miasta Místek. grzymki do Frydku. Dnia 30 sierpnia 1999 r. Jan Paweł II podniósł świątynię pielgrzymkową do rangi Bazyliki mniejszej.

Frýdek-Místek, część Frýdek Powiat Frýdek-Místek Hukvaldy Powiat Frýdek-Místek 10 Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Kościół pw. św. Maksymiliana 12

Frýdek-Místek, část Frýdek Hukvaldy, przy wejściu GPS: 49.6864122N do parku Hukvaldy 18.3488633E GPS: 49.6231578N INFORMACJE: 18.2226264E Parafia Rzymskokatolicka Frýdek INFORMACJE: www.farnostfrydek.cz Parafia Rzymskokatolicka [email protected] Hukvaldy Msze Św. niedzielne: tylko www.farnost.ihukvaldy.cz w okresie zimowym 7.30, 9.00, [email protected] 10.30, 18.00 Msze Św. niedzielne: 9.30 Frýdek-Místek, Frýdek, Hukvaldy, hotel Revoluční (0,2 km) (0,2 km) Frýdek-Místek (2 km)

Pierwsze wzmianki pisem- Kościół zbudowano w 1759 ne o kościele parafialnym roku. Ponieważ Hukvald pochodzą z XV wieku. przez wiele lat pełnił funk- W latach 1606-1650 wybu- cję letniej siedziby arcy- dowano najstarszą część biskupów ołomunieckich, potężnej wieży z kamienia. kościół pw. św. Maksymi- Kościół był często niszczo- liana cieszył się ich stałą ny przez pożary, największe przychylnością. Do 1910 w latach 1688, 1702 oraz 1848. Obecna postać obiektu jest dziełem roku pełnił funkcję kaplicy zamkowej. Na organach w tutejszym licznych przeróbek z XVIII i XIX w. Od 2015 roku w tutejszym kościele kościele grywał znany miejscowy rodak, Leoš Janáček. Niedaleko znajdują się relikwie męczennika D. M. Trčki. stąd jest widoczne wejście do jednego z najstarszych ogrodzeń w RC, gdzie można zwiedzić ruiny zamku oraz pomnik Lisiczki Chytruski (Liška Bystrouška).

34 35 Praszywa (gmina Vyšní Lhoty) Powiat Frýdek-Místek Trzyniec-Guty Powiat Frýdek-Místek 13 Kościół pw. św. Antoniego z Padwy Kościół pw. Bożego Ciała 15

Hora Prašivá Drewniany kościół pielgrzymkowy na GPS: 49.6367103N szczycie beskidzkim pn. Mała Praszy- 18.4826031E wa został wybudowany około 1640 Třinec-Guty (kościółek Kościół został zbudowany w 2. poł. XVI INFORMACJE: r. jako wyraz wdzięczności hrabiego w odległości 1,5 km od gminy) wieku i aż do 1654 roku należał do lu- Parafia Rzymskokatolicka Dobrá Jerzego von Oppersdorfa za urato- GPS: 49.6627550N teranów. Szerokość belek z połowionej www.farnostdobra.cz wanie życia. Hrabia przeżył bowiem 18.5994550E jodły, z których jest kościół zbudowany, [email protected] spotkanie z szalejącym postrzelonym Msze Św. niedzielne: tylko INFORMACJE: wynosi miejscami ponad pół metra. w lipcu i sierpniuo godz. 10.30 jeleniem. Kościół należy do ulubio- Parafia Rzymskokatolicka Wnętrze kościoła wyznacza się licznymi nych miejsc pielgrzymkowych. Na Střítež u Českého Těšína zabytkami renesansowymi i barokowy- Vyšní Lhoty, rest. www.farnost-stritez.cz początku letnich wakacji odbywa się mi. Do najbardziej znaczących należy Harenda, (2,4 km) tutaj tradycyjne całodniowe spotka- [email protected] po czerwonym Msze Św. niedzielne: 11.00 pierwotny renesansowy ołtarz i zdobio- szlaku nie dzieci z biskupem diecezjalnym. ny chór z pierwszej połowy XVII wieku. Dobratice (5,3 km) po czerwonym szlaku Třinec, Guty, konečná (1,5 km) Střítež (5,5 km)

Sedliště Powiat Frýdek-Místek Bogumin – Stary Bogumin Powiat Karwina 14 Kościół pw. Wszystkich Świętych Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 16

Sedliště, Obecní úřad Drewniany kościół pw. Wszystkich Starý Bohumín, náměstí Svobody Pierwsza drewniana kaplica istniała tutaj GPS: 49.7184369N Świętych jest często odwiedzany ze GPS: 49.9204103N prawdopodobnie już na przełomie XII 18.3675669E względu na ilość zachowanych ele- 18.3301756E i XIII wieku. Obecną postać kościół zyskał INFORMACJE: mentów architektonicznych z czasów INFORMACJE: podczas remontu w latach 1910-1911. Parafia Rzymskokatolicka Sedliště jego powstania. W 1638 roku pier- Parafia Rzymskokatolicka Dnia 7 października 2004 biskup Franti- www.sedliste.farnost.cz wotny budynek zastąpiono nowym, Bohumín – Starý Bohumín šek Václav Lobkowicz ukoronował cu- [email protected] zrębowym, a w 1862 roku dodano http://rkf-stbohumin.webnode.cz/ downy obraz Matki Boskiej Różańcowej [email protected] [email protected] – Starobogumińskiej koronkami, które Msze Św. niedzielne: 8.00 jeszcze wieżę. We wnętrzu znajduje się Msze Św. niedzielne: 7.30 płaski sufit z malowidłami z XIX wieku kilka miesięcy wcześniej pobłogosławił Sedliště, pošta (0,1 km) oraz fragmentami unikatowego ma- Starý Bohumín, papież Jan Paweł II. W ten sposób Stary nemocnice (0,8 km) Frýdek-Místek (5,7 km) lowidła ściennego z XVII wieku. Bogumin ponownie odzyskał statut lu- Bohumín (4,1 km) dowego miejsca pielgrzymkowego.

36 37 Czeski Cieszyn Powiat Karwina Karwina-Frysztat Powiat Karwina 17 Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego 19

Český Těšín, ul. Masarykovy sady GPS: 49.7493161N 18.6214669E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Český Těšín www.farnost-tesin.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.30, 9.00, 10.30, 17.30 Český Těšín, Hlavní třída (0,5 km) Český Těšín (0,65 km) Karviná-Fryštát, ul. Pivovarská Kościół pw. Podwyższenia Kr z y ża Świę - Pielgrzymki: sierpień, wrzesień GPS: 49.8534981N tego to jednen z gotyckich budynków 18.5399619E o największej wartości artystcznej Kościół zbudowali jezuici INFORMACJE: w regionie. W 1611 roku do kościoła na lewobrzeżnej części Parafia Rzymskokatolicka Karviná dobudowano tzw. Kaplicę Morawską. Cieszyna w latach 1893- www.farnost-karvina.cz/ Warto zwrócić uwagę przede wszyst- 1894 według projektu [email protected] kim na cudowny obraz Matki Boskiej Msze Św. niedzielne: 6.30, 8.00, wiedeńskiego architekta 9.30, 11.00, 18.45 Frysztackiej z 1694 roku. Na ścianach L. Zatzki. W 1920 roku stał bocznej gotyckiej kaplicy św. Mikołaja się kościołem parafialnym U železniční stanice niedawno odkryto i odrestaurowano (0,55 km) nowo powstałego miasta Czeski Cieszyn. W latach 1947-1977 przy średniowieczne malowidła ścienne kościele miała siedzibę Administratura Apostolska dla czechosło- Hlavní nádraží (1,2 km) z połowy XV wieku. Osoby zaintere- wackiej części Archidiecezji Wrocławskiej (dziś Dom Rekolekcyjny). sowane mogą kilka razy w roku wziąć W kościele znajdują się relikwie cieszyńskiego rodaka św. M. Gro- udział w zwiedzaniu kościoła i zamku dzieckiego. w towarzystiwe przewodnika.

Karwina-Kopalnie Powiat Karwina Orłowa Powiat Karwina 18 Kościół pw. św. Piotra z Alkantary Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Orłowej 20

Orlová, ul. Lidická GPS: 49.8461922N 18.4300236E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Orlová www.farnost-orlova.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 9.00, 10.00 Orlová, Město, nám. (0,2 km)

Karviná-Doly, zjazd z drogi nr. 59 w Kościół został zbudowany przez hra- Kościół ten, to nie tylko prawo, kierunek Petřvald - Karvina biego F. W. Larischa z Lhoty w latach najstarsze miejsce piel- GPS: 49.8344969N 1736-1737. Wydobycie węgla spowo- grzymkowe na Zaolziu, ale 18.4894339E dowało obniżenie obiektu o 37 m oraz również miejsce związane INFORMACJE: znaczne odchylenie od pierwotnej z początkami chrześci- Parafia Rzymskokatolicka osi. Uratowany kościół barokowy, któ- jaństwa w tej części Śląska. Karviná-Doly ry szczyci się przydomkiem „Czeska Od średniowiecza aż do www.farnostdoly.cz [email protected] Pisa“, to jeden z ostatnich reliktów pier- połowy XX wieku kościół był pod jurysdykcją oo. benedyktynów. Msze Św. niedzielne: 9.30 wotnej Karwinny. Zwiedzanie ma miej- Z pierwotnej gotyckiej świątyni z połowy XV w. zachowało się tylko sce w okresie od świąt Wielkiej Nocy prezbiterium z otoczonym czcią gotyckim ołtarzem kasetowym, Karviná, Doly-Gabriela do Uroczystości Wszystkich Świętych. który jak głosi legenda został ofiarowany przez św. Jadwigę. (0,15 km)

38 39 Bílovec Powiat Nový Jičín Fulnek Powiat Nový Jičín 21 Kościół pw. św. Mikołaja Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej 23

Bílovec, Slezské náměstí Trójnawowy budynek kościoła z pierwot- GPS: 49.7577728N ną nawą gotycką i prezbitrium pochodzi Fulnek, náměstí Komenského Kościół barokowy z nawiązującymi 18.0168633E z okresu około 1400 roku. Wieżę kościoła GPS: 49.7118192N piętrowymi budynkami konwentu INFORMACJE: wybudował w latach 1614-1615 mistrz 17.90 410 86E powstał dzięki działalności zakonu Ka- Parafia Rzymskokatolicka murarki Hans Peter. W kolumnowym INFORMACJE: noników regularnych św. Augustyna. Bílovec retabulum ołtarza głównego znajduje Parafia Rzymskokatolicka Fulnek Kościół konwentualny i parafialny zbu- www.bilovec.dekanat.cz się obraz patrona kościoła św. Mikoła- www.farnostfulnek.cz dował w latach 1748-1760 fulnecki bu- [email protected] ja, pochodzący z 1777 roku. Obraz ten [email protected] downiczy Mi. Thalherr. Sufit zdobi monu- Msze Św. niedzielne: 9.00 Msze Św. niedzielne: 9.00 jest dziełem malarza i rodaka z Bílovca, mentalny fresk J. I. Sadlera, który przy- Bílovec (0,9 km) F. I. Leichera. Znaczącą częścią wnętrza Fulnek náměstí (0,2 km) pomina o wezwaniu kościoła. Ogól- Bílovec (0,9 km) jest drewniana gotycka figura Chrystusa Fulnek (1,5 km) ną moc duchową kościoła wzmac- na krzyżu, pochodząca z XIV wieku. nia obraz Matki Boskiej Fulneckiej.

Frenštát pod Radhoštěm Powiat Nový Jičín Nový Jičín Powiat Nový Jičín 22 Kaplica św. Cyryla i św. Metodego na Radhoszczu Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 24

Nový Jičín, ul. Žerotínova GPS: 49.5947994N 18.0124581E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Nový Jičín www.fnj.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.30, 10.00 Nový Jičín, Sokolovská (0,2 km) Nový Jičín, město (1 km)

Hora Radhošť Pierwotnie kaplica zbudowana w 1898 ro- Kościół parafialny i deka- GPS: 49.4919069N ku w stylu romańsko-bizantyjskim została nalny to barokowy, trój- 18.2226894E w latacha 1924-1926 przebudowana. Do nawowy budynek wznie- INFORMACJE: znaczących części wnętrza należą okna siony w latach 1729-1734 Parafia Rzymskokatolicka witrażowe ze scenami z życia św. Cyryla w miejscu starszego śred- Frenštát pod Radhoštěm i św. Metodego. Nad wystrojem wnętrza niowiecznego budynku, przy www.radhost-kaple.estranky.cz kościoła pracował także malarz S. Lieb- czym pierwsze wzmianki [email protected] scher, który również miał udział w pra- o istnieniu świątyni gotyckiej pochodzą z 1366 roku. Z poprzednie- Trojanovice, rest. Rázto- cach nad wystrojem teatru narodowe- go budynku zachowała się tylko wieża sytuowana na fasadzie za- ka (5 km) – po zielonym go w Pradze. W dniu 5 lipca rozpoczyna chodniej kościoła. Wnętrze kościoła zdobi ołtarz główny z okresu szlaku (kolejka liniowa się na Radhoszczu sezon pielgrzymkowy. przed 1739 rokiem. Obraz ołtarzowy Wniebowzięcia Najświętszej na Pustevny) Maryi Panny namalował F. I. Herbert. Rožnov pod Radhoštěm (9,5 km) – po czerwonym szlaku

40 41 Nový Jičín Powiat Nový Jičín Štramberk-Tamovice Powiat Nový Jičín 25 Kaplica Matki Boskiej Bolesnej – Kaplica hiszpańska Kościół pw. św. Katarzyny 27

Nový Jičín, ul. K Nemocnici Kaplica została wybudowana w la- GPS: 49.5881289N tach 1724-1727 w miejscu grobu hisz- Štramberk, ul. Novojičínská Kościół to późnogotycki budynek 18.0073503E pańskich członków armii cesarskiej, GPS: 49.5943719N z przełomu XIV i XV wieku. Badania INFORMACJE: którzy zostali zabici podczas napadu 18.0961556E próbek drewna z różnych miejsc koś- Parafia Rzymskokatolicka na miasto przez margrabiego kar- INFORMACJE: cioła pokazały, że konstrukcja dachu Nový Jičín niowskiego Jana Jiřígo w 1621 roku. Parafia Rzymskokatolicka nad prezbiterium i częścią nawy powsta- www.fnj.cz Wyposażenie liturgiczne ma charakter Štramberk wała w latach 1440-1441. Chodzi więc [email protected] głównie neogotycki i neobarokowy. www.svata-katerina.cz o najstarszą stojącą konstrukcję dacho- Msez Św. niedzielne: 18.30 [email protected] Są to przede wszystkim: zbiór obrazów wą w Województwie Morawskośląskim. Nový Jičín, nemocnice Drogi Krzyżowej autorstwa A. Bergera Štramberk, Kateřina Kościółek znajduje się niedaleko miasta (0,2 km) oraz obrazy czterech ewangelistów (0,23 km) Štramberk, które wyznacza się zabyt- Nový Jičín, město (1,7 km) autorstwa malarza z Oder, A. Heinza. Štramberk (4 km) kowym zamkiem Štramberk.

Příbor Powiat Nový Jičín Hlučín (Hulczyn) Powiat Opawa 26 Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny Kościół pw. św. Jana Chrzciciela 28

Příbor, ul. Politických vězňů GPS: 49.6394650N 18.1453950E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Příbor www.farnostpribor.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 9.30 Příbor, U pošty (0,5 km)

Příbor (0,5 km)

Późnogotycki, trójnawowy Hlučín, ul. Zámecká Kościół pw. św. Jana Chrzciciela to kościół stoi na starym GPS: 49.8958989N późnogotycki, jednonawowy budy- cmentarzu otoczonym mu- 18.1860031E nek z trójściennym prezbiterium i czwo- rem kamiennym. Nad ca- INFORMACJE: roboczną wieżą. We wnętrzu wyróż- łym budynkiem dominuje Parafia Rzymskokatolicka Hlučín nia się monumentalny ołtarz główny wieża czworoboczna, któ- www.farnosthlucin.cz z drugiej połowy XVII wieku. Wystrój rej narożniki wzmocniono [email protected] kościoła jest dziełem m.in. hulczyń- Msze Św. niedzielne: 7.15, 8.30, kamiennym zbrojeniem, a mur przebity jest kluczowymi ambrazu- skich artystów J. Bochenka i J. Jandy. 10.00, 17.00 – czas zimowy, 18.00 rami. We wnętrzu kościoła zachował się zbiór rokokowego wypo- czas letni Bezpośrednio przy kościele znajdu- sażenia (ławki chórowe, ławki kościelne, ambona, ołtarze). Nie- je się Muzeum Kraju Hulczyńskiego, daleko kościoła znajduje się rodzinny dom twórcy psychoanalizy, Autobusové nádraží w którym można zapoznać się z tra- (0,3 km) Zygmunda Freuda. dycjami ludowymi tutejszego regionu. Hlučín (1,2 km)

42 43 Ludgeřovice Powiat Opawa Opawa Powiat Opawa 29 Kościół pw. św. Mikołaja Konkatedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 31

Opava, Horní náměstí GPS: 49.93877N 17.90 062 E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Panny Marie Opava www.farnostopava.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.00, 8.30, 10.00 Opava, Divadlo (0,1 km)

Opava-východ (1 km), przesiadka na trolejbus

Ludgeřovice, ul. Markvartovická Monumentalny nowogotycki ce- Trójnawowy kościół pw. GPS: 49.8910 028N glany kościół został wybudowany Wniebowzięcia Najświęt- 18.2390186E w latach 1906-1907. Wybudowanie szej Maryi Panny z dwo- INFORMACJE: podstawowej części światyni zajęło ma wieżami wybudowany Parafia Rzymskokatolicka 17 miesięcy. Ciekawostką budowy w XIV w. w stylu gotyckim Ludgeřovice było wykorzystanie ręcznych robót uważa się za największy www.farnostludgerovice.cz we wszystkim, włącznie z produkcją budynek śląskiego gotyku [email protected] Msze Św. niedzielne: 6.00, 8.00, zaprawy murarskiej i betonu. Auto- ceglanego w RC. Południowa wieża ma 102 m wysokości – jest 10.00 rem projektu oraz budowniczym był więc najwyższą wieżą na Śląsku. W 1995 roku kościół został uznany Josef Holuscha z Dolnego Benešowa. za narodowy skarb kultury. Od 1996 roku pełni funkcję konkatedry, Ludgeřovice, kostel W 1909 roku umieszczono we wnętrzu a więc drugiego kościoła biskupiego biskupa ostrawsko opaw- (0,15 km) kościoła ołtarz główny św. Mikołaja. skiego. Początki świątyni są związane z Zakonem Krzyżackim.

Opawa Powiat Opawa Sudice Powiat Opawa 30 Kościół pw. św. Jadwigi Kościół pw. św. Jana Chrzciciela 32

Opava, náměstí Svaté Hedviky Sudice, ul. Kostelní GPS: 49.9414556N GPS: 50.0336342N 17. 892 2 942 E 18.0674850E INFORMACJE: INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Parafia Rzymskokatolicka Opava-Panny Marie Sudice www.farnostopava.cz farnost-sudice.webnode.cz [email protected] [email protected] Wieża widokowa Msze Św. niedzielne: 8.30 Opava SME (0,2 km) Sudice, náměstí (0,3 km) Opava-západ (0,55 km)

Autorem projektu kościoła Świątynia sudicka została był architekt L. Bauer. W ro- wybudowana jako pseu- ku 1916 podczas planowa- dogotycka orientowana nia budowy kościoła było trójnawowa bazylika. Bu- już wiadome, że kościół dowę rozpoczęto w 1904 będzie również pomnikiem roku. Kierował nią architekt ofiar trwającej wówczas kościołów na Śląsku, Josef I wojny światowej. W czasie II wojny światowej kościół służył jako Seyfried z Kravař. Kościół pw. św. Jana Chrzciciela jest pomniej- magazyn i punkt obserwacyjny Luftwaffe. Podczas bitew w 1945 szoną kopią, z drobnymi zmianami, katedry w Kolonii. Świątynia roku zestrzelono krzyż z wieży kościoła. Budowę kościoła zakoń- ta jest chlubą całej okolicy. Na terenie kościoła znajduje się także czono w 1993 roku. Po ponad 60 latach od położenia kamienia plebania, mur ogrodzeniowy z bramą, grobowiec oraz zabudo- węgielnego pod świątynię została ona konsekrowana. wania gospodarskie.

44 45 Ostrawa-Morawska Ostrawa Powiat Ostrawa-miasto Ostrawa-Zábřeh Powiat Ostrawa-miasto 33 Katedra Boskiego Zbawiciela Kościół pw. Świętego Ducha 35

Ostrava-Moravská Ostrava, Ostrava-Zábřeh, ul. Kotlářova nám. Msgre. Šrámka GPS: 49.7893911N GPS: 49.8360219N 18.2255100E 18.28 87119E INFORMACJE: INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Parafia Rzymskokatolicka Ostrava-Zábřeh Ostrava-Moravská Ostrava www.farnostoz.cz www.farnostmostrava.cz [email protected] [email protected] Msze Św. niedzielne: 8.30, 10.30 Msze Św. niedzielne: 7.30, 9.30, 19.0 0 ÚAN Ostrava (7,5 km) przesiadka na tramwaj ÚAN Ostrava (1,5 km) Kino Luna (0,15 km) przesiadka na tramwaj Nádražní (0,2 km) Ostrava-Svinov (8,5 km) Ostrava-Stodolní (0,7 km) Pierwotnie kościół para- Najnowszy pośród koś- fialny został zbudowany ciółów ostrawskich został w latach 1883-1889 według wybudowany według pro- projektu architekta G. Me- jektu architekta M. Štěpá- retty. Kościół został zbu- na w latach 2004-2007. dowany na wzór rzymskiej Świątynia została zaprojek- bazyliki Santa Maria Maggiore. Katedrą został wraz z założeniem towana jako eliptyczna skorupa będąca miejscem przejścia od diecezji ostrawsko-opawskiej w dniu 30. 05. 1996 roku. Kościół może zewnętrznego świata materialnego do wewnętrznego świata du- pomieścic nawet 4000 osób, co z niego czyni drugi największy koś- chowego. Kościół jest zdobiony licznymi dziełami sztuki współczes- ciół na Morawach. Po generalnym remoncie katedry w latach nych artystów, J. Špaňhela, O. Olivy, V. Ptaszka, D. Balabána oraz 2014-2015 w ołtarzu bocznym złożono relikwie św. Jana Pawła II. M. Chloupa.

Ostrawa-Morawska Ostrawa Powiat Ostrawa-miasto Šenov Powiat Ostrawa-miasto 34 Kościół pw. św. Wacława Kościół pw. Opatrzności Bożej 36

Ostrava-Moravská Ostrava, Šenov, ul. Kostelní ul. Kostelní GPS: 49.7841861N GPS: 49.8358206N 18.3702489E 18.295 0119E INFORMACJE: INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Parafia Rzymskokatolicka Šenov u Ostravy Ostrava-Moravská Ostrava www.senov.krestane.net www.farnostmostrava.cz [email protected] [email protected] Msze Św. niedzielne: 7.00, 10.30 Msze Święte: sobota 7.30 Šenov, náměstí ÚAN Ostrava (1,5 km) (0,6 km) – přestup na tramvaj Šenov (2,7 km) Nádražní (0,4 km)

Ostrava-Stodolní (1,5 km)

Świątynia zwybudowana Świątynia z 2 poł. XVIII w. w pierwszych kilkudziesię- jest często określana mi- ciu latach XIV w. na fun- anem „Barokowej perły damentach starszego koś- Śląska“. We wnętrzu koś- cioła z połowy XIII wieku. cioła warto zwrócić uwa- Wyraźna rozbudowa koś- gę na zbiór zabytków gro- cioła miała miejsce za czasów biskupa ołomunieckiego Karla II bowych rodziny Skrbenskich z Hříšťa. Autorstwo projektu kościoła, z Lichtensztajnu – Castelkorna, kiedy to na południowej stronie wy- który został konsekrowany w sierpniu 1772 r., jest przypisywane budowano trójnawową, trójapsydową kaplicę barokową poświę- J. Pánkowi. Wystrój kościoła jest dziełem J. Schuberta, J. Jablon- coną Matce Boskiej z Góry Karmel. Bezpośrednio przy kościele skiego czy też F. A. Šebestego (Sebastini). W sąsiedztwie kościoła znajduje się siedziba Kurii Ostrawsko-Opawskiej. znajduje się Muzeum Šenowa.

46 47 Bílá Voda Powiat Jesionik Zlaté Hory Powiat Jesionik 37 Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny 39 Maryi Panny i byłe kolegium pijarów Wspomożycielki Wiernych „Maria Hilf“

Bílá voda, centrum GPS: 50.4419239N 16.9198372E INFORMACJE: Parafia Rzymskokatolicka Bílá Voda www.ruzenec.cz [email protected] Msze Św. niedzielne: 11.00 Bílá Voda, restaurace (0,1 km)

Kościół został wybudowany w latach 1755-1767. Do naj- ciekawszych elementów wnętrza świątyni należy Zlaté Hory, ul. Kostelní Podczas wojny trzydziestoletniej ukryła iluzoryczne przedłużenie GPS: 50.2261008N się w tym miejscu uciekająca przed żoł- ołtarza głównego z czczo- 17.3959881E nierzami Anna Tannheiser, która porodzi- ną rzeźbą Madonny z Dzie- INFORMACJE: ła syna Marcina. Jego córka, w geś- ciątkiem z początku XVI Administracja duszpasterska cie dziękczynienia za ten cud, powie- sanktuarium Najświętszej Maryi wieku. Przyległe byłe kole- siła tu obraz Bogarodzicy (w 1718 r.). Panny W połowie XIX w. zbudowano tu koś- gium i seminarium pijarów [email protected] ciół pielgrzymkowy, który został zniszczo- zostało wybudowane na https://mariahilf.eu/cs/ początku XVIII w. według projektu G. P. Tencallego. W czasach ko- Msze Św. niedzielne: 10.30, ny podczas komunizmu. Dzięki olbrzymie- munizmu Bílá Voda była miejscem internowania sióstr zakonnych. 15.00 mu wysiłkowi grupy wiernych udało się odbudować to miejsce pielgrzymkowe Warto również odwiedzić tutejszy cmentarz, na którym znajdują się Zlaté Hory, poutní groby setek sióstr, a który jest od 2000 roku zabytkiem kultury. kostel (1,6 km) i 23 września 1995 r. konsekrowano kościół.

Jesionik Powiat Jesionik Žulová Powiat Jesionik 38 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Kościół pw. św. Józefa 40

Žulová, Mariánské náměstí Elementem dominującym kościoła GPS: 50.3100028N pw. św. Józefa jest walcowata kamien- Jeseník, ul. Kostelní To trójnawowy neorenesansowy bu- 17.10 070 86E na wieża typu stołp; w dolnej części jej GPS: 50.2299781N dynek z końca XIX w. z odsadzonym INFORMACJE: średnica wynosi 11 metrów, grubośc 17. 2 061978 E prezbiterium. Wystrój kościoła jest Parafia Rzymskokatolicka ścian dochodzi aż do 4 metrów. Wieża dziełem braci Rafaela i Rajmunda INFORMACJE: Žulová, Vápenná 104 była prawdopodobnie częścią pier- Parafia Rzymskokatolicka Jeseník Kutzerów. Do nowego kościoła prze- www.farnost-vapenna.cz/ wotnej postaci zamku Frýdberg z po- www.farnost-jesenik.cz niesiono część wyposażenia pier- index.htm czątku XIV wieku. Dobudowana nawa [email protected] wotnego kościoła, na przykład dwa [email protected] Msze Św. niedzielne: 10.30 kościoła jest nietypowo skierowana barokowe ołtarze boczne zdobione Msze Św. niedzielne: 10.00 na północ. Wnetrze kościoła zostało Autobusové nádraží figurami K. Kellera, czy też obrazy E. F. Žulová, autobusové częściowo odnowione w latach 1963- (0,7 km) Herberta. Zachowała się także monu- stanoviště (0,35 km) 1964, przez malarza Petr Klíč z Bernatic. Jeseník (1,1 km) mentalna monstrancja z 1610 roku. Žulová (0,4 km)

48 49 Drewniane kościoły, kaplice i dzwonnice Śląska architekura ceglana

Obszarem najbogatszym w te obiekty jest Podbeskidzie i Śląsk Śląska architektura ceglana to styl, który w Czechach nie jest zbyt Cieszyński. Ze względu na gęste zalesienia, w latach 30 - tych często spotykany. Nawiązuje on do tradycji budynków z cegły palo- XX wieku, Śląsk Cieszyński był obszarem, na którym dominowała nej lub surowej, śląskiej, tzw. „backstein gotyku“, którego powstanie drewniana architektura kościołów. Kościoły budowano za po- jest datowane na początek XIII wieku. Ze względu na różnorodność mocą takiej samej techniki zrębowej, jak domy mieszkalne, a więc historyczną, geograficzną i pokoleniową śląska, architektura drew- z podstawowym wieńcem z drewna dębowego, który był czasami niana ulegała licznym wpływom – najbardziej wyraźne były wpływy umieszczony na kamiennej podbudówce. Większość drewnianych niemieckie. Na obszarze od Opawy, przez Ostrawę aż do Czeskiego kościołów w regionie należy do tzw. typu zachodniosłowiańskiego. Cieszyna możemy spotkać budowle skaralne zakorzenione w tej archi- Znajdują się tutaj również kościoły typu karpackiego (w Kunčicach tekturze. Podobny styl budowli można napotkać w Niemczech oraz pod Ondřejníkiem) oraz kościoły typu norweskiego (w Bílej). w Polsce na obszarze Śląska. Do najbardziej znanych śląskich budow- niczych należy: Ludwig Schneider, Josef Holuscha oraz Josef Seyfried. Wykaz najbardziej znaczących zabytków drewnianych: 1. Albrechtice u Českého Těšína Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła Wykaz kościołów i kaplic śląskiej architektury ceglanej: 2. Bílá Kościół pw. św. Fryderyka 1. Bohumín Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego 3. Bystřice (u Třince) Kościół pw. Podwyższenia Krzyża 2. Dolní Benešov Kaplica pw. Krzyża Świętego Świętego 3. Chuchelná Kaplica pw. Krzyża Świętego 4. Dolní Marklovice Kościół pw. Wniebowstąpienia 4. Kobeřice Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Pańskiego Maryi Panny 5. Řepiště Kościół pw. św. Michała Archanioła 5. Kravaře Kościół pw. św. Bartłomieja 6. Sedliště Kościół pw. Wszystkich Świętych 6. Liptaň Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej 7. Gruň Kościół pw. Najświętszej Maryi Maryi Panny Panny Wspomożycielki Wiernych 7. Ludgeřovice Kościół pw. św. Mikołaja 8. Frýdek-Místek – Lískovec, Hájek Kaplica św. Krzyża Świętego 8. Opava Konkatedra pw. Wniebowzięcia 9. Hněvošice Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła Najświętszej Maryi Panny 10. Hodslavice Kościół pw. św. Andrzeja 9. Opava-Kateřinky Kaplica pw. Krzyża Świętego – Kaplica Szwedzka 11. Hrčava Kościół pw. św. Cyryla i św. Metodego 10. Ostrava-Hrušov Kościół pw. św. Franciszka i św. Wiktora 12. Karlova Studánka Kaplica pw. św. Huberta 11. Ostrava-Vítkovice Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła 13. Kunčice pod Ondřejníkem Kościół pw. św. Prokopa i św. Barbary 12. Sudice Kościół pw. św. Jana Chrzciciela 14. Nýdek Kościół pw. św. Mikołaja 15. Ostrava-Hrabová Kościół pw. św. Katarzyny Kravaře, Kościół pw. św. Bartłomieja 16. Světlá Hora-Podlesí Kaplica pw. św. Józefa robotnika 17. Prašivá Kościół pw. św. Antoniego z Padwy 18. Radhošť Kościół pw. św. Cyryla i św. Metodego 19. Rybí Kościół pw. Odnalezienia Krzyża Świętego 20. Štramberk-Tamovice Kościół pw. św. Katarzyny 21. Třinec-Guty Kościół pw. Bożego Ciała 22. Vrbno pod Pradědem – Vidly Kaplica pw. św. Jadwigi

Ostrava – Hrabová, Kościół pw. św. Katarzyny

50 51 Malowidła ścienne Udostępnione wieże kościelne:

Zachowane malowidła ścienne w kilku kościołach diecezji os- Godziny otwarcia z okazją zwiedzania można sprawdzić na niżej trawsko-opawskiej należą do najstarszych przejawów malarstwa podanych stronach internetowych. ściennego zachowanych na terenie Czech. Do fresków średniowiecznych o wartości ogólnoeuropejskiej Wykaz kościołów z wieżą widokową: należą odkryte w 2013 r. w Hrozové obrazy: św. Michała Archa- nioła, Chrystusa na tronie oraz czterech ewangelistów, a także 1. Bílovec Kościół pw. św. Mikołaja malowidła w Krnově-Kostelcu znajdujące się w zakrystii kościoła, www.farnostbilovec.cz przedstawiające św. Benedykta. 2. Frýdek-Místek Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Gotyckie malowidła ścienne na terenie czeskiej części Śląska www.svatojanskavez.cz Cieszyńskiego reprezentuje odkrycie z Karwiny z 2011 roku. Ma- 3. Karviná Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego lowidła te przedstawiają męczeństwo św. Katarzyny i św. Barbary. www.farnost-karvina.cz Zbiór scen z życia św. Katarzyny jest najstarszą zachowaną w Cze- chach opowieścią freskową o tej świętej. 4. Krnov Kościół pw. św. Marcina Twórczość barokową reprezentują obszerne malowidła ścienne www.farnostkrnov.webnode.cz w kościele Trójcy Przenajświętszej w Fulneku, czy też piękne iluzo- 5. Opava Kościół pw. św. Jadwigi ryczne malowidła w kaplicy w Lipkách w Rýmařově. www.farnostopava.cz

Kościoły z zachowanymi malowidłami średniowiecznymi: Krnov, Kościół pw. św. Marcina – mieszkanie wartownika miasta 1. Javorník Kościół w. Krzyża Świętego 2. Karviná-Fryštát Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego 3. Krnov-Kostelec Kościół pw. św. Benedykta 4. Ostrava-Moravská Ostrava Kościół pw. św. Wacława 5. Rusín-Hrozová Kościół pw. św. Michała Archanioła 6. Staré Město u Bruntálu Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Kościoły z malowidłami barokowymi:

1. Fulnek Kościół pw. Świętej Trójcy 2. Krnov Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 3. Rýmařov Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (w Lipkách) Frýdek-Místek, Kościół pw. św. Jana Chrzciciela - dzwony Karviná-Fryštát, Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego - freski

52 53 www.diecezja.opole.pl

Teksty: Paweł Wójćik, Agnieszka Węsiora a kolektyw, Martin Hiltavský, Miroslav Přikryl i kolektyw. Źródła danych: archiwum Diecezji opolskiej i Kurii ostrawsko-opawskiej.

Zdjęcia: STUDIO 4 Andrzej Nowak, Pavel Zuchnický, Jan Kováč, Miroslav Přikryl, archiwum Diecezji opolskiej i Kurii ostrawsko-opawskiej.

Opracowanie graficzne: Drukarnia KLEINWÄCHTER holding, Frýdek-Místek

Broszura została wydana i opublikowana w ramach realizacji projektu „Turystyka sakralna“. Projekt był współfinansowany z programu Interreg V-A Česká republika – Polsko.

NIE NA SPRZEDAŻ.

Wydawca: Diecezja opolska i Kuriia ostrawsko-opawska. Wydruk: 10.000 sztuk.

Opole 2017

www.doo.cz Lista zabytków w Czechach Diecezja opolska1 Bruntál, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Diecezja ostrawsko-opawska 2 Bruntál-Uhlířský vrch, Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych 3 Krnov (Karniów), Kościół pw. św. Marcina 4 Krnov-Cvilín (Karniów - Cwilin), Kościół pw. Matki Bożej Siedmiobolesnej w Karniowie na wzgórzu Cwilin 5 Krnov-Kostelec (Karniów - Kościelec), Kościół pw. św. Benedykta 6 Rýmařov, Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Kaplica w Lipkách) 7 Rusín-Hrozová, Kościół pw. Świętego Michała Archanioła 8 Tvrdkov-Ruda, Barokowa Droga Krzyżowa i kościół pielgrzymkowy Bílá Voda Matki Boskiej Śnieżnej 37 9 Frýdek-Místek, część Frýdek, Świątynia pw. 16Nawiedzienia Najświętszej Maryi Panny 10 Frýdek-Místek, część Frýdek, Kościół pw. św. Jana Chrzciciela 2 40 11 Frýdek-Místek, część Místek, Kościół pw. św. Jana i św. Pawła 12 Hukvaldy, Kościół pw. św. Maksymiliana17 4 7 13 Praszywa (gmina3 Vyšní Lhoty), Kościół pw. św. Antoniego z Padwy 38 39 14 Sedliště, Kościół pw.18 Wszystkich Świętych 15 20 15 Trzyniec-Guty, Kościół pw. Bożego Ciała 2116 Bogumin – Stary Bogumin, Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi22 Panny 3 19 4 17 Czeski Cieszyn, Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa 5 Krnov 1826 Karwina-Kopalnie,24 Kościół pw. św. Piotra z Alkantary 32 1923 Karwina-Frysztat,25 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego 2027 Orłowa, Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Orłowej 1 30 21 Bílovec, Kościół pw. św. Mikołaja 2 Bohumín 39 6 31 16 22 Frenštát pod Radhoštěm, Kaplica św. Cyryla i św. Metodego 28 na Radhoszczu Strzelce 5 29 23 Fulnek, Kościół pw. Trójcy PrzenajświętszejOpolskie z byłym klasztorem 8 19 Karviná augustynianów 33 34 20 18 11 24 Nový Jičín, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 35 10 36 8 25 Nový Jičín, Kaplica37 Matki36 Bożej40 Bolesnej – Kaplica hiszpańska 17 12 14 21 26 Příbor, Kościół pw. 38Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 14 27 Štramberk-Tamovice, Kościół pw. św. Katarzyny 23 9 28 6 2830 Hlučín (Hulczyn), Kościół pw. św. Jana Chrzcicielayn- 11 10 7 15 29 Ludgeřovice, Kościół pw. św. Mikołaja 26 31 12 13 Prudnik 30 Opawa, Kościół pw. św. Jadwigi 1 24 27 9 32 31 Opawa, Konkatedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 13 25 32 Sudice, Kościół pw. św. Jana Chrzciciela 33 Ostrawa-Morawska Ostrawa, Katedra Boskiego Zbawiciela 34 Ostrawa-Morawska Ostrawa, Kościół pw. św. Wacława 22 35 Ostrawa-Zábřeh, Kościół pw. Świętego Ducha 36 Šenov, Kościół pw. Opatrzności Bożej 37 Bílá Voda, Kościół pw. Nawiedzenia34 35 Najświętszej Maryi Panny i byłe kolegium33 pijarów 38 Jesionik, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 39 Zlaté Hory, Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych „Maria Hilf“ 40 Žulová, Kościół pw. św. Józefa życia. drogach wszystkich na wzruszeń pomnianych nieza oraz chwil pieknych Wam Życzę Ojca. domu do Niech ystycznych. pokoju, tur nadziei i schronieniem wrażeń i oazami się wstaną życiowej miejsc z ych tych niektóre Was, dla pielgrzymcerównież duchow doświadczeń pielgrzymkowe miejsca i zabytki, życzę kościoły, Wam wiele wspaniałych odwiedzacie którzy Państwo, Drodzy lub krzyżach codziennego. życia troskach swoich w pomoc i zachętę ulgę, nich w losy i pielgrzymów ludzi dobrej woli, odnajdywali którzy związane nimi z Są dobroci. Bożej wobec człowieka nia zaufa i pobożności du z wyrosły bogactwo które na tajemnice, i chowe względu ze także ale unikalność, i wystrój architekturę, die- swoją na względu ze obu tylko nie kają w urze które że zakątków, takich wiele Wierzę, się znajduje cezjach historią. i treści bogactwem swoim owych zaskoczyć nas mogą często które pereł, też ukrytych ale odwiedzanych, licznie znanych, tych miejsc, pięknych odwiedzenia do Prze zachęca ten wodnik czesko-polskim. pograniczu na położonych skiej opol diecezji i ostrawsko-opawskiej diecezji sakralnych zabytkach po przewodnik rękach w Państwo Trzymają diecezji ostrawsko-opawskiej biskupa wstępne Słowo František VáclavFrantišek Lobkowicz biskup ostrawsko-opawski

------www. facebook.com/cirkevni.turistika www. cirkevnituristika .cz

Obiekty sakralne pogranicza Śląsko-Morawskiego Słowo wstępne Słowo nej wspólnoty pielgrzymującej na ziemi. na pielgrzymującej wspólnoty nej jed jako ludzi, życia Bo- zrozumienia z głębszego i jak obcowania giem, do przyczółkiem nas z ono każdego się dla stanie Niech pokolenia. poszukiwania łączących oraz przestrzeni więzi zacieśniania do było inspiracją historii, naszej pamiątką i świadectwem jest to która kulturowej, by spuścizny turystom, materialnej i bogactwo niezwykłe pielgrzymom wszystkim więc Życzę poznawczych. idoznań wrażeń dodatkowych ją przyda duchowych, przeżyć poszukiwaniu w Morawy i Opolszczyznę przemierzają które osobom, a granicza, ele po istotnym turystycznej są o atrakcyjności decydującym mentem walory te Wszystkie figurki cmentarze. i oraz krzyże kapliczki, przydrożne różańcowe, dróżki zabu modlitwy, miejsca dowania przykościelne, dzwonnice, klasztory, inne kalwarie, i kaplice wielu mogą czy świątynie, Zainteresowanie budzić Bożej błogosławionych. Matki i kultem świętych z związanych ciekawych miejsc oraz sakralnej cen architektury zabytków istnieniem nych zaowocowała historii, wynikająca bogatej jego z regionu, Podkreślana wielokulturowość powszechnie kulturowych. walorów pozostałych oraz krajoznawczych sakralnych obiektów różnorodność duża jest ostrawsko-opolskim regionie w turystki rodzaju Zasadniczą przesłanką do intensyfikacji promocjii tego Kościoła. przedstawicieli oraz władz miejscowych ności, i jednocześnie współpracy ze strony lokalnych zor społecz- zaangażowania niewątpliwie sprawne wymaga Jej ganizowanie regionu. wie w całego się rozwój wpisuje lofunkcyjny śląsko-morawskim turystyki formy pograniczu inne na jak podobnie sakralna, Turystyka Ks. Andrzej Czaja Andrzej Ks. Biskup Opolski ------