Voetbal in Het Noorden
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
VOETBAL IN HET NOORDEN DE OPKOMST EN ONTWIKKELING VAN HET VOETBALSPEL IN DE NOORDELUKE PROVINCIËN DOOR J. G. GREBEN UITGAVE VAN DE N.V. KOFFIE- EN THEEHANDEL v/L K. TIKTAK GRONINGEN—AMSTERDAM INHOUD. Hoofdstuk: Blz. Voorwoord .................................................................. 3 I. Het verfoeide voetbal ............................................... 5 II. Rugby en athletiek verdrongen ........................ 5 III. Jeugdherinneringen ................................................... 6 IV. Een halve eeuw voetbal .......................... 8 V. Historische kanttekeningen ...... 33 VI. De districtstournooien................................ 51 VII. Noord^Nederland—NoordsDuitsland ...................... 53 VIII. Bekende bekerwedstrijden.... ................................... 56 IX. Belangenverenigingen ................................................ 59 X. Personalia.................................................................... 60 XI. Noordelijke internationals ......................................... 61 XII. De Noordelijke erkende bonden............................. 61 XIII. Bondentournooien....................................................... 65 XIV. Adspiranten* en schoolvoetbal................................. 66 XV. Voetbal in bijzonder verband.................................... 67 XVI. Technische clubleiders............................................... 68 XVII. Medische sportkeuring.............................................. 69 XVIII. Liefdadigheidswedstrijden ....................................... 69 XIX. Varia. a. Kampioenen van Nederland.................... 69 b. Een tien voor Be Quick ....................... 70 XX. Een achttal vraaggesprekken........................ 70 1889 1939 VOORWOORD. Toen de Directiè van Tiktaks Koffie* en Theehandel ons verzocht een voetbalalbum voor de Noordelijke provinciën samen te stel* len, hebben wij deze eervolle opdracht gaarne aanvaard. Een der* gelijk werk toch bestond niet en wij hadden de beschikking over een uitgebreid sportarchief, dat ons mogelijk maakte de benodigde gegevens bijeen te brengen. Tal van Noordelijke voetbalvoorman* nen en clubbesturen waren onmiddellijk bereid hun medewerking te verlenen en wij betuigen hun in dit voorwoord onze grote erkentelijkheid voor de betoonde hulp. Alles wat men ons ter hand stelde, kon niet worden gebruikt, want het arbeidsveld was zo uitgestrekt, dat wij ons een grote beperking moesten opleggen, om binnen het bestek van dit boek te blijven. Wij zelf hebben het best kunnen beoordelen, waar de tekortkomingen noodwendig het grootst moesten zijn, maar toch menen wij, dat in het jaar, waar* in de K.N.V.B. zijn halve eeuwfeest viert, een uniek werk over de opkomst en de ontwikkeling van de voetbalsport in het Noorden tot stand gekomen is. Moge het volledige album met bijna 140 oorspronkelijke foto’s en plaatjes voor de trouwe gebruikers van Tiktaks producten een waardevol bezit zijn. Leeuwarden, Mei 1939. J. G. GREBEN. L Het verfoeide voetbal schuldig maakten aan het verfoeide voet* ballen. Het heeft heel lang geduurd, voordat Daar is maar één spel, de ouders, familieleden en onderwijzers er in Dat mij hartstocht is en weelde, Daar ’k alles voor laat staan berustten, dat wij onze vrije tijd zoek En dat mij nooit verveelde. brachten op een stukje grond, waar ons geschop uit oefenpartijtjes bestond, waaraan Zo zong De Gene* gewoonlijk twintig tot dertig jongens deel* stet, toen hij nog namen. Twee werden uitgezocht, om bij van zijn jeugdjaren beurten aan te wijzen, wie bij zijn partij in* genoot en „’t groene gedeeld zou worden. Telkens dus andere veld hem meer trok groeperingen. Van samenspel was geen dan het groene la* sprake. Onze kracht zochten wij uitsluitend ken”. De oude dich* in individueel spel, dat erg op ravotten geleek, ter doelde hier op een tintje zelfs van rugby. Was er een agent het raketten, een of koddebeier in de buurt, dan was het ook balspel, waarbij de terdege oppassen, want voetbal was een niet* bal met een kaats* geoorloofd vermaak. Werd de bal afgenomen, net werd opgesla* dan waren wij erg verstoord en soms werd gen. Wanneer hij in mijnheer de agent danig uitgejouwd__ ” Thans worden jaarlijks in alle provinciën en De schrijver onze tijd geleefd had, zouden de hier* grotere plaatsen schoolvoetbalwedstrijden boven aangehaalde regels geschreven kun* georganiseerd, waaraan bijna 1500 elftallen nen zijn voor het voetbalspel, dat oud*Minis* deelnemen. Daarnaast is in 1930 opgericht de ter Kan reeds in 1921 aldus karakteriseerde: Nederlandse Politie*Sportbond, waarvan de „Wie beseft, hoe wilskracht, moed en vast* aangesloten verenigingen in het Noorden, beradenheid nergens beter leerschool kunnen Oosten, Zuiden en Westen, geregeld compe* vinden dan binnen de witte lijnen, wie zich titie* en vriendschappelijke wedstrijden hou* rekenschap geeft van de duizenden en nog den. In het N.V.B.*boek, dat ter gelegenheid eens duizenden die met ongekend vuur, zelfs van het 40*jarig bestaan van de landelijke op hete zomeravonden, het spel beoefenen, voetbalbond verscheen, schreef wijlen Minis* wie de geestdrift weet te waarderen van de ter*President Jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck veelkoppige massa, die de grote wedstrijden dan ook: „Wat de Nederlandse Voet* luister bijzet — hij moet erkennen, dat méér balbond gedurende de veertig jaren van zijn dan een spel de voetbalsport is een machtige bloeiend bestaan voor Nederland en het schalm in de keten der volksontwikkeling!” Nederlandse volk betekend heeft, kan moei* Toen was er nog geen radio, die begeestering lijk worden beoordeeld los van het feit, dat zou brengen bij talloos velen, voor wie „de een redelijke sportbeoefening bijdraagt tot de schopperij” nog een dwaze vertoning be* welvaart van een gezond volk.” tekende. Wel zijn de tijden veranderd! Hoe voetbal II. Rugby en athletiek verdrongen vroeger — in de beginperiode van Frisia en Be Quick — beoordeeld werd, vertelt wijlen Het ligt buiten het bestek van dit werk, A. J. Bronkhorst ons in de vele aardige langdurig stil te staan bij de wordingsgeschie* herinneringen in „Hup Holland”. denis van de landelijke bond. Teneinde de „Op de meeste scholen”, zo verhaalt de lezers een beeld te geven van de prae*historie geestige schrijver, „werd ons spel sterk af* der Nederlandse voetbalgemeenschap, laten gekeurd en ook in familiekring schaamden wij hier een korte samenvatting volgen van wij ons, ervoor uit te komen, dat wij ons het „stenen tijdperk”, welke wij ontleenden 5 aan het laatst verschenen voetbaljaarboekje, daarna ook, van toelichtingen voorzien, dat is uitgegeven met toestemming en mede» in „De Athleet” en „Het Sportblad” werd werking van de K.N.V.B. opgenomen, diende als leidraad voor de 1. Voetbal in Nederland is ingevoerd in de spelbeoefening. vorm van rugby, waaruit zich al zeer 9. Op de buitengewone algemene vergade* spoedig het gewone associationspel heeft ring van 29 September 1895, gehouden te ontwikkeld. Utrecht, kwam een voorstel van wijlen 2. In de aanvang vond het spel verschil* den heer J. C. Schröder (Barbarossa) lende beoefenaren onder de leden van aan de orde, om de scheiding van voet* reeds bestaande cricketclubs. bal en athletiek tot een feit te maken. De 3. Vele der aanvankelijk opgerichte jon* heer Mulier, op wiens initiatief de kern gensclubs hadden een wankel bestaan. aller sporten onder de bescherming van Sommige verdwenen snel, zonder een de bond was gebracht, stelde alles in het spoor achter te laten, om door nieuw werk, om de scheiding te voorkomen. opgerichte te worden vervangen, andere 10. Het voorstel*Schröder, om artikel 1 sub combineerden zich. b der statuten te doen luiden: „De Ne* 4. Wegens gebrek aan geldmiddelen werd derlandse Voetbalbond stelt zich ten uitsluitend of bijna uitsluitend op open* doel, de bloei van het voetbalspel in bare terreinen gespeeld. Nederland te bevorderen”, werd met 23 5. Het aantal onderlinge wedstrijden was in tegen 3 stemmen aangenomen. Tegen den beginne zeer gering en iedere ont* stemden: Frisia, Z.A.C. en J. Warner. moeting vormde in die dagen een evene* Voortaan zou men alleen van een N.V.B. ment op zich zelf. Wilde men een wed* kunnen spreken. strijd tegen een of andere vereniging spelen, dan werd zij volgens de gebrui* Hl. Jeugdherinneringen ken van die tijd „uitgedaagd”. Werd de uitdaging in beginsel aanvaard, dan Het zal ongeveer drie of vier en dertig jaar volgde een vaak uitgebreide correspon* geleden zijn, dat wij voor het eerst in daad* dentie, teneinde tot overeenstemming te werkelijke zin kennis kregen aan het spel, komen inzake plaats en datum. dat tenslotte een belangrijke plaats in ons 6. Tegen de aanvang van het jaar 1889 werd leven zou innemen. Die eerste kennismaking het aantal wedstrijden geleidelijk groter, bestond in het manoeuvreren met een houten zodat, ondanks het ontbreken van een kegelbal op de straatstenen. We weten niet leidend lichaam, toch in het seizoen meer, hoeveel paar klompen hier aan ten 1888—’89 reeds een onderlinge compe* koste gelegd zijn, maar wel herinneren wij titie ontstond. ons nog levendig, welk een uitkomst op vrije 7. Toen men de indruk had, dat voetbal middagen een oude damesschoen gaf, die we grote levensvatbaarheid bezat en de deel* ergens op zolder hadden opgediept. De neming voldoende was, leidde de be* vreugde werd groter, toen wij de beschikking hoefte aan een centrale organisatie — kregen over een paar leren afdankertjes, hoe* met het Engelse voorbeeld voor ogen — wel ze zeker een paar nummers boven de na enige niet*geslaagde pogingen tot maat moeten zijn geweest. Dit deerde niet, oprichting