Yüksek Lisans Tezi T.C. Istanbul Üniversitesi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ KENTSEL AÇIK ALANLARIN GELİŞTİRİLMESİ VE KALİTE KRİTERLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ Nehar BÜYÜKBAYRAKTAR DANIŞMAN Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Peyzaj Mimarlığı Programı İSTANBUL-2019 20.04.2016 tarihli Resmi Gazete‟de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 9/2 ve 22/2 maddeleri gereğince; Bu Lisansüstü teze, Ġstanbul Üniversitesi- CerrahpaĢa‟nın abonesi olduğu intihal yazılım programı kullanılarak Lisansüstü Eğitim Enstitüsü‟nün belirlemiĢ olduğu ölçütlere uygun rapor alınmıĢtır. ÖNSÖZ Tez çalıĢmam boyunca fikirleriyle bana yol gösteren, destek ve yardımlarını esirgemeyen değerli danıĢmanım Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKĠÇ‟ e, destek ve yardımlarından dolayı Dr.Öğr. Üyesi Nilüfer KART AKTAġ, Dr. Öğr.Üyesi Emrah ÖZDEMĠR, Dr.Öğr. Üyesi Aysel ULUS ve Dr. Öğr. Üyesi Doğanay YENER hocalarıma ve değerli meslektaĢım AraĢ. Gör. Selim BAYRAKTAR'a ve bu süreçte daima yanımda olan değerli aileme ve arkadaĢlarıma teĢekkür ederim. Nisan 2019 Nehar BÜYÜKBAYRAKTAR iv ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No ÖNSÖZ ................................................................................................................................... iv ĠÇĠNDEKĠLER ....................................................................................................................... v ġEKĠL LĠSTESĠ ................................................................................................................. viii TABLO LĠSTESĠ ................................................................................................................. xiv SĠMGE VE KISALTMA LĠSTESĠ ..................................................................................... xx ÖZET .................................................................................................................................... xxi SUMMARY ....................................................................................................................... xxiii 1. GĠRĠġ .................................................................................................................................. 1 1.1. TEZĠN AMACI ............................................................................................................... 2 1.2. TEZĠN KAPSAMI .......................................................................................................... 2 2. GENEL KISIMLAR .......................................................................................................... 4 2.1. AÇIK YEġĠL ALAN KAVRAMI .................................................................................. 4 2.1.1. Açık ve YeĢil Alan Tanımları .................................................................................. 4 2.1.2. Açık ve YeĢil Alan Sınıflandırılması ...................................................................... 8 2.1.3. Açık ve YeĢil Alan Normları ................................................................................. 12 2.1.4. Türkiye'de YeĢil Alanlarla Ġlgili Yasal Düzenlemeler .......................................... 21 2.2. AÇIK ALANLARDA KALĠTE BELĠRLEME KRĠTERLERĠ .................................... 23 3. MALZEME VE YÖNTEM ............................................................................................. 35 3.1. MALZEME ................................................................................................................... 35 3.1.1. EskiĢehir Ġlinin Konumu, Doğal ve Kültürel Özellikleri....................................... 35 3.1.1.1.Konum ............................................................................................................. 35 3.1.1.2.Topografya ...................................................................................................... 36 3.1.1.3.İklim Özellikleri .............................................................................................. 38 3.1.1.4.Akarsular ........................................................................................................ 39 3.1.1.5. Doğal Bitki Örtüsü ......................................................................................... 40 3.1.1.6.Nüfus ............................................................................................................... 41 3.1.2. Kentpark ................................................................................................................ 43 3.1.3. Sazova Park ........................................................................................................... 60 3.1.4. AraĢtırmada Kullanılan Altlıklar ve Yazılı Materyaller ........................................ 82 3.2. YÖNTEM ...................................................................................................................... 82 v 3.2.1. Literatür AraĢtırması ............................................................................................. 82 3.2.2. Arazi ÇalıĢması ve Belirlenen Kriterlere Göre Ġncelemenin Yapılması ............... 83 3.2.3. Anket Uygulamaları ve Değerlendirilmesi ............................................................ 83 4. BULGULAR ..................................................................................................................... 84 4.1. ESKĠġEHĠR ĠLĠNE AĠT YEġĠL ALAN ENVANTERĠ ............................................... 84 4.2. BELĠRLENEN KALĠTE KRĠTERLERĠNE GÖRE ARAġTIRMA ALANININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ................................................................................................ 85 4.2.1. Kentpark için yapılan Alan Fiziksel Değerlendirme Formu'nun Değerlendirilmesi ....................................................................................................... 85 4.2.2. Sazova Park için yapılan Alan Fiziksel Değerlendirme Formu'nun Değerlendirilmesi ....................................................................................................... 94 4.3. ANKET UYGULAMALARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ .................................... 102 4.3.1. Kentpark için Uygulanan Anketlerin Frekans Analizi ........................................ 103 4.3.1.1. Kentpark Kullanıcılarının Sosyo-Ekonomik Durumunu Ortaya Koyan Analizler ............................................................................................................... 103 4.3.1.2. Alana Ulaşılabilirlik ile İlgili Analizler ....................................................... 106 4.3.1.3. Alan İçi Sirkülasyon Sisteminin Uygunluğu ile İlgili Analizler ................... 109 4.3.1.4. Aktiviteler ile İlgili Analizler ....................................................................... 110 4.3.1.5. Konfor ve Kimlik ile İlgili Analizler ............................................................ 115 4.3.1.6. Sosyalleşme Olanakları ile İlgili Analizler .................................................. 117 4.3.2. Kentpark için Uygulanan Anketlerin Ki Kare Analizi ........................................ 119 4.3.2.1. Sosyo-Ekonomik Özellikler ve Anket Sorularının Karşılaştırmalı Analizi .................................................................................................................. 120 4.3.2.2. Parka Ulaşım Süresi ile İlgili Analizler ....................................................... 140 4.3.2.3. Parka Ulaşım Türü ile İlgili Analizler ......................................................... 144 4.3.2.4. Parka Geliş Sıklığı ile İlgili Analizler ......................................................... 146 4.3.2.5. Parkı Ziyaret Süresi ile İlgili Analizler ....................................................... 150 4.3.2.6. Aktiviteler ve Konfor ve Kimlik ile İlgili Analizler ...................................... 152 4.3.3. Sazova Park için Uygulanan Anketlerin Frekans Analizi ................................... 153 4.3.3.1. Sazova Park Kullanıcılarının Sosyo-Ekonomik Durumunu Ortaya Koyan Analizler ................................................................................................... 153 4.3.3.2. Alana Ulaşılabilirlik ile İlgili Analizler ....................................................... 157 4.3.3.3. Alan İçi Sirkülasyon Sisteminin Uygunluğu ile İlgili Analizler ................... 160 4.3.3.4. Aktiviteler ile İlgili Analizler ....................................................................... 161 4.3.1.5. Konfor ve Kimlik İle İlgili Analizler ............................................................ 166 4.3.1.6. Sosyalleşme Olanakları ile İlgili Analizler .................................................. 168 vi 4.3.4. Sazova Park için Uygulanan Anketlerin Ki Kare Analizi ................................... 170 4.3.4.1. Sosyo-Ekonomik Özellikler ve Anket Sorularının Karşılaştırmalı Analizi .................................................................................................................. 170 4.3.4.2. Parka Ulaşım Süresi ile İlgili Analizler ....................................................... 191 4.3.3.3. Parka Ulaşım Türü ile İlgili Analizler ......................................................... 194 4.3.3.4. Parka Geliş Sıklığı ile İlgili Analizler ......................................................... 196 4.3.3.5. Parkı Ziyaret Süresi ile İlgili Analizler ....................................................... 199 4.3.3.6. Aktiviteler ve Konfor ve Kimlik ile İlgili Analizler ...................................... 201 5. TARTIġMA VE SONUÇ .............................................................................................. 203 KAYNAKLAR ...................................................................................................................