5 15 DIE NUWE SUID-AFRIKA

18 Me; 1990

~... ','. ' BSB se turf begin sit

Kol Joe Verster (foto links), besturende di­ Vrye Weekblad gese het dat Verster'n magsbe­ JACQUES PAUW rekteur van die Burgerlike Samewerkingsburo luste man is en dat die BSB vir politieke doel­ DIE klandestiene BSB, tot onlangs nog 'n web (BSB), het verskuil agter 'n welige baard, pruik eindes misbruik mag word. Hy het gese hy g10 van intrige , is die week grootliks deur sy eie en donkerbril gese: "Ons dink in tenne van daar is reeds 'n interne weerstandbeweging. Boere-Rasputin ontrafel toe hy voor die Harms­ selfbehoud ... ons is slagoffers van die nuwe Botes het getuig dat hy in Maart verlede jaar kommissie erken het dat die organisasie homself bedeling." genader is om 'n Durbanse prokureur wat 'n ten koste van die regering beskenn, huidige Intussen het Pieter Botes, gewese waarne­ senior lid van die ANC sou wees, te vennoor. politieke gebeure hom bedreig en hy in selfbe­ mende streekbestuurder van die BSB, gister­ lang optree. middag begin getuig nadat hy verlede week in Vervo/g op b/2 e rei

CHRISTELLE TERREBLANCHE AS Welkom dlt sonder 'n rasse-bloedbad gaanoorleef, sal dlt goed gaan met die res van Suld-Afrlka. Dlt was gister die gevoel oor die Vry ­ staatse myndorp waar rassegevoelens breekpunt bereik het. 'n Maand gelede is die spot nog gedryfmet die naam Welkom vir 'n stad waarin meer as drlekwart van die Inwoners nie juls welkom voel nle. Die week Is twee blank e inwoner s deur 'n groep swart mynwerkers ver moor en nou begin dit Iyk asof die spiraal van geweld, In die tr adlsle van die Amerlkaansesuidevan 'n paar dek ades gelede, geen einde ken nie. 'n Senior ANC-Ieier het gister sy organi­ sa sie se ernstlge kommer oor die eskalerende konflik in Welkom ultgespreek • hoewel hy glo daar was ulterste provokasie van die regse blanke kant. "B y Gr oote Schuur het albel kante on­ derneem om geweldpleging kort te vat. Tog het die polislegeweld voor tgeduur en word daar ook glad ni e teen ver -r egses opgetr ee wat openlik met hul wapens paradeer nie, " het hy gese. Hy het ook sy organisasie se meegevoel met die gesinne van die vermoordes Volgens die polisie het hulle in die aflewe­ met 'n petrolbom aandie brand gesteekomdat 'n ultgespreek. ringswa geskuil omdathulle nie meeropenlik in aanta! ANC-aktiviste se huise die afgelope twee KROONSTAD smeul na die "Trojaanse Perd"­ die township voorvalle kan ondersoek Die, weens weke met petrolbomme bestook is. Nog die regses nog die meer as 300 000 . voorval waarin twee skoolkinders Dinsdag die aggressie van inwoners. Die huise is heeltemal verwoes en die inwo­ swart inwoners wou gister veel se oor die doodgeskiet is. Vrye Weekblad het die volgende dag met ners moes vlug. toestand. Twee weke gelede het albei kante Polisiernanne wat onder 'n bokseil agter op 'n ooggetuies in Maokeng gesels en hulle weer­ Volgens Sotjana bet sowat200kinders rondge­ nog drelgemente van '''n oog vir 'n oog" private vragmotor ge skuil het, het skielik gawe van die gebeure verskil hemelsbreed van staan toe'n afleweringswa met 'n bokseil bo-oor gemaak en as hulle ernstig was, sal min die opgespring en met haelgewere op oproerige die van die poli sie. probeer om tussen die skare in te ry. geweldpleglng kan stop. jeugdiges losgebrand. David Sotjana, 26, se leerlinge was Dinsdag Die voertuig,metdie registrasienommer OB Adriaan V1ok, minister van Wet en Orde, Bittere ontevredenheid en geweid smeul al kort na eenuur van die skool af op pad huis toe 91590, islater by die onderneming Bamett Auto het gelas dat nog polisieversterkings, byge­ baie maande lank in Maokeng, een van Kroon­ en het voor die Lengau-poskantoor by die Spares opgespoor. Dit is die eiendom van Peet staan deur lede van die weermag,na Welkom stad se townships. Maokengse sake-kompleks saamgedrom. Die Neethling en word gewoonlik aan meu­ en die Vrystaatse goudvelde gehaas.word. Brig Koos Geldenhuys, speurhoof van die posmeester van Kroonstad se weeld erige Duitse belkarweiers uitgehuur, Inwoners se dit word Verlede week is honderde bykomende poll­ Vrystaatse polisie, is gister aangestel om die motor is vroeer die dag deur oproerige jeugdi­ dikwels deur Protea Meubileerders vir aflewe­ siemanne daar ontplooi en Operasle Waghond saak te ondersoek. Hy sal waarskyniik met die ges uitgebrand. "Die kinders het rondom die rings gebruik. van stapel gestuur. diepgewortelde wantroue van' die inwoners te smeuelende wrak saamgedrom," vertel David. Neethling het bevestig dat die polisie .dit doen kry asook met talle aan tygings van marte­ Abe Makholi, organiseerder van die Maokeng Vervo/g op b/2 ling en intimidasie deur die polisie. Democratic Crisis Committee, se die motor is Vervo/g op b/2 . 2 ,~,======::::::=:: Die AWB se Boereraat 'Manne, moenie net eenkeer skietnie'

PEARLIE JOUBERT Tydens diekommando:.oefenlng Saterdag op 'n plaas bulte'Ventersdilrp het sekere manlike lede van die AWB raad van 'n Engelssprekende instrukteur ontvang. -I Die instrukteur,Keith,en 'nander fnstrukteur,Hans- wie nie hul vannewou noemnie, met donkerbrille en petteop, het raad gegee oor die beste wapens • "dies wat die effektiefste doodskiet"• Keith het daar onder die blou Wes-Transvaalsehemel en tussen die bruingras gestaan en ges~ die "manne moet weet donshael word net gebruik om slange te sklet." "Maarkaffersis mos slange", skree eenveglustige ou omle onder groot gelag van die ongeveer 40 mans wat tussen die langgras gesit het, Hy het ook ges~ die "manne moet nle net een keer sklet nie- die ou mag dalk nie eens weet hy is geskiet nle", Keith het met die nodige entoesiasme raad gegee oor die beste wapens en messe en waar om die wapens in die motor en aan die Iyf te dra. Hy het selfs raad gegee oor goele en slegte wapenhouers. "Daar is goeies op die mark ~ van die soort waar mens cp-en-afkan .\ spring en jou vrou kan skop sonder dat die wapen uitval of skulf," Hy het ook vertel dat daar elke Donderdagaand In Kaapstad oefeninge is - "ekhanteer di e opleidingIn Kaapstad en lei mense vir .,!t' . enige ding op. Hoe om met messe te baklei, skietoefeninge - enige Ole Kaapse,lnstrukteur van dIe AWe, KeIth, beslg om raad te gee. ding vir oorlewing." ' (Fo"': P.arfI. JoulHrt) BSB se turf sit Bloedbad Kroonstad Vanb/1 Van bl1 ( Van bl1 Die man sou vergiftig word deur sy skeennes met gif te "dokter'', Die verdere beleering van die stad kom te vroegmiddag "vir aflewerings" gehuur en an­ Botes is deur Verster beskryfas een van die individue "wat die beste produksie kan lewer, rnidde van eise deur die regse groepe vir 'n derhalfuur later terugbesorg het. Nog die voer­ maar sielkundig het iets met hom gebeur," Hy sukkel om met geld te werk. Hy skuld glo die aandklokreel en die herinstelling van alle tuig nog die donkerkakie-seil bo-oor die raam- BSB minstens R40 000. noodmaatreels omdat "ons mos gese het dit werk is beskadig. . Verster bet onder kruisondervraging van adv Eberhard Bertelsmann, SC, vir die David gaan gebeur". Bizzah Makghate van die Detainees Parents', ­ Webster-Trust, gese dat die 'ANC, SAKP en ander "linksgesindes" toegelaat is om die land Brig Leon Mellet van Vlok se kantoor het Support Comitee in Maokeng het bevestigdat binne te kom om aan die politieke gesprek deel te neem, maar die BSB vra: "Wat soek julie gese die versoeke word nie in die stadium enkele klippe en 'n petrolbom na die voertuig

bier?" I ' , , oorweeg nie, geslinger is om dit tot stilstand te bring. Die Versterhet erkendat hy 'nnoodplan geiinplimenteerhet omenkele daenadat die Staatspre- Gistermiddag het sowel blanke as swart petrolbom het Die ontvlam Die. sident, minister van Verdediging en die Hoofvan die SA Weermag 'n ondersoek na die BSB inwoners die stad as "baie gespanne" bestem­ Kinders op die tonee! het Woensdag vertel gelas het, leers te laat verdwyn. Verster beweer hy het dit gedoen om die lede van die BSB te pe!. . hoe tussen agt en tien polisiemanne skielik beskerm, Bertelsmann het dit aanhom gestel.t'Die antwoord is eenvoudig, Toe jy besefdaar , Op 'n massavergadering Woensdagaand in onder die seil uitgespring enbegin skiet her, kom 'n interne ondersoek, het jy stappe geneem om dit te saboteer... jy het die hoogste gesag Thabong, Welkom se township, het meer as 5 Twee kinders, Ntsie Tau, 17,en 'n seuntjie verontagsaam... jy het beheer oor die BSB verloor." 000 inwoners besluit om voorlopig met 'n ver­ van tussen tien en twaalf, wie se naam Die Versterhet ontken dat hy beheer oor die BSB verloor het, maar erken dat die lede bedreig bruikersboikot voort te gaan wat die dorp se bevestigkonwordnie,is dood. Nogdrie kinders voel deur die "veranderde tye". Hyselfis "gekontamineer" omdat sy identiteitbekend geword sakemanne al bykans R20 miljoen gekos het, is met donshaelwonde in die Boitomelu-hospi- bet. Hy het na die BSB as 'nbende verwys. . Die boikot is uitprotes teenver-regse vigilante taal opgeneem. . Baarde,proikeendonkerbrillehet die afgelope weke 'n alledaagse gesig indiekonferensie­ optrede teen swart inwoners sedertMaart toe 'n . Die kinders se hulle wasbaie verbaastoe die kamer van die Sinodale Sentrum van die NG-Kerk inPretoria geword toe een BSB·lidna die tornado verwoesting in die stad gesaaihet. Die polisie begin skiet, Hulle vertellinge stem in ander met 'n vennomming getuig het, boikotters se minstens twee swartmense het al hooftrekke ooreen. Laterhetnog sowat 30 poli­ Verster se vermomming was gisternog meer sigbaar as enige van sy anderkollegas toe hy aan die handvan regses gesterf. siername opgedaagen sowat40 mense inhegtenis -met 'n laagerbaard en 'n weliger bos hare sy plekin die getuiebank ingeneemhet, Die lont vir die dreigende geweld was 'n geneem, Die skare bet tot meer as 'n duisend Na 'n oggend van hewige kruisondervraging, het 'n regsgeleerde by die kornmissie opge­ mynwerkerprotes Woensdag. Sowat 30 mynwer­ aangegroei. merk: "Dis die eerste keer dat ek sien iemand se pruik word grys." , kers is afgedanknadathullehul volgens Anglo 'n Mediese dokter in Maokeng het aan Vrye Verster, van wie Vrye Weekblad verlede week'n foto gepubliseerhet, het gistertelkemale American aan wangedrag skuldig gernaak het. Weekblad bevestig dat hy vyf kinders met verwysnahoebelangrikdiebeskerrningvandieidentiteitvandie lede is. Hywouselfsniegehad ,Diemynbestuurhet'ndeeglikeondersoeknadie donshaelwonde behandel het en een na die ..l. bet dat Militere lnIigting na die BSB se leers kyk Die.. beskuIdiging geweier. hospitaal moes verwys. Hy se dat baie vandielede vandie BSB sedert dielaastehelfte van verledejaarnie meerby . Morebudi Jan Silepe, die streek-voorsitter Die volgende dag is een vandie omstanders, hul huise slaap Die. "Die vonkwas die .optrede van (Dirk) Coetzee. Die vrouens vat die van NUM" sa die werkers bet spontaan met 'n wat na die tyd in hegtenis geneem is, vir elek­ ,kindertjies na hul pa's toe.". ',_ '.. ' protesoptogbegintoe sekuriteits-personeel van triese skokwonde behandel. Hy se dit is niks Ditwasjuis sy beheptheid met die veiligheid van sy lede, se Verster, wathom gemotiveer die myn dit stuit. uitsonderliks nie. ' bet om die noodplan in Januarie vanjaar in werking te stel. Dit was Die 'n poging om 'die Volgens Adrian du Plessis, skakelbeampte Vrye Weekbladhet Woensdag meeras twee werksaamhede van die kommissie of die gelaste ondersoek te beduiwel nie, het Verster gese, van Anglo bet die werkers "gevaarlik na aan ,uur lank vrugteloos op Kroonstad probeer om . , "Jy het my ooknie vertrou Die, meneer Verster,' het Harms aan die kolonel gese. Toe die myn-amptenare" getoyi-toyi. "Die sekureiteitsper­ antwoorde opdietalle vrae condomdie skietery komrnissie aanvanklik. navraag na die leers gedoen het, is nie aan hom gese dat die noodplan soneel is ingeroep," , van die polisie te key. ) in werking gestel is nie, maar dat bestaande informasie-wetgewing die BSB verhoed om Silepe se rubberkoeels en traanrook is ge­ Later die aandhet die Departement van Wet I -', inligting bekend te maak., , bruik om die werkers uiteen te jaag. Altesame en Orde in'n verklaring verduidelik:datMaokeng , Verster het aan die kommissie vertel dat die dag waarop De KIerk die ANC ontban'het, 'n 12is beseerendie meestewordnogonderstreng die afgelopepaardae deuronlustegeteisteris en -I telefoonoproop nadie ANC in Harare gemaakis om"wapens te lig" . Ondetwyl die wapens die polisie-bewaking in die hospitaal behandel. dat die polisiehulselfmoes versteek omonder­ land binnegesmokkel is en die tuislande aan die brand gesteek is, was 100 tot 150 "tenoriste',' . Die mynwerkers het op hulle beurt begin soek te gaan inste!. op 'n gereedheidsgrondslag in Swaziland en Mosambiek. klippe gooi en een van die blanke sekuriteits­ Brig Leon Mellet van die polisie het aan­ , "Mense het aanmy gese dit is 'n jammerte dat onsnie kon voortgaannie," het Verstergesc, amptenare so vermoor. 'n Leerling-mynwerker, tygings dat die polisie met opset onder die sei! verwysende daama dat die BSB Die meer langer teen die "bedreiging" kon optree nie. wat in 'n bakkie verbygery het, is tot stilstand geskuil het om die skare voor die poskantoor "Dit is die atmosfeer waarin ons leef. Wat doen ODS om verdere intimidasie in Welkom te gedwing en ook deur die verwoode werkers onvethoeds te betrap, verwerp. , verhood? Dis hoe ons in die BSB se koppe werk," se Verster. vennoor. Maar dit is duidelik dat die gebeure van Hy se die BSB ondemeem tans geen projekte nie, maar doen slegs besigheidstransaksies. Die name van die twee mans is: J de Bruyn, , DinsdagDie 'n enkelvoudige verduidelikingvir Almal word egter steeds betaa!. '" 40, en MD Mostert, 25, albei inwoners van die twee partye se optrede bied Die. , , Verster bet erken dat die BSB self wapens aankoop,f&ndse uit eie geledere genereer en ,Welkom. Nog vierblankes is beseer. Agt gemeenskapsleiers watin Maart inhegtmis / oorsese bankrekeningsbet. Diebinnelandse streek(6) van die BSB bet in beginseldieselfde ge­ Blanke werkers van die Pres Steyn-myn het geneem is, is verlede maand vrygelaat, maar funksioneer as ander streke, het Verster gese. vandag geweier om ondergronds te werk en enkeles is feitlik onmiddellik weer deur die Verwysendena die beplandemoordopMlaba,moeshyvolgens'n dokument indiehandskrif Mullerhetselfdie perseelbesoekom samespre­ polisie in hegteDis geneem. 'n Tweede aansoek van 'n hanteerder, Shane du Plooy, vermoorword omdathy benewens sy ANC-lidrnaatskap, 'n kings met die Kamer van Mynwese te eis. om borgtog aan vier gemeenskapsleiers wat geheime verbindingsmetode met buitelandse lede gehad het, fondse aan militcre lede verskaf ' Die NUM het met die ter perse gaannog nie ' aangehou word, is Woensdag weereensuitgestel. ' het en betrokke was by die UDF. besluit hoe hy op die voorval gaan reageerDie, Vrye Weekbladbet die hofvenigtinge probeer , DuPlooy,wat dieverkenningmoos doen,betin sy verslag aanbeveeldatbyvergifmoetword maarbet syleedwese oor die voorval uitgespreek. bywoon waar die polisie 'n swaar teenwoor­ met 'n skeermrnes waaropgifgesitis. "Sodrapersoonskeer, sal gifin vel intrek," lui sy verslag. Volgens Silepe was daar die afgelope tyd digheid gehandhaafhet. BQtes se dat Verster selfdie opdrag aan Du Plooy ('n skuilnaam) gegee het om 'n plan uit indringende samesprekings tussen die vakbond "Diehofis vol",het'npolisiemangesSendie te werk om Mlaba te vermoor. Die uiteindelike goedkeuring vir die moord is nooit gegee nie, endie mynbestuuroor.die "optre.deenhouding" , deurna die hofsaalversper. ANC-lede met wie se Botes, omdathy geweierhetom'n binnelandseeliminasie te doen. Hy was'n buitelandse lid. van blanke sekuriteits-amptenare, maarbet Anglo die koerant voor die hofsaal geselshet, is na die Die kornmissie het verdaag tot Dinsdag omdie BSB kans te gee om hul vir Botes se kruison- American telkens aangedui dat hy enigeprotes tyddeur polisiernanneondervraenvermoedelik . ,.. _. \ dervraging voor te bereL .".. deur werkers die nek in sal slaan. in hegtenis geneem.

Vrye Wcekblad,18 Mei 1990 , '1 \, 3 ANC ag wit steun belangrik i'

ELSABe WESSELS Op parlementsvlak het nasiona­ Die algemene gevoel is dat in­ geskoei is, wordnou in die vooroitsig huidige partylidmaatskap neede en liste die koue oorlog teen DP-LP's dien die Nasionale Party op sy her­ gestel. In DP-kringe word daar hul by die ANC skaar, laat vaar. Sedert 2 Februarie is daar vormingspad volhou, ~keidslyne gemeen dat voorstanders van 'n In DP-kringe wat die ANC DIE ANC het sy eerste Afrikaanse 'n merkbare poging aan die kant van tussen hom en die DP sodanig sal vryemark-ekonomie kragte sal smee goedgesindis, worddie ANCgekri­ lede gewerf. In Kaapstad en die die NPom by hul DP-kollegas steun verflou dat talle DP-LP's en kiesers met die Nasionaliste terwyl sosiale tiseer vir wat hulle "swak kommu­ Transvaal loop Afrikaners nou met te soek, Die bondgenootskap word hul ewe tuis by dieNP sal voel. Die demokrate hul lot by die ANC sal nikasie" noem. Hulle meen kontak die swart, groen en goud lidmaat- veral versterk deurdat die DP net voortsettingvan die gewapende stryd ingooi. met die ANC is wisselvallig en , skapkaarte van die organisasie in soos die NP vurige aanvalle op die en die onsekerheidvan die SAKP se Kyk'n mens loswegnadie DPse onbetroubaar. "Ons kan virhulle 'n hul sakke rond, KP loods. Die DP se ondersteuning rol binne die ANC word in DP­ 34 LP's, huldig sowat 'n derde ,sterk ' baie goeie platform in die blanke In 'n so te se eksklusiewe Afri­ van die begroting het ookruimte vir kringe bevraagteken. Maar dit is ANC-sentimente. Hoewel die ANC "f gemeenskap gee, maar daaris geen kaanse woonbuurt in die Kaap, beter verhoudings geskep. klaarlllyklikdie ANC se ekonomiese die driekamerparlementverwerp, kan tekenvansamewerkingvanhulkant Welgemoed,is reeds ANC-huisver- "Albei partye is sedert 2 Febru­ beleid wat veral ou Progge afskrik. hul tegnies spreekbuisein die parle­ af nie,' se 'n DP-LP. Die algemenc . gaderings gehou. Die sowat 30gees­ arie gedwing om by nuwe omstan­ , Nuwe witpolitieke veonootskappe mentheindiengekoseverteenwoor­ gevoelisdatdieANCniedienodige driftiges probeer om 'n honderd , dighede aan te pas," se DP-leier wat op ekonorniese doelstellings , digers in enige vandie drie huise hul kanale vir kommunikasie skep nie. ondersteuners bymekaar te kry so­ Wynand Malan. dat hulle 'n talckan stig. In die woonbuurte van Thine, Mowbray, Observatory, Newlands en Rondebosch, met 'n oorwegend -Engelssprekende karakter, is ANC­ Hoe geskarrel om Popcru-lede in konsulaat lidmaatskap reeds uitgereik en is takke besig om op die been te kom, Volgens die ANC aan die Witwa- , ELSABe WESSELS Orde,Kobie Coetsee en AdriaanViole, Gevangenis-regulasies en dis­ Hy het bevestig dat Mandelaop 2 tersrand het sowat 'n 100 blankes 'n private ooreenkoms met die vise­ siplinere kode", Mei die posisie van die geskorste en van Benonien Springsverledenaweek president van die ANC, Nelson Coetsee se kanroorkonnie beves­ afgedankte Popcru-lede met die be­ ANC-lidmaatskap verkry tydens 'n DIE eise van die honderde geskorste Mandela, verbreek het. tig of die aanbod uit onderhande­ trokke ministers bespreek het en werwingsveldtog aan die Oos-Rand, Popcru-lede, waarvanvyfuit protes , In'n verklaring wat gistermiddag linge tussenlede van die gesament­ volgenshom'n versekeringvanhulle Die ANC se binnelandse hoof stelling in die Duitse Konsulaat in deurCoetsee se kantooruitgereikis, like werkgroep spruit nie, gekry het dat Popcru-lede na hut van politieke opleiding, Raymond Kaapstad ingeneem het, word tans Suttner, is optimisties oor die ANC het Popcru-lede nou tot 30 Mei kans , Popcru se regsverteenwoordiger, poste kan terugkeer, op die hoogste vlaktussen die rege­ se steunin wit geledere. "Weensdie om by hul bevelvoerende offisiere Essa Moosa, het gister gese die Die ondememing kon nie deur ring endie ANC hanteer., jarelange steun van wit demokra­ aan te meld enom om die opheffing minister se aanbod is onduidelik Coetseese kantoorbevestigwordnie tiese organisasies is die ANC van 'n Di6 stap volg op aantygings van van hul skorsing aansoek te doen. . omdat Poperu-lede reeds op 8 Mei en'nwoordvoerdervanWeten Orde redelike groot wit lidmaatskap Poperu, die vakbondvir lede van die Hulsaltoegelaatwordomhul"dien­ teruggekeerhet werk toe, maar toe het ontken dat daar ooit so 'n verseker, AI hoe meer mense erken gevangenis en polisiemag, dat die ste onverwyldtehervat, onderworpe herindiensneming geweier is deur ooreenkomstussenMandelaenVlok ',' ook die legitimiteit van die organi­ ministers van Justisie en Wet en aan die Gevangeniswet, die die offisiere aan diens. 'aangegaan is. Nie die Gevangenis- < \ sasie," se SUltrier. r ...."'.-~; diens of die polisie erkenPopcru se j; ~'I Volgens hom neem die ANC sy J ,~. bestaansreg nie. uitreiking na blankes emstig op. '/ Daardeur bevestig hulle blankes se Mandela, wat tans op 'n Afrika­ verbintenis tot Suid-Afrika as hul reis is, het ondemeem om Maandag enigste tuisteen die ANC se verbin­ met sy terugkeer na .Suid-Afrika tenis tot nie-rassigheid, "Blankes Popcru se saak met die betrokke moet gerus gestel worddat die ANC ministers op te neem. nie weerwraak soek nie," se hy. , Namens Popcru eis die konsu­ "Die ANCag dit veral noodsaak­ ,laat-vyf die heraanstelling van 859 lik om die regtervleuel te isoleer," I lede van die Polisie en Gevangenis­ ; se Suttner en wys daarop dat die diens. Oit spruit uit die skorsing van onlangse gesprekke met die rege­ sowat 800 tronkbewaarders en 60 ring 'n positiewebeeld van die ANC onder blankes ingeskerp het. Vol­ lede van die polisiemag wat op 23 gens hom het verskeie DP-onder­ Maartafgedankis nadathn1le met 'n steuners reeds hul lojaliteite ver­ sitstaking begin het omdat hut griewe skuifen by die ANC aangesluit. nie aangespreek word nie. Dat Afrikaners in die nabye Die vyfsetweedecisis dat griewe toekoms hulleinhulderduisendeby, 'oor rasse-diskriminasie en swalc die ANC gaan aansluit, word in geriewe wat die motivering vir die politieke kringe as onrealisties afge­ sitstaking by die grootste gevange­ maak. Suttner stem saam. Volgens nisse en 'n aantal polisiekantore, aan­ hom moet die ANC nie sy eie gespreek word. kapasiteit oorskat nie. Hy wys ook daarop dat -die ANC nog nie die Die vyf eis dat daar skriftelik "massa-euforiein 'n georganiseerde gehoor aan hulle eise gegee,word teenwoordigheid, hetsyin blanke of voordat hulle die ambassade salver­ swart geledere, omskep het nie", Iaat, Hulle het gistermiddag vir hut . In die Algemene Verkiesing in derde nag in die ontvangslokaal van Popcru-Iede In ,die Dultse konsulaat In Kaapstad (Foto: AP) Septemberhet net sowat 15 persent die konsulaat voorberei, van wit kiesers vir die DP gestem, By verre die meerderheid van die was Engelssprekendes. ,,\ "Dit gaanDiesoseeroor die getalle Nog 'n weermag-Iuitenant Sf sy rang,oP. nie, maaroor die simboliese waarde \ . jaar by Ben Spesiale Diensbataljon in Bloemfontem as n regsoffisier ' van lidmaatskap uit Afrlkanergele­ , PEARLIE JOUBERT· gestasioneer. ' ./ dere," se 'n Wes-Kaapsebestuurslid •• \ • i " • "EIc het nog 300 dae van my nasionale diensplig.oor,.~ weier o~ dit van die UDF, Willie Hofmeyr. DIE 33-Jange Hermie Strydom, dosent inIntemasionale Reg aan die regsfakul- te docn. Ek weier ook om as lid van die weermag diens m die townships te Volgens hom is daar reeds meer te~t van d~e ~niversit~itvan die ~ranje Vrystaat, het be!luit om sy rang as verrig," se Strydom. steunvan Afrikaners as wat 'n mens luitenant in ?te !Ju~germ~gvan d~e SA Weermag ~p te,se. . *'n Verdereverwikkeling rondom die wydverspreideontevredenheidmet vroeer verwag het. Hofmeyr is op­ StrydomtS,die vierde li.d.vandie v.:eermagwat binne n week be~lult om ~y die beperkte ondersoekveld van die Harms-kommissie, het di6 wecknavore timisties dat die ANC ten minste die rang op te se weens kritiek op die weermag, se betrokkenheid by die gekom toe 'n landwye petisie-veldtog aangekondig is. helfte van die DP'se ondersteuners moordbendes.,,/ . . '. '. . 'n Woordvoerdervan di6 veldtog se dieWeldtog vir Geregtelike Onder- sal wen. yerl7d~ week h~t dr Rob Gie, dosent aan die mediese fakulteit van die soek na Moordbendes word binnekort geloods waarin daarvanpres FW de Dis 'n uitgemaakte saak, ook in Universiteit van Stell~nboschenSusanenAn~Roothmanookhul range op Klerkgeeis gaan word om die Harms-kommissie se opdragteuitte brei. "Ons DP-geledere, dat die DPendieANC 'n openbare vergadenng op Stellenbosch opgese. eis dat die Harms-kommissie ook buitelandsc politieke moorde enoptredes "Ek is nie bereid om daardie rang meer te dra me," se Strydom. 'ondersoek. onderdieselfe wit kiesers gaan ces. ~etuienis ~sver ~emstra-ko~s~ie,~ Dat die ANC lidmaat~kap onder DP­ "Die wat tot voor die.Harms- en Die organiseerders van die veldtog glo dat s6 'naksie Suid-Afrikaners sal gelewerts,maakdat ekmy me langermet die weermag wtl vereenselwigme. help om te verhoed dat moontlike wanaanwending van hul belastinggeld in parlementariers sal werf, is ook 'n Hy meen ook dat die regering wee~s s,r i~eologi~se ra~werk nie heel- die buiteland toegesmeer word. . uitgemaakte saak. tema! van alle blaamonthefkanwordme. Dte regennghet n regsvrye sfeer "Ons hoop dat die petisie in elke dorp versprei sal word in elke stad Bespiegelinge dat die DP se ges~ep waarbinne organisasies, soos ~e moo~dbende~, ~n~ikkel.e~ ge~y kampus huis, woonstelblok en straat." . ' , tookoms op 'n kruispad is met het. ~trydom se.verdere problem~met di~ rege~gsprutt utt die ~W1lltghetd Mense en organisasies in die land wat bereid is om te help met ,die rigtingwysers na die Nasionale Party om dte geregtehke ondersoeke Ultte bret na bUltelandse bedrywighede deur verspreiding van petisielyste en werwing van handtekeninge in sy ofhaar en die ANC,word in die wandelgange organisasies soos die Burgerlike Samewerkingburo en die Polisie se moordben- gebied,kan skryf aan:Die Veldtog vir!nGeregtelike Ondersoek na Moordben- van die parlement druk bespreek. des. des, Posbus 6252 Welgemoed 6538. Strydom was tydens sy diensplig vir 'n jaarby Voortrekkerhoogte en een

VryeWcc'kblad, 18Mei1990 ======4======

- -""'-. -.

, , ~

Shell ondersteun , - ~ , --'/ { ... die'reg van aile .. . . i .mense.om te WOOD .... .waarhulle . - ,

- .

I -r - ; \

, I ! ./ I "

•f

// \ ,- Ons werk om nOll '0verskil temaak.

! i

VrycWcckblad, 18 Mci 1990 , f t ~ ~ ...... _----_ .. _ .. ~ ~ ---_ .. • ...... - .... - ...... __ :.. ______.._ -_ .._ -4 - ...._ ..-• - - • ' ...... _- __ .... --..-...... - .. ------5 AGTERGROND 'Dertien dwalende dosente' 'n Stille herdenking van 'n grootse dag 1 I DONDERDAG, 35 jaar gelede, was een van In sysmeerveldtogverwys Die Transvaler­ , daardie bakendae in die politieke geskiedenis onderleiding van suIke hoe Afrikaners soos dr \ van Suid-Afrika. Op 17 Mei 1955 het die Afrikaner-rebelle is nie 'n GD ScholtzenJaruiie Krugervan sensuurraad­ \ eerste openbare protes vanuit Afrikaner-gele­ faam - na hulle as die "armsalige dertien", dere teen die apartheidsbewind van die Na­ nuwe verskynsel nie. "dertiendwaIende dosente", "die ondraaglikste J sionale Party-regering plaasgevind, die oor­ vermetelheid"wat die regering in die rug steek j steek van 'n politieke rubicon. HENNIE SERFONTEIN terwyI dit die land se moeilikeproblemeoplos, \ L Op daardie dag het dertien Afrikaanse 'n Paar dae na die bornbesluit Die Transvaler \ . professore enlektorevan die universiteitevan skets die agtergrond van om op 18 Mei in die politieke rubriek "poli-\;\ Pretoria en Suid-Afrika hul beroemde petisie tieke pepertjies" die name te herhaal. van sewe punte uitgereik. 'n besonderse reunle die Die rede: "Net vir gevalbulle dalk te gou in Op morele en grondwetlike gronde het die vergetelheid verval, druk ek nou dadelik lmlle die nuwe voorgestelde wetgewing waarin week in Pretoria, weer die name van die dertien stuks dosente die senaat kunsmatig vergroot word, verwerp. wat gister so astrant uit hul politieke sloffies Die doel was om die vereiste twee-derde gekom het, in groot letters." ' meerderheid te verkry - soos vereis deur die Kleynhans het die week gese: "Die dertien rnoetditaanvaa~ "Met die afskaffing van die proporsionele grondwet - ten einde die Kleurlingkiesers van is dankbaar dat Die Transvaler ons name weer Die "diepe politieke vryheid" is dan ook verteenwoordiging in die senaat, word die regte 'die destydse gemeenskaplike kieserslys te gepubliseerhet, sodatmense ons nie so makliki ' met groot applous aanvaar deur die Nasional­ van minderhede geignoreer op 'n ondemokra­ verwyder. sal vergeet nie," istevan daardietyd- nieaileendie stemveenie, tiese wyse en as gevolg daarvan word die . OIt het gevolg na vyfjaar waarin verskeie Die doel vandie herhalingvan dienamewas maar ook die sogenaamde intellektueles. funksionering van 'n demokratiese tweeparty­ onsuksesvolle pogings .aangewend is om die duidelik omhulle "voelvry te verklaar" - soos Daarom geen wonder nie dat toe Willem sisteem tot so 'n mate verswak dat die wetge­ grondwet te omseil, Maarelke keeris dit deur inderdaad ook gese is. Enom die veldtog van Kleynhans die petisie op daardieMaandagoggend wing beskou word as 'n definitiewe stap indie die appelhof uitgegooi. politieke en persoonl~e intimidasie teenhulle , 16 Mei 1,955 aan Sapa oorhandig het, dat dit rigting van 'n ondemokratiese eenparty-sis- Die "verkragting" vandie grondwetbly een aan te wakker. Suid-Afrika en veral die Nasionale Party, sy , teem." van die grootste van die vele skandvlekke van In die Transvaler word die dertien in 'n slaafse koerante, die establishment en die "volk" Die reaksie uit NP-geledere was een van die apartheidsbeleid oor 42 jaar. vloedgolf briewe weke lank veroordeel as soos 'n donderslag getref het. Dit was inder­ skok, verontwaardiging en histeriese woede. Gisteroggend het vyf van die ses oorle-' oningelig, onnasionaal,nalef, onlojaal, ernosion- daad 'n politieke bom. Die "Afrikaner-verraaiers", modemeketters is wende lede van die oorspronklike dertien eel en verraderlik. .; Almal was Ofingeskreweledevandie NPof na 'n geestelike brandstapel gesleep, verag en petisionarisse in Brooklyn, Pretoria aan huis Een skryf: "Dit is byna te laat om blanke het dit ondersteun. Kleynhans was tot kort bespot, van prof Willem Kleynhans, wat destyds die Afrikanerdom te red: laat ons in hemelsnaam tevore virdrie agtereenvolgendejaarhoofleier Dit is interessant om terug te kyk na die leidingindie protes geneemhet,byeengekom. tog nieuit eie gelederenou met stokke voordie van die Nasionale Jeugbond (NJB), en ooklid reaksie van die Afrikaanse koerante, die NP­ Die mense enhul reeds heengeganernedestIy­ dag komom in die wiel te steekvan'nregering van die dagbestuur van die Transvaalse NP. publiek en die Afrikaanse universiteite. ders mag nie vergeet word nie. wat myns insiens te geduldigte werk gaanmet In die ligvandie huidige krampagtige,byna En dit laat 'n mens wonder: Hoe kon sulke Hulle was die Afrikaner se gewete aan die die aartsvyande van die Afrikanerdom me." histeriese beheptheid van die regering oor karikature 'n land so lankmislei het, so lankin, beginstadium van die toepassing van alIer­ In 'n anonieme smeerbrief aan Ben Marais sogenaamde demokrasie, groeps- en rninder­ geestelike kettings gehou het? hande apartheidsgruwels in, die naam van word gese: "Nou wil ekjounetse waaromjy 'n heidsregte,is twee vandie beswaarpunteindie Vanwee die feit dat dit 'n Pretoria-rebellie Afrikaner-nasionalisme. sagte plek het vir die Kleurlinge. Omdat jou petisie heel ironies. was, was Die TransvaIer aan die voorpunt van ,! Willem Kleynhans is afgetrede professor vrou Kleurlingbloed in haar het, so sal jou L Dit waarsku: "Die wet is in konflik met die die heksejag. Maar Die Burgerhet ook saamges­ , instaatsleer aanUnisa eneen van die grootste geslag bestaan, en dus voe1 jy vir selfbesker­ erkende grondwet enfunksies vandie hoerhuis ing - veral om Kaapseministerste beskermwat kenners van die Afrikaner-politick. Die ander mingo Ons waarsku jou, jou bliksern, jy sal , soos aanvaar indiemeeste Westerse demokra- vir die onmenslikste apartheidswetteverantwoor­ vierprofessore by die gedenkbyeenkoms was geveer en teer word soos met die ander," i siee. delikwas. , profBenMarais, afgetrede professorinteolo­ En eneCA du ToitinDie Transvalerbrul dat gie; prof DaanSwiegers, afgetrede professor die dertien name in dik rooi letters bewaar in sielkunde: profJJN Cloete, afgetrede pro­ moet word, "sodat die nageslag, ;U is dit oor 'n fessor in Publieke Administrasie en prof JA honderd of meerjare, kan sien wie vandag in LouwafgetredeprofessorvanUnisa se Depar­ die voorste linie veg teen die opregte pogings tement Afrika-tale. vir die behoud van blanke Suid-Afrika." ,~ ProfDaan Pont, afgetrede regsprofessorin En die vyf dekane van die Universiteit van: I, sy negentigs, is in Kaapstad. Pretoria - almal eerbiedwaardige Afrikaners; . Die ander petisionarisse wat reeds dood is, maarja-broersenBroederbonders in dieeerste is prof Gey van Pittius (Staatsleer); prof AS , liga - veroordeel hulle kollegas. Hulle was Geyser (Teologie); profPV Pistorius (Grieks); proff EP Groenewald, FPNel, EM Hamman, prof BJ Schlebusch (sielkunde); prof WJ de LJ Ie Roux en AN Peiser. ( Kock (Geskiedenis); prof SP Engelbrecht Minister Eric Louw dreig om hul salarisse, (Teologie) en prof C Jacobz (Wiskunde). in te kort. Hy veroordeel universiteitsprofes­ Baie mense weetnie veel vandie woelinge sore, met salarisse deur die staat gesubsidieer, in die vyftigerjare nie, en vra miskien tereg: wat aan '''n georganiseerde politieke veldtog waarom al die bohaai oor iets heel normaal? deelneem". Wat was dan so belangrik of uniek aan die Die gevolg van Louw se verklaring was dat dertien se petisie? dr CHRautenbach, rektorvandie Universiteit Vandag is daar 'n bitter party-politieke vanPretoria die moontlikheid omhulsalarisse konflik. Afrikaansepro-regeringskoerante sal is te kort, ondersoek. Maar.in 'n vertrouelike kritiek teen die regering deur Nasionaliste telegram aan Eerste Minister-JG Strijdom plaas, of self die regering of die Nasionale verduidelik hy dat omrede die dertien nie hul Partyinhoofartikels laat deurloop as dit nodig titels ofrange vermeld het nie, hy volgens hul geag word, , diensvoorwaardes dit nie doennie. Daarom, om die moed van die dertien te En dan voeg hY' angstig by, sodat sy lojal­ begryp, moetditin die konteksvandie politiek iteit nie onder verdenking moet kom nie: van 1955 beskou word - NP-onderdrukking "persverklaring van my 'sal onder omstandighede . van kritiese lojale denke was op sy ergste. Dit sake bemoeilik stop vertrou u begryp stilswye ' was die rniddeleeue van Afrikaner-nasional­ en passiewe houding stop sterkte." isme, hul eie Stalinistiese era. Die TransvaIer se politieke rubriekskrywer , Asvurige jong Nasi~nalis en ambisieuse was in die wolke omdat van die 487 dosente lid van die Nasionale Jeugbond destyds, onthou vanUPen47vanUnisaslegsdertiendiepetisie: ekgoed dat in die jare vanaf 1948 tot 1955 'n' ondertekenhetenverklaar: "Uit die 531 het 13 mensdie briewevan ontevredeNasionalistein die bevlieging van die eeu gekry." " die Transvaler letterlik op die vingers vanjou ) Ironies,onderdie swygsamelojaleakadem­ twee hande kon tel. , ici wat almal in pas gebly bet, was ook die Ontevrede Nasionaliste het net nie hul eie befaamde dr Gerrit Viljoen, vandag minister , party in die openbaargekritiseernie, Dit is nie van Grondwetlike Sake betrokke in onderhan­ gedoennie. ! delinge met die ANC. I Senator Jan de Klerk - toe lid van die ---. Kleynhans se kommentaarna al die jare op Strijdom-kabinet en vader van, pres FW. de_=-­ die swye van die meerderheidwas gister: "Dit Klerk- het danookin daardie.tye onomwonde bewys net die tragedie vanhoe totaal die Afri­ <: :.JI verklaar: die twaal(man om die ronde tafel ,"'" kanerdom gekondisioneer was deur die jare Daan SWlegers en Wlllem Kleynhans (agter) en JJN Cloete en Ben Marais (voor) (die Kabinet) neem die besluite. En die volk van apartheidsbreinspoeling."

VryeWeekblad, 18 Mei 1990

,-----~----~------_. • 1======6 'Sy het sambok op Stompie gebruik' Aile vingers wys naWinnie , , ----.. van die Mandela United Football Club, se naam groot skade berokken. CHRISTIAN CHAISE staan tereg op aanklagte van moord, Op 16 Februarie verlede jaar het , , , poging tot moord en die ontvoering WINNIE MANDELA se onlangse die pro-ANC UnitedDemocratic Front " terugkeer as leierfiguur in die swart van drie ander seuns op 28 Desember 'n verklaring uitgereik waarin hulle gemeenskap het vandeesweek die 1988. Hy pleit onskuldig. skerp kritiek teen haar uitgespreek wind vanvoorgelay tydcns diehofsaak Die drie seuns, Kenneth Kgase, het. van een van haar lyfwagte wat te­ GabrielMekgweenBarendNonohet Die verklaring het gelui dat sy regstaan op 'n aanklag van moord op getuig dathulleby die Metodistekerk "die vertroue van die mense" mis- • 'n jeugdige, inSoweto deur lede vandie Mandela bruikengeskendhet, deurdat sy haar Sedert die begin van die verhoor United Football Club ontvoer en na lyfwagte toegelaat het om'n skrikbe­ op 2 Mei bet verskeie getuiesgese dat Wirinie se huis geneem is. ' wind in Soweto te voer. Winnie die 14-jarigeJames "Stompie" Richardson het hulle glo daarvan Nelson Mandela, wat toe nog 'n Moeketsi Seipei met'n sambok geslaan 'beskuldig dat hulle homoseksuele gevangene was, het Winnie nit die het kort voordatsy lyk in Soweto verhoudings met die wit Metodiste­ tronkbeveelom die "klub" te ontbind. I gevind is. predikant gehad het. Richardson het VolgeasMonobetNelson !fY prokureur ,; gese Stompie het die ANC aan die Maandag het die ondersoek­ naWinniesehuis toe gestuuromhaar Polisie verraai. .. beampte, kaptein Frederick Dempsey, aante se om die drie anderjeugdiges ! 'n veelkleurige sambok aan die hof Volgens Kgase het Winnie op I, vry te laat. gewys, wat Winnie na bewering ge­ daardie tydstip tussenbeide getree, ,bruik het om Stompie en drie ander "Syhetiets gese wat ons baiebang Winnie (56) het daarna 'n lae pro-,f jeugdiges te slaan wat na haar huis gemaakhet: dat ons nie verdien om te tiel gehandhaaf, maar sedert haar man r gebring is vir ondervraging, leefnie,',' se vrylating op 11 Februarie vanjaar ' ' Volgenshomhetsy toe 'n sambok Stompie is daarvan beskuldig dat hetsy homop verskeiereise-in Suid­ , hy inligting aan die polisie verskaf /. fr gegryp waarmee sy al vier jeugdiges Afrika enna die buiteland - vergesel. .. het.. ~x:"~/.~..-/ genadeloos geslaan het, Haarlyfwagte 'DieMandelas was Sondag in Lagos, I Volgens kaptein Dempsey het die het haar gehelp. Nigerie, waarNelsonsy vrouvuriglik ;. WInnIe Mandela ' Op 6 Januarie is Stompie dood polisie bloed aan die mure, plafonen verdedig het. In 'n verwysing na die I gordyne vanWumie selmisin Soweto, Witwatersrand, Klaus vonLieres,het vir die verdediginghetWinnie op hul ' gevind met drie steekwonde aan sy , hofsaak het hy gese:"Selfs noll, terwyl l waar die jeugdiges glo aangehou is, Dempsey egter meegedeel dat hy lys van getuies in die saak teen Jerry nek en kneusplekke oor sy hele lig- ek met u praat, word sy in Suid- ge.~d. Daar was Q.ok bloed in haar besluit het om Winnie nie in daardie Richardson (41) nie. Hulle het geen gaam. ' l' minibus>- - stadium te vervolg nie. , redes vir die besluit verstrek nie, Die moordhet Winnie, wat as 'die ,Afrika deur die regering ensy agente I Die prokureur-generaal, van die .Nie die aanklaer of die advokaat Richardson, sogenaamde afrigter "Meedervandie Nasie" bekend was, vervolg." " , l l' .~~ Nou hoef ~I Bloemfonteiners nie r L I meer naweke buite die !

dorp te gaan sit' en «, motors tel nie. Want Vrye , WeekblaCi doen ,nou huisaflewerings in die Vrystaatse hoofstad. Nou is ditnet jou eie skuld as jy jou oor naweke verveel.

Dlt kos net R75 (AVa Ingesluit) vir 'n helejaar, en R40 (Ava ingeslult) vir ses maande. Dan het jy die lewendigste koerant in die land • op jou voorstoep.

Voorlopig slult dit net die volgende gebiede in: Dan Pienaar, Waverley, Universitas, Westdene, Bayswater, Fichardtpark en die middestad.

Stuur jou tjek of poswissel, uitgemaak aan Vrye Weekblad, sommer vandag nog aan: Vrye Weekblad Intekenare, Posbus 10493, Johannesburg 2000. Rig navrae en klagtes aan (011) 497 2911. Ons doen natuurlik reeds huisaflewering in Pretoria, Groter Johannesburg, die Oos- en Wes-Rand en die Vaaldriehoek. (En ons werk aan Kaapstad, Paarl, Stellenbosch, Wellington, Somerset-Wes en Strand••.)

Inskrywingsgelde: ses maande twaalf maande Suid-Afrika, Namibia entuislande R40 R75 Lugpos na Botswana, Swaziland, Lesotho Zambia, Mosambiek R130 R240 Lugpos na Zimbabwe R50 R90 Lugpos na Engeland .R150 R280 Lugpos elders R190 R350

~, VryeWeekblad.18Mei 1990 ( 7 'Dis steeds ons organisasie' ANC-afvalliges.vertel van marteling

PEARLIE JOUBERT "Menseregte is misken en teenkanting van onderdane is genade­ AFVALLIGE ANC-Iede, wat steeds loos uitgewis, Hulle het ons na Zim­ se die ANC is "hulleorganisasie",het babwe gestuur om teen Ian Smith te vroeer die weekop 'nperskonferensie veg en ook na Angola om teen Unita vertel hoe die ANC verantwoordelik te veg. was vir die marteling en dood' van "Ons het getwyfel ofgevegte teen "honderde ANC-Iede" inANC-kampe.· Unitaonsenigsinsnadersalbring aan "Die PAC het ons gehelp toe ons vryheid in Suid-Afrika en het 'n kon­ na Suid-Afrika wou terugkeer, maar ferensie met die leierskap van die daar is geen bande tussen ons me," . ANC probeer reel om die strategie te het Muezi Twala gese,Volgens Twala bespreek," se hy. het hulle nog·geen kontak met die Volgens hom het die aksies ver­ ANC gemaak sedert hul terugkeer oorsaak dathulle as muiters uitge­ nie, Twala en sewe ander lede is maak is en vierjaar en nege maande Dinsdagaand deur die polisie vryge­ in Quatro-kamp aangehou is. laat nadat hulle drie weke onder Ar­ Volgens hom bet die ANC "geen tikel 29 van die Wet op Binnelandse mandaat om die mense van Suid­ Veiligheid aangehou is. Afrika in onderhandeling te verteen­ Na bewering het die agt mense uit woordig nie omdat bulle eers ver­ die Dakawa-strafkamp in Tanzanie antwoording moet doen vir misdade onrsnap en na Malawi gegaan vanwaar wat hulle gepleeg het", hulle aan Suid-Afrika uitgelewer is. Die sewe ander afvalliges is Robert Twalas8hulle ken dienamevanal Shange, Abednego Mthembu en David die ANC-vryheidsvegters wat onder Makhubedi van Soweto, Luthando . die ANC dood is. "Ons wil met die Dyasopvan Umtata, SiphoPungulwa mense se families in verbinding tree van Port Elizabeth en Nontyayambo sodat ons 'n verduideliking van die ANe-afvalllges die week op 'n perskeriterensle Mzimeli en Patheka Sodo van ANC kan kry," s8 hy, (FOlD: PhHlp UttI.IDn- UPI) Mdantsane, Oos-Londen, Hy se die bevelvoerder van twala en die res van die groep is nisasie. teen die ANC gemuit het. Hy se die Ondanks herhaalde pogings kon Umkhontowe Sizwe, Chris Hani, het ' tans onder beskenniog van dr Evangel Twala het vertel dat hy in ver­ muitery het plaasgevind weens die geen kommentaar op die beweringe van die opdragte gegee dat "muiters" Malamb van die Federation for a skillende dele van Afrika opgelei is afwesigheid van demokrasie en vryheid _ van die ANC se kantoor in Johan­ doodgemaak moet word. .. New Generation, 'n Christen-orga- en deel was van 'n groep wat in 1984 van spraak binne die ANC. . nesburg gekry word nie. Redelikheid die Onderwysers oorwmnaar• moeg vir die

Die staking'van gesondheidswerkers by hospitale in die Transvaal is verlede week 'gespelery' beEHndig nadat 'n ooreenkoms tussen die National Education Health and Allied Workers IRENE LOUW Union (Nehawu)en die Transvaalse GEMOEDERE was die week hoog in Eidorado Park toe 29 onderwysers in Provillsiale Administrasie (TPA) gesluit is, wat Monda M.dltshwa hegtenis geneem is na 'nbetoging verlede week oor salarisse wat nie betaal .die erkenning van die vakbond en die . is nie . 'n Groot persentasie van die onderwysers by die sewe hoerskole in die eers geneem nadat ons elke ander afskaffing van tydelike werker-status ingesluit township is maande laas betaal en geen redes hiervoor is deur die Departe­ uitwegprobeerhet. Onshet ooknie'n ment van Onderwys en Kultuur verstrek nie, het. Werkers wat aan die vakbond behoort het finale besluit geneem nie totdat ons Die onderwysers is ingevolge die noodmaatreels na 'n protesoptog in egter nie 'n salarisverhoging gekry nie en dit -met die gerneenskap.rander gesond­ hegtenis geneem. Hulle is later vrygelaat engewaarsku om op 1 Junie indie heidsorganisasies en mediese wer­ het baie mense laat wonder of alles die moeite hof te verskyn. kers gekonsulteer het. werd was. CHRISTELLE DE JAGER het Tydens 'n vergadering Maandag van hoer- en laerskoolonderwysers het mense hul griewe gelug. . Nehawu se nasionale organiseerder, Monde Het bulle Nebawu se beslult gesteun? "Die salaris-kwessie is maar net die punt van die ysberg," het Mike Davy Ja, die media het 'n groot bohaai Mditshwa, oor die staking en die gevolge . van die Progressive Teachers Union gese, gemaak,maarniemandis dood nie en Hoewel 'n paaronderwysers Maandagbetaling ontvang het, isdie meeste .daarvan uitgevra van die pasiente by Baragwanathhet nog ontevrede "omdat ons moeg is vir die departement wat met ons rond- selfs saam met ons getoyi-toyi, speel", . Was dit die moeite werd? derhandel. Ons moet oor verskeie Onshet ookstrukture uit eie gele­ Onderwysers het eershul geld ontvangnadat hulle besluithet omaksie te Ja, beslis. Dit was 'n groot oorwin­ sake praat. dere en ander progressiewe organi­ neem. , ning vir ons, Swak salarisse het weI Dit sIuit in werksekuriteit, salarisse, sasies daargestel om, indien nodig, Skoolhoofde is ook van passiwiteit besknldig: "Hulle distansieer hulself die staking aangevuur, maar die be­ werkskepping, kraamvoordele en die noodgevalle te hanteer. langrikste vir ons was die erkenning formulering van kanale vankommu­ en sien nie om na hul personeel nie,' se 'n onderwyser. Nog 'n grief wat ter tafel gele is, is die lot van onderwyseresse. vanonsvakbond,en dithet onsgekry. nikasie tussen werkers en die TPA. Is daar . enige aspek van die "Daar word dubbel teen ons.gediskrimineer," se Diane Louw, 'n on­ ooreenkoms tussen Hebawu en die derwyseres van Silver Oaks Sekondere Hoer, Wat beteken die erkenning van En in die lang termyn? TPA watjulle pia? "Dit het tyd geword dat ons moet nee s8 vir die feit dat mans eerste vir Nehawu vir gesondheidswerkers? Nehawu het oorspronklik op nie­ In,dit is 'nprobleem datdie ooreenkoms promosie in aanmerking geneem word, en dat hulle meer geld as vroue Ons het nou amptelike toegang tot mediese gesondheidswerkers soos net in die Transvaal geld. verdien vir presies dieselfde werk met dieselfde kwalifikasies," se Louw, hospitaleenkansodoende organiseer klerke en assistente gekonsentreer, Ons is 'n nasionale vakbond en Die beswaar dat onderwyseresse geen kraamvoordele geniet nie, is ook en byvoorbeeld vir werkers in dis­ maar nou wil ons die vakbond se moet 'n nasionale ooreenkoms vir al gelig, ,. "j siplinere verhore optree. omvang verbreed met die uiteinde­ ons werkershe. Die regeringhet egter Die feit dat 'n verwagtende onderwyseres moet bedank en dan weer Voorheen moe's ons skelm ingaan like doel om alle gesondheidswer­ in ons gesprekke belowe om op na­ aansoek moet doen, is as "blatante diskriminasie" beskryf. om met werkers te praat en van ons kers te verteenwoordig. sionale vlak onderhandelinge te fa­ In solidariteit metdie 29 onderwysers wat aangeklais,hetdie vergadering organiseerders is al op die manier op Daaris reeds mediese personeel soos siliteer met die Transvaal-ooreenkoms op 'n "chalksdown"hesluitwat vroeerdie weekbeginhet. 'n Komiteeis gestig • hospitaalgronde in hegtenis geneem. -verpleegsters wat aan Nehawu be­ as grondslag. Maar die grootste voordeel is dat ons hoort. om verdere optrede te koordineer, Volgens Sapa het lektore van die Randse Onderwyskollege die week ook nou in 'n sterkerposisie is om vir ons , Beskou jy die werkers as die wen­ by die protesoptrede aangesluit. OnderwysersvanCoronationville, Bosmont, lede oor salarisse en werksomstan­ Die moraliteit van gesondheiaswer­ ners en die TPA as die verloorders Riverlea,Noordgesig, Boksburg en Ennerdalehethulselfook met die besluit dighede te onderhandel. kers wat staak en siek mense in die staking? vereenselwig. daardeur affekteer.. is deur bale Nee, dit was weI 'n groot oorwinning 'n Protesoptogna die Departementskantore wordvandag inJohannesburg Nou dat julie erkenning gekry het, mense bevraagteken. Hoe voel vir ons, maar in die lang termyngaan gehou, en'n memorandum met die onderwysers se griewe sal aan amptenare wat is die volgende stap? Nebawu daaroor? werkgewers ook daarby baat. oorhandig word. In die onmiddellike toekoms gaan Dit is iets wat 'n mens nie ligtelik Redelikheid was eintlik die wen­ Amptenarevandie DepartemeritvanOnderwysen Kultuurbetgeweierom daar opvolgvergaderings met die TPA' moet opneemnie. neren dit sal in die lang termyn tot 'n kommentaar oor die protesoptredete Iewerengese"netKaapstadhetdie mag gehou word om oor praktiese beson­ Dit was vir ons 'n ontsettend meer stabiele werksomgewing lei om met die vraagstukke te handel". derhede van die ooreenkoms te on- moeilike besluit om te neem, en is waarby almal sal baat.

Vrye Weekblad, 18 Mei 1990 .- a sa: aiz&i 4 liE • ! l: r 8 \ j

AGTERGROND 'n II Skool sonder grense 'r Waar niemand vryheid vrees nie beheer van die beurse en lenings, is PEARLIE JOUBERT dit nie net die hoer inkomstegroepe NETnoord van Johannesburg,is daar wat kinders na Woodrnead stuurnie. 'n skool met 285 kinders. Die kinders "Beursernaakdit vir die arrnsteouers is salig onbewus daarvan, maar apart­ moontlik om hul kind na Woodrnead heid en die Wet op Groepsgebiede is te stuur. Onsvra slegs vir ouers om te die rede waarom die skool gestig is, betaal wat hulle kan, en die res word Langs die Jukskei-rivieren tussen deur beurse aangevul." hoe borne staan geboue wat spesiaal Die skool het 15jaar lank in sinkge­ ontwerp is om by die omgewing in te boutjies bestaan. Vandag is die ge­ skakel. Die argitek, RoyLloyd, het al boutjies, wat langs die skool staan, 'n die klaskamers, die biblioteek en die kleuterskoolvir swart kindersvandie koshuis-kompleks ontwerp sodat die omgewing. kinders tussenhul klasse in die sonof "Ons glo nie daaraan om kinders reen kan stap - die geboue moes ver­ te straf nie, maar praat eerder met bruiker-vriendelik wees en al die hulle oor selfdissipline sodat hulle k1askamers is s6 ingerig dat die on­ self ook leer. Universiteite en ander derwysers en kinders gemaklik voel, opleidingsinriglings laat weet jaar­ · Woodmead-hoerskool bestaan liks aan ons dat die kinders wat by reeds vanaf 1970 en is gestig om weg Woodrnead gematrikuleer het baie te breek van die tradisionele Engelse volwasse is en dat hul akaderniese private skool-tradisie, vordering uiters goed is," se Smuts. SteynKrige, wat eersdie hoofvan Onderwysers en kinders noem die St StithiansCollegewas,betWood­ mekaar op die voomaamendie patri­ mead begin omdat hy gevoel het die argale stelsel van vera! Afrikaanse Engelse skooltradisie is oudmodies skole, word doelbewus afgebreek. "Ons en nie toepaslik vir Afrika nie, behandel mekaar met respek en on­ Hoewel Woodmead eers net 'n derwysers en kinders moot almal die blanke seunskool was, is die skool . ,~.~ ...»;i.M Woodrnead-manifes nakom," se sedert die Soweto-onluste van 1976 In die kunsklas by Woodmead - hler respekteer die leerllnge en onderwysers mekaar. Graham. , 'n nie-rassige skoolvir seunsen dogters. Die manifesbestaanuit vyfpunte: ~ "In1976,nadieSoweto.opstande, soos ander skoolhoofde nie, hy glo kinders gereedte maak vir univer­ ouers en politiek bespreek. ' . ' Betroubaarheid, hoflikheid en kon- het die Woodmead-raad 'n bewuste­ nie aan lyfstrafof apartheid nie en se siteit en die lewe, "Ouers stuur hul kinders na siderasie, objektiwiteit, opgelegde like keuse gemaak om die reels van Woodmead bestaan om kinders voor Die leerplanvanafstanderdagtis Woodmead weens die goeie verpligtinge moet nagekom word, die regering ten opsigte van rasge­ te berei vir die nuwe Suid-Afrika. presies dieselfde as ander skole s'n, akademiese reputasie watonshet,' se spesifieke bevele moet gehoorsaarn skeide skole te verbreek," se Allan . "Woodmead se dit al jare lank en maar in standerd ses en sewe word ­ Graham. "Swart kinders kom ook word en diens aan die gemeenskap. Graham, die skoolhoof. dit is lekker om te sien dat ons nou Fngels, geskiedenisen aardrykskunde hierheen omdathulle weet die skool Grahamverteldat dieleerlingraad Graham se hy sal graag meer werklik in die rigtingvan 'n miwe as een kursus, Geintegreerde Stu­ hetgeenversteekteagendanie.Swart van die skool, wat deur diekinders Afrikaansekinders inWoodmeadwi! Suid-Afrika beginbeweeg." dies, aangebied. In die kursus word kinders, soos wit kinders, het ewe gekies word, baie vinnig aan on- he. "Dit is nie 'n politieke skool nie. In 19TIhet die skoolraadookbesluit kinders geleer om selfstandig na­ veel kans omtot die skooltoegelaatte derwysers vertel as hulle oor iets . ~Die AWB se kinders is ook welkom dat skooldrag nie meer nodig is nie, vorsing te doen, biblioteke te ge­ word. Daar word teen niernand ge- ontevredeis. "Onshetegternognooit hier. Solank mense rnekaar in ag neem, Die werklike waarde van bruik en doeltreffend te studeer. diskrimineer nie en die mense weet enige probleem met dis sipline on- is kinders met uiteenlopende agter­ Woodmead Ieegter nie daarin dat dit In standerdagt bied die skool ook dit." dervind nie - onderwysers en kinders gronde welkom." 'nnie-rassige skool isnie, maar in die 'n verpligte kursus aanwaardie leer­ Volgens Graham en Loyd Smut!l.~ behandel mekaar met respek," se Die skoolhoofdra me 'n pakklere leerplan wat daarop ingestel is om linge seks, dwelms, verhoudings met 'n onderwyser by die skool en in L. Graham. J Die grondwet is 'n land seoutobiografie

ELSABE WESSELS en kultuur van die meerderheid van aanvaarbaar nie," se Sachs. Suid-Afrikaners. Godsdienstige leiers Volgens Sachs is dit jammer dat KAAPSTAD - 'n Land se grondwet en groepe bet 'n belangrike rol gespeel die regering k1aarblyklik besig is om behoort soos 'n outobiografie van sy in die afbreekvanapartheidskanse en 'n formule te soek wat rasse-bevoor­ rnense te lees. Daaromis dit nodig dat die verkondiging van regverdigheid, regting verdoesel, Dit is, soos die Suid-Afrikaners uit alle sektore nou se Sachs. Amerikaners se, Mickey Mouse-po­ insette lewer om die bree riglyne vir As Sachs sy sin kry.salelke sektor litiek, se Sachs. 'n nuwe Suid-Afrikaanse grondwet vandie Suid-Afrikaanse samelewing Beskerming op grond van ras kan · neer te Ie. nou emstige aandag skenk aan die nie in die grondwet toegelaat word Dis Albie Sachs se raad. Sachs;:'n omvang en inhoud van 'n nuwe grond­ nie. Sachs verwerp onomwonde rasse­ lid van die ANC se departement van wet. , bevoordeling in enige vorm, "hetsy Justisieen Staatkunde, het 'nleidende Die verskansing van vroueregtein as vrywillige assosiasie, privatisering rol in die opstel van die ANC se die grondwet is 'n saak wat Sachs na of minderheidsregte". · grondwetlike voorstelle wat in Au­ aan die hart Ie. Dit is die verantwoor­ Die enigste aanvaarbare konsep gustus 1988 gepubliseer is, gespeel. delikheidvanvroue-organisasiesen­ van minderheidsregte is die besker­ Hy is na 24 jaar in ballingskap op 'n belange-groepeom dienodigeinsette ming van taal, kultuur en godsdiens, maandlange besoekaan Said-Afrika. te lewersodat 'n duidelike vrouestem sehy, Aan gelowiges, vroue, homo­ oor die kwessie van geslagsregte in - VolgensSachs onderskryfdie ANC seksuele, werkers, en walterbelange-' die grondwet weerklank vind. die regte omdat hul beleid geskoei is groepe ook al, lewer Sachs sy per­ Die hele kwessie rondom op 'n beginsel van dernokrasie, 'ri soonlike pleidooi vir aktiewe betrok­ persvryheid moet nie net aan grond­ waarborg van individuele regte en kenheid by die opstel van 'n nuwe wetskrywers oorgelaat word nie, vryhede en 'n respek vir taal-, gods­ grondwet vir 'n verenigde, nie-ras­ Joemaliste en mediawerkers moet nou diens- en kulturele regte, sige en demokratieseSuid-Afrika. "Dis inspring om 'n kode virpersvryheid Ondanks die omstredenheid van Albie Sachs nie die werk van'n paar slimprokureurs op te stel, se Sachs. die saak is Sachs nie ten gunste van (Fate: Rashid l..Drrl:>ard) om Suid-Afrika van 'n nuwe grond­ Die rede vir sy popularisering van die verskansing van grondbesit in 'n die grondwet ingespan word om pensasie sluit in faktore anders as wet te voorsien nie, Dis die plig van die skryf van die grondwet is een­ grondwet nie. Volgens Sachs kan die byvoorbeeld sekerebeginsels te bepaal. bloot die markprys. So byvoorbeeld elke Suid-Afrikaner om te verseker voudig, Wanneer gekoseverteenwoor­ debat rondom grondbesit op 'n party­ Sulke onteiening sou regverdig wees sal 'n grondeienaar wat nie sy land dat daarna sybelange orngesienword," digers aansit om die grondwet te skryf, politieke grondslag of op parlementere ingevalle waargrond op 'n onregver­ bewoon nie minder kompensasie se Sachs. moet daar reeds bree riglyne wees vlak aangespreek word. dige manier bekom is, soos ontvang indiendie grond aangesinne In Kaapstad byvoorbeeld betSachs; waarvolgens hulle kan werk, se Sachs "Dit is en was nog nooit die doel­ byvoorbeeld deur die Wet op gegee word wat daar leefen die land 'n uitgesproke voorstaander van gods­ en verwys na Namibia waar sulke stelling van die ANC om iemand se Groepsgebiede, die Wet ofGrondbe­ bewerk. diensvryheid, op verskeie geleenthede riglyne bepalend was in die karakter kat of hond te nasionaliseer nie," se sit, endie vergryp van sornmige tuis­ Daar salnog heelwat debalte rond­ geloofsgroepe aangemoedig om aan van die nuwe grondwet. hy. Waarborge rondom persoonlike landleiers. om die saak gevoer moet word, se die grondwetlike debat deel te neern. "Pretoria se posisie dat 'n nuwe en huishoudelike eiendom behoort Die hele kwessie van kompen­ Sachs. Die regverdige toe gang tot Die belangrikheid van georgani­ grondwet agter geslotedeure opgetrek volgens hom nie 'n probleem te wees sasie moet bespreek word. Sachs grond en die regstellingvandie hnidige seerde godsdiens in Suid-Afrika moet word en dan daarna aan verskillende nie. verwys weernaNarnibia se grondwet onregverdige bestel, sal met groot nooit oor die hoof gesien word, se groepe in verskillende referendums Wat grond en ander produktiewe wat ruimte vir "regverdige kompen­ omsigtigheid benader moet word, Sachs. Godsdiens is eie aan die lewe vir goedkeuringvoorgele word,is nie eiendom betref, volgens Sachs, kan sasie" skep. Sulke regverdige kom- waarsku Sachs. . , ,'.' VryeWeekblad,l8 Mei 1990 ~~:~~ 9 NUUS Basisse in Ulundi 'KwaZulu-polisiemag betrokke by

mingo Buthelezi se in sy reaksie die HEIDI GIBSON opleidingvan Kw~-polisiemannc AFVALLIGES van die ANC maak Inkatha-moordbendes' .bet in 'n stadium by Amatilrnluplaas­ deel uit van die KwaZulu-polisie se gevind, maar dat dit nie meer daar Inkatha-moordbendeswatdaaropuit plaasvind nie omdat die polisiemag is om diehuisevanUDF-mdersteuners bevel van die adjunk-kommissaris te val. .moet die spesiale konstabels wapens nou sy eie opieidingskollege het, in Natal aan te val. Dit blyk uit 'n van die Kwa7ll1u-polisie en 'n kaptein. Die polisiekonstabel beweer dat en ammunisie by die verskillende "Te alle tye bet lede van die beedigde verklaring wat aanEcho,'n Die ander moordbende staan ook die moordbendes tydens hulle aan­ polisiekantore insamel wat dan in KwaZulu-polisiemag magtiging en Natalse weekblad, uitgereik is. onder bevel van 'n kaptein. Hulle is valle van agt kombi's gebruik maak. die aanval gebruik word. die nodige opleiding om wet en orde Die boofminstervan.KwaZulu en in besit van die identiteitsdokumente Hy noem 'n sekere voorval waar­ Hy se daaris'ninstruksiedat lede te handhaaf en om die Iewens en leier van Inkatha, Mangosuthu Buthe­ wat deurpolisie-reserviste gedra word tydens die adjunk-kommissaris'nhele van Inkatha nie deur die KwaZulu­ eiendom van aIle mense te beskerm, lezi, bet egter op navraag die inhoud sodat bulle wapens kan dra. eenheid KwaZulu-polisiemaglede in polisie in begtenis geneem moet word ongeaghulle politieke oortuigings," van die dokument ontken, Dieverklaring wys daarop dat die Ulundi aangese bet om hullnkatha­ nie en indien dit sou gebeur, 'n tele­ se Buthelezi. . 'n KwaZulu-polisiekonstabel het adjunk-kommissaris in Ulundi Ie-­ lidmaatskapkaarte te loon omdat daar foonoproep na Ulundi gemaakmoet Hy se die verklaring bevat on­ sy verklaring onder eed deur 'n sings gee aan die KwaZulu-polisie van hulle verwagword om aan Inkalha word waarvandaan daar dan 'n in­ bevestigde aantygings watnie som­ prokureur in Durban laat afneem. In en aan die Buro vir Spesiale Onder­ te behoort. struksie kom dat die persoon vryge­ mer net so aanvaar kan word nie die verklaring noem die konstabel soeke (BSI). Volgens die verklaring Die konstabel !IS ook in dieverkla­ laat moet word. omdat dit nie in 'nhofan

PEARLIE JOUBERT eerste dag van die boikot, op 26 Dinsdag, in huI poging om die massa­ Maart, in begtenis geneem is. byeenkoms op te breek, twee Die mense van die townships om In Kanana, 'n entjie van Jouber­ traanrook-kannetjies in bul huis Klerksdorp is kwaad omdat die ton af, het die polisie die week voor ingeskiet. Die brandmerke waar die minister van Wet en Orde, Adriaan die boikot begin bet, altesame 59 traanrook die voorstoep getrefhet,is Vlok, virhulle "gelieg" bet. mense in hegtenis geneem. Leiers .nog duidelik sigbaar. 'n Verbruikersboikotwat vyf weke vandie Kanana Youth Congresswas "Ons tweeling van drie maande lank geduur bet, is onlangs opgeskort ook onder die wat aangehou is. oud is baie siek van die traanrook - . nadat Vlokbeloofbet omalle aange­ Vier dae later het die inwoners die kinders kan nie slaap Dieen hull houdenes uit die gebiede vry te laat van Jouberton 'nvergadering gehou heeldag." indien die verbruikersboikot opge­ en besluit om 'n verbruikersboikot te Die Mkhize's het met die twee hef word. begin om die vrylating van die mense kinders uit die huis gestonn en vir Intussen het die ANC besluit om te verseker. die polisie gaan se hulle maak die die polisie se optrede in Wes­ Die grootste groep vandie aange­ kinders dood. "Die polisieman het Transvaalse townships drlngend met houdendes het op 'n eetstaking gegaan my weggestamp en gese ek moet op ~ . die regering op te neem. wat 19 dae geduur bet. 'n ander plek gaan baklei. ODs het Solomon Rasmenivan die Jouber- Aantygings word gemaak dat die geld en 'n motor geleen en die kin­ . ton Civic Association en Thabo polisie geprobeerhet om informante ders na die hospitaal geneem. Daar Sithole, voorsittervan die Jouberton onder die aangehoudendes te werf, bet hulle vir ons 'n klein botteltjie Youth Congress, wat albei in aan­ en Rasmeni se aangehoudendes is Panado gegee en gese ons moet huis houding was, se Vlok het nie sy baie swak behandel in die tronke. toe gaan," se Rosaline. woordgehou nie, "Hy betgese al die Intussenhetdie inwonersvannog Die ses lede van die Ikageng Civic mense sal vrygelaat wordindienons 'n Wes-TransvaaIse township,Ikageng wat in hegtenis geneem is, is Zakes dieboikot opbef. Uit Joubertonword by Potcbefstroom, W oensdag die Molekane (voorsitter),Moses Duma, nog 24 mense aangehou, 29 uit leierskap van die ANC in Johan­ PhillipMasine, Sephir Sebedi,Willy Kanana, nege uit Schweizer Reneke nesburg oorhulproblemegeraadpleeg. Mapbosa en Ignatius Depico. en 17 mense van Khuma enStilfon­ Mohammed Valli Moosa, 'n bin­ Die polisie wou Diedie aanhoud­ tein," se Rasmeni, nelandse ANC-woordvoerder, sa lede ings bevestig nie. "Net 'n klein groepie mense is Drle "agterpla8sbewoners" voor hul "huls" In Ikageng Inwoners vandie dorp !IS ongev­ van die Ikageng Civic Association (FolD: P.ar6. Joub.rt) vrygelaat- Vlokhetvirons gelieg en het die polisie-teenwoordigheid in eer tienmense is Dinsdagoggend buite nie sywoord gehounie. Die atmosfeer Ikageng met die ANC bespreek "en gadering was, volgens die polisie, Die burgemeester van Ikageng, die Metodistekerk met donshael in ons gemeenskapis baiegespanne. ons het besluit om die kwessie onwettig, "maar dit was good geor- . algemeen bekend as Mangoenjane, gewond Veral die jongmense is baie kwaad onmiddellik met die regering op te ganiseer en die mense moes die het die onluseenheid van die polisie Volgens die skalreloffisiervan die omdat van hulleiers steeds in aan­ reem,In die ligvan dieGrooteSehaur­ kwessies bespreek." . na die plakkersgemeenskappe ge­ polisie op Potchefstroom, maj Van' houding is," se Sithole en Micbeal samesprekings is die situasie onaan­ Die polisie het traanrook in die stuur om te se die besette gebiede Heerden, was daar 15voorvalle van Lekhoona van die Kanana Youth vaarbaar." Diebesluitis geneem nadat stadion ingeskiet en daarna onge­ moet ontruim word. klipgooieryen petrolbommena poli­ Congress. Die mense se indienal die gemeenskap- en jeugleiers sedert veer 400 mense in die Metodiste Volgens Mangoenjane is sy kind sievoertuie, drievoorvalle vanbrand­ aangehoudendes nie binnekort vryge­ verlede week aangehou en ongeveer Kerk in hegtenis geneem. vroeg die week ontvoer. Die inwo­ stigting, een gebou is geplunder, ses laat word nie, die verbruikersboikot 400 mense in hegtenis geneem is rui Die "agterplaasbewoners" van ners se egter hulle glo hom nie. "Hy woonhuiseis aangevalenviermense hervat sal word. 'n massabyeenkomsin die township. Ikageng het op die byeenkoms en . het aan die polisie gese dat sy kind is in hegtenis geneem - drie weens 'n Afvaardiging van die Jouber­ Hoewel die meeste van die mense Saterdag tydens 'n begrafnis besluit ontvoeris - dit is net sodat die polisie openbare geweld en een man weens ton Civic Association sien Vlok weer vrygelaat is, word ses lede van om al die onbeboude gebiede in en 'nredehet om lml spesiale taakmagte . opsetlike saakbeskadiging. Drie po­ vandag (Vrydag) om die voortgesette die Civic Association en vier lede rondom Ikageng te beset. weer in Ikageng in te bring enalmal lisiemanne is ook lig beseer. Van aanhouding van jeugleiers en lede vandieIkageng YoutbCongresssteeds Die grond is volgens die mense se huise te deursoek,ons besittings Heerden bet bevestig dat ongeveer van die Civic te bespreek. aangehou. tydens die munisipale verkiesings te breek enjeugdiges in hegtenis te 400 mense vir ondervraging aange­ Onderhandelings tussen Vlok en Die onrus in Ikageng bet verlede van Oktober 1988 aanhulle beloof. neem," se lede van die gerneenskap." hou is. Die Ikageng Civic- en Youth regsverteenwoordigers van die in­ week begin toe 'n massabyeenkoms "Ons is noualjare opdie dorpsraad Kort duskant die stadion, waar'n Congress-ledein aanboudingbet Om­ woners van Jouberton, Kanana, Ti­ gereel is om die behuisingskrisis in se waglyste vir huise. Ons bet nou massabyeenkoms verlede weekge­ derdagoggendop'n eetstaking gegaan gane enKhuma-woongebiedein die die township te bespreek. lank genoeg gewag," se 'n man wat hou is om die behuisingskrisis te be­ en regsverteenwoordigers sa diepolisie Klerksdorp omgewing - het begin Sam Present van die Suid-Afri­ langerasses jaarin'nagterplaasin'n spreek, woon William en Rosaline gaan die mense na die tronk in Blo­ nadat ongeveer 400 mense op die kaanse Raad van Kerke se die ver- sinkhok gewoonhet. Mkhize. Die polisie het verlede emfontein oorplaas. Vrye Weekb1ad,18 Mei1990

j£2J2]J ',- ' .. ' " ,l~~'r ". ", ~ '.' I ", . ~ ~ '-,~. " -mil''.:;:' - J.11======1~ 0======-~~_i ~ - ~::=--~ -,,-, AGTERGROND Angola: vrede na al die bloed? 'nStowwerige begraafplaas in

Nil van die hewigste gevegte sedert die die middel van nerens... Angolese oorlog In 1975 losgebars het, gebied virdie MPLA. Dit het 'n lan­ Iyk die kanse op dingstrook - nou heeltemal vernietig . - wat dit moontlik sou maak vir die vrede In die MPLA om die Unita-hoofkwartier, verskeurde land beter 1amba, 200kmverdersuid, uit die lug as oolt, CHRISTELLE aante val as hulle dit sou beheer het. DE JAGER was die Unita se hullehet selfdie landing­ strook opgeblaas as 'n veiligheids­ week saam met die maatreel nadat Fapla-magte teen die Unita-troepe by die einde van lanuarie die Lombarivier gevegsterreln by oorgesteek het, Vliegtuie van die Angolese lugmag Mavlnga, en het met bombardeer die gebied om Mavinga kenners oor die en lamba nog steeds en joernaliste moontlikhede van 'n het hulle oor die naweek oor die skietstaking gesels Mavinga-gebied hoor vlieg, Die aanvalleis ondoeltreffend want die reikafstand vanFapla se lugbasis VAN 'n afstand lyk dit surrealisties by Cuito Cuanavale noordwes van en spookagtig. 'n Sanderige be­ Mavinga is te ver om vliegtuie toe te graafplaas vir tientalle Angolese laat om langer as vyf minute oor soldate en guerrillas in die rniddel Jamba te vlieg. van die digte bos.. ' . . Volgens Unita het orntrent v 000 Die lug hang stil en wann oor die Fapla-soldate op 21 Desember uit terrein IOkmnoordwes van Mavinga Cuito ClJanavalegestroom om 'n "finale waar Unita se daar op 6 en 7 Mei die aanslag" op Unita te loods met die grootste geveg sedert 1976 tussen die uiteindelike doel om Mavinga oor te Fapla-rnagtevan die MPLA-regering neem waarvandaan aanvalle op lamba en Jonas Savimbi se Unita-rebelle geloods sou kon word. plaasgevind het. Dit was die eerste keer dat Unita loernaliste is di6 week deur Unita en Fapla in 'n regstreekse konfronta­ na die terrein geneem, wat volgens sie was sonder buitelandse bystand: 'Unita die voor-beheerpos wasvir Fapla­ Unita sonder die Suid-Afrikaners en ' magte waarvandaan hulle aanvalle 'n Unlta-soldaat staan by die graf van 'n MPLA-soldaat op die slagveld van Mavlnga Fapla sonder die Kubane. wou loods om Mavinga oor te neem. (Fob: PhJ7jp UttI.lDn. UPI) Unita maak daarop aanspraak dat Twee weke gelede was dit die Watook al die waarheid is, albei Fapla-soldate begrawe is. mente totdie geweldwatplaasgevind hul 139 Fapla-soldate doodgemaak toneelvan'n deurslaggewende geveg kante het 'n hoe prys vir die gevegte 'Iussendie nou verlate loopgrawe het. bet in die deurslaggewende tweedaagse waarin Unita 'n aanslagvan 137 dae betaal. Tekens van die woeste gevegte en ondergrondse bunkers Ie daar Unita se dat baie wapens deur die geveg en 1 062 sedert die begin van op Mavinga deur Fapla-magte finaal- endie dood ~e nog oral oordie gebied staalhelms, stewels, bosbaadjies, lee Fapla-magte.agtergelaat is, iets wat die offensief. .. afgewe'er het. van sowat vier vierkante kilometer blikkies sardiens, Portugese koerante aandui dat hulle vinnig moes wegkom, Hulle wou nie hul eie verliese 1! Maar die MPLA ontken dat hulle . . wat vir baie soldate 'n laaste rusplek en pakkies plofstof. Fopmyne is egter op baie van die bekend maak nie en het gese hu1 bloedneus geslaan is. Hulle se hulle gewordhet. Uitgebrande, verminkte en opge­ wapens gestel voorhul vertrek, maar "werk nog daaraan". Savimbi bet egter hetMavingaoorgeneemenloelroepe , Rowwe houtkruise waarop daar blaasde vragmotors en gepantserde Unita se dit was kru gestel en maklik gese dat 10 bevelvoerders met 'n hoe na die noorde herontplooi om nuwe net nommersenbliklampe vanherin­ troepedraers staan orals in die sand om te ontlont. rang aandieFapla-kant doodis en ses aanvalle deur Unita daar te bekamp. nering is, is in die sand geplant waar waar landmyngate volop is - monu- Mavinga is strategies 'n belangrike aan die Unita-kant.

DIE onlangse gebeure in Angola dui laster se die aanslag op Mavinga daarop dat vrede rniskienindienabye ' deurdie MPLAwas 'nlaasteprobeer­ toekoms 'n werklikheid kanword vir slag om die Dnita-hooikwartier,lamba, die mense van di6 oodoggeteisterde oor te neem voor onderhandelinge land, se kenners op die gebied van plaasvind, vera!in die lig daarvandat Suider-Afrikaanse en internasionale Unita nou sonder die steun van die politiek. Suid-Afrikaanse Weermag is. Bob laster, 'n navorser verbonde Om lamba te wen, sou 'n belang­ aan die Internasionale Instituut vir rike simboliese oorwinning vir die Strategiese Studies in Londen en 'n MPLA gewees het en hul in 'n sterk gerespekteerde kenner van Angola, posisie geplaas het by die onderhan­ se die kanse vir vrede in Angola is delingstafel. nou beter as ooit, laster meen egter dat dieprobeer-: Volgens die leiervanUnita,lonas slag deur die MPLA om lamba te Savimbi,kandaar binnedie volgende neem die laaste sal wees. paar weke verdere gesprekke tussen "Die MPLA was nog nooit eintlik die MPLA-regering en Unita verwag 'n verenigde groep nie en my gevoel word. Verkennende gesprekke tussen ' is dat daar sterk gedebatteer is in die Savimbi en die Angolese president, organisasie oor die wysheid van die lose Eduardo dos Santos, is reeds op aanval. Ek is seker daar was lede van 24en25 April inLissabongehou,met die MPLA wat daartee~ gekant was, die Portugese regering as bernidde­ maar datdaar toe besluit is om nog Ole oorblyfsels van 'n Russles-vervaardlgde troepedraer . laar. een keer te probeer. . (Fob:AP) Die Amerikaanse onder-minister "Toe hulle agterkom hul verliese ander, se laster. binne die volgende twee maande gewis Vale s8 die jare van oorlog in van .buitelandse sake belas met Af­ word te groot en die situasie word te Hy glo ookdatdaarop albei kante ernstige onderhandelinge plaasvind." Angola, eers teen die kolonialisme rika, Herman Cohen, het die weekin moeilik, is daar teruggetrek." buitelandse druk is vir 'n onderhan­ ProfPeter Vale, direkteur van die van die Portugese en die afgelope 15 Kinshasa aangekom vir gesprekke oor Jaster se egter dat al het Unita die delde skikking. "Die Russe se jare Sentrum vir Suider-Afrikaanse Stu­ jaartussendie MPLAenUnita,was 'n die Angolesekonflik.Hy sal met pres aanval afgeweer, moes dit hulle duur reeds vir die MPLA dat die oorlog 'n dies aan die Universiteit van Wes­ menslike en ekologiese ramp vir die 'Mobutu Sese Seko, vir wie Cohen as gekoshet. Unitais nou in 'nmoeilike nie-oorwinningsituasie is en dat 'n Kaapland, se hy vertolk die hewige land gewees, die "enigste amptelike bemiddelaar" logistiese posisie weens die onafhank­ onderhandelde skikking bewerkstel­ -gevegtevandie afgelope vier maande "Op die ou end raak mense moeg beskou, en met Savimbi samespre­ likheid van Namibia en i: deur lig moet word. Suid-Afrika is ampte­ tussen die MPLA en Unita as "die vir oorlogenekdinkalbeikantebesef kinge voer, Amerikaanse wapenbystand in die . lik uitdie oorlog en Amerika is ook begin van die einde van oorlog". nou dat die land net nie meer die Savimbihet by 'n perskonferensie Mavinga-aanval gered, moeg daarvoor en plaas ook druk op "Teenstrydigeweergawes van wat negatiewe uitwerking van die oorlog in Mavinga gese die Lissabon­ Voorheenhet hul voorrade soos Unita om te onderhandel. gebeurhet, is deur albei kante gegee. kanhanteer nie." gesprekkewas positiefenhyhoopdat brandstofenkos vanSuidAfrikadeur "Albei kante begin nou die duur Maar wat wei duidelik is, is dat albei V ale en laster meen albei dat die 'n skietstaking binne drie tot vier Namibia ontvang, wat nie meer prys van die oorlog voel enis gereed kante groot verliese gely het. Daar afwesigheid vll!l buitelandse magte maande onderhandel kan word, en moontlik is nie, Oit is dus logisties om toegewingste maak.Ofdie uitkoms . was klaarblyklik 'n grootskaalse geveg , soos die Kubane en Suid-Afrikaners dat demokratiese verkiesings binne rnoeilik vir albei kante om nou nog vrede sal wees, kan ek nie se nie, wat nie 'n duidelike wenner opge­ die moontlikheid van 'n skikking en 'njaariJ}Angola gehou kan word. hul posisies op die grond veel te ver- maar volgens my bronne gaan daar lewer het nie," se hy. vrede in Angola baie vergroot het,

VryeWeekblad,18 Mei 1990 ======1·1======GESPREKWetell Orde, se Vlok Die polisie se .'onverbiddelike riglyne'

week in hegtenis geneem is? die organisasie Ofbetrokke lede ingevolge die Mense in die tronke is daarheen gestuur deur land se veiligheidswette opgetree word. Ole minister van Wet en Orde, Adriaan Vlok, het bevoegde howe, na oorweging van getoetste Die soort optrede moet egter ook berus op menlge wenkbroue laat IIg met sy "hartllke" en getuienis, Vir die howe het dit nie gegaan oor inligtinygenfeiteennieblootoppersepsiesnie. "links", of"regs" nie,maarof'nmisdaadgepleeg Daarom word die doen en late, waaronder die "vriendelike" gesprekke met die AWe-leier, is al dan nie. dade van so'norganisasie, voortdurend noukeurig ! Mense word ooknie aangehou omdat hulle dopgehou en geevalueer, Eugene TerreBlanche, die week· enkele dae na "links" of"regs" van die regering is nie. Hulle die AWB se openllke mllitarlsme by In Hoekomsienjy 'nafvaardigingvandieAWB t~rwyl jy DOOit lede en organiseerders van "kommando-oefening" op Ventersdorp verlede Iinkse organisasies gesien het voordat die naweek, Voor die naweek het Vrye Weekblad regeringbesluithetom 'nverbod op die orga­ olsasies te l~ ole? bewyse gepubliseer dat Vlok volledig Ingelig Voor 2 Febroarie is daar ook beperkings op was oor die Weermag se Burgerlike regse organisasies geplaas sonder om met hulle gesprek te voer, Ekverwys byvoorbceld na die Samewerklngsburo se terreurdade in buurstate Blanke Bevrydingsbeweging en die Blanke - en Vlok hetniksdaaraan gedoen nie. PEARLIE Nasionale Beweging. Daaris ook'n verbodop die dra vanvuurwa­ JOUBERT het In paar vrae aan Vlok gestel pens deur die AWB by byeenkomste geplaas ­ sonderom hulle voorafte spreeIe.Terloops, die verbod geld vandag steeds - die enigste orga­ nisasieten opsigte van wie so 'n verbodtans nog Voordat ek spesifiek op die vrae antwoord, wil teen hom opgetree word nie, bestaan. ek graag die volgende inleidende opmerkings Soos met enige ander organisasie, sal daar Gedurende 1989 en vroeg in 1990 is daar maak: egter nie 'n oomblik gehuiwer word om op te deurmy ookoorverskeieaangeleenthedesame" Ek en die Suid-Afrikaanse Polisie is ver­ tree, indien die veihgheid van die Staat of die sprekings gevoermet leiers van verskeie linkse ~twoordelikvir die beskerming vanen diens­ publiek, en die handhawing van die openbare or~anisasies,waaronder die UDP en Cos~tu. lewering aan die totale Suid-Afrikaanse ge­ orde in gevaar gestel word. meenskap, Byons maak dit niesaak wat die Hierdie uitgangspunt van die regering bring Hoe siendie regering tans die AWB • ten geslag, geloof of velkleur is nie. Wanneer ons ' ook mee dat daar in gevalle van hierdie aard opsigtevandiemoontllkheid datdie AWB en ons taakuitvoer, gaandit ooknievirons daaroor toenemend teen,die persone wat oortree, opgetree ander regse groeperinge die planne van die of'nmanlinks ofregs isnie, ofwat sypartypo­ sal word en nie teen die politieke party of regering moontllk skade kan berokken? litieke filosofie is nie. organisasie per se nie. Adrlaan Vlok Die regering is vasbeslote om sy reeds aange­ Daarommag die Suid-AfrilcaansePolisienie kondigde enookverder regverdige ennoodsaak­ deelneem aan partypolitiek nie en verleen ons Gesien in die lig van die felt dat die AWB en likebervonninstappe op verantwoorde1ike wyse byvoorbeeld beskerming aan die ANC-afvaar­ ander regse orgaolsasies besig is om hulself 'deurtevoer, Dit salindie bestebelangvanaldie diging wat met die regering kom onderhandel. , ml1lter te organiseerenhi diekommando's te inwoners van die land wees. - , Die SAPwilnie deur enigepolitiekeparty of groepeer.hoekom tree die staatole teenhulle Tansis daargroeperingelinks enregsvandie organisasie vir partypolitieke gewingebruik of ' op ole? regering,insluitendedie AWH, watDiedaarmee opgeeis word nie, Daarom is die SAP besig om Dit was en is nog nooit onwettig om jouself saamstemnie. Dit is hulle demokratiese xeg om doelgerig en vasberade 'nbeeldvan 'n nie-poli­ onderbepaalde omstandighede te verdedig nie. daarvante verskilenom dit in die openbaarook tieke beskermingen diensorganisasie op te bou, Dit is 'n basiese reg van elke mens. te se. Enigiemandwatprobeeromdiepolisie 'n ander DieAWH,bymonde van sy hoofleier, gee in , Indien hulle egter in die proses 'n misdaad kleed om tehang, doen dit totdienadeelvandie die openbaar die versekering dat hulle slegs Watter aspekte oorweeg dieregering WaD.­ pleeg ofenige landswette oortree, sal daar son­ mag en die land. " hulle mense oplei om presies dit te doen - die neer beperkinge op 'n organisasie tersprake der aansiens des persoons teen hulle opgetree Onder baie moeilike ornstandighede en ten dames in skietklubs, die mans met knuppels, is? ' word. Intimidasie en geweldpleging wat die spyte van beskuldigings daaroor probeer ons ens. (In die verbandis dit 'n feit dat daarvandag Indien die AWH, soos enige organisasie, 'n .veiligheid van die publiek en die handhawing om absoluut onpartydig teenoor mense en groepe, honderde ander skietklubs, los van die AWB, misdaadpleeg ofdie landswette op welke wyse . van die openbare orde in gevanr stel, sal onder links en regs van die politieke spektrum, op te funksioneer.) "- ook al oortree, sal 'n dossier geopen en aan die geen omstandighede geduld word nie, tree. Daarom voer ons gesprekke met een en Die organisering in sogenaamde "kom­ betrokke Proknreur-generaal vir in beslissing Solankdie regses en ook die linkses'beskaafde almal wat moontlik 'n bydrae tot kalmte, rus en mando's", wat 'n moontlike altematiewe stmktuur voorgels word. - demokratiese politiekbedryf, is dit good en sal vrede in ons land lean lewer. Daarmee sal ons daarstel, is egter kommerwekkend en onaan­ Dit is konsekwent in die verlede gedoen en dit nie skadelikvir die regering se planne wees voortgaan, want ons is absoluut oortuig dat ons vaarbaar. Wat dit egter aanbetref, gee die hoof­ sal in die toekorns steeds gedoen word. nie. ' '\' alles moontlik moet doen om geweld tot beda­ leier van die AWB weer eens, in die openbaar, Indien die bedrywighede van die AWB of Intimidasie, oproer en geweldpleging uit ~er ring te bring en datdit beter is om te luister en die versekering dat h~lle nie "besig is om 'fr enige ander organisasie van so 'naard is dat dit te praat as om te skiet, oord ookal, salegterwel'nnegatiewe effekOf boereleerop te bou nie, maar slegs besig is om die veiligheid van die openbare orde in gevaar diehervormingsinisiatiewe he - daarom moot'\' Daarvoor vra ons nie omverskoningnie - dit personeel op te lei om hulself to verdedig." En stel, sal daarsonderaansiendes persoonsteenof alles moontlikgedoenwordom dit te voorkom. , beteken ook hoegenaamd nie dat ons kant kies verden "Die beweging is nie vanplan om 'neie nie, polisiemag of le~r tot stand te bring nie." \ Pogings om Of my Of die SAP te probeer Indienditvolgens feitesou blykdatditnieso I etiketteer as simpatiekteenoor 'n betrokke groep is nie, staan die AWB en sy hoofleier in die ~' WOODMEAD SCHOOL soos byvoorbeeld die Awa, is deursigtige propa­ openbaar skuldig dathulle 'n onwaarl1eid verkon­ ganda. Die werklike feite spreekharden duide­ dig het. likdaarteen- onspas gelykberegtiging op almal In dieverbandis ditegter'n feit dat die ANC toe. Wat geld virdie een, geldvirdie ander. Ons ook goed georganiseer is en oor die dienste van probeer die wette van die land billiken regver­ ~ Umkhonto we Sizwe beskik, Dit is ewe kom­ DEBRSE dig toepas op eenen almal. Ditis 'n onverbidde- merwekkend en onaanvaarbaar. HUMANn,s ~ , like riglyn wat ons vir onsself stel, tr Daarbenewens is daar inligting beskikbaar dat sekere linkse organisasies tans besig is om DRIE BEURSE WAT VOLLE ONDERRIGFOOIE VIR Hoekom is die AWB DOgole verbied ofgeen duisende sogenaamde "marshalls", "task forces" STANDERD 6 IN 1991 D~K, IS BESKIKBAAR VIR: inperkings op die organisasie se bedrywighede en "comrades" te organiseer en op te lei. Dit is geplaas ole? ewe kommerwekkend en onaanvaarbaar, ' 1. Wiskunde en Wetenskap Dit is die uitgesproke en verklaarde doelwit van Hierdie soort van aktiwiteit is myns insiens 2. Engels en die Geesteswetenskappe die regering om meer demokratiese politieke onverstaanbaar met die voer vanvrye demokra­ 3. Kuns aktiwiteiteenvryhede inSuid-Afrikatoe te laat tiese, politieke aktiwiteite. Daarom word die - nie minder nie, Dit beteken onder meer dat situasie met die grootste noukeurigheid dopge­ politieke partye enorganisasies as sodanig toege­ hou, Indien enige van die organisasies, deur Beurseksamens: Saterdag, 9 Junie laat sal word omvrylikpolitiekte bedryfen dat hierdie optredes van hulle, die veiligheid van hulle bedrywighede nie om daardie rede aan die staat of die publiek of die handhawing van bande gelS moot word nie - mits hulle natuurlik die openbare orde in gevaar stel, sal daar on­ Nie-beursaansoeke vir aile standerds is ook welkom binne die bepalings Van dielandswette optree! verwyld teen hulle opgetreeword. Dit het daartoe gelei dat die verbod op die Koshulsqerlewe beskikbaar \ ANC en ander organisasies op2 Febmarie opgehef Hoekom is daar bykans geen regses in aan­ -, kon word. houding ole in vergelyklng met die aantal Aansoekvorm en besondemede is beskikbaar bydiehoofse Dieselfde beginsel geld ook die AWB, soos linkses in die tronke • ek vra dit ook na \ , , vir alle ander organisasies,en solank die AWB aanleidingvanonder meer die Thageng Civic sekretaresse by (011) 708-1849, of skryfsan Posbus 68068, binnedie bepalingsvandiewetbly,kandaarnie Association se leierskap wat vroeg verlede Bryanston 2021

Vryc Wcekblad, 18 Mci 1990 :8ids-"'-======12======13======ONDERSOEK S6 werk die Burgerlike Samewerkingsburo '0 Sinistere monster"met vele koppe

weet wieal myoperateurs isnie.My streekbestuurders en tien kotirdineer­ dieBSB werk, wantook daar salvals nie. Hy het die wapens gekoop vol­ en Mosambiek was, het hy verlede 'n Mens het net geweet. Ons het net "Diemeestevan die lede is apoli­ Olt begin duldellk word dat die Suid­ operateursweet ooknie almalwieek-; ders.Onder hulle is daar hanteerders name gebruikword. Mense wordselfs gens 'n "behoeftelys" van die BSB. jaar in Namibia opgetree en is in die nie geweet of dit wettig of onwettig ties en net soldate. Maarek weet nie Afrikaanse Weermag' se Burgerlike isnie. Dis'n ingewikkeldestelselvan enoperateurs, bewusteenonbewuste betaalop hul vals name. Daarbenewens kan elke streek ook verlede alversoekom 'npersoonbin­ gedoen is nie." of hulle bereidsal wees om onder 'n aliasse, valsnameen'nkornmunikasie­ ledeen direkteen indirekte lede.Hulle . "AI sou daar 'n leer bestaan oor nog sy eie wapens vir 'n spesifieke nelands te verrnoor. Botes meen dat daar sedert Ouis Hanitedien nie.Daar isnatuurlik Samewerkingsburo (BSB) nie bloot een kanaalwat almalbeskerrn,"s8Botes. maak op hulle beurt selleop. David Webster en die naam van die projek aankoop. Dit blyk ooknou dat daar'nstreek Staatspresident FW de Klerk se ook mensewat ver-regs is," sa hy. kop van 'n veelkoppige monster is nie, . Webbhet voor Harms getuigdat Diehele struktuuris so saamgestel persoon wat horn geskiet I-et, ver­ was wat horn binne- en buitelands aankondigingoordie ontperkingvan Botesglodatdie BSB, watveron­ die BSBuit sowat 139 "bewuste" en maar 'n afsonderlike veelkoppige datdit as burgerlike organisasieope- skyn op papier, mag dit onmoontlik toegespits het op "ekonomiese dieANCgrootverwarringindieBSB derstel is om so perfek te werk, in 'n 150 "onbewuste"lede bestaan.Botes . reer,Elke lid van die BSB moes 'n'n weesom die moordenaar op te spoor IDie BSB is soos 'n ontwrigting".Botes ~ soverhy weet, bestaan. monster verander het omdat die or­ monster. Oit het begin as 'n geheime meen datdit maar bloot die mense is burgerlike "dekkiog" M sodathynooit omdatdit 'nvalsnaammag wees," ~ slang waarvan net draaidie streekse bedrywighede vera! "Diemenseis onsekeren wi!weet ganisasie deurVerstergekaapis.Daar waarvanWebbweet, want daarmoet MInister van Verdedlglng met die BSB of dieWeermag geas­ Botes. rondom die ontwrigting van fondse wat van hulle gaan word. Wat gaan is geen of min beheer tans oor wa­ organisasle wat die regerlng se talle ander wees wat nie aan hom Genl Magnus Malan sosieerkon word nie. Baie van die operasies is uitgevoer sy vele koppe van "vyandige" organisasiesGeldver­ gebeur onder 'n nuwe bewind?Hier­ pens, gelden inligting. "vyande" moes vernletlg en ontwrig, bekend is nie, Botes 58 dat toe hy die dag aan· deuronbewusteofindirektelede,met skaffers is geinfiltreer om fondse te diemenseisprofessionelemensewat Botes sa dat die rnanne tans "laag Die BSB,wieseverklaardebeleid uitsteek. Kap een at, maar dit het nou veel meer geword - 'n gestel is by die voorganger van die anderwoorde mensewat nie weethul probeer afsny. net weet hoe om oorlog te maak. le" terwyldie Harms-kommissie aan dit is om enige "vyand van die Re­ BSB, hy nie geweet het vir wie hy werkin werklikheidvir die SAWme. en 'n andergroei in . Botes sediefeitdardieB'Sls syeie Hulle isbangvir dietoekoms, gefrus­ die gang is. Hoewel minister Malan organisasle wat elke aspek van die publiek" maksimaal te ontwrig, het .:; gaan werk of presies wat hy gaan Onbewuste lede word gewerf deur sy plek uit. Die Iyf inligtingsbronne moos skep, het tot treerdenin sekeregevaI1e baiekwaad," in Februarie die versekering gegee die afgelope twee jaar ontstellend Suid-Afrikaanse samelewing . doennie, Daarisblootgepraatvan "'n kontrakmaatskappye,streekbestuur­ bly ongestoord gevolg gehad dat teikens sonder be­ se Botes. het datBSB·aktiwiteiteopgeskortis, gegroei. organisasie", 'n Maand later is eers ders wat hulself as sakemanne voor­ hoorlike kontrole gekies is. Dit het Hy meen die probleein is dat die het Webb in Maart getuig dat die blnnegedring het en baie moeilik Die begrotingvir die BSB vir die aan horn verduidelik hoe die organi­ doenen selfs bewustelede wat vrien­ voortbestaan. Die diemoontlikheidlaat ontstaandat die mense niegekoppel is aan die Weer· BSB tans by "meer as 200" projekte I• laaste finansiele jaar het rninstens sasie werk, de as onbewuste lede werf. BSB agente van ander militere in­ mag nie en dus me kan vra om na 'n betrokke is. j- gestuit of oiltblnd kan word. JACQUES asa kan nie gestop R28 miljoen beloop.Die vorigejaar Die tien streeksbestuurders ken "Onbewuste ledekan seIfs op die stansies kon doodrnaak. ander eenheid ofWeerrnagdeel oor­ Botes sa voorts dat Malan me by wasdit netR13 miljoen. wordnie.' " PAUW verduidelik hoekom mekaarnie almal nie,terwyldiehan­ ou end hanteerders word sonder dat Verster beskik oor die mag om 'n geplaas te wordnie. Hulleis ledevan magte is om die BSB se aktiwiteite Daarbenewenswordspesialepro­ Hoof van SA Weennag, . '"-, teerders binne dieselfde streek ook hulle weet vir wie hulle werk, Hulle opdrag te gee dat iemand doodge­ dieBSB en boonopfmansieel afhank­ op te skortnie en dat die organisasie -, jekte uit spesiale fondse gefinansier Genl Jannle'Geldenhuys - Virsekerlleidsdoeleindes wordaile oP':p dag in 1988 het 'n groep van - In ons buurstate het naamIose Die vanmekaarbewusis nie. Dieeen rapporteer aan 'n persoon wat 'n vals . maak moet word. Botes ~ dit is ook lik van di6organisasie. kan voortgaan omop syeietefunksio­ en het die BSB sy eie maatskappy wapenswattydensoperasies gebruik Suid-Afrika se mees gevreesde en bomme mense se arms afgeruk en I selweetrue vandievolgende sebestaan naam gebruik, Gesiene mense, soos me noodwendig so dat daar vir elke Dis isdaaromdathy niediemoont­ neer. Lede kan uit hul eie voortgaan wat bykomendefondse genereer. . word, na die tyd vernietig. Vals besopgeleide soldateom'ntafelgaan nie. byvoorbeeld die Mosambiekse minis­ projek'n afsonderlike leeroopgernaak . likheidvan'n interneweerstandbewe­ met projekte. huiseplatgevee, ministers isomgekoop DieMinister van Verded:iging, gent paspoorte, lisensieskyfies en ander sit en 'n meesterplan begin uitskrurn . enamptenare het gunste vir "groepe I.ede op die laer vlak ken dielede terwat die viskwotaaan ons verkoop is nie. ging binne die BSB wil uitsluit nie. "Dit is 'n volrnaakte stelsel, maar Magnus Malan, sa hy het eers laat dokumente wordverbrand. om 'nbaie, baiespesiale weermageen­ hoer op net op vals name, terwylhill het, het a! slagoffers van die stelsel Botes ~ hy glo dat sekereelimi­ Die BSB is juis s6 gestruktureer dat soossobaieanderis hy ook afhanklik sakemanne" gedoenen cholera-kieme verlede jaar bewus geword van die Volgens die riglyne van die BSB heid saam te stet. ~ het onverklaarbaar in vlugte­ ooknie veronderstelis omteweethul geword," se Botes. . nasies wettig plaasgevind het, en hy kan voortgaanalprobeerdierege­ van die mense wat horn bedryf. En bestaan van die BSB. Tog het genl is daar 'n uitgebreide veiligheidsprose­ Dit moes s6 gestruktureer word . lingskarnpesewater beland,Moord­ werkin werklikheidvirdieWeerrnag , Om hulle klandestiniteit te hand­ andere onwettig. "Ons het geweet ring horn ontbind, Boonop het die . hier is al te veel foute gemaak," sa Witkop Badenhorst, hoof van Staf nie. dure wat elke lid moet gehoorsaam. dat dit totaal op syeie lean funksio­ lyste~. is saamgestel en teikens haaf, is BSB-lede nie toegelaat om wanneer die BSB iemand elirnineer. manne toegang tot wapens en geld. Botes, - Inligting,voor dieHarms-kommissie: Kantorewordgereeldgevee vir mee­ neer: eie wapens, eie inligting, eie uitgesoek, if Meesteweet meeens hul werkvii die Weerrnag se bestaande intelli­ getuig dat aIle BSB-operasies met luister-apparate, vergaderings magnet fondse. . . Getuienis isaIgeIewerendoknmen- 'n "maatskappy" met die naam BSB gensie-bronne te benut of gebuite '';.- politiekeirnplikasiesdeur dieMinis­ ondersekere ornstandighede plaasvind Dit moess6geheimsinnigen diep te oor bisarreplanne om 'n aapfetus nie. Ondergeskikte lede kan net per wapens te gebruik nie, omdat dit tervanVerdediging goedgekeur moes en lede se aliasseen vals name moet weggebereword dat die een lid me voorbiskopDesmondTutusehuiste Hoof: Speslale Magte, "pager" met hul hanteerders in ver­ terugspoorbaar mag wees. Eie in­ word. Gen/-maJEddIe Webb altyd gebruik word. moes weet wie die ander is nie, dat los,om advDullahOmar sehartpille bindingtree. ligtingsbronne is gekweek en wa­ Daar is heelwat geniienis dat die Elke lid wat by die BSB aansluit, nie eensdie generaalweet wiealrnal tevervangmetander wathorn'nhar­ "Dieorganisasie is so saamgestel pens is op die intemasionale swart­ BSB by politiekeoperasies betrokke het ook 'n burgerlike werk, Dit help vir horn werk nie en dat lede sorns taanval sal gee en 'n Durbanse dat sou'n operateur gevang word,hy mark aangekoop. was, ondermeer die ontwrigtingvan die BSBom syeie fondse te genereer selfsnieeens weet vir wiehulregtig prokureurtevergiftig met gif wat op me dieregte naam adres of telefoon­ Botes was juis die hoof-wapen­ Swapo en die Verenigde Volke ty­ en is deel van die sogenaamde "Blou werknie. sy skeerrneslernmetjies gesit is. nommer van sy hanteerder ken nie, aankoper vir die BSBen het in Au­ dens die verkiesing in Namibia ver­ Plan". Van die lede wat aangesluit Vandagishierdie organisasie, wat Sou iemand 'n born plant en gevang gustus verlede jaar 'n arsenaal wa­ lede jaar. het, het flnansiele hulp by die BSB veronderstel was om s6 perfek te word, weet niemand vir wie hy dit penswat lugafweerkanonne, vuurpyl­ -DieBSBen sylede word beskerm gekry om hul eie maatskappye te .funksioneer, tot 'n-groot mate onto gedoonhet nie," sa Botes. lanseerdersen anti-tenkmyneinsluit, IGeneraal Eddie deur 'n ingewikkelde stelsel van af- -' ~ begin.Daar is lede wat tot Rl00 000 masker. Die totale aanslag, kom­ Hy dis selfs uit die leersvandie inMosarnbiek vir R2rniljoengekoop. snypunte,aliasse en vals name en 'n gekry het. . .Webb en kolonel Joe. munismeenUmkontho weSizwehet BSB baie moeilik of selfs onrnoont­ Hy weet me wat van die wapens uitgebreide veiligheidstelselwaaraan Volgens die plan kon fondse op Verster weet nie eens plek 'gemaakvir 'n nuwe monster in lik om agter te kom wie werklikvir geword het of waar dit geberg word elke lid moet voldoen. . Besturende•Dlrekteuf, - twee rnaniere gegenereer word: die ons midde: die Burgerlike Same­ Die topstruktuur bestaan uit die .­ maatskappy behoon aan die BSB en wie almal vir hulle werkingsburo (BSB). Kol Joe Verster besturende direkteur, sy tien alle winstekom terugna hom toe, of werknie. Nie een van Die afgelope weke het tallevansy die lid leen diegeld, betaal dit terug, ­ l~ voor dieHanns-kornmissie getuig hulle weei'wie al my enhou 'n deelvandiewins. Die ander oor die binnelandse projekte wat hy gedeelte gaan na die BSB. operateurs is nie.My bedryf het. Twee van sy lede het Botes 'n bectrag van meer as onlangs metVrye Weekblad oor die sa operateiJrs weetook RIO rniljoen is onlangs na 'n buite­ werklike omvang en bedrywighede landse bankrekening van die BSB nie almal wie ek isnie. van die BSBgesels. oorgeplaas. Verster het beheer oor Dis 'ningewikkelde "Die BSBissoos 'n slangwaarvan di6 bedrag. Die BSB het in die ver­ net sy vele koppe uitsteek. Kap een stelselvan aliasse, lede al suiwer saketransaksies be­ - af,en 'n andergroei in syplekuit.Die klink om geld vir die organisasie te vals name en 'n lyfbly ongestoordvoortbestaan.Die maak. - BSB kan nie gestop word nie," ~ kommunikasiekanaal 'n Boekhouer van die SAW, brig Pieter Botes,gewese streeksbestuur­ wat almalbeskerm. ' Hein Pfeil, het reeds getuig dat hy der van dieBSB.Hy was eenvan die geen toegang tot die leers van die manne wat die BSB in sy huidige vorrnhelp uitdinkhet. BSB gebad het nie, en dat hy die Dit moes 'n eenheid wees,_ "Die BSBdring elke vlaIc van die boeke "meganies" moes balanseer saamgestel uit die heel bestes, wat Suid-Afrikaanse sllmelewing binne. sonder dat hy geweet het waarvoor "die"vyand" openige plek, enigemanier BSB-lede werk bi~die SA Polisie, die fondse bestem was. en enige tydkon vemietigsonderdat Eskom, diePretoriase Stadsraad,die 'nLid vlindieBSB,SlangvanZyl, die spore ooit na die SA Weerrnag Departement van Binnelandse Sake het reeds getuigdat hy 'n salarls van kon wys. en selfs die Nasionale Intelligensie­ R3500ontvang het,'npensioenbydrae Die groepsoldatehetgaan kykna diens," s8 hy. van R800, 'n BMW, 'n huis- en tele­ die AmerikaanseCIA,dieIsraeli'sse Botes s8dieBSB is s6 uitgewerk foontoelaeen vry medies. Mossad, die Russe se KGB en selfs dat hy kan blyvoortbestaan al word "Alma!wordsteedsbetaal en baie na dieANCseeieinte1Iigensienetwetk. sy topstruktuurafgedank, sy fondse van die lede het bulle eie maatskap. Uit hierdie dinkskrurnis 'n nuwe ­ afgesny en sy inligtingsbronne pye waaruithulleself'n wins maak of organisasie gebore wat die afgelope weggeneem. waaruitdie BSB'n wins maak. Daar jare byna elke faset van die Suider­ "GeneraalEddieWebb enkolonel isdus baiegeldin ornloop,"sa Botes. Afrikaanse lewenswyse binnegedring, Joe Verster weetnie eens wie almal Botes sa die tien streke van die ­ BSBhetbinne-enbuitelands opgetree. gedestabiliseer en ontwrig het. vir hulle werknie. Nie een van hulle Botswana Lesotho - Europa I Hoewelhy bestuurdervir Swaziland

f. f,' Vrye Weekbiad, 18 Mei 1!l9P••• Vrye Weekblad, 18 Mei 1990 1======14=:======

Eerste teken

Pieeerste tekenvan die ~oontlikebeeindiging van die verbruikersboikot in Welkorn, is die suksesvolle vergadering tussen verteenwoor­ digers van die boikot-komitee, die Blanke sakesek- , 'Wereld: tor en gemeenskapsleiers wat besorg is oor die toestand in WeIkom. Die boikot kos besighede tans sowat een miljoen rand per dag. Eerste parlement Mabuza beskuldig Namibia se eerste parlementsopening vind plaas nameeras'nhonderdjaarvankolonialebewind. Die boofminister van KwaZulu, Mangosuthu President SamNujomaverbind die regering van . Buthelezi, beskuldig die hoofminister van Namibia tot die skep van 'n klimaat waarbinne Kangwane, Enos Mabuza, daarvan dat hy be­ belegging in die land aangemoedig kan worden trokke is by die veldtog om 'n pro-ANC poli­ hy onderneem om die werkloosheidsprobleem tieke party in Ingwavuma tot stand te bring. aan te spreek. Buthelezi se Mabuza het ook 'n donasie van 'n paar duisend-rand aan die party, wat teenInkatha gekant is, gemaak. IRL-bom Vyfmense word beseer, een ernstig, in'n born­ Nuwe president aanval in Londen deur vermoedelik die Ierse Sowetan 16 Mel 1990 Republikeinse Leer. 'n Voormalige burgemeester van Soweto, eer­ waarde DavidThebehali,wat tanspredikeris by die Faithways Bible Church in Soweto, word ,Immigrante Krokodil eet man Rebelle vermoor 18 verkies tot president van die Kerke-alliansie van Suid-Afrika. Casa maak bekend dat eerw Die president van die Sowjet-unie, Mikhail 'n Krokodil verslind 'n 43-jarige man by 'n Die Mosambiekse rebelle-groep Renamover­ Thebehali dePoen Badenhorst opvolg, Gorbatsjov, se die regering van Israel moet ­ visvangplek in die noordelike streek van Aus- , ' moor minstens 18 mense in'naanval op 'n trein ophou om Joodse immigrante in die besette tralie, Die krokodil, watrneer as drie meterlank wat van Suid-Afrika na Maputo onderweg is. " gebiede te vestig. is, word deur veldwagters doodgeskiet. Vier mense verkeer in 'nkritieke toestand in 'n Gesinne bekommerd hospitaalinMaputo en53 ontvangbehandeling. Passasiers -was hoofsaaklik werkers wat van Duisende gesinne in Bophuthatswanavrees dat Hoogste prys nog Koning in Uganda Suid-Afrikaanse goudmyne af op pad huis toe hulle bul huisvesting sal verloor en dat bulle was. vervolg sal word na 'n nuwe uitsettingsbevel 'n Kunsgalery in Japan betaal 82.5 miljoen Koning Moshoeshoe die 'l\veede van Lesotho, , deur die regering van Bophuthatswana uitgevaar­ dollarvir'n skildery deurVincent van Gogh.Dit wat verledeweek sogenaamd verdwyn bet, bevind dig is. Volgens die uitvaardiging moet onwet­ is die boogste prys wat n6g vir 'n skildery op 'n bomin Uganda. Die rnilitere leiervanLesotho, tige plakkers van Mabopane, wat aan Winter­ veiling betaal is. genl-maj Metsing Lekhanya,bet vroeerbeweer 'veldt geens, teen 30 Junie uit die gebied wees. dat die koning die plek van sy self-opgelegde Suid-Afrika: ballingskap verlaat het omdat hy 'n staatsgreep Trek reg aan in Lesotho beplan. Vrae oor aanhouding Die premiervan Pakistan,BenazirBhutto, word -.Afrika-besoek Geheimsinnigheid omring die beweerde aan­ aangeraai om volgensdie Islamietiesewette aan ' Langer Jewe houding van die ANC-organiseerder van die te trektydenshaarbesoekaanIran, Bhuttois die Grens, Glen Thomas. Die polisie in King Wil­ Die vise-president van die ANC, Nelson Man­ eerste vroulike leier wat deur die Islamietiese liamstown se hulle het geen rekord van so 'n Mans wat nooit rooknie,leefgemiddeld 18 jaar dela, is op 'n besoek van, 12 dae aan Afrika­ leierskap van Teheran op 'n amptelike besoek gevalnie. langeras mans wat reg deur bullewegerookhel. lande. Hy besoekAlgerie, Libie, Kenia, Egipte, verwelkom word. - Zambie, Nigerie en Angola. Mandela sal na verwagting dielande inlig oorverwikkelinge in Staatsgreep gefnuik Suid-Afrika en die samesprekings met presi­ Intimidasie bespreek Afstigting onwettig dent FWde Klerk. Hy woondie Statebondsver­ Samesprekings .word gehou om die plofbare Troepe bestorm die kantoor van die radiodiens gadering van ministers vanbuitelandse sake in Die Sowjet-president MikhailGorbatsjov vam-­ van Madagaskar. Dertien gewapende mans word situasie by die Braarnfontein spoorwerf te ont­ dig bevel uit dat die afstigting van Estland en Ahuja, Nigerie.by en ootvang die ere-doktorsgraad lont. Die bestuur van Transnet, verteenwoor­ gevange geneem nadat bulle aangekondig het van die Universiteit van Lagos, sowel as ver­ digersvan Sarhwuenverskeiewerkersvergader skeie ander toekennings. om aank1agtevan intimidasie vanSarllwu-werk­ ers deur werkers wat nie aan die vakbond be­ hoort nie, te bespreek. 'n Sarbwu-werker word FW na Bush Dinsdag-oggend vroeg deur 'n werker wat nie aan die vakbond behoort nie, in die voorkop Staatspresident FWde Klerk wordmore terugver­ geskiet. - welkomnasy Europesebesoek. Die kantoorvan ' die staatspresidentkondig ookaandat De Klerk vir president George Bush van Amerika op 18 Junie in Washington sal ontmoel.Dit is die Polisie skiet twee eerste keer sedert 1948 dat 'n Suid-Afrikaanse Die polisie skiet twee mense do~d in Maokeng president Arnerika sal besoek. Bush ontvang township naby Kroonstad. 'n Woordvoerdervan Nelson Mandela 'n week later. die Maokeng Detainees Parents Support Com­ mittee, Biza Makhate, se die polisie het in die bak van 'n Protea Furnishers meubelwa "Ontwapen Blankes" weggekruip toe die voertuig met klippe gegooi is. Volgens die polisie bet sowat 'n duisend _ Die United Democratic Front dring daarop aan mense die polisie wat in 'n privaat-voertuig in dat alle Blankes wat wapens besit en nie by die die township op patrollie was, aangeval enmet Veiligheidsmagte betrokke is nie, ontwapen moet klippe en petrolbomme gegooi. ' word. Dit volg op die bekendmaking van die vergadering tussen die minister van Wet en Orde, Adriaan VIole,endie leier van die AWB, Eugene TerreBlanche. Hoogverraad Tom Langley van die Konserwatiewe Party se die regering is skuldig aan hoogverraadenis so Eenheid teen misdaad nutteloos dat hy nie eers sy eie mense kan beskennnie. Langley se die NasionalePartyhet 'nNuweeenheidommisdaadinJohannesburgte sy geloofwaardigheid verloor, met die Swart bekamp, word deur die stad se distrikskommis­ jeug wat die staatspresident nou eerder "com­ saris, Brig A S Venter, tot stand gebring. Die rade" noem. eenheid,onderbevelvandie sersManualFilipe,. is werksaam in die middestad, Brixton, Booy­ Latvie onwettig en ongeldig is. dat die regering vinpresident Didier Ratsiraka sens, Cleveland, Newlands, Jeppe, Langlaagte oorgeneem is. ' en Mondeor. "Jul eie skuld" Ses mense sterf in militere optredeom die Die ministervanOntwikkelingshulp, dr Stoff~1 Amerika steun afstigting poging te stuit, van der Merwe, sa die leiers van die selfrege­ Hoes gaan praat rende gebiede wat sa dat al die geweldbeginhet Amerika herbevestig sy steun aan die Baltiese . sedertdie vrylatingvanNelsonMandela,hetnet Afgetrede senior offisiere van die Weermag, state van die Sowjet-unie wat op 'n vreedsame Soldate ontevrede hulleself om te blameer, Vander Merwe se al , militere stratee en 'n verskeidenheid mense wat wyse oor hul eie politieke toekoms wil besluit, die leiers van die selfregerende gebiede het vir betrokke was by die gewapende stryd van die 'n Paarhonderd soldatevan die Ivoorkus omring die vrylating van Nelson Mandela gevra, en as ANC. komlater die maand in Lusaka byeenom diekantoorvandielandse radiodiensinAbidjan hulle nie nou met die toe stand tevrede is nie, is te praat oor maniere om die konflik in Suid­ Veerboot sink en maak beswaar teen werkornstandighede. dit hulle eie skuld. President Felix Houphouet-Boigny ontvang 'n AWcate beeindig, Hulle sal ook die samestelling 'nVeerboot sink in die Ny\. Vier-en-twintig van afvaardiging van die protesteerders om hulle van'nweermag in die toekomstige Suid-Afrika Al!« berigt«"enka!uurAFP en Sapa • die 30 passasiers verdrink. griewe te bespreek. bespreek,

Vryc Wcekblad, 18 Mci 1990 ' , "'.' -. :1======15 ======:::;:::;::::::======::::::.= BOEKE" Estetiese kriteria en historiese bewussyn Poesie in die noodtoestand

ics angered me," en soos Clintondu deur die daarstelling van nuwe I QABANE LABANTU Plessis dit ookin "xenomanie" (p.63) volkshelde, nuwebistoriese dae, die Onder redaksle van Onderredaksle vanAmple duidelik stel: "Ek gaan verse maak/ geskiedenis word deur die digters Kugel- Coetzee en HelnWlllemse volgens my eie oortuigings." herskryf. Hierdie ':geskiedenis IS KOOS PRINSLOO Taurus: R14 Die kinders vanAfrikais inbier­ geanker in 1976 en Ric Turner (p die poesie nie noodwendig eeue reeds 83): Grabouwpolisiestasie 1980 en JEANETTE FERREIRA in die kontinent nie, die tydis nou,en die Kromco appelwerkers (p.86); by implikasie- deel van 'n waar­ roman die kmdisie iseenheid en nood. Sydda Jeanette Schoon, Abraham TIfO, John destelsel wat apartheidinstandhou, Die subtitiel van I Qabane Labantu Essop se "Moeder van Afrika" (p,67) Dube, Ruth First (p. 88); Jeremy So gestel vind ek dit heeltemal aan­ stel dit bekend as "poesie in die is "'n plattelandse indierdame/ van Cronin en Breyten Breytenbach (p. vaarbaar. Wanneerdaaroorpeople's noodtoestand". Die voorwoord ver­ die landerye in guguratJu bet gekom 90); Ashley Kriel en Hazendal (p, poetry geskryf word, is daar egter propvol duidelik dat bierdie poesie beskou ... as verstekeling .. op 'n boot na 91). Jan van Riebeeck word biernie wei 'n neiging om estetiese kriteria moet word as deel van. 'nbreer people's afrika". Dit is daarom bierook geldig meer gegun as dreigement dat sy per se te verdoem en dit word ver­ • culture, en verduidelik ook aspekte om daarop te wys dat die noodtoe­ standbeeld se dae getel is nie, (p, 89) sterk deur die feit dat hierdie poesie van people's culture. Peter Hom se stand nie rasvoorkeure het nie. In' en minister Adriaan Vlok geniet dikwels nie van "hoogstaande lit­ Issues referaat, waannee die bundel afgesluit bierdie bundel is verskeie gedigte hoogstens ,ironiese voetnootstatus erere kwaliteit", gemeet aan word. vervul ook 'n verduidelikende van "wit kinders van Afrika" ook (p.92). Die geskiedenis word geher­ akademiese standaarde, is nie. In­ funksie. opgeneem. Trouens, uit Essop se fonnuleer en verdig nit o.a. herken­ dien estetiese kriteria hier doelbewus THE DAY OF THE KUGEL Hierdie toeligting is ongetwyfeld gedig "Virdie Wynberg-sewe enhul bare, woordeliks aangehaalde koe­ a-histories werk, is dit om verstaan­ DeurBarbara Looman insiggewend, en die versoeking is moeders" (p.72) blyk 'n taamlik raatartikels, wetgewings en minis­ bare redes verdoembaar. Maarhier­ MaskewMillefLongman: sekerlik vir enige resensent groot onderskatte aspek van die struggle, teriele uitsprake, waarmee die ge­ die digters is immers besig om poesie R12,95 om tot 'n breer filosofiese gesprek nl. die stryd om ingeteelde rasse­ digte nog hul dokumentere stawing, te bedryf, wat bepaalde poetiese met betrekking tot seker stellings in vooroordeel te oorkom: "ons het ... nog hul kreatiewe karakter in 'n tegnieke impliseer. En dit is te be­ ANTJIEKROG twyfel of hierdie tegnieke sonder die voorwoord toe te tree. Dit sou met haat vir 008 wit susters / amandla spesiefieke historiese fase wil prys­ egter nie reg laat geskied aan die geskree by vergaderings". Ironies gee. meer as a-bistoriese estetiese stan­ "THEDayofthe Kugel" het ek in gedigte self - wat immers die krea­ dat bulle, ondanks hulle witheid, en In'A People's ,Voice word daar daarde afgemaak kan word. Die feit een sitting deurgelees - dis knap . tiewe mediumonder besprekingis­ , die haat vir hulle, steeds "susters" onder andere verwys na Chinua is dat verfynde poetiese tegnieknie en boeiend geskryf en handel oor nie, bly, Dis dan ook Essop se verse wat Achebe wat die Afrika-skrywer se noodwendig historiese bewussyn my favourite topic: die gewone Die vraag wat 'n mens aan die ,die sterkste verteenwoordiger van taak soos volg sien: "... to help his uitsluit nie, en in hierdie bundel is mens te midde van politieke samestellers wil stel, isnet dit:is die ferninistiese diskoers in diebundel society regain its lost dignity, iden­ daarverskeie gedigte wat dit bewys. omwentellnge. Waarom blyek met lrritasie kriterium die fasette van people's is (pp. 67-74). tity, values and customs". I Qabane , Estetiese waardes is eweneens nie noodwendig Westers en/of kolonise­ t aan diehoek? Saam met culture soos dit in die voorwoord Hierdie gedigte beweeg vryelik Labantu maak in bierdie verband 'n die irritasie keer sekere tonele uiteengesit word, of moet die ge­ tussen Afrikaans, Engels, Zoeloe en essensiele bydrae. Hierdie bundel rendnie, net so min as watAfrikaans die kulturele besit van die wit Afri­ terug: die Amerikaanse meisie digte self effektief kommunikeer? Xhoza (lg. twee weliswaarnet in deurbreekdie rigiede sisteme van word haar eerste oggend wakker Sover moontlik probeer ek my voetnote, frases en titels). Maar die taal, tradisionele periodisering, kaner is. A-historiese en rigiede estetiese kriteria sal eers ter sprake in 'nhuis in 'n rykmansbuurt. Sy' dus by die gedigte selfbepaal, maar taal as teken en betekende van on­ seksisme en rassisme, dit is kyk uit by die venster en sien 'n dis moeilik. In VWB van 30 Maart derdrukking word in verskeie ge­ bewusmaking enbewussyn van die komindienbierdie poesie suiwer op boom met pers blare. Sy wonder tree Gerrit Olivier, 'n Taurus-di­ digte blootgele; vergelyk onder andere onwaardigheid, die identiteitloosheid grond van poetiese tegniek geeva­ watter SOOrt boom elit is (boodskap lueer word en die historiese waarde ' rekteur, byvooIbeeldheel demokra­ Keith- Gottschalk se "awareness vankoloniseerder en gekoloniseerde kom deur na die leser: die girl is ties selftot die gesprek toe. En een programme: the grammar lesson" wat passiefof akrief'n apartheidsreg­ daarvan gei'gnoreer word. Akademici ekologies ingestel). Alice, die van die samestellers, HeinWillemse, (p.84)en"leeromdie witmansetaal ime instandhou. wat hierdie poesie so wil evalueer, ' huiswerker, bring haar ontbyt. lewer byvoorbeeld 'n bydrae tot die te praat" in Essop se "Moeder van ' Dit sou 'n wanopvatting wees om moet dalk'n bietjie terugblaaina die Michelle vra na die pers boom; teoretiesbesinnende voorwoord sowel Afrika" p. 67). Dikwels is dit spesi­ na hierdie people's poetry as vroegste gedigteinDieGrootVerse­ . Alice weet nie (boodskap: swart­ as tot die korpus gedigte. Die leser fiek Afrikaans wat vloekwoorde en werkerspoesie te verwys indien boek en hulself afvra waaraan die menseIsnie ekologies Ingestelme). moet daannee rekening hou dat dreigemente in oorwegend Engelse "werker" "ongeskoolde", "handear­ estetiese waarde van Hoogenhout, Sy word ingeIyfindieoppervlak. hierdie poesie nie in isolasie gelees gedigte verteenwoordig, vergelyk pp. beider" e.d.m, impliseer. Verskeie gelliers enVisser se poesie ontleen kigelewevandiekugelswatissues wil word nie. In daardie sinis ekdit 89,90,91,92. Dit is ook relevant om vanhierdie digters is ook akademici 'is. sien in terme van mense, omdat met die samestellers roerend eens, bier te verwys na die ooreenkoms ofbeklee ander professionele poste. En dalk moet die digters van I hulle te dom is om die issues te Maar dan: watter vorm van litera- met Breytenbach se "Taalstryd" uit "People" impliseerm.i, hier die wat ; Qabane Labantu sowel as akadem­ verstaan. Die verha!d gooi nooft werkJik diesteJIing omvernie (tensy , tuur kommunikeerwerklikinisola- die bundel LEWE!{DOOD en Jer­ deelneem aan. die stryd van bewusma­ \ ici hulself begin afvra of estetiese 'sie? ~', \ kriteriaen historiesebewussynyYe1'ldik cUe meisiewataan 'n studenteJDars emy Cronin se "To learn how to king; die stryd van 'n heel pynlike, deelneem beskou word as 'n Dit is insiggewend dat 'n digter speak" uit die bundel Inside, 'n introspektiewe Afrika-ervarlng; in twee skeibare elemente van litera­ uris. aktivis). Michelle raak betrokke . soos Peter Clarke byvooIbeeld juis komplekse maarboeiende intertekstu­ SA spesifiek die afbreek van apart- by die stryd,spreek skerpvereor­ die isolasie van die noodtoestand ele verskynsel waarop daar nie bier , heidskriteria, en die moeisame op­ nette Eerreiradoseer Afri- . deUngsuit, terwyl 51selfmet nfks wi! oopskryfwanneer hy vra: ''When uitgebrei kan word nie, bou van'n nuwe,verteenwoordigende meer in kontak was as 'n swart' kaans aan die Universiteit van Zoe­ the struggle for liberty/ and justice Soos in die vroeere Aankoms uit waardestelsel. dramaturg wat in 'n kafee werk, and democratic righs/is over/lHow die skemer, asookin SA in polsie/SA Volgens die voorwoordis "a-his­ loeland en is die skrywer van die tee gedrlnk het by Allc~ per toe. many ofus will be able/to enjoy the in poetry, word lankerkende outon­ toriese estetiese standaarde as in­ kortverhaalbundel ';Die mammies, val in 'n mars op Wits beland en beauty of freedom blooming in all orne withistoriesebakeris hierversit ' strument van kulturele hegemonie" die poppies, die hondjies, die katjies". gesprekke met 'naktivis voerme. the arts? ("What about laughter?" Haar krltiese raamwerk bestaan p.38) Hierdie gedigis myns insiens uit 'n verwysing na Luther King. oop vir twee interpretasies. Ener- , Die gebeure in die verhaal onder­ , syds kan dit, soos Albie Sachs se Schoeman steun nie die issues me, maar onlangse uitsprake, gelees word as benewelelit. Dieg1adde gevolgtrek. 'n afwysing van gedwonge politiese kings uit sake waarmee ons al betrokkenheid in diekunsen 'n oproep dekades lank worstel, sorgdatdie tot 'n vryer literatuur. Andersyds skryf leser moetvegteen 'nanti-Ameri. , kan. dit 'n aanduiding wees van die kaanse gevoelen gee aan die titel , alles behalwe 'n triomfantlike spreker se vrees dat digters - onder geluld, die noodtoestand en al sy implikasies 'betrokke' Net 'n uiters ervare skrywer • die vermoe tot kommunikasiein'n ' r kan suksesvol in die bestek van vryer literatuur verloor, 132 bladsye van 'n Jeugroman die In Ingrid de Kok se gedig"Al wat So Iyk Karel Schoeman voigenc!e temas hanteer:· on­ kind is" (p.42) is daar die (apokalip­ se nuwe "betrokke" gelukIdge kind-e c. 'erhouding, 'n tiese?) vooruitsig dat die people, in roman, Afskeid en verwerpingsind:";!~l,kugelwees, die noodvandie noodtoestandsy eie 'n wanaangepaste AmErlkaanseIm­ uitkoms sal bewerkstelling: "And vertrek, wat pas teen mlgrant-tante, hulsbedlende-Is­ this tom light? ... will repair itself! R35,99 deur Human & sues;swart protes,swart ontmens- out of the filaments ofchildren..." Rousseau gepubliseer liking, die Afrikaner, op soek na <~.,' Arona Dison se gedig die self, die uitsorteer van of dit I' -, 'Ndiyakubulela Ngezandla Ezimbini" Is. Die roman speel af ookJou as vreemdeUngse stryd is (p.58) is byvoorbeeld 'n veel in­ erens tussen die hede of nie, behoort 51te bly ofpad te tenser en helderder definiering van ~n die toekoms. Volgens gee, kan 'n kugel ook 'n radikaal people's culture as die voorwoord. wees? han~ self. In bierdie besonder sensitiewe die nuusvrystelllng is 'n Meer gekonsentreerde gedig - wat onder andere steun op die hooftemas die Iiefde, terlng van 'n paar van die temas Serote se woorde - groei die kultuur sou die boek meer tot 51 reg laat kunstenaarskap en die komhet. veral uit die materiele kondisie van skeppende vermoe in 'n grondonteiening, ballingskap, werk­ Nogtans, my kind van 15 het die boek geniet. ersstatus en 'n,hartstogtelike ver­ tyd van aftakeling en bondenheid aan die onteiende land. geweld. Die kunswerk p~sie Antjie Krog is 'n digter en on­ Akademiese evaluasie van is op die omslag is deur derwyser van Kroonstad wie se in hierdie kultuur vir Dison Philippa Hobbs. dibyndel Lady Anne vanjaar met verwetplik: "the 'poets' and academ- die Hertozogprys belcroon is.

VryeWeekblad. 18 Mei1990 " "" .... , ~ "~~t~ ~~ ··1======16 ======, ~ ... I ~ ~ wERELD N6gJoodse graftegeskend Herlewing vananti-Semitisme wek kommer

BRUSSELS • Meer as 'n honderd Die president van Italie,Francesco Dit het gebeurnet 'npaaruurvoor geslaan het. aangeteken. rabbi's vanoordiehele Europahetdie Cossiga, en ander amptenare het 'n die Parys-optog in protes teen die President Francois Mitterand van Dit is die eerste keer sedert die week bier vergader om die onrusba­ spesiale seremonie terverwerping van skending van Joodse grafte verlede Frankryk het saam met tienduisende Tweede Wereldoorlog dat 'n Franse rende oplewing van anti-Semitisme die Carpentras-skendings in Rome week in die suide van Frankryk. mense in die land stil protes teen die president aan 'n openbare optog 1 en skendings van Joodse grafte te bygewoon. Ses van die grafte in die Joodse jongste vlaag van anti-Semitisme deelneem. - AFP ,I veroordeel, en het die Europese Onlangse anti-Semitiese optredes deel van die Clichy-Sous-Bois-be­ gemeenskap versoek om die stryd in Europaen Israel sluit die volgende graafplaas is met rooi swastikas ge­ I teen rassisme te verskerp. in: verf. I van se Iewe in 00 Die seremonie is by 'n Brusselse .InTuerkheim in Wes-Duitsland Dit was die derde Joodse be­ gedenkteken vir Joodse sIagoffersvan is vyf gratkelders by die gewese Nazi­ graafplaas in Frankrykbinne 'n week Nazisme gehou. ' konsentrasiekarnp geskend. Diepoli­ wat deur vandale besoek is. I "Joodse dooies is die dooies van sie vermoed dat dit verregses was. Verlede Vrydag, twee dae na die prostituutse hande I die hele mensdorn," het die hoof­ • Altesame 250 Joodse grafte in Carpentras-skendings, is 20 Joodse rabbi van Frankryk, Joseph Sitruk, die hawestad Haifa is geskend. Vol­ grafte in Wissembourg, Alsalce deur ,~f';' ·1 gese. gens berigte het die verdagte, 'n 41­ onbekende vandale geskend. , Kitruk het verwys na die 100 000 jarige Israeli-Jood, deur die strate • Gratkelders in 'n Joodse be­ mense wat die week in Parys aan 'n van .'n klein noord-Israeliese dorp graafplaas op die Olyfberg in oos­ anti-Semitiese optog deelgeneemhet geloop en daarop aanspraak gemaak Jerusalem is die week geskend. en gese: "Hulle voetstappe moet deur dat hy die messias is. Swastikas en anti-Semitiese ander gevolg word." Die man word as geestelik ver­ slagspreukeis oar vier grafstenegeverf. Die optog is gereelnadat 34 Joodse steurd beskou, en het glo uitgeroep: j Die begraafplaasis reeds eeue oud grafte in Carpentras, 'n dorpie in die "Ekisdie messiasen salbevrydingna I suide vanFrankryk, geskendis en die Israel bring." en is onlangs deur die Israeli-ower- . 1 onlangs-begraafde Iyk van 'n 8l-jari­ Die grafstene is swartgeverfenin hede uitgebrei. ge man opgegrawe, vermink en op 'n foutlose Hebreeus word 'n beroep • In Royan, in die suidweste van sambreelsteel staande gemaak is. gedoen om Jode dood te maak en te Frankryk, is 'n Franse hoerskoolon­ Die oplewing van anti-Semitisme verbrand. derwyser aangerand en met die dood in Europa en elders is besig om . ';Ditis dieselfde waansin wat mense gedreig nadat sy die onlangse anti­ 1 komrnerwekkende afmetings aan te , aangespoorhet om grafte in Haifa en Semitiese voorvalle in die land met neem, en dieeersteministervan Belgie, Carpentras te skend,' _se Zevulon haar leerlinge bespreek het. Wilfried Martins, die Franse rege­ Hammer, die Israeli-minister van Christiane Guiard, 'n. 4O-jarige ring en die Hollandse minister van godsdienstige sake. geskiedenis- en aardrykskunde­ buitelandse sake, Hans van den Broek, ,• Vandale het 32 grafte in die onderwyser, is in die hospitaal opge­ 1 het ernsrige waarskuwings teen die Joodse sektor van 'n begraafplaas in neem nadat twee mans by haar huis gevare vananti-Semitisme uitgereik. Parys geskend. ingebreek het en haar bewusteloos 1 J Alrican National Congress 'j

Appel teen die doodstraf • 'n pollsleman haal John DemJanJuk se boele af net voor die appelverhecr die week begin het (FotJ:AP)

PATRICK ANIDJAR JERUSALEM - John Demjanjuk, ter dood veroordeel as die sadistieseNazi­ Die eerste openbare vergadering van die ANC in Observatory/· kampwag "Ivan die Verskriklike", het die week sy appel voor die hoogge­ Mowbray-gebled salop 22 Mei.om 8nm gehou word. regshof met nuwe getuienis van 'neud-prostituut begin. Dernjanjuk,watinFebruarie 1986 deur Amerikauitgeleweris, is inApril Daar sal inligting verstrek en besprekingsgehou word, asook die .vanjaar deur 'n streekhofin Jerusalem.skuldig bevindaan"misdade teendie gelee~theid wees 0D1 by die ANC aan te sluit. mensdom, misdade teen die Jodedom en oorlogsmisdade". Tydens sy 14 maand-lange verhoor het nege oorlewendes van die Treblinka.YnTweede Wereldoorlogse Nazi-konsentrasiekamp in Pole, getuig dat Demjanjuk die gevreesde wag, bekend as "Ivandie Verskriklike", , was. SPREKERS: Altesame 800 000 Jode het by Treblinka gesterf. Amos Lungise '(ANG Tussentydse Komitee - Wes-Kaap) Demjanjuk, van Oekrainiese oorsprong, is daarvanbeskuldig dathy self tussen Julie 1942 en Augustus 1943 in beheer van die gifgasse was. Barbara Hogan (ANC Tussentydse Komitee - Transvaal) Die weekhetsyprokureursdaarop aangedring dat DemjanjuknieIvandie Cheryl Carolus (ANC Tussemydse Komitee - Wes-Kaap) Verskriklike is nie en dat hy nog nooit eens by Treblinka was nie. Die aanklaer se belangrikste geruienis tydens die verhoor was die soge­ naamde "Trawniki-dokument", 'n identiteitsdokumentwat in 1942 aanIvan ~PLEK: Demjanjuk by die Trawniki-kamp uitgereikis, enwaarop laasgenoemde se foto enhandtekening versk:yn. . Community House Die kamp was naby Treblinka gelee en is gebruik om Oekrafuiese ,Soutrivierstraat hulpeenhede vir die Nazi's op te lei. Die kaart is deur 58 kenners as eg verklaar.· . Soutrivier 'n Nuwe element in die appelprosedure sal die herinneringe van die 73- Kaapstad jarige Maria Dudek van Pole wees. . Dudek, 'n oud-prostituut, het op die Amerikaanse televisienetwerk gese dateenvanhaarkliente by die hotelinVolga-Okrenglik, naby Treblinka,ene TYD: 22 Mei om Bnm Ivan Marchenko, bekend as Ivan die Verskriklike, was. Die verdediging gaannou probeer bewys dat Marchenko en Demjanjuk twee verskillende mense was. Die dikwels emosionele pleidooie van die senior advokaat vir die ver­ dediging, Yoram Sheftel, het skerp kritiek uitgelok, vera! omdat hy soms geprobeer het om die politiek te ~etrek. ALMAL WELKOM 'n BejaardeTreblinka-oorlewende, ontstel deur Sheftel seargumente,het verlede Desember swaelsuur na Sheftel gegooi, Die appel voor die hooggeregshof sal na verwagting vier weke duur, ­ AFP

VryeWeekblad,18,Mei 1990 17======Sowjet-Unie verwerp die praatjies Warskou-verdrag se dae gete]

WENEN - Die Oos-Europese verde­ Die kommunistiese regerlng van Europa,veraldie in Hongaryeenin diglngsgroep, die Warskou.verdrag, Bulgarye bly getrou aan die ver­ Tjeggo-Slowakye,wil nietromp-e.. wat 35 jaar gelede onder Sowjet­ dragomdat dit beskermingverleen bots met die Sowjet-Unie nle e' leiding tot stand gebring is, is besig teen die uiteindelike Turkse bedrei­ verkieseerderom so 'nbotsingmet om stadig tot niet te gaan. ging wat Sofia se grootste verdedi­ die dominante mag in die verdrag Hoewellede van die verdrag tans gingskopseer is. te vermy. nie van plan is om die groep te Roemenle, wat 'n afsonderUke AI die lande in Oos-Europa het ­ . , verlaat nie, meenkenners vanOos­ rol in die verdrag het, is egter te huUe milithe en ekonomiese be­ Europa dat die verdrag se bestaan besig met sy ele probleme om aan lange met die Sowjet-Unie behou. weI binnekort sal verdwyn. onttrekking te dink. Sowjet-troepe sal Hongarye en Die president van Tjeggo­ Dit is net die Chrfsten-demokra­ Tjeggo-Slowakye teen die einde van Slowakye, Vaclav Havel, het die tiese regering van Oos-Duitsland, 1991 verlaat, terwyl Sowjet-troepe situasie die beste opgesom toe hy onderLothar De Maiziere, wat reeds steeds in Pole gestasioneer is. aan die parlementere vergadering duidelik ges~ het dat. hy by die Indie ekonomiesekonteks is die van die Europese Raad in Strasburg Westerse verdedigingsmag, Navo, Sowjet-Unie steeds die verskaffer ges~ het "die Warskou-verdrag sal ingelyfwil word. Wes-Duitsland is van goedkoop oIle, gas en grond- vroeer oflater tot niet gaan, of dit 'n lid van Navo. , stowwe aan lande in Oos-Europa sal op natuurlike wyse doodgaan Die Oos-Duitse regering s~ dit is en is self die grootste verbruikea sodra dit sy poUtieke rol as instru­ nie moontlik vir 'nverenigde Dults­ van Oos-EuropeseJande se vervaar­ ment vanontwapenlng'klaar gespeel land om deel te wees van die War­ digde produkte. het", skou-verdrag nie, hoewel die Sowjet­ Die Sowjet-Unie verwerp Die kommunistiese minister van Unie reeds so 'n voorstel gedoen praatjies oor die ontbinding van verdediging van Tjeggo-Slowakye het. die Warskou-verdrag. Die nuns­ het egter gese dat sy land nie van "Die tyd is nog niehier om die agentskap Tass s~ "al dielande gio plan is om die Warskou-verdrag te verdragte ontbind nie," s~ een van dit is nodig om voort te gaan met verlaat nle, die kenners, die samewerking in nasionale be­ Die nuwe konserwatiewe rege­ Vaclav Havel "Die nuwe regerings van Oos- lang". - AFP ring in Hongarye, onder leiding van van die Warskou-verdrag gevoer hoop op die Sowjet-Unie om 'n teen­ Jozesf AntaU,singdieselfde deuntjhi moet word;van die hand gewys. balans te handhaaf teen 'n vere­ en het openiik die eis van die llbe­ , Polehetreeds verskeiekeer ges~ nigde Duitsland totdat daar detini­ rale opposisie dat samesprekings die "onttrekkingvandieW arskou­ tiewe waarborge is dat die Oder­ Winskopies vir met die Sowjet-Unie vir die onmld­ verdrag is tans nie 'n kwessie nle". Nelsse-lyn, wat die westelike front dellike onttrekking van Hongarye Kundiges s~ Warskou vestig sy verteenwoordlg, blywend sal wees. Christene en .Iode

FAIRFAX, Virginia- 'n Amerikaanse motorhandeiaar bied winskopies aan .Egpaar verkoop niere mense wat kan bewys dat hulle Christene ofJode is. Freddye "Action" Jacksonbied winskopies aan belydende Christene en Jode, maarnie aan Moslems, Hindoes, Sikhs ofenigeander godsdienstiges rUe. • "Die kerk is die mees lewensvatbare eenheid en organisasie in die .om koerant te red sanielewingvandag, en dit is belangrikdat die werkvan die Here voortgesit word," het Jackson aan die kerke in Washington geskryf KALKUTTA - 'n Indiese man en sy -aan die Roorns-Katolieke Kerk be­ die niere, wat van Singapoer af kom, Hy se sy bruin Lincoln-Mercury-ondememing in Fairfax City is 'n vrou het elk 'nnier verkoop sodat hoort, se hulle het a1bei operasies is Die bekend nie, Christelike onderneming wat motors net "'n bietjie bo die koopprys" aanbied. . hulle 'n lessenaar-uitgewery kon koop. ondergaan om elk 'n nier te laat /~Die man en sy vrou het meer as Die egpaar publiseer 'n koerant wat verwyder nadat al hulle ander po­ . 11 000 Amerikaanse dollar vir hulle Verkoopsmanne mag nie rook, drink of gekruide taal gebruik nie, en eksklusief op die armes gerig is. gings om geld in die hande te kry, niere gekry. Hulle sal nou kanvoort­ hulle word aangemoedig om kerk toe te gaan, - AFP Moloy Kundu, 'n 32-jarige Hin­ onsuksesvol was. . . gaan om die tweeweeklikse koerant, doe, en sy 27-jarige vrou, Tapati, wat Die identiteit van die kopers van Bela, uit te gee wat vier maande ge­

...... :: lede moes sluit. Bela bestaan uit vier bladsye en WIT,S kos minder as twaalfsentpereksem­ ..~.. plaar. Die koerant is voorheen op 'n ·e:M"'1··· faculty information functions for scholars handpersgedruk.mtbevatnuusoor Enquiries: Schools liaison Office 716 3597 die 700 000 armes van KaIkutta wat V op sypaadjies en in krotbuurte woon. Booking af Cornpuflcket from Die koerant het 'n sirkulasiesyfer van 10 000 kopiee, 16April - nocharge "Dit was ons laaste uitweg," se Wed May 16 ARTS - General BA and BA 19:30 Kundu. "Daar was net nie finansie­ SH6 (Education) degrees ring beskikbaar vir 'n koerant vir die armes nie." ThursMay 17 ARTS - Drama. FineArts •. 19:30 SH6 Socia! Work. Speech and , HARARE - Studente aan Zimbabwe Tot met die tydelike sluiting van .> die koerant, as gevolg van finansiele Hearing Therapy. BMus and se enigste universiteit het die week , Licentiate gevra dat 'n bree demokratiese bewe­ probleme, het Bela selfs gratis ging op die been gebring moet word huweliksadvertensies gepubliseer. Sat May 19 ALLFACULlY INFORMATION 09:30· om pres RobertMugabe se planneom "Ons het aangehou om die koerant Senate . MORNING House . 'n eenpartystaat te stig teen te staan. virnog ses maandete publiseer,maar Concourse No tickets requred me president van die verteenwoor­ het me meergeld gehad me," sa Tapati. Mon May 21. MEDICINE - MBBCh. 19:30 ~ Die koerant is. aanvanklik gratis , digende raadvandie studente, Arthur Medical BSc(Ol). BSc(Physlotherapy). \:: Mutambara, se in 'nverklaring dat die ' uitgegee om lesers te trek. . School Parktown BPharm.BNurs studente-unie die eenpartystaat-idee Die egpaarhet nuus versamel deur as "'n verskynsel wat tot 'nfascistiese deurdie strate vanKalkutta te loop en Wed June 6 ENGINEERING 19:30 diktatorskap van een man lei", ver­ met die mense wat daar woon te gesels. Chamber of Mines Bldg werp het. Toe hulle finansieringshulp gesoek ThursJune 7 19:30 het, het 'n bankbestuurder gevra of COMMERCE - BCom. Die inhegtenisneming van die New Com- BEconSc studente-IeierinOktober verledejaar hulle probeer om n6g 'n Moeder Teresa merco Bldq te wees, weens aanklagte van subversie het ThursJune 14 SCIENCE 19:30 gevegte tussen studente enonluspoli­ Moeder Teresa, wat in 1979 die SH6 sie laat ontvlarnen tot die sluitingvan Nobelprys vir Vrede gekry het vir Wed June 20 LAW 19:30 die universiteit gelei. ·haar werk onder die armes in Kalkutta, sH6 Die aanklagte, wat gespruithetuit het egter self aan die egpaar geskryf ThursJune 21 ARCHITECTURE - BSc(QS). 19:30 ,Robert Mugabe . die publikasie van 'n dokument wat en gese: "God sal julle seen, want John Moffat . BSc(TRP). BSc(Building). BAS die regering gekritiseer het, is later 8OOOvoorgraadsestudente,het op 23 jullehet julselfvir die armes gegee." BUilding

laat vaar. Die universiteit, met sowat April heropen. - AFP -AFP t ,

Vrye Weekblad, 18 Mei 1990 r====t=====18======Die Groot Wit Baas praat J j Onbeskaafd het intussen ongesofistikeerd geword

DIE Groot Wit Baas het weer gespreek "kaffer" na "naturel" na "pluraal" na en daar word van ons, die ongesofis­ "swart". tikeerde meerdetheid,verwag om weer Die oud-voorsitter van die Broe­ AMEEN AKHALWAYA, die redakteur eens die belediging te sluk, derbond bedoel klaarblyklik dat die In die jare veertig en daama het witmense gesofistikeerd is. Ek het van The Indicator, reageer op .dr die Groot Wit Baas aan bewind gekom die woord in die woordeboek nage­ met 'n rassistiese veldtog onder sy slaan. Gerrit Viljoen se uitsprake oar trop: "Sal jy toelaat dat jou dogter Chambers Twentieth Century ,met 'n ... trou?" Dictionary definieer"gesofistikeerd" "gesofistikeerde en Dit wasondenkbaardathyons sou as volg: "to adulterate; to falsify; to toelaat om te verbroeder • totdat hy give a fashionable air ofwordly wis­ ongesofistikeerde kiesers" ons nodig gehad het om die apart­ dom to; to make (eg, a machine) heidsyfers aan sy kant te kry. Hy het highly complex and efficient." beloweom "beskaafde standaarde" te AI die beskrywings is ongetwyfeld beskik nie; en as die werkers wie se of"ongesofistikeerd". Nou berei hulle herinneraan al die gewelden sterftes handhaaf enhet "nasionalerade" gestig sweet hom in staat stel om meer geld hulselfvoor- of se hulleis voorbereid -wat deur ander "gesofistikeerde en vir diegene wat hy as "Kleurling" en te maak sodat hy meer gesofistikeerd - om die wapen op te neem om Ie beskaafde"mense gepleegis ter wille "Indier" geklassifiseer het. I...enas diIe kan raak, wil die Baas moontlik he verseker dat sulke "ongesofistikeerde" van die behoud van sofistikasie en Hy het aangevoer dat die mense dat ons meer kompleks en doeltref- mense nooit oor hulle regeer nie. beskawing, wat as "Kleurling" geklassifiseer is, werkers wie se . fende masjiene word. Wat beteken as swartmense die Vandag lees ons orals van geweld bruin Afrikaners is en dat Suid-Afri­ ,sweet hom in staat Interessant dat die woord "gesofis­ wapenopneem ofvreedsaamprobeer onder sokkergeesdriftiges in Brittanje, kaners vanIndiese (en Chinese)afkoms tikeerd" van "sophia" afgelei is.. 0111 hulle demokratiese reg te bekom, Holland, DuitslandenIoego-Slawie­ 'n "kultuur en beskawing" her wat stelom meergeld Die voortvarendes met goeie ge­ hulle "ongesofistikeerd" of "on­ volgens di~ Baas se definisie almal duisende jare oud is. heues sal daardie plek van groot beskaafd" is. gesofistikeerde lande. wysheid, Sophiatown, onthou. Dit het As witmense die wapen opneem Aanrandings, gevegte met die Die vrypostiges het begin vra: As te maaksodat hy Ii dit so is, waarom kan hulle nie 'n gewemel met "ongescfistikeerdes'', ofvreedsaamprobeer dat swartmense poIisie, vernietiging van eiendom • gelyke stem en se in die bestuur van meergesofistikeerd mense van aIle kleure, - groottes, nie hulle demokratiese regte bekom en dit deur rnensemet die mees gesofis­ die land he nie? kan raak, wi! die . waardes en intelligensie. Die Baas nie, doenhulle dit terbeskermingvan tikeerde opvoeding-, ekonorniese en Toe diegene wat as "Kleurling" met sy gesofistikeerde wysheid het "sofistikasie" en "beskawing", sosiale stelsels, Swaar gewapende, geklassifiseerisdie eerste verkiesing Baas moontlik he ons almal uitgegooi, ons huise en 'n ANC-segspersoon, aangehaal in hoogs gesofistikeerde Italiaanse poli­ vir die Kleurling Verteenwoordigende winkels platgestoot, en 'n splinter­ die Sunday Star, het in reaksie op siemanne salvolgende maand ontplooi Raad in 1968 geboikot het, het die dat ons meer nuwe slegs-blanke-woonbuurt gebou Viljoen se toespraak gevra: "Het word omte verseker datgesofistikeerde Stemvan die 'Baas, die SAUK, gese en dit Triomf genoem, gesofistikeerde witmense die Nasio- mense nie deur ander gesofistikeerdes hulle was "polities onvolwasse" kompleks en Wat het gebeur? In plaas daarvan ,. nale Partyaanbewind gebring? Stem aangeval word nie, Toe skep die Baas die driekamer­ doeltreffende dat die gesofistikeerde Baas 'n bly­ gesofistikeerde witmense vir die Omdie Baasse eie kru, geskiedkun­ parlement. Die meeste bruin Afri­ wendetriornfgehad bet,bet "ongesofis­ Konserwatiewe Party? Het gesofis­ dig-gegronde vraag om te draai en te kaners het rooi gesien en die parle­ masjiene word. ' tikeerde" inwoners van Sophiatown tikeerde Duitsers vir Hitlergestern?" vra: "Saljy toelaat datjou dogtermet mentere verkiesings geboikot. So ook soos Joe Modise die land verlaat om Die Duitsers, hoogs gesofistikeerde 'n gesofistikeerde Europese sokker­ die meeste "Indiers" wat gemeenhet die wapenteenhom opte neern.Modise endoeltreffende mense, het die wereld geesdriftige trou?" hulle beskawing van duisende jare . van toepassingopdiewitmehse namens het die bevelvoerder van Umkhonto se gesofistikeerdes en ongesofis­ Of: "Saljy toelaat dat jou dogter laat nie toe vir gesegregeerde parle­ wie Viljoen praat. we Sizwe geword. tikeerdes in 'n oorlog gedompel as met 'n gesofistikeerde man wat deur mentenie. Dit beteken dat die ongesofis­ Die Baas sevolgelingehetModise gevolg van hulle filosofie van rasse- . 'n sokkerboef ingestem is, tre u?" So te se oomag het ons van "on­ . tikeerde meerderheid onvervals is; daarvan beskuldig dat hy gesofis­ superioriteit. En Hitler is deur 'n Op 'n ewe rassistiese noot: "Sal jy ,beskaafd" na '.'ongesofistikeerd" ver­ ons vervals nie; ons skep nie die tikeerde wapens gebruik, Hulle beskou meerderheidstem aan bewind gebring. dat jou dogter met enigeen van so 'n ander, net soos ons verander het van indruk dat ons oor enige wysheid mense soos Modise as "onbeskaafd" 'n Mens kan die Baas maar net gesofistikeerde 'ras' trou?'

• ~ NUMBER SUBTOTAL • J • MANDELA SPEECH X X R15.00 EACH = • • THE HOME COMING XX R13.00 EACH = • • CASSETTE COST TOTAL • • POSTAGE COST TOTAL • • (SEEBELOW) TOTAL AMOUNT ENCLOSED . • • = • • FROM: • • NAME . ADDRESS : . • • ...... , . • • ...... • • REGISTERED POsTING EXPRESS REGISTERED POSTING: • • ALLOW7 • 21 DAYSDELIVERY (ALLOW1 • 7 DAYSDELIVERy) • • 1 • 4 CASSETTES = R2.50 1 - 4 CASSETTES =R5.00 • 5 • 9 CASSETTES = R4.00 5 - 9 CASSETTES =RS.50 • 10 ·14 CASSETTES = R5.50 10 ·14 CASSETTES RS.OO • = • 15 ·19 CASSETTES = R7.00 15 • 19 CASSETTES =R9.50 • ( • " • , • • PLEASESEND ORDER TO: '.• FRONTIt:H t"utsLlCATIONS'" ': • PROGRESSIVE ORGANISATIONS • INCWADI pLlBLlKASIES\~( . UNIONSANDINSTITUTIONS • • ROOM 2ofCAPITOL BUiLDING, TEL (014) 5463291 PM -4.30PM • 545MAIN STREET: NORTH END FOR BULKORDER RATES • 6001~ • PORTEUZABEW -r • • • (A NON-PROF"MAKING PROJECT) • • • !

,., ..."',,'.'r _~. "; .'. "" " ':.. ~ \ , c, •• '; • .VryeWeekblad,I8 Mei 1990 ....('''_~ t , .... ". ",''- -'-.~-- ~ ~_,-o.;:.,=.~~~, -~- ~"~ ~_--,..,~j ~~J,;!,"'''--'~-=-'-''''~ ::;'_'''-:'~~. _-.... __--:..-__• __ __ ...... ; _" • ( ======19 ======

MENINGS Erken die foute '0 Ander struggle vir die Afrikaanse pers

DIE Afrikaanse pers was vanaf die gangers" in 1986 uitmekaar gepluk indra. Die pers sal die armoede van vind het nie. begin deel van die Afrikaner se struggle, deur die pers en as onpatrioties en die townships in die Afrikanerhuise Die Afrikaanse pers sal die Afri­ net soos die altematiewepers vandag gevaarlik beskryf.. moet indra. Die pers sal die wrewel kaner moethelp om die foute van die deel is van die swartman se struggle. So is die DP verlede jaar tydens wat apartheid in die harte van rniljoene verlede te erkenendaarvoor om ver­ Dus as iemand die swartman se strewes die verkiesingsveldtog aan die kie­ swartmense gelaat het in die Afrika­ skoning te vra. DieAfrikaner saleers en aspirasies behoort te verstaan en sers voorgehou as so te se die binne­ nerhuise moet indra. sy regmatige plek om die onderhan­ aan sy Afrikaanse lesers kon oordra, landse vleuel van die ANC. Diepers moethelp omdie pynvan delingstafel saammet aIlegroepekan is dit die Afrikaanse pers. Die pers se belangrike rol in die apartheid uit te wis deur die Afri­ inneem as hy die foute van apartheid Ek wil vandag hier'nberoepdoen Afrikaner se politieke oorheersing die kaner te help om daardie broodnodige kan erken. Die pers se rol hierin kan op die Afrikaanse pers om nou sy afgelope 42 jaar kan nooit oorskat woorde te se: "Ek is jammer." . nie onderskat word nie. roeping en rol op die pad na 'n nuwe wordnie. Die Nasionale Pers kan nie net so Suid-Afrika te aanvaar.· Ek wil dit stel dat die rol wat die stilletjiesvanaf'n"apartheid society" ('n Uittreksel uit Jannu Momberg, Die Afrikaansepers was vanafdie Afrikaanse pers in die volgende paar na 'n "non-racial society" beweeg asof DP-LPvirSimonstad,setoespraakin Nasionale Party se eerste oorwinning jaar moet spee1, nog belangriker is. al die pyn en lyding nooit plaasge- . die parlement} in 1948 die getroue meelopervandie Eerstens moet die pers die Afri­ regering. Die pers het elke apart­ kaner help om die werklikhede van heidsmaatreel wat die NP ingestel JANNIE MOMBERG die nuwe Suid-Afrika te begryp, te het, goedgepraat en verdedig, verwerk en te implementeer. Daar is In Ikageng hoor Die pers het meedoenloos die gende, van die een beleidrigting na 'n groot rol vir die Afrikaner in die opponente van die regering week in die ander gespring het. nuwe Suid-Afrika, maar dan sal hy en weekuitaangevalendie kiesersby Onthou ons nog hoe die ou Vere­ moet besefdat die nuwe Suid-Afrika elke verkiesing vertel hoe gevaarlik nigde Party en daama die Progressiewe 'n nuwe benadering gaan nodig he. 'n mensnetvan die opposisie en hoe goed die Nasio­ Federale Party en die Demokratiese Tweedens moet die Afrikaanse pers nale Party se beleidrigtings was. Party, en nou die Konserwatiewe Party help om die Afrikanerinte lig oor sy Ek bly steeds verstom oor hoe stelselmatig afgetakel en beswadder swartbroers ensusters - mensewaar­ maklik die Afrikaanse pers vanafdie is sonder om ooit erkenning te gee van ons 'n uiters beperkte kennis het. een Eerste Minister na die ander en aan dit wat dalk reg kon wees. hervormings Die pers sal die pyn en lyding van 'n van .een Staatspresident na die vol- So is die sogenaamde "Dakar- plakker in die Afrikanerhuise moet IKAG~NG, die township buite Potchef­ stroom,is net nog'nplattelandse township wat geen aandag van die pers of ANC­ grootbase in Johannesburg kry nie. . Die mense van Ikageng is moedeloos Heksery: 'n Kaal vrou op vir die gesukkel. "Ons probeer allank om met die ANC in verbinding te tree - die kantore se ons moet fakse stuur, maarniks gebeur nie," se 'n ouerige vrou terwyl sy 'nos se rug in Venda met 'n graafin die kliphardegrondprobeer om 'n stuk aarde gelyk te spit. Ditlyknieveelandersasin 1985,186toe TOWERY is vir ons sogenaamde os sit, kanbeswaarlikiets anders as 'n. they killed him and he was buried on die ·meeste townships in. die land aan die gesofistikeerde Westerlinge iets wat heks wees. Het hulle self die vrou the 20-01-90. brandwas nie - ek, saammet die mensevan behoort tot die terrein van die kulkuns gesien? vra ek van die seuns. "I was so disturbed that i failed to Ikageng, dink nie FW·se hervonnings, en die goeltoertjies. Logiese verkla­ "Nee, maar baie mense bet, want prepare my examination well. I PEARLIE JOUBERT Vlok se belofte van 'n onpolitiese poli- rings en verduidelikings is daaraltyd die eienaar van die os het hulle geroep. managed to come and write but I was siernag en die verwagtinge wat gewone vir alles. Die beeste was nog in 'n takkraal en under a big stress. My brother was mense van die ANC gehad het, het Ikageng bereik nie. Die polisie en weemlagis weerterug - met hul Casspirs en geel waensendie Heksery, weer, is iets uit die dae almal kon haar sien." buried on the 20-01-90 at lOhOO and mense in Ikageng is kwaad en bang. van die bygelowige verlede. Dis dinge "Maar het julle self met iemand I wrote EDR at 14hOO. Oralindie strate staan kinders rondoKort-kort hardloop kinders enma'smet gepraat wat die 'heks' persoonlik op van dieMiddeleeue envandie Bybel, baba's op hul heupe in aIle rigtings. Die volgende oomblik jaag 'n Casspir om die os gesienhet?" sukkelekvoort op en van die sprokiesverhale wat deel die draai.; Dit is nogal moeilik om met 'n wit vel en ligte hare onopsigtelik te soek na die waarheid, en om iets van uitmaak van ons kollektiewe voor­ lyle, veral as jy padversperrings by die ingange na die township ontwyk en oor werenskaplike ervaring. Antjie So­ geregtigheid aan die kinders oor te 'n veld en modderagterpaaieingekom het. mers methaarsakisnet 'nvrou waar­ dra. Dis immers 'n klein gemeenskap Dan glirnlag jy maar vir die kinders wat weghardloop wanneer hulle 'n rnee kinders bang gemaak kan word. . waarbinne hulle beweeg, en dalkhet witmens sien en hardloop saam met hulle weg wanneer jy 'n Casspir sien, Daaris egtergemeenskappe waarin een van die bekendes weI die "heks" Die kinders vanIkageng gaan sedert die beginvan die jaarnie skoolnie, Die heksery angswekkend aan die lewe vanaangesig tot aangesig op die os se hoerskole slaan verlate en die een gebou se vensters is alrnal uitgegooi, is, soos nog die laaste week duidelik rug gesien. Skaars 'n maand gelede is vier jong kinders begrawe nadat hulle deur die gewordhet innuusberigte oorhekse­ Nee, maar baie mense het haar polisie geskiet is - die woede is nog vars en verlede week is bykans die hele verbranding iewers in Lebowa. En, gesien, verseker hulle my. Die kol­ leierskapvandie Ikageng Civic Associationinhegtenisgeneem, Vierjeugleiers natuurlik, in Venda. lektiewe gemeenskaplike sekerheid, van die Ikageng Youth Congress, 'n Sayco-tak, is ook in hegtenis geneern ingevolge die noodmaatreels, In my vorige geselsbeurt het ek hoe vaag dit ook .al mag wees, is .. Die polisie het blykbaar aan die mense gese dat die Civic verantwoordelik vertel van die yerskynsel van die muti­ waarheid genoeg, net soos wat geslagte vir die onrus in Ikageng is. Die Civic se leierskap is in hegtenis geneem, maar moorde en hoe die gemeenskaplike blankes grootgemaakis met die swart toe gaan die onrus voort en die Youth Congress-leiers word ook in hegtenis skinderpraatjies mettertyd 'n feite­ gevaar en die feit dat alle wit vroue 'Die kollektiewe slagoffers van verkragting gaan wees. geneem. Die onrus het nog nie opgehou nie en nou hou almal asem op oor wie like bewys word dat iemand daaraan gemeenskaplike volgende gevang gaan word... skuldig is. "En wat het verder gebeur?" vra . Tussen die brandende motorbande en klippe in die strate is groepe mense Miskien onthou lesers nog my ek, hoewel ek reeds die antwoord kan sekerheid, hoe vaagdit besig om huisies op te rig op oop stukke grond, tuingesprek met Ronald en sy maats vennoed. ook al mag wees, is "Die grond hetdie dorpsraad tydens die munisipale verkiesings in Oktober oor die kapteinbo-op die bult. Hoe ek "Ons het halir doodgernaak." Rus­ 1988 aanons beloof. Dit is ons grond en ons gaannie langerin agterplase woon probeer om hulle te oortuig dat daar tig, feitelik, fmaal. En, soos altyd, waarheidgenoeg, net nie. Die dorpsraad het vir ons gelieg. Hulle het die grond aan private ontwikkelaars werklikbewysemoet wees voordatjy "ons". Eers doodgegooi met klippe, soos wat geslagte gegee. Ons sal dit nie meerduldnieenons het nou hier ingetrek om te bly," se . iemand skuldig kan verklaar aan 'n en toe.verbrand. Miriam Dassie, ma van agt kinders. 'muti-moord. En hoe die finale troef Nee,natuurlikwas hullenieby toe blankes grootgemaak is Dassie is eenvan talle huisgesinne wat jare reeds in 'n agterplaas woon. Vir triomfantelik gespeel is: "Maar daar dit gebeur het nie, en eintlik wou hy met die swart.gevaar elke 24 huise in Ikageng is daar 26 sinkgehuggies in agterplase, was hierdie heks in die dorp!" gesehet: Hulle het haardoodgemaak. Soos iIi. die meeste townships - veral die vergetetownships op dieplatteland en die feit dat aile wit - is daar 'n groot behuisingskrisis. Watterheks?wilekweet. Want in Maar sy was 'n heks, Almal het haar Die burgemeesteren sy dorpsraad kan gewoonlikniks doen omdie situasie die eerste paar maande van vanjaar gesien. Sy was 'n heks want sy het vroue slagoffers van te verlignie, maarallerhandebeloftes word gemaakwanneerdit by verkiesings , . was letterlike heksejagtery aan die kaal op die rug van 'n os gery. verkragting gaan wees.' kom. Na die verkiesings word die mense dan kwaad en ontevrede en die orde van die dag in die gemeenskap ­ dorpsraad vra vir die polisie om beskerming, . "SoI was so disturbed that I failed volgens bevestigde gerugte skuiJ daar Versoekeomhertoegelaat te word Net bokant die begraafplaas Ie 'n groot stuk grond wat nou deur die tans nog bY!

, .., ~ Vrye Weekblad, 18Mei 1990 . '.-..'. I'.',... . -." ".",-:.-.",",",","::... ",--": -",-.':-..-_-:.-.-.-.'.-.- .'.":": -.-.~---.: .-.-.-.-.-:_-.- .--'~'..-'.-~:: r:':":','::-.-:. ======20======ryeWeellbla Dit is.mos vordering In een week het ministers van die FW de Klerk-regering gese dat die Wet op Groepsgebiede en die Wet op Bevol­ • kingsregistrasie afgeskafmoet word enaanduidinge gegee dat'n begingemaakgaanwordmet gemengde staatshospi­ tale en -skole, Nou begin ons mos vordering maak. Dit is verblydend om te sien dat die Staatspresident en sy span beginbesefdat vrylatings en onderhandelings nie genoeg is nie, en dat ongeregtigheid en oorblywende apartheidsmaatreels terselfdertyd ongedaan gemaak moet word. Die maande wat voorle,is uiters kosbare maande. Terwyl onderhandelinge oor 'n oordrag van mag na alle Suid­ - Afrikaners gevoer word, moet daar daadwerklik gebou 'word aan die fondamente van die nuwe nasie wat onder 'n nu ~e, demokratiese staatsbestel sal opstaan. Ons hoop van harte die Staatspresident en sy kabinet besef die dringendheid van die situasie. , Wat Suid-Afrika nou nodig bet, is nie nog mooi-klin­ kende woorde en beloftes en uitsprake van wat behoort gedoen te word nie. Ons het daadwerklike aksie nodig. As die regering weet dat sekere wette en maatreels Ole Herms-kommtssle In aksle onhoudbaargewordhet,moetdit onverwyldafgeskafword. Daar is 'n ander saak wat groot ongelukkigheid onder veral 008 land se swart inwoners veroorsaak en dringend ~~ President De Klerk se aandag nodig het: die onaanvaarbare :======I'~~~~ optrede van die polisiemag in die townships. ~"""~ _' ;of,. Voorvalle soos die in Kroonstad die week waar poli- , BRIEWE siemanne onder 'n seil agter op 'nburgerlike voertuig op oproerige jongmense geskiet het, hoort in geen beskaafde land nie. Die regering weet dat die swartmense van Kroonstad wettige griewe het waaraan niks gedoen word nie: die Buthelezi is 'n man van vrede adjunk-minister van Verdediging en LP vir Kroonstad het selfdie korrupsie van Maokeng se stadsraad help ontbloot. GVG Shuttleworth van Mowbray skryf: oorspronklike UDF-groep die gebied blyk- soort skiet eers, vrae is daarnietydvoornie. Watteranderuitweghet die gewone mense as om luidkeel s Na aanleiding vanVrye Weekblad,"l2 April baar verlaat. Hulle het nie vrae nie. Dink daaroor. en fisiek beswaar te maak? 1990(Hoofartikelen Hoe rym dit dan?) is dit Nadat Azapo stilgemaak is, het van' die Word wakkerjong, dis oorlog. Hoeveel Die staatse antwoord, s6 siendie inwonersvanMaokeng bemoedigend dat u besefhoebelangrik Nkosi besoldigde lumpen proletariaat, en van die is dood sedert Mandela uit die tronk is? . dit, is om 'n "Trojaanse perd" in te stuur en mense dood te MG Buthelezi en Inkatha in ons politiek is. jeug, Inkatha aangeval. Hoe sal dit eindig? Ironies is dit nie? Vele sou nog gelewe het skiet. " ToeBikodoodis,enamperalleswatteen Ekhetin 1986Buthelezi se waarskuwing as hy steeds daar was, en wie dra nou die Die soort optrede is in skrille kontras met die "vriende­ die regering gekant was, verbanis, moes ek teen OliverTambo gehoor. Hy bet duidelik oogklappe? like" gesprekke wat die ministervan Wet en Orde, Adriaan tussendie BlackSash, die SARKenInkatha in Engels op 'n AlgemeneJaarlikse Inkatha- Ek blaaseerdermy breinswegas omnog .. Vlok, die week met die leier van 'n organisasie wat geweld kies, konferensie gese: "OliverTambo, you want 'nRhodesietehe.SomnrJaars,asekjywas, predikenopenlikhulmilitarisme demonstreer, gevoerhet. Beyers Naude, saam met wie ek destyds . a fight? You've got one." -, sou ek weer 'n bietjie daaroornadink. Hier- AdriaanVlokhoort nie in'n FW de Klerk-kabinet nie. gewerk het (sy graad is ook 'n ere­ Hy is weln man van vrede, maar nie die is my land en sulke opdrifsels sal ons N ogmeer:PresidentDe Klerkbehoortnou die probleem doktorsgraad), het Inkatha aangeraai. Dit onnosel nie. .~volk en vaderland nie maklik duld nie. van polisiemanne wat.sy beleid van openlikheid en de­ was in 1978.- < (Brief heelwatverkort - Red)~oenievirmy se omdie landte verlaatnie. mokratisering aktief ondermyn, sy eie te maak. In 1979 - toe was Inkatha-Iidmaatskap Gaan jy uit! Ek hoop jy sal gou tot sinne Ditis net soveel sy taakas die van die ANC-leierNelson omenby 130000-is 17 afgevaardigdes van konis asook hierdie sogenaamde Vrye Mandela om aan die gewone burgers te wys dat die proses die organisasie na Londen om gesprekke Opdrifsel II Weekblad. Die opdrifsels, van versoening en ondethandeling wat hulle aan die gang metdieANC te gaanvoer.Met lmlleterugkeer . (Briefverkort - Red) , gesit het, in elke landsburger se belang is. het hulle die media daarvan verwittig. Karel van dar Merwe van,--~, Ek was by toe Inkatha-lede op die voor- Bezuldenhoutsvallel skryf: .' • \, • blad van die Post moes lees dat die ANC NaaanleidingvanHendrikJaarssebriefvan --Anti-aborsle Stop die BSB! alles ontken: met ander woorde Butheleziis 16 April die volgende: Wat se van is Jaars in '--,

\ 'n leuenaar! elk geval? Is jy bruin ofis jy wit? JM van Emmarentla, Johannesburg Hoe meer ons te wete kom van die Weermag se Burgerlike 'nMaandlaterhetPercyQ van sy Ameri- As jy wit is, is dit my mening datjy..aan_~skryf: Samewerkingsburo, hoeduideliker word dit dat die veelkop­ kaansereis teruggekeeren geskryf dat Johnny --'n minderwaardigheidskompleks 1y, dit wil Aborsie, om hoegenaamd enige rede, is die pige monster so gou as moontlik heeltemal van kant ge- Makhatini hom in kennis gestel het dat die se jy is te bang om te besef.datdie opdrifsel moord van'nongebore kindjie. 'nVolkwat maak moet word. , besoek en gesprekke wel plaasgevind het, van 'n koerantjie jou ook al opgesweep het aborsie wettig, toon sy minagting van die Die ANCen die regering sal dwaas en kortsigtig wees as Inderdaad was dit nog nie oorlog nie. om soos hulle te dink. Almagtige Vader en loop die risiko van hulle gaanvoortgaanom 'nnuwe, demokratiese bedeling te My Inkatha-vriende het die SAKP die' Oor my. definisie van Nasionalisme. ernstige geestelike en morele verval. beding terwyl die sinistere organisasie nog voortbestaan. volle blaam gegee.·Mymemng dat 'hulle--' =-Nasionalisme is_SJrld-Afrika. Was n<>g al- Ingevolgedie wette van ons 1aDd is aborsie Dit lyk in die stadium redelik seker dat regter Louis verkeerd is,1}.e{op dooie ore geval. Hulle tyd. Dit kan ook beteken "saamstaan", tans onder sekere omstandighede toelaat- Hatms se kommissienie die BSB kariofwilontblootvirwie wou niks teen die ANC of die Xhosas hoor -- "patriotisme" en nie draadsitters of ver- baar, en die regering het ingestem om die en wat dit werklik is nie, nie, • raaiers, opdrifsels nie. Ek is 'n trotse Afri- verslapping van die wetgewing te oorweeg Dit maak dit die probleem van elke landsburger wat . Ondanks baie Marxiste en sosialiste in kaner-Nasionalis, enversoeknou dat enige persoon wat hier- belangstel in 'n vreedsame, voorspoedige en demokratiese Inkatha, het die regtervleuel sterk geword. Dis sulke mense soos julle wat nie hier oor beswaard voel, die volgende instansie nuwe Suid-Afrika. Die oorloghet dus nadergekom, Die ampte- hoort nie, in die kamtige nuwe Suid-Afrika, skriftelik moet verwittig: Staatspresident FW de Klerk het onses insiens net een like beleid destyds was dat die volk sal moet· waarvanjy ook melding maak.. Die Departement van Nasionale Ge- uitweg: raak onmiddellik ontslae van die twee ministers kies, en dat kommunisme nie as 'n gevaar Jy bedoel eintlik julle soort nuwe Suid- sondheid en Bevolkingsontwikkeling, Pri- wat bewysbaar geweet bet van die BSB,Magnus Malanen beskou word nie. . Afrika! 'n Swarte? vaatsak X63, Pretoria 0001. AdriaanVlok, en laat die monsterdanbehoorlikvanbo tot Die eerste tekens dat bulle kapitalisties Want dit is after all waarvoor julle veg! onder, binne- en buitelands, ontbloot word. gaan word, het van hoe amptenare in 1981 (En met julle bedoel ek julle llberalistiese' NelsonMandelaen sy kollegasin die ANC-leierskaphet gekom.In 1984het dit arnptelik'n werklikheid kommuniste!) Beskeie koerant . ook net eenuitweg: eis van die regering dat bulle eers iets geword. Jy salueer die opdrifsel van 'n koerantjie daadwerkliks aan die BSB moet doen voordat daar met Buthelezi het die regering dikwels ge- vir die dapper wyse. waarop hy die soge- Marna Groenewald van Parktown­ verdere onderhandelinge voortgegaan kan word. waarsku dathy militante lede het, enindien naamde waarheid aan die mense oordra. Noord skryf: Anders gaan ons agtema ook na bUlle vingers wys as vreedsame ondeIhandelingenie kanplaasvind Maak jy 'n grap?Haal asseblief jou oogklappe Is Vrye Weekbladnie onnodigbeskeienie?; dioge begin verkeerd loop. nie, hy s.:lf bereid sal wees om die land te af voor dit te laat is. Wat se waarheid? Dat Hoekommoet ons in ander koerantelees' L.::======-J verbat en by die gewapende stryd aan te Mandela en Slovo julIe nuwe base gaan dat Max du Preez die belangrike Pringle­ '.1 sluil wees? toekenning van die Suid-Afrikaanse Vere­ So Se hulle... Die eerste skote is op Ongoye in Oktober Kan jy jouself voorstel wat se Suid- niging van Joemaliste gekry het, en dat 1983 gevuur. Dit was 'n mislukking, en lede Afrika dit gaan wees? Wat se kans dink jy Vrye Weekblad die naaswenner was vir "Omdat verreweg die meeste swlutes gematig is, behoudend van die Jeugbrigade het geseevier. Daarna gaanjy enjou soorthe as die gemors die fan . Nuusmaker van 1989? is en sieken sat daarvooris om deur 'n minderheidsgroep van was daar "vrede" vir 'n paar jaar. strike?JulIe saleersteinlynwees. Ekbedoel Julle lesers is saam met julIe bly. Vrye die ANC geintimideer te word, van hul werkplekke wegge­ Azapo het 'n beleid van nie-vergelding dit. Want dis julle wat eerste gaan probeer Weekblad het vir ons baie belangrik ge- hou te word, en teen sameweking met ander minderheids­ gevolg. Baie is vermoor. Selfs oud-Eilan- wegkom. word. . groepe opgesweep te word .., daarom het ek my by Inkatha ders het die buiteband of panga gekry, in- DinkjulIe miskien hulle gaan stop en se Vervolg op bl22 aangesluit." - HennieMuller,leiervanBlanke Veiligheidpas sluitende eenjongheldin. Dit het in die Oos- "Hello brothers, comejointhe club"? Hulle nadat hy die eerste blanke lid van Inkatha geword het. . Kaap begin en later na Soweto, Umlazi en "Wat 'n mens dwars in die krop steek, is dat pleks daarvan Mbekweni uitgebrei. Azapo het baie stil Vtye Weekblad plaas aile brlewe wat nle dIe wet oortree oflasterllk Is dat die herklassifiseerdes hulle beywervir groter harmonie, geword. nie, mfts die korrespondent se naam en valledige adres bygevoeg word word hulle prominente ondersteuners van die KP en .sy In die Kaap - buiten onlangs op Brown's as 'n skuflnaam gebrulk word. DIe redakteur behou dIe reg voor om bondgenote en stook hulle verder onmin en rassehaat aan." Farm waar di~ weI teen Azapo was - was dit _Desmond Lockey, Arbeider-LPvirNoord-Kaap, die week altyd UDFteen UDF. Gewoonlikvolwasse­ briewe te verkort. Skryfaan: D/e Redakteur, Vrye Weekblad, Posbus 177, Newtown Jy kan ook bel met/au menlng (011)836-2151. in die parlement nes teen jeugdiges. By Crossroads het die 2113. na

Vrye Weekblad, 18 Mei 1990 :::::::::::======21======Die laaste stuiptrekkings van Magnus die Oneerbare

AG SHAME, sou Brolloks se ouma Dis eintlik oor by nie indie eerste ter se hy in die parlement oor die spierwit Boeing in Europa rondtoer. van Magnus Malangese betas sy nog plek daar gehoort het nie, klagtes dat 32 Bataljondroogmaakin Daar is glo net een toerlid wat gelewehet. Want syhet altydjammer "The only remaining (political) Natal: "Die SAW sal nie toelaat dat saans na danker nog nugter is: die gevoel vir patetiese verloorders. thug in the Cabinet," het 'n baie ge­ enigiemand hom voorskryfwiewaar toerleier, glo so 'n kaalkop-kerel. Old soldiers never die, they lie siene Westerse ambassadeur nie te . ontplooi moet word nie." Die drinkers se Hoofman oor theirway throughparliament, is weer lank. gelede nie oor Magnus opge­ Nie eens FW nie? Honderd Iyk glo soos Walter die wat Bittergal te se het oor die arme merk. *Wat die vraag laat ontstaan: hoekom Wonderman. Hy is glo ook 'n filo­ generaal. ' Magnus is 'n politieke neander­ betFWnognievirMagnusindiepad soof. Veral saans. BROLLOKS EN Maar dis nie net oor hy gelieg het taal, Hy is 'nPW-man. Hy is so ontuis gesteeknie? Is hy bang Magnus gaan ... Die groep staan glo bekend as Kat­ oor die BSB wat Magnus nou so 'n met FW se nuwe politiek as wat FW skaar hom by PW en ander dikbek skieters Internasionaal. BITTERGAL bywonerindie regering (endie parle­ in Hendrik Verwoerd se kabinet sou has-beens? Hmmm? ment, en die party, en die grootste wees, deel van -lie bevolking) gemaak het Maar die kapokhaantjie is nie Veldmaarskalk nie. heeltemal uit Magnus uit nie. Eergis- Toeval? Opsigter gesit en blou films kyk het tydens 'n Kan dit toeval wees dat Inkatha aan­ landwye Studenteraadkonferensie op gekondig het dat hy sy lidmaatskap Dit is die week duidelik gedemon­ Thaba Nchu verlede jaar. vir alle rasse gaan opstel drie dae streer watter gehalte mens dit is wat ... Die soort tweegatjakkals en nadat die leier van 'n flentergat-or­ so gra;tg inkakieklere met swastika's witgepleisterdegrafkenons al dekades ganisasie in Welkom, Hennie Muller rondhardloop en dreig. ' lank in die hart vanAfrikanerdom. 'n vanBlanke Veiligheid, aangekondig ... Die hoofvan die A WB se Spesiale Mens bet halfgehoop CIlS jongergesIag bet dat hy by Inkatha gaan aansluit? Taakmag is niemand anders nie as het dit afgesterf. Aanjou vriende saljygekenword, LeonardVeenendal, gewese Veldmaar­ Gatsba! skalk van die Hillbrowse swembad, Die HNP se woordvoerder, Kays En 'n man wat in Namibia gesoek Steve se werk? Smith, se Muller se stap was vir hom word vir dubbele moord. net so 'n skok as wat dit was om te So net voor die aankondiging dat die hoor dat "liberale" Afrikaners by die Weekly Mail nou finaal besluit het ANC aansluit, Uitgevang! om sy dagkoerant te loods, kom The * Nee, kameraad Kays, dis juis nie Star uit met die nuus: hulle gaannou liberale wittes wat by die ANC aan­ Daar word die hoofaanklaer wat vir oak 'n oggendkoerant in die PWV­ sluit nie. Die wit liberalsvoel almal DieMatie se rubriekskrywer, Tinadu gebied uitgee. deesdae baie tuis by die Nasionale Toit, van "immorele waardes" Pleks dat hulle met opposisie begin, Party. besknldig het omdat sy geskryf het het toe omtrent al wat 'n mens in die Studenteraad het nie "knaters" Johannesburg Iron lees Jobrmy Johnson nie, toe op 'n massavergadering se daaglikse drek was. Kattejag uitgevang! *Kan dit wees dat Steve Mulholland. , Die vergaderingmoesaanhoordat van Times Media sy nuwe clout by , Bittergal hoor allerlei interessante die beer Andre Gaum, seuntjie van die Argus-groep gebmik het om die verhale van die toergroepie wat in 'n Die Kerkbode se redakteur,lustig stap nou te laat gebeur? . -e;

OMGORD die lende, vrinde, en byt Stukkie inspirasie vas vir nog'nsarsiejoolbladhumoren 'n , , sarkasme, in kIDtaal aangebied soos dit 'nKlaagvoort betaam. Vra Oswald of die Klaagvoorts dan nou 'nmonopolie op kIDtaalhet, van daardie lojalerebel of mag regters ook hul crap in die armbeurs gooi? Soos julle kan sien, geliefdes, is Seg Moeder sonder sy pruik en Die messias van die noorde lyk binne-in die poskantoor. Oswald'n tipieseANC-opstokerenis vals baard lykdit amper asofhy ver­ elke dag meer na Vader Krismis, of Seg Miesies Klaagvoort dis nou hy nie te vertrou nie. Wie weetwat se mom is. Kan jdlle vir Maeder ver­ dan ten minste na die oude vader se seker hoe' hulle ons uit die slawemy skade kan hy met 'n koolkop in die staan? voorste boerbok. gaan lei, van die wal in die sloot, hand en 'n radys onder die tong aan­ Die hele ou sottespulvanadminis­ Die fluffy ou gryse baardjie sou Seg Oswald ons is reeds in die vang? Seg Oswald hy het 'n ode aan tratiewe naampies en kodenaampies selfsnie uit plekwees aan Moeder se sloot. Sherrup Oswald, seg Moeder: Moeder saamgeflans, met so 'n stukkie en sweety-sweeties is te kinderagtig bakkies nie, ewe onvanpas. die stomme ET het maar net weer' inspirasievanVanWykLouw, daar­ virwoorde. ledergeval, die nuusbrokkie van eens die pad byster geraak. die lojale rebel: Waarom speel die kommissiemet die week was beslis die op­ Seg Miesies Kja, die straight and' Diepoue het haar die eerste gewaar sulke simpelgeit saam? Tog nie om spraakwekkende besoek watbroeder narrow. indievroom namiddag toe die arbeie die mense enhul projekte te beskerm ET by mister Vlok gaan afle het, gaar nie, sou ek hoop, want dit Iyk vir Dingehetnog voordie staanspoor was -aandiehangk/ok, in hu1 blougroen Egbertus of die doen en late van die verkeerd begin loop, as so-ietsmoont­ Agbare lagbare flankeerderye bendes nie juis beskermingswaardig Bloed is dikker as water. Seg lik is. Iedergeval, stel julle die waardige is nie. Moeder ja, al is dit ander mense se Seg Moeder as dit by verkeerd prentjie voor; die krioelende kalO.e Seg Moedergmf, watweet Egber­ bloed. loop kom, is enigiets met broederET massa, baarde in alle rigtings, boep­ Sottespul tus nou van die cloak and dagger Die gesamentlike verklaring deur moontlik, maar dit daargelaat, pensies, platterig vandag van die gedoentes afl Weekblad moet sy fondse spaar vir , die ministerensy closet-vrindwasso Seg MoederI am not amused. Maaris korsette, en dit lees naarstiglik die Seg Miesies Klaagvoort Meeder: Doepa seoJ)ay in Court. , cosy dat 'n mens wou siekraak. Moederdanooitamused?Vrinde, vra aanwysings in die....~skantoor se is deesdae so klandestien, sy wonder Die hartlikheidhet eintlik soos 'n' jullenog! Kyk, 'n mens kan nie wil afbreuk kontantsaaL Posseels, poswissels en of Moeder nie dalk Staal Burger i~ sooibrand in'n mens opgestyg. Daaris sweerliknie 'nsielwat nie doen aan die,waardigheid van die minister Viole, toonbank drie. nie. , . Oswald se mondbet so veroopge- ' deesdae van sonep tot sononder van toneel nie: ET,'vergesel van 'n hele En siedaar, soos 'n wors uit 'n Hulle het dieselfde mond,enseker hang by aanskoue van die spektakel, oar tot oor glimlag nie. falanks gewapende padvinders, pak vleismeule verskyn die waansinnig­ ookdieselfde waardes, Voeg Oswald ~y het pas sy onderlip raakgetrap. Dis die epidemie wat soos die die onmoontlike aan: om vir mister glimlaggende gesiggie vanensgeliefde astrant by. Oswald kan nie sy lewe OngelukkighethyMoederse spyker­ pestilensiein die dmkerwandel, hierdie . Vlokby sy kantoor op te spoor sodat staatmaker van Wet en Wanorde, en baie hoog aanslaan nie, skoene aan waarmee sy die Com:' verwoestende bui vanvredeHewend­ daarcorgeweld oruJeJhandeI kan word. selfsdie wette raaknou ookskaarser, rades gaan hardloop.· Maar that's heid wat maar effens ongemaklik op Dis nou te se, hoeveel geweld sal vra maar vir minister Ai Debbo. another story. baie gewetens rus, Noordelike messias die Icerels nou eintlik geoorloofwees? Die hartlikheid waarmee die ag­ Selfs Moeder glimlag floutjies in Nietemin, vrinde, vir 'n boerekom­ bare vir die lagbare verwelkom het, haar welige grys Hanns-kommissie Dierbares,disvoorwaar 'n vertroosting mando om so in die bose stad rond te ken maar net vir' 'n mede-boer gere­ NUUSFLITS baard, in die verdrietige tye van ontydige vaar is pioenierswerk. Hoge avon­ serveergeweeshet. Speaking ofwhich, was dit nie te vrede dat daar 'n man soos 'n ou vrot tuur. Fraught with danger, Nevermaaind die kapokhaantjies Geen naamveranderinge uit Ulundi , koddig om Joe Verster so op Voelvrye voelherryshetuit die asse waarhy al Die padvinders, soos dit ware met hul gewere en verspotte dril­ vandeesweeknie. Maarhetjulle da1k Weekblad se voorblad te sien pronk te kortstondig vergetelheidopgesoek verkenners betaam, lei toe die pro­ pelotons, die wapenarsenale, die 'n verdwaaldeIroningiewersgewaar? nie? het. sessie straat-afenstraat-op,en toe tot geweld. ' Lesotho soeksyne. , ":J.,

Vrye Weokblad, 18Mei 1990 " ;.....---... 22 ======Ideaal haalbaar r----n-J.IJ~d1J-fV-.I -.------r

Hendrtk Jaars van BloemfonteIn skryf: Maar nou Ie grondwetlike onderhandelings Die gesprekke oor samesprekings tussen die voor- 'n baieingewikkelde stryd. Die feit dat De / regering en die ANCis iets vandie verlede, Di6 Klerk en die NP steeds aan groepe dink, wek historiese samesprekings tussen die rwee "ou . emstige kommer. ., . vyande" het ongetwyfeld 'n nuwe hoofstuk in Partisie sal Suid-Afrika nerens bring nie, die Suid-Afrikaanse geskiedenis aangekondig. behalwe dat dit net die land in 'n bloedbad sal Tydens die mediakonferensie van pres De omskep. Dit is 'n onhaalbare hersinskim wat Klerk en dr Mandela was daar tog aanduidings nooit die einddoel sal bereik nie, van wisselwerking en 'n wedersydse respek Magsdelingvandie NPis ooknie die oplossing tussen die twee leiers. nie, Solank as wat die regering van minder­ Ookhetdie ware kleurevanleierskapnavore heidsgroepe praat, wil hul nie van rassisme gekom. Hulle gesamentlike verbintenis tot ontslae raak nie. Magsdeling ter beskerming . vreedsame oplossings vir 'n beter bedeling was vanminderheidsgroepe is basiesnet 'n vermom­ werklik verfrissend. ming van apartheid wat op boere-vemeukery Ons as Suid-Afrikaners hoop van harte dat neerkom. dit nie net by praat sal bly nie, Die feit dat die. Meerderheidsregering,gegrond op eenmens Nasionale Party 'n ooreenkoms met die ANC een stem, is die enigste werkbare oplossing vir J aangegaanhet.ls 'naansienlike wegbeweeg van ons probleme. Dit is nie op enige groepsidee die NP se dubbelpratery en rondtrappery. Dat gegrond nie,trouens, dit hied politieke deelname die ANC self verbaas was oor die regering se aan elke burger van Suid-Afrika. Dit is die weg .eerlikheid tydens die samesprekings is 'n tref­ vir versoening en beteken nie selfmoord nie. fende bewys dat die regeringnou die gevangene . Die ideaal is binne ons vermoe. Dit is haal­ geword het van sy eie .propaganda wat hul oor baar as die NPwerklik groot wil dink en afsien .die jare heen bedryfhet. van slinunighede enjakkalsdraaie,

Om 'n advertensie .in hierdie kolomme toplaas,bel vir Clara of Cathy (011) 836-2151, fax (011) 838-5901, ofskryfaanPosbus 177, Aa------...· Fordsburg 2113. Die sporlyd vir kleinadvertensies is 5 nm op die Dinsdag voorpublikasie.

PERSOONlIK dogtertjles; om op Brak River R50 per slngsvermo~, Intul'sle en wsrkswlnkels en oplel­ wees. Gratls'akkommo­ sekere Saterdae as person perday a&B. kommunikasle drama­ dingsprogramme aan Woensdag 23 Mei - U' dasie. Aansoeke voor modelle vir onsmodes Lunch!Dlnner extra. ties.Werkswinkel van67 oor geweld teen vroue. word ultgenool om u 31 Mel 1990 aan: Ad­ Ole Takhare vir Vrede . In ons modeteater in River frontage. Splen­ aangename oefenlnge Vir verdere Inligting wegneemete om 1nm mlnistrateur, Daljosafat­ s~ moenle die hede Johannesburg op te did beach nearby. aktiveer jou artistieke skakel (011) 642-4345 nadie USIS-oud~orium, Kunsstlgting, Posbus probeeruitstel nle tree. Geen ondervinding Phone (04442) 3387 brein. Skakel (011) 643 3e vloer African L1fe­ 2642, Paarl, 7620. Tel, nodig nie. Vir meer in­ 4659 Visual art courses gebou,Commissioner­ (02211) 624924 Bleskoppe teen Apart­ ligting skakel (011) 834­ Bekwame, betroubare . Learning to see. Eye straat111 ,Jhbtebring heid S9 nou gaan die 4738 of (011) 836-9171 hulshulp benodlg Bedreweverwer. Hulse, training tolookat shape, vir'n reeksmiddaguur­ kopps dansl X15slegslndleaande. akkommodasie In woonstelle, kantore. form, colour dimension video'sgetiteld "Ethics MARK OfkomsienonsbyThe Brixton. Beskikbaar vir Uitstekende verwysings. translated intodrawing, in America - Public \ Skrywers teanSensuur ­ Star Spangled-pro­ huiswerk drie dae per Virverdere inligting skakel painting, sculptureand Trust, Private Interest _sA aandieMatiEHTlanne (thevideoanswers the rnoslas, 1stVloerCon­ week. Werk reeds (011) 728-4,678 (Vrydae, crafts. Classes available Suzukl-motorboot (65 sonderknaters, houlUi . question: how can a naught Mansions, twee dae. Vergoeding Saterdae enSondae) of day and evening for perdekrag) goeie toe­ Bre~straat rokkiesbymekaarl 215, Johan­ · onderhandelbaar. Vir skakel (011) 787-7734 children and adults. democratic government 'stand te koop. K:.mtak nesburg getulgskrif en navrae Maandae Phone Maggie van . function when campaign :mnr en mev Gordon Sal Eliza Doolittle van finances, Influence ped­ skake1782-471/6 kan­ Wezel at 614-7297af­ (01491) 98451 Ladybird assebllef haar toorurs.ot 837-1358 Tik- en vertaalwerk; bel ter 5pm dling. lobbying, and par­ fakslyndeel metmyne sonalloyalties and per­ WOONPLEK na ure Louise by(012) 46-6577 lfIustrations, comics,lo­ by 0157- 2750. Tema: sonaldislikesrun ram­ Vertaalwerk/proef­ gos and graphics de­ .RobRoyenAnder bont pant? What role does leeswerk: Engels/Afrl- signed and executed. Perde. Dawle Aucklandpark: DIENSTE TAROT readings . kaans, Afrikaans! the media play in ex­ Good, qUick and cheap. Kingsway Mansions: Uncovering whatyou re­ Engels,ailetekste(ook posing .these prob­ ContactM Krouse and lems?" Almal welkom Pragtige woonstel om ally are,of lettingyour­ tegnies). Billike tariewe. A Lord at (011) 339­ , WERK tedeel, virmaer Inligting REGTERBREIN-DI­ self be yourself, of let­ Faksdiens ook beskik­ 6880 dayand night The US Information skakel447-3498 enlos NAMIKA tingeverything thatisnot baar.Skakel Julia (021) Service atthelpelegeng 'n boodskap · Vermeerder lou krea- yourself, fall away. R30. 797-3412 Community Centre will Aile melsies en vroue, · tiwlteit, produktiwiteit, Please phone Ushke at (011) 614-5398 ., present a series of vid­ .~. asook klein seuntjies en GARDEN ROUTE: Riv­ probleemopios- ~. eoson"Ethics InAmer­ '. ' erside House, Great Crafts . . . Diensplig AcIviesdiens. Vir Haveyou gotsomeun- lea" during the month r-----'-----l------.l------~--~gratis en onafhanklike USual knick-knacks to of May and June. The advles op enige navrae sell attheFleaMarket? videos willbescreened Handgeweefde HELP OM VERLORE oor diensprrg.. Skakel Tel Manfred at (011) Tuesdays at 3pm. The dhurries ENERGIE TERUG TE PLAAS Durban (031) 301-5663 7883994 video's title: "Public. Trust, Private Interest" (gestreepte OEUR DIE VOEDING5­ Richard (w), Pietermar­ itzburg (0331) 944079 katoensakke) 'en VITAM'INES WAT VIR Mark (h), Kaapstad (021) GEBEURE silwer Juwellers NORMALE L1GGAAMLIKE 689-1194 (5.30nm tot BETREKKINGS FUNKSIES VEREIS WORD, TE 7.30nm), Grahamstad Story _writers and art­ ware van Nepal, (0461) 26067 Rudl (h), VERVANG Ists areInvited to sub­ IndiA en Thailand Oos-Londen (0431) mit ashort picturestory Daljosafat Kunsstlgting 27713, Port Elizabeth bookforchildren forthe -Ko/:irdineerder ­ te koop. __ ' (041) 56-1483, Pretoria Abecedarlus Books Verantwoordelikhede: Winkel 68, .Stuur R20 (AVe ingesluit) Vir 30kapsules,saam (012) 320-2230 Alice (w), PictureStory Competi­ Ko/:irdineer van gra­ The Firs, metdiekoepon hieronder, aan: EMCOR, . Johannesburg (011) 614 tion. The story, with flese/skllder­ Posbus 582,Milncrlon·7435. Tel(021)551-4360 8106Neil(h) of gaanna pictures In black and werkswlnkels en Rosebank. die Metodlste Kerk, white and one colour, uitstallings, algemene r------, Prltchardstraat 79 op Tel: (011) 880­ .: Naam: : : _...... : shouldbebetweentwo adminlstrasie, skakel­ Dlnsdae van4.30nm tot and twelve pages. Abe­ werken bemarklng. Die 3566 ./ Adres: I 7.00nm cedarlus Is eager to suksesvolle kandidaat /..~ :...... I' stimulate SouthAfrican moet tweetallg wees en POWA (People Oppos­ '/ : Poskode: I writing foryoung people kennis en 'n gesonde IngWomen Abuse) Is 'n andwillconsider allen­ belangstelling In kuns IL Telefoon: : :...... JI ondersteunlng- en in­ Tarlet : R10 vir tries for publication. enverwante aktlwlteite Iigtingsdien$ virmishan­ 25woordeot ClosIng date June 1, h~. Ondervindlng van 'ngedee/te delde enverkragte vroue. ,'OOK VERKRYGBAAR BY JOU NAASTE APTEEK 1990. For more infor­ bemarking en skakel­ dasfVsn Ons bled .ook ~ -" mation phone 887-7297 werksal'n aanbevellng

Vrye Weekb1ad, 18 Mei 1990 ======23 ======Waarom laat folter mensehul SO?

Byna 13 000 hardlopers gaan hulself "COMRADES het vir my op 'n hy gehuil. Sy bene kon net Die glo glad nie 'n tyd in gedagte nie. Ekhet Oujaarsaandbegin. Na 'n drankie of dat bulle, na vyfuur se aanhoudende ". nie klagtes oor my oefening Die, ek op 31 Mei uit vrye wil aan 'n foltering drie het 'n vriend ongeerg gese: hardloop, vir nog vyfmoes aanhou . wil maarnet oorleef, dis al,Verlede 'volgende jaar hardloop ek 'die nie, jaar het ek nie klaargemaak Die, en onderwerp wat tot 11 ure lank kan Comrades.' Ekhet virhomgelag, en Ulli Deutschl'ander van Helder­ die jaar m6et ek eenvoudig." dit het op 'n weddenskap uitgeloop. berg Harriers hardloop vanjaar vir OpDonderdag. 31Mei doen elkeea I duur. Wat besiel mense om aan die Uiteindelik het net ek gehardloop." die eerste keer. Hy word binnekort sy eie ding. Dis mos Republiekdag. Aan die woord is Ian Pinnock, vyftig, en se: " Ek wil die ou grote Party vergader by volksmonumente Comrades deel te neem? HAZEL nou voorsitter van Florida se hardloopvoordat ek my middeljare met rooi en swart vlaggies en ander Padhardlopersklub, maar destyds 'n bereik (dalk sou dit makliker gewees braai vleis saam met vriende, WOODWARD het met 'n paar . 37,jarige hokkie-"has been". het as iemand net vir hom gese het .En by Durban se stadsaal gaan Ianhetsommerdie volgendedag hy's lankal daar!) daar 13 000 ander wag: ywerig in veterane van die beroemde wedlocp r:met sy oefeningsprogram begin: vier "Ek het deur die jare baie ge­ Airtexbroekies en oodedempies voor kilometerperdag enop Sondae agt, hardloop, maar almal se Comrades sonop op 'nkoue wintersdag. Hulle en 'n paar wat hom vanjaar vir die Met hierdie verskriklike marteling se gees is iets besonders. Nou ja, is die. padhardlopers, 'n minder agter die rug het hy sy eerste mara­ nou gaan ek dit self ervaar," se Ulli, ontwikkelde soort mens wat nogDie .. ""G\eerste keer pak, thon getakel. Hy was amper dood. Israel Morake se weer hy voel geleer het dat God ons bene vir die Maar hy sweer dat ys jou regruk. sterk, hy hoop net die karre ry hom koppelaar en versneller gegee het .. gaan praat Hy het hardlopersknie gehad: Ys. nie omnie, (Indie Peninsula-Mara­ nie, Die berugte Ilio-tibial-band:nogys.. thon was hy tweede - sou stellig Almalwilvoorvyfuurdie aandin Hy beweer die IK kwyn ewe so eerste gewees het as 'n learhomnie Pietermaritzburg wees, sonder die effens met elke tree wat jyhardloop. gestamp het niel) hulp van 'n bier ofsigareL Gedurende sy eerste Comrades het Maardaaroor wil hierdie beskeie As die haan kraai sal hulle man Die gesels nie. Hy wil ook nie wegspring. Die aand na diewedloop se waarhy die keer gaanklaarmaak sal hulle met week stemmetjies nie. "Neejong,vir Comrades het ek rondkruip. . . Maarvolgendejaarishulleterug.

" ./ q. .. Kampioen pak Somerset-Wes , v,:yeWeekblad THABO DANIELS Distrikteen Frontier pak Ooste­ OP behoort Frontier maklik like Provinsie in Queenstown. te klop, Hy het Victoria-Oos met VYF van die spelers wat verlede PE het nie die seisoen goed 39.-4 verniel, terwyl Frontier sy VryeWeekbladis'nonafhankJlke weekllkse koerantwatultgegee worddeur . jaar. vir Westelike Provlnsie se begin nle, As hy wll wen sal hy eerste wedstryd met 22-0 teen Wending Publikasies Beperk (Reg. no. 88/04168/06). Oledirekteul9 van wenspan in die eindstryd om die . veel beter moet speel as in sy Uitenhage verloor het. WendingPublikasies Beperk is Maxdu Preez, ChristoNef,ChrisOtto,Van SABeker gespeelhet,isnie beskik· onlangse nederlaag teen Suid- In Afdeling C pak Boland en Zyl Siabbert en Sample Terreblanche. Die aaildeelhouers' van Wending baar vir die span se eerste Ii· . PublikasiesBeperkis die direkteureen werknemers vandie maatskappy. Oostelike Distrikte:.' WP-Platteland mekaar, gawedstryd van die jaar nie. .' Wending Publikasies Beperk en Vrye Weekblad sa adres is: Breestraat WP pak Somerset-wes in 'n 153, Newtown. wegwedstryd en sal, beslis vir Sportbeserings (slot) Oleposadres Is Posbus 177, Newtown2113. Faghme Solomons, sy voormalige Dietelefoonnommer Is (011) 836-2151-9 endie faksnommer 8385901. 't losskakel en kaptein, kwaai mls, Redaksie Hy bet verledejaaruitgetree. WP Harsingskudding kan Redakteur: Max du Preez sevoorryis ookverswakdeurdie Hoofredaksle: Elsabe Wessels; Jacques Pauw, Ina van der skorsing van sy twee stutte, Linde en Hennle Serfonteln ' s. • Blatchang Hendricks en Moegsien lewensgevaarlik wees Nuusredaksle: ChrlsteJIe Terreblanche, ChrlsteJIede Jager, Gallant. Audrey Brown, Pearlle JOUbert, Phlneus Tshukudu, Irene Goeie nuus is dat Cassiem DlE stamp wat Garth Wright verlede naweek teen die Oostelike Louw t Noordien, nog'n voormalige Provinsie opgedoen het, het weer die soeIdig laat val op die groot Sub-redakteur: Ryk Hattingh . kaptein, terugis op sy pos aan die aantal kopbeserings op die rugbyveld, Ontwerp: Andrea Vlnassa, Esrna Anderson .Omdat harsingskudding so gereeld voorkom, is ons geneig om kant van die skrum na 'n Vrydag-redaksle: Andrea Vlnassa, Koos Prlnsloo dit as 'n onbemilligebesering af te maak. Dit kan egter Iewensgevaar­ afwesigheid van twee jaar, likwees. Sportredakteur: Tlnus Horn .' i " '. \. WP, wat Somerset·Wes vroeer Die kop is 'n sterk, benerige stmktuur watjoubreinenhoofsin­ ,Vrye Weekblad BoekelBooks: Koos Prlnsloo, Ryk Hattingh' . vanjaar in 'n vriendskaplike wed. tuie stewigbuisves. Hy is egterDiegoed teenharde stampe bestand Bestuur \ stryd met 17-4 geklop het, is be. nie. Advertensles en bemarklng: Manle Eagar, Gwynne Bramley slisdie gunsteling, maar sy voor­ Kop- ennekbeserings is moeilik om te diagnoseer. Onthou net: Wray . sitter, Cassiem .Jabaar, wll geen Moet nooit die beseerde beweeg nie, al beteken dit dat die spel Admlnlstrasle en verspreldlng: Kee-Leen King' gestaakmoetword! As daardeursigtige vloeistofuitdie neus enore voOrspelling waag nie Redakslonele asslstent: Cathy Fennessy loop, mag dit op 'n skedelbreuk dui. " Ons dink nog glad nie aandie Rugbyspelers wat harsingskudding opdoen, word verplig om Navorslng en blbJIoteek: Laetltla PopIe; beker nie. Ons eerste doelwit is drie weke lank te rus en amateurboksers mag 'n maand lanknie in Boekhoudlng': Clara Nkutha om ons afdeling te wen en tot die die kryt klim nie, Kantoorbestuur: Joseph Moetesl, Vernon Zulu, Hazel die kwarteindronde deur te Nadie tweede uitklophoumoethulle 84dae wag, ennadie derde Woodward dring," het hy gese, 'n hele jaar. Dit is om te verhinder dat die bokser vuisvoos raak. Buitekantore Mense verafsku die dra van skennbrille, maar vir party sportsoorte Grens, watverlede naweek ver­ Kaapsted-kentcort ElsaM Wes~els.Tel (021) 24 8049 behoorthulleverpligtend te wees. Die sagte muurbalbalis besonder . ras het deur die sterk span van gevaarlik, omdat dit netjiesin die oogkas pas. So 'n balletjiekanjou Pretorla-kantoor: Ina van der Linde. Tel (012) 834879 Suidwestelike Distrikte te klop, oog kwaai beskadig. Kopskerms is beskikbaar vir sportsoorte soos Vrye Weekblad kos R1,33 plus 17c AVB. Olt kos R75 (AVB pak Cityand Suburban in 'nander krieket en skerm. Ingeslult) om vir'njaar lankInte teken, enR40 (AVBIngeslult) vir wedstryd in Afdeling B.: Moet nooit sport met jouvalstande in beoefennie: hulle kanjou sesmaande. In Namibia, Swaziland, Lesotho en Botswana kos Tweewedstrydein AfdelingA laat stik. (Laat die ander spanse spelers liewerstik 800S hulle skrik diekoerantR1,50 plusverkoopbelastlng. Tarlewa virbultelandse word in die Oos-Kaap beslis. Port as hulle jou sien). . intekenare Is op navraag by (011) 497-2911 besklkbaar. Elizabeth (voorheen Kwaru Iou ore moet ook opgepas word - duikers moet oorpluisies dra Problema metvarspreiding moetgarlgwordaanCathy Fennessy en rugbyspelers moet weer skrumpette begin dra. Blomkoolore is by (011) 836 21'51. genoem)speel teen Uitenbage en nie mooi nie.

VryeWeekblad, 18 Mei 1990 I (

Natal moet wys by ka

Berigte deur TINUS HORN wegwedstryde wen

AS Natal nie more op Ellispark me t op sy hoogste vir die wed stryd en vervanger, Tjaart Marais, sal moet Transvaal afrel:en nie, kan hy maar Uli Schmidt-hulle kan maar gewaar­ lig loop vir die OP se losmanne. van die Curriebeker vergeet. sku wees: Die manne in rooi en (Dit wil lyk asof Marais se voor­ Die Piesangboere het hul beker­ swart gebruik enige taktiek, hoe malige Wes-Transvaalse spanmaat, aanslag verlede week met 'n oorwin­ ontoelaatbaar ookal, in hul pogings Tobie Oosthuizen, vir Pate Human ning oor die Vrystaat begin en die om die Blou Bulle te klop . as dieOP se "meanie" vervanghet). Westelike Provinsie vroeer vanjaar (Hul laaste tuisoorwinning oor Die Vryst aat se nederlaag teen in 'n vriendskaplike wedstryd geklop Noord-Transvaal was Naas Botha Natal was 'n groot terugslag vir sy maar is nog nie in wegwedstryde se eerste wedstryd na sy Dallas­ bekerkanse. As hy more teen sy beproefnie. avontuur. Hendrik Kruger is vroeg bu u rman, Noord-Vrystaat, op Dit was in die verlede juis hul deur Kallie Grobler met die vuis Welkom verloor, sal dit stellig die onvermoe om in die wedstryde te bygedam. Hy het vir die res v an die einde van sy aanslag beteken. presteer wat verhinder het dat hulle wedstryd soos 'n zombie ronge­ Dit wil lyk asofdaariets ernstig 'nbedreiging vir spanne soos die WP hardloop en twee driee op 'n skink­ met Wes-Transvaal se fiksheid slrort. en Noord-Transvaal inhou. bordweggegee. Eindtelling: OP 13, Teen die OP en Noord-Transvaal Natal het sy eerste wegwedstryd Noord-Transvaal 12). het hulle goedbeginmaarna rustyd vanjaar .teen die einste Transvaal Johan Heunis se bes ering ver­ sleg uitgesak. Die WP behoort die verloor maar veral sy agttal speel swakbeslis die Noorde en sy plaas- Mielieboere ook maklik te klop. nou stukke bete r. Guy Kebble se besering het ver­ lede naweek teen die Vrystaat sy skrum ontwrig en die agterspelers A nee e, Domkrag. onder druk geplaas. Sake wou ook nie in die rniddelveld tussen Henry Coxwell en Greg Eayrs vlot nie .Joel Stransky was reg om alles weg te skop, Kebble is fiks en terug in die span maar Jeremy Thomson en Dick Muir John Mitchell is steeds beseer. Coxwell en Eayrs is maar net nie in dieselfde klas nie en 'n mens wonder of die opwindende Christy Noble op die vleuel die kanse gaan kry wat hy verdien, Slag die kalf, Noble Iyk na die aangewese opvolger vir Carel du Plessis in die Springbokspan Hy is blitsvinnig (soos hy in die wedstryd teen die WP bewys het deur vir Danie Gerber weg te Jannie is terug hardloop)en sy verdediging is goed. Transvaalhet in die tweedehelfte teen die OP skitterend reggeruk, maar JANNIE BREEDTse insluiting in die Transvaalspan (nogal as kaptein) vir as hy teen Natal s6 swak wegspring, more se Curriebeker-wedstryd teen Natal op Ellispark is geen verrassing nie, gaan hy verloor. (Die Rooibontes Wat dit w ei is, is 'n klap in die gesig vir Judex Burnett, wat in Breedt se kan maar bly wees die OP-voorspe­ afwesigheid puik rugb y vir die Rooibontspan gespeel her , lers is so onfiks. In die eerste helfte Transvaal se keurders het soos die van die Westelike Provinsie en Noord­ het hulle die vaste afdelings van die Transvaal be sluit dat kitsresultate swaarder weeg as hul lojaliteit aan spelers spel oorheers, maar Frans Erasmus watdiehele sei soen vir hul provinsiesbeskikbaari s ennieeers hul verpligtinge en 'n paar van sy spanrnaats was teen teenoor 'n vierderangse Italiaanse klub hoef te voltooi nie. rusty d klaar). 'n Mens sou Burnett nie kon verkwalik as hy ontevrede s0l;l wees oor sy Natal se slotte, Rudie Visagie en weglating nie. As Transvaal sy spelers s6 behandel, kanhy nie op lojaliteitvan Steve Atherton, gaan nie vanjaar hul kantaanspraak maak nie, . . makl ik in die Iynstane geklop word (Transvaal het reeds vir Wahl Bartmann oor sy houding jeens spelers nie. Met JannieBreedtterug salJohn verloor, Hy gaan nie die laaste een wees nie). . Mitchell waarskynlik meestal agter gooi, waar Dean Loner ook kan help . Oor Breedt se vermoens bestaan daar geen twyfel ni e, Hy is die beste FransErasmus Is oral gewlld. Wanneer hy daardlebrei, Die kort Iynstane, wat Breedt ver­ agtsteman endie beste kaptein in die land.Maarwaarwas hy toe sy span twee potslerllke lytleult 'n losgemaal w1kkel en metdie bal onder sy weke gelede twee bekerpunte teen die Vrystaat ingeboet het? Sy teenwoor­ volmaakhet, sal ookingespanword. ann yerby twee, drteverdedlgers bars, Julg die skares. Hou die los dop. As Transvaal dighe id sou beslis 'n verskil kon maak. Na verlede Saterdag wonder 'n mens hoeveelondersteuners hy nog nie spyt is dat hy Wahl Bart­ Gert Smal, wat steeds in Italie sit, is in sy afwesigheid as die Westelike . In Transvaal oor hel mann verdryfhet nie, gaanhy more ·" Provinsie se kaptein vir die jaar aangestel. Wanneer Naas Botha die dag klaar Ons moetaanvaar dat daar maaraltyd In die hlttevan die stryd wees, Nie eers Breedt sal verhinder is met Rovigo en klaar vakansie gehou het, sal hy straks die Noorde se 'n verdwaalde vulshou of twee sal weest As 'n men soos dat Natal die afdeling van die spel kapteinskap by Uli Schmidt oomeem, Erasmusegtersonderprovokasle 'n k1elntJle saos Garth Wright Garth Wright se beseringteendie Oostelike Provinsiehet vandeesweekdie oorheers nie. met die skoueren elmboog loop, sommer vir die lekkerte Natal is beslis die gunsteling. Transvaalse keurders se taakvergemaklik;nouhoefhullenie aan 'n verskoning daarvan, moethy swaargestraf word. Die wedstryd wat die verrassing te dink waarom Breedt hom as kaptein moet vervang nie. (Erasmus kan darem nle aileendie skuld dra vir die van die week kan oplewer, is die Waannee ons hier te doen her, is topspelers met 'n ongesonde houvas op harslngskuddlng wet Wri ght opgedoen hetnle. Tobie tussenNoord-Transvaal en die Oos­ beamptes. Niemand het die moed - ofdie gesag - om 'n man soos Botha voor Oosthulzen het die Transvaalse skrurnskakel vroeAr In die telike Provinsie in die Baai. 'n keuse te stel nie : OfRovigo OfNoord-Transvaal. wedstryd met 'n gevaarllke, opsetllke hoogvathard laat val. Die tuisspan beleef'nnagmerrie­ Die probleem is dat hy in 'n oogwink deur 'n ander provinsie opgeraap sal Ons skeldsregters tree nlenaastenby streng genoegop teen seisoen (wat is nuus?) maar is op sy word. Eerder Naas vir jou as Naas teenjou, al is dit net vir 'n halwe seisoen, vullspelers nle. Oltsou dalk'n goele Idee wees om die reAls tuisveld moeilik - veral teen 'n sterk Miskien moet iemand net met die haliaanse rugbybase oor hul ontoe skiet­ sodanlg te verander datskeldsregters verpllg word om span soos die Noorde. like houding praat. Anders as Suid-Afrikaanse beamptes, betaal hulle glo nie vullspelers sonderwaarskuwlng af te Jaag. 'n Varpllgte skorslng Die OP se motivering is elke jaar hulle spelers tensy hulle die hele seisoen kan speel nie, van drle wakesal ook help om die humeure In bedwang te hou.

VrycWeekblad, 18 Mci 1990 ,. --. - .. _- ~ ..- . - - . ,- ..

~ onder redaksi8 van ANDREA VlNASSA

Een van die aanbiedinge Sondagaand by die Teater Voltaire (van 7·uur in die Junetion-naglelub) Arbus en die ontklee- is Charles Fourie se 'Grot van die Kaalkoppe', 'n fassinerende stuk wat gegrond is op 'n koerantberig oor drie skoolleerlinge wat in afsondering in 'n grot gaan woon het, Die choreograafMarlene Blom '...to sanctify that het die stuk hervertolk met haar eiesoortige bewegings. Saam verken privacy which she danseres ': Fourie, Blom en die spelers (Kevin Smith, Johan van der Westhuizen (bo) en Marius Meyer) 'n­ seemed at first to raaiselagtige'gebied tussen toneel, dans en 'performance art'. have violated'

Die tussenkomitee van die ANDREA VINASSA . Transvaalse Teater· DIANE ARBUS was 'n diruunieseen oorspronklike invloed of'.; Amerikaanse . Alliansie nooi fotografie. Onverbiddelike eerlikheid, verbeelding en deernis was haar teaterwerkers uit wat handelsmerk. Hoewel sy alledaagse Amerikaanse beroemdes gefotografeer belang stel in lidmaatskap het, i~ haarforo's van die anti-helde, die skandaliges, die vreemdsoortiges van 'n teateruierhers­ en die bewoners van 'n nie-amptelike stedelike skemerkultuur haar boeiendste werk. 'equity'/organisasie om by "DianeArbus was eenvandaardie figure - so uitsonderlikindie annale die organisasie aan te sluit. van fotografie as in die geskiedenis vanenige andermedium - wat skielik, Dit word Sondag om 11-uur deur'nuitdagende sprong in'n verbode gebied, die terme van die kuns van fotografie verander het,' het Hilton Kramer in die New York Times by die Mark-Teater in die Magazine geskryf. lewe geroep. Mense wat Die psigologiese verwikkeldheid van die ervaring van Arbus-foto's is verdere inligting ofvervoer deur Marion Magid in die "Arts"-tydskrif ontleed: "One does not look with impunity as anyone knows who has ever looked at the sleeping face verlang kan vir Vanessa of a familiar person and discovered its strangeness. Once having looked (011-836-6499) ofDan (011. at Arbus's workand not looked away we are implicated. When we have 648-8439) bel. met the gaze ofa midget or a female impersonatora transactiontakesplace between the photograph and the viewer. In a kind of healing process we are ~ured of o~r criminal urge~cy by having dared to look. The picture forgives us, as It were, for looking, In the end the great humanity ofDiane Tukkles-stuk vol pedofiele, Arbus's art is to sanctify that privacy which she seemed at first to have violated." ftlosowe, moordbendes en . '. L~ter het sy twyfelagtige metodes begin gebruik om foto's te kry - sy het me geskroom om te belowe dat sy nie 'nfoto sou publiseernie en dit vrae oor die samelewlng d:m gepubliseer. 'n Mens kanhaar dus nie in s6 'n geidealiseerde lig sien me. . Arbus, wat in 1971 selfmoord gepleeghet, het in 1964 vir die ontklee­ Gevangenes in 'n Dorval tronksel is danseresBlazeStarr, "the queenofburlesque and starofthe Two O'Clock Die foto watDiane Arbus in 1964 van Blaze Starr . die karakters in Marc Hosten se Club in Baltimore" en die wedeIhelfte van 'n skandalige liefdesverhouding genf?em het, stuk 'Spel sonder reels' wat tot23 met'ngoewemeurvanLouisiana, gefotografeer. Arbus het veral gefokus Mei deur die Tukkies se op mensewathul individualiteit op unieke maniereuitgeleefhet. Die foto dramadepartement in Die Masker op die planke gebring word. . .vanBlaze is eenvandie soort foto's watneerhalendekommentaarvan die publiekuitgelok het: mense het gemeen Arbus se werkis nie net "weird" .(Vir die stuk kry Hosten die 1990 Jean Genet-prys). nie, maar vreemd, lelik, afgryslik... Maar dit was ookeen van die werke waarin Arbus haar onderwerp se 'n Nuweling in die sel, die weerloosheid vasgevang het. . onskuldige, wordgekonfronteer met Die einste Blaze - dit is haar verhoognaam; haar regte naam is Fannie gevaarlike misdadigers wat eis dat Belle Fleming - is die onderwerp van 'n rolprent waarin Paul Newman BY saamepeel; Die magshUJrargie goewerneur Earl Kemp Long, wie se progressiewe idees indiejare vyftig binne die tronk word keer op keer die Amerikaanse Suide geskok het, vertolk. . omvergewerp, soos dit net in 'n spel toegelaat word. Die onbekende speIer Lolita Davidovich speel die rol van die flambojante rooikop wat die sosiale en politiekenorme vandie Suideuitgedaaghet toe Volgens Hosten bevraagteken die openl~k aange~90p stuk die reels binne die samelewing. sy 'n ver??uding het met die eksentrieke Long. Sy Braam Cilliers is die regisseur van legendanese politieke veldtogte IS gekarakteriseer deur stellings soos: die stuk wat deur middel van 'n "The three best friends the poor people have ever had are Jesus Christ, , Sears & Roebuck and Earl K Long." .. eksperimentele proses tot stand In haar outobiografie, "Blaze Starr: My Life as Told to Huey Perry", gekom het. 'Dit is gegrond op v~rt~l Bl~z~ improoisasiee uitgevoer deur die hoe sy t.ydens die Depressie in Wes-Virginia gebore is en uiteindelik n paar uitdagende spronge van haar eie gernaak het, Haar studente (en hou dus die wortels reput~sie stewig in die Afrikaansejeug van as 'n vreeslose ?ntklee-danseres wat doldapper toertjies op die 1990) waarna dit saamgesnoer is in Washingtonse verhoog uitgevoer het, het haar beroemdheid besorg nog 'n egpost-modernistiese teks deur: voor sy as 28-jarige vir Earl Long in 1959 ontmoet het. RonShelton,die draaiboekskrywervan"BullDurham"het op die boek Marc Hosten,' se die persverklaring. a~geko~~n Pedofiele, prostitute, digter­ so 50 ofwatprente daaringesien, Hy het op haarromansemet filosowe, moordbendes en ander die 63-Jange Long gekonsentreerenBlazehet gebid.Vierjaarlaterhet die obskure karakters maak hulle projek die groen lig gekry•. opwagting op die verhoogl Ironies het Blaze in haar jong dae probeer omhaar in die rolprenrwereld Opvoerings begin agtuur, te laat geld, maar sy het altyd rolle verloor... oor haar Wes-Virginia­ aksent. Lolita Davidovich, die onbekende speler wat Starr in die rolprent speel. . * "Blaze" begin volgende week in Metro-teaters draai. In elk gevallaal die noslalgie van kokke in outydse kombuise 01' Waenhuiskrans 'n mens nie toe om di6 Kaapse gereg self te maak nie, Blikaspaai Dus is jy 01' 'n blik aangewese, Ingelegde en kerrievis uit 'n blik smaak glad nie slegnie. Die tekstuur laat iets te wense oor, want hulle haal Ekloopnou die dag deur onderdie gevreesde Moenie-se-nie-sop HOE meer mense neus optrek vir blikkieskos, nie al die grate uit nie en die word sag. onderduimse~ Kaapse keelontsteking, en voel of 'n trein my hoe raakdie blikfabrieke. Jaarna Meng 1bliktamatiesop, eenblik ertjiesop en'n Maar die blikvis met 'n groenslaai en 'n paar getrap het, Ek sluip na bed, maarhou eers indie jaarbring hulle alhoe lekkerderprodukte 01' die blikkie consomme. Voeg by melk en room tot lamaties met olie en asyn is 'n besonder smaaklike kombuis stil 01' soek na iets vir my keel wat mark. . ,dit reg lyk, en dan soveel geblikte krapvleis of middagete, vir 'n blik. brand soos Moses se bos. Wal sal ons byvoorbeeld maak sonder klaar garnale as jy kan bekostig. Verderboontoe indie kringe van blikvis is Campbell-consomme staan in die yskas. Soos afgeskildeheel tamaties vir 'n vinnige pastasous? , Maak fyn in die menger as jy 'n gladde sop natuurlik gerookteoesters,mossels en dies meer, 'n goeie consommehet dit tot 'n ryk, deurskynende (Vars tamaties, sogenaarnd,is ineenopsig goed verkies, anders, kook dit alles net so 01" wat nou om die een of ander rede peperduur jellie gestol. geadverteer: Hulle smaaknesdiepapierwaarop " Bedienmet 'n bietjie sjerrie in elke sopkoppie. gewordhet. Daardie rniddag is my lewe beslis gereddeur die ads gedruk is.) En moet vir niemand se jy't die heerlike Wie 01' aarde het skielik besluit 'n plat blikkie 'n bakkie yskoue consomme, gemeng met 'n Wiekan stry oor bone in 'n blik? Daai gewone seekossop nie selfgemaak nie. mossels moet nou R5kos? Dieselfdemense wat paar lepels suurroom. botterbone,afgespoelomontslae te raak vandie elke dag repe van 005 afrip, dis seker. As ek kaviaar gehadhet, het ek lepelsvol bo­ suikersous, is 'n heerlike standby. Uiteindelik hulde aan die onontbeerlike Die heerlike pate word al jare bedien met oor gestrooi. Nog beter is die meer eksotiese boonsoorte, . blikstaatmaker: Tamatiesop. , brood ofbeskuitjies en is 'n wonderlike staatmaker Campbell-consomme is duur, want dis soos lima(my woordeboek se goewemeursbone) Koop een verkieslik sonder geursels, wat uit 'n blik. Amerikaans, maar dis onrnisbaar as jy siek is: en rooies, bekend staan as sap, nie kelkie nie, Ennogal nie sleg as jy niks makeer nie. Vegetariervrie:nd Jan rnaaksomet die blildxne: Beihdrukjou gaste met die voorgereg: En maak 01' 'n Sondagrniddag net by brunch voeg soveel verskillende soorte bymekaar as oesterpate stiptelik om twaalfuur die beste: waarvoor jy Ius het, vir lekkeren vir kleur. Smelt'nblokkiehoenderstockin'nderdekoppie Snipper 'n huisie knoffel en een ui by, en maak kookwater en voeg drie teelepels gelatien by. Avokadoroomsop met komyn 'n moslerdagtige olie-en-asynslaaisous, sowat Bloody Mary Voeg nou twee blikkies gerookte oesters by Meng die vleis van drie baie ryp avokadopere 'n halfkoppie per drie blikke bone.. - die afgekoelde stockmengsel en maakglad in'n met 'n blik Campbell-consomme.' ' Gooi 'nkleinbietjie droe sjerrieinjou glas - nie eers 'nhalwe sopie nie - en draai die glas sodat ' Snippervarskruiena smaak 00-00£(bonekruid mengmasjien, 'n Menger werk die beste. oftewel savoury is juis geskik) en drop 'n lepel .die sjerrie aan die kante kleef. Voeg cayenne-peper, sout en suurlemoensap Voeg 'n lepelvol jogurt by, asook paprika, sout suurlemoensap oor, na smaak by. Klits dan 'n skeutjie room by, na smaak, . Meng jou vodka en tamatiesap - 'n stywe sopie ' Die Grieke maak blikbone nog beter: Maak sowat 'n halfkoppie. . Nou braaijy twee teelepels vars komynsaad 01' sowat 250 rnl tamatiesap - apart. een koppie botterbone glad in 'n mengerIvoeg Nou keer jy die mengsel uit, Skep in 'n mooi net so droog in 'n warm pannetjie vir drie Voeg daarby soutna smaak,heelwat swartpeper die vloeistofby), en voeg dan stadig'nhaltkoppie ofTabascosous,en'npaar~lsWon::estersous. bak en laal oornag in die yskas staan, of tot dit minute. Maal fyninjou vysel, envoeg dit by die olyfolie by lerwyl dit meng. Voeg sout enpeper gestolhel. . sop. Meng weer. , Druk 'n skyfie suurlemoen oor die rand van na smaak by, asook 'n grasui en 'n lepelvol Maakbaie koud en bedien inbakkies met 'n die glas, en doop die rand in fyn sout. Gooi nou gekapte dille. Met bliksop kan jy jou lelik vasloop. Die skeutjie yogurt bO-Q9r. Dis 'n ryk gereg. jou vodka- en tamatie by en moenie verder . Bedien dit met brood, natuurlik met yogurt meeste plaaslike blikke bevat 'n oonnaat meel, mengnie. eenkant, soos die Grieke altydmaak. speserye en geursel soos mononatriurn glutamaat - Een van dieis eintlik te veel, en twee nie Hier is 'n manier om te toor met plaaslike en is hopeloos te sout. genoeg nie, lui die gesegde. Oordeel self. bliksop. Niemand sal ooit se ingelegde vis is beteruit Daar is egter 'n paar uitsonderings, en nog , 'n blik as tuisgemaakDie,nee, maarlaasgenoemde beter,heerlike happies wat jymet sulke sop kan is 'n omslagtige besighe~~. voorberei. Goeie OU rooiwyn BJLANKWARDENskryf oor OU rooiuiyn teen 'n redelike prys

EK het al dikwels in die verlede die prys van Om 'n kurk uit te trek is Diealtyd sonder party van ons keurwyne bevraagteken. rislko nle. Vandeesweek is dit 'n plesier om 'n trio Die wyne is: 1982 Zonnebloem Pinotage, uitstekende wyne nan te kondig wat pas bekend 1982 Zonnebloem Shiraz en die 1982 'gestel is teen pryse wat 'n glimlag by enigeen Zonnebloem Cabernet Sauvignon. sal uitlok. Die Zonnebloem Pinotage is 01' die oombJik As jy 'n ou wynwil proe,is daarnet 'npaar die enigste pinotage op die SBW se lys en opsies en twee vandie drie gaanjoubaie geld inderdaad'n vlagskipwyn. uit die sak jaag. . Pinotageis'nsoortwyn watlykofditJare Jy kan 'n vriend met 'n goeie kelder vra lank kan verouder en elkeJaar van karakter . om 'n ou bottel af te staan. verander, ' Ware vriende sal dit dalk doen, maar dis' Ouer plnotages is lekkerder as die Jonges ongelootllk hoe gou die storiekanversprelen aangesienhulle hulvreemde reuk en deelvan gou sit jou goeie vriende sonder enige ou die looisure verloor, ensodoende in 'nvolronde wyne. en tipiese winterwyn ontwikkel. Bowendien salmense wat wyn laatverouder Die 1982 Zonnebloem Shiraz is heerlik en dit dalk met'Jou deel maar seide 'n bottel t n goeie voorbeeld van wat 'n goeie shlraz afstaan. moet wees. Daar is ou wyne in drankwinkels en Ongelukkig word shiraz Die altyd goed restaurants besklkbaar, maar .veral by verstaan Die en is daarom Die een van die laasgenoemde is die pryse bulte bereik. grootste verkopers nle, Daarom is dit verblydend om 'n trio 1982 Hierdieshirazis 'nuitstekende wyn om 'n Zonnebloem-rooiwynop die marktesienwat ewige liefde vir hierdie bruikbare rooldruif­ verkoop teen net oor die R30. varieteit te ontwikkel en sal selfs die mees Dis 'n wlnskople as jy in ag neem dat kieskeurige palet bevredig. hierdle wynenetin dubbelbottelsbeskikbaar Dis 'n wyn die met 'n wonderlike geur en is, magnums van 1,5 liter. 'n smaak wat dwarsdeur die maaltyd opgemerk Wat verallekker is van die bottels is dat sal word, 'n klassieke ryk ronde en restaurants nie van die grote hou Die, wat goedgebalanseerde afwerking. beteken die publiek sal veel meer daarvan in Die 1982 Zonnebloem Cabernet Sauvignon die hande kan kry. is glo die eerste wingerd waar die druiwe Vreemd genoeg.Is daar mense wat nog gepluk is toe hulle nog ferm was en nog Die nooit 'n magnum van enlge wyn gekoop het oorryp nle. Die.Hierdlemense moetweerdink,wantwyn Dit het langer skllkontak gedurende verouder veel beter in 'n groot houer as in 'n fermentasie vereis en die wyn is 'nbaie goeie klelntjie. voorbeeld van 'n ideale ou Zonnebloem. Aangesien 'n magnum twee keer so groot Dis duidelik dat tUe Jaar hier 'n invloed is as 'ngewone bottel,Is die kans goed dat dit . het, want 1982 was 'n uitstekende Jaar vir beter wyn is. rooiwyne. En hoeveel mense bedien nie twee ofselfs Die wyn vertoon 'n goeie vol vrugtigheid drle botteis van dleselfde wynby een geleentheid en die ouderdom is duidelik, hoewel die wyn Die? gerus nog 'n paar[aar kan verouder. Ditsal baie energiespaaras 'nmens een of Hieris 'ngouegeleentheld om regtig goeie twee magnums bed len. ou wyn te proe teen redelike pryse.

82 VryDagl18Mel1990

-,,

'NFEES der feeste om die gees van die sestigs in die negentigs te laat herleef. Dis nou Houtstock. En die grootste fees vein alles is dat Barney Simon (is hy nie vandie Saaymans van die Vrystaat nie?) die seremonie-meester is. Johannes Kerkorrel, Anton Goosen se Kommissie van Ondersoek, Steve Hofmeyr, Lucas Maree, Richard van der Westhuizen en Lochnerde Kock, die BackwaterBlues Band, Jennifer Ferguson, Koos Kombuis, Alida White, Philip Moolman, Lieze Stassen, Koos, Jacques Steyn en Afrikaanse rockgroepe soos Artvarh, Joos Tonteldoos en die Dwarstrekkers, Randy Rambo en die Rough Riders en die Valiant Black Band is op die program. Bo is 'n foto van die Kaapstadse groep Artvark wat 'n. rare optrede in die Noorde gaan maak. Luister fyn vir hulle liedjies "Slagooilied"; ''Staaltjie van Slang"en "Angola Tombola". Jollers han lil die aand van 30 Mei by Le Chateau, buite Pretoria (kies die WonderboomlCullinan-afrit op die N1) gaan uithamp. Buiten die musieh, sal daar op Republiek-Dag ook 'n vlooimark, 'n hunstentoonstelling en 'n biertuin uees. Kaartjies kos RI5en han by Computichet gekoop word. * Die organiseerders, Ansie by tel (011) 837-2690, is op soek na tant Sannie Briel en haar dogters, Sal hulle haar assebliefby bogenoemde nommer shakel. . In Ware Op,Dees Aardel fascisliese ROBINHAWKINS maak 'n Kaapse lawaai DIE komende naweek gaan Kaapse musiek treur oor die toestand van ons arme pJaneet tot die kranse antwoord gee. 'Rock the Earth' is deur die beplariners van 'The Works' (ek het laas nog daaroor gesels) van stapel gestuur en 50% van dIe opbrengs gaan aan Green ­ Action in dIe Kaap geskenk word. Dit is natuurlIk 'n saak wat almaJ van ons nogal hard fantasie raak, en kunstenaars en borge was haastlg om betrokke te raak. Die 'Groot Naam'-beginsel is afgewys omdat daar gevoel is dat die insamelIng van fondse, hoewel belangrik, net een faset van die aand se mlkpunt is. Ook belangrik dat. 'n SOOS die arm man se fascistiese fantasie brei! front musiek aangebiedljord, eerder as om eeri 'clique' as die enigste belangsteUendes stroom die manne in kakie oor die skerm, As voor te stel.· . dit nie die saboteurs van die OB in (00 hier Yellow Levelop.UK·kampus gaan dus Saterdagaand 'n heel anderse kom 'n trefferreeks) Adam is nie, is dit die ware harige Esau op die nuus, wat minister verskeldenheidskonsert wees, met Rastas, ravers, alternatiewes, normales, die 'heavy Vrede Wolk 'n paar woorde oor die witman VICTOR MUNNIK skryf oor TV metal-brtgade en selfs een of twee wat amper pop-engeltjies is. lets vir,llie hele gesin? komrap. Alfabeties Iyk die Iys so: Artvark • wat 'n kort 'a capeIla'-vertoninkievan die dag se . Ons oom Karel het hoeka gese die spesiale tema-liedjie, onder andere, s~1 aanbled: Attic Muse; BrIng Mr Jones; Dr Zog - tans geskiedenis herhaal hom: eers as tragedie en Die Aia Tolla Tojotta-prys vir gewyde my 'jive'.gunsteling; Falling Mirror; Ghettonians; Hell's Teeth; Mavericks; Melissa dan as klug, Dalk het die Boere dit net mooi nuuslesery gaan intussen aan Riaan Prophet; Roots Rockers; Smoking Brass; The Trees; The Usual; ValIant Swart Band; Voice verkeerd om, of dalk was oom Karel Cruywagen vir sy gevoelvolle vertolking van of Destruction (aka. VOD). Dan se hulle daar's geen bands in die Kaap nie! - onse tarantara! laaste wit president se eerste deurmekaar. . Almal speel natuurlik verniet, maar die publIek sal maar 'n RIO moet betaal, Wragtfe tantantara! besoek aan Europa. Terloops, het julie gehoor die rekenaar is min genoeg vir so 'n ondervlndIng. Nadat aIle kostes gedek is, sal wat oorbly van die profyt eers teen die Nazi's ingespan, en toe gebruik gebruik word om 'The Works' aanvankllk te ftnansier. Vir die van julie wat wU saamsing, om koekies vir tee in Brittanje af te lewer? Hok Vreemde program oor wetenskaplikes wat bier volg die tema-lledjle van die dag. Dlt word geslng op dIe wysie van die bekende 'Teddy Boerehaat probeer praat met sjimpansees. Natuurlik kan Bear's Picnic'. Noudat die Afrikaner van soveel afstand sjimpansees praat, die vraag is net hoekom Dus: THE TEDDY BEAR'S SICK·NIC. doen - onder meer ons tuisgemaakte resep vir wil die navorsers praat met diere in Ifyou go down to the woods today, you're in for a big surprlseJYou'd betternot go to wereldvrede en vir die redding van die gevangenisskap, in hokke met industriele the woods today, 'cause under the blazing skies! the trees are bare, but what do we care?/ Westerse beskawing - is daar mense wat van sifdraad en sementvloere? Plenty more to use over there! and nowadays the teddy bears can't have plcnicsJ!!/ ons ander kosbaarste be sittings ook wil Sal die slim ape nie meer ontspanne wees Armageddon roundabout, what's all the fus about, you look and smell very nice tonight.! vervreem. Charlotte Bauer van die Bleakly as hulle buite is nie? (Of sal dit die Status, Impulse, spr.ay It on, It doesn't matter how thick we lay It on.l Doom for Insects wetenskaplikes laat optens'i) wil ons byvoorbeeld, uit pure boerehaat, anne (and the rest). We never know what's best. We're burning up under the skyJ Ifno-one Can ding, van ons tradisionele geselsies oor die stop It we're sure gonna cop It when CFC's turn out the lights! and that's the end ofthe weer ontneem. Lekkerrr sous teddy bears... . r Dis natuurlik omdat hulle - dis nou die TV2 adverteer jou wragtig nog gesigroom Engelse - se weerlesers nooit sulke wat 'n darkie se kompleksie meer ladie sal Roomhoring volbektreffers gebruik soos ons weennanne maak: Double Action Complexion treatment. Verder wil ek noem dat die FIG-tentoonstelllng nou na Cornucopia, In Parlementstraat, nie. Soos Maandagaand se waarskuwing teen Word wakker, ouens, word wakker! verskuif het, Hoe meer ek dlt sien, hoe meer hou ek van sommige stukke. Regtlg die soektog 'n "skelm rypie vannag oor die vleie en En vir oubaas B in W, goeie nuus, al is dit werd. DIe galery Is elfens versteek, en mens moet net moollInks oplet, as mens van riviere", Mooi ne, en se dit nou op Engels, 'n bietjie laat: Ultra Mel Custard is lekkerder Darllngstraat se kant af opstap, Antie SikIoon! as manuna s'n al het haame ook eiers, melk Een van die kunstenaars, Kevin Brand, Is dan ook die SA Naslonale Kunsmuseum se en suiker in. Met respek volgende Genoolde Kunstenaar- Hy neem In Junle vir 'n tydjle Intrek In die Anneksgalery van'dle SA Naslonale Kunsmuseum, waar hy vir hom 'n ateljee gaan Inrig. Die Idee Is dan Deesdae is die nuus by verre die Verby Bars dat die publiek informeel sal deel he aan die vervaardiging van kunswerke, eerder as om spannendste program. Met Rusland wat ineen Kop hou, aardbeboners! Bresident George stotter, Duitsland wat herenig en natuurlik 'n Bush se dat daar in die jaar 2019 bense skies hulle as dooie voorwerpe In koue kamers te beskou. Europese toer, al is dit nie in die groen en Aberikaners op Bars sal wees. AI gaan sy Die program van die Kunsmuseum is vir my baie interessant en dis eintUk jammer dat .goud nie, maar wag maar. bense bars om daarvoor te betaal. dIe pubJlek iedeJlk swak op hierdle pogIng reageer. Meer oor KevIn Brand In my volgende storietjie.

VryDag! 18 Mei 1990 B3 JUST LIKE HOME AMERICA dominates what is perhaps the most the years? Deur Pleter-Dlrk Uys accessible art formin the world: the movie. And Creative and woundedmindshavelong been Met Shalee" Surtle-Rlchards, Kurt Egelhof, Russell Copley, SOli Philander the dynamic ambivalence ihe United States wrestling with the multiple repercussions ofthe Die (bedenklikelondermyning feels towards its ownbrandof freedom hasbeen war, but few have done it as successfully as Regie: Lynne Maree In die Laager, Mark-Teater thesourceofmuchcreativity-andmuchofwhat 'HeY,lifels Oliver Stone. In previous films, we've seen the ends up in the world's movie theatres. horror of fighting an unseen enemy, of killing ANDREA VINASSA The world reacts to history's experiment in women and children, of losing friends, limbs, freedom in so many ways. America'sbewildering .and innocence. van 'struggle'-teater DIT is veragtelik om na ander koerante se mixture of naivete, adolescent brashness and ~n "Bom on the Fourth of July" touches all resensies te verwys en bul menings te bevraagteken candour elicits everything from tenderness to these issues, but focuses on themore complicated wanneer jy 'n opinie oor dieselfde stuk willug. bedenklike rnotiewe.) Uiteindelik leer die wit exasperation. Pushed to their extremes, these subjectofmenat home. No filmhas so captured Dan moet ek maar verag word. Want wat ek leftie dat hy maar eerlik kan wees met sy Antie become idealisation and contempt. Since I've the painoftheir alienation. There was no glory nou wil se, wil ek se. Ek was so verstom deur 'n Cathy enkry hy Uys se vergifnis. been in Africa,I've witnessed the full spectrum rough in the in Vietnam; there was no justification at all. stelling deur 'n openlik ANC-ondersteunende Want sy sondes is nie so groot soos die bruin and Americans themselves are no way exempt Unlike the Civil War, there was no real cause to koerant, dat ek nie kan stilbly nie. "One can radical s'nnie, Die strugglehet, wat sy moraliteit from this confusion. fight for, no tangible reason to lose so much. At quibble about some of the political content in betref, skynbaar verwoesting gesaai, Hy is 'n The fact that freedomposesproblems sounds best, there was the fulfillment ofpatriotic duty, Uys's play, perhaps indicatinghis distance from bedorwe bogsnuiterwat dink dis sornmerhunky laughable to many South Africans, but, watch and the vague: comfort that they were doing the cauldron oftownship politics, but these are dorey omnou al te begin met die "redistribution the worldnow.WatchEasternEurope andthose something good for their country. peripheral" ofwealth" al is dit sy tante s'n. Hy word ook ten newly free. Watch the few that know exactly Hoekom wou die skrywer nie han: kloofoor einde bekeer deur Cathy semenslikheid en ". what to do withtheirfreedom and the many that free world' Vietnam die politiek nie, wil ek weer, en hoekom is die nugterheid, . do not. Look closely also at America's history Ron Kovic lost all this and more in Vietnam. politiek randstandig wanneer die inhoud, die Uys is duidelik besig met die ondermyning and the conflicts thathave arisen from a country He returned half-a-man to a country that didn't bestaansreg en die ontvangs van die stuk geheel van "struggle-teater"... dat die huidige politiek full offree individuals. bother to thank him for his sacrifice. Not only enal van die (Suid-Afrikaanse)politiekafhang? wyd oop is viruitbuiting enkorrupsie. Daarvoor Even with their constitutional rights, how America's art gallery ofpain and anger is there did he have to reconstruct his identity, but he Trouens, "Just Like Home" het by my baie is 'n mens hom oneindig dankbaar, maar ek is many are actually free? Look how historical had to deal with the fact that, to his country, he meer vrae opgeroep as wat dit beantwoord het. nuuskierig oorsy keuse van'nkleurling-vrou om cycles revolve around freedom's persistent for all to see in'movie houses all over the world. was more useful as a symbol than a man. The "Just Like Home" is 'n medium vir politieke 'n stelling te maakwat eintlik baie konserwatief challenge. Where should one commit one's womanhe had adoredinhigh school didn't want gemeenplasighede, dit is Die te se dat die en regressief is. CATHARINE MALARKEY, an Americanjournalist gemeenplasighede nie waarheid is energies? To UZlC''le1f! To a cause? To the country to kiss him as much as she wantedto paradehim propvol nie, (0, daar hoor ek 'n paar mymeringe dat "die dat gehore nie meegevoer word deur Uys se outeur dood is". Dat 'n teks alleen staan na sy that gave you the freedom in the first place? currently living and working in Africa, assesses at a rally as evidence ofthe injustice hercampus heerlike idiomatiese gebruik van Engels-as­ outeur fisiek daarvan afstand gedoen her, Oat Freedom is not a stable condition, it is a climate wasexposing. Kovic's storyis heart-wrenching. the price offreedom in the land ofthe screen Afrikaans dat die sentrale karakternie diep karakterspraatsonderinmengingvandie outeur. that must be fought for. A broken man withouthis country has nothing: me, in mense se' harte inkruip nie, Ek koop nie die teoriee Die. Roland Barthes het Licence to sayand act and believe what is in wheelchair vets were fit for. few things; either Elke aand verslind 'n teatervolmense Uys se mos gess die outeur is dood. Ja, hy {s dood. . one's heart is an enormous gift: few bear it begins anew. On the front line is the part ofhim While the rosy-cheeked boys were offfighting they could waste away in Margueritaville, as ;- gracefully.Americais a tolerant country, it both lag-met-n-traan-waarheidjies oor die alledaagse Soli Philander en Shaleen Surtie-Riohards Omgery deur 'n trok.) that cares more about justice, ideals, and glory the war for their nation, their peers at home re­ William Dafoe's character did, or they could tragedies wat uit die struggle gebore word. Dit allows action and accepts inaction. It thrives Pieter-DirkUys isnog met onsendiebesluite than his own life. A strengthening selfless passion entered the unfinished battle forjustice that had. continue to fight the war that was now being lei geen twyfel dat Uys me slag bet om derduisende wat hy namens sy karakters maak, is 'n politieke with those who support it, and tolerates those sweeps through him: suddenly he is capable of started so long ago. America's youthwas strong fought in their own back yards. teatergangers se emosies aan te gryp en hulle Die hoofrede vir my knorrigheid het meer so wel rooi neonlig afgegee het, s6 belangrik daad. S6ook die keuse van 'n stereotipesogenaamde who resist it. Many resist it. For so many great deeds. and free enough to take on the responsibility of Kovic'sresolutionwas remarkable. Not only laggend in hul stoele vasgenael te. hou Die, met Uys se teater-konvensie uit te waai en hoe was dit in die karakters se finale katarsis; die kleurling - dit is nie 'n oorspronklikeinsignie, dit Americans, this gift is a burden: a demand that The civil war was such a time. The country restructuring the imperfect social order. They did he survive the war, the loss ofGod and his terwyl hulle met 'n paar lesse oor die politiek hy. sy karakters so oop en bloot manipuleer om aanranding van Gupta - hy is 'n Indier in is al voorheen geskryf- toe te laat om 'n klomp neversleeps. Itis a thousand draining decisions was reminded ofa relatively recent commitment undertook the tremendous task of extending family inhis life, buthe survived an involuntary getrakteer word. . bewyse te soekvir sy hipoteses oor die struggle. Londen- is nog een). Daaris genoeg katarsisse sentimenteel-banale dinge kwyt-te raak, Om nie to make, each ofwhich require considerable it had sworn to honour, and abolitionists rights to not only blacks, but women and other martyrdomthat cut himto the core. Thathewas Hulle eet sowaar alles vir soetkoek op. Met "Just Like Home" begin met 'n teater-truuk vir vier toneelstukke. te praat van die melodramatiese asma-aanval self-knowledge. Youfuustknowwhatyouwant. courageously broke from the confederacy to minority groups. They fought the government, able to rejoin the world, his country, and his Uys se besluit om syboodskap in die smaakvolste (theatrical device) en word van truuk tot truuk Uys het duidelik 'n "idee fixe" oor die nie. Life in a country that supposedly offers it all fight for the expansion of the constitutional their families, the church and educational heart was... well, glorious. The love and energy omhulsel te verkwansel, kaneknie stry nie. Die voortgestu. Ons weet almal teater is 'n helse opportunisme, skynheiligheid en oneerlikheid • 'n Mens lag dikwels saam met die karakter, insists on it. contract:it should, they felt, includeall men, not institutions. They fought with the fury and the he had. as a child was rekindled and his life smaakvolheid is Shaleen Surtie-Richards se ewig­ geforseerde affere, maar dit is darem te dik vir wat in die kookpot van die politiek uitgebroei maarmeestevandie tyd virhaar, Daaris altyd'n Disorders just white men. passion of the wronged. continued with his.!pirit not only intact, but vrolike, innemende Cathy September wat 'n 'n daalder. het. Watter regdenkende mens het me? element vanuitbuiting wanneer daargelag word grap het vir elke geleentheid. Het 'n mens die reg ommet Uys in geding te Uys bevraagteken met reg wit lefties se vir iemand anders se verknorsing en die gehoor Relinquishing theright to control individual The movie "Glory" shows democracy ripping stronger. into oppression with a vengeance. It is an Circles Hoekomhetekdansoos'nousuurknolinmy tree oorhoe swaareen stukkandra aan "deus ex motiewe wanneerlmllebullyding in die Weermag wordin'nposisie geplaas waar lmlle 'nneetbuigende freedom gives American society a dangerous impressive movie, an ambitious and well­ The older generations were faced with the Freedom stoelgesit? Daaris die moontlikheiddatekgeen machinae"? (Die teks wat Hector Prince instudeer aandik om politieke asiel in Londen te kry, houding teenoor die karakter kan inneern. upper hand. With no inner direction, one is '~researched reconstruction of a time we (in difficulty of relinquishing life as they had known TheCivilWarand the civil rights movement humorsin oor het nie en dat ek dit nie geniet duikkort-kort op omeenofanderkaraktertot'n (Lieg en bedrieg souekook om my uit daardie (Gee my enige tyd vir Gupta, hy word'ten steered by cruel and competitive norms. IIi-- America) read about only when we're quite it. Gone was the time when circles fit into wen: an echo of each other. They were both wanneer die struggle gekritiseer word nie. insig te dryf; Cathy September se geld kon net situasie uit te lay, al gaan ek hel toe oor my' minste toegelaat om syvooroordele uit te spreek.) America it happens often: you can see it in the " young. Those unfamiliar with US history could circles, and squares into squares. struggles for justice at home. Both "Glory" and magazines and the movies. Currently people in have found the film confusing. The ambivalence The building block neatness of the Fifties "Born on the Fourth of July" dealt with the America are trying to be perfect. Society is of the characters (who exactly was fighting was splintered by the untempered rage oftheir central American theme of the responsibility . tellingthemto be younger,healthier, richerand \ more beautiful. .__ . whom, and what were they fighting for") was children. Sex, drugs, and rockn' rollbecame the individuals have for their country. This is . particularly complex in a country that was created Look at the diseases and disorders: people uniquely American. In the end, bothprotagonists, new credo. The carefully guarded boundaries of Laurence's delicate to protect the personal freedom of those are killing themselves trying to achieve the dealing with issues that transcended race, died their parents were wrecked; their manicured with an understanding they knew was worth gardens allowed to run wild. Things were pushed, individuals. The callto move the nationforward impossible. Shouldn't one be able to charge out dying for. pushed,pu shedto the limitand Americaentered cannot be forced or dictated. Instead it is listened and get a body like Jane Fonda's, obtain an its.torrential adolescence. and responded to in the rare quiet moments advanced degree, discover one's spiritual past Enemy The youthhadbeenrobbedof theiridols,lied whenoursense ofcause- whetheritbe equality, yet definite persona lives and make a million dollars on the side? Forthosewho have witnessedfar moretragic to by the government, and crippled by the war. freedom, orjustice- canbe heard over oursense Hey, life's rough in the free world. One has no wars since, there is something touching - almost Whateverallegiance they had for the red, white of self. time forcauses;principles are too exhausting to enviable - in the simplicity ofdying for a cause and blue went up in flames. The nationwatched What is remarkable aboutAmericanwars, is maintain. It isn't long before the centre can no . : you believein, at the hands of an enemy you can that.they can and have been fought by the longerhold. 'it al(on television, some in horror, some in see and understand. To die in such a selfless triumph. . democracy - black, white; yellow, red - both PERSONA This is America's downside - freedom's uglier way, and to die with men you love; men who those who have and those who have not. With Sandra Duncan face. In it you seeman's over-inflated and wax­ share yourideals, makes the warexperience the Tragic Few places reveal more about man's cruel Director: Terrence Shank like ego flying too close to the sun. most it can be: it makes death glorious. History becomes tragic and memorablewhen and beautiful nature. In America, the conflicts In the Dalro-Theatre, Windybrow You saw it en masse in the Eighties when "Bornon the FourthofJuly" was notso much its sharpest agony lands itselfin the souls ofthe every country faces squirm ina bright light for freedom wenthaywireunderReagan and, instead 'AMANDA LEE HORWITZ. about the war in Vietnam as it was about the war people. Twenty years later, and the ghost of all to see. Maybe the greatest gift the country ~ -a , • ofa responsible society, we got over-indulgence, at home; the war that was being fought at Kent Vietnam is not exorcised. Members of the "lost has to offeris its exposition; it's wild moving art IN the magical glow of the Dalr~Th~~~r~, the corruption and greed: we got Rome. Businessmen State; Berkeley University - in streets, cafesand generation" are still piecing togetherits effects. gallery that angers and inspires and cathartically protean woman slips from "persona" to "persona". cheated the taxpayers; 'religious'Ieaders ripped homes allover the country. ' Howmanymovieshave therebeen? As many as elicits every human reaction under the sun .: , ;off their faithful followers; athletes, companies \ Nowshe's Vanessa, how she's Stacy... Morag... \ .and politicians were bought and sold like slabs Hagar. One portrayal is as convincing as the ofmeat; television, themass opiate, hypnotized next; middle-aged... an old woman. Woman. the country into a mindless trance, and finally, while "persona" forms an integral piece in the man at the helm ofthe ship "Freedom" lied the puzzle of "Woman's History and Reality", 'Few / as such, it remains subtle and entertaining to congress and the people. ! ;' throughout. Sins Sandra Duncan bringsto life the sensitive This'gift'hasalwaysbroughtout the bestand places writings ofMargaret Laurence, a contemporary the worst in people. When fatuous love-of-self Canadian writer. The latter's stories are set in numbs and consumes. us we are brought to an imaginary place called Manawaka, drawn humanity's edge. reveal from her childhood experiences in the small Die boy van Bethulie 'town community ofManitoba. We are..capable of committing the most While Duncanmakes brilliant character shifts, cardinal of sinswithout thinking twice.Suddenly physically and emotionally, literally in seconds, it is okay to exploit, damage and deprive others more there is a strong thread linking the personae. -for what weperceive to be our owngain.Suddenly They are women alone and seem to be coming Sandra Duncan as Hagar w.e are enslaving our fellow men and sleeping kom. weer stad toe from a position of loss, irrespective of their well at night. 'about marital, familial orcommunity status. They are know women who are like, or possess. In America we reached this point in the 19th introspective womenconfronting the relationship characteristics, of the personae. century, and again in the 20th. This is what we Patrick Mynhardt se 'Boy van Bethulie' is, na 'n of their beings with that of their often bigoted Duncan's achievement in this productioncannot fought, and continue to fight our wars over. The man's afwesigheid van sewejaar, weer in die stad, Die . and parochial community. be separated from that ofher director, Terrence struggle for freedom is never over: its an ongoing Throughout the performance, audience Shank. He too excells. process. Somewhere the uglier sideis triumphing nostalgiese outobiografie sal net twaalfopvoerings in die members seemed to identify with the various "This isa projectwe've wantedto workonfor and keeping something better down. cruel and Warehouse van die Mark-Teatergeniet.·(Die speelvak personae... (menincluded). Ms DUncan, as Ms about three years," saidDuncan. She alsomentioned Man'sdual~tun:engageshiminape1petual duur van 21 Mei tot 3 Junie). Volgens Mynhardt het die Duncan, mentioned, after her performance, that she wouldhave beenhesitant to have a man, battle for his soul He fights for it withinhimself, , stuk ontstaan uit spontane geleenthede wanneer hy sy that she and Terrence Shankhad discussed the other than Terrence, direct her in this piece. and against anyone who threatens it. The balance beautiful issue of whether men would, in fact, be able to Even the details, from the set and lighting to within him 'swings to and fro: the very tension vriende en andergewillige luisteraars sou vermaak met relate to the different characters. They agreed the tasteful costumes, designed by Marianne 1 moving him forward. Just when he is farthest verhale uit sy 'wonderlike, belaglike, mal, droewige, that while every womanidentifies with different Fassler, dovetail into this delicate yet definite , ;I.' from grace, the angel awakens and the battle nature' aspects of Laurence's women, men certainly theatrical achievement. patetiese en ekstatiese lewe" -, I';''. 84 VryDag! 18Mei 1990 VryDag! 18Mei 1990 B5

i _ JOHANNESBURG TOWNSHIP FEVER is tans MRS MARKHAM gesien by die Markualer te sien, word.Tel: (011)402-7726. By dieDalro, Windybrow is Elke aand om 8nm. Tel: Sundra Duncan in PER­ Franz KafkaseREPORTTO (011) 832-1641. WE'LL MEET AGAIN is SONA te sien. Tot 26 MeL AN ACADEMY met Sam terug by die Soundstage in Tel: (011) 724-3301. Williamsbydie TrustBtJII!­ A DOLL'S HOUSE is by die Midrand, omdat die mense Anna, Wlndybrow, Tel: Laager, Mark/eater te sien, dit so wil he, se hulle, Met Bill Flynn en lana Cilliers (011) 724·3301. Met Grethe Fox, Kate Bd­ Dianne Chandler.Tel: (011) tree in1HEMAINTENACE wardsen Andrew Buckland. 805-1845. MAN by die Alhambra­ Pieter Dirk-Uys se JUST Tel: (011) 832-1641. Tealerop. LIKE HOME is by die By die Altxanderleater is Markttaler st Upst41n te By die Alhambra-Teater Richard Loring in JOSEPH KAAPSTAD sien. Tel (011) 832·1641. kan Gordon Mulholland en AND THE AMAZING Rex Gamer in die klassieke TECHNICOLOR Baxter-Teater, Mainstraat: Mbongeni Ngema se komedie MOVE OVER DREAMCOATt~ sien. Hoofteater: Steel Magnolias word tot 31 Mei opgevoer. Tel: (021) 685-7880.

In die Concert Hall lewer MaxCollie tot 26 Mei 'n ver­ toning.Tel: (021) 685-7880,

In die Operahuis (Nico Malan) is dit die ballet SLEEPING BEAU1Y. Tot INTERNAL'AFFAIRS INTERNAL AFFAIRS M~i. Richard GPr6, And)' GmcI3 (?19) Richard Gere, Anrly GarCUl f2·19J 19 Tel: (021) 21-5470, DAILY 945, 12.15,230, 5.15.730, 1000 DAILY, 9 45, 1215, 2.30, 515. 745. 1000 NEXT OF KIN OOPS IN DIE HYDRO is in Patrick Swayze, Heten Hunt f2-18) die hoofteater (Nico Malan) DAllY' 945, 12.15.2.30,515, 745, 1000 tot 19Mei te sien, Tel: (021) 'ALWAYS RELENTLESS 21-5470. Richard Dreyfuss. Holly Hunter (A) judd Nelson, Meg Fosler (2·18) DAILY 930.1200.2.30,515,730. 1015 DAILY- 9.45, 12.15.230,515. 745, 10.00 IndieArena(NicoMalan) is dit WORKOF ART. Ook tot TALK RADIO SHIRLEY VALENTINE 19 Mei.Tel: (021) 21-5470, Ron Smerczak en Grethe Fox In Claire Stopford S8 A DOLL'S HOUSE Eric Boqoslan. Alec BaldWIn (2M 16) PaultneCollins, Tom ContI (2-16) DAilY' 945. 1215. 2.30. 5.15.730, 10 00 DAilY- 9.45. 12,15, 2.30, 515. 7.45. 10,00 by die Laager, Mark-Teater. DAD DAD· A DAll/~C:5~~21~.0231~~.~~~S405~ 1o.ob ) DAll/~~k5~~~'5.°;36~g,Ps~~~~~ 10abA) NEXT OF KIN TANGO &CASH sex,lies and videotape - JOHANNESBURG Goodman-galery, Sandton: Handgemaakte juweliers­ B' a x I e r - G a I e r y: Award Winning Sex Drama (2·18) Uitstalling van werke deur Groepuitstalling getiteld In- . James Spader, Andie MacDowell ware en 'n verskeidenheid DAilY: 9.45. 12.15.2.30,5.15.7.45. 10.00 side Vision deur verskeie Helen de Leeuw-galery, Andrew Verster en Ruth van else: deur Theresa ,Sack.Tot 9 Junie, kunstenaars, insluitend He­ Hyde Park: Uitstalling van Naude. AfricanMagic. Bizarre-sen­ len Sebbidi. Tot 2 Junie. '; DAD keramiekwerke deur ver­ Total-galery, Braamfontein: Richard Gere. Andy Garcia (2-19) trurn, Yeoville: Uitstalling Uitstalling van keramiek­ Arl Scene, Seepunt: Ge­ DAilY' 945, 12 ,5. 2 30. 5.15,745, 10.00 Drama (A) skeie kunstenaars. Tot 3 Jack Lemmon, TadDanson van keramiekwerke, huis­ werke deur verskeie kunste­ mengde beeldhouwerk­ DAilY'945. 12.15.230,5.15,7.45, 10.00 Junie, houdelike items en velle uitstalling, CRY FREEDOM CRY FREEDOM Gertud« Posel-galery, Wits: naars. Tot 23 Mei. _Denzel Washtnglon Kevin Kline (2·19) Denzel WAShingten. Kevin Kline (2·19) vanuit Noord- en Sentraal­ Galleryon the Maricet, New­ Gallery 709, Adderleystraat: DAILY:to 00. 200, 515, 8,45 DAILY 10.00.2.00. 515. 8.45 Uilstalling van werk deur Zoeloeland. Tot 2 Junie, Uitstalling getiteld Contem­ Peter Schutz wat deel is van town: Uitstalling van werk NEXT OF KIN Theresa Lo se Workshop, deur William Kentridge, Tot porary Trends Il, Galeryver­ INTERNAL AFFAIRS Patric,,"Swayze. Helen Hunt (2-IB) INTERNAL die Wits Herfsfees, Tot 30 Richard cere. Andy Garcia (2·19) DAllY 945,1215.230,515.7.45,10.00 Bizarre-sentrum, Yeoville: 23 Mei. sameling wat bee ld­ DAllY 945, 1215,230,5.15,745,10 00 AFFAIRS lunie"j Action (2·19) Cassirer Fine Arl, Rose­ houwerke en skilderye deur ALWAYS • Richard Gere. Andy Garcia plaaslike en intemasionale NEXT OF KIN Richard Dreyfuss. Holly Hunter (A) DAilY: 9.45.12.15.230,5.15.745.1000 bank: William Kentridge stal Palnck Swayze. Helen Hunl (2·18) DAILY: 930, 1200, 230, 515..745. 10.15 ook hier tot 23 Mei uit, kunstenaars insluit, onder DAILY' 9.45. 1215,2.30, 5 15,745, 10 00 JUDGMENT IN BERLIN ALWAYS African Magic: Inheemse andere: Robin Mann, Pieter Martin Sheen, Sean Penn IA) handwerk en kunsartikels, van der Westhuizen, Naama ALWAYS DAllY. 9 45.12.15.230.515.745, 10,00 Romantic Adventure. (A) (A) Nothmann, AnnLinsell-Ste­ Richard Drevtuss Holly Hunter Richard Dreyfuss, Holly Hunter Ongewoon en outentiek. DAllY' 930, 12.00.230,5.15.7,45. 10.15 RELENTLESS DAILY: 930, 12.00, 2.30,5.15,7.45, 10.15 Rockeystraat 20, Bellevue, wart, Lukas van Vuuren en Judd Nelson. Meg Fosler (2-18) Johannesburg, en Milk­ Robert Slingsby en andere. JUDGMENT IN BERLIN DAILY:9 45, 12.15.2.30, 515, 745, 1000 Marlin Sheen, Sean Penn (AI DAD woodsentrurn 9a, Pletten­ Kunskamer, Bergstraat 14: DAILY:9 45, 1215.2.30. 515. 7,45,1000 Suid-Afrikaanse kunste­ SEX, LIES AND VIDEOTAPE Drama (A) INTERNAL AFFAIRS INTERNAL AFFAIRS bergbaai, James Spader. Andie MacDowell (2-18) Jacklemmon, Ted Danson Zona. Na'iewe Afrika-kuns naars soos Pierneef, Maud RELENTLESS DAilY 945. 1215, 2.30, 515, 745. 1000 DAilY: 9.45. 12.15.2.30.5.15.7.45. 10.00 Action (2-19) Action (2-19) Judd Nelson. Meg Fosler (2-18) Richard Gere, Andy Garcia Richard Gere, Andy Garcia en -appliek: inheemse hand- . Sumner, Maggie Laubser, DAilY. 945 1215.2.30,515,745, 1000 DAilY:9.45, 12.15,2.30. 5.15. 745. 10.00 DAilY: 9.45. 12.15,2.30.5.15,7.45. 10.00 Irma Stem, fuller, Welz, ·1 werk en kuns, Grantlaan 64, OPENS Norwood, Johannesburg, Kibei, Caldecott en TANGO & CASH Boonzaaier, Sylvester Stallone, Kurl nUS';!!!! (2-15) 15th JUNE ALWAYS Uncle Buck Uistalling deur Samson DAllY 945. 12.15,2_30.5.15.745.1000 Gallery International, St Romantic Adventure (A) Comedy (A) Mudzunga. Richard Dreyfuss, Holly Hunter John Candy, Amy Madigan Georges-sentrum: Alge­ LAMBADA DAilY:9.30. 12.00. 2.30. 5.15. 7.45. 10.15 DAilY: 9.45, 12.15.230.5.15.7.45. 10DO SET HiE NIGHT ON FIRE mene uitstalling, The Hottest Dance Movie of the Year! fA) KAAPSTAD DAllY 945. 1215 230,515.745.1000 OPENS 15th JUNE Uncle Buck ALWAYS - :' OPENS 15th JUNE JOHANNESBURG ncbert DeNtro. Sean Penn (A) DAILY:945. 1215 230.5.15.745,1000 Piccadilly Bar, Highstraat, Brixton: Vanaand: Little Sister. CRY FREEDOM INTERNAL AFFAIRS' INTERNAL AFFAIRS Woensdag: Diamond Dogs,Saterdag:Back Flash,Tel:726-6019. Denzel W. Andy Garcia (2-19) DAllY: 945,1215.2,30 515, 745. 1000 CAT CHASER Radium Beer Hall, Louis Bothalaan:Sondae:The Fat SoundBig I: KPt!V McGillis. Peter weuer t2-19) Band lreebier op, Bel om uit te vind walter Sondae:(011) 728­ DAILY 945. 1215, 2 30. 515, 745. 1000 Uncle Buck Uncle Buck Comedy (A) Comedy (A) 3866. TANGO & CASH John Candy, Amy Madigan John Candy, Amy Madigan Sylves1el Stallone, Kurl Russell(2-15) DAilY: 945,12.15,2.30,5.15,7.45,10.00 DAilY. 9.45. 1215,2.30.5.15,7.45. 10.00 Kippies,Mar1c.Teater, Newtown: Township-jazz se voorstedelike DAilY 945. 1215.230. 5,15.745, 1000 Cry ~. tuiste, (Toeop Maandae, die res van die weekoop vansewe-uor­ CRIPPLED KUNG FU ARTS en nawekevan vyf-uor - totlaat,)MANDLAMASUKU, TANGO & CASH A SET THE NIGHT ON FIRE' $ylve!>ter St"llflnp.. Kurt Russetl(2-15) DAllY. 9 45. 12~~~'2~~~~ IS, 7.45, 1o,ob ) Freedom The JUllction, h/v Bree-en Claimstraat: "Ouer"rockennew wave DAILY 945,12.15:230.515,745,1000 met 'n aparte vertrek vir "live"groepe.'n daktuinenvideo-en pool. I• LAMBADA kamer. Welkome afleiding van die disko-twakop ander plekke, Chris Prioris soms Saterdagaande dieplatejoggie. Vir"denkende" jollers. I: I LOST PLATOON Action (2-18) Rumours, Rockeystraat: 'n Tipiese Rockeystraatse laataand­ MON·SAf 945. 12.15.230.5 IS, 745, 1000 David Parry INTERNAL AFFAIRS ~~===~"::-ISUN: 1215 245. 515. 745. 10 no PLUS "joint" virmense wat somawerken vanjazz hou. Rrchard Getf!, Andy G;ucia (2-19) Late Nit. Duke's, Melville:Laatnag-a1tematief vir middel-stede­ DAILY:9 45. 1215,230.515, 7.45, 1000 OLD GRINGO CRY FREEDOM Drama (2~ 14) DenTel Washington. KeVin Kline (2-19) I" I I ,1:1· .. Jane Fonda, Gregory Peck Iinge. Oopvanvyfuur smiddagstot baielaat saansen Saterdaevir TANGO & CASH MON-FRI. 9.30,2 DO, 7.30SAT' 1100.3.30,8.00 middagele.Etea'Yordsewedae van die week tot laataandhedien, Sylvester Slnltom·. KUrl Russell (2-151 Shirley Club Manzattan, Moletsane,Soweto:Hoer-inkomstegroep disko, sex, lies Oop van1I om,MaandaeenDinadaeis tocganggratis.Tweegratia Valentine biere op aandewanneer toeganggevra word.Aile soortemusiek. Oscar ~a~W~~a~}~~~~e:~m~~~~18 (2-16) and videotape DAilY' 945. 1215. 2.30, 515.7.45, 10.00 Award Winning Sex Drama (2·18) Blues, Marshallstraat165: Wesensvan die noordelike voorstede James Spader, AndIe MacDowell MON.F~~t~ ~O'8~1et~;rT~2A~~g:"oo a Roberl DeNIIO. Sean Penn (oud~rdom tossen 25 en 35) se uithangplek. Disko-musiek, flit-' td :11 DAilY.9.45,1215.230.5.15.745.10 00 I: I II 1-' : , . sende Iigte,spieels. mensemet grimering.., daai soortvan ding. NOW SHOWING, James Wood THE BOOST O,ama 2-16 ------KAAPSTAD

Base: Sondag isJazz Denn.Tel:(02I) 23-3667virinligtingoorwat in die weekdaar aangaan, Vrydag! 18 Mei 1990 -

....·Voorlreflik vertolk die hoofrolle as twee korrupsie verdinkword. Ook Kingsley is SherlockHolmes op te los. BAlE aksie. ····Sterk·aanbeJleel tronkvoels wat gedwing met Andy Garcia. en Dr John Watson in 'n ···Siengerus word om deel van 'n oulike en baie snaakse f1iek. ALWAYS· 'n Vrou se man ··SO-SO ontsnappingspoging te THE VENUS TRAP·'nMan sterfin 'n vliegongeluk ensy .Vermy as}y nugteris wees. Hulle beland toe in 'n op soek na die perfektevrou. LAMBADA (altwee) - Kyk en hulle beste vriend is Prenu sonder sterretjies is klein dorpie waar alma! dink Met Myriel Roussel. uit virdie volgende vyfindie vreeslik hartseer, maar hulle nog nie beoorded nk hull~ is priesters. volgende jaar. was aldrie 80 na aan mekaar ALL DOGS GO TO dat hulle hom altyd na aan ••••• CINEMA GETTING IT RIGHT - 'n HEAVEN - 'n Vreeslike LOOK WHO'S TAUING ­ hulle voel, al is hy dood, of so PARADISO 'n 31-jarige maagd (hy's oulike f1iek wat nie net 'n John Travolta in 'n baie iets, Met Holly Hunter, John Skreeusnaakse en boonop 'n man) besluitdathy boodskap vir kinders hou snaakse en die eerste . Goodman en Richard ontroerende storie oor moeg is om nie _te weet nie, Wie s8 dis nie vervelig suksesvolle f1iek in 'n baie Dreyfuss. vriendskap en 'n huldeblyk waarom alles (behalwe geld) om hemel toe te gaan nie! lang tyd oor 'n rneisie en 'n aan "verbode" soene in ou in die lewe draai nie. Met kind. NEXTOFKIN-Nog'nfliek flieks. Met die briljante Lynn Redgrave en Jesse HARLEMNIGHTS· Eddie met Patrick Swayze wat 'n kinderster Salvatore Cascio Birdsall. Murphy en Richard Prior TANGO AND' CASH - plattelandepolisieman is wat en die veteraan Philippe speel in die aksiekomedie • . Sylvester Stallone en Kurt op die 'plattelandse manier' Noiret, . INTERNAL AFFAIRS· 'n wat partykeer nogal snaaks Russell is twee polisiemanne warm op die spoor van sy Flick oor polisiemanne wat kan wees, wat nie van mekaar hou nic broer se moordenaar is. Ook •••• TALK RADIO - 'n mekaar 'se bloed soek. en die f1iek gaan basies oor met Adam Baldwin. Storie oor 'n kontroversiele Richard Gere speel die rol WITHOUT A CLUE ­ die twee wat toe nou Kevin Costner en Amy Madigan In omroeper wat nie bang is om van 'n polisieman wat van Michael Caine' en Ben saamgegooi word om'n saak Vervolg op bl 88 . FIELDOFDREAMS sy s8 te s8 nie. Met Eric Bogosian en Alec Baldwin.

•••• SEX, LIES AND Kaapstad VIDEOTAPE Andie McDowell speel die rol van STER-KINEKOR . 18MEI-23 MEl 'n ongelukkige huisvrou en mOE! 8ESPREKIHGSBY COMPUTICKET NAVRAE (01n331-9991- ALMAL WElKOM . James Spader speel 'n soort ROlPRENTELET WELl AlLI! ROLPRENTa VERANDE" VRYDAI hippie met seksuele NOORD oos . WES probleme in die wonderlike VOORUITBESPREJ(NG BY COMPUT1CKET INAVRAE (021)21-4715) f1iekwat 'n Palm D'Or by die DutItb:1I_, 12.15,Z,_,5.•,lt$, It ... Cannes-filmfees ingepabn .'II·DH.11.111.1Z.15,2311,5311,J(S,11 .... Dutlib.1IH,It 15. Z....5»,''', "l$llII DUlllh.l'DI,IZ.15.Z 3lI.S»".,1115.. Oaatllb.tllIQ,1Z.15.U'.UI,U5.1'.•1llI ~&"=r'G!VMR'llI1JASQll(Z'151 ,,,$11.11,11,1215.1.31.131,,",11.11111 ~~~-B~mIlOS!ANI(8AR1l.0( SHE-DEVIL (%-111 het. MIDDESTAD. TEL.25-2720 SHE-DEVIL (Z-141 (2-14) MERYlSTRffP&ROSfANNEBAllIIINDI£ ~~~i~YE~L'ROSIAHNlINJ1J.D~·I'1 GEORll)lJOOYIlEYUl1 OAAGLlKS: 9.45....12.00, 2.30.5.30. 8.00,10.15'm WRYl STREEP &ROSfANNE BARR IN DIE lAGWEKkENDfKOAIEDlEl lAGWEkKENOEKOMEOIEl lAGWEKI(fNDE KOMEOI[1 MERYLSTREEP. ROSEANNE BARR LAGWEKKENOEKOMEDlEI Blouroet•••ntrum. Tel.75·3030 Dutlits: II MI. n 15, Z.3I. 531. 7U.I' II .. o.lIlIh 11.•• 12.1UJl,531,7U.1I •• ROOFTOPS (2-151 .... SHIRLEY OAAGLlKS: 9.45...,lZ.00.Z.30, 5.30,8.00.10.15nm SHE-DEVIL ROOFTOPS (Z·151 ROOFTOPS (2-1'1 ROOFTOPS (2-151 MUSlEK, IlOMAHS[ OfGEYMAI MET JASOIf MERYLSTREEP. ROSEANNE BARR 'NGENOTVOLLE KOMEDIE Z-14 MUSlEK. ROMANSE EN GEYMR' MET JASON MUSIEK, ROMANSE EN GEVMRI MEl MUSIEK. ROMANSE EN GEVAARI MET G£ORlCX& TIlO'fIlEYERI VALENTINE· 'n Huisvrou GEDR1CK& tllOYBEYERI JASON GEDRICK & TROY BEYER! JASON GEORICK & TROY BEYERt NEXTOFKIN IZ·lIl los die skottelgoed vir 'n SHE-DEVIL ALWAYS '(AI 'N GENOTVOLLE KOMEDIE 2·1 FIELD OFOREAMS (AI THEWAROFTHEROSES (2-11) LAMBAOA - THE 'NRO£R£NOE DRAMA MET KEVIN 'NlAGWEKKENOE KOMEOIE MET ~!1J~~t~Am~IIfTRrJMui191 minuut of twee en vat die pad OAAGLlKS: 10.00...,lZ.15. 2.45. 5.45, 8.15.10.30nm THENATlVE WHOCAUSEO COSTNER EN JAMES EARL JONES! MICHAEl DOUGlAS, KATHLEEN FORBIDDEN DANCE (vyZ·l01 Griekeland toe waar sy ALLTHETROUBLE (Z-lZ) TURNER & DANNV DE vnO I GiREENAHDYGARCIAI 01£ VUURWARM DAMS filII VAN DIE JMRI. INTERNAL AFFAIRS THE WAROFTHE ROSES·fZ-l11 LOOK WHO'STALKING (HZI AKSIE POLISIE·RILLER - 2·19 INTERNAL AFFAIRS (Z-19) 'NLAGWfKKENOE KOMEOIE MET LOOK WHO'S7ALKING IZ·121 W£:~t:x~~J~~~~ verliefraak op die lewe. Met MICHAEL DOUGLAS. KATHLEEN DIE lR£FrE~ KOMEDlE MEr JOHN (2-111 OAAGLlKS: 9.45'm.1Z.00.Z.30.5.30,8.00. 10.15nm TURNER EN DANNV DE VITO! . TRAVOlTA EN KIRSTIE ALLEY! DOOGUS. KATHLEfN TURNER &DAIM ll£V1f()l ALL OOGS GOTOHEAVEN (AI Pauline Collins. . THEWAROFTHEROSES (2-171 l"'''emft'''lnl:Sa1 19Mer 1000&1215 Alm.1 GlEAMiNG THE tU8E (AI ORIVING MISSOAISY (AI ALWAYS - lOOK WHO'STALKING (2·121 TANGO &CASH (2·151 Dutlib:1I.DO, 1Z.15, 2.31,1._, UI, 11.1$. KURT RUSSEL EN SYlVESTIR DANNY, THE CHAMPION OAAGLIKS: 10.00....IZ.15, Z.45,5.45, 8.15, 10.30nm ALWAYS JAI LOOK WHO'STALKING (Z·lZI ••••MY LEFTFOOT· Met TANGO &CASH (Z·151 STALLONE INOlE OPWfNDENOE AKsrE 'N ROMANTIESE AVONTUUR DRA'..A OFTHE WORLD (AI THE WAR OF THE ROSES TyglrvaUlislnlrum, IUvilI8 TIt. 948-6710 AVDNTUURI MET RICHARD DREVFUSS EN HCM.lY Daniel Day Lewis in die DIE SNAAKSTE RDMANTIESE GEVEG OOIT - Z-17 OAAGLlKS: 9.45...,lZ.oo, Z.30, 5.30. 8.00.10.15.m D,,,un.11.01.231,531.I3I1lII HUNTER' .OlOEND!! UNalEDINBI YOLGENDE UNBIEDINO LOOK WHO'STALKING (2·121 25M.I-HARD TOKILL ".,,, 2S M.I_HARD TO KILL "'''1 hoofrol as 'n paraplegiese DAAGLlKS:l0.00...,lZ.15.Z.45.5.45.9.15, 10.30nm MERYLSTREEP. ROSEANNE BARR CRYFREEOOM p.19) DIE TREFFER KOME.OIE MET JOHN hqllktIIDII.1t15,1.31_ TRAVOLTA EN KIRSTIE ALLEVI Z5 M.,- BLAZE ".,,, skryweren kunstenaar in die ROOFTOPS SHE-DEVIL YOLOENOE AANBIEDINGI ALL OOGS GOTOHEAVEN (AI lJen-THEFABULOUS Plolburmotmullot<, n n Z·15 'NGENOTVOLLE KOMEDIE 2·14 25M.I-HARDTOKILL ".,,, WHEN HARRY MET SALLY (Z·12) DiIlIIb:531l,1.1I.11t5 •• BAKER BOYS Il '" fliek wat vir verskeie 'NROMANTlESE KOMEDIE' OAAGlIKS: 9.45..., lZ.mh.Z.30nmALLEEN 0AAG1IKS:9.45,m, 12.00.Z.30, 5.30, 8.00.10.15.m ZSM'i-BLAZE ".,,, FIELD OFOREAMS 1Jun_THEFABULOUS toekennings benoem is. DIaflIks:11.•• t2.1S,Z3I.5.3I,ue.11151l11 VOLGENDE AANBIIDING. ALLDOGSGOmHEAVEN THE WAR OFTHE ROSES BAKER BOYS '''''' 'N MOET·SIEN ROLPRENTVIRALMAL OIESNAAKSTERDMANTIESEGEVEGOOIT - Z·11 1Jan-CHINAO'BRIEN "",." ALWAYS (AI 2' •• 1- HARD TOKILL ".,,, 'N ROMANTIESE AVONTUUR DRAMA 1Jun_THE FABULOUS SAANS: 5.301n8.00nmALLEEN. OAAGLlKS: 10.00...,lZ.15, Z.45. 5.45, 8.15, 10.30,m ONOERtlAlPARKERlltGIfUIKBAAR MET RICHMO DREYFUSS EN HOllV ••• DAD - Die man wat IYVOORSn INGANG MA KINE CENTRE HUNTERI BAKER BOYS ".,,, flELOOFDREAMS tAl onlangs R47 miljoen SHIRLEY VALENTINE (Z·16) LOOK WHO'S TALKING ______'N ROERENOE ORAMA MET KEVIN SUNS: om10.15 nmALlEEN "HI'SHl~! Sllckllld on!Y3I1lDftlhu"I" - KOMEDIE (2-12) aangebied is vir nog 'n reeks COSTNER ENJ~MES E~RL JONES' LAMBADA'THEr.i2DEI * SATERDAGomlD.OOymALLEEN * van Cheers, Ted Danson, VOlGENDI AANBIEDINO VDELDIEHITTEOPDIESILWEROOEK(0.T.Z-10) BIGFOOT AND THE HENDERSONS ZSM.,-BLAZE I"'" spec} in die fliek oor 'n pa OAAGLlKS: 9.15,m,lZ.00, Z.30. 5.30, 8.00,10.15nm 1Jon. THE FABULOUS • STEVEN SPielBERG SEGENOTVOLLE DRAMA. (Jack Lemmon) wat besig is BAKER BOYS '2-'" om dood te gaan en sy seun, ALWAYS ROOFTOPS LOOK WHO'STALKING (2·1ZI Richard Dreyfuss. HollyHunter - (Almal) DIE fREFrER KOMEOIE MET JOHN Ibn·'ty:Z.Ja.IlIIlIfI kleinseun en vrou se Dattflt:s;lUO.UII.US .. TRAVOLTA EN KIRSTIE ALLEyt 511'11110.2311."'1. HOOFWEG,TEL.781-0131 FIELD OFDREAMS VOlOENDE AANBIEDIHG WHENHARRYMETSALLY (Z·lZj onderskeie verhoudings met DAAGlIKS: 9.45....lZ.00,Z.30. 5.30, 8.00,10.15.m Dlltlih:U.15,5.3II.1D.lIDftlIl Sanlams8nlrum, Parow Tel.92·5126 z,••i_HAROTOKILL ".,,, Dngllts:S.311l1 hom. Ook met Olympia ROOFTOPS VRY-SAT: 9.451m,lZ.00, Z.30, 5.30,9.00,10.15 nm THEWAROFTHEROSES (Z-11) STEEL MAGNOLIAS (AI PIofbllrmetmusillk, assil.roman••" a, 2-15 MAAN-DON: 9.4hm, lZ.00, Z.30, 5.30.8.30nm YOlGINDE AAHBIEDING Dukakis en Ethan Hawke., • JASONGEDRICK • • 1 .,; OAAGLlKS: 9.45"',1Z.00. Z.30, 5.30, 8.00.10.15 nm 25M.,-HARD TO KILL ",'" M'H·OOlI2'.15.UI,S3It.lelllll NEXT OFKIN (2-11' 'ry:IZIS.Z.3I,UII,1.45,I'OI1. ALWAYS - AIm. ROOFTOPS SaI·IUM,I2'.15,UD,531.U5,11." mE WAR OFTHEROSES (Z-11) ••• AUTUMN MILK - 'n PIofbaarmelmuslek, assie,romanse.n Maf 2-15 OAAGLlKS: 10.00"', lZ.15, Z.45,5.45,B.15. 10.30nm ~rtJ.~~~~Mffo%~~.,"D.l~s~1 TANGO & CASH (Z·'SI Ontroerende landelike VRY-SAT: 9.451m,1200,Z.30, 5.30,9.00,10.15 nm LOOK WHO'S TALKING MAAN-DON: 9.45Ym. lZ.00. Z.30, 5.30,8.30nm BELMIDf DRAMA' :~t:~~~~~~t~I~~ ~ 10 00 & 12t1, liefdesverhaal wat afspeel "H.'sHII! Slick.ndenl,3mlnlhsDlf' - KOMEDIE (2-12) JOHNTRAVOLTA • KIRSTIEALLEY :~t::~~':'{:~:r~~ MellO 00&12.til ~~~~~~---~I-;;:::;;::;;;;-;-;;;;;-;;;:=----' ONlllh:tltlI,UI.5.3t,UI. * SATERDAGom10.00'mALLEEN * (INOERDAKPARlERrNG8ESl1KSWI teen die agtergrond van die LOOK WHO'S TALKING Duelik1i1l1lD.12'15.UI.5311,l.C5,flDI .. CRYFREEOOM (Z-I91 MY AFRICAN ADVENTURE "H.'sHip,Sllcklndonl,3menthsDld" - KOMEDIE 12-12) IYBEI«JNIPWA Tweede Wereldoorlog in OAAGLlKS: 10.30,m,2.30,5.30.n8.30nm ~HJ~~~:omJ1g~iES12·171 YOLGENDE AAHBIEDING Duitsland. zs M.I_HARO TOKILL ".,,, CRY FREEDOM (2-19) LOOK WHO'STALKING (Z-12) TEL.(024) 51·5581 lIlE1 JOHN TRAVQlTA EN KIRSTIE AllEY! VRY: Z.OO, 1.30.6.45,9.00nm ••• THE NATIVE WHO SAT: 13.30 'm. Z.OO. 4.30, 6.45,9.00nm o~"rib.1DOO,IZ.l5Ilm STRANDGEBIED, TEL. 25·3052 MAAN-OON: 2.30.5.30"8.00nm ALL OOGSGOTOHEAVEN. (A) CAUSED ALL THE VRY: 10.30,m, Z.30, 5.30.8.00,10.15 nm . • JASONGEDRICK • TROUBLE • John Kani, SAT: 9.45Ym. lZ.00,Z.30,5.30,8.00,10.15 nm OutRts:Z3fU 311, 745,"011 .. BILLFLVNN • JANACILLIERS ROOFTOPS ROOFTOPS (Z·I'1 Vanessa Cooke en Graham PIofbaarmetmuslek,passle,romanS88ngevaar(2-15) VOLGENDE AANBIEDING Hopkins vertolk 'van die A PRIVATE LIFE * SATERDAG om10.30vmALLEEN * Z5M.I- HARD TO KILL ".,,, 'NVOLWASSE DRAMA 2·16 FUNNY FARM 1Jun- THEFABULOUS hoofrolle in die film' BAKER BOYS".", weergawe van die toneelstuk met dieselfde naam. 'n Britse WORD TANS VERTDOH: egpaar kom vestig hulle in DOP 7 OAE PER WEEK Suid-Afrika en die man word HOOFWEG,TEL.81-7979 ~1N!..3 . OAAGLlKS: 9.45'm.12.00, Z.30, 5.30, 8.00,10.15 nm 'n polisieman wat homselfin MERYL STREEP • ROSEANNE BARR ~~~~~~~~~~~~~~~:~:I TMYSTlCPIZIAAN G O& CAS H (Z-161 . 'n netelige situasie bevind. CRYFREEDOM (Z-191IZ·15) SHE-DEVIL .. ~ CINE 1 'NGENOTVOLLE KOMEDIE 2-14 ~i}N!9ln1Jo~~, THE OTHER SIOEOF JULIE (V.I.....) ••• DRIVING MISS DAAGlIKS: 9.45....lZ.oo.Z.30, 5.30, 8.00,10.15 nm 6.30.8.45;m MIRANDA (Volwassel THE WAR OF THE.ROSES SATERDAG: 11.00'm,Z.OO. 4.15.6.30. 8.45nm DAISY • 'n Fliek oor 'n DIE SNAAKSTE ROMANTIESE GEVEG DOlT - Z-17 MICHEALOOUGlAS. KATHLEEN TURNER '- DANNY DE VIIO - THE MISTRESS ouerige dame wat· OAAGlIKS: 10.00'm,lZ.15. Z.45,5.45,8.15, lD.30nm ~~i;i~ ~~~~~~~~~~l~~~~~~~;] THE WAR OF THE ROSES ~ SCREWCINE 2 LODSE noodgedwonge vir haar 'n FIELD OF DREAMS DIE SNAAKSTE ROMANTIESE GEVEG DOlT - Z-17 ~~~~ GENOTVOLLE DRAMA VIR ALMAL motorbestuurder moet MAAN-VRY: Z.OO, 4.30,T.OO. 9.15nm * S4TERDAGoml0.00'mALLEEN * SATERDAG: 10.30'm,Z.OO. 4.30.T.OO. 9.15 nm aanskaf. FERRIS BUEUER'S DAY OFF • STEVEN SPIEL8ERG SEGENOTVOLLE DRAMA. ALWAYS ••• DANNY, THE Richerd Dreyfuss. Holly Hunter - (Almal) CHAMPION OF THE WORW • Raold Dahl se HOOFWEG. TEL.8ll8-8649 VRVDAG 0AAG1IKS:9.45,m.1Z.00.2.30,5.30,8.00.10.15nm lk~~:~: :MM~~~:(~W'191 avontuurverhaal oor Danny SENSUEELENVERLEIOELlK-SlfGSVOLWASSENES 4.30nm• 9ELLY OF AN ARCHITECl (Z-181 (Samuel Irons), .sy pa VENUS TRAP 7.00nm·IHESANDWICH YEARS (Alm.') DIE BESTE (Jeremy Irons) en hulle stryd Dulllm., En ell.ond...krlft. 2-19 9.15nm·CAMILLECLAUOELLE(2-1S) OAAGLlKS:9.45,m, lZ.00,Z.30,5.30,8.DO.l0.15nm Mldd"?~mr~~~JEW:~\;8 M.I.mZ4ROO VERMAAK' teen 'n nare boef wat hulle PETER COOK • JOHNGIELGUO. LYNNREOGRAVE SATERDAG . grond wil koop. Ook met GETTING IT RIGHT 1~.~~:: :~~~~?~~tJ~'(~\~i') ,VIR UGELD! Cyril Cusack. GENOTVOLLEMODERNEKOMEDIEI 2.18 4.30nm· DTELLO (Alm"1 ~~~''::'''T1~~g::klrn~~~~Wo:llESIRE SLEGS R12 PEElMOTOR, ' DAAGlIKS: 10001m,lZ 15,Z 5.45,8.15 nm Z-Zl KOMBIOF LDV SHIRLEY'" TINE (Z-16) MAAN·VRY: zoo, 4.30,7.00,9.15 ···WAROFTHEROSES· SAANS:.iiiro30nmAL SATEROAG: 10.30 sm.Z.OO, 4.30,7.00, 9.15 nm 'n Vreeslike swart komedie . . • JOHN KANI • CINEMA PARADISO oor twee mense wat besluit THE NATIVE WHO CAUSED ITAlIANSEORAMAMElONOERSKRIFTE (Alm.') dat hulle nie meer van die AU THE TROUBLE DRAMA(2.12) nET~Tl~ getroude lewe hou nie, Met Kathleen Turner, Michael IN-RY * SAANS OM 7.30 nm * Douglas en Danny de Vito. * 811,00 per Motor, Kombl of Bakkle vir 2Rolprente * •• FlEW OF DREAMS· Die pragtige Kevin Costner speel die hoofrol in 'n fliek oor drorne, fantasie, wonderwerke en bofbal. " I"

Ook met Amy Madigan. lMSlE WHK'VOlOPPRH IHOIE TREfFER KoMEmE MHKIR~Tlf AllEY EN,X)HNlRAVOl.lAI LDOK WHO'S TALKING f2·12' •• WE'RE NO ANGELS • THEGODSMUSTBECRAZY2 IAI Robertde Niro en SeanPenn ZS Mel' UIClEIUCllUCEISE TO. W

VryDag! 18 Mei 1990 ONAFHANKLIKE ROLPRENTTEATERS Jeremy Irons vertolk ___ KAAPSTAD die dubbele rol yan ScreenI: 10.l5vm StarTrek 7 ARTS, Norwood: TIIE tweellng-broers In IV. 2.15 en 8.15nm Shirley READER dIe ontstellende fllek LABIA - Oranjestraat 68: Valentine. 4.15nm High DEAD RINGERS wat Vanaand: Spirits. 6.15 en 1O.15nm Eat MINI CINE - Pretoriastraat Yolgende week by ScreenI: 4.15 en 8.15nmEat a Bowl of Tea. 49,Hillbrow: die Mini Cine In a Bowl of Tea. 6.15 Shirley WITHNAILAND I wys nog Hlllbrow wys. Valentine. 10.15 High Spir­ Screen II: 2; 4, 6 en 8nm A vandag en Saterdag om 3, 6 its. Summer Story. IOnm High en 9nm. Volgende Maandag Screen II: 4, 6, 8 en IOnm A Spirits. tot Woensdag is dit DEAD Summer Story RINGERS. Donderdag be­ _ JOHANNESBURG gin BRAZIL. Saterdng:

I \.20 Epilogue 6.25 Skat in Kleipotte 3.55 Bible Story 8.00 Only the Earth munks Intekenare 6.40 Met Woord en Lied 4.00 Santa Barbara 9.00 Willie and Phil - kyk 4.15 Wowser 7.00 Billy lack TV2 7.00 50/50 4.30 lust the Ten of Us onder hoogtepunte 4.40 Heathcliff 8.50 Fight Night 1\.00 Educational,Rendez­ 8.00 Nuus 5.00 Innovations I \.00 Permission to Kill 5.10 Teenage Mutant Hero 10.00 Cup of Courage TVI vous 9.00 Teachers and Teaching 5.15 Bionic Six Turtles 11.00 Deadly Game 6.00 Goeie More SA 3.10 TopSport ' 10.00 Paula Bruni 5.45 News 5.35 The Real Ghostbusters 2.30 Rags to Riches 6:l.7Epiiogue 10.35 A Look at the Book 6.00 Antenna OopTyd 3.20 Cover to Cover 6.45 News 7.05 Bamey Barnato 6.00 Loving 3.35 Duck Tales 7.01 Top 20 11'2 8.00 Nuus TVI 6.30 Designing Women 3.55 Bible Story 8.00 Ngomgqibelo 1.00 TopSport 9.00 TopSport 7.00 Goeiemere SA Intekenare TVI 4.00 Santa Barbara 5.57 National Geographic 10.00 St Eligius 3.00 Teleskool 7.00 The Karen Carpenter 7.00 Goeiemere sA 4.30 Popeye and Son TV3 Explorer 10.55 Oordenking 3.30 Mielie Malie Maantuig . Story kyk onder 2.30 Teleskool 5.00 Grapevine I \.00 Educational Rendez­ 6.30 In-depth Programme 3.45 Wielie Walie hoogtepunte 3.30 Die wysheid van die 5.15 Fast Forward vous 7.45 Nuus TV2 4.00 Rustelose jare 8.40 Saturday Night kabouters 5.45 News 3.00 TopSport 7.01 Imibono 4.13 Featherfoot Farm 5.00 As die eeu draai 9.00 Phillip Marlowe 4.00 Rustelosejare 6.00 TopSport 6.27 Epilogue 7.21 Unqambothi 4.25 Disneyland 5.15 Skooldae 10.00 Sokker 5.00 Wetenskap in werking 7.00 MacGyver 6.30 Nuus 7.50 Masakhane 5.58 Snorks 5.45 Nuus 11.00 Less than Zero 5.15 Tekkies . 8.00 Nuus 6.45 In-depth Programme 6.27 Epilogue 6.00 Kompas 5.45 Nuus 8.45 Police File 7.00 Top 20 11'3 6.30 In-depth Programme 6.05 Antenne 6.00 Kompas 9.00 Vendetta . 7.39 Tshutshumkgala ­ 1.00 TopSport 7.00 News 7.00 Fox en Vennote 6.05 Antenne 9.50 Sending Vietnam Musiek 5.57 Houdini 7.31 Police File 8.00 News 7.00 Adam 10.45 Anderkant die grens 8.00 Ngomgqibelo 6.30 News 8.00 Phindi 9.00 Come to My House 11'1 8.00 News I f.35 Oordenking 6.45 In-depth Programme 8.30 Ingxubevange 10.00 The Golden Girls 7.00 Goeiemore SA 9.00 thirtysomething TV4 7.01 Imahlasedi a Tumelo 10.30 No Jacket Required 2.30 Teleschool 10.00 Corning of Age • TV2 6.03 Kate and Allie 7.50HoLlaNoto-Koorsang 11'3 11.00 Open University 3.30 Alvin and the Chip­ 10.30 Diagonal Street 5.57 Dokurnenter 9.03 Miss SA 8.40 Le Reng! La Reng? 4.13 Featherfoot Farm 11.55 Evening Prayer munks 11.00 Discover 6.27 Epilogue 10.30 People Like Us 4.25 Disneyland , 3.55 -BibleStory 12.00 Face to Face 6.30 In-depth Programme 11.00 Our House TV4 5.58 Tioga e TIoga Kgale TV2 4.00 Santa Barbara . .--- 7.00 News I \.44 Sledge Hammer 10.00 Impressions 6.27 Epilogue 4.1 3 Featherfoot Farm 4.30 Day by Day TV2 7.31 Imalini 12.19 TopSport 1.00 TopSport 6.30 News 4.25 Countries 5.00 Innovations 4.13 Featherfoot Farm 8.15 Video luke Box 9.04 Ballad in Blue 7.00 In-depth Programme 4.46 Dealing with Dogs 5.15ZAPMAG 4.25AIT M·NET 10.36 Muzik A La Carte 7.31 Police File 5.58 GI Joe • 5.45News " 4.42 Stepping into Rhythm TV3 7.ooK-TV 11.10 TopSport 7.45 Mler8 7.00 News .' 6.00 Antenna 5.58 Gold Disc . 5.57 Dokurnenter 11.00 Broadcast News 8.30 Sediba Sa Moya 7.31 526 7.00 Telly Fun Quiz 6.27 Epilogue 6.27 Epilogue t.l0 Wizards M-NET 8.30 Umculo we Gospel 7.30 Who's the Bdss 6.30 In-depth Programme 6.30 News- 2.30 Motorsport 7.00 Indiese programme TV4 8.00 Nuus 7.00 News 7.00 In-depth Programme 3.00 Rugby 10.30Portugese programme 4.58 Capitol 11'3 9.05 Goue jare, bitterjare 7.31 Crossbow 7.31 Sidlalela Intsha 5.05 Snooker Intekenare 5.30The Bold and the Beau­ 4.13 Featherfoot Farm 10.00 Alfred Hitchcock bied 8.00 Siyakhenketha OopTyd 1.30 Care Bears tiful 4.25 Countriel aan... 8.30Iazz TV4 6.00 Diamonds 2.00 The California Raisin 9.03 Family Ties 4.45 Dealing with Dogs 10.25 EI Greco 5.00 TopSport. Intekenare Show 9.30 Dynasty 5.58 Botaki 11.00 Oordenking TV3 9.04 Desperado 7.00 Secret Places 2.30 Superbook 10.23 Hunter 6.27 Epilogue 4.13 Featherfoot Fa-m 10.53 Jose Feliciano 8.3560 Minutes 3.00 The Man from Snowy 11.16 The Forum Presents 6.30 News 11'2 4.25AIT 11.43 MASH 9.00 Less than Zero - kyk River 7.00 In Depth Programme 4.13 Featherfoot Farm 4.42 Stepping into Rhythm onder hoogtepunte 5.00 Golf M-NET 7.31 Tsa Setso 4.25 Training and Develop­ 5.58 Snorks ' M·NET 10.35 60 Minutes OopTyd' 10.30 MrMom 8.00 Go Isa Losong ment 6.27 Epilogue 10.30 Author! Author! 11.00 The Arrangement 6.00 Midnight Caller 12.10 60 Minutes 8.30 Di a Duma . 5.58 Ingcinga 6.30 News 12.20 Saturday Night 1.00 Hell Camp Intekenare 3.00 The Smurfs 6.27 Epilogue 7.00 In-depth programme 3.00 Th~ Smurfs 7.00 Carte Blanche 3.25 My Little Pony 11'4 6.30 In-depth Programme 7.31 Balekane 3.25 The Kidsong TV Show 8.00 Floyd's American Pie 3.50 Alvin and the Chip­ 4.58 Capitol 7.00 News 8.00 Kgweetsa 3.50 Storybreak 8.30 Missing - kyk onder munks 5.30The Bold and the Beau­ 7.31 Ezodumo 8.30 Jazz, Jazz, Jazz ., 4.,lOWowser hoogtepunte 4.15 Wowser tiful 8.00 Ululu Ubuyile 4.35 The Flintstone Kids TVI 11.10 Tennis 4.40 Heathcliff 9.04 And a Nightingale Sang , : 8.30 Thenga Isipho 11'4 5.00 Hot Hits 12.30 Note and Anecdote 5.10 Teenage Mutant Hero 10.44 My Two Dads 4.58 Capitol .OopTyd 1.00 Tao Tao Turtles 11.12 The Big Valley 11'3 5.30 The Bold and the Beau­ 6.00 Loving I.25ZET! 5.35 Spartakus and the Sun 4.13 Featherfoot Farm tiful 6.30 Sport 1.35 Storybook International OopTyd M-NET 4.25 Training and Develop­ 9.04 The Legendary Life of Intekenare 2.00 Walt Disney-fliek 11'1 6.00 Loving 10.30 Deadly Game ment Ernest Hemingway - kyk 7.ooMrMom 2.55 Die Waltons 7.00 Goeiemore SA 6.30 Perfect Strangers 12.1060 Minutes 5.58 G I Joe onder hoogtepunte 8.3060 Minutes 3.50 Collage 2.30 Teleschool Intekenare 3.00 The Smurfs 6.27 Epilogue 10.Og Movie Focus 8.45 Sportsfire 4.50 Beyond 2000 3.30 Cloppa Castle 7.00 Desmond Morris: The' 3.25 My Little Pony 6.30 News 10.38 Cheers 9.00 Deadly Game 5.40 Kruis en Kroniek 3.45 Pumpkin Patch Animal Contract 3.50 Alvin and the Chip- 7.00 In-depth Programme '11.05 Paulista Boulev~d 10.4060 Minutes 7.31 Crossbow 11.00 Snoeker 8.00 Ntome Tsebe M-NET .f_~ 12.00 The Couch Trip 8.30 The Moon-Spinners 11'4 10.30 The Muppets . Take' Dom Ernest neem sy geweer am 4.58 Capitol , Manhattan ' . sa 5.30 The Bold and the Beau­ 1.00 Over the Edge. tiful 2.00 Anne Murray's Greatest TVI WILLm AND PHIL wat Maandagaand op M-Net wys is 'n Hemingway begin Donderdagaand op TV4. Die program 9.04 The Bourne Identity Hits I 5.570ggendboodskap storieoorewigdurendevriendskapenoorhoe mans die vra­ handel oor sy lewe as jong seun en eindig by sy tragiese 9.57 Doogie Howser MD 3.00 Smurfs 6.00 Opvoedkundige TV werk doen en vroue'die besluite neem. selfmoord. As ek dit nie mis hetnie, is ditdieselfde reeks wat 10.27 Die manne van K3 3.25 The Kidsong TV show 6.30 Agriforum Twee mans (MichaelOntkeanen Ray Sharkey)raak verlief M-Net onlangs uitgesaai hei met Stacy Keach as 3.50 Storybreak 7.00 Goeiemore SA op 'n oulike mei~ie (Margot Kidder). Aldrie probeer Hemingway. TV4se nie inhulleskedule nie, so ek raai maar. M-NET, 4.1SWowser 9.00 Opvoedkundige TV . gelukkig saambly, maar dis mos nie hoedit in die wereld Zero Mostel, Gene Wilder en Christopher Taylor (Mr 10.30 Missing 4.40 Heathcliff 11.00 Klemens en Klemen­ werk nie en die vonke begin te spat. ' Belvedere)kanSaterdagaandinTHEPRODUCERSopTVI 3.00Smurfs 5.10 Teenage Mutant Hero teintjie 3.25 My Little Pony Die sangeres Karen Carpenter wat op 32-jarige ouderdom gesien word. Mostel speel die rol van 'n onsuksesvolle Turtles .. 11.10 Die Robinsons 3.50 Alvin and the Chip­ 5.35 The Real Ghostbusters aan anorexia oorlede is se lewensverhaal word regisseur wat van 'n boekhouer hoor dat onder die regte 11.35 Diere en mense munks OopTyd Dinsdagaand op M-Net uitgebeeld in TIIE KAREN omstandighede, 'n regisseur meer geld met'n flop kan maak 12.00 TopSport 4.15 Wowser 6.00 Loving as met 'n sukses. 6.00 Nuus CARPENTER STORY. Cynthia Gibb vertolk die rol van Toe begin hy planne maak, Mel Brooks is 4.40 Heathcliff 6.30 Empty Nest 6.15 Kompas Karen, terwyl Michael Anderson haar broer Richard speel. ,die regisseur (van die fliek) asook die skrywer. 5.10 Teenage Mutant Hero Intekenare 6.20 Uit die pluiskeil Ook met Louise Fletcher en Peter Michael Goetz. LESS THAN ZERO wat Saterdagaand op M-Netwys is die Turtles 7.00 Revue Plus 7.05 Die Riptide-trio Sissy Spacek kan Sondagaand in the politieke drama storie van 'n ryk kollege tiener wat deurmekaar raak met 5.35 Spartakus and the Sun 8.00 TheWorld of National 8.00 News MISSING op M-J:-letgesien word. 'n Amerikaanse sakeman dwelmmidde1s terwyl sy vriende in afgryse toekyk wat met OopTyd Panasonic 8.35 LA Law (lack Lemmon) en sy skoondogter (Sissy Spacek) probeer hom gebeur, Gegrond op die omstrede debuutroman van 6.00 Loving 9.00 My Science Project 9.30 The Producers - kyk sy seun opspoor, Ook met John Shea. Bret Easton Ellis. Met Andrew McCarthy, Jarni Gertz en 6.30 The Days and Nights of 10.35 Saturday Night onder hoogtepunte Die eerste deel van 'n minireeks oor skrywer Ernest James Spader. Molly Dodd 11.00 The Man from Snowy 10.55 The Thoms River ./

IE" ti' Gid~e saamgesf;rd'eur DEBBIE AMOS

Vrydag! 18 Meil990 B8