Koninkrijk Booming Toerisme Polderen in sterke troef Panama floreert de tropen

AJaargang 6, No. 2 R B Maart/April 2015 u Dushia Tera € 1.95

Even voorstellen: Gateway-gezant Angelique Thodé

IMF: Aruba goed op weg INHOUD COLOFON

IMF: Aruba goed op weg 6 Aruba Dushi Tera verschijnt elke twee maanden en is bedoeld voor iedereen die Vermeend: IMF-rapport is opsteker 7 geïnteresseerd is in het wel en wee van Aruba en zijn inwoners. Ook buiten het Koninkrijk partners 8 Realisatie: AD Caribbean BV Ambassadeur: Panama is booming 10 Aan deze uitgave werkten mee: Koninkrijksband is een sterke troef 13 Marjanne Havelaar Myriam Tonk-Croes Gateway-gezant Angelique Thodé 16 René Zwart Nico van der Ven Vliegensvlug naar Manaus 18 Santiago Cortes Elnathan Hijmering Arubaans toerisme floreert 19 Noel Werleman Marko Espinoza Polderen werkt ook in de tropen 20 Pedro Diaz Sidney Kock Vicepresident Biden: Follow Aruba 23 Robin Utrecht ANP Photo Aruba krijgt smart schools 26 Opmaak en druk: Samen een vuist tegen criminaliteit 27 Schotanus & Jens BV

Van hobby tot gouden handel 28 Oplage: 15.200 ex.

Donatie loterij naar de haaien 31 Alle auteursrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden uitdruk- Arubaans zusje Sail Amsterdam 33 kelijk voorbehouden. Het overnemen van artikelen is toegestaan onder vermelding Containerhaven nog dit jaar open 34 van de bron.

Vuurtoren open voor toeristen 35 ABONNEREN Wilt u Aruba Dushi Tera thuis of op het werk ontvangen, stuur dan een e-mail naar: [email protected]

ADVERTEREN Adverteren in Aruba Dushi Tera? Mail voor de mogelijkheden en tarieven naar: [email protected]

Arubahuis R.J. Schimmelpennincklaan 1 2517 JN Den Haag T: (070) 3566200 E: [email protected] W: arubahuis.nl Gastcolumn Schitteren

Door Bert Koenders

Als Minister van Buitenlandse Zaken sta ik pal voor de belangen van het Koninkrijk. Op grond van artikel 3 van het Statuut zijn buitenlandse betrekkingen een Koninkrijksaangelegenheid. Dat maakt het ministerie van Buitenlandse Zaken een Koninkrijksministerie. Niet alleen het departement in Den Haag, maar ook het hele postennet, inclusief ambassades, consulaten en permanente vertegenwoordigingen staan ten dienste van het hele Koninkrijk, en alle autonome Landen binnen dat Koninkrijk.

Dat maakt ook dat het mijn taak is als Koninkrijksminister om de belangen van de autonome Landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten zo goed mogelijk binnen het buitenlands beleid van het Koninkrijk te incorporeren. Denk daarbij aan bijeenkomsten van internationale organisaties, het afsluiten van verdragen en het leggen en uitbouwen van contacten met andere landen, bijvoorbeeld op het terrein van economische diplomatie. Dat doe ik graag en met overtuiging. Doordat het Koninkrijk deels in Europa ligt en deels in de Cariben hebben wij iets te bieden dat maar Drs. Bert Koenders is sinds 17 voor weinigen geldt. oktober 2014 minister van Buitenlandse Zaken. Van 1997 Het Koninkrijk heeft zich kandidaat gesteld voor een niet-permanente tot 2007 maakte hij deel uit van zetel in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voor de jaren de Tweede Kamerfractie van de 2017-2018. Het Koninkrijk wil zich daarbij sterk maken voor Peace, PvdA. In het kabinet Balkenende Justice and Development, onderwerpen die voor het hele Koninkrijk IV (2007-2010) was hij minister belangrijk zijn. En ook in die campagne is de samenstelling van het voor Ontwikkelingssamenwer- Koninkrijk een troefkaart: Kingdom of the Netherlands, One Kingdom, king. Daarna was Bert Koenders Four Countries, European and Caribbean. De Ministers-Presidenten van werkzaam voor de Verenigde de autonome Landen dragen samen met mij deze kandidatuur ook naar Naties, eerst als gezant in buiten toe uit. Ivoorkust en later als hoofd van de VN-vredesmacht in Mali. Maar niet alleen het Koninkrijk zelf heeft een hoop te bieden; dat geldt ook voor de individuele autonome Landen binnen dat Koninkrijk. Zo is Aruba internationaal een voorbeeld als het gaat om duurzaamheid en innovatie. Tijdens de SIDS-conferentie in Samoa, waar Minister- President Eman het Koninkrijk heeft vertegenwoordigd, oogstte hij niet alleen lof voor de wijze waarop hij de Koninkrijksdelegatie leidde, maar ook voor de wijze waarop Aruba een koploper is op het terrein van duurzaamheid en innovatie.

Op zijn beurt heeft Curaçao een goede haven met heel veel potentieel en Sint Maarten wordt, onder andere door de bevolking van de Verenigde Staten, als een zeer aantrekkelijke toeristische bestemming beschouwd. Deze sterke punten bouw ik graag samen met de Landen verder uit, voor zover dit binnen mijn portefeuille valt. Als team kunnen we het Koninkrijk internationaal laten schitteren.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 3 Award

Luchthaven Reina Beatrix is opnieuw in de prijzen gevallen. Dit keer bij de uitreiking van de Routes Marketing Awards, een initiatief van Routesonline. Aan de onderscheiding wordt door de sector veel waarde gehecht omdat functionarissen uit het vak uitmaken wie ervoor in aanmerking komen. Het hoofd Airline Marketing Jo-Anne Arends en Business Unit Manager Terminal Barbara Brown reisden naar Denver om de prijs in ontvangst te nemen.

n

Eindhoven- Oranjestad

Arke gaat met ingang van het winterseizoen ook van Eindhoven Airport naar Aruba en Curaçao vliegen. Begonnen wordt met twee vluchten per week, uit te voeren met de Boeing 787 Dreamliner. Arke verwacht dat de nieuwe route niet alleen vakantiegangers uit Zuid-Nederland aantrekt, maar ook Duitsers en Belgen uit de grensregio’s. De TUI-dochter vliegt op dit moment al zeven keer per week tussen Schiphol en de ABC-eilanden. n

HeliCentre

Helikopterbedrijf HeliCentre uit Lelystad opent deze zomer een vestiging op Aruba. Het bedrijf wil rond- vluchten voor toeristen verzorgen en opleidingen voor aspirant-piloten uit de regio. Ook assistentie aan politie en andere instanties behoort tot de mogelijk- heden. Voorlopig worden twee helikopters op Aruba gestationeerd. Gevolmachtigde minister Alfonso Boekhoudt liet zich onlangs informeren over de plannen. n

4 ARUBA DUSHI TERA Bezoek uit Taiwan

Een groep Taiwanese ondernemers zoekt samenwer- king met Aruba op het gebied van constructie, het bankwezen, verzekeringen, recycling en visserij. De delegatie stond onder leiding van topman George Cheng van G&T Trading International Corporation uit de Verenigde Staten die al zaken doet op het eiland. Zijn bedrijf koopt blik, papier, plastic en ander recyclebaar afval van Ecotech. ,,Ons doel is om handelsbetrekkingen voor de lange termijn te ontwikkelen”, aldus Cheng (op de foto geheel rechts). � n

Bon Bini

De nieuwe Vertegenwoordiger van Nederland in Aruba, Curaçao en Sint Maarten Henk Brons is in Oranjestad van harte ‘bon bini’ geheten door minister- president Mike Eman. De functie is enigszins te vergelijken met die van een ambassadeur, maar omdat de eilanden deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden rapporteert Brons - voormalig baas van de Rijksvoorlichtingsdienst - aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. n

Donatie

De leiding van het kinderhuis Imeldahof heeft in bijzijn van premiersvrouw Doina Eman-Neagoy (links) een cheque in ontvangst genomen van tienduizend gulden. De donatie is het eerste deel van de op- brengst van het boek ‘Visie, passie en lef’ waarin minister-president Mike Eman uitgebreid aan het woord komt. Auteur René Zwart besloot de verkoop- opbrengst aan een goed doel te schenken. De gift wordt gebruikt voor de aanschaf van een windmolen zodat de energierekening omlaag kan.

n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 5 Het IMF bevestigt dat de ingezette koers debet is aan het sterke herstel van de economie die in 2013 een groei van 4,5% vertoonde, vorig jaar weliswaar iets afvlakte, maar ook dit jaar nog altijd boven de 2% uitkomt. Andere indicatoren staan eveneens op groen. Zo is de inflatie rond de 1% gestabiliseerd, zijn de monetaire reserves ruim voldoende, verkeert de bankensector in een blakende gezondheid en houdt de stijging van de inkomsten uit het toerisme de komende jaren aan.

Op de overheidsuitgaven zijn forse besparingen gerealiseerd dankzij een serie ingrijpende hervormin- gen. Zo worden de leeftijdsgrens voor ouderdoms- uitkeringen stapsgewijs opgetrokken van 60 naar 65 jaar en de premies verhoogd. De pensioengrens voor ambtenaren is eveneens naar 65 verhoogd. Parallel daaraan is het risico weggenomen dat de overheid mogelijke toekomstige tekorten bij het ambtenaren- pensioenfonds moet bijpassen. Tevens zijn stappen gezet om het structurele tekort in de gezondheidszorg terug te dringen. Besparingen worden voorts bereikt IMF: door onder andere een vacaturestop, een kritisch beleid ten aanzien van de inkoop van goederen en de huisvesting van overheidsdiensten. Aruba De rekenmeesters van het IMF verwachten dat de hervormingen en de aanvullende maatregelen zich dit jaar vertalen in een daling van het begrotingstekort in de richting van de internationale 3%-norm. Hoe positief de trend ook is, de financiële waakhond goed moedigt de Arubaanse regering wel aan het herstel- beleid onverminderd te continueren. Reden daarvoor is dat Aruba als kleine economie kwetsbaar blijft voor externe risico’s. Een daarvan is de - sinds het wegval- op weg len van de olie-industrie - grote afhankelijkheid van het toerisme. Het IMF juicht het daarom toe dat het kabinet Eman investeert in de diversificatie van de Het International Monetary Fund vindt dat Aruba economie. De rapporteurs zien veel perspectief in de goed op weg is zich te herstellen van de wereld- ambitie om de energievoorziening te verduurzamen. wijde crisis. Dat concludeert een inspectieteam van het IMF dat het eiland in het kader van een pe- Minister-president Eman reageerde verheugd op het riodieke audit heeft doorgelicht. In hun rapportage oordeel van het IMF: ,,Ik vind het een buitengewoon wijzen de onderzoekers er op dat de crisis Aruba evenwichtig rapport dat bevestigt dat we een juist twee keer heeft geraakt. Vanwege de sluiting van beleid voeren, maar ook dat we nog een weg te gaan de olieraffinaderij spreken de rapporteurs van een hebben. En zo is het.” ‘double-dip recession’. De maatregelen die de regering sinds haar aantreden in 2009 heeft Zie voor het volledige rapport: genomen zijn volgens het IMF zo effectief dat in http://www.imf.org/external/np/ms/2015/021315.htm 2018 een begrotingsoverschot wordt gerealiseerd en dat de overheidsschuld in 2020 tot onder de 70%-grens zal zijn teruggebracht. n

6 ARUBA DUSHI TERA doen. Ik zou zeggen: Alle aanbe- velingen meteen uitvoeren.” De econoom spreekt van een Vermeend: ‘mooi rapportcijfer’ dat wat hem betreft echter geen reden is om achterover te leunen. ,,Het IMF wijst terecht op de grote afhanke- IMF-rapport lijkheid van het toerisme. Het zal niet op korte termijn gebeuren, maar Aruba en ook Curaçao gaan natuurlijk een keer last krijgen van is opsteker de opkomst van Cuba als vakan- tieland. Ik ben het daarom met het IMF eens dat er geïnvesteerd moet Een opsteker voor Aruba. Zo vat prof.dr. Willem Vermeend het in worden in de diversificatie van de februari verschenen rapport van het IMF op. ,,Het is voor de rege- economie.” Vermeend ziet daar- ring een mooi rapport waaruit vertrouwen spreekt. De groeicijfers voor tal van mogelijkheden. ,,De zijn goed en het IMF ziet perspectieven voor het eiland, onder meer rapporteurs zien goede kansen op in duurzame energie”, aldus de econoom en oud-minister die goed het gebied van de ontwikkeling bekend is met het Caribisch deel van het Koninkrijk. van duurzame energie, een richting die Aruba al is ingeslagen. Het is ook Vermeend opgevallen sche ontwikkelingen en Nederland Je kunt denken aan het bouwen dat er een fors verschil in toon zit benadert het vooral boekhoudkun- van grote zonneparken. Daar tussen de conclusies van het IMF dig. Het sterke van het IMF is dat omheen ontstaat bedrijvigheid die en hoe Politiek Den Haag oordeelt het vergelijkingen maakt met werkgelegenheid oplevert. Mijn over het beleid van het kabinet van andere landen. De sterkte/zwakte- advies aan Aruba zou zijn om heel premier Mike Eman. ,,Dat is wel te analyses van het IMF zitten altijd snel te beginnen met het vernieu- verklaren. Het IMF kijkt veel meer goed in elkaar en daar kun je in dit wen van het onderwijs. De univer- naar de internationale economi- geval als Aruba je voordeel mee siteit moet mensen opleiden voor wat ik noem de economie 4.0 waarin de combinatie van digitali- sering en nieuwe technologieën bepalend is. Verder kun je denken aan fiscale stimulansen om jonge innovatieve start-ups aan te trekken. Aruba heeft de potentie om zich tot een centrum van smart industry te ontwikkelen.” Vermeend die goed is ingevoerd (hij heeft minister Angel Bermudez van Financiën geadviseerd bij het moderniseren van het belasting- stelsel) tot slot: ,,Het IMF bevestigt dat het kabinet op koers ligt. Er zijn ingrijpende hervormingen doorgevoerd en de economie ontwikkelt zich gezond. Maar, en dat erkent premier Eman zelf ook, er is nog veel werk te doen. Laat het rapport een inspiratiebron zijn om er een tandje bij te zetten.” n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 7 Ook buiten het Koninkrijk partners

Buitenlandse Zaken is een zogeheten Koninkrijksaangelegenheid. Dat betekent dat Aruba, maar ook Curaçao en Sint Maarten voor hun buitenlandse betrekkingen nauw samenwerken met het minis- terie in Den Haag en dat minister Bert Koenders geen gewone minister is, maar als ‘Koninkrijksminister’ verantwoordelijkheid draagt voor het buitenlandbeleid van het gehele Koninkrijk. ,,Toch hebben wij voldoende ruimte om eigen activiteiten in het buitenland te ontplooien, relaties op te bouwen en eigen accenten aan te brengen. Mits wij binnen het kader van het Koninkrijksbeleid blijven hebben wij veel vrijheid”, nuanceert directeur Edwin Abath van de Directie Buitenlandse Betrekkingen (DBB) van Aruba.

Abath bekleedt die functie sinds ,,Ze functioneren echt als Konink- 1 augustus. Daarvoor was hij als rijksambassades. Er is oog en gevolmachtigde minister in Den aandacht voor de specifieke positie Directeur Buitenlandse Betrekkingen Haag de vertegenwoordiger van de die de landen in het Caribisch deel van Aruba Edwin Abath. Arubaanse regering, een post van het Koninkrijk hebben. Colom- waaraan hij een uitgebreid netwerk bia en Venezuela zijn vanuit Neder- en doen ons voordeel met de (van ministeries tot ambassades) land gezien verre landen, maar voor bekendheid en reputatie van heeft overgehouden dat hem nu als ons zijn het buren met wie er door Nederland in de wereld. Het maakt directeur DBB goed van pas komt. de eeuwen heen intensief personen- verschil of je als eiland in de Cariben ,,De samenwerking met het ministe- en handelsverkeer is. De ambassa- ergens aanklopt en kunt zeggen: Wij rie is uitstekend. Dat bleek ook weer des helpen ons met het leggen van zijn Aruba en maken deel uit van het tijdens de jaarlijkse ambassadeurs- contacten, het bieden van consu- Koninkrijk der Nederlanden. Koning dagen waarvoor alle ambassadeurs laire bijstand zoals het verlenen van Willem-Alexander en koningin en permanente vertegenwoordigers visa en spelen een belangrijke rol bij Máxima zijn ook ónze koning en bij internationale organisaties in Den het voorbereiden van handelsmis- koningin. Hun bezoek in 2013, Haag bijeenkomen. Ook wij worden sies. In maart is er een Arubaanse samen met minister-president Mike vanzelfsprekend altijd uitgenodigd. handelsreis naar Colombia en in Eman, aan Caracas en Bogotá heeft Er was dit jaar veel aandacht voor april eentje naar Panama. Die laatste ongelooflijk veel goodwill gekweekt.” economische diplomatie waarbij de is een Koninkrijksmissie waaraan functie van Aruba als handelsgate- ook Nederlandse bedrijven Maar ook Nederland heeft baat bij way tussen Europa en Latijns-Ame- deelnemen.”De samenwerking over de koninkrijksband met de drie rika aan de orde is gekomen.” de grenzen illustreert de meerwaar- landen in de Cariben. ,,Aruba is voor de die het Koninkrijk voor elk van de Latijns-Amerika een bekend land, Abath (van beroep logopedist en na landen heeft. ,,Voor Aruba is het vanwege de vele familiebanden, een verdienstelijke carrière als voordeel evident. Wij zouden er als maar ook als een dichtbij gelegen zanger van 1997 tot 2005 voor de klein land nooit zelf een uitgebreid vakantiebestemming. Dat maakt AVP lid van de Arubaanse Staten) ambassadenetwerk op na kunnen Europees Nederland gevoelsmatig roemt de inzet van de ambassades houden. Wij liften mee met het een minder ver en vreemd land. Wij op het westelijk halfrond. sluiten van internationale verdragen hebben in de groeimarkten van

8 ARUBA DUSHI TERA Colombia, Panama en Brazilië eigen duurzaamheid. Met regelmaat volgende keer doen wij dat voor netwerken die we inzetten voor het wordt Aruba als voorbeeld opge- Den Haag.” gehele Koninkrijk. Niet alleen door voerd als innovatief land dat er Tussen de DBB en het departement Nederlandse bedrijven te faciliteren aan werkt als eerste ter wereld is dagelijks contact over een die Aruba als gateway willen fossiele brandstoffen volledig te veelheid aan internationale onder- benutten naar deze landen, maar vervangen door hernieuwbare werpen zoals het Europese visum- ook door het Koninkrijk heel actief te energie. Onlangs nog was dat beleid ten opzichte van Colombia, steunen bij de lobby om de in 2017 onderwerp van een conferentie in het nemen van sancties tegen vrijkomende zetel in de Veiligheids- Miami van de Bill Clinton Founda- Rusland of de agenda van handels- raad te bemachtigen. Zoals Neder- tion en een door vicepresident Joe missies. ,,De wisselwerking is meer land contacten heeft die wij niet Biden in Washington georgani- dan goed. Ook al is de Nederlandse hebben, hebben wij contacten die seerde bijeenkomst met tientallen minister van Buitenlandse Zaken Nederland niet heeft. Aruba speelt regeringsleiders. Minister-presi- eindverantwoordelijk voor hoe het bijvoorbeeld een prominente rol in dent Mike Eman vertelt dan over Koninkrijk over de grenzen opereert, de organisatie van Small Island onze ‘groene ambities’ en het de samenwerking is er een van Developing States. Kleine landen strategisch belang om deel uit te gelijkwaardigheid, van partners die misschien, maar hun stem telt even maken van het Koninkrijk der vanuit het gezamenlijke belang zwaar als die van grote landen zoals Nederlanden. De meerwaarde van begrip hebben voor elkaars positie”, de VS of China als er straks bepaald onze historisch gegroeide banden aldus Abath die goede herinneringen wordt wie er in de Veiligheidsraad werkt dus aan twee kanten. Door bewaart aan zijn tijd in Den Haag. komt. de ambassadeurs, maar ook bij ,,Het was een boeiende periode het ministerie van Buitenlandse waarin Aruba als land met ambitie Wereldwijd wordt met grote Zaken wordt dat volmondig werd neergezet. Ik heb er ook een belangstelling gevolgd wat Aruba erkend. De ene keer opent Den aantal hechte vriendschappen aan presteert op het gebied van Haag voor ons een deur, een overgehouden.�” n

De ambassadeurs met een post op het westelijk halfrond wisselden in Den Haag in het bijzijn van DBB-directeur Edwin Abath en gevolmachtigde minister Alfonso Boekhoudt met leden van de Eerste en Tweede Kamercommissies voor Koninkrijksrelaties van gedachten over wat zij kunnen betekenen voor het Caribisch deel van het Koninkrijk.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 9 Booming Panama

Economisch gaat het het politiek stabiele Panama voor de wind�. ,,Het land heeft het afgelopen decennium een recordhoge groei gekend. Toen ik er heen ging was het 10% per jaar. Dat is vorig jaar afgezwakt naar 7% en dit jaar zal het niet meer zijn dan 6%, maar dat is internationaal gezien nog altijd heel hoog. De infrastructuur kan de groei niet eens aan, daarin moet enorm worden geïnvesteerd. Voor de uitvoering is expertise en ervaring van buitenaf nodig. Er liggen grote kansen voor buiten- landse bedrijven.” De handelsmissie had dan ook niet beter getimed kunnen worden. ,,Deze valt samen met de Panama Maritime World Conference & Exhibition 2015 en heeft daarom een logistiek en maritiem karakter. In de loop van volgend jaar wordt het verbrede Panamakanaal geopend. Dan gaat de capaciteit van 4.500 containers per schip naar 13.000. Dat leidt tot een geweldige schaalvergroting. Er Ambassadeur Wiebe de Boer was voor de jaarlijkse ambassadeursdagen weer even staat daarom ontzettend veel te terug op het thuishonk, het ministerie van Buitenlandse Zaken. gebeuren. Er moet een nieuwe containerhaven komen, een Ambassadeur Wiebe de Boer kijkt uit naar de handelsmissie die van roll-on/roll-off haven, een LNG- 12 tot en met 15 april Panama aandoet. ,,Het wordt een echte terminal, een scheepswerf... Daar koninkrijksmissie waaraan niet alleen bedrijven uit Nederland willen wij als Koninkrijk natuurlijk deelnemen, maar ook uit Aruba, Curaçao en Sint Maarten.” De graag bij zijn. Het zal niet allemaal delegatie wordt op verzoek van het ministerie van Buitenlandse tegelijk gebeuren, maar de eerste Zaken geleid door minister-president Mike Eman. De ambassade in tender verwachten we toch over Panama City is al enkele maanden druk doende met de voorberei- een maand of drie, vier. Dat wordt dingen. ,,Wij hebben er veel werk aan, maar dat doen we graag. Het het begin van een enorme investe- ontvangen van zo’n missie is een hoogtepunt”, aldus De Boer die 3,5 ringsgolf. Als je daar als bedrijf - in jaar geleden met twee koffers naar Panama is gegaan om er een Nederland of op Aruba - op wil ambassade op te zetten. ,,We hebben ons vanaf het begin heel inhaken is de missie van april het duidelijk gepositioneerd als een koninkrijksambassade. Er zijn van uitgelezen moment.” oudsher veel directe relaties tussen Panama en het Caribisch deel Het Koninkrijk staat volgens de van het Koninkrijk. Het is minder dan twee uur vliegen. Tussen ambassadeur in een goed blaadje Aruba en Panama zijn er elf directe vluchten per week. Ik zie veel bij de Panamezen. ,,We hebben mogelijkheden om er meer uit te halen.” wat met elkaar. We zijn logische

10 ARUBA DUSHI TERA partners. Alle twee een klein landje daar optimaal gebruik van. De onderhoud wat ook weer goed is met een strategische ligging als eilanden kunnen wellicht ook een voor het toerisme. Goede logistiek gateway. We weten elkaar ook op rol spelen als er vanaf volgend jaar is van levensbelang voor de multilateraal vlak binnen de grotere schepen door het Pana- concurrentiekracht van de eilan- Verenigde Naties goed te vinden. makanaal gaan. Die brengen den.” Het openen van onze ambassade goederen mee die met kleinere De komende handelsmissie ziet heeft de relaties verdiept, de KLM schepen verder in de regio moeten De Boer als een voorbeeld hoe de is gaan vliegen op Panama en worden gedistribueerd. We zijn partners in het Koninkrijk elkaar steeds meer Nederlandse bedrij- van plan om als ambassades kunnen versterken. ,,Het is goed ven openen een kantoor. Aruba, samen met Logistiek Nederland om als Nederlandse, Arubaanse, Curaçao en Sint Maarten staan een studie te doen naar de logis- Curaçaose en Sint Maartense eveneens goed aangeschreven. tieke stromen in en rond de bedrijven samen op te trekken. De eilanden zijn vooral bekend als Caribische Zee, in een gebied dat Daarom hebben we op de beurs vakantiebestemming. Ze liggen van Miami tot Curaçao en Aruba een koninkrijkslounge waar we ons dichtbij, maar bieden toch een loopt. Voor de eilanden kan dat als een eenheid kunnen presente- heel andere omgeving dan de interessant zijn met het oog op ren.” Panamezen gewend zijn.” hun sourcing. Elk stuk vlees of Aanmelden kan door een mail te Het toerisme is een van de secto- groente moeten zij importeren. sturen naar de ambassade: ren waar volgens De Boer winst te Mijn boodschap is altijd: Wat je uit [email protected] behalen valt. ,,Aruba is heel Miami haalt kun je waarschijnlijk Meer informatie op: www.rvo.nl/ succesvol in de ontwikkeling van goedkoper in Panama krijgen. Dat actueel/evenementen/handelsmis- toerisme en de verduurzaming verlaagt de kosten van het levens- sie-panama-miami-april-2015 n daarvan. Die expertise is interes- sant voor Panama. Ik zie ook andere samenwerkingsmogelijkhe- den. President Varela heeft aange- geven te willen proberen om gezamenlijk een cruiseline te ontwikkelen die in Panama begint en dan naar Aruba en Curaçao gaat.” Wat De Boer bijzonder aanspreekt is het concept van Green Gateway Aruba. ,,De regering heeft een ambitieus en goed doortimmerd plan om Aruba groen te maken en zich als hub aan te bieden. De vestiging van TNO is een goed voorbeeld hoe je als bedrijf de brugfunctie van Aruba kunt benutten. Over de rol van de eilanden als springplank naar Latijns-Amerika hebben wij het tijdens de ambassadeursda- gen in Den Haag uitgebreid gehad. Nederlandse bedrijven die een heel gerichte belangstelling voor een bepaald land hebben gaan uiteraard in dat land zitten. Maar er zijn bepaalde sectoren in het midden- en kleinbedrijf waarvoor Aruba als hub een toegevoegde ,,Er staat ontzettend veel te gebeuren in Panama. Daar willen wij als Koninkrijk waarde kan hebben. TNO maakt natuurlijk graag bij zijn.”

MAART/APRIL 2015, nr . 2 11

Maritieme & Logistieke Handelsmissie georganiseerd door de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden

12-15 April PANAMA 16-17 April MIAMI

Registratie voor de Maritieme&Logisteke Registeer per email: Handelsmissie naar Panama en Miami kan nog tot [email protected] 15 maart! 750 EUR deelname handelsmissie De handelsmissie vindt plaats van 12 tot 17 april en zal geleid worden door Minister President van 3,100 EUR optie individuele stand Panama Aruba Mike Eman. Maritieme en logistieke bedrijven *deelnameprijs exclusief reis- en verblijfskosten uit Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten nodigen we van harte uit om deel te nemen. Dit is Contactpersoon in Panama: dé kans om booming Panama en Miami te Jennie van Haren ontdekken. E: [email protected] T: +507 280 6667 We bieden een high level bezoekprogramma, matchmaking en netwerkmogelijkheden. In Panama Contactpersoon in Miami: kunnen bedrijven zich daarnaast presenteren op Barbara Staals Panama Maritime World Conference & Exbihition, in E: [email protected] de NL Koninkrijks Lounge. T: +1 786 866 0492

Volop handelskansen in Colombia Koninkrijksband een sterke troef

Ambassadeur Robert van Embden voelt zich thuis in Latijns-Amerika.

Ondernemers, zet uw vooroordelen opzij: Het Colombia van nu is Haag ons thuishonk is zijn we ons niet meer het land van rebellen en cocaïne. ,,Er is ontzettend veel er heel goed van bewust dat we ten goede veranderd”, benadrukt ambassadeur Robert van Embden. voor de BV Koninkrijk werken, dus En wie het land ondanks de vooruitgang toch nog ‘te ver en te eng’ Nederland plus de drie landen in vindt kan desgewenst het nabijgelegen Aruba benutten als veilige de Cariben. Alle ambassades zijn uitvalsbasis om te kijken of er in het 45 miljoen inwoners tellende koninkrijksambassades, maar op land goede zaken te doen zijn. Want dat er voor Nederlandse bedrij- mijn huidige post komt dat nog ven grote kansen liggen, daar is ‘onze man’ in Bogotá van overtuigd. sterker tot uiting. De nabijheid van de drie andere landen van het Van Embden is al dertig jaar elkaar heb ik ruim tien jaar in Den Koninkrijk geven het werk een werkzaam bij het ministerie van Haag gezeten en bijna twintig jaar extra dimensie. Het is leuk om met Buitenlandse Zaken. ,,Alles bij in het buitenland. Hoewel Den elkaar bezig te zijn het Koninkrijk

MAART/APRIL 2015, nr . 2 13 in dit werelddeel op de kaart te praktijk geen last van heeft. zetten.” Zijn eerste plaatsing in het Anders gaat het ten koste van de buitenland was in Buenos Aires, concurrentiekracht van Aruba. De van 1988 tot 1991. Daarna volg- visaverlening heeft daarom den Vietnam, Wenen, Tel Aviv, topprioriteit bij ons.” Ramallah, Eritrea en Congo. ,,In de Voor het Arubaanse bedrijfsleven zomer van 2012 ben ik na 21 jaar is de drempel naar het bijna-buur- teruggekeerd naar Latijns-Ameri- land laag omdat het beter op de ka. Mijn vrouw komt er vandaan hoogte is van de plaatselijke dus ik heb in de tussenliggende ontwikkelingen en de economi- jaren mijn Spaans kunnen bijhou- sche kansen. Dat verklaart het den. Dat komt nu goed van pas.” grote aantal aanmeldingen voor de Velen associëren Colombia nog handelsmissie ‘Green opportuni- altijd met Pablo Escobar en de ties with an orange touch’ naar FARC. ,,Dat geldt zeker voor de Colombia. De ambassade is nauw 35-plussers. Maar het gaat betrokken bij de organisatie. ,,We absoluut de goede kant op, al hebben het officiële deel voorbe- ontken ik niet dat er nog genoeg ,,De koninkrijksband verschaft ons reid. We zorgen voor gesprekken uitdagingen zijn. De vredesbespre- een unieke positie.” met de ambtsdragers en werken kingen met de FARC in Havana samen met de partij die wordt hebben een redelijke kans van gende voortekenen zijn het besluit ingeschakeld voor de matchma- slagen. Het goede is dat de van de KLM om per 28 maart te king. Voor ons is het moeilijk om regering niet is gaan zitten wach- gaan vliegen naar Bogotá en Cali voor ieder individueel bedrijf een ten. Er zijn de afgelopen tien jaar en de voorgenomen afschaffing programma te maken. Daarvoor grote stappen gezet op weg naar van de visumplicht voor Colombia- wordt een lokale organisatie in de het moderniseren van de econo- nen die naar het Schengengebied arm genomen die specifiek op mie. Dat heeft geresulteerd in een reizen. ,,Het beeld dat Colombia zoek gaat naar potentiële partners constante groei van 4 à 5% per het land is van drugs en geweld, voor de deelnemers aan de missie jaar. Colombia is inmiddels na waar je op straat lopend voortdu- terwijl wij ons richten op de Brazilië de tweede economie van rend achterom moet kijken, officiële kant en de gezamenlijke Zuid-Amerika. Vanwege de verdient echt bijstelling. Colombia activiteiten. Een public/private gedaalde olieprijs is de groeiver- is in 2011 en 2012 zelfs lid van de partnerschap dat uitstekend wachting voor dit jaar bijgesteld Veiligheidsraad geweest en is nu werkt.” van iets onder de 5% naar 4,5%. kandidaat-lid van de OESO.” Voor de Arubaanse handelsmissie Met zo’n cijfer zullen heel wat Vanwege de historisch gegroeide is de hulp van het Holland House landen gelukkig zijn. Het interes- banden kijken Arubanen heel ingeroepen. ,,We hebben in sante is dat er gelijktijdig wordt anders naar Colombia dan Euro- Bogotá het eerste Holland House gewerkt aan oplossingen voor het pese Nederlanders. ,,In de periode in de wereld volgens het nieuwe oude Colombia waaraan het land dat de hotelsector op Aruba tot concept. Ik moet er meteen bij zijn negatieve imago te danken ontwikkeling kwam zijn er veel zeggen dat het in de praktijk heeft. De onderhandelingen met Colombianen gaan werken. Zij natuurlijk een Koninkrijkshuis is. de FARC zijn daarvoor cruciaal. De maken nu zo’n 15% van de Het is in november 2013 door signalen zijn positief.” bevolking uit. Er zijn dus veel koning Willem-Alexander en Als er in de loop van dit jaar een familierelaties. Wij merken daar op koningin Máxima geopend. De vredesakkoord komt zal dat een de ambassade behoorlijk veel van, koning bestuurde zelf het vliegtuig enorme impuls geven aan het in verband met het verstrekken vanuit Aruba. Dat zorgde voor land, voorspelt Van Embden. van visa. Voor het toerisme op grote koppen in de Colombiaanse ,,Daarom zeg ik: Ondernemers die Aruba is het van belang dat we dat media. Het Holland House is een op zoek zijn naar groeimarkten snel doen. Als een Colombiaan groot succes. Er worden steeds moeten niet te lang wachten. Dit is voor Cancun geen visum nodig meer bedrijven lid, uit Nederland, het goede moment om de moge- heeft en voor Aruba wel moet je er maar ook uit Aruba en Curaçao. Ik lijkheden te verkennen.” Veelzeg- voor zorgen dat hij daar in de verwacht dat de belangstelling

14 ARUBA DUSHI TERA voor Colombia de komende tijd land doet ontzettend zijn best om nen kennen Nederland vooral sterk gaat toenemen. Daar speelt niet met drugs geassocieerd te omdat ze Aruba en Curaçao goed het Holland House een belangrijke worden. Dan kun je zeggen dat de kennen, door familiebanden of van rol bij. En ook Aruba kan een Colombianen geen gevoel voor vakantie. Dus zo’n incidentje wordt bijdrage leveren, als springplank. humor hebben, maar aan een ons niet nagedragen. Integendeel, Bedrijven die zich specifiek richten drugsconflict dat tienduizenden Colombia staat heel erg open voor op Colombia kunnen zich uiteraard mensen het leven heeft gekost, is samenwerking.” het beste in het land zelf vestigen, niets grappig. Daar komt bij dat Het koninkrijksverband ziet Van maar als je zaken wil doen in voetbal een bijna heilige status Embden als een ‘ijzersterk asset’. meerdere landen op het Zuid- heeft dus die combinatie was niet ,,Dat helpt ons enorm. Ik kan dat Amerikaanse continent is het een geslaagd. Ik ben op het ministerie niet genoeg benadrukken. Wat wij optie om Aruba als gateway te van Buitenlandse Zaken in Bogotá vaak horen: Nederland is ook een gebruiken. TNO doet dat met veel ontboden om uitleg te geven. Op Caribisch land. Dat is toch wel succes.” onze Facebookpagina kregen we bijzonder. Wij staan er dankzij de De goede relatie tussen Colombia ook veel reacties. We waren koninkrijksband met zijn allen in en het Koninkrijk heeft volgens de gewend aan positieve berichten, Latijns-Amerika veel beter op dan ambassadeur niet geleden onder maar in die periode werden er een wanneer wij ieder afzonderlijk de commotie vorig jaar zomer over paar kritische noten gekraakt. Dat zouden opereren. Het verschaft een tweet van de Nederlandse Nicolette van Dam Nederlandse is ons een unieke positie. Die actrice Nicolette van Dam. Die speelde overigens in het geheel moeten we benutten. Daarom zeg haalde de woede van Colombia- geen rol. De kwestie heeft gelukkig ik tegen ondernemers: Wacht niet nen op de hals door een bewerkte geen enkele blijvende impact te lang want straks is Colombia foto te twitteren van twee Colom- gehad op de relatie. Over het het land waar iedereen tegelijk biaanse voetballers die op een algemeen is het imago van Neder- heen wil. 2015 is het jaar om de voetbalveld aan de krijtlijn snuiven. land en van het Koninkrijk juist stap te zetten.” ,,Dat lag natuurlijk gevoelig. Het heel erg positief. Veel Colombia- n

In 2013 verrichtten koning Willem-Alexander en koningin Máxima onder het toeziend oog van onder meer ambassadeur Van Embden, premier Eman en toenmalig minister Timmermans de officiële opening van het Holland House in Bogotá.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 15 Gateway-gezant Angelique Thodé: beslissing was snel genomen.” Thodé noemt het een win-win situatie dat het Arubahuis op zoek ‘Stuur mij maar was naar iemand met haar profes- sionele profiel op het moment dat haar persoonlijke leven zich op naar Nederland’ een kruispunt bevond. ,,De verkoop van mijn huis maakte de weg vrij voor een verhuizing naar Nederland. Ik heb er gestudeerd, heb er familie en vrienden en kan me uitstekend vinden in de arbeidscultuur.” Thodé trok de stoute schoenen aan: ,,Er was al een aantal keren naar voren gekomen dat de gevolmachtigde minister versterking zocht om het concept Aruba Green Gateway on- der de aandacht te brengen van ondernemingen en vertegenwoor- digende organisaties zoals bran- cheverenigingen. Ik vond mijn capaciteiten goed passen bij die behoefte. Mijn voorstel om mij over te plaatsen viel in goede aarde.” Thodé is geboren en getogen op Aruba. Na het behalen van haar VWO-diploma aan het Colegio Arubano vertrok ze naar Gronin- gen voor een opleiding Commerci- ële Economie aan de Hanzehoge- school. Na haar studie keerde ze terug naar haar geboorte-eiland en kwam in het bankwezen terecht. ,,Zeventien jaar heb ik voor banken gewerkt. Ik kreeg onder Angelique Thodé offert haar werkplek met uitzicht op de cruisehaven andere de kans nieuwe producten van Oranjestad op om Nederlandse bedrijven te informeren over de en diensten te introduceren, de rol van Aruba als springplank naar Latijns-Amerika. marketingafdeling op te zetten, bestaande afdelingen samen te Het huis is verkocht, de spullen zijn uitgezocht en de verhuisdozen voegen en processen te stroomlij- staan klaar in het tijdelijke appartement. Angelique Thodé staat op nen. Zo kwam ik erachter dat mijn het punt de oversteek van Aruba naar Nederland te maken. Daar sterke kant op het organisatori- gaat ze gevolmachtigde minister Alfonso Boekhoudt ondersteunen sche vlak ligt. Ik hou ervan om in bij het bekendheid geven aan wat Aruba voor het Nederlandse het diepe gegooid te worden en er bedrijfsleven kan betekenen als springplank naar Latijns-Amerika. dan tegenaan te gaan om er iets moois van te maken. Als het dan De voortgangsbewaakster van het mij in Europees Nederland te allemaal goed loopt draag ik het kabinet heeft er zin in. ,,Een paar vestigen. Nu viel de behoefte van graag over aan anderen en begin jaar geleden is het gaan kriebelen de regering samen met mijn dan zelf weer aan iets nieuws.” om mijn grenzen te verleggen en persoonlijke ambities dus de Zo ging het ook in 2010 bij haar

16 ARUBA DUSHI TERA ,,Lang niet iedereen in Nederland is op de hoogte van welke kansen Aruba te bieden heeft.” overstap naar de overheid. ,,Ik ministeries voortgangsbewakers rijk onderdeel van het regeringsbe- voelde een sterke drang om een benoemd. Zo werd de praktijk van leid. Het eiland is na de sluiting andere richting in te slaan. Ik wilde schematische en systematische van de raffinaderij te afhankelijk iets teruggeven aan mijn land en opvolging van alle projecten van het toerisme. Daarom worden besloot mij ten dienste te stellen gemeengoed binnen de departe- nieuwe economische pijlers van de publieke zaak.” Premier menten en kreeg de Raad van ontwikkeld. Het fungeren als Eman had op dat moment het Ministers het gewenste overzicht”, springplank voor ondernemingen regeerprogramma voor zijn eerste aldus Thodé. Ze kijkt met tevre- die op zoek zijn naar groeimarkten kabinet klaar en de ministers denheid terug op wat ze in de en de ontwikkeling van Aruba tot waren vol energie aan de slag afgelopen jaren heeft bereikt. ,,Er kennishub zijn daarvan voorbeel- gegaan. ,,De minister-president heeft een omslag plaatsgevonden den. Daarnaast zijn er op het had behoefte aan iemand die hem naar een meer planmatige manier eiland zelf ook interessante kon helpen om – in zijn eigen van werken. Daardoor is meer mogelijkheden voor bedrijven woorden - ‘de belangrijke en inzichtelijk wat er allemaal gaande vanwege onze ambitie het eerste minder belangrijke zaken van is. Wat me in het begin opviel was land te worden met een volledig elkaar te scheiden’, om overzicht dat er weinig documentatie was. duurzame energievoorziening. te houden. Hij delegeerde die taak Omdat ik steeds naar de voort- Vanuit de hele wereld wordt aan mij.” Ze pakte de uitdaging gang vroeg is men gaandeweg meegekeken hoe wij dat, overi- op, onderzocht hoe andere landen meer op schrift gaan stellen. Nu is gens met steun van onder meer de voortgang van hun regeerpro- alles beter gedocumenteerd TNO en de Carbon War Room, gramma’s bewaken en ontwik- waardoor informatie gemakkelijker stap voor stap realiseren. Hoewel kelde een structuur. Langzaam kan worden gedeeld.” we koninkrijkspartners zijn is lang maar zeker kreeg ze het voor In haar nieuwe functie als gate- niet iedereen in Nederland op de elkaar. ,,Ik zocht aanspreekpunten way-gezant komt de ervaring die hoogte van welke kansen Aruba te bij alle ministeries en had daar zij zowel in de commerciële als de bieden heeft. Het is de taak van wekelijks contact mee. In een publieke sector heeft opgedaan het Arubahuis in Den Haag daar schema hield ik bij wat de stand goed van pas. ,,Het uitbouwen van verandering in te brengen en daar van zaken van de projecten was. de rol als gateway tussen Europa ga ik bij helpen. Ik kijk er naar uit� Op den duur werden bij de meeste en de Amerika’s vormt een belang- om er tegenaan te gaan.” n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 17 Vliegensvlug naar Manaus

en gemakkelijke verbinding met bestemmingen in het Caribisch gebied. ,,Naast een naadloze aansluiting naar Bonaire, Curaçao, Georgetown en Valencia bestaat de mogelijkheid om via Curaçao met ons door te reizen naar bestemmin- gen als Miami, Charlotte, Sint Maarten, Jamaica en Suriname”, aldus Nuboer.

De F70 beschikt over een comfort en een economy class met in totaal tachtig stoelen. De service aan CEO Frederick Nuboer van InselAir Aruba krijgt een schaar aangereikt boord bestaat uit een gratis om de nieuwe route symbolisch te openen. maaltijd en drankjes, meertalig personeel en een aantal handige De nieuwste route die InselAir Aruba aan haar netwerk heeft toege- webdiensten zoals online check-in voegd biedt de reiziger de snelste verbinding vanuit het Caribisch en real-time vluchtinformatie. gebied naar Brazilië. De comfortabele Fokker 70 maakt de over- Frequent flyers verdienen miles steek van Oranjestad naar Manaus in krap drie uur. De hoofdstad voor het Insel Starmiles loyaliteits- van de staat Amazonas in het noorden van Brazilië is met zijn programma. Tickets kunnen via nieuwe luchthaven Brigadeiro Eduardo Gomes een ideale toegangs- verkoopkantoren, maar ook online poort naar steden als Brasilia, São Paulo en Rio de Janeiro. worden gereserveerd. InselAir Aruba en InselAir Curaçao hebben De inaugurale vlucht werd ingeleid Nederlandse zakenreizigers die in samen in totaal 19 vliegtuigen en met een feestelijke bijeenkomst op de regio rond Manaus moeten zijn 600 medewerkers. Ze vliegen op Reina Beatrix waar minister Otmar boeken tijdwinst door met code- 22 bestemmingen en verwachten Oduber van Toerisme en CEO share-partner KLM naar Oranjestad dit jaar 1,4 miljoen passagiers te Frederick Nuboer van de Arubaanse te vliegen en daar over te stappen vervoeren. Voorlopig wordt op tak van InselAir Aruba de genodig- op de nieuwe InselAir-vlucht. woensdag en zondag van Oranje- den toespraken. In Manaus werd Andersom hebben passagiers die stad naar Manaus en vice versa het toestel door de luchthaven- vanuit of via Manaus reizen via gevlogen. brandweer verwelkomd met het InselAir’s hub op Aruba een snelle n traditionele ‘watersaluut’.

,,Met de lancering van deze route bieden wij passagiers vanuit al onze bestemmingen via Aruba de snelste en meest comfortabele verbinding met Brazilië. Passagiers hoeven geen tijdrovende detour meer te maken, maar kunnen nu direct en snel naar Noord-Brazilië reizen. Vanuit Manaus kunnen passagiers makkelijk doorreizen naar andere bestemmingen in Zuid- De van de KLM overgenomen F70 waarmee de vluchten tussen Amerika”, aldus Nuboer. Ook Aruba en Manaus worden uitgevoerd.

18 ARUBA DUSHI TERA Minister Otmar Oduber kon mooie cijfers presenteren. Vlnr. stafmedewerker Myrna Jansen, CEO Ronella Tjin Asjoe-Croes van de Aruba Tourism Authority, Barbara Brown van de luchthaven Reina Beatrix en president Jim Hepple van de hotelassociatie AHATA. Toerisme floreert Het aantal verblijfstoeristen is sinds 2009 met dollar. Hoewel de capaciteit met de opening van het 320 meer dan 200.000 gegroeid naar 1.072.082 in 2014, kamers tellende Ritz-Carlton is toegenomen is toch ook een stijging van 20%. Ook het aantal cruisetoeris- de gemiddelde bezettingsgraad gestegen, van 72% in ten dat Aruba aandoet is in die periode fors 2009 naar een voor de regio uitschietende 79,3% vorig toegenomen, van 569.000 naar ruim 666.000. Vorig jaar. De opbrengst uit het toerisme nam met meer dan jaar was er overigens sprake van een bescheiden een half miljard florin toe tot 2,6 miljard in 2014. De daling van 3%. Dat had alles te maken met het exacte cijfers over het laatste half jaar van 2014 zijn nog wereldkampioenschap voetbal. Zes cruisebezoe- niet bekend, maar in de eerste helft van vorig jaar ken van rederij Pullmantur aan Aruba werden stegen de inkomsten uit het toerisme met 4,9%. geannuleerd omdat die de schepen in Brazilië inzette als hotel voor WK-gangers. Het accent van het toerismebeleid is door het kabinet Eman verlegd van groei in kwantiteit naar groei in Minister Otmar Oduber van Toerisme presenteerde de kwaliteit. Parallel aan het verfraaien van het centrum cijfers samen met het toerismebureau ATA en de van Oranjestad, het restaureren van monumenten, het hotelassociatie AHATA. Het succes van de bij zijn verbeteren van de infrastructuur en het opknappen aantreden in 2009 gekozen koersverandering is niet van stranden worden hotelexploitanten aangemoe- alleen terug te zien in de aantallen bezoekers. Een zo digd te investeren in upgrading. De promotie van mogelijk nog belangrijkere graadmeter is de opbrengst Aruba in het buitenland richt zich meer op bezoekers per hotelkamer, de zogeheten RevPar. Ondanks de met een wat ruimer budget die meer willen dan alleen prijzenslag in de internationale reisindustrie als gevolg strand, zee en zon en dus ook buiten hun hotel allerlei van de wereldwijde crisis is die op Aruba in de periode activiteiten ondernemen zoals excursies en uit eten. 2009-2014 opgelopen van 127 naar ruim 185 dollar, een Het IMF constateerde onlangs dat Aruba op toeris- toename van bijna 50%. tisch gebied aanzienlijk beter presteert dan andere Een ander ijkpunt is de gemiddelde kamerprijs. Die is in bestemmingen in de Cariben. de afgelopen vijf jaar gestegen van 176 naar bijna 234 n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 19 werkgeversorganisatie ATIA beaamde dat: ,,We zijn ver geko- men in die vijf jaar. We hebben consensus bereikt over hele belangrijke zaken. Het is goed om moeilijke beslissingen samen te nemen.” Henriquez ziet een groot verschil met de situatie van voor 2009. ,,De vorige regering besloot alles op eigen houtje. De uitdagin- gen zijn niet veranderd, maar wel de manier waarop er mee wordt omgegaan. Vroeger schreeuwde iedereen tegen elkaar via de media. Nu gaan we rond de tafel zitten en voeren we constructief Vlnr Jan-Willem van den Braak die aan de wieg van de Sociale Dialoog heeft gestaan, overleg.” De werkgeversvoorzitter vakbondsman Clifford Heyliger, ATIA-voorzitter Michel Henriquez, minister Angel ziet nog wel ruimte voor verbete- Bermudez van Financiën en Overheidsorganisatie, CEO Jim Hepple van AHATA, ring. ,,De regering bepaalt nog te minister Mike de Meza van Economische Zaken en regeringsadviseur Richard Arends. veel de agenda.”

CEO Jim Hepple van de hote- liersassociatie AHATA verklaarde Polderen werkt te hebben genoten van de afgelo- pen vijf jaar. ,,Het was erg con- structief om regelmatig te overleg- gen over grote en kleinere ook in de tropen onderwerpen. De economie draait grotendeels op het toerisme. Het is daarom goed dat we betrokken In Nederland is het poldermodel wat in het slop geraakt, maar de zijn bij het landsbestuur en over Arubaanse variant - Dialogo Social geheten - is alive and kicking. alle aspecten mogen meepraten.” Onlangs werd stilgestaan bij het feit dat het reguliere overleg tussen Hepple beschouwt de Dialogo de regering, werkgeversorganisaties en vakbonden vijf jaar geleden Social als een ongoing proces. werd ingevoerd. Het kabinet nam daartoe het initiatief nadat het zich ,,We hebben veel gedaan, maar er bij zijn aantreden in oktober 2009 mede door de crisis en de vergrij- moet nog veel meer gebeuren. We zing voor grote uitdagingen geplaatst zag. gaan evalueren hoe we het kunnen verbeteren.” ,,We werden geconfronteerd met nodig was over moeilijke beslissin- de noodzaak ingrijpende hervor- gen. Zo’n structureel overlegplat- Als speciale gast was Jan-Willem mingen door te voeren in het form wilden wij ook. In 2010 van den Braak bij de viering sociale zekerheidsstelsel, maar tekenden we de eerste overeen- aanwezig. De oud-directeur wilden die niet als een dictaat komst, Keerpunt 2010. Daarin Sociale Zaken van VNO-NCW en opleggen. Wij zijn daarom actief hebben we een lijst opgenomen voormalig SER-lid weet alles van op zoek gegaan naar maatschap- van uitdagingen. De sociale polderen, reden waarom Eman pelijk draagvlak”, blikte minister- partners waren het met ons eens hem in 2010 vroeg te assisteren bij president Mike Eman terug tijdens dat we die in goed onderling het opzetten van een structuur de bescheiden viering van het overleg moesten aanpakken. voor periodiek sociaal overleg. ,,Ik eerste lustrum. ,,We hebben goed Inmiddels hebben we de meeste was op Aruba om de werkgevers- naar Nederland gekeken dat een besproken en zijn er veel afspra- organisatie ATIA te adviseren dus traditie heeft van overleg met ken gemaakt.” ik was redelijk goed op de hoogte sociale partners als er consensus Voorzitter Michel Henriquez van de van de lokale situatie en de

20 ARUBA DUSHI TERA verhoudingen tussen overheid en de sociale partners”, aldus Van den Braak voor wie het een weerzien met oude bekenden was. ,,Ik was in november 2010 voor het laatst op Aruba. Er is in de tussenliggende vier jaar veel gebeurd. Het meest zichtbaar is dat in de infrastructuur. Maar ook op het vlak van hervormingen in de sociale zekerheidssfeer zijn stappen gezet. Daar heeft de sociale dialoog zeker een nuttige rol bij gespeeld.”

Van den Braak greep de lustrum- viering aan om overheid, werkge- vers en vakbonden op te roepen er vooral mee door te gaan. ,,Wat je proeft is dat het na vijf jaar niet meer zo makkelijk loopt. Ook in Nederland is het poldermodel een tijdje onder druk komen te staan, maar uiteindelijk is er twee jaar geleden toch weer een sociaal akkoord gesloten. Het hoeft ook Minister-president Mike Eman bedankte Jan-Willem van den Braak voor zijn niet allemaal koekoek éénzang te bijdrage aan het succes van de Dialogo Social. zijn. Je zit met drie partijen aan tafel met elk hun eigen belangen. gekomen. De simpele waarheid is verder gaat, hoe je het overleg een Je kunt kiezen: Samenwerken of dat je alleen vooruit komt als er impuls kunt geven. Het gaat niet vechten. Het is voor iedereen op bereidheid is tot samenwerking. vanzelf, dat zie je aan Nederland Aruba duidelijk dat het land er bij Na vijf jaar is het goed om er met waar het ook niet altijd even goed gedijt dat de sociale dialoog er is elkaar over na te denken hoe je loopt. Het vergt een inspanning van alle partners, die moeten de moed hebben compromissen te sluiten. Uiteindelijk gaat het om de vraag of er een vertrouwensbasis is. Voor mij lijdt het geen twijfel dat het werken aan consensus het beste is voor het land Aruba.”

Premier Eman greep de gelegen- heid aan om Van den Braak te danken voor zijn bijdrage aan de totstandkoming van de Arubaanse poldervariant en diens goede raad er mee door te gaan: ,,We zijn maar een klein eiland. We moeten in harmonie met elkaar leven. Polarisatie is niet de goede weg Voorzitter Michel Henriquez van de werkgeversorganisatie ATIA: naar de toekomst, dialoog wel.” ,,We zijn in die vijf jaar ver gekomen.” n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 21 e-Arubike

Een eiland als Aruba leent zich er bij uitstek voor om per fiets te verkennen, maar veel toeristen vinden het daar toch een beetje te warm voor. De nieuwe organi- satie e-Arubike biedt de oplossing met de verhuur van elektrische fietsen. Er komen ver- schillende verhuurlocaties die 24/7 operationeel zijn. Het opladen van de e-bikes geschiedt (uiteraard!) via zonnepanelen. Premier Mike Eman was de eerste die een proefritje maakte. n

Green chair

Vele tientallen Arubanen - van jong tot kras - hebben deelgenomen aan de Green Chair Competition 2015, een initiatief van het Bureau Innovatie. Opdracht was een stoel of bank te maken van afgedankt materiaal zoals - zie de foto - van oude autobanden. De inzendingen waarvan de een verrassend creatief was en de ander ronduit comfortabel werden tentoonge- steld in het gebouw van de Rietveld Academie Aruba. Daar trokken ze niet alleen veel bekijks, ze werden ook volop uitgeprobeerd. n

Initiatiefwet

Statenlid Donny Rasmijn heeft een initiatiefwet ingediend om het gratis verstrekken van plastic tasjes in supermarkten en afhaalrestaurants aan banden te leggen. Hij ergert zich al jaren aan zwerfplastic dat cactussen ‘versiert’ of in zee terecht komt. ,,Het is slecht voor het milieu en het maakt geen goede indruk op toeristen. We moeten er gewoon mee stoppen�”, aldus Ras- mijn na het overhandigen van zijn wetsvoorstel aan Statenvoorzitter Marisol Lopez-Tromp. n

22 ARUBA DUSHI TERA Amerikaanse vicepresident Joe Biden: Follow Aruba

Als eerst Bill Clinton en een paar weken later vicepresident Joe Biden je ten overstaan van tientallen regerings- en opinie- leiders lovend toespreekt vanwege je visie en leiderschap, dan is dat niet zomaar. Het overkwam minister-president Mike Eman tijdens een confe- rentie van de Bill Clinton Foun- dation in Miami en daarna op de Caribbean Energy Security Summit in Washington. De premier nam de lof in dank aan, maar voegde er in één adem relativerend aan toe dat een regering met alleen visie niet ver Vicepresident Joe Biden: ,,Nog langer wachten met verduurzamen is dead wrong.” komt als die niet tegelijkertijd werkt aan maatschappelijk eerst verklaarde gastheer Biden in maar nu, vandaag. Wie denkt dat draagvlak en het overtuigen van zijn openingstoespraak waarom hij het niet kan is dead wrong.” En ngo’s en bedrijven om in te het initiatief had genomen voor om aan te tonen dat het kan wees haken. een debat over de noodzaak van Biden naar Aruba als lichtend een stabiele, onafhankelijke voorbeeld van een land waar de In zowel Noord- als Latijns-Ameri- energievoorziening in de Cariben. regering alle betrokken partijen op ka wordt met grote interesse ,,Wij zijn buren. Wat in jullie regio één lijn heeft weten te krijgen en gevolgd welke stappen Aruba zet gebeurt is van directe invloed op daardoor opmerkelijke resultaten om zijn ambitie te realiseren om ons. Wij hebben belang bij posi- boekt op weg naar een duurzame het eerste land te worden dat het tieve ontwikkelingen in het Cari- samenleving. gebruik van vervuilende fossiele bisch gebied en willen ons inzetten Biden benadrukte dat president brandstoffen volledig in de ban om jullie daarbij te helpen.” Barack Obama energie en veilig- doet. Voor Biden reden Eman uit Volgens de vicepresident is de tijd heid voor Caribische landen tot te nodigen om op de energietop te rijp voor een massale overstap topprioriteit heeft verheven. ,,Het vertellen over de Aruban way. Als naar duurzame energiebronnen. blijft voor ons niet bij mooie lid van het panel sprak de premier ,,Denk je eens in wat je allemaal woorden. De Verenigde Staten de meer dan zevenhonderd meer voor je burgers kunt doen als willen jullie actief ondersteunen. genodigden toe onder wie rege- er niet meer zo veel geld besteed We werken aan de ontwikkeling ringsleiders uit de Cariben, verte- hoeft te worden aan energie. van specifieke financieringsinstru- genwoordigers van de Wereld- Jarenlang zijn onze landen uitge- menten voor projecten in de bank, het IMF, de Inter-American knepen door de leveranciers van Cariben. We zijn al bezig met een Development Bank, CARICOM, de fossiele brandstoffen. Het tij is windmolenproject in Jamaica en Europese Unie en landen als gunstig om een andere koers in te daarna volgen projecten in de Canada en Groot-Brittannië. Maar slaan. Niet morgen of overmorgen, Dominicaanse Republiek en

MAART/APRIL 2015, nr . 2 23 Gastheer Joe Biden en premier Mike Eman in een onderonsje. Minister-president Perry Christie van de Bahamas luistert geamuseerd mee.

Grenada.” Volgens Biden zijn er Figueres biedt de Amerikaanse gebaseerd op energie die schoner, voldoende fondsen om voor alle belangstelling voor de energie- goedkoper en duurzamer en volop landen in de regio op termijn een voorziening in het Caribisch beschikbaar is.” onafhankelijke energievoorziening gebied een unieke kans voor de Eman ging in zijn bijdrage aan de te realiseren. Voorwaarde is wel eilanden om een radicale omslag summit in op de wisselwerking dat regeringen in navolging van in hun economie te bewerkstel- tussen de overheid, de samenle- Aruba dat proces aanmoedigen en ligen. ,,Dankzij het aanbod van de ving en de private sector. ,,De faciliteren. VS wordt het mogelijk om econo- regering is er om een visie te Panellid José Maria Figueres, mische groei te ontwikkelen, formuleren, deze uit te dragen en voormalig president van Costa Rica en nu CEO van de (door Sir Richard Branson opgerichte) Carbon War Room: ,,Goed om te horen dat de vicepresident een hoge pet op heeft van het leider- schap van Eman bij de transitie naar een duurzame energiepro- ductie. Ik ben blij dat de regerings- leiders die hier zijn van Eman willen leren.” De Carbon War Room heeft zich gecommitteerd aan de Arubaanse doelstellingen om vanaf 2020 alleen nog maar hernieuwbare energie te gebrui- ken. ,,Aruba ligt op schema om dat te halen. Het eiland heeft meer gedaan dan wie dan ook, met state-of-the-art projecten waar andere landen terecht met grote interesse naar kijken.” Volgens

24 ARUBA DUSHI TERA richting in te slaan is verstandig.” In de marge van de conferentie ontving de premier de uitnodiging van het Amerikaanse ministerie van Energie om partner te worden bij de ontwikkeling van een programma de Cariben aan een schone, veilige en betaalbare ener- gievoorziening te helpen zodat de landen niet langer afhankelijk zijn van buitenlandse leveranciers. Eman voerde voorts gesprekken met onder meer de vermaarde economen Paul Krugman en Joseph Stiglitz. Ook had hij een ontmoeting met Joseph Kennedy III, lid van het Huis van Afgevaar- digden en kleinzoon van Robert Kennedy. De twee hebben gemeen In gesprek met de vermaarde econoom Joseph Stiglitz die zich onder de indruk dat ze uit een politiek geslacht toonde van de economische prestaties van Aruba. stammen en deel uitmaken van de derde generatie politici. De fami- anderen te inspireren. Zo creëer je een showcase.” Niet minder lies kennen elkaar al jaren. ,,Wij de benodigde steun. Ook voor ons enthousiast reageerde het Repu- dragen Aruba een warm hart toe. bestond de grootste uitdaging er blikeinse congreslid Jeff Duncan Met grote bewondering kijk ik naar uit om alle neuzen dezelfde kant uit South Carolina: ,,De visie van de visie van Mike Eman en hoe hij op te krijgen en de juiste partners minister-president Eman is groots. zich inzet voor zijn land. Mede te vinden. We hebben daar veel De omstandigheden op Aruba zijn namens mijn vader en broers energie in gestoken en daar met veel wind en veel zon ideaal beloof ik dat we Aruba waar dat plukken wij nu de vruchten van. om gebruik te maken van alterna- binnen onze mogelijkheden ligt Niet dat het allemaal vanzelf gaat, tieve energie. De keuze om die helpen.” n maar ik geloof heilig in een uit- spraak die u vast bekend in de oren klinkt: Yes, we can.” Een van de toehoorders was Jan Hartke, global director van het climate initiative van de Clinton Foundation. Hij zei onder de indruk te zijn: ,,De Arubaanse regering laat zien een strategische visie te hebben op een duurzame toekomst voor haar land. Daarmee is het kleine eiland niet alleen een voorbeeld voor andere eilandsta- ten. Ook grotere landen kunnen ervan leren dat het opbouwen van een duurzame samenleving niet alleen iets is wat we allemaal graag willen, maar dat het ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Politieke wil is de sleutel tot verandering. Voor ons is Aruba Even langs bij congreslid en familievriend Joseph Kennedy III.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 25 Smart Teachers worden onder de vlag Smart Sharing gedeeld via een Aruba krijgt online platform. Bedoeling daarvan is dat de deelnemende scholen en leerkrachten - waar ter wereld zij smart schools zich ook bevinden - van elkaar leren. Best practices, ervaringen en inzichten van scholen en leraren vinden via het Smart Hub platform hun weg naar alle werelddelen. De kosten van het project worden volledig door Samsung gedragen. Van de deelnemende scholen wordt een commitment gevraagd in de vorm van tijd en energie. Volgens het hoofd van de Emma- school Jocelyne Oduber-Jacobs hebben vooral leerlingen die het extra moeilijk hebben vanwege bijvoorbeeld autisme, motorische of spraakbeperkingen baat bij het De Emmaschool voor moeilijk de apparatuur worden lokale project. Zij is dan ook bijzonder lerende kinderen en de combi- partners aangesteld zodat de verheugd dat minister Michelle natieschool Colegio Bonbini/ betrokken scholen zich daarover Hooyboer-Winklaar van Onderwijs Scol di Amor zijn Samsung Smart geen zorgen hoeven te maken. haar school heeft geselecteerd om School geworden. Dit betekent Tezamen vormt dit een soort ’live in de pilot te participeren. ,,Onze dat zij de beschikking hebben lab’ voor scholen waarin leerlingen leerlingen hebben een individuele over alle benodigde technologie en docenten kunnen experimente- benadering nodig. Met deze zoals een ‘digital board’, tablets ren, leren en innoveren technologie zijn wij veel beter in en de bijbehorende software om Vernieuwend onderwijs hangt direct staat onderwijs op maat te bieden. de meest innovatieve lesmetho- samen met de vereiste kennis en Het doet me goed dat juist onze dieken toe te passen. vaardigheden van schoolleiding en school is gekozen uit de 87 scholen leerkrachten. Het onderdeel Smart van Aruba.” Over de hele wereld Het elektronicaconcern Samsung Teachers richt zich dan ook op het doen inmiddels al meer dan 380 heeft onlangs de apparatuur bij de ondersteunen van het onderwij- scholen mee aan het Samsung scholen geïnstalleerd. De docenten zend personeel. De kennis en Smart Schoolproject waaronder krijgen de noodzakelijke training ervaring uit de Smart Classroom en ook een aantal in Nederland. n van een team van Samsung Latijns-Amerika. De Zuid-Koreaan- se multinational is druk doende wereldwijd een project uit te rollen dat zich richt op het bevorderen en ondersteunen van het klassikaal gebruik van technologie en sociale media op een manier die aansluit bij onderwijsvernieuwingsprogram- ma’s. De Smart Classroom bestaat uit een op maat gemaakte selectie van digitale onderwijsmiddelen, aangevuld met een verscheiden- heid aan educatieve software. Voor Minister van Onderwijs Michelle Hooyboer-Winklaar nam een kijkje het installeren en onderhoud van in de Smart Classroom van de Emmaschool.

26 ARUBA DUSHI TERA De ministers (vlnr) Navarro, Opstelten, Dowers en Richardson hebben afgesproken samen een vuist maken tegen de zware criminaliteit.

voor dat wij als landen in opbouw Samen een vuist niet over alle noodzakelijke midde- len beschikken. Wij zijn erkentelijk voor de samenwerking die is tegen criminaliteit toegezegd.” Navarro: ,,Wij doen er alles aan om de criminaliteit te beteugelen, maar Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Nederland gaan bij de strijd tegen wij hebben niet de capaciteit en ook de georganiseerde misdaad in het Caribisch deel van het Koninkrijk niet alle specialismen om dat zonder intensiever samenwerken. Dat zijn de Justitieministers Arthur bijstand te kunnen. Wij realiseren Dowers (Aruba), Nelson Navarro (Curaçao), Dennis Richardson (Sint ons dat wij als kleine landen onze Maarten) en Ivo Opstelten tijdens een Justitieel Vierpartijenoverleg beperkingen hebben.” Het is niet zo overeengekomen. dat de landen de strijd tegen de criminaliteit aan Nederland overla- Tot nu toe geschiedt de samenwer- Opstelten sprak na afloop van het ten. ,,Het is een plan van ons allen king op adhoc basis. De Caribische ‘constructieve en vruchtbare’ en wij dragen er allemaal aan bij. landen doen met enige regelmaat overleg van een ‘problematiek’ die Het is ook niet zo dat de onderlinge een beroep op bijstand omdat zij vooral ‘eendrachtig’ moet worden gezagsverhoudingen veranderen. vanwege hun kleinschaligheid voor aangepakt omdat vanwege hun Ieder van ons blijft volledig zelf grote onderzoeken onvoldoende kleine schaal en geografische verantwoordelijk voor de bestrijding capaciteit hebben en bovendien niet ligging niet van de landen kan van de criminaliteit in zijn eigen altijd de benodigde expertise in huis worden verwacht dat die dat in hun land”, aldus Opstelten. hebben. ,,Wij zijn overeengekomen eentje aanpakken. Dowers: ,,Wij de bijstand die nu incidenteel wordt hebben elkaar de afgelopen jaren Ten aanzien van de internationale verleend meer structuur te geven. incidenteel hulp geboden. Dit is een grensoverschrijdende misdaad Daarvoor gaan we het Plan Rechts- goed moment om dat meer gestruc- werken de landen al nauw samen in handhaving maken”, aldus Opstel- tureerd te gaan doen. Dat is in het de Kustwacht die op zijn beurt deel ten. Hoe de samenwerking materi- belang van de samenlevingen.” uitmaakt van een samenwerkings- eel gestalte krijgt - bijvoorbeeld in Richardson sprak van een belang- verband met onder meer de VS, de vorm van een gezamenlijke rijke stap voorwaarts om de krach- Frankrijk en Groot-Brittannië om ‘vliegende brigade’ die flexibel kan ten te bundelen en zo de criminali- drugs- en mensensmokkel in het worden ingezet - wordt de komende teit beter het hoofd te kunnen Caribisch gebied tegen te gaan. maanden bepaald. bieden. ,,Nederland heeft er begrip n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 27 Van hobby tot gouden handel

Honderd procent natuurlijke handgemaakte zeep, crèmes, lotions en muggenspray. Jams, pesto en andere lekkernijen uit eigen keuken. Hans Bever- wijk begon er twee jaar geleden bij wijze van tijdverdrijf mee, maar inmiddels is er sprake van twee bloeiende bedrijfjes: Soap Oro (Gouden Zeep) en Emendo Eco. De voormalig beroepskok is het levende bewijs dat ook het ondernemerskli- maat op Aruba uiterst vruchtbaar is.

De oprichter/directeur van wat begonnen is als een eenmans zeep- en jamfabriekje heeft grootse plan- nen; voor een vestiging in San Nicolas en een biologi- sche boerderij. Zijn producten zijn populair onder de Arubaanse bevolking, maar ook toeristen zijn er gek Hans Beverwijk (rechts) en Charlie Brouns jr. in Main Street in op. Drie jaar geleden besloot Beverwijk vanwege de San Nicolas waar hun nieuwe zaak moet komen. liefde - hij is getrouwd met een Arubaanse - Neder- land achter zich te laten. Hij bracht veel tijd door in van groente en fruit. ,,Sperzieboontjes, pompoenen, zijn tuin met het honderd procent biologisch kweken andijvie, wortels, komkommers en meloenen. Nage- noeg alles sloeg aan. Het één wat beter dan het ander, maar er zit echt een volle smaak aan. Ook mijn pika’s doen het erg goed. Met gezond verstand, doorzettingsvermogen en internet kom je heel ver”, aldus Beverwijk met gepaste trots.

Bij de productontwikkeling blijkt toeval een grote rol te spelen. ,,Wij hebben in onze tuin een cashewboom staan. Op een morgen gleed ik uit over zo’n vrucht. Ik zei tegen mijn vrouw: Of die boom gaat er uit of we moeten er wat mee doen. Ik ben toen begonnen met het maken van cashew jam. Van het een kwam het ander. Inmiddels hebben wij tien soorten jam, volledig biologisch en op ambachtelijke wijze gemaakt.” De zeeplijn ontstond ook al bij toeval. ,,Mijn vrouw is allergisch voor gewone zeep. Zij bestelde natuurlijke De eerste grote order kwam van de toeristenorganisatie ATA die zeep in het buitenland. Door de verzendkosten en de de made-in-Aruba-zeepjes voor promotiedoeleinden inzette. invoerrechten was dat belachelijk duur dus dacht ik:

28 ARUBA DUSHI TERA De Aru-baisse is een grote hit bij de lokale horeca De speciaal voor het Holiday Inn Resort ontwikkelde gastenzeepjes.

Dat moeten we zelf kunnen maken.” Ook dat liep een stuk land in Sabanilla Abou aangekocht. Daar wil- gesmeerd. ,,De eerste zeep werd gemaakt met puree len we een ecologische boerderij beginnen. Het van de komkommers uit eigen tuin. We hebben jamhuisje en de kassen staan er al. Het zeephuisje verschillende mensen gevraagd die uit te proberen moeten we nog opknappen. Ik wil er vee houden voor om op die manier de samenstelling te verbeteren. biologisch vlees en wat melkgeiten. Er komt ook een Andere soorten met ingrediënten als verse kokos- kaasmakerij. Mensen kunnen er rondleidingen krijgen melk, banaan, papaya, pompoen, zuurzak, kalebas, en een hapje eten. Ik schat in dat dit project minimaal zeezout en natuurlijk de beroemde Arubaanse aloë dertig arbeidsplaatsen oplevert. We willen ook volgden.” mensen met een beperking in dienst nemen. Zo probeer ik op mijn manier een steentje bij te dragen En zo werd een hobby gaandeweg een serieuze aan de samenleving”, aldus Beverwijk. Hij haast zich handel. ,,Gelukkig kregen we de gelegenheid om te verklaren zijn plannen in een verstandig tempo te onze producten te verkopen voor de deur bij Ling & willen uitvoeren. De realiteit is echter dat er inmiddels Sons supermarkt. Dat heeft ons veel bekendheid ook buiten Aruba serieuze interesse bestaat voor zijn opgeleverd. We staan ook op de Santa Rosa Far- biologische producten. n mers-markt en elke andere markt waar we onze producten aan de man mogen brengen”, aldus Beverwijk. De vraag of hij ook biologische huidverzor- gingsproducten kon maken leidde tot de ontwikkeling van een - door de Inspectie der Geneesmiddelen gekeurde - aloë gezichtscrème en handcrème. Het succes kreeg nog meer glans toen het Holiday Inn Resort zich als klant aandiende met een order voor gastenzeepjes met het bekende beeldmerk van het hotel.

Nieuwe plannen staan alweer op stapel: ,,Ik ga samen met Charlie Brouns van Charlie’s bar in San Nicolas diverse soorten pika’s op de markt brengen. We hebben ze al laten proeven. Ik kan u verzekeren: Het enthousiasme is groot. De bedoeling is dat we dit vanuit een pand in de Main Street gaan doen.” En dan is er nog het plan voor een biologische boerderij. De frames van de kassen op het terrein waar de biologische ,,Omdat mijn tuin te klein begint te worden hebben wij boerderij moet komen staan al op hun plek.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 29 HEALTH CARE CONFERENCE ARUBA JUNE 1ST – 4TH, 2015 EARLY BIRD SPECIAL $749

TOPICS Health care system in small 01 communities (Caribbean region)

From production driven to quality 02 driven health care

From compartmentalized to 03 integrated care (holistic care)

Collaboration within and between the 04 Dutch Kingdom

SPEAKERS

THEO POIESZ PHILIP IDENBURG JOYCELYN ELDERS

18 ACCREDITATION Accreditation points will be POINTS automatically granted by KNMG for more info visit www.hcca.aw Donatie loterij naar de haaien

Judith Lingeman, hoofd Goede Doelen van de Postcode Loterij (links), overhandigde directeur Kalli de Meyer van DCNA twee cheques waarvan er een bestemd is voor het project Save our Sharks.

,,Wat ik zo leuk vind aan deze donatie is dat er één bedrag beschik- gebied een verbod komt op het baar is voor de zes eilanden van het Caribisch deel van het Konink- vangen van haaien en het produ- rijk. Haaien trekken zich niets aan van territoriale grenzen dus ceren en verhandelen van haaien- samen onderzoek doen sluit goed aan bij het gedrag van de dieren.” producten. Zo reageert directeur Emil ter Horst van Parke Nacional Arikok op ,,We weten eigenlijk nog heel de bijdrage van 3,4 miljoen florin van de Nationale Postcode Loterij weinig van de haaien rond Aruba. aan de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ten behoeve van Met het geld van de Postcode het project Save our Sharks. Loterij kunnen we onderzoek doen naar �hun gedrag. Als we meer DCNA is het samenwerkingsplat- ecologische balans in de oceanen. over ze weten kunnen we beden- form van de lokale natuurorganisa- Bijna de helft van alle haaiensoor- ken hoe we de haaien beter ties op Aruba, Bonaire, Curaçao, ten wordt met uitsterven bedreigd. kunnen beschermen”, aldus ter Saba, Sint Eustatius en Sint Ook in de Caribische zee verdwij- Horst. Maarten die zich bezighouden met nen de haaien in een alarmerend het duurzaam beheren en be- tempo. DCNA heeft op zich DCNA-president Glenn Thodé (in schermen van de unieke biodiver- genomen om dat een halt toe te het dagelijks leven rector van de siteit in het tropische deel van het roepen. Dankzij de donatie van de Universiteit van Aruba) is ervan Koninkrijk. Dankzij regelmatige Postcode Loterij kan het project overtuigd dat actieve voorlichting schenkingen van de Nationale Save our Sharks worden gereali- het beeld dat inwoners en toeris- Postcode Loterij is DCNA beter in seerd. Bij de uitvoering wordt ten hebben van haaien in positieve staat om de natuurparken te iedereen betrokken die een rol kan zin zal veranderen. onderhouden, brochures en spelen om de haaien te bescher- Ter geruststelling van de lezers die educatiemateriaal te ontwikkelen men: De medewerkers van natuur- net een vakantie naar Aruba voor zowel toeristen als eilandbe- parken, wetenschappers, overhe- hebben geboekt: De haaien die in woners en onderzoekprogramma’s den, overheidsdiensten, de buurt van het eiland voorkomen op te zetten. kustwachters, vissers, eilandbe- houden zich op aan de ruige woners en de toeristenindustrie. noordkant, meestal vijf kilometer Haaien hebben een slecht imago, Een van de doelen is te bewerk- of meer uit de kust en dus ver van maar zijn onmisbaar voor de stelligen dat er in het Caribisch de hotelstranden. n

MAART/APRIL 2015, nr . 2 31 Filmsterren

Een team van de Aruba Tourism Authority heeft in een ijskoud Park City in Utah de gasten van het jaarlijkse Sundance Film Festival een warm welkom bereid. Filmsterren onder wie Jonathan Bennett (bekend van o.a. Mean Girls) werkten spontaan mee aan een fictieve film waarin terloops promotie wordt gemaakt voor Aruba. Veel beroemdheden zetten hun bijdrage op Facebook, Twitter en Instagram. Alleen al tijdens het festival bekeken meer dan 92.000 mensen de posts. Deze zijn ook te bekijken op www.aruba.com�

n

Nijntje

Ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van ‘Nijntje’ heeft uitgeverij Bornmeer een Papiamentsta- lige versie van ‘Nijntje aan zee’ uitgebracht. Voor ‘Nijntje na laman na Papiamentu’ heeft Oeti Basilio de vertaling verzorgd. De gevolmachtigde ministers van Aruba Alfonso Boekhoudt en Curaçao Marvelyne Wiels kregen de eerste exemplaren aangeboden. Het werk van Dick Bruna is in vele talen verschenen waaronder Fries, Oudgrieks, Latijn en Haags. n

Paradise

Toeristen die op zoek zijn naar een luxueus onderko- men met de privacy van een eigen huis kunnen terecht in Swiss Paradise Aruba. Het uit zestien villas bestaande boutique hotel van de Zwitsers Juerg Braendli en Kerstin Bobst is ontworpen door de Arubaanse architect Eric Almary. Er is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzame materialen. Op het terrein is een groentetuin voor gasten die hun eigen maaltijd willen bereiden. ,,Een aanwinst”, aldus minister Otmar Oduber van Toerisme na door de gastheer en gastvrouw te zijn rondgeleid. n

32 ARUBA DUSHI TERA nisator en ook de Stichting Sail Amsterdam is nauw bij de voorbe- reidingen betrokken. ,,Deze organisaties beschikken over de juiste contacten om de grote sche- pen te benaderen. Ze zorgen er tevens voor dat in internationale watersportmedia over het evene- ment wordt geschreven. Sail Aruba draagt dus ook bij aan het toerisme.” Gedurende het evene- ment vinden er zowel op het water als aan land allerlei activiteiten plaats. Een aantal Tall Ships zal van binnen bewonderd kunnen Arubaans zusje voor worden. Film kan er gekeken worden in een ‘sail-in’ bioscoop. Er zijn zeilwedstrijden en races voor modelboten. In de container- Sail Amsterdam haven komt een podium voor muziekoptredens. Een van ‘s werelds grootste maritieme evenementen, Sail Amster- Vanwege de grootse opzet van dam, krijgt er een Arubaans zusje bij. Van 1 tot en met 3 mei vormt Sail Aruba zal de haven drie dagen het havengebied van Oranjestad het decor van Sail Aruba waarvoor lang op slot gaan voor cruisesche- een groot aantal Tall Ships koers zet richting One Happy Island. Het pen en vrachtboten. Het organisa- evenement maakt deel uit van de viering van het tweehonderdjarig tiecomité heeft er zin in. ,,Het gaat bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden waarvoor koning een fantastisch evenement wor- Willem-Alexander op 30 november 2013 in de Ridderzaal het start- den”, belooft Boelen. sein gaf. Het initiatief voor Sail Aruba is afkomstig van het Kabinet van Gouverneur Fredis Refunjol. Op diens uitnodiging zullen Willem- Meer op: Alexander en Máxima op 1 mei de festiviteiten bijwonen. www.facebook.com/sailaruba n

,,Het moet een absolute klapper traditioneel op 1 mei bij de kazer- worden. Stel je eens voor: Twintig- ne worden gegeven aan het duizend mensen die rondstruinen programma van Sail Aruba toe te op het haventerrein en dat drie voegen. De bijdrage belooft extra dagen lang”, aldus kabinetsdirec- spectaculair te zijn vanwege het teur Martijn Boelen. Zijn schatting 350-jarig bestaan van het Korps dat een op de vijf inwoners op het Mariniers. gratis toegankelijke evenement zal ,,Als zeevaartnatie heeft Nederland afkomen lijkt aan de voorzichtige een geschiedenis op het water die kant. Zo veel bezoekers trekt door de klassieke zeilschepen immers alleen al de jaarlijkse Open levend wordt gehouden. Zo is het Dag van Marinierskazerne Sava- idee voor Sail Aruba ontstaan”, neta. De Koninklijke Marine heeft aldus Boelen. Caribbean Sail besloten de demonstraties die Training Association is medeorga-

De Rijksvoorlichtingsdienst heeft bevestigd dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima op 1 mei aanwezig zullen zijn bij Sail Aruba. Hun laatste bezoek aan het eiland dateert van november 2013. Op 30 april woont het paar de viering van Dia di Rincon op Bonaire bij.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 33 Het terrein bij de nieuwe haven is groot genoeg om aan de sterk groeiende vraag naar container- en bulkgoederenoverslag te voldoen. Containerhaven nog dit jaar open

De aanleg van de container- en goederenhaven bij Barcadera scheepvaartverkeer tussen de verloopt zo voorspoedig dat nog dit jaar de eerste schepen kunnen Stille Oceaan en de Caribische worden verwelkomd. De nieuwe haven draagt bij aan de versterking Zee verder toenemen. Een deel van Aruba’s positie als regionale hub. De opening van de nieuwe van de zeereuzen vervoert goede- haven zorgt er tevens voor dat de vrachtvaart en het cruisetoerisme ren die bestemd zijn voor de regio. elkaar niet langer in het vaarwater hoeven te zitten. Overslag op Aruba is een voor de hand liggende keuze. Vorig jaar werd een begin gemaakt tegelijk hun lading lossen. Er is Als de containers eenmaal weg met het uitbreiden van de beschei- voldoende capaciteit om de zijn uit Oranjestad kan de vrijko- den� kade van het haventje in overslagactiviteiten fors uit te mende ruimte worden benut voor Barcadera dat vooral wordt breiden. Dat daar behoefte aan de ontvangst van meer cruise- gebruikt door Venezolaanse en bestaat is te zien aan de groeiende schepen. Dat is hard nodig want Colombiaanse barkjes die groente stapels containers op het haven- vooral in het hoogseizoen biedt de en fruit komen afleveren. De terrein in het centrum van Oranje- huidige haven onvoldoende plaats. bouwers verwachten het project stad. Er komen ook voorzieningen Het terrein waar nu nog de ontsie- aan het einde van dit jaar volgens voor de op- en overslag van rende containers staan zal worden schema op te leveren. Dan kunnen bulkgoederen. Met de uitbreiding verfraaid. meerdere grote containerschepen van het Panamakanaal zal het n

Nog voor het einde van het jaar beschikt Aruba over een state-of-the-art vrachthaven.

34 ARUBA DUSHI TERA Vuurtoren open voor toeristen

lamp die lange tijd spoorloos was is teruggevonden in San Nicolas en wordt weer op zijn oude plek geïnstalleerd. Het Monumenten- fonds hoopt de toren voor het einde van het jaar open te stellen. Om de restauratie te bekostigen is een lening tegen gunstige rente verkregen van het Nationaal Restauratiefonds in Nederland.

De vuurtoren is vernoemd naar de California, een vrachtschip dat op 23 september 1891 vlak voor de kust is vergaan. Die ramp was de aanleiding voor de bouw van de vuurtoren. n

Een van de meest markante bouwwerken van Aruba, de bijna honderd jaar oude vuurtoren, wordt in oude luister hersteld. Als de opknapbeurt aan het einde van dit jaar klaar is gaat niet alleen het licht weer aan, maar wordt de 33 meter hoge toren ook opengesteld voor het publiek. Vanaf de top kan vrijwel het gehele eiland worden overzien met op de voorgrond Palm Beach en Eagle Beach en wat verder Oranjestad, de cruiseschepen, het vliegveld en Aruba’s hoogste punt, de Hooiberg.

De Stichting Monumentenfonds huis van de vuurtorenwachter met Aruba die het beheer over de vuur- zijn gezin. Tegenwoordig is daar toren heeft gekregen gaat voor de het restaurant El Faro Blanco restauratie en het onderhoud gehuisvest. zorgen. Een halve eeuw achterstallig California Lighthouse zoals het onderhoud heeft zijn sporen bouwwerk officieel heet is tussen nagelaten. Zout, schimmel en 1914 en 1916 naar een Frans roest hebben al die jaren vrij spel ontwerp gebouwd. De toren staat gehad. Er wordt nu eerst een ook wel bekend onder de naam restauratieplan gemaakt waarna Binnenkort kan er vanaf de Faro Blanco en is opgetrokken uit het eigenlijke herstelwerk kan vuurtoren van een schitterend wit natuursteen. Dichtbij stond het beginnen. De 1.000 watt sterke panorama worden genoten.

MAART/APRIL 2015, nr . 2 35