Sberbank A.D. Banja Luka Sberbank A.D

Godišnji izvještaj Annual Report

Sberbank a.d. Banja Luka Sberbank a.d. Banja Luka

Jevrejska 71 78 000 Banja Luka Kontakt centar: 0800 59 999 Tel.: 00387 51 24 11 00 Faks: 00387 51 21 33 91 www.sberbankbl.ba

2 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | SBERBANK EUROPE I SBERBANK BANJA LUKA Sadržaj/Content

SBERBANK EUROPE 3 RIJEČ UPRAVE 4 ORGANI UPRAVLJANJA 6 MAKROEKONOMSKO OKRUŽENJE 7 ANALIZA POSLOVANJA 9 FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI 23 IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU 26 IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOJ DOBITI 27 IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA 25 IZVJEŠTAJ O NOVČANOM TOKU 29 NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 30

SBERBANK EUROPE 98 FORWORD BY MANAGEMENT BOARD 99 GOVERNING BODIES 101 ECONOMIC ENVIRONMENT 102 BUSINESS ANALYSIS 104 FINANCIAL STATEMENTS 117 INDEPENDENT AUDITORS’ REPORT 119 STATEMENT OF FINANCIAL POSITION 120 STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME 121 STATEMENT OF CASH FLOWS 123 NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 124

NAŠA MREŽA / OUR NETWORK 188 Centrala / Head Office 188 Mreža poslovnica/ Branch network 188

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | SBERBANK EUROPE I SBERBANK BANJA LUKA 2 Sberbank grupacija

O Sberbank Europe Lakoća: Sberbank Europe će i dalje raditi na konstatnom unapređivanju svog poslovanja, i upravljanja kroz cijelu Sberbank Europe AG sa sjedištem u Beču je bankarska Gru- Grupaciju, na najučinkovitiji način. pacija u 100% vlasništvu Sberbank Rusija najveće banke u Federaciji Rusije koja servisira više od 70% ruske populacije. Nefinansijski pokazatelji uspjeha Sberbank Europe, je prisutna na osam tržišta u Evropi: u Aus- triji, Njemačkoj, Bosni i Hercegovini (Sarajevo i Banja Luka), Sberbank Europe prepoznaje potrebu redovnog Hrvatskoj, Češkoj, Mađarskoj, Sloveniji i Srbiji. U Njemačkoj, izvještavanja o svom uticaju na društvo, privredu i okolinu. Sberbank Direct posluje sa fizičkim licima putem onlajn po- Grupacija nastoji da obezbijedi transparentnost svojih od- nude osnovnih bankarskih proizvoda. U Austriji, Sberbank Eu- luka i aktivnosti koje imaju uticaja na društvo, privredu i rope posluje sa pravnim licima, pri čemu je fokus poslovanja životnu sredinu. Na osnovu zahtjeva za izvještavanjem u na tržištima centralne i istočne Evrope, Rusije i Zajednice ne- skladu sa novim Zakonom o unapređenju održivosti i di- zavisnih država. Sberbank Europe ima više od 665.000 klijen- verziteta (Sustainability and Diversity Improvement Act ata, 190 filijala i zapošljava oko 4.000 radnika širom Evrope. (NaDiVeG)), Sberbank Europe je objavila konsolidovani ne- Ukupna aktiva Sberbank Europe AG iznosi 12,6 milijardi evra finansijski izvještaj za 2017. godinu sa ciljem da transpar- (zaključno sa decembrom 2017. godine). entno informiše zainteresovane strane o svojim osnovnim nefinansijskim pokazateljima uspjeha. Izvještaj je dostu- Poslovni model Sberbank Europe AG pan na internet stranici Sberbank Europe. Društveno odgovorno poslovanje Poslovni model Sberbank Europe AG zasniva se na četiri stuba: Sberbank Europe AG

Profitabilnost:Prateći povoljan razvoj na CEE tržištima Sber- Glavna uloga Sberbank Europe je da doprinese ekonom- bank Europe će se fokusirati na optimalno korištenje kapitala i skom razvoju zemalja u kojima je prisutna (osam tržišta resursa kako bi dalje razvijala poslovanje podružnica. u centralnoj i istočnoj Evropi) uglavnom unapređujući Samofinansiranje: Pored dosadašnjih postignuća u optimi- dostupnost finansijskih usluga za domaćinstva, mikro, zaciji diverzifikacije izvora finansiranja i kako bi se smanjila -za mala i srednja preduzeća kao i korporativne klijente. Os- visnost od podrške akcionara, Sberbank Europe će intenzivno novni cilj Sberbank Europe je da obezbijedi mogućnost raditi na mudrom upravljanju kapitalom i upravljanju rizikom korištenja njenih usluga. Vodeći društveno odgovorno po- ponderisane aktive kako bi se postigao maksimalan povrat na slovanje ona konstantno poboljšava kvalitet svojih proiz- kapital. voda i usluga, povećavajući bezbjednost bankarskih trans- Moderni tokovi: Sberbank Europe će nastaviti da unapređuje akcija, i uvodeći najmodernije alate i tehnologije kako bi se svoje digitalne resurse i razvija adekvatan miks fizičkog i digi- unaprijedio finansijski život njenih klijenata. talnog prisustva, što će obezbijediti zadovoljstvo klijenata.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | SBERBANK EUROPE I SBERBANK BANJA LUKA 3 Riječ Uprave

Poštovani akcionari, klijenti i zaposleni, obaveza servisiranja spoljnog duga javna potrošnja je stagnirala i imala neutralan efekt na ekonomski rast tokom Koristimo ovu priliku da vam sa ponosom prikažemo rezultate posmatranog perioda. U okviru investicija vrijedi istaći da našeg poslovanja u 2017. godini. Protekla godina je bila puna lo- je Bosna i Hercegovina u 2017. godini zabilježila znatan rast kalnih i globalnih izazova, počevši od implementacije novog Za- priliva direktnih stranih ulaganja. Kada se posmatra uku- kona o bankama s jedne strane, preko pooštravanja sankcionih pna slika ekonomskog rasta u Bosni i Hercegovini u 2017. mjera prema ruskim poslovnim subjektima i državljanima, pa godini čini se da je najznačajniji iskorak napravljen u okviru sve do usklađivanja sa novim računovostvenim standardima izvoznog sektora što se ponajviše odnosi na robni izvoz i IFRS9. Banka je ostvarila odlične godišnje rezultate uprkos izvozno orijentisane grane prerađivačke industrije. Posma- složenom poslovnom okruženju. trano na nivou trećeg kvartala 2017. godine nominalni rast robnog izvoza dodatno je uvećan i iznosio je 23% u odnosu U pogledu na privredu Republike Srpske u 2017. godini je na isti kvartal prethodne godine dok je porast proizvodnje zabilježen rast od 3% BDP-a, u skladu sa prognozama. Ako u okviru prerađivačke industrije u istom vremenskom peri- se detaljnije posmatra struktura ostvarenog rasta BDP- odu iznosio 9%. Imajući u vidu prisustvo cjenovnog efekta a vidljivo je da su najznačajniji doprinosi rasta ostvareni u i činjenicu da je trgovinski bilans u realnom smislu smanjen domenu privatne potrošnje, zatim investicija i pozitivnog za 2%, te povećanje izvoza usluga i pozitivan trend priliva spoljnotrgovinskog bilansa. Povećanje broja zaposlenih od iz inostranstva može se zaključiti da je izvozni sektor bio oko 2,5%, povećanje novčanih priliva iz inostranstva kao ključni generator ekonomskog rasta u 2017. godini. i porast kreditnih plasmana su se odrazili na povećanje raspoloživog dohotka stanovništva što je rezultiralo Najveća poteškoća sa kojom se susreće privreda Repub- povećanjem privatne potrošnje. Ovo potvrđuje i podatak lika Srpska je odliv radne snage tj. emigracija stanovništva. da je tokom navedenog perioda došlo do povećanja uvoza Odlazak radno sposobnog stanovništva iz BiH predstavlja roba široke potrošnje i povećanja prometa u maloprodaji sve veći problem, što potvrđuju i podaci Unije za održivi za oko 5%. I dok je privatna potrošnja predstavljala glavni povratak i integracije BiH prema kojima je od 2013. godine generator rasta ukupne potrošnje odnosno BDP-a, s dru- zemlju napustilo više od 150.000 ljudi, od čega je samo ge strane zbog procesa fiskalne konsolidacije i povećanja

4 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | RIJEČ UPRAVE Riječ Uprave

u 2017. godini u inostranstvo otišlo otprilike 35 hiljada aktivnosti fokusirala na održavanje nivoa kreditnog port- stanovnika. folia i unapređenje njegovog kvaliteta. U prethodnoj godini smo takođe proširili svoju distributivnu mrežu povećanjem Bankarsko tržište je tokom 2017. godine stabilizovalo svoje broja bankomata i POS uređaja. Pored ovoga realizova- poslovanje, te su na kraju 2017. godine sve banke na tržištu na su značajna ulaganja u informatičko-komunikacione iskazale dobit, koja je je bila veća za 48% u odnosu na 2016. tehnologije, unapređenje alternativnih kanala prodaje, te godinu. Po zahtjevu MMF-a Narodna skupština Repub- zapošljavanje novih radnika. like Srpske je 30. decembra 2016. godine usvojila Zakon o bankama Republike Srpske kojim se uređuje poslovanje Budućnost bankarstva ne počinje sutra nego je počela banaka. Zakon o bankama je donio mnoge izmjene za po- već danas – ovo je princip na osnovu kojeg Banka raz- slovanje banaka na tržištu Republike Srpske, sa kojim su se vija buduće planove i shodno kojem se izrađuje digitalna banke usklađivale tokom 2017. godine. strategija. Živimo u okruženju koje ima sve manje vremena, te se razvija brzo, a mi smo svjesni da moramo držati Konkurencija na bankarskom tržištu je i dalje oštra, a njena korak sa očekivanjima klijenata koji se svakodnevno mjen- glavna karakteristika je građenje konkurentske pozicije u jaju. Postaćemo brži i efikasniji u razvoju novih, inova- prvom redu politikom niskih cijena što dodatno vrši priti- tivnih, digitalnih proizvoda i usluga. Trudićemo se da naše sak na već nisku profitnu maržu. tehnologije premaše očekivanja naših klijenata. U narednoj godini ćemo nastaviti da uvodimo nove, te dodatno razvi- Godišnja dobit Sberbank a.d. Banja Luka je nakon oporezivan- jamo postojeće proizvode i usluge. Cilj nam je da očuvamo ja iznosila 5,3 miliona KM što predstavlja povećanje dobiti za dobru finansijsku poziciju i solidnu zarađivačku sposobnost 31% u odnosu na prošlu godinu. Operativni prihodi su iznosili Banke, dodatno ojačavajući raspoložive resurse, gradeći 45 miliona KM i u odnosu na prethodnu godinu su uvećani za dobru startnu poziciju Banke za naredni razvojni ciklus 4%. Operativni prihodi su brže rasli od operativnih rashoda, naše privrede. čime se pokazalo da smo kvalitetno ulagali u svoje resurse u prethodnim godinama podižući produktivnost i poslovne Svjesni smo da su tajne našeg uspjeha naši zaposleni. performanse Banke na viši nivo. Vrijednost bilansne imovine Naš ovogodišnji uspjeh je rezultat profesionalnog rada i Banke je 31. decembra 2017. godine iznosila 826 miliona KM, a stručnosti naših zaposlenih, koji nesebično ulažu sebe u od ovog iznosa na kredite se odnosi 553 miliona KM. Osnovni napredak Banke. Naše koleginice i kolege su usvajanjem i kapital Banke iznosi 93 miliona KM, sa stopom adekvatnosti primjenom novih znanja i vještina dali značajan doprinos kapitala od 15,7%, što je znatno iznad propisanog zakonskog razvoju naše Banke, pružajući našim klijentima novo i je- minimuma od 12%. dinstveno iskustvo u radu sa finansijskim institucijama.

U 2017. godini Banka je u segmentu poslovanja sa Hvala vam na ukazanom povjerenju. Mi ćemo se i u na- stanovništvom osigurala planirani rast volumena i bro- rednoj godini truditi ne samo da ispunimo vaša očekivanja, ja plasiranih kredita i depozita, te je aktivno radila na nego da ista nadmašimo. Sigurni smo da nastavkom trans- povećanju broja korisnika digitalnih kanala. U segmentu parentne i kvalitetne saradnje možemo dalje unapređivati poslovanja sa velikim komitentima Banka je svoje poslovne rad Banke, te dati doprinos razvoju naše zajednice.

Aleksandar Kesić Slobodan Zrilić Sandro Mihajlović predsjednik Uprave član Uprave član Uprave

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | RIJEČ UPRAVE 5 Organi upravljanja

Nadzorni odbor

Arndt Nikolai Röchling, predsjednik Petar Grujić, zamjenik predsjednika Zoran Jeftić, član Stevan Dimitrijević, član Stephan Franz Dertnig, član

Uprava

Aleksandar Kesić, predsjednik Uprave Sandro Mihajlović, član Uprave Slobodan Zrilić, član Uprave

6 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ORGANI UPRAVLJANJA Makroekonomsko okruženje

Makroekonomsko okruženje je tokom 2017. godine regionu. Usljed sporosti političkih i ekonomskih reformi, obilježeno nestabilnošću kako na unutrašnjem tako i na država ne ostvaruje napredak u poboljšanju kreditne spo- globalnom planu. Kao glavno obilježje dešavanja u svijetu sobnosti a što dalje stvara negativne efekte na privlačenje se može navesti dodatno zaoštravanje odnosa između stranih investicija. Sjedinjenih Američkih Država i Evropske unije sa jedne i Rusije sa druge strane. Ova kriza se najviše ogleda u Bruto domaći proizvod na nivou Republike Srpske bilježi produženju i pooštravanju ekonomskih sankcija uvedenih pozitivno kretanje tokom godine sa očekivanom stopom protiv ruskih kompanija i državljana. Teme koje su bile rasta 2,5-3%. Najveći rast je zabilježen u prerađivačkoj in- aktivne tokom 2017. godine, kao što su migrantska kriza dustriji i trgovini. Nastavljen je rast industrijske proizvodnje i BREXIT, su pale u drugi plan. Privrede zemalja Evropske a što se može smatrati značajnim dostignućem s obzirom unije, koje predstavljaju najznačajnije partnere privredi na spor oporavak privreda Evrozone i država u okruženju Bosne i Hercegovine i dalje bilježe niske stope rasta, te se koje su najznačajniji privredni partneri Republike Srpske. može konstatovati da je kriza u ovim ekonomijama i dalje Stopa nezaposlenosti je zabilježila pad što se prvenst- prisutna. Na domaćem planu imamo zastoj u realizaciji bit- veno može pripisati emigraciji mlađeg radno sposobnog nih reformi i sporo kretanje ka približavanju Evropskoj uniji. stanovništva prema razvijenim evropskim zemljama. Konačni rezultat je spor ekonomski napredak, a što je rezultiralo značajnim povećanjem emigracije mladog radno Indeks potrošačkih cijena je nakon tri godine negativne sposobnog stanovništva prema razvijenim zemljama Ev- vrijednosti ostvario rast u iznosu 0,5% u odnosu na pre- ropske unije. thodnu godinu.

Uzevši u obzir i dalje prilično loše stanje privrede Eurozone, Spoljnotrgovinska razmjena Republike Srpske je u prošloj Evropska Centralna Banka nije preduzimala mjere mon- godini uvećana za 14%, i to uvoz za 10% i izvoz za 21%. etarne politike koje bi dovele do rasta tržišnih kamatnih Stopa pokrivenosti uvoza izvozom je porasla na 72% što je stopa. Referentne tržišne kamatne stope za EUR valutu za sedam procentnih poena više nego godinu dana ranije. (EURIBOR) su dodatno izgubile na vrijednosti u toku go- Glavna inostrana tržišta za plasman svojih proizvoda, naša dine i dalje se nalaze u negativnoj zoni, a što dovodi do privreda je tokom 2017. godine imala u zemljama regiona i značajnih nestabilnosti na tržištu. EUR valuta je u toku Evropskoj uniji. godine ojačala u odnosu na ostale svjetske valute, prije svega na USD, kao posljedica pozitivne prognoze razvoja Prosječna neto zarada u posljednjem mjesecu 2017. go- ekonomija u Eurozoni a što bi u konačnici trebalo dovesti dine je iznosila 835 KM, što je nepromijenjena vrijednost do povećanja referentnih stopa Evropske Centralne Banke. u poređenju sa dvanaest mjeseci ranije. Prosječna penzija iznosi 351 KM i nešto je iznad 40% od prosječne neto za- Najznačajnije domaće ekonomske teme u 2017. godini se rade. odnose na reformu finansijskog sektora odnosno njenog najznačajnijeg dijela, bankarstva. Početkom godine usvo- Ukupan promet na Banjalučkoj berzi u prošloj godini je jen je novi Zakon o bankama koji je dio paketa dogovorenih iznosio oko 487 miliona KM, što je za 22% manje nego go- reformi sa MMF-om. Novi zakon je donio približavanje lo- dinu dana ranije. Smanjenje prometa je posljedica man- kalne regulative sa Bazel II/III principima i direktivama Ev- jeg obima trgovanja obveznicama i trezorskim zapisima ropske unije vezanim za bankarski sektor. Sve banke koje Ministarstva finansija RS, kako na sekundarnom tako i posluju na teritoriji Republike Srpske su uspješno uskladile na primarnom tržištu. I pored ovog, trgovina državnim svoje poslovanje sa novim zakonom. hartijama od vrijednosti činila je 90% ukupnog prometa. Ukupna tržišna kapitalizacija hartija od vrijednosti koje su Suvereni kreditni rejting Bosne i Hercegovine potvrđen izlistane na Banjalučkoj berzi je na dan 31. decembar 2017. je od obe rejting agencije, Moody’s Investors Service i godine iznosila 4 milijarde KM i veća je za 2% u odnosu na Standard & Poors, na nivou B3 odnosno B sa stabilnim početak godine. izgledima. Ovaj nivo rejtinga je označen kao špekulativni i nepromijenjen je od 2012. godine i među najnižim je u

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | MAKROEKONOMSKO OKRUŽENJE 7 Makroekonomsko okruženje

Vlada Republike Srpske je nastavila da putem razvo- principima poslovanja: očuvale su likvidnost, ostvarile jnog programa i fondova Investiciono-razvojne banke dobit i napravile osnovu za solventnost u narednim go- Republike Srpske pomaže stanovništvu, privredi i ner- dinama. azvijenim krajevima da dođu do povoljnih sredstava finansiranja. U toku 2017. godine Investiciono-razvojna Glavne karakteristike poslovanja bankarskog sektora u banka Republike Srpske je plasirala 92 miliona KM kred- Republici Srpskoj u prva tri tromjesečja prethodne go- ita privredi i stambenih kredita stanovništvu, a od svog dine su bile sljedeće: osnivanja do kraja 2017. godine ukupno je plasirala oko 1,45 milijardi KM kredita. • Ukupna imovina: Bilansna suma je povećana za 489 miliona KM ili 6% u odnosu na kraj 2016. godine. Finansijski sektor u Republici Srpskoj se sastoji od banaka, investicionih fondova, osiguravajućih kom- • Bruto krediti: Zabilježeno je povećanje od 215 mil- panija, mikrokreditnih organizacija, lizing kompanija, iona KM ili 5%. Rast kreditnih plasmana je ostva- te štedno-kreditnih organizacija. Na teritoriji Repub- ren kod privrednih društava (2%), javnih i državnih like Srpske je u 2017. godini poslovalo petnaest bana- preduzeća (16%) i stanovništva (7%) dok je nivo ka, osam sa sjedištem u Republici Srpskoj i sedam sa kreditnih plasmana Vladi i vladinim institucijama sjedištem u Federaciji BiH. Dvije banke, koje su se u zadržan na istom nivou kao na kraju 2016. godine. prethodnom periodu suočile sa problemima likvidnosti, se nalaze u stečajnom postupku. Kako je već na- • Depoziti: Zabilježen je rast od 300 miliona KM ili vedeno, najznačajnija promjena u poslovanju banaka 6%. Rast je zabilježen u sektoru stanovništva od 7%, je predstavljalo usvajanje novog Zakona o bankama. Vlade i vladinih institucija od 21%, nebankarskih fi- Okruženje niskih kamatnih stopa, oštra cjenovna nansijskih institucija od 13%, privatnih preduzeća od konkurencija sa povećanjem učešća nekamatonosnih u 4%. strukturi prihoda obilježilo je tržišne aktivnosti domaćih banaka. Proizvodi i usluge koji se nude predstavljaju • Kapital i adekvatnost kapitala: osnovni kapital čini jednostavne bankarske proizvode koji se lako kopiraju 92% ukupnog regulatornog kapitala čime se po- tako da bankama preostaje da zadržavaju postojeće i kazuje da je sastav kapitalnih instrumenata u sek- stiču nove klijente u velikoj mjeri samo kroz snižavanje toru vrlo kvalitetan. Prosječna stopa adekvatnosti cijene proizvoda i usluga. Tokom godine četiri banke su kapitala je na kraju trećeg tromjesečja 2017. godine po nalogu Agencije, a prema zahtjevu Međunarodnog iznosila 16,5%. Prosječna stopa finansijske poluge je monetarnog fonda, bila obuhvaćena procesom dodatne iznosila 9,3%. provjere kvaliteta aktive od strane nezavisnih revizor- skih firmi. Sve aktivne banke su uspjele da se usklade sa novim Zakonom i da posluju u skladu sa osnovnim

8 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Poslovanje sa fizičkim licima U 2017. godini nastavljen je trend rasta broja aktivnih računa fizičkih lica, čiji je broj na kraju godine iznosio preko Banka je u 2017. godini održala stabilan rast i značajno un- 53 hiljade. U odnosu na prethodnu godinu rast broja ak- aprijedila i povećala obim poslovanja čime smo klijentima tivnih računa fizičkih lica iznosi 8%. omogućili poslovanje po najmodernijim međunarodnim standardima. Poslovanje Banke je pratilo trendove na Banka je u 2017. godini povećala ukupan broj emitovanih tržištu, kao i rastuću konkurenciju, a razvojem dugoročnih kartica za 13% u odnosu na prošlu godinu i on sad iznosi planova i strategija poslovanja, kao i implementacije istih, preko 96 hiljada. Tokom 2017. godine je Banka u poslovanju osiguran je planirani rast volumena i broja plasiranih kredi- sa fizičkim licima radila na unapređenju procesa kako bi što ta, depozita kao i obima drugih bankarskih usluga koje čine bržom i kvalitetnijom uslugom odgovorila na sve zahtjevni- dio ponude Banke. je potrebe tržišta. Automatizovali smo proces obnavljanja prava korišćenja dozvoljenih prekoračenja i počeli proces Stanje plasmana stanovništvu je na dan 31. decembra 2017. automatizacije reizdavanja kreditnih kartica. Radili smo i godine iznosilo 319 miliona KM i raslo je za 7% u odnosu na na unapređenju postojeće ponude kredita fizičkim licima prethodnu godinu. Osnovni kreditni proizvod predstavlja te korisnicima ponudili nenamjenske i zamjenske kredite potrošački kredit sa učešćem u ukupnom portfoliju kredita po povoljnijim uslovima sa posebnim pogodnostima za ko- stanovništva od 63%. Stambeni krediti čine 32% ukupnog risnike paketa računa. Razvijali smo poslovnu saradnju sa portfolija kredita stanovništva, dok ostalih 5% čine plas- našim partnerima kroz posebne ponude kredita za kupo- mani putem kreditnih kartica i prekoračenja po tekućim vinu stanova u izgradnji i kreditiranje kupovine automobila računima. i motora.

Tokom 2017. godine Banka je aktivno radila na povećanju broja korisnika digitalnih kanala, kako aplikacije za mobilni telefon tako i aplikacije za elektronsko bankarstvo. Pored povećanja broja korisnika primjetno je i povećanje broja aktivnih korisnika, a na šta se posebno obraćala pažnja.

Unutar unapređenja usluga klijentima, uvedene su nove funkcionalnosti u aplikaciji mobilnog bankarstva „mSber- bankBL“, kao što je „Plaćanje na broj telefona“ što je prva takva usluga na tržištu, te je pored novih funkcionalnosti izvršeno i poboljšanje postojećih funkcija.

Stanje depozita stanovništva je na kraju prethodne godine iznosilo 379 miliona KM što predstavlja rast od 22 miliona KM u 2017. godini. Ovakav trend rasta depozita uzrokovan je visokom stopom povjerenja naših klijenata, dugogodišnjim radom i razvojem Banke, kao i stanjem na tržištu depozita u Republici Srpskoj. Depoziti stanovništva čine 66 % ukupno prikupljenih depozita u prošloj godini i Banka kreditne plasmane stanovništvu u potpunosti finansira iz sredstava koja su prikupljena iz ovog segmenta. Navedeno je jedan od dodatnih pokazatelja povjerenja koje naša Banka uživa na tržištu.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 9 Analiza poslovanja

Na polju platnih kartica, Banka je u skladu sa svojim najsnažnije pogađa upravo ovaj segment privrede. Os- ciljem da pruži klijentu najveću moguću sigurnost pri- novni cilj Banke u takvim okolnostima je bio sačuvati likom korištenja kartica, uvela na svim karticama i do- stabilnost kreditnog portfolija, te izgraditi i održati datnu sigurosnu provjeru prilikom plaćanja na internetu dugoročne odnose sa klijentima. Stanje depozita ovog poznatu pod nazivom 3D Secure. Uvođenjem 3D Secure-a segmenta je na dan 31. decembar 2017. godine iznosilo Banka se prezentovala prema kartičnim kućama kao oz- 41 milion KM, te je iznos prikupljenih depozita ostao na biljan partner koji prati tehnološka unapređenja i teži ka istom nivou kao prethodne godine. poboljšanju kvaliteta usluga. Banka je tokom 2017. godine uvela mogućnost korištenja svih kartičnih proizvoda na internetu čime se svrstala u sami vrh pružaoca usluga po ovom pitanju.

Tokom protekle godine Banka je nastavila sa tendencijom proširenja prihvatne mreže te je aktivno radila na širenju mreže POS terminala i bankomata. Širenje mreže bankomata i POS terminala učinilo je usluge Banke pristupačnijim za klijente.

Pored intenziviranja saradnje i održavanja kvalitetnih odnosa sa postojećim klijentima cilj je takođe bio da se uspostavi saradnja sa što više novih klijenata nudeći im kvalitetna rješenja za njihove finansijske potrebe. Banka se vodila politikom da je samo kvalitetnim proizvodima i uslugama moguće osigurati zadovoljstvo klijenata i biti garant uspjeha poslovnih partnera. Tako smo ostvarili značajan iskorak na polju broja aktivnih računa klijenata koji je porastao na skoro 5 000, sa rastom od 4% u odnosu na kraj 2016. godine. Uvođenje novih proizvoda i usluga, kao i unapređenje postojećih, planirano je i u narednom periodu. Na taj način Broj korisnika usluga elektronskog bankarstva - Business ćemo ojačati svoju tržišnu poziciju, te efikasnije usluživati Online je porastao za 12% u odnosu na kraj 2016. godine. postojeće i nove klijente. U 2017. godini Banka je radila na izmjeni cijena platnog prometa i uvođenja novih tarifnih grupa koje su nami- Poslovanje sa mikro preduzećima jenjene klijentima koji većinski ili ukupan promet obavljaju preko Banke. Dodatno su za klijente omogućeni Uzimajući u obzir visoke rizike koji se javljaju u segmen- povoljniji uslovi kreditiranja u vidu nižih kamatnih stopa tu poslovanja mikro preduzeća u 2017. godini Banka je i provizija za odobravanje kredita. Osim izmjene cjen- nastojala proširiti i održati stabilne poslovne odnose sa ovne politike Banka je krenula u analizu i poboljšanje klijentima iz ovog segmenta poslovanja. procesa odobravanja kredita za pojedine grupe mikro klijenata, a koje će primjeniti u 2018. godini. Krajnji cilj Stanje kredita mikro preduzećima je krajem godine je poboljšanje usluge za dugogodišnje klijente Banke i iznosilo 59 miliona KM. Na blagi pad portfolija za mi- klijente koji poslovanje većinski obavljaju preko Banke. kro segment je najviše uticao slab ekonomski i privredni Novi klijenti mogu ostvariti povoljnije uslove ukoliko razvoj, kao i nestabilna makroekonomska situacija koja postanu klijenti sa većinskim poslovanjem preko Banke.

10 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Poslovanje sa velikim komitentima

Sektor poslovanja sa velikim komitentima je tokom 2017. skog bankarstva, što je rezultiralo povećanjem broja koris- godine usmjerio svoje poslovne aktivnosti na održavanje nika elektronskog bankarstva za 22% tokom 2017. godine. nivoa kreditnog portfolia i unapređenje njegovog kvaliteta. Broj transakcija u unutrašnjem platnom prometu, koje su Promjene u kreditnim politikama i procesima na nivou klijenti Sektora poslovanja sa velikim komitentima obavili Banke, ali i na nivou Grupacije, uslovile su prilagođavanje tokom 2017. godine je ostao na skoro istom nivou kao pre- pristupa u radu Sektora poslovanja sa velikim komitentima. thodne godine, dok je rast transakcija u vanjskom platnom Fokus ključnih poslovnih aktivnosti usmjeren je ka klijen- prometu iznosio 11%, što ukazuje da se poslovna aktivnost tima sa godišnjim prihodima do 60 miliona KM, koji čine klijenata usmjerava ka izvozu i saradnji sa privrednim osnovu lokalne privrede. Broj velikih komitenata sa kojima subjektima u inostranstvu. Promjena u poslovnoj orijent- Banka sarađuje je povećan u odnosu na 2016. godinu za 8%. aciji lokalnih klijenata vidiljiva je i na volumenu garancija i Prateći razvoj tehnologija, novih kanala prodaje i potreba akreditiva klijenata, koji je uvećan u odnosu na 2016. go- klijenata, posebna aktivnost je bila usmjerena na upozna- dinu za 34%, pri čemu je rast volumena garancija u domaćoj vanje klijenata sa potencijalom sistema usluge elektron- valuti iznosio 20%, a u stranim valutama 107%.

Broj aktivnih računa Broj korisnika elektronskog Volumen Garancija Volumen kredita bankarstva

950 600 566 80,000 300,000 69,475 256,207 894 70,000 900 500 465 250,000 213,147 60,000 51,799 826 850 400 50,000 200,000

800 300 40,000 150,000 30,000 750 200 100,000 20,000 700 100 10,000 50,000

2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017

Najznačajniji investiciono-razvojni projekat u 2017. godini, u kojem je Banka učestvovala jeste izgradnja nove Eko- toplane u Banjoj Luci. Klijent Banke „IEE doo Banja Luka“ je započeo stratešku saradnju sa Gradom Banja Luka, na projektu izgradnje Eko-toplane. Eko-Toplana je snage 49mW, koja kao gorivo koristi biomasu. Ukupna vrijednost ovog projekta je iznosila 16 miliona evra. Razvoj projekta je podržala Evropsko Investiciono Razvojna Banka (EBRD), a naša Banka je izabrana kao partner na lokalnom tržištu. Banka je klijentu u svrhu realizacije projekta odobrila više kreditnih proizvoda, a najveći je kredit u iznosu 2,1 milion KM. Naplata usluge pružene krajnjim korisnicima će se vršiti preko računa otvorenog u Banci. Projekat je realizo- van u rekordnom roku (izgradnja objekta je trajala osam mjeseci), te je Eko-toplana zvanično puštena u rad.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 11 Analiza poslovanja

Krediti (milion KM) Depoziti (milion KM)

Krediti komitentima 2015. 2016. 2017. Depoziti komitenata 2015. 2016. 2017. Stanovništvo 284.3 297.5 319.0 Stanovništvo 321.0 357.5 379.3 Mikro preduzeća 69.3 65.7 58.8 Mikro preduzeća 37.5 41.8 41.4 Veliki klijenti 286.5 258.1 212.8 Veliki klijenti 201.1 148.7 155.5 Ukupno: 640.1 621.3 590.6 UKUPNO 559.6 548 576.2

Krediti stanovništvu Depoziti stanovništva

379.3 357.5 319.0 321.0 284.3 297.5 321.0

2015 2016 2017 2015 2016 2017

Krediti mikro preduzećima Depoziti mikro preduzeća

69.3 65.7 41.4 58.8 41.8 37.5

2015 2016 2017 2015 2016 2017

Krediti velikim komitentima Depoziti velikih komitenata

201.1 296.5 258.1 148.7 155.5 212.8

2015 2016 2017 2015 2016 2017

12 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Marketing

Poslovanje sa stanovništvom je tokom 2017. godine aktivno podržano kroz marketinške aktivnosti. U martu 2017. godine počela je medijska kampanja pod nazivom „SUPER AKCIJA - Nenamjenski i zamjenski krediti“, gdje je fokus iste bio na kamatnoj stopi već od 3,5% (EKS od 5,73%), te brzom odlukom o kreditu u roku od 24 časa. Televizijska kampanja je trajala dva mjeseca i ostvarila je odlične rezultate - duplo povećanje prodaje u odnosu na isti period prethodne godine. Pomenutu kampanju je Banka ponovila i u drugoj polovini 2017. godine uz kvalitetan media mix, što je osiguralo prisutnost u svim medijskim kanalima.

Nagradna igra je u saradnji sa Visa International medijski promovisana, te je ostvareno povećanje transakcija sa Visa platnim karticama. Prvih šest izvučenih dobitnika / klijenata nagrađeno je novčanim iznosima.

U drugoj polovini 2017. godine, Banka je organizovala nagradnu igru u saradnji sa kompanijom Mastercard, a pod nazivom “Mastercard karticom kupuj, u Sankt Pe- terburg putuj!”. Glavna nagrada za klijente je bila put- ovanje u Sankt Peterburg za dvije osobe. Nagradna igra je bila medijski zastupljena, te je odlično dočekana od strane klijenata. Rezultati prodaje kartičnih proizvoda su bili uvećani za 10%.

S obzirom da je digitalna komunikacija strateški fokus Banke, u protekloj godini je marketinškim aktivnostima obezbjeđena kontinuirana zastupljenost na svim kanalima digitalnih mreža (Google Search, GDN, Social media), što je doprinijelo ostvarenju ciljeva u promociji brenda i proizvoda Banke, ali i u ostvarenju prodaje.

U saradnji sa kompanijama Visa International i Master- card Banka je uspješno organizovala i realizovala na- gradne igre, kako za zaposlene, tako i za klijente.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 13 Analiza poslovanja

Istraživanja tržišta

Sberbank a.d. Banja Luka je zabilježila pozitivan trend kacije između organizacionih jedinica, a sve navedeno u duhu rasta pokazatelja vrijednosti brenda i imidža u odnosu korporativne kulture Banke i sloganom „MI SMO TIM“. na prethodnu godinu, a u okviru istraživanja kojeg je izvršila Agencija za istraživanje tržišta i javnog mijenja – GfK za 2017. godinu. Izvršena je uporedna analiza korištenja proizvoda i usluga banke, odnosa klijenata i banaka, te navike i ponašanja klijenata u Republici Srpskoj. Banka je shodno rezultatima istraživanja pre- poznata kao internacionalna inovativna Banka, sa velikim povjerenjem i pouzdanošću, sa jednostavnim i razumljivim ponudama, proizvodima i uslugama, te sa profesionalnim radnicima.

Od velikog značaja za proteklu godinu bio je fantastičan rezultat NPS istraživanja (preporučivanje banaka), sproveden od strane istraživačke kuće „Valicon d.o.o.“ Sara- jevo, u kojem Sberbank a.d.Banja Luka zauzima prvo mjesto u odnosu na sve banke u Republici Srpskoj, a U sklopu organizacije team building događaja Ban- drugo ukoliko se posmatra bankarsko tržište Bosne i ka je organizovala za grupu od 16 zaposlenih Ban- Hercegovine. ke tromjesečne pripreme i učestvovanje u četvrtom Banjalučkom polumaratonu. Dvanaest zaposlenih je Кomunikacije trčalo rutu Banjalučkog polumaratona dužine 21km, a četiri zaposlena su trčali štafetu. Banjalučki poluma- Banka se u segmentu komunikacije bavi eksternim i internim raton je prerastao u najvažniju sportsku manifestaciju komunikacijama, kao i društveno odgovornim poslovanjem, a grada Banjaluke, a u 2017. godini je ukupno 6.000 trkača aktivnosti se sprovode strateški planirano sa ciljem poboljšanja učestvovalo u Banjalučkom polumaratonu. Zaposle- dijaloga sa javnošću, medijima i lokalnim zajednicama, kao i ni Banke su uprkos vremenskim poteškoćama uspjeli zadovoljstva radnika. prevazići sve nedaće, jer su timskim radom i podrškom pomjerili svoje granice. Banka je u skladu sa politikom unapređenja digitalnih kanala komunikacije pored postojećeg naloga na društvenoj mreži Facebook pokrenula nalog na društvenoj mreži Instagram. Banka svojim nalozima na društvenim mrežama obezbjeđuje prisutnost, neposrednu komunikaciju sa ciljnom grupom, pruža informacije o proizvodima, uslugama, poslovanju, te gradi odnos povjerenja i lojalnosti svojih klijenata.

Komunicirali smo sa javnošću i putem različitih instrumenata eksterne komunikacije kao što su publikacije, te gostovanja predstavnika Banke u raznim TV-programskim formatima i slično. Fokus je bio na distribuciji pravovremenih, tačnih i relevantnih informacija putem televizijskih stanica, štampanih, te onlajn medija. Tokom procesa poboljšanja interne komunikacije organizovani su izleti za radnike, sportske igre, kao i team building događaji kako bi se poboljšale interne komuni-

14 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Kao i prethodnih godina Banka je tokom 2017. godine fokus Cilj ove akcije je bio da podstakne građane da razmišljaju stavila na humanitarni rad te je podržala brojne akcije i inici- o tome u kolikoj mjeri se štednjom i odgovornim odno- jative u domenu humanitarne pomoći, obrazovanja, kulture i som prema novcu stvara baza za građenje sigurne i bez- sporta. Banka je nastojala da u svakom trenutku stanovnicima bjednije budućnosti. Takođe, istim povodom je Banka lokalnih zajednica u kojima posluje da do znanja u kolikoj mjeri već drugu godinu za redom organizovala Dan otvorenih prepoznaje njihove probleme. vrata u filijali Banja Luka za učenike Osnovne škole „De- sanka Maksimović“ i u filijali Doboj za učenike Osnovne Samo neke od humanitarnih akcija su bile donacije prema škole „Sveti Sava“. Školskom centru „Nikola Tesla“ u Kozarskoj Dubici, Opštoj bol- nici u Prijedoru, podrška u organizaciji humanitarnog koncerta Đaci su imali priliku da se kroz zanimljivu bankarsku rutu „Autizam govori srcem“, podrška u organizaciji manifestacije upoznaju sa radom i načinom funkcionisanja Banke, ali „S ljubavlju hrabrim srcima“ pod pokroviteljstvom Predsjed- i da dobiju informacije o tome koliki je značaj pažljivog nika Republike Srpske, kao i podrška u organizaciji festivala upravljanja novcem. studentskih pozorišta “Kestenburg”. „Kestenburg“ se po drugi put održavao u gradu Banjaluci, a trajao je u periodu od 25. jula do 3. avgusta na svim pozorišnim scenama grada. Banka je bila prijatelj zlatne selekcije predstava festivala, a festival je oku- pljao pozorišta iz više od 20 zemalja svijeta, sa tri kontinenta.

Banka je i ove godine povodom obilježavanja Svjetsk- og dana štednje sada već tradicionalno majkama svih beba rođenih 30. oktobra na teritoriji Republike Srpske, uručila štedne knjižice sa početnim novčanim ulogom.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 15 Analiza poslovanja

Finansijska tržišta

Za razliku od prethodne godine kada su kretanja na finansijskim tržištima bila obilježena snižavanjem referentnih kamatnih stopa vodećih centralnih banaka, u 2017. godini evidentiran Ostvareni prihod u hiljadama KM je blagi uzlazni trend ključnih stopa sa posebnim akcentom na očekivani rast FED kamatne stope koja je tri puta korigovana 2700

naviše sa ukupnim porastom od 0,75%. Istovremeno sa inter- 2650 vencijama na američkom tržištu, u drugoj polovini godine ECB je najavila kraj programa otkupa državnih obveznica, te izložila 2600 planove smanjenja podsticaja privredi koja je prema objavljen- 2550 im pokazateljima krenula putem oporavka, što je istovremeno 2500 uticalo na rast vrijednosti EUR u odnosu vodeće svjetske valute poput USD, GBP i CHF. Prateći kretanja ECB stope na depoz- 2450 ite koje komercijalne banke drže kod ove institucije, Centralna 2400 banka Bosne i Hercegovine je zadržala negativnu kamatnu 2015 2016 2017 stopu na nivou od -0,20% uvedenu 1. jula 2016. godine.

Sektor finansijska tržišta je nastavio bilježiti dobre poslovne rezultate, kao posljedica napora uloženog u razvoj proizvoda i Sektor finansijska tržišta je u saradnji sa Sektorom upravl- usluga koje u uslovima izraženih promjena tržišnih uslova po- janje aktivom i pasivom uspješno upravljao deviznim rizikom slovanja klijentu omogućavaju zaštitu od tržišnih rizika, uz i rizikom likvidnosti održavajući otvorene devizne pozicije po pružanje pravovremenih informacija sa tržišta koje olakšavaju pojedinačnim valutama i na nivou porfolija valuta u interno i za- donošenje ispravnih poslovnih odluka samih klijenata. Ukupan konski propisanim ograničenjima, štiteći Banku od negativnog prihod iz poslovanja sa finansijskim instrumentima na deviznom uticaja valutnog rizika, uz realizaciju pozitivnih efekata. Kako tržištu je povećan za 6,4% u odnosu na prethodnu godinu, pri bi se uposlili viškovi likvidnosti u domaćoj i stranim valutama, čemu je zabilježen i značajan rast prihoda iz poslovanja sa finan- Banka je aktivno učestvovala u aukcijama Ministarstva finansija sijskim derivatima (valutni svop i valutni forvard). Republike Srpske investirajući u trezorske zapise, te plasirajući sredstva na međunarodnom tržištu novca.

Kretanje valutnih parova tokom 2017. godine

1,31

1,23 EUR/USD 1.1993 1,15 EUR/CHF 1.1702 1,07 0,99 0,91 EUR/GBP 0,83 0.88723 0,75 Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 Maј-17 Jun-17 Jul-17 Avg-17 Sep-17 Okt-17 Nov-17 Dec-17

16 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Rizici

Najznačajnije vrste rizika, specifične za bankarsko po- • Kreditni rizici - odgovoran je za upravljanje kredit- slovanje su: kreditni rizik, rizik likvidnosti, tržišni rizici i nim rizikom, operativni rizik. • Tržišni i operativni rizici - odgovoran za upravljanje Za upravljanje rizicima na nivou Banke zaduženi su Od- tržišnim i operativnim rizikom, kao i kontrolu rizika bor za upravljanje rizicima (RICO) i Odbor za upravljanje likvidnosti, aktivom i pasivom (ALCO), te relevantni sektori: • Upravljanje aktivom i pasivom odgovoran je za up- • Integrisani menadžment rizika - odgovoran za ravljanje rizikom likvidnosti i upravljanje kapitalom. agregaciju uticaja svih rizika na stabilnost poslovanja Banke kao i upravljanje rizicima u sklopu procesa Planiranje, mjerenje, monitoring, kontrola i upravljanje interne procjene adekvatnosti kapitala (ICAAP) čiji trenutnim i budućim rizicima kojima je Banka izložena je i sastavni dio definisanje kapaciteta za preuzi- obezbjeđuje se kroz rad Odbora za upravljanje rizicima manje rizika, Banke.

Kreditni rizici Tržišni rizici Operativni rizici Rizik likvidnosti Ostali rizici

Kratkoročni rizik Kreditni rizik FX rizik (OCP) Operativni rizici likvidnosti Rizik države

Rizik koncentracije Kamatni rizik u Operativni rizik Dugoročni rizik Strateški i poslovni Glavnoj knjizi vezan za IT likvidnosti rizik

FX kreditin rizik Reputacioni rizik Rizik koncentracije Makroekonomski rizik

Rizik namirenja Rizik troška Rizik eksternalizacije ﬁnansiranja Geopolitički rizik

Rezidualni rizik Rizik modela Poreski rizik

Rizik ponašanja Rizik poluge

Pravni rizik Društveni rizik okoline

Rizik usklađenosti Rizik učešća

Regulatorni rizik

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 17 Analiza poslovanja

Kreditni rizik

Poslovna politika Banke zahtijeva i predviđa maksimalnu • praćenje i kontrolu strukture i kvaliteta aktive, te zaštitu od izloženosti kreditnom riziku koji predstav- formiranje adekvatnih rezervi za nenaplative stavke lja najznačajniji rizik u bankarskom poslovanju. Adekvat- (djelimično ili u cjelini); no i uspješno upravljanje kreditnim rizikom predstav- • stalni program obuke kreditnih službenika za lja aktivnosti planiranja i održavanja prihvatljivog odnosa unapređenje njihove stručnosti na polju upravljanja između preuzetog rizika i naknade za preuzeti rizik, te ak- kreditnim rizicima. tivnosti kontrole i smanjenja na najmanju moguću mjeru svih oblika rizika vezanih za kvalitet i koncentraciju kredit- Konzervativna politika upravljanja kreditnim rizikom, nog portfolija, efikasnost naplate, odnosno uspostavljenih čak i u uslovima nepovoljnog makroekonomskog instrumenata obezbjeđenja naplate, itd. Mjerenje kredit- okruženja, dovela je do održavanja svih ključnih pokaza- nog rizika obuhvata redovno praćenje određenih kvan- telja rizika (stopa nekvalitetne aktive, racio pokrivenos- titavnih i kvalitativnih pokazatelja. Kreditni rizik Banke ti nekvalitetne aktive, ukupni racio pokrivenosti, racio je uslovljen kreditnom sposobnošću dužnika, njegovom pokrivenosti aktive rezervisanjima, i dr.) na približno is- blagovremenošću u izvršavanju obaveza prema Banci tim nivoima kao i prethodnih godina. kao i kvalitetom instrumenata obezbjeđenja potraživanja. Identifikovanje kreditnog rizika je osnovni korak u upravljanju kreditnim rizikom koji Banka sprovodi s ciljem da se 000 KM Veliki Mikro isti održava na optimalnom nivou. Identifikacija kreditnog izloženost klijenti Stanovništvo preduzeća Ukupno rizika se vrši u fazi uspostavljanja inicijalnog kontakta kli- Dobra ak- jenta sa Bankom i u toku trajanja plasmana. 175,997 308,110 50,376 534,483 tiva Nekvalitetna Upravljanje kreditnim rizicima se obezbjeđuje kroz: 37,563 15,762 8,854 62,180 aktiva • kreiranje i razvoj programa i politika za identifi- Ukupno 213,561 323,872 59,231 596,663 kaciju i upravljanje kreditnim rizikom, procedura za odobravanje plasmana, kontrolu plasmana i adekvatno izvještavanje; • ograničavanje koncentracije kreditnog rizika (ispiti- 10% vanje, mjerenje i kontrolisanje koncentracije rizika); • sveobuhvatnu i kvalitetnu ocjenu kreditnih zahtjeva uz procjenu nivoa kreditnog rizika koji sa sobom nosi svaki zahtjev i određivanje zahtjevanog kvaliteta kolaterala (adekvatnih sredstava obezbjeđenja po plasmanima); • implementaciju procesa monitoringa klijenata (pravovremena identifikacija potencijalno rizičnih 90% klijenata-pojedinačno i/ili po različitim segmentima portfolija), kako bi se upravljalo održavanjem razumne strukture i kvaliteta aktive, odnosno kreditnog portfo- Dobra aktiva Pregled portfolija Nekvalitetna aktiva lija banke sa stanovišta prihvatljivog nivoa kreditnog rizika za Banku; • upravljanje povećanim rizicima, kroz pronalaženje Nekvalitetna aktiva predstavlja 10,4% od ukupne aktive, pravovremenih i adekvatnih rješenja, tj. pred- što je znatno ispod prosjeka tržišta (učešće nekvalitetne laganjem i razvijanjem strategija, s ciljem očuvanja aktive u ukupnoj aktivi na tržištu Republike Srpske kvaliteta kreditnog portfolija i svođenja kreditnih iznosi 11,44% na dan 30.09.2017. godine) gubitaka Banke na najmanju moguću mjeru;

18 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Rizik likvidnosti

Rizik likvidnosti predstavlja rizik negativnog uticaja na dobit Pored redovnih izvještaja propisanih zakonom, Banka ili kapital Banke koji proizilazi iz njene nemogućnosti da us- interno izrađuje izvještaje i alate za potrebe Sberbank ljed nedostatka likvidnih rezervi izvrši obaveze u potpunosti Europe. U skladu sa važećim EU standardima (Ba- i u roku dospijeća, a bez izlaganja neprihvatljivim gubicima. zel III) i zahtjevima Grupacije, Banka redovno dostavlja izvještaje o pokazateljima LCR (Liquidity Coverage Banka aktivno vrši identifikaciju, mjerenje i upravljanje Ratio), koji prikazuje kratkoročnu likvidnost do mjesec rizikom likvidnosti primjenom različitih alata, izvještaja i dana i NSFR (Net Stable Funding Ratio), koji prikazuje pokazatelja koji odgovornim licima pružaju informacije za srednjoročnu i dugoročnu poziciju likvidnosti Banke pravovremeno i adekvatno donošenje odluka u pogledu preko godinu dana. Kada je u pitanju domaća regulativa, održavanja kratkoročne i dugoročne likvidnosti Banke. krajem 2017. godine Agencija za bankarstvo Republike Srpske objavila je Odluku o upravljanju rizikom likvid- Odluke o upravljanju rizikom likvidnosti razmatraju: nosti. Pomenutom Odlukom propisani su minimalni Uprava, Komisija za praćenje likvidnosti (LICO) i Odbor kvantitativni zahtjevi u vezi sa koeficijentima pokrića za upravljanje aktivom i pasivom (ALCO), a za njihovo likvidnosti (LCR pokazatelj) i obezbjeđenja stabilnih iz- provođenje zaduženi su Sektor upravljanje aktivom vora finansiranja (NSFR pokazatelj), dok će zahtjevi u i pasivom, koji je odgovoran za strateško upravljanje vezi sa izvještavanjem o likvidnosti biti propisani poseb- likvidnošću i Sektor finansijska tržišta, odgovoran za nom odlukom. LCR pokazatelj iznosi 250% i iznad je operativno, tj. dnevno upravljanje likvidnošću. propisanog minimuma od 100% (u primjeni od 2018. godine), što ukazuje da Banka u slučaju krize ima dovoljno Upravljanje i praćenje likvidnosti definisano je likvidnih sredstava da pokrije neto odlive koji se mogu odgovarajućim programima, politikama i procedurama desiti u odgovarajućem vremenskom horizontu. koje odobravaju Nadzorni odbor i Uprava Banke, a koji su u saglasnosti sa standardima propisanim od strane NSFR pokazatelj iznosi 129% i iznad je minimalnog Agencije za bankarstvo Republike Srpske i Centralne zahtjeva od 100% (u primjeni od 2018. godine), što znači banke Bosne i Hercegovine, kao i od strane Sberbank da Banka sve dugoročne investicije i plasmane finansira Europe. iz dugoročnih ili stabilnih izvora.

Sa ciljem održavanja optimalnog nivoa likvidnosti Pored navedenog, Banka vrši stres-testove likvid- potrebnog za neometano poslovanje Banke vrši se nosti u različitim scenarijima u skladu sa parametrima procjena očekivanih novčanih tokova, odnosno anal- Sberbank Europe čime se obezbjeđuje adekvatan nivo iza ročne usklađenosti sredstava i obaveza. Banka rezervi likvidnosti za pokriće svih neočekivanih odliva. se opredijelila za konzervativniji pristup upravljanju Za praćenje i mjerenje rizika likvidnosti i za izradu stres- rizikom likvidnosti u odnosu na propisane minimalne testova odgovorno je Odjeljenje tržišni i operativni rizici. zahtjeve. Likvidna sredstva sa krajem 2017. godine su iznosila 239 miliona KM, čime su pokazatelji likvidnosti Banke bili znatno iznad zakonom propisanih.

Odnos kredita i depozita LCR pokazatelj Odnos likvidnih i ukupnih sredstava

300% 30% 29% 120% 27% 26% 250% 25% 100% 96% 93% 93% 250% 248% 25% 23% 90% 89% 80% 200% 179% 20%

149% 60% 150% 135% 15%

40% 100% 10%

20% 50% 5%

0% 0% 0% Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 19 Analiza poslovanja

Tržišni rizik

Tržišni rizik je rizik mogućeg nastanka negativnih efekata pozicija u stranoj valuti u odnosu na limite utvrđene u ap- na finansijski rezultat i kapital banke zbog promjene cijena solutnim iznosima. U toku 2017. godine Banka je poštovala na tržištu. Ovi rizici mogu uticati na vrijednost portfolija u postavljene limite. knjizi trgovanja i bankarskoj knjizi. Najznačajniju otvorenu deviznu poziciju Banka ima u EUR Banka je izložena tržišnim rizicima uglavnom zbog ot- valuti. Obzirom na to da je u BiH na snazi režim „Currency vorenih pozicija u bankarskoj knjizi. Tržišni rizici koji se u Board“ sa fiksnim odnosom EUR i KM Banka nije izložena Banci prate su devizni rizik i kamatni rizik. promjeni deviznog kursa po osnovu otvorene pozicije u EUR valuti. Strategija Banke je da otvorene pozicije u os- Tržišni rizik se kontroliše internim procedurama i limitima, talim valutama drži na minimumu. Otvorena devizna važećim regulativama Agencije za bankarstvo Republike pozicija se koristi i kao osnova za određivanje apetita za Srpske, te u skladu s definisanim procedurama i limitima rizikom Banke. Sberbank Europe. Prema lokalnoj zakonskoj regulativi, koja je stupila na sna- Devizni rizik je rizik gubitka usljed promjene deviznog kur- gu sredinom prošle godine, Banka je u obavezi da obračuna sa i promjene cijene zlata. kapitalni zahtjev za devizni rizik, ako zbir njene ukupne neto otvorene devizne pozicije i njene neto otvorene Izloženost deviznom riziku se prati dnevno u skladu sa za- pozicije u zlatu, prelazi 2% njenog regulatornog kapitala. konskim i interno utvrđenim limitima za svaku pojedinačnu U skladu s tim, Banka je dužna da obračunava kapitalni valutu i ukupnu otvorenu deviznu poziciju. Mjesečni zahtjev za devizni rizik, jer njena otvorena devizna pozicija izvještaji o otvorenoj deviznoj poziciji se prezentuju na u EUR valuti prelazi 2% priznatog kapitala. Devizni rizik je sjednicama Odbora za upravljanje aktivom i pasivom i Od- obuhvaćen i novom Odlukom o internoj procjeni adekvat- bora za upravljanje rizicima. nosti kapitala Agencije za bankarstvo Republike Srpske. Na nivou Grupacije devizni rizik je obuhvaćen u internoj U skladu sa Odlukom Agencije za bankarstvo Republike procjeni adekvatnosti kapitala (ICAAP) u skladu sa Basel II Srpske o minimalnim standardima za upravljanje deviznim regulativom, Stub II. rizikom Banka mora da održava ukupnu otvorenu deviznu poziciju u iznosu ne većem od 30% od priznatog kapitala Devizni rizik je sastavni dio opšte strategije rizika Banke i na kraju svakog radnog dana. Prema internim propisima, vrši se redovna procjena njegove materijalnosti. Banka izloženost deviznom riziku mjeri kroz otvorenost

Ukupna otvorena devizna pozicija Banke

35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 May-17 Jun-17 Jul-17 Aug -17 Sep-17 Oct-17 Nov-17 Dec-17

20 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Analiza poslovanja

Kamatni rizik je rizik od mogućeg nastanka negativnih Kamatni rizik se mjeri promjenom ekonomske vrijednosti efekata na finansijski rezultat i kapital Banke usljed prom- bankarske knjige pod pretpostavljenim pomjeranjem od jene kamatnih stopa. Izloženost kamatnom riziku posma- 200 baznih poena u krivuljama prihoda. Ovaj izvještaj je tra se u bankarskoj knjizi. usklađen sa Bazel metodologijom. Banka ima određen limit da neto promjena vrijednosti kamatonosnih pozicija može Banka je izložena kamatnom riziku zbog ročne iznositi maksimalno 15% u odnosu na priznati kapital. Ban- neusklađenosti dospjeća (za fiksne kamatne stope) i ka u toku 2017. godine nije prelazila postavljeni limit. ponovnog vrednovanja (za promjenljive kamatne stope) pozicija imovine, obaveza, te dugih i kratkih vanbilans- Banka provodi stres testiranje kamatnog rizika u skladu sa nih pozicija u bankarskoj knjizi. Najznačajniju izloženost predefinisanim parametrima. Izvještaj o rezultatima stres Banka ima u kamatonosnim pozicijama sa fiksnom ka- testiranja se prezentuju na sjednicama Odbora za upravl- matnom stopom koje se posmatraju prema periodu nji- janje aktivom i pasivom. hovog ugovorenog dospijeća. Dio kamatonosnih pozicija Banke nemaju ugovorom definisano dospijeće (depoziti po Prema novoj zakonskoj regulativi, Banka je u obavezi da viđenju, štedni depoziti i dr.), za njihove pozicije primjenjuje vrši kvartalno izvještavanje Agencije za bankarstvo Repub- se model ponašanja razvijen od strane Sberbank Europe ili like Srpske o kamatnom riziku u bankarskoj knjizi. Kamatni stručne pretpostavke. Pozicije Banke koje su vezane za ref- rizik je obuhvaćen i novom Odlukom o internoj procjeni erentnu kamatnu stopu EURIBOR raspoređuju se prema adekvatnosti kapitala Agencije za bankarstvo Republike datumu sljedeće promjene kamatne stope. Srpske, dok je na nivou Grupacije kamatni rizik obuhvaćen u ICAAP-u u skladu sa Basel II regulativom, Stub II. Osnovu za upravljanje kamatnim rizikom i proces izvještavanja čini Gap, izvještaj o neusklađenosti pozicija Kamatni rizik je sastavni dio generalne strategije rizika aktive, pasive i vanbilansnih stavki osjetljivih na promjenu Banke i vrši se redovna procjena njegove materijalnosti. kamatne stope raspoređene na osnovu njihovog dospijeća ili ponovnog određivanja cijena. Od početka 2018. godine vrši se izrada izvještaja za potrebe lokalnog regulatora na kvartalnoj osnovi.

Ukupna izloženost kamatnom riziku u bankarskoj knjizi

25%

20% SBEU interni limit

15% Regulatorni limit

10%

5% Ukupna izloženost

Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 May-17 Jun-17 Jul-17 Aug-17 Sep-17 Oct-17 Nov-17 Dec-17

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA 21 Analiza poslovanja

Operativni rizik Drugi rizici

Operativni rizik je rizik mogućnosti nastanka negativnih Identifikacija rizika obuhvata posmatranje svih vrsta efekata na finansijski rezultat i kapital Banke usljed propus- rizika kojima je Banka izložena. Vrste rizika se razmatra- ta u radu zaposlenih, neodgovarajućih internih procedura i ju i ocjenjuju uključivanjem odgovarajućih zaposlenih iz procesa, neadekvatnog upravljanja informacionim i drugim svih organizacionih jedinica. Kao dio sistema integrisanog sistemima u Banci, kao i usljed nastupanja nepredvidivih menadžmenta rizika Banke, identifikacija svih materijalnih eksternih događaja, uključujući pravni rizik. rizika se vrši najmanje jednom godišnje (ili češće ukoliko je to neophodno). U upravljanju rizicima kao što su: reputa- Okvir o praćenju operativnih rizika u Banci je definisan kako u cioni, poslovni i strateški, makroekonomski, geopolitički, skladu sa lokalnom regulativom, tako i u skladu sa zahtjevima rizik države, politički i regulatorni rizik, poreski rizik, rizik Sberbank Europe. Upravljanje operativnim rizikom je defini- finansiranja, rizik modela, pravni rizik, rizik usklađenosti, sano politikama, procedurama i uputstvima koji se odnose operativni rizik povezan sa informacionim sistemima, na opšti okvir o upravljanju operativnim rizikom, internu rizik eksternalizacije, te rizik uticaja na okolinu Banka iste evidenciju gubitaka, samoprocijenu rizika, scenario analizu, prati i donosi adekvatne mjere, kao što su definisanje interni sistem kontrola, itd. Banka stalno unapređuje svijest odgovarajućih opštih akata (kao kvalitativnih okvira) ko- o operativnom riziku kod zaposlenih kroz stalne treninge, jima se propisuje način upravljanja ovim rizicima, uspostav- obuke, elektronske radionice i stalan razvoj procedura i siste- ljanje odgovarajućih kolegijalnih tijela koji upravljaju tim ma internih kontrola, te aktivno uključuje sve zaposlene u rizicima i slično. Sljedeća faza upravljanja rizicima, kvantifi- upravljanje operativnim rizikom. kacija i agregacija rizika, obuhvata mjerenje određenih rizika i procjenu internog kapitala potrebnog za pokriće rizika Svaka organizaciona jedinica imenuje najmanje jednog što za rezultat ima posebnu kapitalnu poziciju za Banku. menadžera operativnog rizika poslovne linije, koji je u obavezi Ukratko, rezultat faze kvantifikacije rizika je određivanje da uspostavi u svojoj organizacionoj jedinici sve definisane iznosa kapitala koji je Banci potreban za pokriće preuzetih principe operativnih rizika. Budući da je operativni rizik prisu- rizika. Indikatori procjene rizika (trenutni i budući) su set tan kod svih procesa poslovanja, on može biti povezan sa pokazatelja definisanih od strane stručnih osoba i imaju za drugim rizicima u Banci kao jedan od uzročnika pojavljivanja cilj reflektovanje rizične izloženosti ili volumena preuzetih tih drugih rizika. rizika, ranjivost Banke na određeni rizik, kretanje rizika u periodu od prethodnih godinu dana kao i stvarni gubitak Sberbank Europe je definisala metodologiju kako da se tre- ostvaren u posljednje vrijeme usljed tog rizika. Pored toga, tiraju događaji operativnog rizika s posebnim naglaskom na okvir za metod mjerenja rizika, upravljanje i kontrolu do- prikupljanje podataka o gubicima. Za prikupljanje podataka, prinosi definisanju konačne procjene svih rizika na nivou praćenje ključnih indikatora rizika, praćenje sistema internih Banke. kontrola i izvještavanje Banka koristi posebnu bazu podataka koja je rješenje na nivou Sberbank Europe. Svaki događaj operativnog rizika sa stvarnim ili potencijalnim gubitkom u određenom iznosu i u definisanom vremenskom roku mora biti prijavljen i evidentiran u pomenutu bazu.

Odjeljenje tržišni i operativni rizici dostavlja redovne i ad-hoc izvještaje Upravi Banke, Odboru za upravljanje rizicima, Nad- zornom odboru i Sberbank Europe.

22 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ANALIZA POSLOVANJA Finansijski izvještaj Odgovornost Uprave i Nadzornog odbora za pripremu i odobravanje godišnjih finansijskih izvještaja

Uprava Banke dužna je pripremiti finansijske izvještaje za poslovanja, osim ako je pretpostavka da će Banka nastaviti svaku poslovnu godinu, koji daju istinit i vjeran prikaz fi- s poslovanjem neprimjerena. nansijskog položaja Banke, te rezultata njenog poslovanja i novčanog toka u skladu sa Međunarodnim standardima Uprava je dužna podnijeti na usaglašavanje Nadzornom finansijskog izveštavanja, te ima odgovornost za vođenje odboru godišnje izvještaje Banke zajedno sa godišnjim fi- odgovarajućih računovodstvenih evidencija koje u svakom nansijskim izvještajima, nakon čega Nadzorni odbor odo- trenutku omogućuju pripremanje finansijskih izvještaja. brava podnošenje godišnjih finansijskih izvještaja Skupštini Uprava ima opštu odgovornost za poduzimanje koraka akcionara na usvajanje. koji su joj u razumnoj mjeri dostupni kako bi joj omogućili očuvanje imovine Banke, te sprečavanje i otkrivanje pre- Finansijski izvještaji na stranama od 4. do 70. kao i prilog uz vara i ostalih nepravilnosti. finansijske izvještaje: Finansijski izvještaji u skladu sa Zako- nom o računovodstvu i reviziji Republike Srpske prikazani Uprava je odgovorna za odabir takvih računovodstvenih na stranama od 71. do 77. odobreni su od strane Uprave, za politika koje će biti u skladu sa važećim računovodstvenim podnošenje Nadzornom odboru, 30. marta 2018. godine te standardima i za njihovu dosljednu primjenu, donošenje ih, potvrđujući ovo, potpisuju: razumnih i razboritih odluka i procjena, te pripremanje finansijskih izvještaja na principu neograničenosti vremena

Aleksandar Kesić Slobodan Zrilić Predsjednik Uprave Član Uprave

24 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | ODGOVORNOST UPRAVE I NADZORNOG ODBORA Izvještaj nezavisnog revizora vlasnicima Sberbank a.d. Banja Luka

Izvještaj o finansijskim izvještajima internih kontrola Banke. Revizija takođe uključuje ocjenu opravdanosti primjene odgovarajućih računovodstvenih Izvršili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja Sber- politika i primjerenosti računovodstvenih procjena bank a.d. Banja Luka (u daljem tekstu: „Banka”), koji se izvršenih od strane rukovodstva, kao i ocjenu ukupnog pri- sastoje od izvještaja o finansijskom položaju na dan 31. de- kaza finansijskih izvještaja. cembra 2017. godine, kao i izvještaja o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu, izvještaja o promjenama na kapitalu Uvjereni smo da su nam pribavljeni revizijski dokazi dovolj- i izvještaja o novčanim tokovima za godinu koja se završila ni te da čine odgovarajuću osnovu za potrebe izražavanja na taj dan, te sažetka značajnih računovodstvenih politika našeg mišljenja. i ostalih napomena. Mišljenje Odgovornost Uprave za finansijske izvještaje Prema našem mišljenju, finansijski izvještaji objektivno i is- Uprava je odgovorna za sastavljanje i objektivan prikaz tinito prikazuju finansijski položaj Banke na dan 31. decem- ovih finansijskih izvještaja u skladu s Međunarodnim stan- bra 2017. godine i rezultate njenog poslovanja i novčane dardima finansijskog izvještavanja, kao i za takve interne tokove za godinu koja se završila na taj dan, u skladu sa kontrole koje Uprava odredi kao nužne za sastavljanje fi- Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja. nansijskih izvještaja bez materijalno značajnih grešaka koje mogu nastati kao posljedica prevare ili pogreške. Izvještaj o drugim pravnim i regulatornim zahtevima

Odgovornost revizora U skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Republike Srpske od 29. oktobra 2015. godine (broj: 02/1-021-1319/15), Naša je odgovornost da izrazimo mišljenje o ovim finan- Uprava Banke izradila je obrasce prikazane na stanama 71. sijskim izvještajima na osnovu naše revizije. Reviziju smo do 77. („Obrasci“) koji sadrže Bilans stanja (Izvještaj o finan- izvršili u skladu sa Standardima revizije primjenljivim u Re- sijskom položaju) na dan 31. decembra 2017. godine, Bilans publici Srpskoj. Ovi standardi nalažu pridržavanje etičkih uspjeha (Izvještaj o ukupnom rezultatu u periodu) od 1. pravila te planiranje i sprovođenje revizije kako bi se s ra- januara do 31. decembra 2017. godine, Izvještaj o promjen- zumnom mjerom utvrdili da finansijski izvještaji ne sadrže ama u kapitalu za period koji se završio na dan 31. decem- materijalno značajne greške. bra 2017. godine, Izvještaj o tokovima gotovine za period od 1. januara do 31. decembra 2017. godine i Vanbilansne Revizija obuhvata sprovođenje procedura u svrhu pribav- evidencije na dan 31. decembra 2017. godine („Finansijske ljanja revizijskih dokaza o iznosima i objelodanjivanjima informacije“). Uprava Banke je odgovorna za ove Finansi- u finansijskim izvještajima. Odabir procedura zavisi od jske informacije. Ove Finansijske informacije su pravilno iz- procjene revizora, uključujući i procjenu rizika materijalno vedene iz finansijskih izvještaja koji su pripremljeni u skladu značajnih grešaka u finansijskim izvještajima koje mogu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja nastati kao posljedica prevare ili greške. U procjenjivanju tih koji su prikazani na stranama 4. do 70. i zasnovani su na rizika, revizor razmatra interne kontrole relevantne za sas- računovodstvenoj evidenciji Banke. tavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u svrhu osmišljavanja revizijskih procedura prikladnih u postojećim Sarajevo, 30. mart 2018. godine uslovima, ali ne u svrhu izražavanja mišljenja o efikasnosti

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA 25 Izvještaj o finansijskom položaju na dan 31. decembar 2017. godine

2017. 2016. Napomene ‘000 KM ‘000 KM AKTIVA Novčana sredstva 15 160.734 97.561 Obavezna rezerva kod Centralne banke 16 69.078 69.839 Krediti i potraživanja od banaka 17 8.971 22.359 Krediti i potraživanja od komitenata 18 552.724 585.894 Finansijska imovina 19 11.122 13.775 Nekretnine i oprema 20 11.052 11.461 Nematerijalna imovina 21 3.700 4.134 Ostala aktiva 22 5.621 4.695 Tekuća poreska sredstva - 126 Odložena poreska sredstva 23 79 61 Osnovna sredstva namijenjena prodaji 24 2.587 2.967 Ukupno aktiva 825.668 812.873 OBAVEZE Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 25 56.353 70.191 Depoziti komitenata 26 576.190 548.067 Uzeti krediti 27 59.430 68.516 Ostale obaveze 28 4.791 2.979 Tekuća poreska obaveza 90 - Odložena poreska obaveza 29 121 121 Rezervisanja 30 2.518 2.136 Ukupno obaveze 699.493 692.009 KAPITAL Akcionarski kapital 31 62.198 62.198 Premija na akcionarski kapital 15.235 15.235 Zakonske i ostale rezerve iz dobiti 11.689 11.487 Revalorizacione rezerve 1.087 1.087 Regulatorne rezerve za kreditne gubitke 12.092 12.092 Zadržana dobit 23.874 18.765 Ukupno kapital 126.175 120.864 Ukupno obaveze i kapital 825.668 812.873

26 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU Izvještaj o dobitku ili gubitku i ostalom ukupnom rezultatu za godinu završenu 31. decembra 2017. godine

2017. 2016. Napomene ‘000 KM ‘000 KM Prihod od kamata 7a 39,732 43.075

Rashod od kamata 7b (9,046) (13.172) Neto prihod od kamata 30.686 29.903 Prihod od naknada i provizija 8a 16,950 14.914 Rashod od naknada i provizija 8b (3,514) (2.581) Neto prihod od naknada i provizija 13.436 12.333 Neto kursne razlike 142 32 Ostali poslovni prihod 9 456 621 Ukupni operativni prihodi 44.720 42.889 Gubici od umanjenja vrijednosti i rezervisanja 10 (9.634) (9.963) Neto operativni prihodi 35.086 32.926 Troškovi zaposlenih 11 (12.015) (11.886) Troškovi amortizacije 12 (3.112) (2.975) Ostali poslovni rashod 13 (13.875) (13.366) Ukupni operativni rashodi (29.002) (28.227) Dobit prije poreza 6.084 4.699 Porez na dobit 14 (787) (655) Dobit tekuće godine 5.297 4.044 Ostala sveobuhvatna dobit - - Ukupan rezultat za obračunski period 5.297 4.044 Zarada po akciji 31 85,16 65,01

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOJ DOBITI 27 Izvještaj o promjenama na kapitalu za godinu završenu 31. decembra 2017. godine

Regu- Zakonske latorne Premija na i ostale rezerve za Revalo- Akcionarski akcionarski rezerve iz kreditne rizacione Zadržana kapital kapital dobiti gubitke rezerve dobit Ukupno

‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. 62.198 15.235 11.261 12.092 1.099 14.934 116.819 januar 2016. Dobit tekuće - - - - - 3.982 3.982 godine Ukupna sveobuhvatna dobit Ukupna sveobuhvatna dobit za - - - - - 3.982 3.982 razdoblje Transfer u - - - - (12) 12 zadržanu dobit Transfer - - - - - 63 63 odloženog poreza Prenos na - - 226 - - (226) rezerve Banke - Stanje na dan 31. 62.198 15.235 11.487 12.092 1.087 18.765 120.864 decembar 2016. Stanje na dan 1. 62.198 15.235 11.487 12.092 1.087 18.765 120.864 januar 2017. Dobit tekuće - - - - - 5.277 5.277 godine Ukupna sveobuhvatna dobit - - - - - 5.277 5.277 za razdoblje Transfer u - - - - - 15 15 zadržanu dobit Transfer - - - - - 20 20 odloženog poreza Prenos na - - 202 - - (202) rezerve Banke - Stanje na dan 31. 62.198 15.235 11.689 12.092 1.087 23.874 126.175 decembar 2017.

28 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU Izvještaj o novčanim tokovima za godinu završenu 31. decembra 2017. godine

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Novčani tokovi iz poslovnih aktivnosti Prilivi od kamata 33.637 37.604 Odlivi po osnovu plaćenih kamata (7.438) (12.227) Neto prilivi po osnovu naknada i provizija 16.353 14.457 Naplaćena prethodno otpisana potraživanja 212 589 Odlivi po osnovu plaćanja zaposlenim i dobavljačima (25.605) (25.257) Plaćeni porez na dobit (591) (986) Novčani priliv prije promjena na poslovnim sredstvima i obavezama 16.568 14.181 Promjene na poslovnim sredstvima i obavezama Neto povećanje obavezne rezerve kod Centralne banke 761 (17.962) Neto (smanjenje)/povećanje kredita i potraživanja od banaka s 22.359 (9.584) dospijećem iznad tri mjeseca Neto povećanje kredita i potraživanja od komitenata 27.601 19.103 Neto povećanje ostale aktive (899) (979) Neto smanjenjepovećanje depozita banaka i ostalih finansijskih institucija (14.069) 7.974 Neto povećanje depozita komitenata 28.712 (11.696) Neto (povećanje)/smanjenje obračunatih kamata i ostalih obaveza 1.390 (267) Promjene na poslovnim sredstvima i obavezama 65.855 (13.411) Neto novčani tokovi iz poslovnih aktivnosti 82.423 770 Novčani tokovi iz aktivnosti investiranja Sticanje nekretnina i opreme (1.282) (1.787) Sticanje nematerijalne imovine (923) (1.098) Sticanje/ prilivi od prodaje finansijske imovine 2.831 (7.412) Neto novčani tokovi iz aktivnosti investiranja 626 (10.297) Novčani tokovi iz aktivnosti finansiranja Neto povećanje uzetih kredita (9.086) (3.336) Neto smanjenje subordiniranih obaveza - (4.000) Neto novčani tokovi iz aktivnosti finansiranja (9.086) (7.336) Kursne razlike (1.819) (33) Neto povećanje novca i novčanih ekvivalenata 72.144 (16.897) Novac i novčani ekvivalenti na početku godine 97.565 114.462 Novac i novčani ekvivalenti na kraju godine 169.709 97.565 Novac i novčana sredstva se sastoje od sljedećih pozicija: Bruto novčana sredstva (napomena 15) 160.738 97.565 Bruto krediti i potraživanja od banaka do tri mjeseca (napomena 17) 8.971 - 169.709 97.565

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA 29 Napomene uz finansijske izvještaje

1. DRUŠTVO KOJE JE PREDMET 2. OSNOVNE RAČUNOVODSTVENE IZVJEŠTAVANJA POLITIKE

Izjava o usklađenosti Sberbank a.d. Banja Luka (u daljem tekstu ‘’Banka’’) je društvo osnovano u Republici Srpskoj. Sjedište Banke je u Banjoj Luci, ulica Jevrejska 71. Finansijski izvještaji Banke za 2017. godinu pripremljeni su u skladu s Međunarodnim standardima finansijskog Banka je osnovana 29. januara 1999. godine kao ne- izvještavanja („MSFI“). zavisna banka pod imenom Komerc banka a.d. Banja Finansijski izvještaji su pripremljeni u skladu sa Luka. Banka je počela sa radom na osnovu odluke Agen- računovodstvenim propisima koji se primjenjuju u cije za bankarstvo Republike Srpske broj 03-608-I/98. Republici Srpskoj. Propisi o računovodstvu koji se Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj Luci broj U/I 438/99 primjenjuje u RS zasnovani su na odredbama Za- od 31. marta 1999. godine Banka je dobila naziv Zepter kona o računovodstvu i reviziji (“Zakon”) (Službeni Komerc banka, a Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj glasnik 94/15). Društva pripremaju i prezentiraju svo- Luci broj 071-0-REG-07-002019 od 19. septembra 2007. je finansijske izveštaje u skladu sa Međunarodnim godine Banka je promjenila naziv i posluje kao Volks- računovodstvenim standardima (“MRS”), njihovim bank a.d. Banja Luka. Pod sadašnjim nazivom posluje od izmjenama i tumačenjima (interpretacije standarda), 31. decembra 2012. godine. Promjena naziva je posljedi- Međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja ca preuzimanja Sberbank Europe AG, Beč, Austrija od (“MSFI”) i njihovim izmjenama i tumačenjima (“ Interpre- strane Sberbank Rusija, Moskva, Rusija, u prvom kvar- tacije Međunarodnog finansijskog izvještavanja”) izdat talu 2012. godine. Banka je registrovana u Republici Srp- od strane IASB-a, ali prevedeno i objavljeno od strane skoj za obavljanje kreditnih i depozitnih poslova u zemlji Udruženja računovođa, revizora i finansijskih službenika i inostranstvu, te poslova platnog prometa. U skladu sa u RS (po ovlašćenju Računovodstvene komisije Bosne i propisima Republike Srpske, dužna je da posluje na prin- Hercegovine broj 2-11 / 06). cipima likvidnosti, solventnosti i rentabilnosti. MRS, MSFI i tumačenja izdatih od strane Odbora za Na dan 31. decembar 2017. godine Banka ima centralu u međunarodne računovodstvene standarde i Odbora za Banjoj Luci i dvadeset i sedam organizacionih dijelova tumačenja međunarodnog finansijskog izvještavanja u sljedećim gradovima: Banja Luka, Kozarska Dubica, od 1. januara 2009. godine prevedene su i objavljene Bijeljina, Gradiška, Srbac, Prijedor, Istočno Sarajevo, od strane Udruženja računovođa, revizora i finansijskih Trebinje, Prnjavor, Brod, Doboj, Gacko, Laktaši, Ljubinje, službenika u RS. Nova ili izmjenjena tumačenja MSFI i Trn, Teslić, Novi Grad, Modriča, Pale i Derventa. IFRIC-a nakon 1. januara 2009. godine su su prevedena i objavljena (osim 9, 14, 15, 16 i 17, koje još nisu objavljene), Na dan 31. decembar 2017. godine Banka je imala 395 međutim, odlukom 295/17 od 4. oktobra 2017.godine zaposlenih radnika (31. decembar 2016: 386 zaposlena). i 339/17 od 7. novembra 2017. godine, je definisano da će primjena biti za periode koji počinju 1. januara 2018. godine ili kasnije, a prema tome svaki od tih standarda (preveden ili nije preveden) nije primenjen u pripremi priloženih finansijskih izvještaja. U pripremi finansijskih izvještaja za godinu koja se završila 31. decembra 2017. godine Banka je razmotrila da li je primjena standarda koji su naknadno izdati od strane Odbora i primjenjivi za tekući računovodstveni period, ali koji nisu prevedeni niti objavljeni u Republici Srpskoj, rezul- tirala u materijalnom odstupanju od relevantne lokalne računovodstvene regulative. Zaključak je da to nije bio

30 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

slučaj i iz tog razloga, po mišljenju rukovodstva Banke, se u razdoblju u kojem je procjena izmjenjena i budućim ovi finansijski izvještaji takođe zadovoljavaju zakonske razdobljima, ako izmjena utiče i na njih. Pogledati napo- lokalne zahtjeve za objavljivanjem finansijskih izvještaja menu 5 – Računovodstvene procjene i pretpostavke u u skladu sa relevantnom primjenjivom lokalnom zakon- primjeni računovodstvenih politika. skom regulativom. Finansijski izvještaji odobreni su za izdavanje od strane Uprave na dan 30. marta 2018. godine i dostavljeni org- 3. SPECIFIČNE anima Banke na usvajanje. RAČUNOVODSTVENE POLITIKE

Funkcionalna i prezentaciona valuta a) Prihodi i rashodi od kamata

Finansijski izvještaji iskazani su u konvertibilnim marka- Prihodi i rashodi od kamata iskazuju se u izvještaju o ma („KM“) koja je funkcionalna i prezentaciona valuta. dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu za sve in- Vrijednosti su zaokružene na najbližu hiljadu (ako strumente koji donose kamatu po načelu obračunatih drugačije nije navedeno). Moguća su neslaganja za 1h kamata primjenom metode efektivne kamatne stope, KM u zbirovima po osnovu zaokruženja. to jest, po stopi koja diskontuje procijenjene novčane tokove na neto sadašnju vrijednost tokom trajanja Centralna Banka Bosne i Hercegovine („Centralna ugovora. Takvi prihodi i rashodi prikazani su kao prihodi banka“) sprovodi politiku kursa na principu „Currency od kamata i slični prihodi te rashodi od kamata i slični Boarda“ prema kojem je KM vezana za EUR u odnosu 1 : rashodi u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom 1,95583, koji je korišćen kroz 2016. i 2017. godinu. Očekuje rezultatu. se da će se ovo zadržati i u doglednoj budućnosti. Metoda efektivne kamatne stope je metoda izračuna Osnove mjerenja amortizovanog troška finansijske imovine ili finansijske obaveze i raspoređivanja prihoda ili rashoda od kama- Finansijski izvještaji sastavljeni su na osnovu istorijskog ta u odgovarajućem vremenskom periodu. Efektivna troška ili amortizacionog troška sa izuzetkom hartija kamatna stopa je stopa koja diskontuje procijenjene od vrijednosti raspoloživih za prodaju koje se vode po buduće gotovinske isplate ili uplate kroz očekivano tra- fer vrijednosti i građevinskih objekata koji se vode po janje finansijskog instrumenta ili, tamo gdje je prikladno, tržišnoj vrijednosti umanjenoj za akumuliranu amor- kraći period, na neto knjigovodstvenu vrijednost finan- tizaciju. sijske imovine ili finansijske obaveze. Prilikom računanja efektivne kamatne stope, Banka vrši procjenu gotovi- Korišćenje procjena i pretpostavki nskih tokova uzimajući u obzir sve uslove ugovora koji se odnose na finansijski instrument, ali ne uzimajući Priprema finansijskih izvještaja zahtijeva od Uprave u obzir buduće kreditne gubitke. Obračun uključuje donošenje procjena i pretpostavki koje utiču na prim- sve naknade i provizije koje su ugovorne strane platile jenu politika i iskazane iznose imovine, obaveza, pri- ili primile, a koje čine sastavni dio efektivne kamatne hoda i rashoda. Procjene i uz njih vezane pretpostavke stope, troškove transakcija i sve druge premije ili dis- zasnivaju se na istorijskom iskustvu i drugim faktorima konte. za koje se smatra da su razumni u datim uslovima i uz raspoložive informacije na datum izrade finansijskih b) Prihodi i rashodi od naknada i provizija izvještaja, a rezultat čini osnovu za prosuđivanje knjigovodstvene vrijednosti imovine i obaveza koja nije lako Prihodi i rashodi od naknada većinom se sastoje od utvrdiva iz drugih izvora. Stvarni rezultati mogu se raz- naknada za obavljanje domaćeg i međunarodnog plat- likovati od ovih procjena. nog prometa, izdavanje garancija i akreditiva, kartično poslovanje, i mjenjačkim poslovima, te se priznaju u Procjene i uz njih vezane pretpostavke kontinuirano se izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu pregledaju. Izmjene računovodstvenih procjena priznaju nakon što je usluga pružena.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 31 Napomene uz finansijske izvještaje

c) Preračunavanje stranih valuta Odloženi porezi obračunavaju se metodom bilansne obaveze. Odloženi porez na dobit odražava neto poreske Transakcije u stranim valutama se preračunavaju u efekte privremenih razlika između knjigovodstvene funkcionalnu valutu po važećem kursu na dan transak- vrijednosti imovine i obaveza za potrebe finansijskog cije. Dobici i gubici po osnovu kursnih razlika proizašli izvještavanja i iznosa koji se koriste za potrebe izračuna iz izvršenja takvih transakcija priznaju se u izvještaju o poreza na dobit. Mjerenje odložene poreske imovine i dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu. Nemonetarna obaveza prikazuje poreske posljedice koje bi proizašle iz imovina i stavke u stranoj valuti koje se mjere po istori- načina na koji društvo na datum izvještavanja očekuje jskom trošku preračunavaju se po kursu na datum tran- da naplati odnosno podmiri knjigovodstvenu vrijednost sakcije i ne preračunavaju se ponovno na datum bilansa. imovine odnosno obaveza, na osnovu poreskih stopa koje su bile na snazi ili su u suštini bile važeće na datum d) Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta, izvještavanja. kursnih razlika po preračunavanju monetarne imovine i obaveza i finansijske imovine raspoložive Odložena poreska imovina i obaveze se ne diskontuju, za prodaju a u izvještaju o finansijskom položaju se iskazuju kao dugoročna imovina i/ili dugoročne obaveze. Odložena Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta uključuju poreska imovina priznaje se do iznosa za koji je vje- nerealizovane i realizovane dobitke i gubitke po os- rovatno da će se ostvariti oporeziva dobit dovoljna za novu kupoprodaje valuta i derivatnih finansijskih in- njeno korišćenje. Na svaki datum izvještavanja, Banka strumenata. Neto dobici i gubici od kursnih razlika ponovo procjenjuje nepriznatu potencijalnu odloženu nastalih svođenjem monetarne imovine i obaveza de- poresku imovinu i knjigovodstvenu vrijednost priznate nominovanih u stranoj valuti, klasifikuju se kao ostali odgođene poreske imovine. poslovni prihodi ili rashodi. Neto dobici i gubici od hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju uključuju re- g) Finansijski instrumenti alizovane neto dobitke i gubitke od prodaje finansijske imovine raspoložive za prodaju. Klasifikovanje

e) Plaćanja po osnovu zakupa Banka klasifikuje svoje finansijske instrumente u sljedeće kategorije: krediti i potraživanja, finansijska imovina Plaćanja po osnovu operativnog zakupa priznaju se u raspoloživa za prodaju, finansijska imovina koja se drži izvještaju o dobitku i gubitku i ostalom rezultatu lin- do dospijeća i ostale finansijske obaveze. Klasifikovan- earnom metodom tokom trajanja zakupa. je zavisi od namjere s kojom su finansijski instrumenti stečeni. Rukovodstvo određuje klasifikovanje finansi- f) Porez na dobit jskih instrumenata prilikom početnog priznavanja.

Porez na dobit se bazira na oporezivoj dobiti za go- 1) Krediti i potraživanja dinu i sastoji se od tekućeg i odgođenog poreza. Porez na dobit iskazuje se u izvještaju o dobicima i gubici- Krediti i potraživanja uključuju nederivativnu finan- ma i ukupnom rezultatu s izuzetkom poreza na dobit sijsku imovinu koja ima fiksna ili odrediva plaćanja, koji se odnosi na stavke priznate direktno u kapitalu i i koja se ne kotira na aktivnom tržištu. Krediti i rezervama, kada se porez na dobit priznaje u kapitalu i potraživanja nastaju kada Banka odobrava novčana rezervama. Tekući porez predstavlja očekivanu poresku sredstva komitentima bez namjere trgovanja tim obavezu obračunatu na oporezivu dobit za godinu pre- potraživanjima te uključuju kredite i potraživanja od ma zakonima Republike Srpske, koristeći poreske stope banaka, kredite i potraživanja od komitenata i sred- koje su bile na snazi ili su u suštini bile važeće na datum stva kod Centralne banke. bilansa i sva usklađivanja poreske obaveze iz prethodnih razdoblja.

32 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

2) Finansijska imovina raspoloživa za prodaju Početno i naknadno mjerenje

Finansijska imovina raspoloživa za prodaju je Finansijska imovina i obaveze početno se priznaju po fer nederivativna finansijska imovina koja se namjerava vrijednosti uvećanoj za transakcione troškove koji se di- držati na neodređeno vrijeme, ali se može i prodati rektno povezuju sa sticanjem ili izdavanjem finansijske u svrhu održavanja likvidnosti ili u slučaju promjena imovine ili finansijske obaveze. kamatnih stopa, kurseva valuta ili cijena vlasničkih instrumenata. Finansijska imovina raspoloživa za Nakon početnog priznavanja, Banka vrednuje finansi- prodaju uključuje vlasničke i dužničke hartije od vri- jsku imovinu raspoloživu za prodaju po njenoj fer vrijednosti. jednosti, bez umanjenja za troškove prodaje. Vlasničke hartije od vrijednosti klasifikovane kao raspoložive 3) Finansijska imovina koja se drži do dospijeća za prodaju koje nemaju kotiranu tržišnu cijenu na aktivnom tržištu i čija se fer vrijednost ne može pouzdano Finansijska imovina koja se drži do dospijeća uključuje utvrditi vrednuju se po trošku sticanja smanjenom za dužničke hartije od vrijednosti koje Banka ima nam- umanjenje vrijednosti. jeru i mogućnost da drži do njihovog dospijeća. Nakon početnog priznavanja, finansijska imovina koja 4) Finansijske obaveze se drži do dospijeća, krediti i potraživanja se vrednuje po amortizovanom trošku korišćenjem metode efek- Finansijske obaveze klasifikovane su kao ostale finan- tivne kamatne stope, umanjeno za eventualna uman- sijske obaveze. Ostale finansijske obaveze uključuju jenja vrijednosti. tekuće i depozitne račune i uzete kredite. Krediti i potraživanja i ostale finansijske obaveze se Priznavanje i prestanak priznavanja vrednuju po amortizovanom trošku.

Kupovina i prodaja finansijskih instrumenata koji su Dobici i gubici raspoloživi za prodaju, priznaju se na datum trgovanja, odnosno datum kada se Banka obavezuje na ku- Promjene u fer vrijednosti monetarnih hartija od vrijed- povinu ili prodaju instrumenta. Krediti i potraživanja i nosti klasifikovanih u kategoriju hartija od vrijednosti ostale finansijske obaveze priznaju se u trenutku kada raspoloživih za prodaju denominovanih u stranoj valuti je finansijska imovina predata zajmoprimcima, odnosno sastoje se od kursnih razlika koje proizlaze iz promjena obaveza primljena od zajmodavaca. u amortizovanom trošku i ostalih promjena u knjigovodstvenoj vrijednosti. Dobici ili gubici od promjene fer Banka prestaje priznavati finansijske instrumente (u vrijednosti monetarne imovine raspoložive za prodaju cijelosti ili djelimično) kada prava na gotovinske prilive priznaju se direktno u rezervu fer vrijednosti u kapi- od finansijskog instrumenta isteknu ili kada izgubi kon- talu i rezervama, te su objavljeni u izvještaju o prom- trolu nad ugovornim pravima nad tom finansijskom jenama u kapitalu i rezervama. Gubici od umanjenja imovinom. Navedeno se događa kada Banka u suštini vrijednosti, dobici i gubici od kursnih razlika, prihodi od prenese sve rizike i koristi od vlasništva na drugi poslov- kamata i amortizovanje premije ili diskonta primjenom ni subjekt ili kada su prava ostvarena, dospjela ili preda- metode efektivne kamatne stope na monetarnu imov- ta. Banka prestaje priznavati finansijske obaveze samo inu raspoloživu za prodaju priznaju se u izvještaju o kada prestanu postojati, tj. kada su ispunjene, otka- dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu. Kod prodaje ili zane ili zastarjele. Ukoliko se uslovi finansijske obaveze umanjenja vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih promijene, Banka će prestati priznavati tu obavezu i is- za prodaju, akumulirana nerealizovana dobit ili gubitak, tovremeno priznati novu finansijsku obavezu sa novim priznati u kapitalu i rezervama, uključuju se u izvještaj o uslovima. dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 33 Napomene uz finansijske izvještaje

Kamata na hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju bitka priznaje se u izvještaju o dobicima i gubicima i računa se metodom efektivne kamatne stope i priznaje ukupnom rezultatu. Ukoliko kredit ili potraživanje se kao prihod od kamata u izvještaju o dobicima i gubic- imaju varijabilnu kamatnu stopu, diskontnu stopu za ima i ukupnom rezultatu. Dobici ili gubici koji proizlaze utvrđivanje gubitka od umanjenja vrijednosti pred- iz finansijske imovine i obaveza koji se vode po amor- stavlja tekuća efektivna kamatna stopa utvrđena tizovanom trošku uključuju se u izvještaj o dobicima i ugovorom u trenutku kad nastupi umanjenje vrijed- gubicima i ukupnom rezultatu tokom razdoblja amor- nosti. Finansijska imovina za koju ne postoji objektivni tizovanja, primjenom metode efektivne kamatne stope. dokaz za umanjenje vrijednosti uključuje se u finansijsku imovinu koja se grupiše u odgovarajuće homo- Dobici ili gubici takođe mogu biti priznati u izvještaju o gene grupe sličnih karakteristika koje se onda razma- dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu kod prestanka traju za umanjenje vrijednosti na portfolio osnovi. priznavanja finansijskog instrumenta ili kada je njegova vrijednost umanjena. Ukoliko je kredit nenaplativ, a sve pravne procedure su dovršene, te je poznat konačni iznos gubitka, Ispravka vrijednosti finansijske imovine kredit se direktno otpisuje. Ako se u narednom periodu iznos gubitka od umanjenja vrijednosti smanji, a Banka redovno provjerava i prati da li postoje objektivni umanjenje se direktno može povezati s događajem dokazi za umanjenje vrijednosti kredita i potraživanja koji se dogodio nakon otpisa, otpisani iznos ili isprav- kao i ostale finansijske imovine. Obezvređenje finansi- ka vrijednosti se tada prihoduje u izvještaju o dobic- jskih sredstava ili grupe finansijskih sredstava se prizna- ima i gubicima i ukupnom rezultatu. Otpis nenapla- je ako postoji objektivan dokaz o obezvređenju kao re- tivih potraživanja vrši se na osnovu odluka Uprave zultat jednog ili više događaja nastalih nakon inicijalnog Banke, a u skladu sa odlukama suda, dogovorima priznavanja, a koji ima uticaj na procijenjene buduće zainteresovanih strana i procjenama Banke. novčane tokove iz finansijskih sredstava ili grupe finansijskih sredstava, koji se mogu pouzdano procijeniti U skladu sa regulativom Banka obračunava i rezer- („događaj koji dovodi do obezvređenja”). visanja prema propisima Agencije za bankarstvo Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija) koje se 1) Krediti i potraživanja definišu kao rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu. Krediti, plasmani i druga izloženost Ukoliko postoji objektivni dokaz za umanjenje vrijed- Banke klasifikuju se u kategorije propisane od strane nosti kredita i potraživanja, gubitak usljed umanjenja Agencije zavisno od stepena naplativosti koji se vrijednosti utvrđuje se kao razlika između knjigov- određuje na osnovu broja dana koliko je prekoračen odstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti rok dospijeća, procjene finansijskog položaja dužnika očekivanih budućih novčanih tokova diskontovanih i kvaliteta instrumenata obezbjeđenja naplate. Iz- originalnom efektivnom kamatnom stopom finan- nos ukupnih rezervi po regulatornom zahtjevu se sijske imovine. Obračun gubitka koji nastaje usljed obračunava primjenom procenata propisanih od umanjenja vrijednosti se sprovodi na individualnoj strane Agencije. Ukoliko je iznos ukupno obračunatih osnovi, odnosno korišćenjem individualnih podataka rezervi po regulatornom zahtjevu u skladu sa pro- o sadašnjoj vrijednosti budućih novčanih tokova za pisima Agencije veći od sume vrijednosti ispravke sve individualno značajne kredite i potraživanja, i na vrijednosti obračunate u skladu sa zahtjevima MSFI grupnoj osnovi, odnosno korišćenjem jedinstvenih i vrijednosti već formiranih rezervi za kreditne gu- podataka na nivou odgovarajućih homogenih grupa bitke po regulatornom zahtjevu, navedena razlika se o vrijednosti budućih novčanih tokova za sve kredite definiše kao nedostajuće rezerve za kreditne gubitke. i potraživanja koji imaju dokaz za umanjenje vrijednosti i koji nisu individualno značajni.

Knjigovodstvena vrijednost imovine umanjuje se putem obračuna ispravke vrijednosti, a iznos gu-

34 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

2) Finansijska imovina raspoloživa za prodaju 2) Krediti i potraživanja od banaka

Banka na svaki datum izvještavanja provjerava post- Krediti i potraživanja od banaka se klasifikuju kao oji li objektivni dokaz za ispravku vrijednosti pojedine krediti i potraživanja, te se vode po amortizovanom finansijske imovine ili grupe finansijske imovine. trošku.

U slučaju vlasničkih instrumenata klasifikovanih kao 3) Krediti i potraživanja od komitenata raspoloživi za prodaju, značajno ili produženo smanjenje fer vrijednosti instrumenata ispod troška sti- Krediti i potraživanja od komitenata iskazuju se po canja uzima se u obzir kod utvrđivanja mogućnosti amortizovanom trošku umanjenom za ispravku vri- postojanja dokaza za umanjenje vrijednosti. Ukoliko jednosti kako bi se prikazali procijenjeni nadoknadivi postoji takav dokaz, kumulativni gubitak (utvrđen iznosi. kao razlika između troška sticanja i tekuće fer vrijednosti, umanjen za gubitak od ispravke vrijednosti, 4) Finansijska imovina raspoloživa za prodaju a koji je prethodno priznat u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu) prenosi se iz kapitala Finansijska imovina raspoloživa za prodaju uključuje i rezervi i priznaje u izvještaju o dobicima i gubicima vlasničke i dužničke hartije od vrijednosti. Finansi- i ukupnom rezultatu. Gubici od ispravke vrijednosti jska imovina klasifikovana kao imovina raspoloživa priznati u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom za prodaju i vrednuje se po fer vrijednosti, osim uko- rezultatu po vlasničkim instrumentima ne ukidaju se liko ne postoji pouzdana mjera fer vrijednosti, kada kroz dobit ili gubitak. Ukoliko, u narednom periodu, se ona vrednuje po trošku sticanja, umanjenom za fer vrijednost dužničkog instrumenta klasifikovanog umanjenje vrijednosti. kao raspoloživ za prodaju poraste, i porast je objektivno vezan za događaj nastao nakon što je gubitak 5) Finansijska imovina koja se drži do dospijeća od ispravke vrijednosti priznat u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, gubitak od ispravke vrijednosti se Finansijska imovina koja se drži do dospijeća uključuje ukida u korist izvještaja o dobicima i gubicima i uku- dužničke hartije od vrijednosti. pnom rezultatu. 6) Depoziti banaka i drugih finansijskih insti- 3) Finansijska imovina koja se drži do dospijeća tucija i depoziti komitenata

Gubitak od umanjenja vrijednosti utvrđuje se kao ra- Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i de- zlika između knjigovodstvene vrijednosti finansijske poziti komitenata klasifikovani su kao ostale obaveze imovine i sadašnje vrijednosti očekivanih budućih i početno se priznaju po fer vrijednosti umanjenoj za gotovinskih priliva diskontovanih tekućom tržišnom transakcione troškove, a naknadno se iskazuju po kamatnom stopom na sličnu finansijsku imovinu. svom amortizovanom trošku metodom efektivne Gubici od umanjenja vrijednosti po ovim instrumen- kamatne stope. tima, priznati u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu, ne ukidaju se naknadno kroz 7) Uzeti krediti na koje se plaća kamata izvještaj o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu. Uzeti krediti na koje se plaća kamata inicijalno se Specifični instrumenti priznaju po fer vrijednosti priliva, umanjenoj za pripadajuće transakcione troškove. Naknadno vred- 1) Novac i novčani ekvivalenti novanje vrši se po amortizovanom trošku primjenom linearne metode. Novac i novčani ekvivalenti sastoje se od novčanih sredstva i sredstva kod Centralne banke.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 35 Napomene uz finansijske izvještaje

h) Nekretnine i oprema j) Imovina u zakupu

Nekretnine su iskazane po fer vrijednosti utvrđene od Zakupi u kojima Banka preuzima sve rizike i nagrade strane ovlašćenog procjenitelja umanjenoj za ispravku povezane s vlasništvom, klasifikuju se kao finansijski vrednosti i moguće umanjenje vrijednosti. zakupi. Na datum bilansa, Banka nije imala finansijskih zakupa, bilo kao zakupodavac ili zakupoprimac. Ostali Amortizacija se ravnomjerno obračunava, primjenom zakupi su operativni zakupi. sljedećih propisanih godišnjih stopa, a sa ciljem da se sredstva u potpunosti otpišu u toku njihovog korisnog k) Ispravka vrijednosti nefinansijske imovine vijeka trajanja: Imovina koja ima nedefinisan korisni vijek upotrebe ne podliježe obračunu amortizacije, a za navedenu imovinu 2017. i 2016. vrši se provjera ispravke vrijednosti najmanje jednom godišnje. Imovina koja se amortizuje provjerava se radi Zgrade 1,3%-1,52% ispravke vrijednosti uvijek kada događaji ili promjene uslova ukazuju da knjigovodstvena vrijednost možda Oprema i ostala sredstva 7% - 30% neće biti nadoknadiva. Nematerijalna imovina koja još nije raspoloživa za korišćenje procjenjuje se na svaki da- Ulaganja u tuđu imovinu 10%-20% tum bilansa. Gubitak od ispravke vrijednosti priznaje se u svim slučajevima kada je knjigovodstvena vrijednost * Amortizacija je proporcionalna periodu zakupa ili ekonomskog imovine veća od njezinog nadoknadivog iznosa. Gubici procjenjenog vijeka trajanja, u zavisnosti koji je od perioda kraći. od ispravke vrijednosti priznaju se u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu. Rukovodstvo Banke smatra da stope amortizacije realno odražavaju ekonomsko svrsishodni vijek korišćenja Nadoknadivi iznos nekretnina i opreme, investicionih osnovnih sredstava. nekretnina, te nematerijalne imovine je neto prodajna vrijednost ili vrijednost u upotrebi, zavisno od toga koji i) Nematerijalna imovina je iznos viši. U svrhu procjene ispravke vrijednosti, imovina se grupiše na najnižem nivou za koji je moguće utvr- Nematerijalna imovina stečena od strane Banke vred- diti posebno odredive gotovinske tokove (jedinice koje nuje se po trošku umanjenom za akumuliranu amor- generišu gotovinu). Vrijednost u upotrebi se procjenjuje tizaciju i ispravku vrijednosti. Troškovi razvoja kapitali- diskontovanjem očekivanih budućih novčanih tokova na zuju se ako zadovoljavaju sve uslove navedene u MRS-u njihovu sadašnju vrijednost koristeći diskontnu stopu 38: „Nematerijalna imovina“. prije poreza koja odražava trenutnu tržišnu procjenu vremenske vrijednosti novca i rizike specifične za imov- Nematerijalna imovina amortizuje se linearnom meto- inu ili jedinicu koja generiše gotovinu. dom tokom procijenjenog korisnog ekonomskog vijeka upotrebe kako slijedi: Ostala nefinansijska imovina, osim goodwill-a, nad kojom je izvršena ispravka vrijednosti, procjenjuje se na svaki datum bilansa radi mogućeg ukidanja ispravke 2017. i 2016. vrijednosti. Gubitak od ispravke vrijednosti se ukida ukoliko je došlo do promjene u procjenama koje su bile Softver 20% korišćene za određivanje nadoknadivog iznosa. Gubitak od umanjenja vrijednosti se ukida samo do knjigovod- Korisni vijek upotrebe provjerava se i koriguje, ukoliko stvene vrijednosti imovine, umanjene za akumuliranu je potrebno, na svaki datum bilansa. Rezidualne vrijed- amortizaciju, kakva bi bila obračunata da nije priznat nosti ne uzimaju se u obzir. gubitak od ispravke vrijednosti.

36 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

l) Beneficije za zaposlene skih koristi za podmirenje obaveza više nije vjerovatan, rezervisanje se ukida. Kratkoročni troškovi n) Akcionarski kapital Za račun zaposlenih, Banka uplaćuje penziono i zdravst- veno osiguranje koje se obračunava na bruto plate, kao i Akcionarski kapital predstavlja nominalnu vrijednost pripadajuće poreze po ovom osnovu za koje je osnovica uplaćenih redovnih akcija klasifikovanih kao kapital i neto plata. Ovi se doprinosi uplaćuju na račun relevant- denominovan je u KM. nih državnih fondova prema važećoj zakonskoj regulativi tokom cijele godine. Naknada za topli obrok i trans- o) Premija na akcionarski kapital port, kao i regres za godišnji odmor se obračunavaju i plaćaju u skladu sa lokalnom zakonskom regulativom. Premija na akcionarski kapital predstavlja razliku Ovi se troškovi priznaju u izvještaju o dobicima i gubic- između uplaćenog iznosa i nominalne vrijednosti izdatih ima i ukupnom rezultatu u razdoblju u kojem su nastali akcija. troškovi osoblja. p) Zakonske rezerve Obaveze za doprinose za penzione fondove s propisanim iznosom doprinosa priznaju se kao trošak u izvještaju Zakonske rezerve su formirane u skladu sa Zakonom o o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu razdoblja u preduzećima Republike Srpske koji zahtijeva da se 5% kojem su nastali. dobiti godine prenosi u zakonske rezerve sve do iznosa 10% akcionarskog kapitala. Zakonske rezerve do 10% Dugoročni troškovi: otpremnine za penzije akcionarskog kapitala mogu se koristiti za pokriće gubitka tekuće i prošlih godina. U skladu s zakonom o radu Banka nema obavezu uplaćivati otpremnine za penzije za penzionere do vre- r) Regulatorne rezerve za kreditne gubitke mena odlaska u penziju. Dugoročna obaveza koja se odnosi na otpremnine kod odlaska u penziju se računa Kao što je objašnjeno u napomeni 3.g. regulatorna kao sadašnja vrijednost budućih novčanih uplata koju rezerva za kreditne gubitke predstavlja razliku između obračunava ovlašćeni aktuar. umanjenja vrijednosti izračunatog u skladu sa zahtjevima MSFI-a i umanjenja vrijednosti izračunatog u skladu m) Rezervisanja sa propisima Agencije, ukoliko je posljednje umanjenje veće. Rezervisanja se priznaju kad Banka ima sadašnju zakon- sku ili izvedenu obavezu kao posljedicu prošlih događaja Stanje u rezervama na datum izvještaja predstavlja iz- i ako je vjerovatno da će biti potreban odliv sredstava koji nos za koji je umanjenje vrijednosti izračunato u skladu sadrže ekonomske koristi radi podmirivanja obaveze te sa Agencijom bilo veće od izračunatog u skladu s MSFI u ako se iznos obaveze može pouzdano procijeniti. prethodnim periodima.

Rezervisanja za obaveze i troškove održavaju se na Na dan 31. decembra 2017. godine Banka je procijenila nivou koji rukovodstvo Banke smatra dovoljnim za da regulatorne rezerve za kreditne gubitke kumulativ- pokrivanje nastalih i mogućih budućih gubitaka. Ru- no iznose 27.284 hiljade KM (2016.: 27.236 hiljada KM). kovodstvo određuje adekvatnost rezervisanja na osn- Nedostajuće rezerve po zahtjevu regulatora na dan 31. ovu uvida u pojedine stavke, važeće ekonomske uslove, decembra 2017. godine iznose 15.192 hiljade KM (2016.: karakteristike rizika određenih kategorija transakcija 15.144 hiljade KM). Iznos nedostajućih rezervisanja po kao i u ostale relevantne faktore. zahtjevu regulatora na dan 31. decembra 2017. godine je odbitna stavka od regulatornog kapitala u obračunu Rezervisanja se ukidaju samo za one troškove za koja adekvatnosti kapitala Banke. su rezervisanja inicijalno i priznata. Ako odliv ekonom-

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 37 Napomene uz finansijske izvještaje

s) Rezerva fer vrijednosti Izvještavanje po segmentima

Rezerva fer vrijednosti se odnosi na nerealizovane neto Poslovni segment predstavlja dio imovine i poslovnih dobitke i gubitke usled promjene u fer vrijednosti fi- aktivnosti (proizvodi i usluge) koji podliježu rizicima i nansijske imovine raspoložive za prodaju, umanjeno za koristima različitim od onih u nekim drugim poslovnim odloženi porez. segmentima. Geografski segment generiše proizvode ili usluge unutar određenog privrednog okruženja t) Dividende koji podliježu rizicima i koristima različitim od onih segmenata koji posluju u nekim drugim privrednim Dividende na redovne akcije se priznaju kao obaveza okruženjima. u razdoblju u kojem su odobrene od strane akcionara Banke. Banka je identifikovala četiri glavna segmenta: Retail, Corporate, Finansijska tržišta/ALM i Centrala. Osnovne u) Zarada po akciji informacije po segmentima zasnivaju se na internoj izvještajnoj strukturi poslovnih segmenata. Rezultati Banka iskazuje osnovnu zaradu po akciji. Osnovna segmenata mjere se primjenom internih cijena (napo- zarada po akciji računa se dijeljenjem dobiti ili gubitka mena 6). tekućeg perioda namijenjene redovnim akcionarima Banke ponderisanim prosječnim brojem redovnih akcija A) Promjene u računovodstvenim politikama i u opticaju tokom godine. objelodanjivanjima Standardi i tumačenja na snazi u tekućem periodu v) Vanbilansne preuzete i potencijalne obaveze Usvojene računovodstvene politike su u skladu sa on- U uobičajenom toku poslovanju Banka odobrava finan- ima iz prethodne finansijske godine, izuzev sljedećih sijske garancije koje se sastoje od akreditiva, garancija izmijenjenih MSFI koja nisu još uvek usvojena od strane i jemstava. Finansijske garancije se incijalno priznaju u Banke od 1. januara 2017. godine: finansijskim izvještajima po fer vrijednosti. Nakon inci- jalnog priznavanja, obaveze Banke koje proističu iz fi- • MRS 12 Porez na dobit (Izmjena): Priznavanje nansijskih garancija vrednuju se u iznosu amortizovane odloženih poreskih sredstava za nerealizovane naknade ili iznosu najbolje procjene troškova neophod- gubitke nim da bi se izmirila finansijska obaveza koja nastaje kao rezultat garancije, u zavisnosti koji je iznos veći. Po Cilj izmjena i dopuna je da pojasni obračun za odložena osnovu finansijske garancije povećanje obaveza se is- poreska sredstva za nerealizovane gubitke, kako bi kazuje na teret izvještaja o dobicima i gubicima i uku- se odgovorilo na različitu primjenu MRS 12 u praksi. pnom rezultatu. Primljene naknade se priznaju u korist Konkretni problemi za koje postoje različita rješenja izvještaja o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu u praksi se odnose na slučajeve kada se javlja odbitna u okviru prihoda od naknada i provizija tokom perioda privremena razlika nakon pada fer vrijednosti, zatim na korišćenja garancije po pravolinijskoj osnovi. nadoknadu sredstva višoj od njegove knjigovodstvene vrijednosti, na vjerovatnu buduću oporezivu dobit i na z) Sredstva u ime i za račun trećih osoba kombinovanu procjenu naspram pojedinačne procjene. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda imati uticaj Banka upravlja sredstvima u ime i za račun pravnih lica i na finansijske izvještaje Banke. građana. Navedena sredstva ne čine dio imovine Banke te su stoga isključena iz njezinog bilansa. Za pružene • MRS 7 Izvještaj o novčanim tokovima (Izmjena): usluge Banka ostvaruje naknadu. Objelodanjivanje

38 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Cilj ove izmjene i dopune je da omogući korisnicima fi- juju prospektivno, uz neke ograničene izuzetke. Uprava nansijskih izvještaja da procijene promjene u obaveza- Banke je uradila procenu prve primene ovog standarda ma proizašlim iz aktivnosti finansiranja, uključujući i očekivani efekti su obelodanjeni u Napomenama uz fi- promjene koje proizilaze kako iz novčanih, tako i iz nansijke izveštaje.. nenovčanih promjena. Dopuna definiše da je jedini način da se ispuni zahtjev za objelodanjivanjem ta- • MSFI 15 Prihodi iz ugovora sa kupcima belarni prikaz početnog i krajnjeg stanja u bilansu stanja za obaveze koje proističu iz aktivnosti finansir- Standard je primjenjiv počev od ili poslije 1. januara 2018. anja, uključujući promjene u novčanim tokovima iz ak- godine. MSFI 15 uspostavlja model od pet koraka koji će tivnosti finansiranja, promjene koje proizilaze iz sticanja se primjenjivati na prihode iz ugovora sa kupcima (uz kontrole i prodaje udjela ili učešća, efekat promjene ograničen broj izuzetaka), nezavisno od vrste prihoda deviznog kursa, promjena fer vrijednosti i druge prom- ili industrije. Zahtjevi standarda će se takođe primjen- jena. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda imati jivati na priznavanje i mjerenje dobitaka i gubitaka od uticaj na finansijske izvještaje Banke. prodaje neke nefinansijske imovine, koja nije posljedica uobičajenih aktivnosti Banke (npr. prodaja stalne ma- Odbor za međunarodne računovodstvene standarde je terijalne ili nematerijalne imovine). Standard zahtijeva izdao Ciklus godišnjih poboljšanja MSFI 2014 – 2016, koji detaljna objelodanjivanja, uključujući razvrstavanje uk- predstavlja skup izmjena i dopuna postojećih MSFI. Ne upnih prihoda, informacije o činidbenim obavezama iz očekuje se da će izmjene ovog standarda imati uticaj na ugovora, promjene u stanju imovine i obaveza po osn- finansijske izvještaje Banke. ovu ugovora između perioda, kao i ključne procjene. Ne očekuje se da će zahtjevi ovog standarda imati značajan • MSFI 12 Objelodanjivanje interesa u drugim uticaj na finansijske izvještaje Banke. entitetima • MSFI 15 Prihodi iz ugovora sa kupcima Izmjene pojašnjavaju da zahtjevi MSFI 12 kod objelodan- (pojašnjenja) jivanja, osim onih koji su prikazani u sumarnim finansijskim informacijama kod pridruženog entiteta, učešća Pojašnjenja standarda će se primjenjivati počev od ili u drugom entitetu ili zajedničkom poduhvatu, primjen- poslije 1. januara 2018. godine, uz dozvoljenu raniju juju za pridružene entitete, učešća u drugim entitetima primjenu. Cilj je pojašnjenje namjere koju je Odbor za ili zajedničkim poduhvatima koji su klasifikovani kao međunarodne računovodstvene standarde imao pri namijenjeni za prodaju, namjenjeni distribuciji ili za definisanju zahtjeva MSFI 15 Prihodi iz ugovora sa kupc- otuđenje u skladu sa MSFI 5. ima, posebno u dijelu koji se odnosi na računovodstveno obuhvatanje identifikovanih činidbenih obaveza, Standardi koji su izdati ali još uvek nisu stupili na pojašnjavajući princip „pojedinačne identifikacije“, snagu i nisu ranije usvojeni principal-agent problem (procjena da li je Društvo principal ili agent), kao i primjenu kontrolnog pristu- • MSFI 9: Finansijski instrumenti: Klasifikacija i pa i licenciranja, obezbjeđujući dodatne smjernice za Mjerenje računovodstveni tretman intelektualne svojine i au- torskih prava. Pojašnjenja takođe obezbjeđuju dodatne Standard je primjenjiv počev od ili posijle 1. januara 2018. praktične savjete za Banke koja će primjenjivati MSFI godine uz dopuštenu raniju primjenu. Finalna verzija 15 potpuno retrospektivno, ili koja će izabrati primjenu standarda MSFI 9 Finansijski instrumenti, Priznavanje i modifikovanog retrospektivnog pristupa. Ne očekuje se mjerenje, spaja sva tri aspekta računovodstva finansi- da će zahtjevi ovog standarda imati značajan uticaj na jskih instrumenata: klasifikacija i mjerenje, obezvređenje finansijske izvještaje Banke. i hedžing računovodstvo i zamjenjuje MRS 39. Izuzev hedžing računovodstva, nužna je retroaktivna primjena, dok pružanje uporednih informacija nije obavezno. Za hedžing računovodstvo, zahtjevi se generalno primjen-

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 39 Napomene uz finansijske izvještaje

• MSFI 16 Lizing koje mijenjaju klasifikaciju transakcije od zasnovane na gotovini do transakcija plaćanja akcijama zasnovane na Standard je primjenljiv počev od ili poslije 1. januara 2019. kapitalu. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda godine. MSFI 16 definiše početno priznavanje, odmjera- imati uticaj na finansijske izvještaje Banke. vanje i objelodanjivanje lizinga za obe strane u ugovoru, odnosno za kupca („zajmoprimca“) i za dobavljača („za- • MSFI 4: Primjena MSFI 9 Finansijski instrumenti jmodavca“). Novi standard zahtijeva da zajmoprimac sa MSFI 4 Ugovori o osiguranju (izmjene i dopune) prizna većinu zajmova u svojim finansijskim izvještajima. Zajmodavci će imati jedan računovodstveni model za Izmjena i dopune standarda su primjenjive za period sve vrste lizinga, uz pojedine izuzetke. Računovodstvo počev od ili poslije 1. januara 2018. godine, sa mogućnošću zajmodavca ostaje suštinski nepromijenjeno. Banka je u ranijeg početka primjene. Izmjene se odnose na izazove procesu utvrđivanja efekata koje će zahtjevi ovog stan- koji proističu iz implementacije novog Standarda o fi- darda imati na finansijske izvještaje Banke. nansijskim instrumentima, MSFI 9, prije implementacije novog Standarda o Ugovorima o osiguranju na kome • MSFI 10 Konsolidovani finansijski izvještaji i MRS Odbor radi i koji treba da zamjeni MSFI 4. Izmjene i do- 28 Investicije u pridružene entitete: Prodaja ak- pune omogućavaju uvođenje dvije opcije za Banke koji tive između investitora i zavisnog preduzeća izdaju ugovore o osiguranju: privremeno oslobađanje od (Izmjena) primjene MSFI 9 i alternativni pristup, koji bi dozvolio entitetima koji izdaju ugovore u okviru MSFI 4 da rek- Izmjene i dopune ukazuje na poznato neslaganje lasifikuju, iz bilansa uspjeha u ostali rezultat, neke od između zahtijeva u MSFI 10 i onih u MRS 28, vezanih za prihoda ili rashoda koji proizlaze iz određene finansijske prodaju ili unošenje aktive između investitora i njegovih imovine. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda zavisnih preduzeća i zajedničkih poduhvata. Rezultat imati uticaj na finansijske izvještaje Banke. dopuna odnosi se na to da je ukupan gubitak ili dobitak priznat kada transakcija tangira biznis, bez obzira da li • MRS 40: Transfer na investicione nekretnine je riječ o zavisnom društvu ili ne. Djelimičan dobitak ili (Izmjene) gubitak je priznat kada transakcija tangira aktivu koja nije ključna za obavljanje biznisa, čak i kada je ova ak- Izmjene i dopune standarda su primjenjive za pe- tiva dio zavisnog preduzeća. U decembru 2015. godine, riod počev od ili poslije 1. januara 2018. godine, sa Odbor za međunarodne računovodstvene standarde mogućnošću ranijeg početka primjene. Izmjene stan- odložio je datum primjene ovog standarda čekajući darda ukazuju kada entitet treba da uradi transfer ishod istraživanja vezano za metod učešća. Ne očekuje imovine, uključujući i imovinu u pripremi ili razvoju u, se da će izmjene ovog standarda imati uticaj na finansi- ili iz investicionih nekretnina. Izmjene i dopune navode jske izvještaje Banke. da promjena upotrebe nastaje kada imovine ispuni, ili prestane da ispunjava, definiciju investicione nekret- • MSFI 2: Klasifikacija i vrednovanje transakcija nine i postoje dokazi promjene upotrebe iste. Promje- plaćanja akcijama (Izmjena) na namjere rukovodstva u vezi sa načinom korišćenja imovine ne pruža dokaze o promjeni upotrebe iste. Ne Izmjena i dopune standarda su primjenjive za period očekuje se da će izmjene ovog standarda imati uticaj na počev od ili poslije 1. januara 2018. godine, sa mogućnošću finansijske izvještaje Banke. ranijeg početka primjene. Izmjene standarda se odnose na zahtjeve računovodstvenog prikazivanja efekata is- • MSFI 9: Funkcija pretplate sa negativnom nadok- punjavanja i neispunjavanja uslova sticanja kod vred- nadom (izmjena i dopuna) novanja transakcija akcijama zasnovane na gotovini, kod transakcija plaćanja akcijama sa karakteristikama Izmjena i dopune standarda su primenjive za period neto poravnanja prilikom obračuna obaveze poreza po počev od ili poslije 1. januara 2019. godine, sa mogućnošću odbitku i kod izmjene odredbi i uslova plaćanja akcijama, ranijeg početka primjene. Izmjena i dopuna omogućava

40 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

da finansijska imovina sa funkcijom pretplate koja doz- titet mora da odredi datum transakcije za svaku tran- voljava ili zahtjeva od ugovorne strane u ugovoru ili da sakciju avansnog prijema ili plaćanja. Ne očekuje se da plati ili primi razumnu kompenzaciju za raniji raskid će izmjene ovog standarda imati uticaj na finansijske ugovora (tako da iz perspektive vlasnika imovine može izvještaje Banke. biti “negativne nadoknade“), da bude vrednovana po amortizovanom trošku ili po fer vrijednosti kroz ostali Odbor za međunarodne računovodstvene standarde rezultat. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda je izdao Ciklus godišnjih poboljšanja MSFI 2014 – 2016, imati uticaj na finansijske izvještaje Banke. koji predstavlja skup izmjena i dopuna postojećih MSFI. Izmjene standarda su primjenjive za periode počev od • MRS 28: Dugoročna ulaganja u pridruženim ili poslije 1. januara 2017. godine, za MSFI 12 Objelodan- preduzećima i zajedničkim ulaganjima (izmjene i jivanje interesa u drugim entitetima i za periode počev dopune) od ili poslije 1. januara 2018. godine za MSFI 1 Prva primjena međunarodnih standarda finansijskog izveštavanja Izmjena i dopune standarda su primjenjive za pe- i za MRS 28 Investicije u pridružene entitete. Mogućnost riod počev od ili poslije 1. januara 2019. godine, sa ranije primjene je dozvoljena za MRS 28 Investicije u mogućnošću ranijeg početka primjene. Izmjene i do- pridružene entitete. Ne očekuje se da će izmjene ovog pune se odnose na mjerenje, konkretno zahtjeva za standarda imati uticaj na finansijske izvještaje Banke. umanjenje (ispravku) vrijednosti, dugoročnih ulaganja u pridružena preduzeća i zajedničke poduhvate MSFI 1 Prva primjena međunarodnih standarda fi- koji, u suštini, čine dio “neto investicije” u pridruženom nansijskog izvještavanja: Dato poboljšanje briše preduzeću ili zajedničkom poduhvatu, treba da budu kratkoročna izuzeća u vezi sa objelodanjivanjima o fi- regulisani MSFI 9, MRS 28 ili kombinacijom oba. Izmjene nansijskim instrumentima, primanja zaposlenih i inves- i dopune objašnjavaju da Banka treba da primjeni MSFI ticionih entiteta, primjenljivih kod prve primjene stan- 9 Finansijski instrumenti, pre nego što primjeni MRS 28, darda. na dugoročna ulaganja za koje se ne primjenjuje metod kapitalizacije. U primjeni MSFI 9, entitet ne uzima u MRS 28 Investicije u pridružene entitete: Izmjene obzir bilo kakva prilagođavanja knjigovodstvenog izno- pojašnjavaju da primjena fer vrednovanja kroz bilans sa dugoročnih ulaganja koji proističu iz primjene MRS uspjeha investicije u pridružene entitete od strane or- 28. Ne očekuje se da će izmjene ovog standarda imati ganizacija ulagačkog kapitala, ili drugog kvalifikovanog uticaj na finansijske izvještaje Banke. entiteta, je dostupna za svaku investiciju u pridružene entitete na pojedinačnoj investicionoj osnovi, nakon • IFRIC tumačenje 22: Transakcije u stranoj valuti i inicijalnog priznavanja. avansno razmatranje IFRIC tumačenje 23: Neizvjesnost u pogledu tret- Tumačenje je primjenjivo za period počev od ili poslije mana poreza na dohodak 1. januara 2018. godine, sa mogućnošću ranijeg početka Tumačenje stupa na snagu za period počev od 1. januara primjene. Data interpretacija tumači računovodstvo 2019. godine ili kasnije, sa mogućnošću ranijeg početka transakcija koje obuhvataju avansni prijem ili naplatu u primjene. Tumačenje se odnosi na računovodstveni stranoj valuti. Tumačenje obuhvata transakcije u stra- tretman poreza na dohodak, u okolnostima kada noj valuti u situaciji kada entitet priznaje nemonetarna poreski tretman uključuje neizvjesnost koja utiče na sredstva ili obaveze, nastale zbog avansnog prijema primjenu MRS 12. Tumačenje pruža smjernice za razma- ili plaćanja, a prije nego što entitet prizna relevantnu tranje neizvjesnih poreskih tretmana (individualno ili u imovinu, trošak ili prihod. Interpretacija navodi da da- kombinaciji), potencijalno ispitivanje od strane poreskih tum transakcije, za svrhu određivanja odgovarajućeg vlasti, kao i prikladne metode za uslove nesigurnosti i deviznog kursa, je datum inicijalnog priznavanja nem- računovodstveno obuhvatanje usljed promjene okol- onetarnog unapred plaćenog sredstva ili obaveze za nosti i činjenica. odložene prihode. Ukoliko postoji više transakcija avansnog prijema ili plaćanja, u tim situacijama en-

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 41 Napomene uz finansijske izvještaje

Odbor za međunarodne računovodstvene standarde je 3. pripremila poslovni koncept za klasifikaciju i izdao Ciklus godišnjih poboljšanja MSFI 2015 – 2017, koji vrednovanje kao i za obezvređenje (uključujući je skup dopuna MSFI. Dopune su primjenljive za godišnji metodološke koncepte) u skladu sa MSFI 9, period počev od ili nakon 1. januara 2019. godine. Ne 4. identifikovala najrelevantnija odstupanja u IT očekuje se da će izmjene ovog standarda imati uticaj na sistemima koja su relevatna za MSFI 9 te uskladila finansijske izvještaje Banke. ova odstupanja sa ostalim otvorenim i planiranim projektima, MSFI 3 Poslovne kombinacije i MSFI 11 Zajednička 5. napravila plan implementacije MSFI 9. ulaganja i aranžmani: Izmjene i dopune MSFI 3 razjašnjavaju da, kada entitet stekne kontrolu nad po- Početkom 2017. godine, Sberbank Europe grupacija je slovanjem koje predstavlja zajedničko ulaganje, ponovo uspostavila radnu grupu za implementaciju sa ciljem se odmjerava interes koji ima u tom poslu. Sa druge adaptacije informacionih sistema grupacije za potrebe strane, dopune u okviru MSFI 11 objašnjavaju da, kada finansijske funkcije i funkcije rizika kao i za proces kon- entitet stekne zajedničku kontrolu nad poslom koji solidacije i popunjavanja izvještajnih obrazaca. Konačan predstavlja zajedničko ulaganje, ne vrši se ponovno od- cilj je da se zahtjevi MSFI 9 uključe u procese Banke mjeravanje cjelokupnog prethodno stečenog interesa u obezbjeđujući da se ovi procesi primjenjuju na jednoo- aranžmanu. brazan način u cijeloj grupaciji a da su u isto vrijeme prilagođeni karakteristikama svake pojedine članice. MRS 12 Porez na dohodak: Izmjene i dopune stan- Konačan cilj radne grupe je da obezbijedi svobuhvatnu darda, razjašnjavaju da posljedice plaćanja po osnovu implementaciju standarda koji će se primijeniti od 1. jan- finansijskih instrumenata klasifikovanih kao kapital, uara 2018. Po pitanju upravljačke strukture, grupacija i na porez na dobit, treba da budu priznate u skladu sa Banka su uspostavili projektni tim koji upravlja projek- transakcijama ili događajima koji su doveli do nastanka tom. Radne grupe za implementaciju standarda su se raspodjeljive dobiti. sastojale od predstavnika rizika, finansija i IT koji su bili odgovorni za implementaciju novog standarda. MRS 23 Troškovi pozajmljivanja: Izmjene i dopune standarda, razjašnjavaju 14 pasus standarda, kada je Klasifikacija i vrednovanje sredstvo spremno za svoju namijenjenu upotrebu ili prodaju, a troškovi pozajmljivanja, koji su direktno u vezi MSFI 9 zadržava kombinovani model vrednovanja i sa sredstvm, ostanu neplaćeni – treba da budu uključeni uspostavlja tri primarne kategorije vrednovanja finan- u finansijske obaveze entiteta. sijskih sredstava: amortizovani trošak, fer vrijednost kroz ostali ukupni rezultat i fer vrijednost kroz bilans Primjena MSFI 9 uspjeha. Osnova za klasifikaciju zavisi od poslovnog Implementacija MSFI 9 modela i karakteristika ugovorenih novčanih tokova finansijskog sredstva. Finansijsko sredstvo će se vredno- Tokom 2016. godine Banke je u sklopu projekta Sber- vati po amortizovanom trošku ukoliko su ispunjena oba bank Europe grupacije pod nazivom Predstudija za sljedeća kriterijuma: a) ugovorne odredbe finansijskog uvođenje MSFI 9 standarda uradila sljedeće aktivnosti: sredstva dovode do stvaranja novčanih tokova na tačno određene datume koji predstavljaju samo plaćanje 1. napravila pregled postojećeg kreditnog portfo- glavnice i kamate na preostali iznos glavnice i b) sredst- lija i portfolija hartija od vrijednosti te analizirala vom se upravlja u poslovnom modelu čiji je cilj držanje očekivane promjene usljed primjene pravila za kla- sredstva radi naplate ugovorenih novčanih tokova. sifikaciju po MSFI 9, Vrednovanje po fer vrijednosti kroz ostali ukupni rezul- 2. procijenila očekivane ispravke vrijednosti u skladu tat je primjenjivo kada sredstvo ispunjava uslov pod a) sa pravilima za obezvređenje definisanim u MSFI 9 ali primjenjeni poslovni model se podjednako fokusira na osnovu pojednostavljenog obračuna, na držanje radi naplati kao i na prodaju sredstva. Sva ostala finansijska sredstva se vrednuju po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha. Investicije u vlasničke instrumente

42 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

se obavezno vrednuju po fer vrijednosti kroz bilans us- nepovučena odobrena sredstva). Prilikom početnog pjeha sa nepovratnom opcijom pri inicijalnom prizna- priznavanja, ispravka vrijednosti se priznaje u formi vanju za vrednovanje promjena fer vrijednosti kroz os- očekivanog gubitka u periodu od 12 mjeseci. Nakon tali ukupni rezultat bez priznavanja u bilansu uspjeha. početnog priznavanja očekivani gubitak do dospijeća se priznaje za sve instrumente kod kojih dođe do značajnog Za finansijske obaveze nema promjena po pitanju kla- pogoršanja kreditnog rizika. Osnova za vrednovanje je sifikacije i vrednovanja u odnosu na MRS 39 osim kod očekivani kreditni gubitak do dospijeća. priznavanja promjena spostvenog kreditnog rizika u ostalom ukupnom rezultatu za obaveze koje se vrednuju Razvijeni su novi modeli pri čemu su modelu za Retail po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha. Preostali iznos izloženosti zasnovani na migracionim matricama dok promjene fer vrijednosti se priznaje u bilansu uspjeha. su modeli za ne-retail izloženosti zasnovani na IRB Ugrađeni derivati, u ugovorima u kojima je osnovni in- modelima. Kriterijumi za određivanje faze obezvređenja strument finansijsko sredstvo koje spada u opseg prim- koji se koriste za analizu i određivanje povećanja kredit- jene MSFI 9, se nikada ne razdvajaju. Umjesto toga, hi- nog rizika će se zasnivati na postojećim procesima bridni finansijski instrument se u cjelosti procjenjuje za monitoringa za ne-retail izloženosti kao i na procesu potrebe klasifikacije. utvrđivanja modifikacija uslovljenih finansijskim problemima korisnika kredita (forbearance). Određivanje Pregled portfolija finansijske imovine u cilju određivanja faze obezvređenja je takođe zasnovano i na pogoršanju njihovog budućeg knjigovodstvenog tretmana pod MSFI kreditnog rejtinga nakon početnog priznavanja kao i na 9, uzimajući u obzir karakteristike novčanih tokova kao broju dana kašnjenja kreditne izloženosti. Transfer is i upravljačkih poslovnih modela, je sproveden u toku faze 1 u fazu 2 će se zasnivati na određenim okidačima u predstudije i tokom 2017. godine. U cilju obezbjeđenja momentu kada se ispune uslovi koji su njime predviđeni, ujednačene implementacije u okviru grupacije, razvi- dok će se transfer iz faze 2 u fazu 1 zasnivati na potvrdi jena je jedinstvena metodologija za utvrđivanje po- da ne postoji prekoračenje definisanih okidača i desiće slovnog modela, analizu novčanih tokova finansijskih se nakon propisanog perioda za vrijeme kojeg nijedan instrumenata i poređenje sa uporednim instrumentima drugi okidač ne smije biti prisutan. Period u kojem se u situacijama kada je komponenta vremenske vrijed- prati nepostojanje okidača ne može biti kraći od jednog nosti novca modifikovana. ciklusa obračuna obezvređenja.

Dodatno, na nivou grupacije su definisane Sberbank Europe grupacije se odlučila na centralizovan računovodstvene politike i metodološki okviri za imple- pristup po pitanju implementacije MSFI 9 a što znači mentaciju u svakoj članici grupacije. Ova interna pravila da su novi modeli razvijeni u skladu sa usaglašenim su odobrena od strane relevantnih kolegijalnih tijela u politikama i procesima ali su obračunati na podacima 2017. godini. U Banci najčešće korišten model za upravl- svake pojedinačne banke. Obračun rezervisanja će biti janje kreditima i ostalim potraživanjima je „držanje radi usklađen na način da će biti organizovana centralizov- naplate“. Poslovni model „držanje radi naplate i prodaje“ na dostava podataka koji će biti pohranjeni u grupnom se koristi za upravljanje finansijskim investicijama. Pri- alatu za obračun MSFI 9 rezervisanja a obračun će biti likom procjene SPPI nisu pronađene kritične karakter- izvršen na osnovu istih standarda za sve članice grupa- istike. Banka ne priznaje finansijske obaveze po fer vri- cije. S obzirom da MSFI 9 donosi značajne promjene u jednosti kroz bilans uspjeha niti ima namjeru da to radi upravljanju kreditnim rizicima, sve relevantne politike u budućnosti. su ažururiane tokom izvještajnog perioda. Tokom 2017. godine, Grupa je postavila okvirnu metodologiju kojom Obezvređenje su definisana pravila za procjenu pogoršanja kreditnog rizika kao i za određivanje 12-o mjesečnog očekivanog Novi model očekivanog gubitka zamjenjuje model ost- kreditnog gubitka kao i očekivanog kreditnog gubitka varenog gubitka koji je korišten u MRS 39. Ovaj model do dospijeća uzimajući u obzir makroekonomske pro- je potrebno primijeniti na finansijsku aktivu kao i na jekcije koje reflektuju ekonomske cikluse. Uporedno vanbilansne pozicije koje nose kreditni rizik (garancije, sa ovim Grupa je izgradila model upravljanja odobra-

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 43 Napomene uz finansijske izvještaje

vanja i kontrole parametara korištenih za vrednovanje a čini ih povećanje ispravke vrijednosti kredita i dru- očekivanih kreditnih gubitaka kao i za procjene Up- gih potraživanja kao i vanbilansnih pozicija koje nose rave banke. Grupacija je u trećem tromjesečju 2017. kreditni rizik. Banka raspolaže sa dovoljno rezervi koje godine započela paralelni obračun ispravke vrijednosti su formirane prilikom prve primjene MRS 39 te neće u skladu sa MSFI 9 bez obzira na činjenicu da je pre- doći do smanjenja regulatornog i osnovnog kapitala. liminarni obračun već urađen za potrebe monitoringa, upravljanja performansama i procjene uticaja. Na bazi 4. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM preliminarnih rezultata dobijenih iz obračuna ispravke vrijednosti Grupa je ispunila zahtjeve za objelodanjivan- RIZIKOM je iz druge kvantitativne studije uticaja (QIS) Evropske agencije za bankarstvo. Banka je u svom poslovanju najviše izložena sljedećim vrstama rizika: Urađena je kalibracija i validacija uključujući simu- laciju različitih upravljačkih pravila kao i kalibracija • kreditnom riziku, metodologija za vrednovanje parametara (koji su u • operativnom riziku, najvećoj mogućoj mjeri konzistentni sa onima koji su • riziku likvidnosti i razvijeni za Bazel potrebe) a sve u cilju određivanja na- • tržišnom riziku jbolje veze između normativnih i poslovnih kriterijuma. Definisano je upravljanje ažuriranja modela i ponderi- Uprava Banke ima sveobuhvatnu odgovornost za us- sanih makroekonomskih scenarija koje je usklađeno sa postavljanje i nadzor nad upravljanjem rizicima Banke. pripremom zavšrin finansijskih izvještaja. Zajednički Organizacione jedinice odgovorne za upravljanje rizic- program između sektora za upravljanje rizicima i finan- ima (Integrisano upravljanje rizicima, Kreditni rizici, sijama posvećen kreditnim rizicima će se održavati do Tržišni i Operativni rizici), Odbor za upravljanje aktivom sredine 2018. godine odnosno do konačne implement- i pasivom (Asset and Liability Committee - ALCO) i Od- acije novog načina upravljanja a takođe će nadgledati bor za upravljanje rizicima (Risk Committee – RICO) razvoj IT sistema koji se odnose na objavljivanje dodat- odgovorni su za razvoj procesa upravljanja i kontrole nih informacija u napomenama finansijskih izvještaja. rizika, kao i praćenje politike u njihovim specifičnim oblastima. Tranzicija Odgovarajući priručnici, programi, politike i procedure Banka je odabrala da koristi izuzetak koji joj dozvoljava koje se tiču upravljanja rizicima su usvojeni u cilju iden- da ne re-procjenjuje komparativne podatke za pre- tifikacije i analize rizika sa kojima se suočava Banka, thodne periode u smislu izmjena klasifikacije i vred- u cilju postavljanja odgovarajućih ograničenja rizika i novanja uključujući i izmjene u obezvređenju. Razlike kontrole za praćenje rizika i poštovanje ustanovljenih u bruto knjigovodstvenoj vrijednosti finansijske aktive, limita. obaveza i rezervisanja za rizike koje su rezultat primjene MSFI 9 će biti priznate u zadržanoj dobiti i rezervama Nadzorni odbor je odgovoran za nadgledanje poštovanja na 1. januar 2018. godine Standard se primjenjuje na programa, priručnika, politika i procedura upravljanja izvještajne periode od 1. januara 2018. godine. rizicima Banke kao i za provjeru primjerenosti okvira upravljanja rizikom u odnosu na rizike sa kojima se Primjena MSFI 9 tranzicionih aranžmana suočava Banka. U cilju obavljanja ove funkcije Nadzor- nom odboru na raspolaganju stoji Odbor za reviziju i Banka će primijeniti MSFI 9 od 1. januara 2018. go- kontrolne funkcije u koje spadaju službe Interne revizije dine i prihvatiće sve amandmane na MSFI 9. Na os- i Praćenje usklađenosti poslovanja i sprečavanje pran- novu procjena urađenih do sada, ukupno očekivano ja novca i sektor Upravljanje rizicima. Interna revizija usklađivanje (neto od poreza), kao rezultat primjene izvršava redovne i ad-hoc kontrole procedura i procesa MSFI 9, početnog stanja kapitala Banke na 1. janu- upravljanja rizicima, i rezultati kontrola se dostavljaju ar 2018. godine je približno jednako 4.5 miliona KM Nadzornom odboru i Upravi Banke.

44 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

4.1. Kreditni rizik Banka je definisala sistem limita (ograničenja) izloženosti kreditnom riziku. Procjena kreditne sposobnosti klijen- Kreditni rizik je rizik od finansijskog gubitka koji nastaje ta uključuje procjenu svakog dužnika, uspostavljajući u slučajevima kada korisnik ili saugovarač finansijskog maksimalan iznos kredita koji može biti odobren kli- proizvoda ne izmiri svoje ugovorne obaveze u ugovo- jentu kao i prihvatljiv nivo obezbjeđenja, a sve u cilju renim rokovima dospijeća. Proces upravljanja kreditnim smanjenja izloženosti kreditnom riziku. Banka takođe rizikom definiše prihvatljive nivoe izloženosti kredit- neprekidno nadzire kretanje kreditnog portfolija kako nom riziku i obezbjeđuje minimiziranje potencijalnih bi se preduzele sve mjere u cilju smanjenja potencijalnih gubitaka koji mogu nastati kod kreditnih transakcija. gubitaka. Prilikom odobravanja novih plasmana Banka Održavanje kreditnog rizika u prihvatljivim okvirima za sagledava iznos izloženosti prema jednom licu i grupi Banku obezbijeđeno je postavljanjem internih procedu- povezanih lica, a radi sprovođenja adekvatne kontrole ra za upravljanje kreditnim rizikom, ali i odgovarajućih koncentracije rizika i poštovanja zakonski propisanih limita izloženosti kreditnom riziku. ograničenja u vezi sa tim. Takođe su definisani i limiti odgovornosti tj. iznosi plasmana koji mogu biti odobre- Osnove za proces upravljanja kreditnim rizikom su za- ni od stane nadležnih lica uključenih u kreditni proces. konska regulativa Republike Srpske, odnosno Zakon o bankama Republike Srpske i odgovarajuće odluke Banka, u cilju minimiziranja rizika u kreditnom po- Agencije, kao i Sberbank Europe AG (SE AG) smjernice, slovanju koristi Pravilnik o upravljanju kreditnim rizikom priručnici, procedure i uputstva. Navedeni dokumenti i Pravilnik o upravljanju kreditnim rizikom u segmentu postavljaju opšte smjernice za upravljanje rizicima, poslovanja sa velikim komitentima, te kao osiguranje za principe upravljanja rizicima, procedure, tehničku i or- naplatu svojih potraživanja uzima jedan ili više slijedećih ganizacionu strukturu, operativnu primjenu, definišu instrumenata: poslovne ciljeve i postavljaju odgovarajuće limite u vezi sa izloženošću kreditnom riziku. • gotovina; • garancije banke i korporativne garancije; Organizacione jedinice odgovorne za upravljanje rizic- • hipoteka na nepokretnu imovinu; ima definišu i ažuriraju interne smjernice koje regulišu • zalog na poslovnim sredstvima kao što su prosto- ovaj proces. rije, inventar i potraživanja i • zalog na finansijskim instrumentima kao što su 4.1.1. Kontrola ograničenja rizika i politike osiguranje duga i akcionarski kapital. ublažavanja

Kreditni rizik je najvažniji rizik za poslovanje Banke. Up- rava iz tog razloga pažljivo upravlja izloženošću Banke kreditnom riziku. Kreditna izloženost uglavnom proizlazi iz aktivnosti kreditiranja koje dovode do davanja kredita ili avansa. Takođe Banka je izložena kreditnom riziku i kod vanbilansnih finansijskih instrumenata.

Proces upravljanja kreditnim rizikom je centralizovan u odjeljenju Kreditnih rizika.

Upravljanje izloženošću kreditnom riziku se vrši putem analize sposobnosti dužnika i potencijalnih dužnika da ispune obaveze plaćanja kamate i glavnice i promjenom tih kreditnih ograničenja kada je to moguće.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 45 Napomene uz finansijske izvještaje

4.1.2. Maksimalna izloženost kreditnom riziku i neto izloženost poslije uzimanja kolaterala:

Fer vrijednost kolaterala

Maksi- malna Neto 31. decembar 2017. izloženost Depoziti Nekretnine izloženost Krediti i potraživanja od banaka 8.971 - - 8.971 Krediti i potraživanja od komitenata 552.724 4.716 200.635 347.343 - Stanovništvo 305.629 1.866 75.425 228.338 - Preduzeća 247.095 2.850 125.210 119.035 Finansijska imovina 11.122 - - 11.122 Ostala aktiva 5.700 - - 5.700 Bilansna izloženost kreditnom riziku 578.517 4.716 200.635 373.166 Garancije i akreditivi 76.467 3.511 17.585 55.371 Neiskorišćeni i okvirni krediti 59.443 462 8.741 50.240 Vanbilansna izloženost kreditnom riziku 135.910 3.973 26.327 105.611 Ukupno 714.427 8.689 226.962 478.777

Fer vrijednost kolaterala

Maksi- malna Neto 31. decembar 2016. izloženost Depoziti Nekretnine izloženost Krediti i potraživanja od banaka 22.359 - - 22.359 Krediti i potraživanja od komitenata 585.894 4.126 227.832 353.936 - Stanovništvo 286.276 2.177 72.858 211.241 - Preduzeća 299.618 1.949 154.974 142.695 Finansijska imovina 13.775 - - 13.775 Ostala aktiva 4.757 - - 4.757 Bilansna izloženost kreditnom riziku 626.785 4.126 227.832 394.827 Garancije i akreditivi 60.149 2.759 18.762 38.628 Neiskorišćeni i okvirni krediti 55.589 11 4.133 51.445 Vanbilansna izloženost kreditnom riziku 115.739 2.770 22.895 90.073 Ukupno 742.523 6.895 250.727 484.900

46 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Za sredstva iz izvještaja o finansijskom položaju, • pokretanje stečajnog postupka, izloženost predstavljena u prethodnoj tabeli zasnovana • konkretne informacije o teškoćama u poslovanju je na knjigovodstvenoj vrijednosti umanjenoj za rezer- (npr. izražene u nelikvidnosti klijenata), visanja i ispravke vrijednosti. • značajne promjene u klijentovom tržišnom okruženju i 4.1.3. Upravljanje kreditnim rizikom i politike uman- • globalna ekonomska situacija. jenja vrijednosti i rezervisanja Politika Banke propisuje provjeru pojedinačne finan- Umanjenje vrijednosti i politike umanjenja vrijed- sijske imovine koja prelazi prag materijalnosti naj- nosti manje jednom godišnje ili češće kada to zahtijevaju pojedinačne okolnosti. Rezervisanja za umanjenje vri- Banka na dan svakog bilansa stanja vrši procjenu post- jednosti po pojedinačnoj procjeni utvrđuju se procjenom ojanja objektivnih dokaza umanjenja vrijednosti nekog nastalog gubitka na dan za svaki slučaj posebno, i prim- finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava. jenjuju se na značajne izloženosti. Uz dane kašnjenja, procjena obično obuhvata postojeći zalog (uključujući Za potrebe kreditnog monitoringa i upravljanja kredit- ponovnu potvrdu njegove naplate) i očekivanu naplatu nim rizikom Banka kreditni portfolio dijeli u slijedeće za konkretnu izloženost. grupe: Krediti koji se procjenjuju na grupnoj osnovi • Prihodujući krediti – nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti U svrhu procjene umanjenja vrijednosti kredita koji • Dospjeli krediti za koje nije priznato umanjenje vri- nisu pojedinačno značajni, krediti se grupišu na bazi jednosti sličnih karakteristika kreditnog rizika, tj. na bazi dana • Neprihodujući krediti za koje je priznato umanjenje kašnjenja, strukturi kolaterala, namjeni i slično te se u vrijednosti skladu s tim kreiraju umanjenja vrijednosti.

Analiza kreditnog porfolija u skladu sa navedenim kat- Krediti koji se procenjuju na portfolio osnovi egorijama navedena je u nastavku. U svrhu određivanja umanjenja vrijednosti kredita i potraživanja Banka raz- Banka takođe priznaje umanjenje vrijednosti za gu- likuje tri pristupa: bitke koji su nastali ali još nisu prijavljeni („IBNR“). Ova vrsta ispravke vrijednosti/rezervisanja se obračunava • Krediti koji se pojedinačno procjenjuju na sve izloženosti Banke za koje ne postoji dokaz o • Krediti koji se procjenjuju na grupnoj osnovi obezvređenju potraživanja. • Krediti koji se procjenjuju na portfolio osnovi Pomenute izloženosti se grupišu u odgovarajuće homo- Krediti koji se pojedinačno procjenjuju gene grupe, prema istim ili sličnim karakteristikama te se za svaku grupu primjenjuje odgovarajući procenat, Krediti koji se pojedinačno procjenjuju su svi krediti kod uzimajući u obzir period prepoznavanja gubitka. kojih postoje objektivni dokazi umanjenja vrijednosti. Objektivni dokazi o umanjenju vrijednosti, tj. faktori Reprogramirani krediti i potraživanja koji mogu uticati na sposobnosti i spremnosti svakog pojedinačnog dužnika da ispuni svoju obavezu prema Tokom godine Banka je reprogramirala određene zaj- Banci su kako slijedi: move komitentima, s ciljem poboljšanja njihove krajnje naplativosti. Reprogramiranje se uglavnom sprovodi • nepodmirenje ili kašnjenje u plaćanju kamate ili zbog pogoršanja ili sprečavanja pogoršanja finansijske glavnice, pozicije klijenata. Nakon sprovedenog restrukturiranja, • nepoštovanje uslova ugovora, krediti se i dalje klasifikuju kao krediti koji daju prinos

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 47 Napomene uz finansijske izvještaje

dok se eventualno ne pojave jasni znakovi da klijent nad imovinom i garancijama. Inicijalne procjene vrijed- neće biti u mogućnosti podmirivati ugovorne obaveze. nosti kolaterala, odnosno nekretnina, se rade prilikom Gdje god je to bilo moguće, Banka je uzela dodatne in- odobrenja kreditnog zahtjeva, odnosno su sastavni dio strumente osiguranja kako bi poboljšala svoju poziciju. procesa odobrenja kreditnih zahtjeva klijenata. U skladu sa politikama Banke ponovne procjene se rade mini- Politika otpisa kredita malno jednom u tri godine za rezidencijalne nekretnine, odnosno jednom u godinu dana za komercijalne nekret- Banka otpisuje kredite ukoliko procijeni da je kredit ne- nine. Kolaterali se ne koriste u slučaju kredita i avansa naplativ. Otpis kredita sprovodi se nakon razmatranja od banaka te finansijske imovine raspoložive za prodaju. informacija kao što su značajna promjena u klijentovom finansijskom položaju takva da klijent više ne može U vidu uticaja opšte finansijske i ekonomske krize, servisirati obaveze ili ukoliko sredstva iz naplate putem postoje značajne neizvjesnosti u vezi sa fer tržišnom realizovanja kolaterala nisu dovoljna za otplatu kredita. vrijednošću kolaterala, zajedno s vremenom koje je Za kredite koji nisu individualno značajni, odluka o ot- potrebno kako bi se realizovala njegova prodaja, a koje pisu donosi se na osnovu vrste kredita te istorijskim po- mogu uticati na iznos umanjenja vrijednosti. dacima. U toku 2017. ukupno je otpisana 39 hiljada KM kredita (2016: 58 hiljada KM). Tabela u nastavku prikazuje iznose umanjenja vrijednosti za svaku od predefinisanih rizičnih kategorija Fer vrijednost kolaterala kredita i potraživanja od komitenata:

Banka uzima kolaterale za kredite i potraživanja u ob- liku hipoteke nad nekretninama te drugim osiguranjima

31. decembar 2017. 31. decembar 2016.

Krediti i Krediti i potraživanja Ispravka potraživanja Ispravka od komitenata vrijednosti od komitenata vrijednosti ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Prihodujući krediti - Stanovništvo 301.938 (1.347) 280.513 (1.263) - Preduzeća 221.593 (1.527) 269.127 (1.474) 523.531 (2.874) 549.640 (2.737) Neprihodujući krediti - Stanovništvo 17.015 (11.977) 17.001 (9.974) - Preduzeća 50.001 (22.972) 54.651 (22.686) 67.016 (34.949) 71.652 (32.661) Ukupno 590.547 (37.823) 621.292 (35.398)

48 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Analiza kredita i potraživanja od komitenata

U nastavku se nalazi analiza bruto i neto (umanjeno za rezervisanja za umanjenje vrijednosti) kredita i potraživanja od komitenata:

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanovništvo Bruto izloženost Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti 300.570 279.032 Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti 1.367 1.481 Neprihodujući krediti (krediti umanjene vrijednosti) 17.015 17.001 Ukupno 318.952 297.514 Umanjeno za: ispravku vrijednosti Portfolio, grupna i individualna ispravka vrijednosti (13.323) (11.238) Neto izloženost 305.629 286.276 Preduzeća Bruto izloženost Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti 219.283 264.748 Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti 2.310 4.379 Neprihodujući krediti (krediti umanjene vrijednosti) 50.002 54.651 Ukupno 271.595 323.778 Umanjeno za: ispravku vrijednosti Portfolio, grupna i individualna ispravka vrijednosti (24.499) (24.160) Neto izloženost 247.096 299.618 Ukupna bruto izloženost 590.547 621.292 Portfolio ispravka vrijednosti (2.874) (2.737) Pojedinačna i grupna ispravka vrijednosti (34.949) (32.661) Ukupna ispravka vrednosti (37.823) (35.398) Neto izloženost 552.724 585.894

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 49 Napomene uz finansijske izvještaje

a) Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti

Krediti i potraživanja od komitenata koji nisu dospjeli aktivnosti. Pregled bruto izloženosti nedospjelih kred- niti im je vrijednost umanjena redovno se prate i detalj- ita neumanjene vrijednosti prema vrsti klijenta je kako no procjenjuju s ciljem ranog otkrivanja nepravilnosti ili slijedi: znakova upozorenja radi preduzimanja pravovremenih

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanovništvo Potrošački krediti 190.184 191.920 Stambeni krediti 97.648 74.822 Minusi po tekućem računu 6.695 6.420 Kreditne kartice 6.043 5.870 Ukupno 300.570 279.032 Preduzeća Velika preduzeća 170.571 211.008 Mala i srednja preduzeća 48.712 53.740 Ukupno 219.283 264.748

b) Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti

Za kredite i potraživanja od komitenata s kašnjenjem na suprotno. Bruto iznos dospjelih kredita i potraživanja do 90 dana ne smatra se da im je umanjena vrijednost, od komitenata koja su dospjela, neumanjene vrijednosti osim ukoliko ne postoje druge informacije koje ukazuju su kako slijedi:

Stanovništvo Preduzeća

Mi- nusi po Mala i 31. decembar 2017. Potrošački Stambe- tekućem Kreditne sred- ‘000 KM krediti ni krediti računu kartice Ukupno Velika nja Ukupno Dospjelo do 30 dana 410 149 152 484 1.195 1.055 877 1.932 Dospjelo od 30 do 60 dana 59 24 25 24 122 183 43 226 Dospjelo od 60 do 90 23 3 16 7 49 149 3 152 dana Dospjelo iznad 90 dana - - - 1 1 - - - Ukupno 492 176 183 516 1.367 1.387 923 2.310

50 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Stanovništvo Preduzeća

Mi- nusi po Mala i 31. decembar 2016. Potrošački Stambeni tekućem Kreditne sred- ‘000 KM krediti krediti računu kartice Ukupno Velika nja Ukupno Dospjelo do 30 dana 531 122 138 466 1.257 3.040 1.001 4.041 Dospjelo od 30 do 60 dana 68 19 24 36 147 - 247 247 Dospjelo od 60 do 90 39 4 19 14 76 - 78 78 dana Dospjelo iznad 90 dana - - 1 1 2 - 12 12 Ukupno 638 145 182 517 1.482 3.040 1.339 4.379 c) Krediti umanjene vrijednosti

Klasifikacija kredita i potraživanja od komitenata s prikaznih bruto i neto od umanjenja vrijednosti, je kako pojedinačnom i grupnom ispravkom vrijednosti, slijedi:

Pojedinačna i Bruto grupna ispravka Neto 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Stanovništvo Potrošački krediti 10.502 (8.964) 1.538 Stambeni krediti 5.140 (1.829) 3.311 Minusi po tekućem računu 699 (652) 47 Kreditne kartice 674 (531) 143 Ukupno 17.015 (11.976) 5.039 Preduzeća Velika preduzeća 40.873 (18.501) 22.372 Mala i srednja preduzeća 9.129 (4.471) 4.658 50.002 (22.972) 27.030 Ukupno 67.017 (34.948) 32.069

Pojedinačna i Bruto grupna ispravka Neto 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Stanovništvo Potrošački krediti 12.523 (8.172) 4.351 Stambeni krediti 3.102 (769) 2.333

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 51 Napomene uz finansijske izvještaje

Pojedinačna i Bruto grupna ispravka Neto 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Minusi po tekućem računu 587 (531) 56 Kreditne kartice 789 (502) 287 17.001 (9.974) 7.027 Preduzeća 44.054 (17.779) 26.275 Velika preduzeća 10.597 (4.907) 5.690 Mala i srednja preduzeća 54.651 (22.686) 31.965 Ukupno 71.652 (32.660) 38.992

Za kredite umanjene vrijednosti fer tržišna vrijednost d) Restruktuirani krediti i potraživanja kolaterala kod kredita stanovništvu na dan 31. decem- Restruktuirani krediti koji bi inače bili u kašnjenju ili bar 2017. godine iznosila je 3.126 hiljada KM (na dan obezvređeni na dan 31. decembar 2017. godine iznosili su 31. decembar 2016. godine: 3.466 hiljada KM) te kod ukupno 42.667 hiljada KM (na 31. decembar 2016. godine: preduzeća 23.993 hiljada KM (na dan 31. decembar 2016. 45.915 hiljada KM). godine: 27.385 hiljada KM).

31.12.2017. 31.12.2016. 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM Kreditni portfolio 590.547 621.292 Restruktuirani krediti 42.667 45.915 Restruktuirani krediti iskazani kao % kreditnog portfolija 7,22% 7,39%

4.1.4. Koncentracija rizika kredita i potraživanja od komitenata

Banka prati koncentraciju kreditnog rizika po privred- Bruto koncentracija rizika kreditnog portfolija (bilansni nim sektorima i geografskim lokacijama. Portfolio iznosi, bruto od rezervisanja) po privrednim sektorima kreditnog rizika ograničen je kreditnom strategijom je kako slijedi: Banke; veća je koncentracija na male i mikro kredite, te široka geografska i ekonomska diversifikacija kreditnog portfolija.

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanovništvo 318.952 297.514 Trgovina 102.630 111.283 Industrija 57.589 67.314 Poljoprivreda 11.404 13.045

52 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Građevinarstvo 22.707 29.558 Rudarstvo 27.550 30.886 Usluge, turizam i ugostiteljstvo 9.401 15.503 Saobraćaj, skladištenje i veze 10.128 11.619 Državne institucije 13.034 27.255 Ostalo 15.533 14.449 Finansijsko posredovanje 1.619 2.866 Ukupno 590.547 621.292

Geografska koncentracija kreditnog portfolija odnosi se 4.2.1. Devizni rizik isključivo na područje Republike Srpske. Izloženost deviznom riziku proizlazi iz kreditnih, de- Struktura kreditnog portfolija redovno se prati od pozitnih i aktivnosti trgovanja. Kontroliše se dnevno, strane Sektora kreditnih rizika i Odbora za upravljanje prema zakonskim i interno utvrđenim limitima po po- rizicima kako bi se uočili potencijalni događaji koji bi jedinim valutama, te u ukupnom iznosu za sva sredstva mogli uticati na kreditni portfolio (opšti faktori rizika), i obaveze denominovane u stranoj valuti ili vezane za te kako bi se, u slučaju potrebe, ograničila izloženost stranu valutu. prema određenim sektorima. Dnevno upravljanje deviznom pozicijom Banke, na os- 4.2. Tržišni rizik novu zakonske regulative i internih pravila, je odgovornost sektora Upravljanje aktivom i pasivom. U cilju Banka je izložena tržišnom riziku koji predstavlja rizik efikasnog upravljanja deviznim rizikom Banka prati da će doći do promjena fer vrijednosti budućih novčanih ekonomske i druge poslovne promjene u okruženju, radi tokova finansijskog sredstva usljed promjena cijena na predviđanja mogućih promjena u aktivnostima stranih tržištu. Tržišni rizik proizlazi iz otvorenih pozicija u ka- valuta, kursevima i riziku. matnoj stopi, valuti i kapitalnim proizvodima, koji su svi izloženi opštim i specifičnim tržišnim kretanjima i U niže prikazanim tabelama prikazana je izloženost promjenama u nivou proizvoljnosti tržišnih stopa i ci- Banke deviznom riziku na dan 31. decembar 2017. i 31. jena kao što su kamatne stope, kurs stranih valuta i decembar 2016. godine. U tabelama je uključena akti- cijene kapitala. Uprava postavlja limite i daje uputstva va i pasiva Banke po knjigovodstvenoj vrijednosti, kla- za praćenje i umanjivanje tržišnog rizika, koje redovno sifikovana po valutama i grupama valuta: nadgledaju odbori za upravljanje rizikom Banke.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 53 Napomene uz finansijske izvještaje

EUR i vezane Ostale valute

za EUR USD KM Ukupno Na dan 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM ’000 KM ’000 KM ’000 KM AKTIVA Novčana sredstva 26.136 1.521 11.954 121.123 160.734 Obavezna rezerva kod Centralne banke - - - 69.078 69.078 Krediti i potraživanja od banaka - 8.971 - - 8.971 Krediti i potraživanja od komitenata 376.840 - - 175.884 552.724 Finansijska imovina 24 - - 11.098 11,122 Nekretnine i oprema - - - 11.052 11,052 Nematerijalna imovina - - - 3.700 3.700 Ostala aktiva 630 1.333 - 3.658 5.621 Odložena poreska sredstva 79 79 Osnovna sredstva namijenjena prodaji - - - 2.587 2.587 Ukupno aktiva 403.630 11.825 11.954 398.259 825.668 OBAVEZE I KAPITAL Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 51.481 91 29 4.752 56.353 Depoziti komitenata 275.141 11.747 11.153 278.149 576.190 Uzeti krediti 59.430 - - - 59.430 Ostale obaveze 897 - 1 3.893 4.791 Tekuće poreske obaveze - - - 90 90 Odložena poreska obaveza - - - 121 121 Rezervisanja 121 - - 2.397 2.518 Kapital - - - 126.175 126.175 Ukupno obaveze i kapital 387.070 11.838 11.183 415.577 825.668 Neto devizna pozicija 16.560 (13) 771 (17.318) -

54 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

EUR i vezane Ostale valute

za EUR USD KM Ukupno Na dan 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ’000 KM ’000 KM ’000 KM AKTIVA Novčana sredstva 15.960 9.245 6.201 66.156 97.561 Obavezna rezerva kod Centralne banke - - - 69.839 69.839 Krediti i potraživanja od banaka 17.806 - 4.553 - 22.359 Krediti i potraživanja od komitenata 398.380 - - 187.514 585.894 Finansijska imovina 13.416 - - 359 13,775 Nekretnine i oprema - - - 11.461 11,461 Nematerijalna imovina - - - 4.134 4.134 Ostala aktiva 253 1.501 - 3.067 4.821 Odložena poreska sredstva 61 61 Osnovna sredstva namijenjena prodaji - - - 2.967 2.967 Ukupno aktiva 445.815 10.746 10.754 345.558 812.873 OBAVEZE I KAPITAL Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 63.689 63 10 6.429 70.191 Depoziti komitenata 290.221 10.761 10.081 237.004 548.067 Uzeti krediti 67.903 - - 613 68.516 Ostale obaveze 800 3 10 2.165 2.978 Tekuće poreske obaveze - - - - - Odložena poreska obaveza - - - 121 121 Rezervisanja 43 - - 2.093 2.136 Kapital - - - 120.864 120.864 Ukupno obaveze i kapital 422.656 10.828 10.101 369.288 812.873 Neto devizna pozicija 23.159 (81) 653 (23.730) -

Domaća valuta (konvertibilna marka - KM) odlukom 4.2.2. Kamatni rizik Odbora za valute (Currency Board) je vezana za evro (EUR). Poslovanje Banke je pod uticajem rizika promjene kamatnih stopa, u onoj mjeri u kojoj kamatonosna aktiva i Pad ili rast od 10% u valutama (osim EUR) u odnosu na obaveze dospijevaju ili im se mijenjaju kamatne stope u KM, a da pri tom sve ostale varijable ostanu iste, bi re- različitim trenucima ili u različitim iznosima. zultirale smanjenjem odnosno povećanjem dobiti nakon oporezivanja za ovu godinu od 76 hiljada KM (na dan 31. decembar 2016. godine: 57 hiljada KM).

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 55 Napomene uz finansijske izvještaje

Kamatna osjetljivost imovine i obaveza

3 mjese- Do 1 1 do 3 ca do 1 1 do 5 Preko 5 Nekama- mjeseca mjeseca godine godina godina tonosno Ukupno Na 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM AKTIVA Novčana sredstva 141.147 - - - - 19.587 160.734 Obavezna rezerva kod 69.078 - - - - - 69.078 Centralne banke Krediti i potraživanja od 8.971 - - - - - 8.971 banaka Krediti i potraživanja od 21.736 31.420 296.538 154.539 48.491 - 552.724 komitenata Finansijska imovina - 8.974 1.997 - - 151 11.122 Nekretnine i oprema - - - - - 11.052 11.052 Nematerijalna imovina - - - - - 3.700 3.700 Ostala aktiva - - - - - 5.621 5.621 Tekuća poreska sredstva ------Odložena poreska sredstva - - - - - 79 79 Osnovna sredstva nami------2.587 2.587 jenjena prodaji Ukupno aktiva 240.932 40.394 298.535 154.539 48.491 42.777 825.668 OBAVEZE I KAPITAL Depoziti banaka i drugih 11.080 10.350 23.484 11.439 - - 56.353 finansijskih institucija Depoziti komitenata 253.653 26.750 103.217 111.161 704 80.706 576.190 Uzeti krediti 6.104 1.939 51.387 - - - 59.430 Ostale obaveze - - - - - 4.791 4.791 Tekuće poreske obaveze - - - - - 90 90 Odložene poreske - - - - - 121 121 obaveze Rezervisanja - - - - - 2.518 2.518 Kapital - - - - - 126.175 126.175 Ukupno obaveze i kapital 270.817 39.039 178.087 122.600 704 214.421 825.668 Neusklađenost ročne (29.885) 1.355 120.448 31.939 47.787 (171.644) - strukture

56 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Tabele predstavljaju procjenu menadžementa o kamat- drugim vremenskim periodima, ali pružaju indikaciju o nom riziku Banke na dan 31. decembar 2017. godine i 31. osjetljivosti zarade na promjene u kamatnim stopama. decembar 2016. godine i ne ukazuju nužno na pozicije u

Kamatna osjetljivost imovine i obaveza

3 mjese- Do 1 1 do 3 ca do 1 1 do 5 Preko 5 Nekama- mjeseca mjeseca godine godina godina tonosno Ukupno Na 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM AKTIVA Novčana sredstva 79.018 - - - - 18.544 97.561 Obavezna rezerva kod 69.839 - - - - - 69.839 Centralne banke Krediti i potraživanja od 204 7.823 14.332 - - - 22.359 banaka Krediti i potraživanja od 92.539 36.656 180.309 202.940 73.451 - 585.894 komitenata Finansijska imovina - 3.998 9.394 - - 383 13.775 Nekretnine i oprema - - - - - 11.461 11.461 Nematerijalna imovina - - - - - 4.134 4.134 Ostala aktiva - - - - - 4.695 4.695 Tekuća poreska sredstva - - - - - 126 126 Odložena poreska sredstva - - - - - 61 61 Osnovna sredstva nami------2.967 2.967 jenjena prodaji Ukupno aktiva 241.600 48.477 204.034 202.940 73.451 42.372 812.873 OBAVEZE I KAPITAL Depoziti banaka i drugih 8.604 12.315 22.536 23.736 3.000 - 70.191 finansijskih institucija Depoziti komitenata 203.122 29.679 128.982 124.347 1.293 60.644 548.067 Uzeti krediti 9.429 - 59.087 - - - 68.516 Subordinirane obaveze ------Ostale obaveze - - - - - 2.979 2.979 Tekuće poreske obaveze ------Odložene poreske obaveze - - - - - 121 121 Rezervisanja - - - - - 2.136 2.136 Kapital - - - - - 120.863 120.863 Ukupno obaveze i kapital 221.155 41.994 210.605 148.083 4.293 186.744 812.873 Neusklađenost ročne 20.445 6.483 (6.571) 54.857 69.158 (144.372) - strukture

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 57 Napomene uz finansijske izvještaje

Prosječne kamatne stope stope obračunate kao ponderisani prosjek za period U sljedećoj tabeli prikazane su prosječne kamatne izvještavanja za finansijske instrumente:

2017. 2016.

OBAVEZE I KAPITAL % % Novčana sredstva i sredstva obavezne rezerve kod Centralne banke - - Sredstva iznad obavezne rezerve kod Centralne banke -0,20 -0,11 Krediti i potraživanja od banaka 0,01 0,19 Krediti i potraživanja od komitenata 5,56 6,04 Dužničke hartije od vrijednosti 0,66 0,96 Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 2,57 2,90 Depoziti komitenata 1,83 2,43 Uzeti krediti 2,01 1,97 Subordinirane obaveze - 3,52

Rizik osjetljivosti nog scenarija promjene kamatnih stopa (2%) uz konstantno Pored praćenja osetljivosti na neto sadašnju vrijednost Banke, održavanje ostalih varijabli. Senzitivnost bilansa uspeha pred- rizik od promjene kamatnih stopa se takođe prati analizom stavlja efekat pretpostavljenih promjena u kamatnim stopama senzitiviteta uticaja promjene kamatnih stopa na prihode i na neto prihode od kamata u jednoj godini na finansijska sred- rashode Banke. Sledeća tabela prikazuje senzitivnost neto sa- stva i obaveze koji su bazirani na kamatnim stopama na dan 31. dasnje vrijednosti i bilansa uspjeha Banke primenom standard- decembra 2017. godine i 31.decembar 2016. godine.

Senzitivnost na neto Promjena u referentnoj Senzitivnost na bilans sadašnju vrijednost Valuta (U hiljadama KM) kamatnoj stopi uspeha 31.12.2017. 31.12.2017. BAM 2% 2,538 782 EUR 2% (56) 3,895 USD 2% 95 162 Ostale valute 2% 27 68

Senzitivnost na neto Promjena u referentnoj Senzitivnost na bilans sadašnju vrijednost Valuta (U hiljadama KM) kamatnoj stopi uspeha 31.12.2016. 31.12.2016. BAM 2% 2.181 878 EUR 2% 104 5.639 USD 2% (7) 71 Ostale valute 2% 5 36

58 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

4.3. Rizik likvidnosti

Rizik likvidnosti nastaje pri finansiranju aktivnosti Banke kojem pojedinačnom izvoru i uopšte umanjuje trošak i upravljanju pozicijama. Uključuje i rizik nemogućnosti finansiranja. finansiranja imovine po odgovarajućim rokovima dospijeća i stopama te rizik nemogućnosti likvidacije Banka nastoji održavati ravnotežu između kontinu- imovine po odgovarajućoj cijeni i u odgovarajućem roku. iteta finansiranja i fleksibilnosti korišćenjem obaveza različitih dospijeća. Banka kontinuirano procjenjuje rizik Banka ima pristup raznovrsnim izvorima finansiranja. likvidnosti identifikujući i prateći promjene u finansir- Sredstva se prikupljaju putem velikog broja instrumena- anju koje su potrebne za dostizanje poslovnih ciljeva. ta uključujući različite vrste depozita građana i pravnih Nadalje, Banka drži portfolio likvidne imovine kao dio lica, uzete kredite i akcionarski kapital. To povećava svoje strategije upravljanja rizikom likvidnosti. fleksibilnost finansiranja, ograničava zavisnost o bilo

Ukupno ugovoreni odlivi

3 mjese- Knjigov- Do 1 1 do 3 ca do 1 1 do 5 Preko 5 odstvena mjeseca mjeseca godine godina godina Ukupno vrijednost Na 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM OBAVEZE Depoziti banaka i drugih 9.886 10.558 24.799 12.765 - 58.008 56.353 finansijskih institucija Depoziti komitenata 249.734 44.504 163.280 122.630 903 581.051 576.190 Uzeti krediti 776 2.143 8.711 27.283 32.107 71.020 59.430 Ukupno očekivani odliv 260.397 57.205 196.790 162.679 33.010 710.079 691.973

Ukupno očekivani odliv

3 mjese- Knjigov- Do 1 1 do 3 ca do 1 1 do 5 Preko 5 odstvena mjeseca mjeseca godine godina godina Ukupno vrijednost Na 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM OBAVEZE Depoziti banaka i drugih 8.754 12.588 23.522 27.006 1.310 73.180 70.191 finansijskih institucija Depoziti komitenata 199.551 44.266 178.385 132.646 1.349 556.198 548.067 Uzeti krediti 795 2.178 9.181 35.687 33.652 81.493 68.516 Ukupno očekivani odliv 209.100 59.033 211.088 195.339 36.311 710.870 686.774

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 59 Napomene uz finansijske izvještaje

4.4. Fer vrijednosti finansijske imovine i obaveza

Fer vrijednost predstavlja iznos za koji se neka imovina pripadajućim pretpostavkama, uključujući diskontne može razmjeniti ili obaveza izmiriti između obavještenih stope i procijenjene buduće novčane tokove, značajno i voljnih strana u uobičajenim tržišnim uslovima. Gdje utiču na procjene. Zato se izračunate fer tržišne procjene su informacije dostupne, fer vrijednosti se zasnivaju možda ne mogu realizovati pri prodaji finansijskih in- na tržišnim cijenama. Međutim, za značajan dio finan- strumenata u tekućem periodu, posebno uzimajući sijskih instrumenata Banke ne postoje lako dostupne u obzir uticaj globalne finansijske krize i nedostatka tržišne cijene. U uslovima kada tržišne cijene nisu lako likvidnog tržišta u Republici Srpskoj. Tabela u nastavku dostupne, fer vrijednost se procjenjuje korišćenjem sažeto prikazuje knjigovodstvene iznose i fer vrijednosti modela diskontovanih novčanih tokova ili ostalim finansijske imovine i obaveza koji u bilansu Banke nisu prikladnim tehnikama određivanja cijena. Promjene u uključeni po fer vrijednosti:

Knjigovodstvena vrijednost Fer vrijednost

31.12.2017. 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Finansijska imovina Krediti i potraživanja od banaka 8.971 22.359 8.971 22.359 Krediti i potraživanja od komitenata 552.724 585.894 566.305 598.297 Finansijska imovina raspoloživa za prodaju, 11.122 13.775 11.122 13.775 obveznice Ukupno 572.817 622.028 586.398 634.431 Finansijske obaveze Depoziti banaka i drugih fin.institucija 56.353 70.191 57.684 71.937 Depoziti komitenata 576.190 548.067 577.658 549.836

Uzeti krediti 59.430 68.516 59.430 68.516 Ukupno 691.973 686.774 694.772 690.289

Krediti i potraživanja od komitenata

Krediti i potraživanja od komitenata umanjeni su za is- stopi odgovara njihovoj knjigovodstvenoj vrijednosti. pravku vrijednosti. Procijenjena fer vrijednost kredita i Očekivani budući gubici ne uzimaju se u obzir niti se rade potraživanja predstavlja diskontovani iznos očekivanih prilagođavanja za nesigurnost naplate (uključujući vre- procijenjenih budućih novčanih tokova. Očekivani menske rokove) dospjelih i reprogramiranih izloženosti, budući novčani tokovi diskontuju se trenutno važećim kao i nedospjelih izloženosti koje zahtijevaju pojačano tržišnim stopama s ciljem određivanja njihove fer vri- praćenje. jednosti. Fer vrijednost plasmana po promjenjivoj

60 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti komitenata Uzeti krediti

Za depozite po viđenju i depozite koji nemaju definisano Fer vrijednost uzetih kredita sa varijabilnom kamatnom dospijeće, fer vrijednost je iznos plativ po viđenju na dan stopom koja se redovno mijenja, sa neznatnom prom- bilansa. Procijenjena fer vrijednost depozita sa fiksnim jenom kreditnog rizika približno predstavlja njihovu dospijećem zasniva se na diskontovanim novčanim to- knjigovodstvenu vrijednost. Fer vrijednost uzetih kredi- kovima prema trenutno važećim kamatnim stopama ta sa fiksnom kamatnom stopom određuje se analizom za depozite sličnog preostalog dospijeća. Vrijednost diskontovanih budućih novčanih tokova, koristeći ka- dugoročnih odnosa sa deponentima ne uzima se u obzir matnu stopu koja se trenutno nudi za kredite sa sličnim kod procjene fer vrijednosti. uslovima i dužnicima sa sličnim kreditnim bonitetom. Nivoi fer vrijednosti imovine i obaveza Banke u skladu sa IFRS 13 prikazani su u tabeli ispod:

31.12.2017. 31.12.2016.

Nivoi fer vrijednosti Nivoi fer vrijednosti

L1 L2 L3 L1 L2 L3 ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Finansijska imovina Krediti i potraživanja od banaka - - 8.971 - - 22.359 Krediti i potraživanja od komitenata - - 566.305 - - 598.297 Finansijska imovina raspoloživa za - - 11.122 - - 13.775 prodaju Ukupno - 586.398 - 634.431 Finansijske obaveze - - Depoziti banaka i drugih fin. Institucija - - 57.684 - - 71.937 Depoziti komitenata - - 577.658 - - 549.836 Uzeti krediti - - 59.430 - - 68.516 Ukupno - - 694.772 - - 690.289

4.5. Operativni rizik

Banka je izložena operativnim rizicima u svim svojim po- događajima u vezi sa operativnim rizicima, praćenje slovnim aktivnostima. Banka nastoji upravljati operativnim ključnih indikatora operativnih rizika, procjenu operativnih rizicima prema definisanim načelima i politikama na nivou rizika pri donošenju odluka o poslovnim promjenama, te Banke i SBEU Grupe, a u svrhu ublažavanja i izbjegavanja izvještavanje rukovodstva o rezultatima upravljanja op- operativnih rizika. erativnim rizicima.

Banka svoje standarde za upravljanje operativnim rizicima usklađuje sa smjernicama Grupe i lokalnim regulatornim zahtjevima. To uključuje prikupljanje podataka o štetnim

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 61 Napomene uz finansijske izvještaje

4.6. Upravljanje kapitalom pisuje Agencija. U skladu sa Odlukom o izračunavanju kapitala banaka objavljenom u toku 2017. godine, Banka je sa 31. Ciljevi Banke pri upravljanju kapitalom, koji je širi koncept od decembrom 2017. godine počela sa obračunom kapitalnih “akcionarskog kapitala” iz bilansa stanja, jesu: zahtjeva u skladu sa novom zakonskom regulativom. Prema pomenutoj Odluci, Banka je dužna da primjenjuje standard- • biti u skladu sa kapitalnim uslovima koje su postavili regu- izovani pristup za izračunavanje kapitalnih zahtjeva za kreditni latori bankarskog tržišta u domaćem okruženju; rizik. Za potrebe obračuna kapitalnih zahtjeva za operativne • čuvati sposobnost Banke da može da osigurava povrat rizike, Banka koristi pristup osnovnog pokazatelja. U skladu akcionarima i dobit drugima koji posjeduju udio; sa zahtjevima Odluke, Banka je izračunala i kapitalni zahtjev • održati jaku kapitalnu osnovu u cilju razvoja poslovanja. za devizni rizik. U narednoj tabeli je kratak prikaz sastava regu- Adekvatnost i stanje kapitala se redovno nadgleda od strane latornog kapitala, vrijednosti rizikom ponderisane imovine i Odbora za upravljanje aktivom i pasivom i Uprave Banke na obračun stope adekvatnosti kapitala Banke, a pripremljen je u osnovu odgovarajućih internih akata i regulative koju pro- skladu sa zahtjevima Agencije za bankarstvo Republike Srpske:

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Obične akcije 62.198 62.198 Emisiona premija 15.235 15.235 Opšte zakonske rezerve 3.625 3.422 Ostale rezerve formirane iz dobiti nakon oporezivanja na osnovu odluke 8.065 8.065 skupštine akcionara Neraspoređena dobit iz ranijih godina 18.578 14.720 Nematerijalna imovina (3.778) (4.195) Odbici od dopunskog kapitala koji premašuju dopunski kapital (11.257) - Ukupno osnovni kapital 92.666 99.445 Dopunski kapital Opšte rezerve 3.935 8.270 Odbici od dopunskog kapitala - Nedostajuće rezerve po zahtjevu regulatora (15.192) - (napomena 5a) Odbici od dopunskog kapitala koji premašuju iznos dopunskog kapitala 11.257 - Ukupno dopunski kapital - 8.270 Nedostajuće rezerve po zahtjevu regulatora (napomena 5a) - (15.144) Neto kapital po ABRS regulativi 92.666 92.571 Rizikom ponderisana aktiva 482.305 641.044 Ponderisani operativni rizik 75.003 46.924 Ponderisani rizik devizne pozicije 34.254 - Ukupni ponderisani rizik 591.562 687.968 Stopa neto kapitala u odnosu na ukupan ponderisani rizik 15,7% 13,5% Stopa osnovnog kapitala u odnosu na ukupan ponderisani rizik 15,7% 14,5%

62 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Minimalna adekvatnost kapitala prema zahtjevima se procjenjuje mjesečno. Gubici od umanjenja vrijed- Agencije iznosi 12%. Nedostajuće rezerve u okviru kapi- nosti uglavnom se priznaju u odnosu na knjigovodst- tala se odnose na razliku između rezerve obračunate venu vrijednost kredita pravnim i fizičkim licima (kao u skladu sa propisima Agencije i rezerve obračunate u što je sažeto u napomeni 18), rezervisanja za obaveze i skladu sa MSFI. troškove koje proizlaze iz vanbilansne izloženosti komitentima, uglavnom u vidu garancija i akreditiva (sažeto u napomeni 32) te umanjenja vrijednosti novčanih sredstava (napomena 15) kredita i potraživanja banaka (na- 5. RAČUNOVODSTVENE PROCJENE pomena 17), finansijske imovine (napomena 19), ostale I PRETPOSTAVKE U PRIMJENI aktive (napomena 22) i osnovnih sredstava namijenjen- RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA ih prodaji (napomena 24).

Umanjenja vrijednosti se takođe razmatraju za kreditnu Banka radi procjene i pretpostavke o neizvjesnim izloženost od banaka te za ostalu imovinu koja se ne događajima, uključujući procjene i pretpostavke o vodi po fer vrijednosti, gdje primarni rizik umanjenja nije budućnosti. Takve računovodstvene pretpostavke i kreditni rizik. procjene se redovno provjeravaju, a zasnivaju se na istorijskom iskustvu i ostalim faktorima, kao što su Finansijska imovina koja se vodi po amortizovanom trošku očekivani tok budućih događaja koji se mogu realno pretpostaviti u postojećim uslovima, ali i pored toga, Banka procjenjuje umanjenje vrijednosti na individual- neizbježno predstavljaju izvore neizvjesnosti procje- noj osnovi za sve izloženosti za koje postoje objektivni na. Procjena gubitaka od umanjenja vrijednosti port- dokazi o obezvređivanju potraživanja. Imovina koja nije folija Banke izloženog kreditnom riziku predstavlja materijalno značajna razmatra se na grupnoj (portfolio) najznačajniji izvor neizvjesnosti procjena. Ovaj i ostali osnovi radi umanjenja vrijednosti. ključni izvori neizvjesnosti procjena, koji nose znatan rizik mogućih značajnih prilagođavanja knjigovodst- Banka procjenjuje umanjenja vrijednosti u slučajevima vene vrijednosti imovine i obaveza u sljedećoj poslovnoj kada prosudi da dostupni podaci ukazuju na godini, opisani su u nastavku. vjerovatnoću mjerljivog umanjenja budućih procijenjenih gotovinskih tokova imovine ili grupa imovine. (a) Gubici od umanjenja vrijednosti kredita i Kao dokaz se uzima neredovna otplata ili ostale indi- potraživanja kacije finansijskih poteškoća korisnika kredita te nepo- voljne promjene u ekonomskim uslovima u kojima Banka kontinuirano prati kreditnu sposobnost svojih zajmoprimci posluju, u vrijednosti ili naplativosti instru- komitenata. Potreba za umanjenjem vrijednosti bi- menata osiguranja, kada se te promjene mogu povezati lansne i vanbilansne izloženosti Banke kreditnom riziku s navedenim nepoštovanjem uslova.

2017. 2016. Napomena ‘000 KM ‘000 KM Sažetak ispravke vrijednosti (MSFI) Novčana sredstva 15 7 3 Krediti i potraživanja od komitenata 18 37.823 35.398 Ostala aktiva 22 1.863 2.075 Osnovna sredstva namijenjena prodaji 24 1.250 953 Rezervisanja za vanbilansnu izloženost 31 695 496 Ukupno 41.638 38.925

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 63 Napomene uz finansijske izvještaje

Pored navedenih umanjenja u skladu sa MSFI Banka priznaje kao rezerva za kreditne gubitke po regulator- takođe procjenjuje umanjenja u skladu sa regulativom nom zahtjevu u poziciji kapitala i rezervi. Sljedeća tabela Agencije, gdje se razlika u odnosu na MSFI umanjenje sumira umanjenje vrijednosti u skladu sa Agencijom:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Sažetak rezervisanja prema ABRS Krediti i potraživanja od komitenata 63.143 60.344 Rezervisanja za vanbilansnu izloženost 2.747 2.466 Rezervisanja za stečenu materijalnu imovinu 3.032 3,351 68.922 66.161

Regulatorna rezerva za kreditne gubitke na dan 31. decembar:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Rezervisanja za umanjenje vrijednosti prema ABRS 68.922 66.161 Rezervisanja za umanjenje vrijednosti prema MSFI 41.638 38.925 Razlika na kraju izvještajnog perioda 27.284 27.236 Razlika iz prethodnog perioda 12.092 12.092 Zahtjevana dodatna rezervisanja 15.192 15.144

Banka uzima u obzir zajednički učinak nekoliko događaja Krajem godine, bruto vrijednost umanjenih kredita i kada ocjenjuje umanjenje, te koristi iskustvo u procjeni potraživanja (neprihodujući krediti – NPL) te stope u slučajevima kada su razmotreni podaci potrebni za priznatih umanjenja, bili su kako slijedi: procjenu umanjenja ograničeni.

2017. 2016.

‘000 KM Pravna lica Fizička lica Ukupno Pravna lica Fizička lica Ukupno Bruto izloženost 50.002 17.015 67.017 54.651 17.001 71.652 Ispravka vrijednosti (22.972) (11.977) (34.949) (22.686) (9.974) (32.661) Stopa umanjenja 46% 70% 52% 42% 59% 46%

Svako dodatno povećanje stope umanjenja bruto na dan 31. decembra 2017. godine, imalo bi za posljedicu neprihodujuće izloženosti za jedan procentni poen povećanje gubitka od umanjena vrijednosti u iznosu od bruto neprihodujuće izloženosti koje su gore prikazane 670 hiljada KM (2016.: 717 hiljada KM).

64 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Pored pojedinačno i grupno identifikovanih gubitaka za koji nisu bili posebno identifikovani (portfolio ispravka neprihodujuće kredite, kao što je objašnjeno u paragrafu vrijednosti). Pregled nastalih a neuočenih umanjenja iznad, Banka takođe priznaje gubitke od umanjenja vri- vrijednosti po bruto kreditima i vanbilansnoj izloženosti jednosti za koje se zna da postoje na datum bilansa, a kreditnom riziku dat je u sljedećoj tabeli:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita 2.874 2.737 Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti vanbilansnih izloženosti kreditnom riziku 686 483 Ukupno nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita i vanbilansa 3.560 3.220 Bruto krediti 590.548 621.292 Vanbilansne izloženosti kreditnom riziku 135.910 115.739 Ukupno bruto krediti i vanbilans 726.458 737.030 Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita prema bruto kreditima 0,49% 0,44% Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti vanbilansnih izloženosti kreditnom riziku prema vanbilansnim izloženostima kreditnom riziku 0,50% 0,42% Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita i vanbilansa prema bruto kreditima i vanbilansu 0,49% 0,44%

(b) Oporezivanje (d) Sudski sporovi

Banka formira poresku obavezu u skladu s poreskim za- Banka sprovodi pojedinačnu procjenu svih sudskih sporova. konima Republike Srpske. Poreska prijava podložna je Iznos rezervisanja Banka određuje na osnovu profesionalnih odobravanju od strane poreskih vlasti koje imaju pravo pravnih savjeta. Kao što je navedeno u napomeni 32, Banka je naknadno pregledati poslovne knjige poreskog obvezni- na dan 31. decembar 2017. godine rezervisala 171 hiljada KM za ka. Tumačenje poreskih zakona od strane poreskih vlasti sudske sporove (2016. godine: 187 hiljada KM), što rukovodstvo u odnosu na transakcije i aktivnosti Banke mogu se ra- procjenjuje dovoljnim. zlikovati od tumačenja rukovodstva. Kao rezultat iznije- tog, transakcije mogu biti osporene od strane poreskih vlasti i Banci može biti određen dodatni iznos poreza, 6. IZVJEŠTAVANJE PO SEGMENTIMA kazni i kamata. U skladu sa Zakonom o poreskoj upravi Republike Srpske, period zastarjelosti poreske obaveze Segmenti prepoznati za potrebe izvještavanja po seg- je pet godina. To praktično znači da poreske vlasti imaju mentima uključuju: prava da odrede plaćanje neizmirenih obaveza u roku od pet godina od trenutka kada je obaveza nastala. 1. „Retail“: poslovanje sa fizičkim licima, preduzetnici- ma i malim i srednjim preduzećima; (c) Regulatorni zahtjevi 2. „Corporate“: poslovanje sa velikim preduzećima, javnim sektorom i javnim preuzećima, nebankarskim Agencija je ovlašćena da vrši inspekcije poslovanja finansijskim institucijama; Društva i zahtijeva izmjene knjigovodstvene vrijednosti 3. „Finansijska tržišta i ALM“: Finansijska tržišta i Up- imovine, obaveza i kapitala, u skladu sa odgovarajućom ravljanje aktivom i pasivom („ALM“) i regulativom. 4. „Centrala“: kapital i rezerve, ulaganja u druga pravna lica i ostale vlasničke udjele, te ostala imovina i obaveze koji nisu pridruženi drugim segmentima.

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 65 Napomene uz finansijske izvještaje

Izvještaji po segmentima pripremljeni su u skladu sa ama, primjerene valute i ročnosti sa ugrađenim dodatnim upravljačkim izvještajima. Pri mjerenju poslovnih rezultata usklađivanjima. primjenjuju se interne cijene bazirane na specifičnim cijen-

Finansijska Retail Corporate tržišta i ALM Centrala Ukupno 31. decembar 2017. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Neto prihod od kamata 22.164 9.917 (1.392) - 30.686 Neto prihod od naknada i provizija 9.556 3.879 - - 13.436 Neto kursne razlike - - 142 - 142 Ostali poslovni prihod - - - 456 456 Ukupno prihodi iz poslovanja 31.720 13.794 (1.250) 456 44.720 Gubici od umanjenja vrijednosti i rezervisanja (3.332) (5.809) - (493) (9.634) Ukupni operativni rashodi (15.018) (2.437) (581) (10.967) (29.002) Rezultat segmenta 13.370 5.548 (1.831) (11.003) 6.084 Porez na dobit - - - (787) (787) Dobit tekuće godine 13.370 5.548 (1.831) (11.970) 5.297 Ukupno aktiva 371.075 193.036 249.912 11.645 825.668 Ukupno obaveze i kapital 420.712 211.436 187.641 5.879 825.668

Finansijska Retail Corporate tržišta i ALM Centrala Ukupno 31. decembar 2016. ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Neto prihod od kamata 20.888 10.586 (1.571) - 29.903 Neto prihod od naknada i provizija 8.673 3.660 - - 12.333 Neto kursne razlike - - 32 - 32 Ostali poslovni prihod - - - 621 621 Ukupno prihodi iz poslovanja 29.561 14.246 (1.539) 621 42.889 Gubici od umanjenja vrijednosti i rezervisanja (3.135) (5.287) (16) (1.525) (9.963) Ukupni operativni rashodi (14.265) (2.512) (511) (10.939) (28.227) Rezultat segmenta 12.161 6.447 (2.066) (11.843) 4.699 Porez na dobit - - - (655) (655) Dobit tekuće godine 12.161 6.447 (2.066) (12.498) 4.044 Ukupno aktiva 359.654 239.340 203.267 10.613 812.873 Ukupno obaveze i kapital 402.252 218.187 188.016 4.418 812.873

66 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

7. PRIHOD I RASHOD OD KAMATA a) Prihod od kamata

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Krediti i potraživanja od banaka 63 135 Krediti i potraživanja od komitenata 33.670 37.769 Naknade po osnovu odobravanja kredita 3.008 2,134 Prihodi od kamata po osnovu obezvrijeđenih kredita 2.877 2.974 Ostali prihodi od kamata i slični prihodi 114 64 Ukupno 39.732 43.075 b) Rashod od kamata

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Negativna kamata na sredstva kod banaka 184 86 Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija 1.425 1.753 Depoziti komitenata 6.292 9.959 Uzeti krediti 1.145 1.235 Subordinirane obaveze - 140 Ukupno 9.046 13.172

Prihodi i rashodi od kamata po izvorima nastanka su dati u sljedećoj tabeli:

2017. 2016.

Prihodi Rashodi Prihodi Rashodi ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Neto prihod od kamata 63 1.609 135 1.839 Neto prihod od naknada i provizija 15.177 2.323 18.175 3.387 Neto kursne razlike 1.395 138 2.322 1.434 Ostali poslovni prihod 23.097 4.976 22.443 6.512 Ukupno prihodi iz poslovanja 39.732 9.046 43.075 13.172

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 67 Napomene uz finansijske izvještaje

8. PRIHOD I RASHOD OD NAKNADA I PROVIZIJA

a) Prihod od naknada i provizija

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Usluge platnog prometa u zemlji 3.647 2.966 Usluge platnog prometa u inostranstvu 1.827 1.697 Provizije po izdatim garancijama i vanbilansnim stavkama 1.092 1.243 Mjenjački poslovi 3.362 2.859 Naknade i provizije po kreditnim karticama 2.897 2.659 Naknade i provizije za vođenje računa 2.454 2.205 Ostale naknade i provizije 1.671 1.285 Ukupno 16.950 14.914

b) Rashod od naknada i provizija

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Usluge platnog prometa u zemlji 474 284 Usluge platnog prometa u inostranstvu 59 62 Devizni transferi sa Centralnom bankom - 5 Naknade po osnovu kupoprodaje deviza 999 483 Naknade po poslovima platnih kartica 1.755 1.361 Ostale naknade i provizije 227 387 Ukupno 3.514 2.581

9. OSTALI POSLOVNI PRIHOD

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Prihod od prodaje nekretnina i opreme 78 280 Prihod od smanjenja obaveza - 152 Dividenda 29 8 Ostalo 349 181 Ukupno 456 621

68 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

10. GUBICI OD UMANJENJA VRIJEDNOSTI I REZERVISANJA

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Novčana sredstva (napomena 15) (4) (9) Krediti i potraživanja od banaka (napomena 17) - - Krediti i potraživanja od komitenata (napomena 18) 8.785 8.036 Ostala aktiva (napomena 22) (36) 302 Osnovna sredstva namijenjena prodaji (napomena 24) 507 1.102 Kursne razlike (1) (1) Rezervisanja (napomena 30) 381 533 Ukupno 9.634 9.963

11. TROŠKOVI ZAPOSLENIH

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Neto lična primanja 6.069 5.940 Porezi i doprinosi na neto lična primanja 4.280 4.231 Ostale naknade zaposlenima 1.666 1.715 Ukupno 12.015 11.886

12. TROŠKOVI AMORTIZACIJE

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Amortizacija nekretnina i opreme (napomena 20) 1.755 1.717 Amortizacija nematerijalne imovine (napomena 21) 1.357 1.258 Ukupno 3.112 2.975

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 69 Napomene uz finansijske izvještaje

13. OSTALI POSLOVNI RASHODI

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Troškovi materijala i usluga 3.760 3.492 Troškovi komunikacija 1.161 1.080 Troškovi marketinga i komunikacija 617 521 Troškovi zakupa 1.620 1.664 Troškovi osiguranja 2.925 2.779 Administrativni troškovi 117 100 Indirektni porezi i doprinosi 910 741 Konsultantske usluge 680 774 Troškovi revizije i advokatskih usluga 525 606 Troškovi supervizije banaka 616 608 Ostalo 943 1.001 Ukupno 13.875 13.366

14. POREZ NA DOBIT

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Tekući porez na dobit 807 717 Odloženi porez na dobit (napomena 23 i 29) (19) (62) 787 655 Usaglašavanje poreza na dobit Računovodstvena dobit prije poreza 6.084 4.699 Porez na dobit po stopi od 10% 608 470 Umanjenja vrijednosti kredita i ostalih sredstava koji se ne priznaju u poreske svrhe i ostali troškovi 133 229 Prihod oslobođen poreza (18) (19) Umanjenja vrijednosti kredita i ostalih sredstava koji se priznaju u poreske svrhe (20% korigovane poreske osnovice) 84 37 Tekući porez na dobit 807 717 Efektivna poreska stopa % 13,3% 15,3%

70 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Kretanja u okviru privremenih razlika tokom 2016. i 2017. godine su prikazana kao što slijedi:

Stalna Iskazano Iskazano sred- Stanje u okviru u okviru stva van Stanje 1. januara bilansa ostalog upotrebe Iskazano 31. de- uspjeha rezultata ’000 KM direktno cembra Nekretnine i oprema (121) 1 (1) - - (121) Rezervisanja za bonuse zaposlenih 61 18 - - - 79 Ukupno (60) 19 (1) - - (42)

15. NOVČANA SREDSTVA CENTRALNE BANKE

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Novčana sredstva 19.587 18.544 Tekući računi kod drugih banaka 28.119 22.193 Sredstva kod Centralne banke 113.036 56.827 Bruto novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke 160.741 97.564 Ispravka vrijednosti (7) (3) Neto novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke 160.734 97.561

Kretanja u rezervisanjima:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. januara 3 13 Povećanje rezervisanja 34 25 Ukidanje rezervisanja (30) (35) Stanje na dan 31. decembra 7 3

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 71 Napomene uz finansijske izvještaje

16. OBAVEZNA REZERVA KOD CENTRALNE BANKE

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM

Obavezna rezerva kod Centralne banke 69.078 69.839

Centralna banka Bosne i Hercegovine („Centralna Banka je obavezna držati na računu rezervi kod Cen- banka“) je za banke u BiH propisala način obračuna i tralne banke najmanje 10% (2016. godine: 10%) na de- održavanja obavezne rezerve, te visinu i način plaćanja pozite i pozajmljena sredstva sa ugovorenim rokom naknade za iznos obavezne rezerve i iznos sred- dospijeća do jedne godine i 10% (2016. godine: 10%) na stava na računu kod Centralne banke preko obavezne depozite i pozajmljena sredstva sa ugovorenim rokom rezerve. Osnovicu za obračun obavezne rezerve pred- dospijeća preko jedne godine. stavlja prosječno stanje depozita i pozajmljenih sredstava u KM i stranim valutama u toku desetodnevnog Na osnovu Odluke o izmjenama odluke o utvrđivanju i obračunskog perioda. Dio osnovice u stranim valuta- održavanju obaveznih rezervi i utvrđivanju naknade na ma Banka izražava u KM i obračunava prema kursnoj iznos rezerve („Sl. glasnik BiH“, 30/16), Centralna banka listi Centralne banke koja je važila u vrijeme trajanja obračunava kamatu: obračunskog perioda. • na iznos obavezne rezerve – ne obračunava se na- U osnovicu za obračun obavezne rezerve ne ulaze: knada;

• pasivni podbilans; • na iznos sredstava iznad obavezne rezerve – naknada se obračunava po stopi koja je jednaka 50% stope koju • stanje računa jedne banke kod druge banke, a koje primjenjuje Evropska centralna banka na depozite ko- imaju račun rezervi kod Centralne banke; mercijalnih banaka (Deposit Facility Rate).

• dugoročni krediti od nerezidenata do 1992. godine i Usljed negativne stope Evropske centralne banke (De- obaveze po osnovu stare devizne štednje građana; posit Facility Rate) Banka je platila ukupno 183 hiljade KM naknade Centralnoj banci Bosne i Hercegovine. • krediti ino-banaka koji su dobijeni preko minis- tarstava finansija vlada entiteta - banka je samo posrednik, dok je vlada entiteta garant i dužnik.

17. KREDITI I POTRAŽIVANJA OD BANAKA

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Bruto krediti i potraživanja do tri mjeseca 8.971 - Bruto krediti i potraživanja do šest mjeseci - 22.359 Ispravka vrijednosti - - Neto krediti i potraživanja od banaka do šest mjeseca 8.971 22.359

72 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

18. KREDITI I POTRAŽIVANJA OD KOMITENATA

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Krediti stanovništvu 318.953 297.514 Krediti preduzećima 271.595 323.778 Bruto krediti i potraživanja od komitenata 590.548 621.292 Ispravka vrijednosti (37.823) (35.398) Neto krediti i potraživanja od komitenata 552.725 585.894

Kretanja u rezervisanjima:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. januara 35.398 30.336 Povećanje rezervisanja 23.308 23.622 Ukidanje rezervisanja (14.542) (15.586) Neto (dobici)/gubici od umanjenja vrijednosti priznati u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu 8.785 8.036 Efekti prihoda po osnovu kamata na obezvređena finansijska sredstva (2.877) (2.974) Indirektni otpisi (3.483) (1) Stanje na dan 31. decembra 37.823 35.398

19. FINANSIJSKA IMOVINA

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Finansijska imovina raspoloživa za prodaju, vlasničke hartije od vrijednosti, nekotirane S.W.I.F.T., Le Hulpe, Belgija 24 24 Banjalučka berza a.d., Banja Luka - 252 Centralni registar HoV a.d., Banja Luka 107 107 Finansijska imovina raspoloživa za prodaju, dužničke hartije od vrijednosti, kotirane Trezorski zapisi Ministarstva finansija Republike Srpske 10.991 13.392

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 73 Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM 11.122 13.775 Bruto finansijska imovina 11.122 13.775 Ispravka vrijednosti - - Neto finansijska imovina 11.122 13.775

Banka je u toku 2014. godine stekla učešće u firmi Super U pogledu hijerarhijskih nivoa, vlasničke hartije od vrijed- Kartica d.o.o. Beograd, Srbija, od 13,01%. Vrijednost udjela nosti klasifikovane kao sredstva raspoloživa za prodaju sa 31. decembrom 2017. godine iznosilo je 479,77 KM. se mogu svrstati u treći nivo, dok se dužničke hartije od vrijednosti klasifikovane kao raspoložive za prodaju mogu svrstati u prvi nivo.

20. NEKRETNINE I OPREMA

Oprema Inves- i ostala Inves- Stalna ticiona sred- ticije sred- nekret- Zemljište Zgrade stva u toku stva van nina Ukupno ’000 KM ‘000 ‘000 ‘000 upotrebe ‘000 ‘000 KM KM KM ‘000 KM KM KM Nabavna vrijednost Stanje na dan 1. januar 2016. - 4.504 13.324 614 295 81 18.818 Povećanje 23 1.060 1.264 2.210 - - 4.557 Prodaja i otpisi - - (254) - - - (254) Prenosi u upotrebu - - - (2.348) (295) (81) (2.724) Stanje na dan 31. decembar 2016. 23 5.564 14.335 476 - - 20.398 Stanje na dan 1. januar 2017. 23 5.564 14.335 476 - - 20.398 Povećanje - - 1.113 1.173 - 111 2.937 Procjena 8 (233) - - - - (225) Prodaja i otpisi - - (351) - - - (351) Prenosi u upotrebu - - - (1.114) - - (1.114) Stanje na dan 31. decembar 2017. 31 5.331 15.097 535 - 111 21.105

Akumulirana amortizacija Stanje na dan 1. januar 2016. - 173 7.287 - - - 7.460 Trošak za godinu - 61 1.656 - - 1 1.718 Prodaja i otpisi - - (240) - - (1) (241)

74 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Oprema Inves- i ostala Inves- Stalna ticiona sred- ticije sred- nekret- Zemljište Zgrade stva u toku stva van nina Ukupno ’000 KM ‘000 ‘000 ‘000 upotrebe ‘000 ‘000 KM KM KM ‘000 KM KM KM Stanje na dan 31. decembar 2016. - 234 8.703 - - - 8.937 Stanje na dan 1. januar 2017. - 234 8.703 - - - 8.937 Trošak za godinu - 76 1.679 - - 1.755 Procjena - (310) - - - (310) Prodaja i otpisi - - (329) - - (329) Stanje na dan 31. decembar 2017. - - 10.053 - - - 10.053

Knjigovodstvena vrijednost Stanje na dan 31. decembar 2016. 23 5.330 5.632 476 - - 11.461 Stanje na dan 31. decembar 2017. 31 5.331 5.044 535 - 111 11.052

21. NEMATERIJALNA IMOVINA

Ulaganja u Investicije Softver tuđa sredstva u toku Ukupno ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Nabavna vrijednost Stanje na dan 1. januar 2016. 5.495 3.140 111 8.745 Povećanje 764 274 1.098 2.136 Prodaja i otpisi - - - - Prenosi u upotrebu - - (1.037) (1.037) Stanje na dan 31. decembar 2016. 6.259 3.414 172 9.844 Stanje na dan 1. januar 2017. 6.259 3.414 172 9.844 Povećanje 459 48 875 1.382 Prodaja i otpisi - (110) - (110) Prenosi u upotrebu - - (459) (459) Stanje na dan 31. decembar 2017. 6.718 3.352 588 10.657 Akumulirana amortizacija Stanje na dan 1. januar 2016. 3.242 1.210 - 4.452 Trošak za godinu 817 441 - 1.258

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 75 Napomene uz finansijske izvještaje

Ulaganja u Investicije Softver tuđa sredstva u toku Ukupno ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM Prodaja i otpisi - - - - Stanje na dan 31. decembar 2016. 4.059 1.651 - 5.710 Stanje na dan 1. januar 2017. 4.059 1.651 - 5.710 Trošak za godinu 903 454 - 1.357 Prodaja i otpisi - (110) - (110) Stanje na dan 31. decembar 2017. 4.962 1.995 - 6.957 Knjigovodstvena vrijednost Stanje na dan 31. decembar 2016. 2.200 1.763 172 4.134 Stanje na dan 31. decembar 2017. 1.756 1.357 588 3.700

22. OSTALA AKTIVA

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Dati avansi i depoziti 2.201 1.785 Potraživanja po osnovu unaprijed plaćenih troškova 277 260 Potraživanja po kartičnom poslovanju 1.462 930 Vrijednosti primljene za naplatu potraživanja 48 222 Zalihe 93 99 Ostala potraživanja 3.402 3.474 Bruto ostala aktiva 7.483 6.770 Ispravka vrijednosti (1.862) (2.075) Neto ostala aktiva 5.621 4.695

Kretanja u rezervisanjima:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. januara 2.075 1.826 Povećanje rezervisanja 262 580 Ukidanje rezervisanja (397) (279)

76 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Neto (dobici)/gubici od umanjenja vrijednosti priznati u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu (36) 302 Indirektni otpisi (174) (1) Reklasifikacija (3) (52) Stanje na dan 31. decembra 1.862 2.075

23. ODLOŽENA PORESKA SREDSTVA

Odloženi porezi su obračunati na privremene razlike po dijelova odloženih poreskih sredstava u kapitalu i rezer- bilansnoj metodi korišćenjem zakonske poreske stope od vama odnosno izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom 10% (2016. godine: 10%). Promjene privremenih razlika i rezultatu su prikazane kako slijedi:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Rezervisanja za bonuse 79 61 Odložena poreska sredstva 79 61

Kretanje u odloženim poreskim sredstvima je kako slijedi:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. Januara 61 - Povećanje priznato u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu (napomena 14) 18 61 Stanje na dan 31. Decembra 79 61

24. OSNOVNA SREDSTVA NAMIJENJENA PRODAJI

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Osnovna sredstva namijenjena prodaji 3.837 3.920 Ispravka vrijednosti (1.250) (953) Osnovna sredstva namijenjena prodaji 2.587 2.967

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 77 Napomene uz finansijske izvještaje

Kretanja u rezervisanjima

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. januara 953 - Povećanje rezervisanja 730 1.154 Ukidanje rezervisanja (223) (149) Neto (dobici)/gubici od umanjenja vrijednosti priznati u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu 507 1.005 Indirektni otpisi - - Reklasifikacija (210) (52) Stanje na dan 31. decembra 1.250 953

25. DEPOZITI BANAKA I DRUGIH FINANSIJSKIH INSTITUCIJA

Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija prema ugovornom dospijeću su kako slijedi:

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Depoziti po viđenju 5.252 7.104 Kratkoročni depoziti 38.930 36.282 Dugoročni depoziti 12.171 26.805 Ukupno 56.353 70.191

26. DEPOZITI KOMITENATA

Depoziti komitenata prema ugovornom dospijeću su kako slijedi:

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Depoziti po viđenju 317.553 251.888 Kratkoročni depoziti 141.366 166.989 Dugoročni depoziti 117.271 129.191 Ukupno 576.190 548.067

78 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Depoziti komitenata prema sektorskoj strukturi su kako slijedi:

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Preduzeća 143.230 150.700 Državne institucije 35.594 18.966 Strana lica 20.110 20.196 Stanovništvo 371.539 350.184 Ostale organizacije 5.716 8.021 Ukupno 576.190 548.067

27. UZETI KREDITI

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Krediti od Fonda stanovanja Republike Srpske 53.326 59.699 Krediti od Sberbank Europe AG, Beč 6.104 8.817 Ukupno 59.430 68.516

Krediti od Fonda stanovanja Republike Srpske koriste se Krediti od Sberbank Europe AG, Beč se koriste za finansiranje za odobravanje stambenih kredita krajnjim korisnicima, sa malih i srednjih privatnih preduzeća u Republici Srpskoj, sa godišnjom kamatnom stopom u rasponu od 0,5 do 3% i rokom godišnjom kamatnom stopom od 3M EURIBOR +2,77%. dospijeća od 5 do 20 godina, uz ugovorenu kvartalnu otplatu.

28. OSTALE OBAVEZE

31.12.2017. 31.12.2015. ‘000 KM ‘000 KM Obaveze po osnovu kamata 546 146 Razgraničeni prihodi 376 331 Obaveze za indirektne poreze 191 188 Ostale obračunate obaveze 405 285 Obaveze za deponovane osnivačke uloge 101 91 Obaveze prema dobavljačima 1.213 901 Obaveze po kartičnom poslovanju 772 531 Ostale obaveze 1.187 504 Ukupno 4.791 2.979

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 79 Napomene uz finansijske izvještaje

29. ODLOŽENA PORESKA OBAVEZA

Odloženi porezi su obračunati na privremene razlike po zlika i dijelova odložene poreske obaveze u kapitalu i bilansnoj metodi korišćenjem zakonske poreske stope rezervama odnosno izvještaju o dobicima i gubicima i od 10% (2016. godine: 10%). Promjene privremenih ra- ukupnom rezultatu su prikazane kako slijedi:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Revalorizaciona rezerva 121 122 Neto odložena poreska obaveza 121 122

Kretanje u odloženoj poreskoj obavezi je kako slijedi:

2017. 2016. ‘000 KM ‘000 KM Stanje na dan 1. januara 121 122 Smanjenje priznato u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti (napomena 14) (1) (1) Promjena vrijednosti nekretnina 1 - Stanje na dan 31. decembra 121 121

30. REZERVISANJA

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Rezervisanja za sudske sporove 171 187 Rezervisanja za vanbilansnu izloženost 695 496 Rezervisanja za neiskorišćene dane godišnjeg odmora 273 292 Rezervisanja za otpremnine 229 205 Rezervisanja za bonuse 971 778 Rezervisanja za ostale obaveze 179 179 Ukupno 2.518 2.136

80 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

Kretanje u rezervisanjima za pojedine stavke je bilo sljedeće:

Rezer- Rezer- Rezer- Rezer- Rezer- visanja visanja visanja za visanja Rezer- visanja za za van- neiskorišćene za visanja za Uku- sudske bilansnu dane godišnjeg otprem- za bonu- ostale pno sporove izloženost odmora nine sea obaveze ‘000 ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM ‘000 KM KM Stanje na dan 1. januar 2016. 133 462 280 191 414 123 1.603 Nova rezervisanja u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu 55 2.002 12 21 614 57 2.760 Ukidanje rezervisanja (1) (1.968) - (8) (250) - (2.227) Neto priznato u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu 54 34 12 13 364 57 534 Stanje na dan 31. decembar 2016. 187 496 292 204 778 180 2.137

Stanje na dan 1. januar 2017. 187 496 292 204 778 180 2.137 Nova rezervisanja u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu 66 2.200 - 26 844 - 3.136 Ukidanje rezervisanja (82) (2.001) (19) (2) (651) - (2.755) Neto priznato u izvještaju o dobicima i gubicima i ukupnom rezultatu (16) 199 (19) 24 193 - 381 Stanje na dan 31. decembar 2017. 187 695 292 229 971 180 2.518

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 81 Napomene uz finansijske izvještaje

31. AKCIONARSKI KAPITAL

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM ‘000 KM Odobreno, izdato i plaćeno u cjelosti 62.198 redovnih akcija 62.198 62.198

U aprilu 2013. godine izvršena je dokapitalizacija Banke izvršena u svrhu jačanja kapitalne pozicije Banke, kao i u iznosu od 15 miliona KM od strane akcionara Sberbank podizanja maksimalno moguće izloženosti prema jed- Europe AG, Beč, Austrija. Dokapitalizacija je izvršena u nom ili grupi povezanih lica. svrhu jačanja kapitalne pozicije Banke, kao i podizanja maksimalno moguće izloženosti prema jednom ili grupi Akcionarski kapital Banke denominovan je u konvert- povezanih lica. ibilnim markama. Nominalna vrijednost svake izdate akcije je 1.000 KM. Sve akcije su plaćene u cijelosti. U junu 2014. godine izvršena je dokapitalizacija Ban- ke u iznosu od 23,47 miliona KM od strane akcionara Vlasnici Banke na kraju godine su kako slijedi: Sberbank Europe AG, Beč, Austrija. Dokapitalizacija je

31.12.2017. 31.12.2017. 31.12.2016. 31.12.2016. ‘000 KM % ‘000 KM % Sberbank Europe AG, Beč 61.974 99,64% 61.974 99,64% Sberbank BH dd, Sarajevo 224 0,36% 224 0,36% Ukupno 62.198 100,00% 62.198 100,00%

Većinski akcionar Banke je Sberbank Europe AG sa 99,64% U nastavku je prikazana kalkulacija osnovne i razrijeđene za- udjela, a krajnje matično društvo na dan 31. decembra 2017. rade po akciji. Kalkulacija je identična budući da Banka nema godine je Sberbank Rusija, Moskva, Rusija. konvertibilnih obveznica niti drugih opcija koje bi mogle povećati prosječan broj akcija.

31.12.2017. 31.12.2016. Neto dobit tekuće godine (u hiljadama KM) 5.297 4.044 Prosječni broj redovnih akcija u opticaju tokom razdoblja 62.198 62.198 Neto zarada po akciji (u KM) 85,16 65,01

82 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

32. POTENCIJALNE I UGOVORENE OBAVEZE a) Garancije, akreditivi i ugovorene obaveze

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM 000 KM Plative garancije: - u KM 11.685 7.307 - u stranoj valuti 8.980 8.177 Činidbene garancije: - u KM 42.461 39.207 - u stranoj valuti 9.264 819 Akreditivi u stranoj valuti 4.077 4.639 Ukupno garancije i akreditivi 76.467 60.150 Neiskorišćeni i okvirni krediti 59.443 55.589 Ukupno 135.910 115.739

b) Sudski sporovi

Protiv Banke je pokrenuto nekoliko sudskih sporova. Banka rala rezervisanja u iznosu od 171 hiljadu KM (2016. godine: 187 određuje iznos rezervisanja na osnovu profesionalnih pravnih hiljade KM). Mišljenje rukovodstva Banke i njenih pravnih za- savjeta. Odluku o nivou rezervisanja donosi Uprava Banke na stupnika je da se ne očekuju značajniji negativni ishodi sporova preporuku Komisije za procjenu ishoda sudskih sporova. Stanje koji bi imali materijalan uticaj na finansijske izvještaje Banke, i sudskih sporova na dan 31. decembar 2017. godine iznosi 5.084 da su formirana rezervisanja adekvatna. hiljada KM (2016. godine: 4.827 hiljada KM), a Banka je formi-

33. POSLOVI U IME I ZA RAČUN TREĆIH LICA

Banka upravlja sredstvima po poslovima u ime i za račun trećih rashodi po ovim sredstvima knjiže se u korist ili na teret vlasni- lica. Ova sredstva se vode u vanbilansnoj evidenciji odvojeno ka, odnosno korisnika. Plasmani po poslovima u ime i za račun od sredstava Banke. Za upravljanje sredstvima po poslovima trećih lica dati su u narednoj tabeli: u ime i za račun trećih lica Banka naplaćuje naknadu. Prihodi i

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 83 Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM 000 KM Komisioni plasmani – kreditiranje poljoprivrednog stanovništva Opštine Laktaši 4 4 Ukupno 4 1.110

34. ODNOSI SA POVEZANIM LICIMA

Prema čl. 2. stav 25) Zakona o bankama Republike Srpske bankarske grupacije, članovi nadzornog odbora, članovi up- definisana su lica u posebnom odnosu sa Bankom: članovi rave, nosioci ključnih funkcija te članovi njihovih užih porodica.

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM 000 KM

AKTIVA Računi kod drugih banaka - Sberbank Rusija, Moskva, Rusija – devizni račun 1.398 28 - Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija – devizni račun 13.303 681 - Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija – kratkoročni depozit i obračunata kamata 287 - - Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska – devizni račun - 22.162 - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – devizni račun 167 499 - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – kratkoročni depozit 712 241 - Sberbank CZ A.S. Brno, Češka Republika – devizni račun - 7.422 - Sberbank BH d.d. Sarajevo – devizni račun 1.946 2.164 - Sberbank BH d.d. Sarajevo – kratkoročni depozit i obračunata kamata 37 237 - Sberbank BH d.d. Sarajevo – namjenski depozit 699 219 18.549 33.533 Krediti plasirani rukovodstvu Banke i članovima Nadzornog odbora i Odbora za reviziju, te članovima uže porodice 159 210 Ukupno aktiva 18.708 33.863

84 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. ‘000 KM 000 KM OBAVEZE Sberbank Europe AG, Beč – obračunate obaveze po osnovu izvršenih usluga 532 665 Sberbank Europe AG, Beč – primljeni dugoročni krediti i obračunata kamata 6.104 8.817 Sberbank BH d.d. Sarajevo – subordinirane obaveze i obračunata kamata - - Sberbank BH d.d. Sarajevo – transakcioni računi 698 979 Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija – transakcioni račun 31 - Sberbank Rusija, Moskva – obračunate obaveze po osnovu izvršenih usluga - 12 Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – dospjela naknada 3 3 ALB EDV-SERVICE GMBH - obračunate obaveze po osnovu izvršenih usluga - 36 Centralni registar HOV a.d., Banja Luka – transakcioni račun 117 237 Centralni registar HOV a.d., Banja Luka - dugoročni depoziti i obračunata kamata - - Depoziti rukovodstva Banke i članova Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica 1.129 1.009 Ukupno obaveze 8.614 18.636

31.12.2017. 31.12.2016. IZVJEŠTAJ O DOBICIMA I GUBICIMA I UKUPNOM REZULTATU ‘000 KM 000 KM

Prihod od kamata - Sberbank Rusija, Moskva, Rusija 1 - - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija 6 4 - Sberbank BH d.d. Sarajevo - 17 - Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija 16 65 - Sberbank CZ A.S. Brno, Češka Republika 1 13 - Sberbank Europe AG, Beč, Austrija - 1 - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica 13 13 Ukupno 37 113

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 85 Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. IZVJEŠTAJ O DOBICIMA I GUBICIMA I UKUPNOM REZULTATU ‘000 KM 000 KM

Prihodi od naknada - Centralni registar HOV a.d., Banja Luka - 1 - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica 11 8 Ukupno 11 9 Ostali prihodi - Sberbank Rusija, Moskva, Rusija - 5 - Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska - 3 - Sberbank CZ A.S. Brno, Češka Republika 8 1 - Centralni registar HOV a.d., Banja Luka 3 3 - Banjalučka berza a.d. Banja Luka - 5 - Sberbank Technology Moscow 16 - - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica 5 - Ukupno 29 17 Rashodi kamata - Sberbank BH d.d. Sarajevo - (140) - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija (3) (3) - Sberbank Europe AG, Beč, Austrija (192) (274) - Centralni registar HOV a.d., Banja Luka - (1) - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica (19) (25) Ukupno (214) (443) Rashodi naknada - Sberbank Rusija, Moskva, Rusija (2) - - Sberbank CZ A.S. Brno, Češka Republika (5) (4) - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija (5) (5) - Sberbank BH d.d. Sarajevo (82) (82) - Sberbank Europe AG, Beč, Austrija (1) - - Centralni registar HOV a.d., Banja Luka (5) (5) - Banjalučka berza a.d. Banja Luka - (1) - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica (1) - Ukupno (101) (97)

86 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE Napomene uz finansijske izvještaje

31.12.2017. 31.12.2016. IZVJEŠTAJ O DOBICIMA I GUBICIMA I UKUPNOM REZULTATU ‘000 KM 000 KM

Ostali rashodi - Sberbank Europe AG, Beč, Austrija (466) (659) - Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska (1) (3) - Sberbank Rusija, Moskva, Rusija (16) (205) - Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija (59) (35) - Sberbank Technology, Moskva, Rusija (85) (46) - Sberbank CZ A.S. Brno, Češka Republika (2) (4) - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija - (2) - ALB EDV-SERVICE GmbH, Beč (456) (505) - Centralni registar HOV a.d. Banja Luka - - - Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih užih porodica (2) (2) (1.087) (1.461) (1.325) (1.862)

Krediti plasirani rukovodstvu Banke su odobravani Oročeni depoziti rukovodstva Banke i članova Odbora po sljedećim kamatnim stopama: 9,99%-15,00% na za reviziju zaključeni su po kamatnoj stopi od 0,60% do godišnjem nivou za kredite po kreditnim karticama 3,50% na godišnjem nivou. (VISA, MASTERCARD STANDARD i GOLD, PIKA) i 6,99% na godišnjem nivou za dugoročni kredit. 35. DOGAĐAJI NAKON DATUMA Uprava i Nadzorni odbor smatraju se ključnim rukovod- IZVJEŠTAVANJA stvom Banke. Uprava se sastoji od predsjednika i dva člana. U toku godine članovima Uprave isplaćeno je, uključujući plate i bonuse i nenovčane dohotke, ukupno Nije bilo značajnih događaja nakon datuma izvještajnog 533 hiljada KM (2016. godine: 516 hiljada KM). U toku go- perioda koji bi zahtijevali korekcije ili objelodanjivanje u dine članovima Nadzornog odbora isplaćeno je 24 hiljade napomenama uz priložene finansijske izvještaje Banke KM (2016. godine: nisu isplaćivane naknade). za 2017. godinu.

U 2017. godini Banka je uplatila doprinose u penzioni fond za ključno rukovodstvo u iznosu 169 hiljada KM (2016. godine: 159 hiljada KM).

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE 87 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske BILANS STANJA (IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU) NA DAN 31. DECEMBRA 2017. GODINE – AKTIVA

Grupa Iznos tekuće godine Iznos prethodne računa,Grupa P O Z I C I J A Oznaka za AOP Iznos Ispravkatekuće godine Neto godineIznos prethodne (početno Bruto računa,račun P O Z I C I J A Oznaka za AOP vrijednostiIspravka Neto(4-5) godine stanje) (početno Bruto račun1 2 3 4 vrijednosti5 (46-5) stanje)7 1 AKTIVA 2 3 4 5 6 7 AKTIVAA. TEKUĆA SREDSTVA 0 0 1 857.348.664 41.094.120 816.254.544 802.269.019 A.(002+008+011+014+018+022+030+ TEKUĆA SREDSTVA 031+032+033+034) 0 0 1 857.348.664 41.094.120 816.254.544 802.269.019 (002+008+011+014+018+022+030+1. Gotovina, gotovinski 031+032+033+034) 1.ekvivalenti, Gotovina, zlato gotovinski i potraživanja 00, 03, 05, 07 i 09 0 0 2 52.898.346 1.593.023 51.305.323 35.661.686 ekvivalenti,iz operativnog zlato poslovanja i potraživanja (003 do 00, 03, 05, 07 i 09 0 0 2 52.898.346 1.593.023 51.305.323 35.661.686 iz007) operativnog poslovanja (003 do 007)a) Gotovina i gotovinski 000 do 009 0 0 3 9.705.630 0 9.705.630 10.334.313 a)ekvivalenti Gotovina u i domaćojgotovinski valuti 000 do 009 0 0 3 9.705.630 0 9.705.630 10.334.313 030 do 039 ekvivalentib) Ostala potraživnja u domaćoj u valuti domaćoj valuti 0 0 4 3.395.726 1.505.901 1.889.825 1.273.031 030 do 039 b)v) GotovinaOstala potraživnja i gotovinski u domaćoj valuti 0 0 4 3.395.726 1.505.901 1.889.825 1.273.031 050 do 059 0 0 5 39.615.017 2.860 39.612.157 23.983.530 v)ekvivalenti Gotovina u i gotovinskistarnoj valuti 050 do 059 0 0 5 39.615.017 2.860 39.612.157 23.983.530 070 i 071 ekvivalentig) Zlato i ostali u starnoj plemeniti valuti metali 0 0 6 0 0 0 0 090070 do i 071 099 g)d) ZlatoOstala i ostalipotraživanja plemeniti u stranoj metali valuti 0 0 67 181.9730 84.2620 97.7110 70.8120 09001 do 06099 d)2. DepozitiOstala potraživanja i krediti u domaćoj u stranoj i stranojvaluti valuti (009+010) 0 0 87 180.495.240181.973 84.2620 180.495.24097.711 125.661.14070.812 01001 do 06019 2.a) Depoziti i krediti u domaćoj ivaluti stranoj valuti (009+010) 0 0 89 180.495.240 0 180.495.240 125.661.140 010 do 019 a)b) Depoziti i krediti u domaćojstranoj valuti 0 0 9 180.495.240 0 180.495.240 125.661.140 060 d0 069 0 1 0 0 0 0 b)valuti Depoziti i krediti u stranoj 060 d0 069 0 1 0 0 0 0 valuti3. Potraživanja za kamatu i 3.naknadu, Potraživanja potraživanja za kamatu po osnovui 02 do 08 0 1 1 5.083.930 2.393.323 2.690.607 2.853.073 naknadu,prodaje i drugapotraživanja potraživanja po osnovu 02 do 08 0 1 1 5.083.930 2.393.323 2.690.607 2.853.073 prodaje(012 + 013) i druga potraživanja (012a) Potraživanja + 013) za kamatu i a)naknadu, Potraživanja potraživanja za kamatu po osnovui 020 do 029 0 1 2 5.073.403 2.392.566 2.680.837 2.846.468 naknadu,prodaje i drugapotraživanja potraživanja po osnovu 020 do 029 0 1 2 5.073.403 2.392.566 2.680.837 2.846.468 prodajeu domaćoj i druga valuti potraživanja ub) domaćoj Potraživanja valuti za kamatu i b)naknadu, Potraživanja potraživanja za kamatu po osnovu i 080 do 089 0 1 3 10.527 757 9.770 6.605 naknadu,prodaje i drugapotraživanja potraživanja po osnovu 080 do 089 0 1 3 10.527 757 9.770 6.605 prodajeu stranoj i valutidruga potraživanja u4. stranoj Dati krediti valuti i depoziti 10, 11 i 20 0 1 4 451.680.936 6.601.380 445.079.556 484.080.310 4.(015 Dati do krediti 017) i depoziti 10, 11 i 20 0 1 4 451.680.936 6.601.380 445.079.556 484.080.310 (015a) Dati do krediti 017) i depoziti u 100 do 109 0 1 5 148.865.512 2.575.300 146.290.212 152.036.799 a)domaćoj Dati krediti valuti i depoziti u 100 do 109 0 1 5 148.865.512 2.575.300 146.290.212 152.036.799 domaćojb) Dati krediti valuti i depoziti sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj 112 do 119 0 1 6 291.975.744 4.009.229 287.966.515 289.269.428 b)valuti Dati krediti i depoziti sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj 112 do 119 0 1 6 291.975.744 4.009.229 287.966.515 289.269.428 valutiv) Dati krediti i depoziti u 200 do 209 0 1 7 10.839.680 16.851 10.822.829 42.774.083 v)stranoj Dati kreditivaluti i depoziti u 200 do 209 0 1 7 10.839.680 16.851 10.822.829 42.774.083 stranoj5. Hartije valuti od vrijednosti 12, 13 i 22 0 1 8 11.102.524 0 11.102.524 13.767.013 5.(019 Hartije do 021) od vrijednosti 12, 13 i 22 0 1 8 11.102.524 0 11.102.524 13.767.013 1 (019 do 021) 2 3 4 5 6 7 120 do 1291 a) HOV u domaćoj valuti 2 0 31 9 11.078.1834 5 0 611.078.183 7 359.200 120130 do 139129 a)b) HOV usa domaćoj ugovorenom valuti zaštitom od rizika u domaćoj valuti 0 21 90 11.078.1830 0 11.078.1830 13.383.492359.200 130220 dodo 139229 b)v) HOV usa stranoj ugovorenom valuti zaštitom od rizika u domaćoj valuti 0 2 01 24.3410 0 24.3410 13.383.49224.321 22015 do do 19, 229 28 i 29 v)6. HOVOstali u plasmani stranoj valuti i AVR (023 do 029) 0 2 21 151.959.26024.341 29.105.3420 122.853.91824.341 136.957.30424.321 15150 do do 19, 159 28 i 29 6.a) Ostali plasmani iu AVR domaćoj (023 dovaluti 029) 0 2 23 151.959.2601.641.426 29.105.3421.436.611 122.853.918204.815 136.957.304207.675 150160 do 159169 a)b) Ostali plasmani usa domaćoj ugovorenom valuti zaštitom od rizika u domaćoj valuti 0 2 43 1.641.4260 1.436.6110 204.8150 207.6750 160 do 169 b)v) DospjeliOstali plasmani plasmani sa i ugovorenomtekuća dospijeća zaštitom dugoročnih od rizika plasmana u domaćoj u valuti 0 2 4 0 0 0 0 180 do 189 0 2 5 149.020.194 27.658.031 121.362.163 132.051.175 v)domaćoj Dospjeli valuti plasmani i tekuća dospijeća dugoročnih plasmana u 180 do 189 0 2 5 149.020.194 27.658.031 121.362.163 132.051.175 190 do 199 domaćojg) AVR u valutidomaćoj valuti 0 2 6 1.275.921 9.928 1.265.993 1.313.318 190250 do 199259 g)d) AVROstali u plasmanidomaćoj valutiu stranoj valuti 0 2 67 1.275.92120.673 9.928772 1.265.99319.901 1.313.318215.514 250 do 259 d)đ) OstaliDospjeli plasmani plasmani u stranoji tekuća valuti dospijeća dugoročnih plasmana u stranoj 0 2 7 20.673 772 19.901 215.514 280 do 289 0 2 8 0 0 0 3.159.750 đ)valuti Dospjeli plasmani i tekuća dospijeća dugoročnih plasmana u stranoj 280 do 289 0 2 8 0 0 0 3.159.750 290 do 299 valutie) AVR u stranoj valuti 0 2 9 1.046 0 1.046 9.872 320 290do 325, do 299 dio 329 e)7. ZaliheAVR u stranoj valuti 0 23 90 291.6321.046 151.2580 140.3741.046 320.9949.872 320 do 325,350 dio 329 7.8. ZaliheStalna sredstva namijenjena prodaji 0 3 01 3.836.796291.632 1.249.794151.258 2.587.002140.374 2.967.499320.994 350351 8.9. StalnaSredstva sredstva poslovanja namijenjena koje se obustavlja prodaji 0 3 21 3.836.7960 1.249.7940 2.587.0020 2.967.4990 352351 i 359 9.10. Sredstva Ostala sredstva poslovanja koje se obustavlja 0 3 23 0 0 0 0 360352 i 359369 10.11. AkontacioniOstala sredstva porez na dodatu vrijednost 0 3 43 0 0 0 0 360 i 369 11.B. STALNA Akontacioni SREDSTVA porez na dodatu vrijednost 0 3 4 0 0 0 0 0 3 5 31.841.170 17.011.880 14.829.290 15.654.794 B.(036+041+047) STALNA SREDSTVA 0 3 5 31.841.170 17.011.880 14.829.290 15.654.794 30 (036+041+047)1. Osnovna sredstva i ulaganja u nekretnine (037 do 040) 0 3 6 21.104.937 10.053.667 11.051.270 11.460.688 300 do 303,30 306, dio 1. Osnovna sredstva i ulaganja u nekretnine (037 do 040) 0 3 6 21.104.937 10.053.667 11.051.270 11.460.688 a) Osnovna sredstva u vlasništvu banke 0 3 7 20.458.694 10.053.667 10.405.027 10.984.091 300 do 303,309 306, dio a) Osnovna sredstva u vlasništvu banke 0 3 7 20.458.694 10.053.667 10.405.027 10.984.091 304,309 dio 309 b) Ulaganja u nekretnine 0 3 8 110.859 0 110.859 0 304,305, dio 309 b)v) OsnovnaUlaganja sredstvau nekretnine uzeta u finansijski lizing 0 3 89 110.8590 0 110.8590 0 305,307 dio i 308 309 v)g) OsnovnaAvansi i osnovna sredstva sredstva uzeta u finansijskiu pripremi lizing 0 43 90 535.3840 0 535.3840 476.5970 30731 i 308 g)2. NematerijalnaAvansi i osnovna sredstva sredstva (042 u pripremi do 046) 0 4 01 10.657.728535.384 6.958.2130 3.699.515535.384 4.133.561476.597 31031 2.a) NematerijalnaGoodwill sredstva (042 do 046) 0 4 21 10.657.7280 6.958.2130 3.699.5150 4.133.5610 311, 310dio 319 a)b) GoodwillUlaganja u razvoj 0 4 23 0 0 0 0 314,311, dio 319 b)v) NematerijalnaUlaganja u razvoj sredstva uzeta u finansijski lizing 0 4 43 0 0 0 0 312,314, 313, dio dio 319 319 v)g) NematerijalnaOstala nematerijalna sredstva sredstva uzeta u finansijski lizing 0 4 45 10.069.2790 6.958.2130 3.111.0660 3.961.3210 312,317 313, i 318dio 319 g)d) OstalaAvansi nematerijalnai nematerijalna sredstva sredstva u pripremi 0 4 65 10.069.279588.449 6.958.2130 3.111.066588.449 3.961.321172.240 31737 i 318 d)3. OdloženaAvansi i nematerijalna poreska sredstva sredstva u pripremi 0 4 67 588.44978.505 0 588.44978.505 172.24060.545 37 3.V. OdloženaPOSLOVNA poreska AKTIVA sredstva 0 4 87 889.189.83478.505 58.106.0000 831.083.83478.505 817.923.81360.545 90 do 93 V.G. POSLOVNAVANBILASNA AKTIVA AKTIVA 0 4 89 889.189.834201.502.109 58.106.0000 201.502.109831.083.834 188.220.097817.923.813 90 do 93 G.D. VANBILASNAUKUPNA AKTIVA AKTIVA (048+049) 0 45 90 1.090.691.943201.502.109 58.106.0000 1.032.585.943201.502.109 1.006.143.910188.220.097 88 SBERBANK a.d. BanjaD. UKUPNA Luka AKTIVA| GODIŠNJI (048+049) IZVJEŠTAJ 2017 0 5 0 1.090.691.943 58.106.000 1.032.585.943 1.006.143.910 Grupa Iznos tekuće godine Iznos prethodne računa, P O Z I C I J A Oznaka za AOP Ispravka Neto godine (početno Bruto račun vrijednosti (4-5) stanje) 1 2 3 4 5 6 7 AKTIVA A. TEKUĆA SREDSTVA 0 0 1 857.348.664 41.094.120 816.254.544 802.269.019 (002+008+011+014+018+022+030+ 031+032+033+034) 1. Gotovina, gotovinski ekvivalenti, zlato i potraživanja 00, 03, 05, 07 i 09 0 0 2 52.898.346 1.593.023 51.305.323 35.661.686 iz operativnog poslovanja (003 do 007) a) Gotovina i gotovinski 000 do 009 0 0 3 9.705.630 0 9.705.630 10.334.313 ekvivalenti u domaćoj valuti 030 do 039 b) Ostala potraživnja u domaćoj valuti 0 0 4 3.395.726 1.505.901 1.889.825 1.273.031 v) Gotovina i gotovinski 050 do 059 0 0 5 39.615.017 2.860 39.612.157 23.983.530 ekvivalenti u starnoj valuti 070 i 071 g) Zlato i ostali plemeniti metali 0 0 6 0 0 0 0 090 do 099 d) Ostala potraživanja u stranoj valuti 0 0 7 181.973 84.262 97.711 70.812 01 do 06 2. Depoziti i krediti u domaćoj i stranoj valuti (009+010) 0 0 8 180.495.240 0 180.495.240 125.661.140 010 do 019 a) Depoziti i krediti u domaćoj valuti 0 0 9 180.495.240 0 180.495.240 125.661.140 b) Depoziti i krediti u stranoj 060 d0 069 0 1 0 0 0 0 valuti 3. Potraživanja za kamatu i naknadu, potraživanja po osnovu 02 do 08 0 1 1 5.083.930 2.393.323 2.690.607 2.853.073 prodaje i druga potraživanja (012 + 013) a) Potraživanja za kamatu i naknadu, potraživanja po osnovu 020 do 029 0 1 2 5.073.403 2.392.566 2.680.837 2.846.468 prodaje i druga potraživanja u domaćoj valuti b) Potraživanja za kamatu i naknadu, potraživanja po osnovu 080 do 089 0 1 3 10.527 757 9.770 6.605 prodaje i druga potraživanja u stranoj valuti 4. Dati krediti i depoziti 10, 11 i 20 0 1 4 451.680.936 6.601.380 445.079.556 484.080.310 (015 do 017) a) Dati krediti i depoziti u 100 do 109 0 1 5 148.865.512 2.575.300 146.290.212 152.036.799 domaćoj valuti b) Dati krediti i depoziti sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj 112 do 119 0 1 6 291.975.744 4.009.229 287.966.515 289.269.428 valuti v) Dati krediti i depoziti u 200 do 209 0 1 7 10.839.680 16.851 10.822.829 42.774.083 stranoj valuti 5. Hartije od vrijednosti 12, 13 i 22 0 1 8 11.102.524 0 11.102.524 13.767.013 (019 do 021) 1 2 3 4 5 6 7 120 do 129 a) HOV u domaćoj valuti 0 1 9 11.078.183 0 11.078.183 359.200 130 do 139 b) HOV sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj valuti 0 2 0 0 0 0 13.383.492 220 do 229 v) HOV u stranoj valuti 0 2 1 24.341 0 24.341 24.321 15 do 19, 28 i 29 6. Ostali plasmani i AVR (023 do 029) 0 2 2 151.959.260 29.105.342 122.853.918 136.957.304 150 do 159 a) Ostali plasmani u domaćoj valuti 0 2 3 1.641.426 1.436.611 204.815 207.675 160 do 169 b) Ostali plasmani sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj valuti 0 2 4 0 0 0 0 v) Dospjeli plasmani i tekuća dospijeća dugoročnih plasmana u 180 do 189 0 2 5 149.020.194 27.658.031 121.362.163 132.051.175 domaćoj valuti Finansijski190 do 199 g) AVR u domaćoj valuti izvještaj Banke0 2 6 shodno1.275.921 9.928 Zakonu1.265.993 1.313.318 250 do 259 d) Ostali plasmani u stranoj valuti 0 2 7 20.673 772 19.901 215.514 đ) Dospjeli plasmani i tekuća dospijeća dugoročnih plasmana u stranoj 280 do 289 0 2 8 0 0 0 3.159.750 o računovodstvuvaluti i reviziji Republike Srpske 290 do 299 e) AVR u stranoj valuti 0 2 9 1.046 0 1.046 9.872 BILANS320 do 325, STANJA dio 329 7. (IZVJEŠTAJZalihe O FINANSIJSKOM POLOŽAJU) NA DAN0 31.3 DECEMBRA0 291.632 2017. GODINE151.258 – AKTIVA140.374 (nastavak) 320.994 350 8. Stalna sredstva namijenjena prodaji 0 3 1 3.836.796 1.249.794 2.587.002 2.967.499 351 9. Sredstva poslovanja koje se obustavlja 0 3 2 0 0 0 0 352 i 359 10. Ostala sredstva 0 3 3 0 0 0 0 360 i 369 11. Akontacioni porez na dodatu vrijednost 0 3 4 0 0 0 0 B. STALNA SREDSTVA 0 3 5 31.841.170 17.011.880 14.829.290 15.654.794 (036+041+047) 30 1. Osnovna sredstva i ulaganja u nekretnine (037 do 040) 0 3 6 21.104.937 10.053.667 11.051.270 11.460.688 300 do 303, 306, dio a) Osnovna sredstva u vlasništvu banke 0 3 7 20.458.694 10.053.667 10.405.027 10.984.091 309 304, dio 309 b) Ulaganja u nekretnine 0 3 8 110.859 0 110.859 0 305, dio 309 v) Osnovna sredstva uzeta u finansijski lizing 0 3 9 0 0 0 0 307 i 308 g) Avansi i osnovna sredstva u pripremi 0 4 0 535.384 0 535.384 476.597 31 2. Nematerijalna sredstva (042 do 046) 0 4 1 10.657.728 6.958.213 3.699.515 4.133.561 310 a) Goodwill 0 4 2 0 0 0 0 311, dio 319 b) Ulaganja u razvoj 0 4 3 0 0 0 0 314, dio 319 v) Nematerijalna sredstva uzeta u finansijski lizing 0 4 4 0 0 0 0 312, 313, dio 319 g) Ostala nematerijalna sredstva 0 4 5 10.069.279 6.958.213 3.111.066 3.961.321 317 i 318 d) Avansi i nematerijalna sredstva u pripremi 0 4 6 588.449 0 588.449 172.240 37 3. Odložena poreska sredstva 0 4 7 78.505 0 78.505 60.545 V. POSLOVNA AKTIVA 0 4 8 889.189.834 58.106.000 831.083.834 817.923.813 90 do 93 G. VANBILASNA AKTIVA 0 4 9 201.502.109 0 201.502.109 188.220.097 D. UKUPNA AKTIVA (048+049) 0 5 0 1.090.691.943 58.106.000 1.032.585.943 1.006.143.910

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 89 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske BILANS STANJA (IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU) NA DAN 31. DECEMBRA 2017. GODINE – PASIVA

Iznos na dan Iznos prethodne godine Grupa računa P O Z I C I J A Oznaka za AOP bilansa (početno stanje) tekuće godine 1 2 3 4 5 P A S I V A 1 0 1 704.908.534 697.060.013 A. OBAVEZE (102+106+109+113) 40, 41 i 50 1. Obaveze po osnovu depozita i kredita (103 do 105) 1 0 2 684.985.979 678.211.712 400 do 409 a) Obaveze po osnovu kredita i depozita u domaćoj valuti 1 0 3 281.812.254 241.838.022 b) Obaveze po osnovu kredita i depozita sa ugovorenom zaštitom od rizika u 411 do 419 1 0 4 144.355.015 194.544.115 domaćoj valuti 500 do 509 b) Obaveze po osnovu kredita i depozita u stranoj valuti 1 0 5 258.818.710 241.829.575 42 i 52 2. Obaveze za kamatu i naknadu (107+108) 1 0 6 24.265 15.709 420 do 422 a) Obaveze po osnovu kredita i depozita u domaćoj valuti 1 0 7 20.561 12.717 520 i 522 b) Obaveze za kamatu i nakadu u stranoj valuti 1 0 8 3.704 2.992 43, 44 i 53 3.Obaveze po osnovu HOV (110 do12) 1 0 9 0 0 430 do 433 a) Obaveze po osnovu HOV u domaćoj valuti 1 1 0 0 0 b) Obaveze po osnovu HOV sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj 440 do 442 1 1 1 0 0 valuti 530 do 532 v) Obaveze po osnovu HOV u stranoj valuti 1 1 2 0 0 45 do 49, 55, 58 i 59 4. Ostale obaveze i PVR (114 do 124) 1 1 3 19.898.290 18.832.592 450 i 451 a) Ostale obaveze po osnovu zarada i naknada zarada 1 1 4 0 0 454, 455, 460 do 464, b) Ostale obaveze u domaćoj valuti, osim obaveza za poreze i doprinose 1 1 5 5.288.267 3.800.335 466 do 469 v) Obaveze za poreze i doprinose, osim tekućih i odloženih obaveza za porez 452 i 453, 476, 477 na 1 1 6 190.602 188.166 dobit 475 g) Obaveze za porez na dobit 1 1 7 90.139 0 465 d) Odložene poreske obaveze 1 1 8 120.746 120.772 470 do 474 đ) Rezervisanja 1 1 9 2.518.527 2.136.457 480 do 486 e) PVR u domaćoj valuti 1 2 0 7.242.612 7.078.785 ž) Obaveze po osnovu komisionih poslova, sredstava namijenjenih prodaji, 490 do 499 sredstava poslovanja koje se obustavlja, subordiniranih obaveza i tekuća 1 2 1 0 0 dospijeća obaveza 550 do 559 z) Ostale obaveze u stranoj valuti 1 2 2 878.968 757.976 580 do 585 i) PVR u stranoj valuti 1 2 3 3.568.429 4.750.101 j) Obaveze po osnovu komisionih poslova, dospjelih i subordiniranih obaveza 590 do 599 1 2 4 0 0 i tekuća dospijeća u stranoj valuti B. KAPITAL (126+132+138+142-148) 1 2 5 126.175.300 120.863.800 80 1. Osnovni kapital (127+128+129-130-131) 1 2 6 77.433.200 77.433.200 800 a) Akcijski kapital 1 2 7 62.198.000 62.198.000 801 b) Ostali oblici kapitala 1 2 8 0 0 802 v) Emisiona premija 1 2 9 15.235.200 15.235.200 803 g) Upisani a neuplaćeni akcijski kapital 1 3 0 0 0 804 d) Otkupljene sopstvene akcije 1 3 1 0 0 81 2. Rezerve iz dobiti i prenesene rezerve (133 do 137) 1 3 2 23.781.302 23.579.091 810 a) Rezerve iz dobiti 1 3 3 11.689.537 11.487.326 811 b) Ostale rezerve 1 3 4 0 0 1 2 3 4 5 812 v) Posebne rezerve za procijenjene gubitke 1 3 5 12.091.765 12.091.765 814 g) Rezerve za opšte bankarske rizike 1 3 6 0 0 818 d) Prenesene rezerve (kursne razlike) 1 3 7 0 0 82 3. Revalorizacione rezerve (139 do 141) 1 3 8 1.086.716 1.086.946 a) Revalorizacione rezerve po osnovu promjene vrijednosti osnovnih 820 1 3 9 1.086.716 1.086.946 sredstava i nematerijalnih ulaganja b) Revalorizacione rezerve po osnovu promjene vrijednosti hartija od 821 1 4 0 0 0 vrijednosti 822 v) Revalorizacione rezerve po ostalim osnovama 1 4 1 0 0 823 g) Aktuarski dobici i gubici u kapitalu 1 4 2 0 0 83 4. Dobitak (143 do 147) 1 4 3 23.874.082 18.764.563 830 a) Dobitak tekuće godine 1 4 4 5.296.306 4.044.223 831 b) Neraspoređeni dobitak ranijih godina 1 4 5 18.577.776 14.720.340 832 v) Višak prihoda nad rashodima tekuće godine 1 4 6 0 0 833 g) Neraspoređeni višak prihoda nad rashodima tekuće godine 1 4 7 0 0 834 d) Zadržana zarada 1 4 8 0 0 84 5. Gubitak (149 + 159) 1 4 9 0 0 840 a) Gubtiak tekuće godine 1 5 0 0 0 841 b) Gubitak iz ranijih godina 1 5 1 0 0 B. POSLOVNA PASIVA (101+125) 1 5 2 831.083.834 817.923.813 95 do 98 G. VANBILANSNA PASIVA 1 5 3 201.502.109 188.220.097 D. UKUPNA PASIVA (152+152) 1 5 4 1.032.585.943 1.006.143.910 90 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 Iznos na dan Iznos prethodne godine Grupa računa P O Z I C I J A Oznaka za AOP bilansa (početno stanje) tekuće godine 1 2 3 4 5 P A S I V A 1 0 1 704.908.534 697.060.013 A. OBAVEZE (102+106+109+113) 40, 41 i 50 1. Obaveze po osnovu depozita i kredita (103 do 105) 1 0 2 684.985.979 678.211.712 400 do 409 a) Obaveze po osnovu kredita i depozita u domaćoj valuti 1 0 3 281.812.254 241.838.022 b) Obaveze po osnovu kredita i depozita sa ugovorenom zaštitom od rizika u 411 do 419 1 0 4 144.355.015 194.544.115 domaćoj valuti 500 do 509 b) Obaveze po osnovu kredita i depozita u stranoj valuti 1 0 5 258.818.710 241.829.575 42 i 52 2. Obaveze za kamatu i naknadu (107+108) 1 0 6 24.265 15.709 420 do 422 a) Obaveze po osnovu kredita i depozita u domaćoj valuti 1 0 7 20.561 12.717 520 i 522 b) Obaveze za kamatu i nakadu u stranoj valuti 1 0 8 3.704 2.992 43, 44 i 53 3.Obaveze po osnovu HOV (110 do12) 1 0 9 0 0 430 do 433 a) Obaveze po osnovu HOV u domaćoj valuti 1 1 0 0 0 b) Obaveze po osnovu HOV sa ugovorenom zaštitom od rizika u domaćoj 440 do 442 1 1 1 0 0 valuti 530 do 532 v) Obaveze po osnovu HOV u stranoj valuti 1 1 2 0 0 45 do 49, 55, 58 i 59 4. Ostale obaveze i PVR (114 do 124) 1 1 3 19.898.290 18.832.592 450 i 451 a) Ostale obaveze po osnovu zarada i naknada zarada 1 1 4 0 0 454, 455, 460 do 464, b) Ostale obaveze u domaćoj valuti, osim obaveza za poreze i doprinose 1 1 5 5.288.267 3.800.335 466 do 469 v) Obaveze za poreze i doprinose, osim tekućih i odloženih obaveza za porez 452 i 453, 476, 477 na 1 1 6 190.602 188.166 dobit 475 g) Obaveze za porez na dobit 1 1 7 90.139 0 465 d) Odložene poreske obaveze 1 1 8 120.746 120.772 470 do 474 đ) Rezervisanja 1 1 9 2.518.527 2.136.457 480 do 486 e) PVR u domaćoj valuti 1 2 0 7.242.612 7.078.785 ž) Obaveze po osnovu komisionih poslova, sredstava namijenjenih prodaji, 490 do 499 sredstava poslovanja koje se obustavlja, subordiniranih obaveza i tekuća 1 2 1 0 0 dospijeća obaveza 550 do 559 z) Ostale obaveze u stranoj valuti 1 2 2 878.968 757.976 580 do 585 i) PVR u stranoj valuti 1 2 3 3.568.429 4.750.101 j) Obaveze po osnovu komisionih poslova, dospjelih i subordiniranih obaveza 590 do 599 1 2 4 0 0 i tekuća dospijeća u stranoj valuti B. KAPITAL (126+132+138+142-148) 1 2 5 126.175.300 120.863.800 80 1. Osnovni kapital (127+128+129-130-131) 1 2 6 77.433.200 77.433.200 800 a) Akcijski kapital 1 2 7 62.198.000 62.198.000 801 b) Ostali oblici kapitala 1 2 8 0 0 802 v) Emisiona premija 1 2 9 15.235.200 15.235.200 803 g) Upisani a neuplaćeni akcijski kapital 1 3 0 0 0 Finansijski804 d) Otkupljene sopstvene izvještaj akcije Banke shodno1 3 1 Zakonu0 0 81 2. Rezerve iz dobiti i prenesene rezerve (133 do 137) 1 3 2 23.781.302 23.579.091 810 a) Rezerve iz dobiti 1 3 3 11.689.537 11.487.326 o računovodstvu811 b) Ostale rezerve i reviziji Republike1 3 4 0 Srpske0 BILANS STANJA1 (IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU)2 NA DAN 31. DECEMBRA 2017.3 GODINE –4 PASIVA (nastavak)5 812 v) Posebne rezerve za procijenjene gubitke 1 3 5 12.091.765 12.091.765 814 g) Rezerve za opšte bankarske rizike 1 3 6 0 0 818 d) Prenesene rezerve (kursne razlike) 1 3 7 0 0 82 3. Revalorizacione rezerve (139 do 141) 1 3 8 1.086.716 1.086.946 a) Revalorizacione rezerve po osnovu promjene vrijednosti osnovnih 820 1 3 9 1.086.716 1.086.946 sredstava i nematerijalnih ulaganja b) Revalorizacione rezerve po osnovu promjene vrijednosti hartija od 821 1 4 0 0 0 vrijednosti 822 v) Revalorizacione rezerve po ostalim osnovama 1 4 1 0 0 823 g) Aktuarski dobici i gubici u kapitalu 1 4 2 0 0 83 4. Dobitak (143 do 147) 1 4 3 23.874.082 18.764.563 830 a) Dobitak tekuće godine 1 4 4 5.296.306 4.044.223 831 b) Neraspoređeni dobitak ranijih godina 1 4 5 18.577.776 14.720.340 832 v) Višak prihoda nad rashodima tekuće godine 1 4 6 0 0 833 g) Neraspoređeni višak prihoda nad rashodima tekuće godine 1 4 7 0 0 834 d) Zadržana zarada 1 4 8 0 0 84 5. Gubitak (149 + 159) 1 4 9 0 0 840 a) Gubtiak tekuće godine 1 5 0 0 0 841 b) Gubitak iz ranijih godina 1 5 1 0 0 B. POSLOVNA PASIVA (101+125) 1 5 2 831.083.834 817.923.813 95 do 98 G. VANBILANSNA PASIVA 1 5 3 201.502.109 188.220.097 D. UKUPNA PASIVA (152+152) 1 5 4 1.032.585.943 1.006.143.910

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 91 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske BILANS USPJEHA (IZVJEŠTAJ O DOBICIMA I GUBICIMA I UKUPNOM REZULTATU) ZA PERIOD OD 1. JANUARA DO 31. DECEM- BRA 2017. GODINE

I Z N O S Grupa računa, račun P O Z I C I J A Tekuća Prethodna godina godina 1 2 3 4 5 A. PRIHODI I RASHODI OD POSLOVA FINANSIRANjA 70 2 0 1 33.846.593 37.967.834 1. Prihodi od kamata (202 do 204) 700, 701 i a) Prihodi od kamata po osnovu kredita, 2 0 2 10.142.411 11.407.060 702 depozita i HOV u domaćoj valuti b) Prihodi od kamata po osnovu kredita, 703, 704 i depozita i HOV sa ugovorenom zaštitom od 2 0 3 23.264.019 25.567.619 705 rizika 706, 707 i v) Prihodi od kamata po osnovu kredita, 2 0 4 440.163 993.155 708 depozita i HOV u stranoj valuti 60 2. Rashodi kamata (206 do 208) 2 0 5 9.046.325 13.172.025 600, 601 i a) Rashodi kamata po osnovu kredita, depozita i 2 0 6 2.259.609 3.626.738 602 HOV u domaćoj valuti 603, 604 i b) Rashodi kamata po osnovu kredita, depozita i 2 0 7 2.829.544 4.395.143 605 HOV sa ugovorenom zaštitom od rizika 606, 607 i b) Rashodi kamata po osnovu kredita, depozita i 2 0 8 3.957.172 5.150.144 608 HOV u stranoj valuti 3. Neto prihodi od kamata (201 - 205) 2 0 9 24.800.268 24.795.809 4. Neto rashodi kamata (205 - 201) 2 1 0 0 0 71 5. Prihodi od naknada i provizija (212 do 214) 2 1 1 19.958.337 17.047.657 710 i 711 a) Prihodi od usluga platnog prometa 2 1 2 6.196.545 5.253.136 712 i 713 b) Prihodi od provizija 2 1 3 4.425.200 3.775.222 718 i 719 v) Prihodi od ostalih naknada 2 1 4 9.336.592 8.019.299 61 6. Rashodi od naknada i provizija (216 - 218) 2 1 5 3.506.632 2.575.177 610 i 611 a) Rashodi naknada i provizija u domaćoj valuti 2 1 6 3.228.846 2.142.583 615 i 616 b) Rashodi naknada i provizija u stranoj valuti 2 1 7 73.065 75.457 617 v) Rashodi ostalih naknada i provizija 2 1 8 204.721 357.137 7. Neto prihodi po osnovu naknada i provizija 2 1 9 16.451.705 14.472.480 (211 - 215) 8. Neto rashodi po osnovu naknada i provizija 2 2 0 0 0 (215 - 211) 9. Dobici po osnovu prodaje HOV i udjela 72 2 2 1 166.320 0 (222 do 225) a) Dobici po osnovu prodaje HOV po fer 720 2 2 2 0 0 vrijednosti kroz bilans uspjeha 721 b) Dobici po osnovu prodaje HOV koje su raspoložive za prodaju 2 2 3 0 0 722 v) Dobici po osnovu prodaje HOV koje se drže do roka dospijeća 2 2 4 0 0 723 g) Dobici po osnovu prodaje udjela (učešća) 2 2 5 166.320 0 62 10. Gubici po osnovu prodaje HOV i udjela (227 do 230) 2 2 6 0 0 620 a) Gubici po osnovu prodaje HOV po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha 2 2 7 0 0 621 b) Gubici po osnovu prodaje HOV koje su raspoložive za prodaju 2 2 8 0 0 622 v) Gubici po osnovu prodaje HOV koje se drže do roka dospijeća 2 2 9 0 0 623 g) Gubici po osnovu prodaje udjela (učešća) 2 3 0 0 0 1 2 3 4 4 11. Neto dobici po osnovu prodaje HOV i udjela (učešća) (221 - 226) 2 3 1 166.320 0 12. Neto gubici po osnovu prodaje HOV i udjela (učešća) (226 - 221) 2 3 2 0 0 13. DOBITAK IZ POSLOVA FINANSIRANjA (201+211+221-205-215-226) 2 3 3 41.418.293 39.268.289 14. GUBITAK IZ POSLOVA FINANSIRANjA (205+215+226-201-211-221) 2 3 4 0 0 B. OPERATIVNI PRIHODI I RASHODI 74 i 76 2 3 5 18.836.205 18.758.620 1. Prihodi iz operativnog poslovanja (236 do 240) 740 a) Prihodi od ukidanja indirektnih otpisa plasmana 2 3 6 16.008.319 16.280.927 741 b) Prihodi od ukidanja rezervisanja za vanbilansne pozicije 2 3 7 2.001.038 1.968.307 742 v) Prihodi od ukidanja rezervisanja za obaveze 2 3 8 115.127 260.502 743 g) Prihodi od ukidanja ostalih rezervisanja 2 3 9 680.922 1.000 760 d) Prihodi po osnovu lizinga 2 4 0 0 0 761 đ) Ostali prihodi iz operativnog poslovanja 2 4 1 30.799 247.884 64, 65 i 66 2. Rashodi iz operativnog poslovanja (242 do 255) 2 4 2 54.452.604 53.563.165 640 a) Rashodi indirektnih otpisa plasmana 2 4 3 22.023.167 21.634.882 641 b) Rashodi rezervisanja za vanbilansne pozicije 2 4 4 2.199.890 2.002.277 642 v) Rashodi po osnovu rezervisanja za obaveze 2 4 5 521.613 1.216.397 643 g) Rashodi ostalih rezervisanja 2 4 6 818.292 646.673 650 do 653 d) Troškovi bruto zarada i bruto naknada zarada 2 4 7 10.597.338 10.327.072 654 đ) Troškovi naknada za privremene i povremene poslove 2 4 8 7.120 9.828 655 e) Ostali lični rashodi 2 4 9 1.212.515 1.354.488 660 ž) Troškovi materijala 2 5 0 906.812 883.944 661 z) Troškovi proizvodnih usluga 2 5 1 7.073.658 6.721.695 662 i) Troškovi amortizacije 2 5 2 3.111.883 2.975.170 663 j) Rashodi po osnovu lizinga 2 5 3 0 0 664 k) Nematerijalni troškovi (bez poreza i doprinosa) 2 5 4 5.070.015 5.049.438 665 l) Troškovi po osnovu poreza i doprinosa 2 5 5 910.301 741.301 666 lj) Ostali troškovi 2 5 6 0 0 3. DOBITAK IZ OPERATIVNOG POSLOVANjA (235-241) 2 5 7 0 0 4. GUBITAK IZ OPERATIVNOG POSLOVANjA (241-235) 2 5 8 35.616.399 34.804.545

92 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske BILANS USPJEHA (IZVJEŠTAJ O DOBICIMA I GUBICIMA I UKUPNOM REZULTATU) ZA PERIOD OD 1. JANUARA DO 31. DECEM- BRA 2017. GODINE (nastavak)

V) OSTALIPRIHODI I RASHODI 77 2 5 9 258.663 373.646 V)1. OstaliOSTALIPRIHODI prihodi (259 I RASHODIdo 265) 77 2 5 9 258.663 373.646 770 a)1. OstaliPrihodi prihodi od naplaćenih (259 do 265)otpisanih potraživanja 2 6 0 7 0 770771 b)a) PrihodiDobici od od prodaje naplaćenih osnovnih otpisanih sredstava potraživanja i nematerijalnih ulaganja 2 6 01 47.0067 32.4450 772771 v)b) PrihodiDobici od od prodaje smanjenja osnovnih obaveza sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 6 21 47.0060 151.65632.445 776772 g)v) Prihodi od smanjenjadividendi i obavezaučešća 2 6 23 29.2000 151.6567.788 776777 d)g) ViškoviPrihodi od dividendi i učešća 2 6 43 29.2002.313 7.2857.788 778777 đ)d) ViškoviOstali prihodi 2 6 45 143.4032.313 155.6787.285 778 đ) Ostali prihodi 2 6 5 143.403 155.678 779 e) Dobici od obustavljenog poslovanja 2 6 6 36.734 18.794 779 e) Dobici od obustavljenog poslovanja 2 6 6 36.734 18.794 67 2. Ostali rashodi (267 do 273) 2 6 7 118.189 170.371 67067 a)2. OstaliRashodi rashodi po osnovu (267 dodirektnog 273) otpisa potraživanja 2 6 87 118.18939.222 170.37157.238 670671 b)a) RashodiGubici od po prodaje osnovu osnovnih direktnog sredstava otpisa potraživanja i nematerijalnih ulaganja 2 6 98 39.2220 57.2380 672671 v)b) Gubici pood osnovuprodaje rashodovanja osnovnih sredstava i otpisa i nematerijalnihosnovnih sredstava ulaganja i nematerijalnih ulaganja 2 67 09 3.6720 5090 676672 g)v) GubiciManjkovi po osnovu rashodovanja i otpisa osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 7 01 3.6720 5090 676677 d)g) ManjkoviOtpis zaliha 2 7 21 400 3.4470 678677 đ)d) OstaliOtpis zaliharashodi 2 7 23 75.25540 109.1773.447 679678 e)đ) GubiciOstali rashodiod obustavljenog poslovanja 2 7 43 75.2550 109.1770 679 3.e) DOBITAKGubici od obustavljenogPO OSNOVU OSTALIH poslovanja PRIHODA I RASHODA (258-266) 2 7 45 140.4740 203.2750 4.3. DOBITAKGUBITAK PO OSNOVU OSTALIH PRIHODA I RASHODA (266(258-266)258) 2 7 65 140.4740 203.2750 G.4. GUBITAKPOSLOVNI PO DOBITAK OSNOVU (233+256+274 OSTALIH PRIHODA-234-257 I -RASHODA275) (266-258) 2 7 67 5.942.3680 4.667.0190 D.G. POSLOVNI DOBITAKGUBITAK (234+257+275(233+256+274--233234--256257--274)275) 2 7 87 5.942.3680 4.667.0190 1 D. POSLOVNI GUBITAK (234+257+275-233-256-274)2 2 73 8 4 0 4 0 1 Đ. PRIHODI I RASHODI OD PROMJENE VRIJEDNOSTI2 IMOVINE I OBAVEZA 3 4 4 73 i 78 2 7 9 6.151.605 4.122.064 Đ.1. Prihodi PRIHODI od I promjeneRASHODI vrijednosti OD PROMJENE imovine VRIJEDNOSTI i obaveza (279 IMOVINE do 283) I OBAVEZA 73 i 78 2 7 9 6.151.605 4.122.064 730 a)1. Prihodi odpo promjeneosnovu promjene vrijednosti vrijednosti imovine plasmana i obaveza i(279 potraživanja do 283) 2 8 0 0 0 730731 b)a) Prihodi po osnovu promjene vrijednosti plasmanaHOV i potraživanja 2 8 01 0 0 732731 v)b) Prihodi po osnovu promjene vrijednosti obavezaHOV 2 8 21 0 0 732733 g)v) Prihodi pood osnovupromjene promjene vrijednosti vrijednosti osnovnih obaveza sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 8 23 0 0 780733 d)g) Prihodi od pozitivnihpromjene vrijednostikursnih razlika osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 8 43 6.151.6050 4.122.0640 63780 i 68 2.d) RashodiPrihodi od od pozitivnih promjene kursnih vrijednosti razlika imovine i obaveza (285 do 289) 2 8 45 6.010.4496.151.605 4.090.0094.122.064 63630 i 68 a)2. Rashodi odpo osnovupromjene promjene vrijednosti vrijednosti imovine plasmana i obaveza i (285 potraživanja do 289) 2 8 65 6.010.4490 4.090.0090 630631 b)a) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti plasmanaHOV i potraživanja 2 8 67 0 0 632631 v)b) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti obavezaHOV 2 8 87 0 0 632 g)v) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti vrijednosti obaveza osnovnih sredstava, ulaganja u nekretnine i 2 8 8 0 0 633 2 8 9 955 0 g)nematerijalnih Rashodi po osnovu ulaganja promjene vrijednosti osnovnih sredstava, ulaganja u nekretnine i 633 2 8 9 955 0 680 d)nematerijalnih Rashodi po osnovu ulaganja negativnih kursnih razlika 2 9 0 6.009.494 4.090.009 680 E.d) DOBITAKRashodi po PO osnovu OSNOVU negativnih PROMJENE kursnih VRIJEDNOSTI razlika IMOVINE I OBAVEZA (278-284) 2 9 01 6.009.494141.156 4.090.00932.055 Ž.E. DOBITAKGUBITAK PO OSNOVU PROMJENE VRIJEDNOSTI IMOVINE I OBAVEZA (284(278-284)278) 2 9 21 141.1560 32.0550 I.Ž. DOBITAK GUBITAK I POGUBITAK OSNOVU PRIJE PROMJENE OPOREZIVANjA VRIJEDNOSTI IMOVINE I OBAVEZA (284 - 278) 2 9 2 0 0 2 9 3 6.083.524 4.699.074 I.1. DOBITAK Dobitak prije I GUBITAK oporezivanja PRIJE (276+290OPOREZIVANjA-277-291) 2 9 3 6.083.524 4.699.074 2.1. DobitakGubitak prije oporezivanja (276+290(277+291--276277-290)291) 2 9 4 0 0 J.2. TEKUĆIGubitak Iprije ODLOŽENI oporezivanja POREZ (277+291 NA DOBIT-276 - 290) 2 9 4 0 0 850 2 9 5 806.891 716.752 J.1. TEKUĆIPorez na I ODLOŽENIdobit POREZ NA DOBIT 850 2 9 5 806.891 716.752 2.1. PorezDobitak na po dobit osnovu povećanja odloženih poreskih sredstava i smanjenja odloženih poreskih 851 2 9 6 19.673 61.901 2.obaveza Dobitak po osnovu povećanja odloženih poreskih sredstava i smanjenja odloženih poreskih 851 2 9 6 19.673 61.901 3.obaveza Gubitak po osnovu smanjenja odloženih poreskih sredstava i povećanja odloženih poreskih 852 2 9 7 0 3.obaveza Gubitak po osnovu smanjenja odloženih poreskih sredstava i povećanja odloženih poreskih 852 2 9 7 0 K.obaveza NETO DOBITAK I GUBITAK 83 2 9 8 5.296.306 4.044.223 K.1. NetoNETO dobitak DOBITAK tekuće I GUBITAK godine (292+295 - 294 - 296) ili (295 - 293 - 294 - 296) 83 2 9 8 5.296.306 4.044.223 84 2.1. Neto dobitakgubitak tekuće godine (292+295(293+294+296-294--296)295) iliili (295(294+296-293-294-292-296)-295) 2 9 9 0 0 84 L)2. NetoOSTALI gubitak DOBICI tekuće I GUBICI godine U PERIODU (293+294+296 - 295) ili (294+296 - 292 - 295) 2 9 9 0 0 3 0 0 0 0 1.L) DobiciOSTALI utvrđeni DOBICI direktno I GUBICI u U kapitalu PERIODU (300 do 305) 3 0 0 0 0 a)1. Dobici utvrđenipo osnovu direktno smanjenja u kapitalu revalorizacionih (300 do 305) rezervi na osnovnim sredstvima i nematerijalnim 3 0 1 0 0 a)ulaganjima Dobici po osnovu smanjenja revalorizacionih rezervi na osnovnim sredstvima i nematerijalnim 3 0 1 0 0 b)ulaganjima Dobici po osnovu promjene fer vrijednosti HOV raspoloživih za prodaju 3 0 2 0 0 v)b) Dobici po osnovu prevođenjapromjene fer finasijskih vrijednosti izvještaja HOV raspoloživih inostranog za poslovanja prodaju 3 0 23 0 0 g)v) DobiciAktuarski po osnovudobici od prevođenja planova definisanih finasijskih primanjaizvještaja inostranog poslovanja 3 0 43 d)g) EfektivniAktuarski dio dobici dobitaka od planova po osnovu definisanih zaštite primanja od rizika gotovinskih tokova 3 0 45 đ)d) OstaliEfektivni dobici dio utvrđenidobitaka direktnopo osnovu u kapitalu zaštite od rizika gotovinskih tokova 3 0 65 2.đ) GubiciOstali dobiciutvrđeni utvrđeni direktno direktno u kapitalu u kapitalu (307 do 311) 3 0 67 0 0 a)2. Gubici poutvrđeni osnovu direktno promjene u kapitalu fer vrijednosti (307 do HOV 311) raspoloživih za prodaju 3 0 87 0 0 b)a) Gubici po osnovu promjeneprevođenja fer finansijskih vrijednosti izvještaja HOV raspoloživih inostranog za poslovanjaprodaju 3 0 98 0 0 v)b) AktuarskiGubici po gubiciosnovu od prevođenja planova definisanih finansijskih primanja izvještaja inostranog poslovanja 3 01 09 g)v) AktuarskiEfektivni diogubici gubitaka od planova po osnovu definisanih zaštite primanja od rizika gotovinskih tokova 3 1 01 d)g) OstaliEfektivni gubici dio utvrđenigubitaka direktnopo osnovu u kapitalu zaštite od rizika gotovinskih tokova 3 1 21 0 0 1 d) Ostali gubici utvrđeni direktno u kapitalu 2 3 13 2 4 0 4 0 1 Lj) NETO DOBICI ILI NETO GUBICI PO OSNOVU OSTALOG2 UKUPNOG REZULTATA U PERIODU 3 4 4 3 1 3 0 0 Lj)(299 NETO-306) DOBICI ILI (306 -ILI299) NETO GUBICI PO OSNOVU OSTALOG UKUPNOG REZULTATA U PERIODU 3 1 3 0 0 N.(299 POREZ-306) ILINA (306 DOBIT-299) KOJI SE ODNOSI NA OSTALI UKUPAN REZULTAT 3 1 4 0 0 Nj)N. POREZ OSTALI NA UKUPAN DOBIT REZULTATKOJI SE ODNOSI U PERIODU NA OSTALI (312 + UKUPAN-313) REZULTAT 3 1 45 0 0 O.Nj) UKUPAN OSTALI UKUPAN REZULTAT REZULTAT ZA OBRAČUNSKI U PERIODU PERIOD (312 + 1.-313) Ukupan neto dobitak u obračunskom periodu 3 1 5 0 0 3 1 6 5.296.306 4.044.223 O.(297+ UKUPAN-314) REZULTAT ZA OBRAČUNSKI PERIOD 1. Ukupan neto dobitak u obračunskom periodu 3 1 6 5.296.306 4.044.223 2.(297+ Ukupan-314) neto gubitak u obračunskom periodu (298+-314) 3 1 7 0 0 Dio2. Ukupan neto dobiti neto /gubitak gubitka u koji obračunskom pripada većinskim periodu vlasnicima (298+-314) 3 1 87 0 0 Dio neto dobiti / gubitka koji pripada manjinskimvećinskim vlasnicima vlasnicima 3 1 98 0 ObičnaDio neto zarada dobiti po / gubitka akciji koji pripada manjinskim vlasnicima 3 21 09 850 61 RazrijeđenaObična zarada zarada po akciji po akciji 3 2 01 85 61 ProsječanRazrijeđena broj zarada zaposlenih po akciji po osnovu časova rada 3 2 21 375 371 Prosječan broj zaposlenih po osnovu časovastanja na rada kraju perioda 3 2 23 388375 380371 Prosječan broj zaposlenih po osnovu stanja na kraju perioda 3 2 3 388 380 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 93 V) OSTALIPRIHODI I RASHODI 77 2 5 9 258.663 373.646 V)1. OstaliOSTALIPRIHODI prihodi (259 I RASHODIdo 265) 77 2 5 9 258.663 373.646 770 a)1. OstaliPrihodi prihodi od naplaćenih (259 do 265)otpisanih potraživanja 2 6 0 7 0 770771 b)a) PrihodiDobici od od prodaje naplaćenih osnovnih otpisanih sredstava potraživanja i nematerijalnih ulaganja 2 6 01 47.0067 32.4450 772771 v)b) PrihodiDobici od od prodaje smanjenja osnovnih obaveza sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 6 21 47.0060 151.65632.445 776772 g)v) Prihodi od smanjenjadividendi i obavezaučešća 2 6 23 29.2000 151.6567.788 776777 d)g) ViškoviPrihodi od dividendi i učešća 2 6 43 29.2002.313 7.2857.788 778777 đ)d) ViškoviOstali prihodi 2 6 45 143.4032.313 155.6787.285 778 đ) Ostali prihodi 2 6 5 143.403 155.678 779 e) Dobici od obustavljenog poslovanja 2 6 6 36.734 18.794 779 e) Dobici od obustavljenog poslovanja 2 6 6 36.734 18.794 67 2. Ostali rashodi (267 do 273) 2 6 7 118.189 170.371 67067 a)2. OstaliRashodi rashodi po osnovu (267 dodirektnog 273) otpisa potraživanja 2 6 87 118.18939.222 170.37157.238 670671 b)a) RashodiGubici od po prodaje osnovu osnovnih direktnog sredstava otpisa potraživanja i nematerijalnih ulaganja 2 6 98 39.2220 57.2380 672671 v)b) Gubici pood osnovuprodaje rashodovanja osnovnih sredstava i otpisa i nematerijalnihosnovnih sredstava ulaganja i nematerijalnih ulaganja 2 67 09 3.6720 5090 676672 g)v) GubiciManjkovi po osnovu rashodovanja i otpisa osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 7 01 3.6720 5090 676677 d)g) ManjkoviOtpis zaliha 2 7 21 400 3.4470 678677 đ)d) OstaliOtpis zaliharashodi 2 7 23 75.25540 109.1773.447 679678 e)đ) GubiciOstali rashodiod obustavljenog poslovanja 2 7 43 75.2550 109.1770 679 3.e) DOBITAKGubici od obustavljenogPO OSNOVU OSTALIH poslovanja PRIHODA I RASHODA (258-266) 2 7 45 140.4740 203.2750 4.3. DOBITAKGUBITAK PO OSNOVU OSTALIH PRIHODA I RASHODA (266(258-266)258) 2 7 65 140.4740 203.2750 G.4. GUBITAKPOSLOVNI PO DOBITAK OSNOVU (233+256+274 OSTALIH PRIHODA-234-257 I -RASHODA275) (266-258) 2 7 67 5.942.3680 4.667.0190 D.G. POSLOVNI GUBITAKDOBITAK (234+257+275(233+256+274--233234--256257--274)275) 2 7 87 5.942.3680 4.667.0190 1 D. POSLOVNI GUBITAK (234+257+275-233-256-274)2 2 73 8 4 0 4 0 1 Đ. PRIHODI I RASHODI OD PROMJENE VRIJEDNOSTI2 IMOVINE I OBAVEZA 3 4 4 73 i 78 2 7 9 6.151.605 4.122.064 Đ.1. Prihodi PRIHODI od I promjeneRASHODI vrijednosti OD PROMJENE imovine VRIJEDNOSTI i obaveza (279 IMOVINE do 283) I OBAVEZA 73 i 78 2 7 9 6.151.605 4.122.064 730 a)1. Prihodi odpo promjeneosnovu promjene vrijednosti vrijednosti imovine plasmana i obaveza i(279 potraživanja do 283) 2 8 0 0 0 730731 b)a) Prihodi po osnovu promjene vrijednosti plasmanaHOV i potraživanja 2 8 01 0 0 732731 v)b) Prihodi po osnovu promjene vrijednosti obavezaHOV 2 8 21 0 0 732733 g)v) Prihodi pood osnovupromjene promjene vrijednosti vrijednosti osnovnih obaveza sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 8 23 0 0 780733 d)g) Prihodi od pozitivnihpromjene vrijednostikursnih razlika osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja 2 8 43 6.151.6050 4.122.0640 63780 i 68 2.d) RashodiPrihodi od od pozitivnih promjene kursnih vrijednosti razlika imovine i obaveza (285 do 289) 2 8 45 6.010.4496.151.605 4.090.0094.122.064 63630 i 68 a)2. Rashodi odpo osnovupromjene promjene vrijednosti vrijednosti imovine plasmana i obaveza i (285 potraživanja do 289) 2 8 65 6.010.4490 4.090.0090 630631 b)a) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti plasmanaHOV i potraživanja 2 8 67 0 0 632631 v)b) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti obavezaHOV 2 8 87 0 0 632 g)v) Rashodi po osnovu promjene vrijednosti vrijednosti obaveza osnovnih sredstava, ulaganja u nekretnine i 2 8 8 0 0 633 2 8 9 955 0 g)nematerijalnih Rashodi po osnovu ulaganja promjene vrijednosti osnovnih sredstava, ulaganja u nekretnine i 633 2 8 9 955 0 680 d)nematerijalnih Rashodi po osnovu ulaganja negativnih kursnih razlika 2 9 0 6.009.494 4.090.009 680 E.d) DOBITAKRashodi po PO osnovu OSNOVU negativnih PROMJENE kursnih VRIJEDNOSTI razlika IMOVINE I OBAVEZA (278-284) 2 9 01 6.009.494141.156 4.090.00932.055 Ž.E. DOBITAKGUBITAK PO OSNOVU PROMJENE VRIJEDNOSTI IMOVINE I OBAVEZA (284(278-284)278) 2 9 21 141.1560 32.0550 I.Ž. DOBITAK GUBITAK I POGUBITAK OSNOVU PRIJE PROMJENE OPOREZIVANjA VRIJEDNOSTI IMOVINE I OBAVEZA (284 - 278) 2 9 2 0 0 2 9 3 6.083.524 4.699.074 I.1. DOBITAK Dobitak prije I GUBITAK oporezivanja PRIJE (276+290OPOREZIVANjA-277-291) 2 9 3 6.083.524 4.699.074 2.1. DobitakGubitak prije oporezivanja (276+290(277+291--276277-290)291) 2 9 4 0 0 J.2. TEKUĆIGubitak Iprije ODLOŽENI oporezivanja POREZ (277+291 NA DOBIT-276 - 290) 2 9 4 0 0 850 2 9 5 806.891 716.752 J.1. TEKUĆIPorez na I ODLOŽENIdobit POREZ NA DOBIT 850 2 9 5 806.891 716.752 2.1. PorezDobitak na po dobit osnovu povećanja odloženih poreskih sredstava i smanjenja odloženih poreskih 851 2 9 6 19.673 61.901 2.obaveza Dobitak po osnovu povećanja odloženih poreskih sredstava i smanjenja odloženih poreskih 851 2 9 6 19.673 61.901 3.obaveza Gubitak po osnovu smanjenja odloženih poreskih sredstava i povećanja odloženih poreskih 852 2 9 7 0 3.obaveza Gubitak po osnovu smanjenja odloženih poreskih sredstava i povećanja odloženih poreskih 852 2 9 7 0 K.obaveza NETO DOBITAK I GUBITAK 83 2 9 8 5.296.306 4.044.223 K.1. NetoNETO dobitak DOBITAK tekuće I GUBITAK godine (292+295 - 294 - 296) ili (295 - 293 - 294 - 296) 83 2 9 8 5.296.306 4.044.223 Finansijski84 2.1. Neto dobitakgubitak tekuće godine izvještaj (292+295(293+294+296-294--296)295) iliili (295(294+296-293-294- 292Banke-296)-295) shodno2 9 9 Zakonu0 0 84 L)2. NetoOSTALI gubitak DOBICI tekuće I GUBICI godine U PERIODU (293+294+296 - 295) ili (294+296 - 292 - 295) 2 9 9 0 0 3 0 0 0 0 L)1. DobiciOSTALI utvrđeni DOBICI direktno I GUBICI u U kapitalu PERIODU (300 do 305) 3 0 0 0 0 a)1. Dobici utvrđenipo osnovu direktno smanjenja u kapitalu revalorizacionih (300 do 305) rezervi na osnovnim sredstvima i nematerijalnim 3 0 1 0 0 o računovodstvua)ulaganjima Dobici po osnovu smanjenja revalorizacionih rezervi nai osnovnimreviziji sredstvima i nematerijalnim Republike Srpske 3 0 1 0 0 b)ulaganjima Dobici po osnovu promjene fer vrijednosti HOV raspoloživih za prodaju 3 0 2 0 0 BILANS USPJEHA v)b) Dobici (IZVJEŠTAJ po osnovu prevođenjapromjeneO DOBICIMA fer finasijskih vrijednosti izvještajaI GUBICIMA HOV raspoloživih inostranog I za poslovanjaUKUPNOM prodaju REZULTATU 3ZA PERIOD0 23 OD 1. JANUARA0 DO 31. DECEM0 - BRA 2017. GODINEg)v) DobiciAktuarski (nastavak) po osnovudobici od prevođenja planova definisanih finasijskih primanjaizvještaja inostranog poslovanja 3 0 43 d)g) EfektivniAktuarski dio dobici dobitaka od planova po osnovu definisanih zaštite primanja od rizika gotovinskih tokova 3 0 45 đ)d) OstaliEfektivni dobici dio utvrđenidobitaka direktnopo osnovu u kapitalu zaštite od rizika gotovinskih tokova 3 0 65 2.đ) GubiciOstali dobiciutvrđeni utvrđeni direktno direktno u kapitalu u kapitalu (307 do 311) 3 0 67 0 0 a)2. Gubici poutvrđeni osnovu direktno promjene u kapitalu fer vrijednosti (307 do HOV 311) raspoloživih za prodaju 3 0 87 0 0 b)a) Gubici po osnovu promjeneprevođenja fer finansijskih vrijednosti izvještaja HOV raspoloživih inostranog za poslovanjaprodaju 3 0 98 0 0 v)b) AktuarskiGubici po gubiciosnovu od prevođenja planova definisanih finansijskih primanja izvještaja inostranog poslovanja 3 01 09 g)v) AktuarskiEfektivni diogubici gubitaka od planova po osnovu definisanih zaštite primanja od rizika gotovinskih tokova 3 1 01 d)g) OstaliEfektivni gubici dio utvrđenigubitaka direktnopo osnovu u kapitalu zaštite od rizika gotovinskih tokova 3 1 21 0 0 1 d) Ostali gubici utvrđeni direktno u kapitalu 2 3 13 2 4 0 4 0 1 Lj) NETO DOBICI ILI NETO GUBICI PO OSNOVU OSTALOG2 UKUPNOG REZULTATA U PERIODU 3 4 4 3 1 3 0 0 Lj)(299 NETO-306) DOBICI ILI (306 -ILI299) NETO GUBICI PO OSNOVU OSTALOG UKUPNOG REZULTATA U PERIODU 3 1 3 0 0 N.(299 POREZ-306) ILINA (306 DOBIT-299) KOJI SE ODNOSI NA OSTALI UKUPAN REZULTAT 3 1 4 0 0 Nj)N. POREZ OSTALI NA UKUPAN DOBIT REZULTATKOJI SE ODNOSI U PERIODU NA OSTALI (312 + UKUPAN-313) REZULTAT 3 1 45 0 0 O.Nj) UKUPAN OSTALI UKUPAN REZULTAT REZULTAT ZA OBRAČUNSKI U PERIODU PERIOD (312 + 1.-313) Ukupan neto dobitak u obračunskom periodu 3 1 5 0 0 3 1 6 5.296.306 4.044.223 O.(297+ UKUPAN-314) REZULTAT ZA OBRAČUNSKI PERIOD 1. Ukupan neto dobitak u obračunskom periodu 3 1 6 5.296.306 4.044.223 2.(297+ Ukupan-314) neto gubitak u obračunskom periodu (298+-314) 3 1 7 0 0 Dio2. Ukupan neto dobiti neto /gubitak gubitka u koji obračunskom pripada većinskim periodu vlasnicima (298+-314) 3 1 87 0 0 Dio neto dobiti / gubitka koji pripada manjinskimvećinskim vlasnicima vlasnicima 3 1 98 0 ObičnaDio neto zarada dobiti po / gubitka akciji koji pripada manjinskim vlasnicima 3 21 09 850 61 RazrijeđenaObična zarada zarada po akciji po akciji 3 2 01 85 61 ProsječanRazrijeđena broj zarada zaposlenih po akciji po osnovu časova rada 3 2 21 375 371 Prosječan broj zaposlenih po osnovu časovastanja na rada kraju perioda 3 2 23 388375 380371 Prosječan broj zaposlenih po osnovu stanja na kraju perioda 3 2 3 388 380

94 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU ZA PERIOD ZAVRŠEN 31. DECEMBRA 2017. GODINE

DIO KOJI PRIPADA VLASNICIMA KAPITALA PRIVREDNOG DRUŠTVA

finansijskih

VRSTA PROMJENE U KAPITALU UKUPNO UKUPNI KAPITAL Oznaka za AOP za Oznaka MANjINSKI INTERES sredstava raspoloživih za prodaju za raspoloživih sredstava rezerve,zaštita gotovinskih tokova) Akcijski kapital i udjeliakcionarsko društvo Nerealizovani dobici/gubici po osnovu po dobici/gubici Nerealizovani Revalorizacione rezerve(MRS 16,MRS 21 i MRS 38) MRS i 21 16,MRS rezerve(MRS Revalorizacione Akumulisani neraspoređeni dibitak/nepokriveni gubitak Ostale rezerve (emisionapremija, zakonske i statutarne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. Stanje na dan 01.01.2016.god. 901 62.198.000 1.099.152 0 26.496.537 27.025.887 116.819.576 0 116.819.576 Efekti promjena u 2. 902 0 0 0 0 računovodstvenim politikama 3. Efekti ispravke grešaka 903 0 0 0 Ponovo iskazano stanje na dan 01.01.2016.god. 904 62.198.000 1.099.152 0 26.496.537 27.025.887 116.819.576 0 116.819.576 (901 ±902±903) Efekti revalorizacije materijalnih 4. 905 - 0 0 i nematerijalnih sredstava Nerealizovani dobici/gubici po osnovu 5. 906 0 0 0 finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju Kursne razlike nastale na osnovu preračuna 6. finansijskih izvještaja u drugu funkcionalnu 907 0 0 valutu Neto dobitak/gubitak perioda 7. 908 4.044.224 4.044.224 4.044.224 iskazan u bilansu uspjeha Neto dobici/gubici perioda priznati direktno u 8. 909 0 225.989 -225.989 0 0 kapitalu Objavljene dividende i drugi 9. 910 0 0 0 0 vidovi raspodjele dobitka i pokriće gubitka Emisija akcijskog kapitala i drugi vidovi 10. 911 0 -12.206 12.206 0 0 povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala Stanje na dan 31.12.2016.god. 01.01.2017.god. 120.863.80 11. 912 62.198.000 1.086.946 0 26.722.526 30.856.328 120.863.800 0 (904±905±906±907±908±909-910+911) 0 Efekti promjena u 12. 913 0 0 0 0 računovodstvenim politikama 13. Efekti ispravke grešaka 914 0 0 Ponovo iskazano stanje na dan 120.863.80 14. 915 62.198.000 1.086.946 0 26.722.526 30.856.328 120.863.800 0 01.01.2017. god.(912±913±914) 0 Efekti revalorizacije materijalnih 15. 916 (1.944) 0 17.138 15.194 15.194 i nematerijalnih sredstava Nerealizovani dobici/gubici po osnovu 16. 917 0 0 0 finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju Kursne razlike nastale na osnovu preračuna 17. finansijskih izvještaja u drugu funkcionalnu 918 0 0 0 valutu Neto dobitak/gubitak perioda 18. 919 5.296.306 5.296.306 5.296.306 iskazan u bilansu uspjeha Neto dobici/gubici perioda priznati direktno u 19. 920 0 202.211 -202.211 0 0 kapitalu Objavljene dividende i drugi vidovi 20. 921 0 0 0 raspodjele dobitka i pokriće gubitka Emisija akcijskog kapitala i drugi 21. 922 0 1.714 0 -1.714 0 0 vidovi povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala Stanje na dan 31.12.2017.god. 22. 923 62.198.000 1.086.716 0 26.924.737 35.965.847 126.175.300 0 126.175.300 (915±916±917±918±919±920-921+922)

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 95 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE ZA PERIOD OD 1. JANUARA DO 31. DECEMBRA 2017. GODINE

I Z N O S Oznaka za Redni broj P O Z I C I J A Tekuća Prethodna AOP godina godina 1 2 3 4 5 NOVČANI TOKOVI IZ POSLOVNIH AKTIVNOSTI 1 1.1 (+) 401 49.989.983 52.061.315 Primici kamata, naknada i provizija po kreditima i poslovima lizinga 1.2 Isplate kamata (-) 402 7.437.901 12.227.025 1.3 Naplate po kreditima koji su ranije bili otpisani (glavnica i kamata) (+) 403 0 0 1.4 Novčane isplate zaposlenima i dobavljačima (-) 404 25.114.314 26.503.169 1.5 Isplate po vanbilansnim ugovorima (-) 405 0 0 1.6 Primici i isplate po vanrednim stavkama (+)(-) 406 211.657 589.086 (Povećanje) smanjenje u operativnoj aktivi 407 1.7 Novčane pozajmice i krediti dati klijentima i naplate istih (+)(-) 408 49.249.973 9.519.382 Računi depozita kod državnih institucija 1.8 (+)(-) 409 761.214 -17.962.222 -propisi i monetarni zahtjevi- 1.9 Depoziti klijenata (+)(-) 410 14.643.100 -3.722.069 1.10 Plaćeni porez na dobit (-) 411 590.821 985.688 A Neto novčana sredstva iz poslovnih aktivnosti (+)(-) 412 81.712.891 769.610 2 NOVČANI TOKOVI IZ AKTIVNOSTI INVESTIRANjA (+)(-) 413 0 0 2.1 Kratkoročni plasmani finansiskim institucijama 2.2 Primici kamata (+) 414 0 0 2.3 Primici dividendi (+) 415 0 0 2.4 Ulaganja u vrijednosne papire koji se drže do dospijeća (-) 416 0 0 2.5 Naplativi dospjeli vrijednosni papiri koji se drže do roka dospijeća (+) 417 0 0 2.6 Kupovina (prodaja) nematerijalne aktive (+)(-) 418 -922.970 -1.098.327 2.7 Kupovina (prodaja) materijalne aktive (+)(-) 419 -1.281.980 -1.787.118 2.8 Sticanje (prodaja) učešća u supsidijarnim licima (+)(-) 420 0 0 2.9 Sticanje (prodaja) učešća u drugim povezanim preduzećima (+)(-) 421 0 0 2.10 Krediti (povrat kredita) supsidijarnim licima (+)(-) 422 0 0 2.11 Krediti (povrat kredita) drugim povezanim preduzećima (+)(-) 423 0 0 2.12 Kupovina (prodaja) drugih ulaganja (+)(-) 424 2.831.014 -7.411.748 2.13 Isplate po vanbilansnim ugovorima (-) 425 0 0 2.14 Primici i isplate po vanrednim stavkama (+)(-) 426 0 0 B Neto novčana sredstva iz ulagačkih aktivnosti (+)(-) 427 626.064 -10.297.193 3 NOVČANI TOKOVI OD AKTIVNOSTI FINANSIRANjA (+) 428 3.1 Primici od izdavanja akcija 3.2 Reotkup akcija (-) 429 0 0 3.3 Kupovina vlastitih akcija (-) 430 0 0 3.4 Kamata plaćena na pozajmice (-) 431 0 0 3.5 Uzete pozajmice (+) 432 0 0 3.6 Povrat pozajmica (-) 433 9.085.505 7.336.258 3.7 Isplata dividendi (-) 434 0 0 3.8 Isplata po vanbilansnim ugovorima (-) 435 0 0 3.9 Primici i isplate po vanrednim stavkama (+)(-) 436 0 0 V Neto novčana sredstva od finansijskih aktivnosti (+)(-) 437 -9.085.505 -7.336.258 4 NETO PORAST NS i NE ** (A+B+V) (+)(-) 438 73.253.450 -16.863.841 5 NS i NE NA POČETKU PERIODA (+)(-) 439 97.564.951 114.461.738 EFEKTI PROMJENE DEVIZNIH KURSEVA NS 6 (+)(-) 440 -1.819.193 -32.946 i NE 7 NS i NE NA KRAJU PERIODA (4+5+6) (+)(-) 441 168.999.208 97.564.951

96 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 Finansijski izvještaj Banke shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske VANBILANSNE EVIDENCIJE NA DAN 31. DECEMBRA 2017. GODINE

Prethodna Redni broj OPIS POZICIJE Tekuća godina godina 1 2 3 4 1. Neopozive obaveze za davanje kredita 59.442.769 55.589.221 1.1. Originalna obaveza za davanje kredita 0 0 1.2. Tekući neiskorišćeni iznos odobrenih kredita 59.442.769 55.589.221 2. Kupljena potraživanja po datim kreditima 0 0 3. Krediti osigurani instrumentom za osiguranje naplate 591.349.810 621.177.343 3.1. Krediti osigurani posebnim depozitom 6.893.873 4.026.209 3.2. Krediti osigurani nekretninama 258.043.362 276.827.497 3.3. Krediti osigurani drugim kolateralom 326.412.575 340.323.637 4. Vrijednosni papiri u trezoru 0 0

4.1. Vrijednosni papiri koji se drže za račun izvještajne banke 0 0

4.2. Vrijednosni papiri koji se drže za račun drugih lica 0 0 5. Vrijednosti u trezoru 0 0 5.1. Vrijednosti u trezoru kao kolateral 0 0 5.2. Ostale vrijednosti u trezoru 0 0 6. Strani čekovi poslati na naplatu 0 39.455 7. Neopozivi dok. Akreditivi izdati za plaćanja u inostranstvu 4.077.025 4.638.625 8. Ostali akreditivi izdati za plaćanja u inostranstvu 0 0 9. Izdate garancije 72.326.182 55.446.577 9.1. Izdate plative garancije 20.665.403 15.484.121 9.2. Izdate činidbene garancije 51.660.779 39.962.456 9.3. Ostale vrste garancija 10. Izdate mjenice i dati avali 64.076 64.076 10.1. Izdate mjenice 64.076 64.076 10.2. Dati avali 0 0 11. Nosto finansijske aktivnosti vezane za proces naplate 0 0 11.1. Naplata finansijsih instrumenata 0 0 11.2. Ostale aktivnosti naplate u toku 0 0 12. Tekući ugovori za transakcije sa devizama 0 0 12.1. Promptna prodaja deviza 0 0 12.2. Promptna kupovina deviza 0 0 12.3. Terminska prodaja deviza 0 0 12.4. Terminska kupovina deviza 0 0 13. Ostale stavke vanbilansne izloženosti banke 41.702.813 54.262.532 UKUPNO (1 do 13) 768.962.675 791.217.829

SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2017 97 About Sberbank Europe

About Sberbank Europe Light: Sberbank Europe will work further on continuous improvement of its operations, and on steering across the Group Sberbank Europe AG, headquartered in Vienna, Austria, is a as efficiently as possible. banking group that is 100% owned by Sberbank of Russia, the largest bank in Russia. Sberbank of Russia is servicing more Non-financial performance indicators than 70% of the Russian population. The European subsidiary Sberbank Europe is present in eight European markets: Aus- Sberbank Europe recognizes the need to regularly provide re- tria, Germany, Bosnia and Herzegovina (Sarajevo and Banja ports on its impact on society, the economy and the environ- Luka), Croatia, Czech Republic, Hungary, Slovenia and Ser- ment. Sberbank Europe strives to ensure transparency of its bia. In Germany, Sberbank Direct serves retail clients, offering resolutions and activities that affect society, the economy and online basic banking products. In Austria, Sberbank Europe the environment. Based on the reporting requirement ac- serves corporate clients with business focus on CEE markets, cording to the new Sustainability and Diversity Improvement Russia and CIS. Sberbank Europe Group has around 665,000 Act (NaDiVeG), Sberbank Europe Group has published a con- customers, operates 190 branches, and employs 4,050 em- solidated non-financial report for 2017 with the aim to trans- ployees across Europe. The total assets of Sberbank Europe parently inform its stakeholders about the main non-financial amount to EUR 12.6bn (as of December 2017). performance indicators of the bank. The report is available for download on the company’s website. Sberbank Europe’s business model Corporate Social Responsibility at Sberbank Europe’s business model continues to evolve around Sberbank Europe AG four pillars: Profitability: Following a successful development on CEE The main role of Sberbank Europe is to contribute to the markets, Sberbank Europe will focus on utilizing its capital and economic development of the countries of presence (nine resources capabilities to further grow the business in Sber- markets in Central and Eastern Europe) mainly by improv- bank Europe subsidiaries. ing the availability of financial services for households, Self-funded: In addition to previous achievements in optimiz- micro, SME as well as for corporate businesses. Sberbank ing funding mix and decreasing dependency on Shareholder’s Europe’s main objective is to ensure that everyone has the support, Sberbank Europe will emphasize on prudent capital opportunity to use its services. The bank therefore con- management and risk weighted assets steering to achieve tinuously increases the quality of its products and services, maximum return on capital. increasing the security of banking transactions, and intro- Modern: Sberbank Europe will continue upgrading its digital ducing state-of-the-art tools and technologies to improve capabilities and developing adequate mix of physical and on- the financial life for its customers. line presence, which should ensure superior customer experience across all channels.

98 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | ABOUT SBERBANK EUROPE Forword by the Management Board

Dear shareholders, clients and employees, fiscal consolidation and increasing the obligation of servicing external debt, public consumption stagnated and had We take this opportunity to proudly show you the results a neutral effect on economic growth during the observed of our business in 2017. The past year has been full of local period. In the context of investments, it is worth pointing and global challenges, starting with the implementation out that in 2017 Bosnia and Herzegovina recorded a sig- of the new Law on Banks, on the one hand, by tightening nificant increase in inflows of foreign direct investments. sanctions against Russian business subjects and citizens, When looking at the overall picture of economic growth until complying with the new IFRS9 accounting standards. in Bosnia and Herzegovina in 2017, it seems that the most The Bank achieved excellent annual results despite the significant step forward is made within the export sector, complex business environment. which mostly relates to commodity exports and export- oriented branches of the processing industry. Observed at Regarding the economy of the Republic of Srpska in 2017, the level of the third quarter of 2017, the nominal growth of there was a growth of 3% of GDP, in line with the forecasts. commodity exports was additionally increased, amount- Looking at the structure of GDP growth in more detail, it ing to 23% compared to the same quarter of the previous is evident that the most significant growth contributes to year, while the increase in production within the manufac- private consumption, investment and the positive foreign turing industry in the same period amounted to 9%. Bear- trade balance. An increase in the number of employees of ing in mind the presence of the price effect and the fact about 2.5%, an increase in cash inflows from abroad and that the trade balance in real terms is reduced by 2% and a rise in credit placements have resulted in an increase in the increase in the export of services and the positive trend the disposable income of the population, which resulted in of inflow from abroad, it can be concluded that the export an increase in private consumption. This is confirmed by sector was the key generator of economic growth in 2017 the fact that during the mentioned period there was an increase in imports of consumer goods and an increase The biggest difficulty encountered by the economy of the in retail sales by around 5%. While private consumption Republic of Srpska is the outflow of labor i.e. emigration of represented the main generator of total consumption the population. The departure of the working-age popula- growth, i.e. GDP, on the other hand due to the process of tion from BiH is an increasing problem, which is confirmed

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | FORWORD BY THE MANAGEMENT BOARD 99 Forword by the Management Board

by the data of the Union for Sustainable Return and In- previous year we also expanded our distribution network tegration of BiH, according to which more than 150,000 by increasing the number of ATMs and POS devices. In ad- people have left the country since 2013, out of which, only dition, significant investments in information and commu- in 2017, about 35 thousand people went abroad. The bank- nication technologies have been realized the improvement ing market stabilized its business in 2017, and at the end of alternative channels of sales, and the employment of of 2017 all banks in the market showed profits, which was new workers. 48% higher than in 2016. At the request of the IMF, on De- cember 30, 2016, the Republic of Srpska National Assembly The future of banking does not start tomorrow, but has adopted the Law on Banks of Republic of Srpska regulat- begun today - this is the principle on which the Bank de- ing the operations of banks. The Banking Act introduced velops future plans and according to which the digital many changes for banks operating in the Republic of Srp- strategy is being developed. We live in an environment that ska market, and during 2017, banks were aligning with the has less and less time, and it evolves rapidly, and we are Act. Competition on the banking market is still sharp, and aware that we have to keep pace with the expectations of its main characteristic is the construction of a competitive customers who change on a daily basis. We will become position in the first place by low-cost policies, which ad- faster and more efficient in developing new, innovative, ditionally exerts pressure on the already low profit margin. digital products and services. We will strive for our technology exceeds the expectations of our clients. In the next The annual profit of Sberbank a.d. Banja Luka after taxa- year, we will continue to introduce new ones, and further tion was 5,3 million BAM which represents an increase of develop existing products and services. Our goal is to pre- profit by 31% compared to the previous year. Operating serve the good financial position and solid earning capacity income was 45 million KM and in relation to the previous of the Bank, further strengthening the available resources, year they were increased by 4%. Operating income grew building a good starting point for the Bank for the next faster than operating expenses, which showed that we development cycle of our economy. We are aware that have quality invested in resources in previous years, rais- the secrets of our success are our employees. This year’s ing the productivity and business performance of the Bank success is the result of the professional work and exper- to a higher level. The value of the balance sheet assets of tise of our employees, who unselfishly invest themselves the Bank amounted to BAM 826 million as of December 31, in the progress of the Bank. By adopting and applying new 2017, of which BAM 553 million relates to this loan amount. knowledge and skills, our colleagues and colleagues made The share capital of the Bank is BAM 93 million, with a cap- a significant contribution to the development of our Bank, ital adequacy ratio of 15.7%, which is well above the statu- providing our clients with a new and unique experience in tory minimum of 12%. working with financial institutions.

In 2017, the Bank ensured planned volume growth and the Thank you for your trust. In the coming year, we will en- number of loans and deposits placed in the retail segment, deavor not only to fulfill your expectations, but to surpass and actively worked to increase the number of digital the same. We are sure that through the continuation of channel users. In the business segment with large clients, transparent and quality cooperation we can further im- the Bank focused its business activities on maintaining the prove the work of the Bank and contribute to the develop- level of the loan portfolio and improving its quality. In the ment of our community.

Aleksandar Kesić Slobodan Zrilić Sandro Mihajlović Chairman of the Manage- Member of the Management Member of the Management ment Board Board Board

100 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | FORWORD BY THE MANAGEMENT BOARD GOVERNING BODIES

Supervisory Board

Arndt Nikolai Röchling, Chairman Petar Grujić, deputy Chairman Zoran Jeftić, member Stevan Dimitrijević, member Stephan Franz Dertnig, member

Management Board

Aleksandar Kesić, Chairman Sandro Mihajlović, Member Slobodan Zrilić, Member

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 101 Macroeconomic Environment

The macroeconomic environment in 2017 was marked The sovereign credit rating of Bosnia and Herzegovina by instability both internally and globally. As the main was confirmed by both rating agencies, Moody’s Inves- characteristic of events in the world, can be stated fur- tors Service and Standard & Poors, at level B3 and B with ther tightening of the relationship between the United stable outlook. This level of rating has been specula- States and the European Union on the one hand and tive and unchanged since 2012 and is among the low- Russia on the other. This crisis is mostly reflected in the est in the region. Due to the slow pace of political and prolongation and tightening of economic sanctions im- economic reforms, the state has not made progress in posed against Russian companies and citizens. Topics improving its creditworthiness, which further creates that were active during 2017, such as the migrant crisis negative effects on attracting foreign investment and BREXIT, fell into the second plan. The economies of the countries of the European Union, which represent Gross domestic product at the level of the Republic of the most important partners of the economy of Bosnia Srpska recorded a positive trend over the year with an and Herzegovina, continue to record low growth rates, expected growth rate of 2.5-3%. The highest growth and it can be concluded that the crisis in these econo- was recorded in the processing industry and trade. The mies is still present. At the domestic level, we have a growth of industrial production continued, which can standstill in the implementation of important reforms be considered significant achievement given the slow and a slow movement towards the European Union. The recovery of the economy of Eurozone and the countries final result is a slow economic progress, which resulted in the environment that are the most important eco- in a significant increase in the emigration of a young nomic partners of the Republic of Srpska. The unem- working age population towards developed countries ployment rate has recorded a decline, primarily attrib- of the European Union. utable to the emigration of the younger working age population towards developed European countries. Considering the still poor state of the Eurozone economy, the European Central Bank has not taken mon- After three years of negative value, the consumer price etary policy measures that would lead to market inter- index grew 0.5% in relation to the previous year. est rates rising. Reference market interest rates for the EUR currency (EURIBOR) have further lost their value The foreign trade of the Republic of Srpska increased during the year and are still in the negative zone, which by 14% last year, import by 10% and exports by 21%.The leads to significant instability on the market. During rate of import coverage by exports has increased to the year, the EUR currency strengthened against other 72%, which is seven percentage points more than a year world currencies, primarily USD, as a result of a positive earlier. The main foreign markets for the placement of forecast for the development of economies in the Euro- our products, our economy in 2017 had in the countries zone, which ultimately should lead to an increase in the of the region and the European Union. reference rates of the European Central Bank. The average net salary in the last month of 2017 was 835 The most important domestic economic issues in 2017 BAM, which is unchanged compared to twelve months relate to the reform of the financial sector, or its most earlier. The average pension is 351 BAM and is slightly important part, banking. At the beginning of the year, above 40% of the average net salary. a new Law on Banks was adopted, which is part of a package of agreed reforms with the IMF. The new law Total turnover on the Banja Luka Stock Exchange in the brought the approximation of local regulations with past year amounted to about 487 million BAM, which Basel II / III principles and European Union directives is 22% less than a year earlier. The decrease in turnover related to the banking sector. All banks operating in is the consequence of a smaller volume of trading in the territory of the Republic of Srpska have successfully bonds and treasury bills of the RS Ministry of Finance, aligned their business with the new law. both on the secondary and the primary market. Despite this, trade in government securities amounted to 90% of total turnover. The total market capitalization of the

102 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Macroeconomic Environment

securities listed on the Banja Luka Stock Exchange as of • Total assets: The balance sheet total increased by December 31, 2017 amounted to 4 billion BAM and is by 489 million BAM or 6% compared to the end of 2016. 2% higher than at the beginning of the year. • Gross loans: An increase of 215 million BAM or 5% The Government of Republic of Srpska, through the de- was recorded. The growth of credit placements was velopment program and funds of the Investment-De- achieved with companies (2%), public and state en- velopment Bank of the Republic of Srpska, continued to terprises (16%) and the population (7%), while the help the population, the economy and the underdevel- level of credit placements to the Government and oped regions in getting affordable funding. During 2017, government institutions was kept at the same level the Investment-Development Bank of the Republic of as at the end of 2016. Srpska placed 92 million BAM of loans to the economy and housing loans to the population, and since its es- • Deposits: 300 million BAM or 6% growth was re- tablishment until the end of 2017, it has invested approx- corded. Growth was recorded in the sector of the imately 1.45 billion BAM in loans. population of 7%, Government and government institutions of 21%, non-banking financial institutions The financial sector in the Republic of Srpska consists of 13%, private companies of 4%. of banks, investment funds, insurance companies, mi- crocredit organizations, leasing companies, and savings • Equity and capital adequacy: core capital accounts and loan organizations. In 2017, fifteen banks operated in for 92% of total regulatory capital, which shows that Republic of Srpska, eight with headquarters in Republic the composition of capital instruments in the sector of Srpska and seven with headquarters in the Federation is of high quality. At the end of the third quarter of of BiH. Two banks, which in the previous period faced 2017, the average capital adequacy ratio was 16.5%. liquidity problems, are in bankruptcy proceedings. As al- The average rate of financial leverage was 9.3%. ready mentioned, the most significant change in banks’ operations was the adoption of the new Law on banks. The low interest rate environment, sharp price competition with the increase in non-interest bearing interest in the income structure was marked by the market activities of domestic banks. The products and services offered are simple banking products that are easy to copy so that banks can retain existing ones and acquire new customers to a large extent only through lowering the price of products and services. During the year four banks, at the request of the Agency, and according to the request of the International Monetary Fund, have been included in the process of additional asset quality control by independent auditing firms. All active banks managed to comply with the new Law and to operate in accordance with the basic principles of business: they preserved liquidity, made profit and made the basis for solvency in the following years.

The main characteristics of the banking sector in the Republic of Srpska in the first three quarters of the previous year were the following:

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 103 Business Analysis

Private individuals

In 2017, the Bank maintained stable growth and significant- In 2017, the trend of growth of the number of active ac- ly improved and increased the scope of operations, thus counts of individuals continued, with the number at the enabling clients to operate according to the most modern end of the year amounting to over 53 thousand. In com- international standards. The Bank’s operations followed parison with the previous year, the growth of the number the trends in the market as well as the growing competi- of active accounts of natural persons amounts to 8%. In tion, and the development of long-term business plans and 2017, the Bank increased the total number of issued cards strategies, as well as their implementation, ensured the by 13% compared to the previous year, and now it exceeds planned volume growth and the number of loans, deposits 96 thousand. During 2017, in the business with private in- and volume of other banking services that form part of the dividuals, the Bank worked to improve the process in or- Bank’s offer. der to respond to the increasingly demanding needs of the market with a faster and better quality service. The Bank As of 31 December 2017, the amount of placements to automated the process of restoring the right to use al- households amounted to 319 million BAM and increased by lowed overdrafts and started the process of automating 7% in comparison with the previous year. The basic credit the credit card re-issuance. The Bank also worked on im- product is a consumer loan with a 63% share in the total proving the existing offer of loans to individuals and offer- loan portfolio of the population. Housing loans constitute ing non-replacement and replacement loans to customers 32% of the total loan portfolio of the population, while the for more favorable conditions with special benefits for the remaining 5% consist of placements through credit cards users of the account package. We have developed business and overdrafts on current accounts. cooperation with our partners through special offers of loans for the purchase of apartments under construction At the end of the previous year, the balance of household and crediting the purchase of cars and motorcycles. deposits amounted to 379 million BAM, which represents an increase of 22 million BAM in 2017. This trend of deposit growth is caused by a high degree of confidence of our clients, long-term work and development of the Bank, as well as the situation on the deposit market in the Repub- lic of Srpska. The household deposits accounted for 66% of the total accumulated deposits in the previous year and the Bank fully finances the loans to the households from the funds collected from this segment. This is one of the additional indicators of confidence that our Bank enjoys on the market.

During 2017, the Bank actively worked on increasing the number of digital channel users, both for mobile phone applications and e-banking applications. In addition to increasing the number of users, it is also noticeable that there is an increase in the number of active users, where particular attention was paid to. Within the improvement of customer service, new functionalities in the mobile banking application “mSberbankBL” have been introduced, such as “Paying on the phone number”, which is the first such service on the market, and in addition to new functionalities, the improvement of existing functions has been made.

104 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

In the field of payment cards, the Bank is in line with its nomic situation, which the most strongly affects this seg- goal of providing the client with the highest possible se- ment of the economy. The main goal of the Bank in such curity when using cards, introduced on all cards and ad- circumstances was to preserve the stability of the loan ditional security checks when making payments on the portfolio, and to build and maintain long-term relation- internet known as the 3D Secure. By introducing 3D Se- ships with clients. The balance of deposits of this segment cure, the Bank presented itself to card companies as a seri- as of 31 December 2017 amounted to BAM 41 million, and ous partner that follows technological advancements and the amount of collected deposits remained at the same strives to improve the quality of services. In 2017, the Bank level as the previous year. In addition to intensifying coop- introduced the possibility of using all of the card products eration and maintaining quality relationships with existing on the internet, which ranks itself at the top of the service clients, the goal was also to establish cooperation with as provider on this issue. During the past year, the Bank con- many new clients as possible offering quality solutions for tinued with the tendency of expanding the receiving net- their financial needs. The Bank was guided by a policy that work and actively worked on the expansion of the network only quality products and services can provide customer of POS terminals and ATMs. Expansion of the ATM network satisfaction and be a guarantor of the success of business and POS terminal made the Bank’s services more acces- partners. Thus, we made a significant step forward in the sible to clients. number of active client accounts, which has risen to almost 5.000, with an increase of 4% compared to the end of 2016.

The introduction of new products and services, as well as The number of users of electronic banking services - the improvement of existing ones, is planned in the upcom- Business Online has increased by 12% compared to the ing period. In this way, we will strengthen our market posi- end of 2016. In 2017, the Bank worked on changing the price tion, and more efficiently serve existing and new clients. of payment transactions and the introduction of new tariff groups intended for clients who make a majority or total turnover through the Bank. Additionally, more favorable conditions Micro enterprises for lending in the form of lower interest rates and loan approval fees are provided for clients. In addition to changing the Taking into account the high risks that occur in the micro price policy, the Bank started to analyze and improve the loan business segment in 2017, the Bank has strived to expand approval process for individual micro clients groups, which will and maintain stable business relationships with clients be implemented in 2018. The ultimate goal is to improve the from this segment of operations. At the end of the year, service for long-term clients of the Bank and clients that per- the credit portfolio of micro enterprises amounted to BAM form their business mostly through the Bank. New clients can 59 million. The weak decline in the portfolio for the micro make more favorable conditions if they become clients with segment was mostly affected by the weak economy and majority business through the Bank. economic development, as well as the unstable macroeco-

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 105 Business Analysis

SME & Corporate clients service system, which resulted in an increase in the number of e-banking users by 22% during 2017. In 2017, the business department with large clients focused its business activities on maintaining the level of loan port- The number of transactions in the domestic payment sys- folio and improving its quality. Changes in credit policies tem, performed in 2017 by the clients of Corporate and and processes at the Bank’s level, but also at the Group lev- SME Department, remained at almost the same level as el, have caused adjustment in Corporate Department work the previous year, while the growth of transactions in ex- approach. The focus of key business activities has been di- ternal payment transactions amounted to 11%, which indi- rected towards clients with annual revenues of up to 60 cates that the business activity of the clients is directed to- million BAM, which form the basis of the local economy. ward export and cooperation with companies abroad. The The number of large clients with whom the Bank cooper- change in the business orientation of local clients is also ates has increased by 8% compared to 2016. Following the visible on the volume of guarantees and letters of credit development of technologies, new channels of sales and of clients, which is increased by 34% comparing to 2016, customer needs, a special activity was focused on intro- where the volume of guarantees in domestic currency in- ducing clients with the potential of the electronic banking creased 20% and in foreign currencies 107%.

Number of active accounts Number of Online banking Guarantees volume Loan volume users

950 600 566 80,000 300,000 69,475 256,207 894 70,000 900 500 465 250,000 213,147 60,000 51,799 826 850 400 50,000 200,000

800 300 40,000 150,000 30,000 750 200 100,000 20,000 700 100 10,000 50,000

2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017

The most important investment-development project in 2017, in which the Bank participated was the construction of a new Eco-heating plant in Banja Luka. Cli- ent of the Bank, “IEE doo Banja Luka” started strategic cooperation with the City of Banja Luka on the project of construction of Eco-heating plant. Eko-Toplana has a power of 49mW, using biomass as a fuel. The total value of this project was 16 million euros. The development of the project was supported by the European Investment Development Bank (EBRD), and our Bank was selected as a partner on the local market. For the purpose of realization of the project, the Bank approved several credit products, and the largest loan is in the amount of BAM 2.1 million. Collection of services provided to beneficial users will be done through the account opened within the Bank. The project was implemented in record time (the construction of the facility lasted eight months), and Eco-heating plant was officially put into operation.

106 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

GROSS LENDING (mio BAM) Deposits (mio BAM)

Loans to clients 2015. 2016. 2017. Deposits of clients 2015. 2016. 2017. Retail loans 284.3 297.5 319.0 Household deposits 321.0 357.5 379.3 Loans to micro businesses 69.3 65.7 58.8 Micro business deposits 37.5 41.8 41.4 Loans to large clients 286.5 258.1 212.8 Large client deposits 201.1 148.7 155.5 Total: 640.1 621.3 590.6 TOTAL 559.6 548 576.2

Loans to PI Deposits of PI

379.3 357.5 319.0 321.0 284.3 297.5 321.0

2015 2016 2017 2015 2016 2017

Loans to micro Deposits of micro

69.3 65.7 58.8 41.4 41.8 37.5

2015 2016 2017 2015 2016 2017

Loans to corporate Deposits of corporate

296.5 201.1 258.1 148.7 155.5 212.8

2015 2016 2017 2015 2016 2017

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 107 Business Analysis

Marketing

Retail business in 2017 has been actively supported In cooperation with Visa International and Mastercard, through marketing activities. In March 2017, a media the Bank successfully organized and implemented prize campaign titled “SUPER ACTION - Cash and replace- games, for both employees and clients. ment loans” began, where the focus was at an interest rate from 3.5% (EIR of 5.73%), and time -to yes-within 24 hours. The television campaign lasted two months and it achieved excellent results - a double increase in sales compared to the same period last year. The Bank repeated the campaign in the second half of 2017 with a quality media mix, which ensured presence in all media channels.

The prize game, in cooperation with Visa International, was promoted in media, whereby increased number of transactions has been achieved. The first six drawn win- ners / clients were rewarded with monetary amounts.

Since digital communication is a strategic focus of the Bank, in the past year, marketing activities have provided continuous representation on all channels of digital networks (Google Search, GDN, Social Media), which contributed to the achievement of goals in promoting the brand and products of the Bank, but also in the realization of sales.

Sales support reflected through a large number of segmented bids made, with a special emphasis on B @ W channel (Your Bank at your Work place). It was successfully implemented the project B@W Academy, whose In the second half of 2017, the Bank organized a prize main goal was to educate clients on basic banking ter- game in cooperation with MasterCard, named “Pay by minology, and ultimately identifying the Bank as a po- MasterCard Card, Travel to St. Petersburg!” The main tential business partner. prize for clients was a trip to St. Petersburg for two people. The prize game was presented in media, and it was greatly welcomed by the customers. The sales results of card products were increased by 10%.

108 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

Market research

Based on a survey conducted in 2017, by the Agency for nications between organizational units, all aforementioned Market Research and Public opinion – GfK, Sberbank in the spirit of the corporate culture of the Bank and the a.d. Banja Luka recorded a positive trend in the growth slogan “WE ARE TEAM”. of the brand and image value indicators in comparison to the previous year. Survey presented a comparative analysis of the use of products and services of the bank, the relationship of clients and banks, and the habits and behavior of clients in the Republic of Srpska. Based on the results of the research, the Bank has been recognized as an international innovative Bank, with great confidence and reliability, with simple and understand- able offers, products and services, and with professional employees. The fantastic result of NPS research (recommendation of banks), conducted by the research company Valicon doo Sarajevo has been of great significance for the past year. Therefore, Sberbank a.d. Banja Luka As part of the organization of team building events, for the ranked first in relation to all banks in Republic of Srp- group of 16 employees the Bank organized quarterly prep- ska, and the second if the banking market of Bosnia and arations and participation in the fourth Banja Luka Half- Herzegovina has been observed. Marathon. Twelve employees ran the route long 21 km of the Banja Luka Half-Marathon, and four employees were running a relay. The Banja Luka Half-Marathon has grown Communication into the most important sports event of the city of Banja Luka, and in 2017 a total of 6.000 runners participated in In the communication segment, the Bank deals with ex- the Banja Luka Half-marathon. In spite of weather difficul- ternal and internal communications, as well as socially ties, the Bank’s employees managed to overcome all the responsible business, and activities are implemented disadvantages, because they have shifted their boundaries strategically planned with the aim of improving dialogue by teamwork and support. with the public, media and local communities, as well as employee satisfaction. The Bank is in line with the policy of improving digital communication channels in addition to an existing social network account, Facebook launched an account on the social network Instagram. Using these accounts on social networks Bank provides its overall pres- ences, direct communication with the target group, provides information about products, services, and business, and builds a relationship of trust and loyalty of its clients. We communicated with the public through various instruments of external communication such as publications, and participating a representative of the Bank in various TV-programming formats and similarly. The focus was on the distribution of timely, accurate and relevant information As in previous years, the Bank put a focus on humanitarian through television stations, print media, and online media. work in 2017 and supported numerous actions and initia- During the process of improving internal communication, tives in the field of humanitarian aid, education, culture and there were organized trips for employees, sport games and sports At any given moment, the Banka tried, to inform in- team building events in order to improve internal commu-

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 109 Business Analysis

habitants of the local communities ,where it operates, in Also, on the same occasion, for the second year in a row, which extent Bank recognizes community problems. the Bank organized the Open Doors Day in the branch Banja Luka for the pupils of the Elementary School “De- Some of the humanitarian actions were donations to the sanka Maksimović” and in branch Doboj for pupils of the School Center „Nikola Tesla“ in Kozarska Dubica, Hospital Primary School “Sveti Sava”. The pupils had the oppor- in Prijedor, support in organizing a humanitarian concert tunity to be informed on the work and way of function- „Autism speaks with the heart“, support in the organiza- ing of the Bank through an interesting banking route, tion of the event „With love to brave hearts“ under the pa- but also to get information on the importance of careful tronage of the President of the Republic of Srpska, as well money management. as support for the organization of the festival of student theaters “Kestenburg”. „Kestenburg“ was held for the second time in the city of Banja Luka, and lasted from July 25 to August 3 in all theater scenes of the city. The Bank was a friend of the golden selection of performances, and the festival gathered theaters from more than 20 countries of the world, from three continents.

Traditionally, this year, promoting the World Savings Day, the Bank has provided savings books with an initial cash deposit to the mothers of all babies born on October 30 in the territory of Republic of Srpska. The aim of this campaign was to encourage citizens to think about the extent to which a savings and responsible attitude towards money creates a basis for building a safe and secure future.

110 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

Financial markets

Unlike in the previous year, when trends in financial Income achieved in thousands KM markets were marked by a decrease of the reference interest rates of the leading central banks, in 2017, a 2700 slight upward trend in key rates was recorded, with a special accent on the expected growth in the FED inter- 2650 est rate, which was corrected three times upwards with 2600 the overall increase from 0.75%. At the same time with 2550 interventions in the US market, in the second half of the year, the ECB announced the end of the state bond 2500 purchase program, and outlined plans to reduce incen- 2450 tives to the economy, which, according to the published 2400 indicators, started to recover, which simultaneously 2015 2016 2017 contributed to the increase in the value of EUR in relation to the world’s leading currency USD, GBP and CHF. Following the ECB’s trends in the rates on deposits held The Financial markets department, in cooperation with by commercial banks with this institution, the Central the Asset and Liability Management department, suc- Bank of Bosnia and Herzegovina retained a negative in- cessfully managed foreign exchange risk and liquidity terest rate at the level of -0.20% imposed on 1 July 2016. risk maintaining open foreign currency positions by in- The Financial markets department continued to record dividual currencies and at the level of the portfolio of good business results, as a result of the effort invested currencies in internally and legally prescribed limits, in the development of products and services which in protecting the Bank against the negative impact of cur- conditions of pronounced changes in the market condi- rency risk, with the realization of positive effects. In or- tions of the business enable the client to protect against der to recruit liquidity surpluses in domestic and foreign market risks, providing timely information from the currencies, the Bank actively participated in auctions of market that facilitate clients in making the right busi- the Ministry of Finance of Republic of Srpska by invest- ness decisions. Total operating income with financial in- ing in treasury bills, and placing funds in the internation- struments in the foreign exchange market increased by al money market. 6.4% compared to the previous year, with a significant increase in operating income from financial derivatives (currency swap and currency forward).

Currency pairs trends during 2017

1,31

1,23 EUR/USD 1.1993 1,15 EUR/CHF 1.1702 1,07 0,99 0,91 EUR/GBP 0,83 0.88723

0,75 Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 May-17 Jun-17 Jul-17 Aug-17 Sep-17 Oct-17 Nov-17 Dec-17

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 111 Business Analysis

Risks

The most important types of risks specific to banking operations • Market and operational risks - responsible for managing are: credit risk, liquidity risk, market risks and operational risk. market and operational risk, as well as control of liquidity risk, The Risk Management Committee (RICO) and the Assets and • Asset and liability management is responsible for manag- Liabilities Committee (ALCO) are responsible for risk manage- ing liquidity and capital management. ment at the Bank’s level, and the following relevant departments: Planning, measuring, monitoring, controlling and managing • Integrated risk management - responsible for aggregat- the current and future risks to which the Bank is exposed is ing the impact of all risks on the stability of the Bank’s provided through the work of the Bank’s Risks Management operations and risk management as part of the internal Committees. capital adequacy assessment process (ICAAP), which is an integral part of defining the capacity to take risks, • Credit risks - is responsible for managing credit risk,

Credit risks Market risks Operational risks Liquidity risk Other risks

Short-term Credit risk FX risk(OCP) Operational risks liquidity risk Country risk

Interest rate Operational risk Long-term Strategic and Concentration risk in the risk Banking book related to IT liquidity risk business risk

FX credit risk Reputation risk Concentration risk Macroeconomic risk

Risk of ﬁnancing Settlement risk Risk of Geopolitical risk externalization costs

Residual risk Model risk Tax risk

Risk of behavior Lever risk

Legal risk Social and environmental risk

Compliance risk Risk of participation

Regulatory risk

112 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

Credit risk

The Bank’s business policy requires and provides maximum strategies, with the aim of preserving the quality protection against exposure to credit risk, which represents of the loan portfolio and reducing the Bank’s credit the most significant risk in banking operations. Adequate and losses to the least extent possible successful credit risk management is the planning and main- • monitoring and controlling the structure and quali- tenance of an acceptable relationship between the taken risk ty of assets, and forming adequate reserves for non- and the risk-taking fees, as well as the activities of controlling payable items (partially or in whole); and minimizing to the least possible extent all types of risks • a permanent training program for credit officers related to the quality and concentration of the loan portfo- to improve their expertise in the field of credit risk lio, the efficiency of the collection, or the established collec- management tion instruments, etc. Measurement of credit risk includes the regular monitoring of certain quantitative and qualitative indi- The conservative credit risk management policy, even in con- cators. The Bank’s credit risk is conditioned by the borrower’s ditions of unfavorable macroeconomic environment, has led creditworthiness, its timeliness in performing its obligations to to the maintenance of all key risk indicators (the rate of non- the Bank, as well as the quality of the collateral security instru- performing assets, the ratio of coverage of non-performing ments. assets, the total coverage ratio, the coverage ratio of reserves assets, etc.) at approximately the same levels as past years. The identification of credit risk is an essential step in the management of credit risk that the Bank implements in order to Corpo- maintain it at the optimum level. Identification of credit risk ‘000 BAM rate Retail Micro Total is carried out at the stage of establishing the initial contact of Performing loans 175,997 308,110 50,376 534,483 the client with the Bank and for the duration of the placement. Non-performing 37,563 15,762 8,854 62,180 Credit risk management is provided through: assets Total 213,561 323,872 59,231 596,663 • Creation and development of programs and policies for identifying and managing credit risk, procedures for placement approval, placements control and adequate reporting; 10% • limiting the concentration of credit risk (testing, measuring and controlling the concentration of risk); • Comprehensive and high-quality assessment of loan applications with an assessment of the level of credit risk that each request will have and determining the required quality of collateral (adequate securitization assets by placements); • implementation of the client monitoring process 90% (timely identification of potentially risky clients - individually and / or through different segments of Credit risk Performing assets the portfolio), in order to manage the maintenance Non-performing assets of a reasonable structure and quality of assets, that is, the credit portfolio of a bank from an acceptable Non-performing assets account for 10.4% of total assets, level of credit risk for the Bank; which is well below the market average (the share of non-per- • managing increased risks, by finding timely and forming assets in total assets in the Republic of Srpska market adequate solutions, i.e. proposing and developing amounts to 11.44% as of September 30, 2017).

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 113 Business Analysis

Liquidity risk thus the Bank’s liquidity indicators were well above the statutory requirements. In addition to regular reports prescribed Liquidity risk is the risk of a negative impact on the Bank’s prof- by the law, the Bank internally produces reports and tools for it or capital arising from its inability to fulfill its obligations in the needs of Sberbank Europe. In accordance with current EU full and within the maturity due to the lack of liquid reserves, standards (Basel III) and the Group’s requirements, the Bank without exposing unacceptable losses. The Bank actively regularly submits LCR (Liquidity Coverage Ratio) indicators performs identification, measurement and management of showing short-term liquidity up to one month and the NSFR liquidity risk by applying various tools, reports and indicators (Net Stable Funding Ratio), which shows the medium and to provide information to the responsible persons for timely long-term liquidity position of the Bank over a year. Regarding and adequate decision-making regarding the maintenance of domestic regulations, at the end of 2017, the Banking Agency short-term and long-term liquidity of the Bank. Liquidity risk of Republic of Srpska announced the Decision on Liquidity Risk management decisions are reviewed by the Management Management. Aforementioned Decision prescribes minimum Board, the Liquidity Monitoring Commission (LICO) and the quantitative requirements regarding liquidity coverage ratios Assets and Liabilities Management Committee (ALCO), and (LCR indicator) and the provision of stable funding resources for their implementation responsible are: the Asset and Liabil- (NSFR indicator); while requirements related to liquidity re- ity Management Sector, in charge for the strategic manage- porting will be prescribed by a special decision. The LCR indica- ment of liquidity and the Financial Markets Sector, liable for tor is 250% above the prescribed minimum of 100% (applied in operational, i.e. daily liquidity management.The management 2018), which indicates that in the event of a crisis, the Bank has and monitoring of liquidity is defined by appropriate programs, sufficient liquid assets to cover net outflows that may occur in policies and procedures approved by the Supervisory Board the appropriate time horizon. The NSFR indicator is 129% and and the Management Board in accordance with the standards above the minimum requirement of 100% (applied in 2018), prescribed by the Banking Agency of the Republic of Srpska which means that the Bank finances all long-term place- and the Central Bank of Bosnia and Herzegovina, as well as by ments and investments from long-term or stable sources. In the Sberbank Europe. In order to maintain the optimal level of addition, the Bank performs stress-tests of liquidity in different liquidity required for the undisturbed business of the Bank, an scenarios in accordance with the parameters of Sberbank Eu- estimate of the expected cash flows is performed, i.e. an anal- rope, thus providing an adequate level of liquidity reserves to ysis of the maturity match of assets and liabilities. The Bank cover all unexpected outflows. For the monitoring and mea- is using a more conservative approach to liquidity risk man- surement of liquidity risk and for the elaboration of stress tests, agement in relation to the prescribed minimum requirements. responsible is the Market and operational risks Department. Liquid assets at the end of 2017 amounted to BAM 239 million,

Loan deposit ratio LCR Total assets ratio

300% 30% 29% 120% 27% 26% 250% 25% 100% 96% 93% 93% 250% 248% 25% 23% 90% 89% 80% 200% 179% 20%

149% 60% 150% 135% 15%

40% 100% 10%

20% 50% 5%

0% 0% 0% Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017

Market risk exchange risk and interest rate risk. Market risk is controlled by internal procedures and limits, applicable regulations of the Market risk is the risk of possible negative effects on the fi- Banking Agency of Republic of Srpska, and in accordance with nancial result and capital of the bank due to changes in prices the defined procedures and limits of Sberbank Europe. onthe market. These risks may affect the value of the portfolio in the trading book and the banking book. The Bank is exposed Foreign exchange risk is the risk of loss due to changes in the to market risks mainly due to open positions in the banking exchange rate and the change in the price of gold. Exposure book. Market risks that are monitored in the Bank are foreign to foreign exchange risk is monitored daily in accordance with

114 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Business Analysis

Overall open foreign currency position of the Bank

35%

30%

25%

20%

15%

10%

0% Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 May-17 Jun-17 Jul-17 Aug -17 Sep-17 Oct-17 Nov-17 Dec-17 the statutory and internally determined limits for each indi- regulatory capital. Accordingly, the Bank is obliged to calcu- vidual currency and the total open foreign exchange position. late the capital requirement for foreign exchange risk, since its Monthly reports on the open foreign currency position are open foreign currency position in EUR currency exceeds 2% presented at the meetings of the Assets and Liabilities Man- of recognized capital. Foreign exchange risk is included in the agement Committee and the Risk Management Committee. new Decision on Internal Capital Adequacy Assessment of the Banking Agency of Republic of Srpska. At the Group level, for- In accordance with the Decision of the Banking Agency of Re- eign exchange risk is included in the internal capital adequacy public of Srpska on minimum standards for managing foreign assessment (ICAAP) in accordance with Basel II regulations, currency risk, the Bank must maintain a total open foreign Pillar II. Foreign exchange risk is an integral part of the overall currency position in the amount not exceeding 30% of the risk strategy of the Bank and a regular assessment of its mate- recognized capital at the end of each working day. Accord- riality is carried out. ing to internal regulations, the Bank measures the exposure to foreign currency risk through the opening of foreign cur- Interest rate risk is the risk of possible negative effects on the rency positions in relation to the limits determined in absolute financial result and equity of the Bank due to changes in in- terms. During 2017, the Bank respected the set limits. The Bank terest rates. Exposure to interest rate risk is considered in the has the most important open foreign currency position in EUR banking book. The Bank is exposed to interest rate risk due to currency. Due to the fact that the “Currency Board” regime in maturity mismatch (for fixed interest rates) and re-valuation BiH with a fixed EUR and BAM ratio is in force, the Bank is not (for variable interest rates) of the position of assets, liabilities, exposed to the change in the foreign exchange rate based on and long and short off-balance sheet items in the banking the open position in EUR currency. The Bank’s strategy is to book. The Bank has the most significant exposure in inter- maintain open positions in other currencies at a minimum. est bearing positions with a fixed interest rate, which are ob- The open foreign exchange position is used as the basis for de- served according to the period of their contractual maturity. termining the appetite for the Bank’s risk. According to local Part of the interest bearing positions of the Bank do not have legislation, which came into force in mid-last year, the Bank a defined maturity term (on sight deposits, savings deposits, is obliged to calculate the capital requirement for foreign ex- etc.), for their positions applied is the behavior model devel- change risk, if the sum of its total net open foreign currency oped by Sberbank Europe or expert assumptions. The posi- position and its net open position in gold exceeds 2% of its tions of the Bank related to the EURIBOR reference interest

Total exposure to interest rate risk in banking book

25%

20% SBEU internal limit

15% Regulatory limit

10%

5% Total exposure

Jan-17 Feb-17 Mar-17 Apr-17 May-17 Jun-17 Jul-17 Aug-17 Sep-17 Oct-17 Nov-17 Dec-17

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT 115 Business Analysis

rate are allocated according to the date of the next change operational risk is present in all business processes, it can be in the interest rate. The basis for the management of inter- associated with other risks in the Bank as one of the causes of est rate risk and the reporting process is the Gap, a report on these other risks. Sberbank Europe has defined a methodol- the non-compliance between the positions of assets, liabilities ogy for dealing with operational risk events with a special em- and off-balance sheet items that are sensitive to interest rate phasis on collecting loss data. For data collection, monitoring changes distributed on the basis of their maturity or re-pricing. of key risk indicators, monitoring of the internal control system From the beginning of 2018, a report is prepared for the needs and reporting, the Bank uses a special database that is a solu- of a local regulator on a quarterly basis. Interest rate risk is tion at the level of Sberbank Europe. Any event of operational measured by the change in the economic value of the banking risk with actual or potential loss in a specified amount and book under the assumed shift of 200 basis points in the rev- within a defined time limit must be reported and recorded in enue curves. This report is in line with the Basel methodology. the aforementioned database. The Market and Operational The Bank has a certain limit that the net change in the value of Risk Department submits regular and ad hoc reports to the interest-bearing positions can amount to a maximum of 15% Management Board, the Risk Management Committee, the in relation to the recognized capital. During 2017, the Bank did Supervisory Board and Sberbank Europe. not exceed the set limit. (total exposure to interest rate risk in banking book) total exposure, SBEU internal limit, regulatory Other risks limit. The Bank carries out stress testing of interest rate risk in accordance with the predefined parameters. The report on Risk identification includes the observation of all types of the results of stress testing is presented at the meetings of the risks to which the Bank is exposed. Types of risk are consid- Assets and Liabilities Management Committee. According to ered and evaluated by including appropriate employees from the new legislation, the Bank is obliged to perform quarterly all organizational units. As part of the Bank’s integrated risk reporting on the interest rate risk in the banking book to the management system, identification of all material risks is car- Banking Agency of Republic of Srpska. Interest rate risk is in- ried out at least once a year (or more often if necessary). In cluded in the new Decision on Internal Capital Adequacy As- risk management such as: reputation, business and strategic, sessment of the Banking Agency of Republic of Srpska, while macroeconomic, geopolitical, country risk, political and regu- at the Group level interest rate risk is included in ICAAP in ac- latory risk, tax risk, financing risk, model risk, legal risk, compli- cordance with Basel II regulation, Pillar II. ance risk, operational risk related to IT, externalization risk and environmental risk, the Bank monitors and adopts adequate Operational risk measures, such as the definition of appropriate general acts (as qualitative frameworks) that prescribe the way in which Operational risk is the risk of the possibility of negative effects these risks are managed, the establishment of appropriate on the financial result and the Bank’s capital due to employees’ collegial bodies that manage these risks and similar activities. failures, inadequate internal procedures and processes, inad- The next phase of risk management, quantification and risk equate management of information and other systems in the aggregation encompasses the measurement of certain risks Bank, and the occurrence of unpredictable external events, in- and an estimate of the internal capital required to cover the cluding legal risk. The framework for monitoring operational risk, resulting in a special capital position for the Bank. In short, risks in the Bank is defined in accordance with local regula- the result of the risk quantification phase is determining the tions and in accordance with the requirements of Sberbank amount of capital that the Bank needs to cover the risks as- Europe. Operational risk management is defined by policies, sumed. Risk Assessment Indicators (current and future) are a procedures and guidelines relating to the general framework set of indicators defined by professionals and aim to reflect the for operational risk management, internal loss record, self-risk risky exposure or volume of assumed risks, the Bank’s vulnera- assessment, scenario analysis, internal control system, etc. bility to a certain risk, movement of risk over the previous year, The Bank continuously promotes awareness of operational as well as the actual loss realized recently because of that risk. risk among employees through ongoing trainings, workshops, In addition, the framework for the risk measurement, man- electronic workshops and continuous development of pro- agement and control method contributes to the definition of cedures and internal control systems, and actively involves all a final assessment of all risks at the Bank’s level. employees in operational risk management. Each organizational unit appoints at least one operational risk manager of the business line, which is obliged to establish, within its organizational unit, all the defined operational risk principles. Since

116 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT Financial Statements Responsibilities of the Management and Supervisory Boards for the preparation and approval of the annual financial statements

The Management Board shall prepare financial state- concern basis unless it unless the assumption, that the ments for each financial year which give a true and fair Bank will continue its business, is inappropriate. view of the financial position of the Bank, and the results of its operations and cash flow in accordance with Inter- Management is required to submit on reconciliation Bank’s national Financial Reporting Standards, and is responsible annual report together with the annual financial state- for keeping proper accounting records which disclose al- ments to the Supervisory Board of the Bank, after which low preparation of financial statements. Management has the Supervisory Board approves the submission of annual a general responsibility for taking such steps as are reason- financial to the Assembly of Shareholders for approval. ably available to it to safeguard the assets of the Bank and to prevent and detect fraud and other irregularities. The financial statements on pages 4 to 70 and the An- nexes to the Financial Statements: Financial Statements in Management is responsible for the selection of such ac- accordance with the Law on Accounting and Auditing of counting policies that will be in accordance with applicable the Republic of Srpska presented on pages 71 to 77 were accounting standards and then apply them consistently, approved by the Board, for submission to the Supervisory making sensible and prudent judgments and estimates, Board, on March 30, 2018 and are confirming this, signed and the preparation of financial statements on a going by:

Aleksandar Kesić Slobodan Zrilić Chairman of the Board Board member

118 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | RESPONSIBILITIES OF THE MANAGEMENT AND SUPERVISORY BOARDS Independent auditor’s report to shareholders of Sberbank a.d. Banja Luka

Report on financial statements of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not We have audited the accompanying financial statements for the purpose of expressing an opinion on the effective- of Sberbank a.d., Banja Luka (hereinafter referred as to ”the ness of the entity’s internal control. An audit also includes Bank”), which comprise the Statement of financial posi- evaluating the appropriateness of accounting policies used tion as at 31 December 2017, Statement of profit or loss and and the reasonableness of accounting estimates made by other comprehensive income, Statement of changes in eq- management, as well as evaluating the overall presenta- uity and Statement of cash flows for the year then ended, tion of the financial statements. We believe that the audit and a summary of significant accounting policies and other evidence we have obtained is sufficient and appropriate to explanatory notes. provide a basis for our audit opinion.

Management’s Responsibility for the Financial Opinion Statements In our opinion, the financial statements give a true and fair Management is responsible for the preparation and fair view of the financial position of the Bank as of 31 Decem- presentation of these financial statements in accordance ber 2017, and of its financial performance and cash flows with International Financial Reporting Standards, govern- for the year then ended, in accordance with International ing financial reporting of banks, and for such internal con- Financial Reporting Standards. trols as management determines are necessary to enable the preparation of financial statements that are free from Report on other legal and regulatory requirements misstatement, whether due to fraud or error. Pursuant to the Accounting and auditing law of Repub- Auditor’s Responsibility lic of Srpska, dated October 29, 2015 (Number: 02/1-021- 1319/15), the Management Board of the Bank has prepared Our responsibility is to express an opinion on these finan- the schedules showen on pages 71 to 77 (“the Schedules”), cial statements based on our audit. We conducted our au- which comprise Balance sheet (Statement of financial po- dit in accordance with International standards on auditing. sition) as at December 31, 2017, Income statement (State- Those standards require that we comply with ethical re- ment of comprehensive income) for the period from 1 Janu- quirements and plan and perform the audit to obtain rea- ary to 31 December 2017, Statement of changes in equity sonable assurance whether the financial statements are for the period ended December 31, 2017, Cash flow state- free from material misstatement. ment for the period from 1 January to 31 December 2017 and Off-balance sheet as at December 31, 2017. (“Financial An audit involves performing procedures to obtain au- information”). The Management Board of the Bank is re- dit evidence about the amounts and disclosures in the sponsible for this Financial information. The financial in- financial statements. The procedures selected depend formation has been derived from the financial statements on the auditor’s judgment, including the assessment of of the Bank which were prepared in accordance with In- the risks of material misstatement of the financial state- ternational Financial Reporting Standards as presented on ments, whether due to fraud or error. In making those pages 4 to 70 and are based on the underlying accounting risk assessments, the auditor considers internal control records of the Bank. relevant to the entity’s preparation and fair presentation

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | INDEPENDENT AUDITOR’S REPORT 119 Statement of financial position as at 31 December 2017

2017. 2016. Notes ‘000 BAM ‘000 BAM ASSETS Cash and cash equivalents 15 160.734 97.561 Obligatory reserves with Central Bank 16 69.078 69.839 Loans and receivables due from banks 17 8.971 22.359 Loans and receivables due from customers 18 552.724 585.894 Financial assets 19 11.122 13.775 Property and equipment 20 11.052 11.461 Intangible assets 21 3.700 4.134 Other assets 22 5.621 4.695 Current tax assets - 126 Deferred tax assets 23 79 61 Non-current assets held for sale 24 2.587 2.967 Total assets 825.668 812.873 LIABILITIES Deposits from banks and other financial institutions 25 56.353 70.191 Deposits from customers 26 576.190 548.067 Borrowings 27 59.430 68.516 Other liabilities 28 4.791 2.979 Current tax liabilities 90 - Deferred tax liability 29 121 121 Provisions for liabilities and charges 30 2.518 2.136 Total liabilities 699.492 692.009 EQUITY Share capital 31 62.198 62.198 Share premium 15.235 15.235 Legal and other reserves from profit 11.689 11.487 Revaluation reserves 1.087 1.087 Regulatory reserves for credit losses 12.092 12.092 Retained earnings 23.874 18.765 Total equity 126.175 120.864 Total liabilities and equity 825.668 812.873

120 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | STATEMENT OF FINANCIAL POSITION Statement of comprehensive income for the year ended 31 December 2017

2017. 2016. Notes ‘000 BAM ‘000 BAM Interest income 7a 39,732 43.075

Interest expense 7b (9,046) (13.172) Net interest income 30.686 29.903 Fee and commission income 8a 16,950 14.914 Fee and commission expense 8b (3,514) (2.581) Net fee and commission income 13.436 12.333 Net foreign exchange differences 142 32 Other operating income 9 456 621 Total operating income 44.720 42.889 Net impairment losses and provisions 10 (9.634) (9.963) Net operating income 35.086 32.926 Staff costs 11 (12.015) (11.886) Depreciation 12 (3.112) (2.975) Other operating expense 13 (13.875) (13.366) Total operating expense (29.002) (28.227) Profit before income tax 6.084 4.699 Income tax expense 14 (787) (655) Profit for the year 5.297 4.044 Other comprehensive income for the year - - Total comprehensive income for the year 5.297 4.044 Earnings per share 31 85,16 65,01

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME 121 Statement of changes in equity for the year ended 31 December 2017

Legal and Regu- other latory reserves reserves Revalu- from for credit ation re- Share pre- profit losses serves Retained Share capital mium earnings BAM BAM BAM Total BAM ‘000 BAM ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 BAM ‘000 BAM ‘000 Balance as at 1 62.198 15.235 11.261 12.092 1.099 14.934 116.819 January 2016 Profit for the year - - - - - 3.982 3.982 Other comprehensive income Total comprehensive income - - - - - 3.982 3.982 for the period Transfer to re- - - - - (12) 12 tained earnings Deferred Tax - - - - - 63 63 Transfer Transfer to Bank's - - 226 - - (226) reserves - Balance as at 31 62.198 15.235 11.487 12.092 1.087 18.765 120.864 December 2016 Balance as at 1 62.198 15.235 11.487 12.092 1.087 18.765 120.864 January 2017 Profit for the year - - - - - 5.277 5.277 Total comprehensive income - - - - - 5.277 5.277 for the period Transfer to re------15 15 tained earnings Deferred Tax - - - - - 20 20 Transfer Transfer to Bank's - - 202 - - (202) reserves - Balance as at 31 62.198 15.235 11.689 12.092 1.087 23.874 126.175 December 2017

122 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | STATEMENT OF CHANGES IN EQUITY Statement of cash flows for the year ended 31 December 2017

2017. 2016. ‘000 BAM ‘000 BAM Cash flows from operating activities Interest receipts 33.637 37.604 Interest payments (7.438) (12.227) Net fee and commission receipts 16.353 14.457 Recovery of receivables previously written-off 212 589 Payments to employees and suppliers (25.605) (25.257) Paid income tax (591) (986) Cash flows from operating activities before changes in 14.181 13.018 operating assets and liabilities 16.568 14.181 Changes in operating assets and liabilities Net increase in obligatory reserve with Central Bank 761 (17.962) Net (decrease) / increase in loans and advances to banks with maturity 22.359 (9.584) over three months Net increase in loans and advances to customers 27.601 19.103 Net increase in other assets (899) (979) Net increase/(decrease) in deposits from banks and other financial insti- (14.069) 7.974 tutions Net increase in deposits from customers 28.712 (11.696) Net (decrease)/increase in other liabilities 1.390 (267) Changes in operating assets and liabilities 65.855 (13.411) Net cash flows from operating activities 82.423 770 Cash flows from investing activities Purchase of property and equipment (1.282) (1.787) Purchase of intangible assets (923) (1.098) Purchase of (payments to acquire) financial assets 2.831 (7.412) Net cash flows from investing activities 626 (10.297) Cash flows from financing activities Net increase in borrowings (9.086) (3.336) Net decrease in subordinated liabilities - (4.000) Net cash flows from financing activities (9.086) (7.336) Foreign exchange gains and losses (1.819) (33) Net increase in cash and cash equivalents 72.144 (16.897) Cash and cash equivalents at beginning of year 97.565 114.462 Cash and cash equivalents at end of year 169.709 97.565 Cash and cash equivalents comprise the following - - balance sheet components: Cash reserves, gross (note 15) 160.738 97.565 Loans and advances to banks with maturity up to 3 months, gross 8.971 - (note 17)

169.709 97.565

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | STATEMENT OF CASH FLOWS 123 Notes to the financial statements

1. REPORTING ENTITY

Sberbank a.d., Banja Luka (hereinafter: “the Bank”) is a Srpska is based on legal provisions of Law on Account- company domiciled in Republika Srpska. The Bank’s regis- ing and Auditing (“the Act”) (“Official Gazette of the tered office is in Banja Luka, 71 Jevrejska street. Republic of Srpska no. 36/2009 and 52/ 2013). The Bank prepare and present financial statements in accordance The Bank was originally established as an independent with International Accounting Standards (“IAS”), their bank under the name of Komerc banka a.d., Banja Luka amendments and interpretations (Interpretations), In- on 29 January 1999. The Bank commenced its operations ternational Financial Reporting Standards (“IFRS”) and in complience with the Decision of the Banking Agency of its amendments and interpretations ( Interpretations of Republika Srpska numbered 03-608-1/98. Pursuant to the International Financial Reporting Standards), which are Decision of the Basic Court in Banja Luka numbered U/I issued by the International Accounting standards and 438/99 and dated 31 March 1999, the Bank’s initial registered which are translated by the Association of Accountants name was amended to Zepter Komerc Banka, which was and Auditors of the Republic of Srpska (under the au- further changed pursuant to the Decision enacted by the thority of accounting Commission of Bosnia and Herze- Basic Court in Banja Luka on 19 September 2007 under the govina No. 2-11/06). number 071-0-REG-07-002019 into Volksbank a.d., Banja Luka. The Bank operates under its current name from 31 The financial statements have been prepared in accor- December 2012. Change of the name is a consequence of dance with accounting regulations applicable in the Re- acquisition of Volksbank International AG, Vienna, Austria public of Srpska. Accounting regulation applicable in the by Sberbank of Russia, Moscow, Russia, which happened in RS are based on the provisions of the Law on accounting the first quarter of 2012. and auditing (“Law”) (Official Gazette 94/15). Companies prepare and present their financial statements in accor- The Bank is licensed in Republic of Srpska to perform bank- dance with International Accounting Standards (“IAS”), ing operations related to credit and retail lending and de- their amendments and interpretations (Standard Inter- posit-acquiring activities in the country and abroad and pretations), International Financial Reporting Standards payment processing, and in accordance with banking leg- (“IFRS”) and their amendments and interpretations (“In- islation of Republic of Srpska, the Bank operates based on ternational Financial Reporting Interpretations”) issued principles of liquidity, solvency and profitability. by IASB, but translated and published by Association of accountants, auditors and financial employees in RS (by As of 31 December 2017, the Bank comprised a head office the authorisation of Accounting Commission of Bosnia in Banja Luka and 27 branches located in the cities of: Banja and Herzegovina number 2-11/06). Luka, Kozarska Dubica, Bijeljina, Gradiška, Srbac, Prijedor, Istočno Sarajevo, Trebinje, Prnjavor, Brod, Doboj, Gacko, IAS, IFRS and interpretations issued by the International Laktaši, Ljubinje, Teslić, Novi Grad, Modriča, Pale i Der- Accounting Standards Board and the International Fi- venta. nancial Reporting Interpretations Committee as at 1 January 2009 have been translated and published by the On 31 December 2017 the Bank had 395 employees (at 31 Association of accountants, auditors and financial em- December 2016: 386). ployees in RS. New or amended IFRS and IFRIC interpretations issued subsequent to 1 January 2009 have been translated and 2. PRINCIPAL ACCOUNTING POLICIES published (except for 9, 14, 15, 16 and 17, which have not been published yet), however, by decision 295/17 dated 4 Statement of compliance October 2017 and 339/17 dated 7 November 2017, is defined that application will be for the periods beginning The financial statementshave been prepared in accor- on 1 January 2018 or later. dance with International Financial Reporting Standards (“IFRS”).Accounting regulation applicable in Republic of

124 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

During preparation of the financial statements for the the circumstances, and information available at the year ended 31 December 2017 The Bank has considered date of preparation of the financial statements, the re- whether the application of standards that are subse- sults of which form the basis of making the judgments quently issued by the Board and applicable to the cur- about carrying values of assets and liabilities that are rent accounting period, but which have not been trans- not readily apparent from other sources. Actual results lated or published in the Republic of Srpska results in a may differ from these estimates. material difference from the relevant local accounting regulations. The conclusion is that this is not the case, The estimates and underlying assumptions are reviewed and for this reason, in the opinion of the Bank’s manage- on an ongoing basis. Revisions to accounting estimates ment, these financial statements also comply with local are recognized in the period in which the estimate is re- legal requirements for disclosure of financial statements vised and any future periods affected. Refer further to in accordance with relevant applicable local regulations. Note 5 - Critical accounting estimates and judgments.

The financial statements were approved for issue by the Management Board on March, 30 2018 and submitted to the Bank’s bodies for adoption. 3. SPECIFIC ACCOUNTING POLICIES

Functional and presentation currency a) Interest income and expenses

The financial statements are presented in Bosnian Con- Interest income and expenses are recognized in the vertible Marks (“BAM”), which is the functional and statement of comprehensive income for all interest presentation currency. Amounts are rounded to the yielding/bearing instruments on the accrued basis by nearest thousand (unless otherwise stated). Possible the application of the effective interest rate method, i.e. disagreements for 1 thousand KM in summaries based according to the rate that discounts the estimated cash on rounding. flows to the net present value during the term of the The Central Bank of Bosnia and Herzegovina (“Central agreement. Such income and expenses are presented as bank”) implemented a currency board arrangement interest and similar income and interest and similar ex- aligning BAM to EURO at an exchange rate of EUR 1: penses in the statement of comprehensive income. BAM 1.95583 throughout 2016 and 2017. This is expected to continue in the foreseeable future. The effective interest rate method is the method of calculation of amortized cost of financial assets or financial Basis of measurement liabilities and distribution of interest income or expenses in the appropriate time period. The effective interest These financial statements are prepared on a historical rate is the rate that precisely discounts the estimated or amortized cost basis, except for certain financial as- future cash disbursement or payment through the ex- sets available for sale which are stated at fair value and pected duration of the financial instrument or, where buildings which are stated at market value less accumu- appropriate, a shorter period, on the net carrying value lated amortization. of financial assets or financial liabilities.

Use of estimates and judgments When calculating the effective interest rate, the Bank performs an assessment of cash flows, taking into con- The preparation of financial statements requires the sideration all conditions of the agreement related to the Bank’s management to make estimates and assump- financial instrument, but not considering the future loan tions that affect the application of accounting policies losses. The calculation includes all fees and commissions and reported amounts of assets, liabilities and income that the contractual sides have paid and received, and and expenses. The estimates and associated assump- which are a constituent part of the effective interest tions are based on historical experience and various rate, transaction costs and all other premiums and dis- other factors that are believed to be reasonable under counts.

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 125 Notes to the financial statements

b) Fee and commission income and expenses is recognized in the statement of comprehensive income except to the extent that it relates to items recognized di- Fee and commission income and expenses mainly com- rectly in equity and reserves, in which case income tax is prise fees related to domestic and foreign payments, recognized in equity and reserves. Current tax is the ex- the issue of guarantees and letters of credit, credit card pected tax payable on the taxable income for the year un- business and asset management, and are recognized in der Republika Srpska tax law, using the tax rates enacted the statement of comprehensive income upon perfor- or substantially enacted at the balance sheet date, and any mance of the relevant service. adjustments to tax payable in respect of previous years.

c) Foreign currency translation Deferred taxes are calculated using the balance sheet liability method. Deferred income taxes reflect the net tax Transactions in foreign currency are translated into effects of temporary differences between the carrying functional currency at the exchange rate prevailing at amounts of assets and liabilities for financial reporting the date of the transaction. Foreign exchange gains and purposes and the amounts used for income tax purposes. losses arising on translation are recognized in the state- The measurement of deferred tax assets and liabilities re- ment of comprehensive income. Non-monetary assets flects the tax consequences that would follow from the and liabilities denominated in foreign currency measured manner in which the enterprise expects, at the balance at historical cost are translated into functional currency sheet date, to recover or settle the carrying amount of its using the exchange rate at the date of the transaction assets and liabilities, based on tax rates enacted or sub- and are not retranslated at the reporting date. stantially enacted at the balance sheet date.

d) Net gains and losses from the purchase and sale Deferred tax assets and liabilities are not discounted and of foreign currencies, foreign exchange differences are classified as long-term assets and/or long-term liabili- from translation of monetary assets and liabilities ties in the balance sheet. Deferred tax assets are recog- and available for sale financial assets nized only to the extent that it is probable that sufficient taxable profits will be available against which the deferred Net gains and losses from the purchase and sale of for- tax assets can be utilized. At each balance sheet date, the eign currencies include non-realized and realized gains Bank reassesses unrecognized potential deferred tax as- and losses on the basis of the purchase and sale of cur- sets and the carrying amount of recognized deferred tax rencies and derivative financial instruments. Net gains assets. and losses from foreign exchange differences incurred from translation of monetary assets and liabilities de- g) Financial instruments nominated in foreign currency are classified as other operating income and expense. Net gains and losses Classification from financial assets available for sale include realized net gains and losses from the sale of available for sale The Bank classifies its financial instruments in the fol- financial assets. lowing categories: loans and receivables, financial assets available for sale, financial assets held to maturity e) Rental income or other financial liabilities. The classification depends on the purpose for which the financial instruments were ac- Rental income is recognized on a straight-line basis over quired. The management determines the classification of the term of the lease. financial instruments upon initial recognition.

f) Income taxes 1) Loans and receivables

The income tax charge is based on taxable profit for the Loans and receivables are non-derivative financial year and comprises current and deferred tax. Income tax assets with fixed or determinable payments that are

126 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

not quoted in an active market. Loans and receivables that liability and will instantaneously recognize a new arise when the Bank provides money to a debtor financial liability, with new terms and conditions. with no intention of trading with the receivable and include loans and advances to banks, loans and ad- Initial and subsequent measurement vances to customers and balances with Central bank. Financial assets and liabilities are recognized initially at 2) Available-for-sale financial assets their fair value plus transaction costs that are directly Available-for-sale financial assets are non-derivative attributable to the acquisition or issue of the financial financial assets that are intended to be held for an asset or financial liability. indefinite period of time, but may be sold in response to the needs for liquidity or changes in interest rates, After initial recognition, the Bank measures financial foreign exchange rates, or equity prices. Available- assets available for sale at their fair value, without any for-sale financial assets comprise equity and debt deduction for selling costs. Equity securities classified as securities. available for sale that do not have a quoted market price in an active market and whose fair value cannot be reli- 3) Financial assets held to maturity ably measured are valuated at cost less impairment. Financial assets held to maturity comprise debt securities that the Bank intends and has the ability to After initial recognition, financial assets held to matu- hold until their maturity. rity, loans and receivables are measured at amortized cost using the effective interest rate method, less any 4) Financial liabilities prospective/possible impairment.

Financial liabilities are classified as other financial -li Loans and receivables and other financial liabilities are abilities. Other financial liabilities include current and measured at amortized cost. deposit accounts and borrowings.

Recognition and derecognition Gains and losses

Purchases and sales of financial instruments available Changes in the fair value of monetary securities de- for sale are recognized on the trade date which is the nominated in a foreign currency and classified as avail- date when the Bank commits to purchase or sell the in- able for sale are analyzed between translation differ- strument. Loans and receivables and other financial li- ences resulting from changes in amortized cost of the abilities are recognized when advanced to borrowers or security and other changes in the carrying amount of received from lenders. the security. Gains or losses from a change in the fair value of available-for-sale monetary financial assets are The Bank derecognizes financial instruments (in full or recognized directly in a fair value reserve within equity part) when the rights to receive cash flows from the fi- and are disclosed in the statement of changes in equity. nancial instrument have expired or when it loses control Impairment losses, foreign exchange gains and losses, over the contractual rights on financial assets. This oc- interest income and amortization of premium or dis- curs when the Bank transfers substantially all the risks count using the effective interest method on available- and rewards of ownership to another business entity or for-sale monetary financial assets are recognized in the when the rights are realized, surrendered or have ex- statement of comprehensive income. When securities pired. The Bank derecognizes financial liabilities only classified as available-for-sale are sold or impaired, the when the financial liability ceases to exist, i.e. when it is accumulated fair value adjustments recognized in eq- discharged, cancelled or has expired. If the terms of a fi- uity are included in the statement of comprehensive nancial liability change, the Bank will cease recognizing income.

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 127 Notes to the financial statements

Interest on available-for-sale securities calculated us- the discount rate for determining impairment allowing the effective interest method is recognized as inter- ance represents the current effective interest rate est income in the statement of comprehensive income. determined by an agreement at the moment when Gains or losses arising from financial assets and financial impairment has occurred. liabilities carried at amortized cost are included in the statement of comprehensive income over the period of Financial asset for which there is no objective evi- amortization, using the effective interest rate method. dence of impairment is included in the financial asset which is then grouped with other financial assets Gains or losses may also be recognized in the statement with similar characteristics, which are then reviewed of comprehensive income when a financial instrument for impairment on the portfolio basis. If the loan can- is derecognized or when its value is impaired. not be collected and all legal procedures have been completed and the final amount of the loss is known, Impairment of financial assets the loan is directly written off. If, in the subsequent period, the amount of impairment loss decreases and The Bank regularly reviews and monitors financial as- the decrease can be directly linked to an event that sets to determine whether there is objective evidence has occurred after the write-off, the amount writ- of impairment of loans and receivables as well as other ten-off or the impairment allowance is then shown as financial assets. The impairment of financial assets or a income in the statement of comprehensive income. group of financial assets is recognized if there is objec- Write-off of uncollectible receivables is performed tive evidence of impairment as the result of one or more based on the decision of the Credit Committee, and events occurring after initial recognition, which has an in accordance with court decisions, agreements be- influence on estimated future cash flows from the fi- tween the interested parties and the Bank’s assess- nancial assets or the group of financial assets, which ments. can be reliably estimated (“an event that causes the impairment“). In accordance with local regulations, the Bank also calculates impairment allowance according to the 1) Loans and receivables Banking Agency of the Republic of Srpska (BARS) regulations. Loans, placements and other financial If there is objective evidence of impairment of loans assets of the Bank are classified into categories pre- and receivables, the impairment loss is determined scribed by the BARS according to the expected re- as the difference between the carrying value of the coverability determined on the basis of the number assets and the present value of the expected future of days overdue, an assessment of the debtor’s fi- cash flows discounted by the original effective inter- nancial position and the quality of the collateral. The est rate of the financial assets. The calculation of loss assessed amount of the reserve for potential losses that occurs as a result of impairment is carried out on is calculated by applying percentages prescribed by an individual basis, i.e. by using individual informa- the BARS. If the provision for potential losses cal- tion on the current value of the future cash flows for culated in accordance with the BARS regulations is all individually significant loans and receivables, and higher than the impairment allowance calculated in on a group basis, i.e. by using of the unique data/in- accordance with IFRS requirements, this difference formation on a homogeneous group level of the fu- is presented as a regulatory reserve for credit losses ture cash flows for all loans and receivables for which within equity. there are evidence of impairment and which are not significant on an individual level. The carrying value 2) Available for sale financial assets of the assets is decreased by the amount of impairment allowance, and the amount of the loss is rec- At each reporting date, the Bank reviews whether ognized in the statement of comprehensive income. there is objective evidence of impairment of individu- If loans and receivables have a variable interest rate, al financial assets or groups of financial assets.

128 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

In the case of equity investments classified as available for sale, a significant or prolonged decline in the Loans and advances to customers are presented at fair value of the security below its cost is considered amortized cost net of impairment allowances (spe- in determining whether the assets are impaired. If cific and collective) to reflect the estimated recover- any such evidence exist the cumulative loss – mea- able amounts. sured as the difference between the acquisition cost and the current fair value, less any impairment loss 4) Available-for-sale financial assets on that financial asset previously recognized in profit or loss – is removed from profit or loss and recog- Available-for-sale financial assets include equity and nized in other comprehensive income. debt securities. Financial assets classified as available for sale assets are valued at fair value except for Impairment losses recognized in the statement of securities whose value cannot be reliably measured comprehensive income on equity instruments are and when they are measured at cost or cost net of not reversed through the statement of profit and loss impairment loss. at any point thereafter. If, in a subsequent period, the fair value of a debt instrument classified as available 5) Financial assets held to maturity for sale increases and the increase can be objectively related to an event occurring after the impairment Financial assets held to maturity include debt securi- loss was recognized in comprehensive income state- ties. ment, the impairment loss is reversed through the statement of comprehensive income. 6) Deposits from banks and other financial institutions and deposits from customers 3) Financial assets held to maturity Deposits from banks and other financial institutions An impairment loss is measured as the difference and deposits from customers are classified as other between the carrying value of financial assets and liabilities and are initially recognized at fair value the present value of expected future cash flows dis- less transaction costs, and subsequently stated at counted at the current market interest rate for simi- their amortized cost using the effective interest rate lar financial assets. Impairment losses on such in- method. struments, recognized in the income statement, are not subsequently reversed through the statement of 7) Interest-bearing borrowings comprehensive income. Deposits from banks and other financial institutions Specific instruments and deposits from customers are classified as other liabilities and are initially recognized at fair value 1) Cash and cash equivalents less transaction costs, and subsequently stated at their amortized cost using the effective interest rate Cash and cash equivalents comprise cash reserves method. and balances with Central bank and loans and advances to banks with original maturity of up to three h) Property and equipment months. Property and equipment are recognized at fair value 2) Loans and advances to banks based on the appraisal of official appraiser report decreased by the accumulated depreciation and pos- Loans and advances to banks are classified as loans sible decrease in value. and receivables and are carried at amortized cost.

3) Loans and advances to customers

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 129 Notes to the financial statements

Valuation of property of the Bank is conducted by an j) Leased assets independent appraiser, who performed and appraisal as of 31 December 2012 on the basis of the market Leases in terms of which the Bank assumes substantially all value of property that is in use. Revaluations are per- the risks and rewards of ownership are classified as finance formed with sufficient regularity such that the carry- leases. At the balance sheet date, the Bank did not have any ing value of the asset does not materially differ from finance leases either as lessor or lessee. Other leases are applying the principle of fair value at the balance operating leases. sheet date.Depreciation is calculated on a straight- line basis at cost by the following prescribed annual k) Impairment of non-financial assets minimum rates in order to write off the assets over their estimated useful lives: Assets that have an indefinite useful life are not subject to amortization and are tested at least annually for impairment. Assets that are subject to amortization are reviewed 2017 and for impairment whenever events or changes in circum- 2016 stances indicate that the carrying amount may not be recoverable. Intangible assets that are not yet available for Buildings 1,3%-1,52% use are assessed at each balance sheet date. An impairment loss is recognized whenever the carrying amount Equipment and other assets 7% - 30% of an asset exceeds its recoverable amount. Impairment losses are recognized in the statement of comprehensive Leasehold improvements* 10%-20% income.

* Depreciation is proportional to the period of the lease or the esti- The recoverable amount of property and equipment, in- mated economic useful life, whichever is shorter period. vestment property and intangible assets is the higher of the asset’s fair value less costs to sell and value in use. For The Bank’s management believes that the applied de- the purpose of assessing impairment, assets are grouped preciation rates fairly reflect the economic useful life of at the lowest level for which there is separately identifiable property and equipment. cash flows (cash-generating units). In assessing value in use, the estimated future cash flows are discounted to their i) Intangible assets present value using a pre-tax discount rate that reflects current market assessments of the time value of money Intangible assets acquired by the Bank are stated at historical and the risks specific to the asset or cash-generating unit. cost less accumulated amortization and impairment losses. Expenditure on development activities is capitalized if all of the Non-financial assets other than goodwill that suffered features required by IAS 38: “Intangible Assets” are satisfied. impairment are reviewed for possible reversal of the im- These intangible assets are amortized on a straight-line basis pairment at each reporting date. An impairment loss is over their estimated useful economic lives as follows: reversed if there has been a change in the estimates used to determine the recoverable amount. An impairment loss is reversed only to the extent that the asset’s carrying 2017. and amount does not exceed the carrying amount that would 2016. have been determined, net of depreciation or amortization, if no impairment loss had been recognized. Software 20% l) Employment benefits The assets’ useful lives are reviewed, and adjusted if appropriate, at each balance sheet date. Residual amounts Short-term benefits are not taken into account.

130 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

On behalf of its employees, the Bank pays pension and n) Share capital health insurance which is calculated on the gross salary paid, as well as tax on salaries which are calculated on the Ordinary share capital represents the nominal value of net salary paid. The Bank pays the above mentioned con- paid-in ordinary shares classified as equity and is denomi- tributions into the relevant government funds according to nated in BAM. statutory rates during the course of the year. In addition, meal allowances, transport allowances and vacation bo- o) Share premium nuses are paid in accordance with local legislation. These expenses are recorded in the statement of comprehensive Share premium represents excess of the paid-in amount income in the period in which the salary expense is in- and nominal value of the issued shares. curred. p) Legal reserve Obligations for contributions to defined contribution pension plans are recognized as an expense in the statement of Share premium represents excess of the paid-in amount comprehensive income as incurred. and nominal value of the issued shares.

Long-term benefits: retirement severance payments and q) Regulatory reserves for credit losses early retirement bonuses As explained in Note 3 g, the Regulatory reserve for credit In accordance with Labor Law the Bank has an obligation losses represents the excess of loan loss provisions calcu- to pay an employment retirement benefit to a retiree upon lated in accordance with the BARS regulations over impair- retirement. The long-term liability in respect of retirement ment allowances recognized under IFRS, if the first impair- benefit is measured as the present value of future cash ment is higher. flows determined through actuarial valuation. State/Condition of the reserves at the reporting date rep- m) Provisions resents the amount for which the calculated impairment in accordance with the BARS was higher than those cal- Provisions are recognized when the Bank has a present le- culated in accordance with the IFRS in the previous/prior gal or constructive obligation as a result of past events, it periods. is probable that an outflow of resources embodying economic benefits will be required to settle the obligation, and On 31 December 2017, the Bank has estimated that regula- a reliable estimate of the amount of the obligation can be tory of reserves for credit losses cumulatively amount to made. BAM 27,284 thousand (2016: BAM 27,239 thousand). Insuf- ficient reserves required by the regulator at 31 December Provisions for liabilities and charges are maintained at the 2017 amounted to BAM 15,192 thousand (2016:BAM 15,144 level that the Bank’s management considers sufficient for thousand). The amount of missing provisions required by absorption of losses. The management determines the the regulator as at 31 December 2017 is deductible item of sufficiency of provisions on the basis of insight into specific regulatory capital in the calculation of capital adequacy. items, current economic circumstances, risk characteristics of certain transaction categories, as well as other relevant r) Fair value reserve factors. The fair value reserve represents unrealized net gains and Provisions are released only for such expenditure in respect losses arising from a change in the fair value of financial as- of which provisions are recognized at inception. If the out- sets available for sale, net of related deferred tax. flow of economic benefits to settle the obligations is no longer probable, the provision is reversed.

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 131 Notes to the financial statements

s) Dividends business segments. A geographic segment generates products or services within a specific economic environ- Dividends on ordinary and preference shares are rec- ment which are subject to risks and benefits different ognized as a liability in the period in which they are ap- from those operating in other economic environments. proved by the Bank’s shareholders. The Bank has identified four main segments: Retail, u) Earnings per share Corporate, Financial markets and ALM and Central Unit. Basic information per segment is based on the internal The Bank presents basic earnings per share (EPS). Ba- reporting structure for business segments. Segment re- sic EPS is calculated by dividing the profit or loss at- sults are based on internal funding price policy (Note 6). tributable to ordinary shareholders of the Bank by the weighted average number of ordinary shares outstand- x) Changes in accounting policies and disclosures ing during the period. EPS is recognized as a liability in the period in which they are approved by the Bank’s The accounting policies adopted are consistent with shareholders. those of the previous financial year except for the following amended IFRSs which have been adopted by the v) Off-balance-sheet commitments and contin- Bank as of 1 January 2017: gent liabilities • IAS 12: Recognition of Deferred Tax Assets for Un- In the ordinary course of business, the Bank gives finan- realized Losses (Amendments) cial guarantees, consisting of letters of credit, guarantees and acceptances. Financial guarantees are initially The objective of the Amendments is to clarify the re- recognized in the financial statements at fair value. Sub- quirements of deferred tax assets for unrealized losses sequent to initial recognition, the Bank’s liability under in order to address diversity in practice in the applica- each guarantee is measured at the higher of the am- tion of IAS 12 Income Taxes. The specific issues where ortized premium or the best estimate of expenditure diversity in practice existed relate to the existence of a required settling any financial obligation arising as a re- deductible temporary difference upon a decrease in fair sult of the financial guarantee, depending on the higher value, to recovering an asset for more than its carrying amount. amount, to probable future taxable profit and to combined versus separate assessment. The Amendments Any increase in the liability relating to financial guaran- were not applicable for the Bank. tees is taken to the comprehensive income statement. The premium received is recognized in the income state- • IAS 7: Disclosure Initiative(Amendments) ment in ‘Fees and commission income’ on a straight line basis over the life of the guarantee. The objective of the Amendments is to provide disclosures that enable users of financial statements to eval- z) Managed funds for and on behalf of third parties uate changes in liabilities arising from financing activities, including both changes arising from cash flows and The Bank manages funds for and on behalf of corporate non-cash changes. The Amendments specify that one and retail customers. These amounts do not represent way to fulfil the disclosure requirement is by providing a the Bank’s assets and are excluded from the balance tabular reconciliation between the opening and closing sheet. For the services rendered the Bank charges a fee. balances in the statement of financial position for liabilities arising from financing activities, including changes w) Segment reporting from financing cash flows, changes arising from obtaining or losing control of subsidiaries or other businesses, A business segment represents the part of assets and the effect of changes in foreign exchange rates, changes business activities (products and services) which is sub- in fair values and other changes. The Amendments were ject to risks and benefits different from those in other not applicable for the Bank.

132 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

• The IASB has issued the Annual Improvements revenue; information about performance obligations; to IFRSs 2014 – 2016 Cycle, which is a collection changes in contract asset and liability account balances of amendments to IFRSs. The following annual im- between periods and key judgments and estimates. It is provement has not yet been endorsed by the EU. not expected that the requirements of this standard will This improvement did not have an effect on the have significant effect on Bank’s financial statements. Bank’s financial statements. • IFRS 15: Revenue from Contracts with Customers IFRS 12 Disclosure of Interests in Other Entities: The (Clarifications) amendments clarify that the disclosure requirements in IFRS 12, other than those of summarized financial The Clarifications apply for annual periods beginning on information for subsidiaries, joint ventures and associ- or after 1 January 2018 with earlier application permit- ates, apply to an entity’s interest in a subsidiary, a joint ted. The objective of the Clarifications is to clarify the venture or an associate that is classified as held for sale, IASB’s intentions when developing the requirements in as held for distribution, or as discontinued operations in IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers, par- accordance with IFRS 5. ticularly the accounting of identifying performance obligations amending the wording of the “separately identi- Standards issued but not yet effective and not early fiable” principle, of principal versus agent considerations adopted including the assessment of whether an entity is a principal or an agent as well as applications of control prin- • IFRS 9 Financial Instruments: Classification and ciple and of licensing providing additional guidance for Measurement accounting of intellectual property and royalties. The Clarifications also provide additional practical expedi- The standard is effective for annual periods beginning ents for entities that either apply IFRS 15 fully retrospec- on or after 1 January 2018, with early application permit- tively or that elect to apply the modified retrospective ted. The final version of IFRS 9 Financial Instruments re- approach. It is not expected that the requirements of flects all phases of the financial instruments project and this standard will have significant effect on Bank’s fi- replaces IAS 39 Financial Instruments: Recognition and nancial statements. Measurement and all previous versions of IFRS 9. The standard introduces new requirements for classification • IFRS 16: Leases and measurement, impairment, and hedge accounting. Management has made an assessment of the effect of The standard is effective for annual periods beginning the fist-time adoption of standard and has disclosed it in on or after 1 January 2019. IFRS 16 sets out the principles the Notes to the Financial Statements. for the recognition, measurement, presentation and disclosure of leases for both parties to a contract, i.e. the • IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers customer (‘lessee’) and the supplier (‘lessor’). The new standard requires lessees to recognize most leases on The standard is effective for annual periods beginning their financial statements. Lessees will have a single ac- on or after 1 January 2018. IFRS 15 establishes a five-step counting model for all leases, with certain exemptions. model that will apply to revenue earned from a contract Lessor accounting is substantially unchanged. It is not with a customer (with limited exceptions), regardless expected that the requirements of this standard will of the type of revenue transaction or the industry. The have significant effect on Bank’s financial statements standard’s requirements will also apply to the recognition and measurement of gains and losses on the sale • Amendment in IFRS 10 Consolidated Financial of some non-financial assets that are not an output of Statements and IAS 28 Investments in Associ- the entity’s ordinary activities (e.g., sales of property, ates and Joint Ventures: Sale or Contribution of plant and equipment or intangibles). Extensive disclo- Assets between an Investor and its Associate or sures will be required, including disaggregation of total Joint Venture

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 133 Notes to the financial statements

The amendments address an acknowledged inconsis- some of the income or expenses arising from designated tency between the requirements in IFRS 10 and those in financial assets. It is not expected that the requirements IAS 28, in dealing with the sale or contribution of assets of this standard will have significant effect on Bank’s- fi between an investor and its associate or joint venture. nancial statements The main consequence of the amendments is that a full gain or loss is recognized when a transaction involves • IAS 40: Transfers to Investment Property a business (whether it is housed in a subsidiary or not). (Amendments) A partial gain or loss is recognized when a transaction involves assets that do not constitute a business, even The Amendments are effective for annual periods be- if these assets are housed in a subsidiary. In Decem- ginning on or after 1 January 2018 with earlier applica- ber 2015 the IASB postponed the effective date of this tion permitted. The Amendments clarify when an en- amendment indefinitely pending the outcome of its re- tity should transfer property, including property under search project on the equity method of accounting. It is construction or development into, or out of investment not expected that the requirements of this standard will property. The Amendments state that a change in use have significant effect on Bank’s financial statements occurs when the property meets, or ceases to meet, the definition of investment property and there is evidence • IFRS 2: Classification and Measurement of Share of the change in use. A mere change in management’s based Payment Transactions (Amendments) intentions for the use of a property does not provide evidence of a change in use. It is not expected that the The Amendments are effective for annual periods be- requirements of this standard will have significant ef- ginning on or after 1 January 2018 with earlier applica- fect on Bank’s financial statements tion permitted. The Amendments provide requirements on the accounting for the effects of vesting and non- • IFRS 9: Prepayment features with negative com- vesting conditions on the measurement of cash-settled pensation (Amendment) share-based payments, for share-based payment transactions with a net settlement feature for withholding The Amendment is effective for annual reporting pe- tax obligations and for modifications to the terms and riods beginning on or after 1 January 2019 with earlier conditions of a share-based payment that changes the application permitted. The Amendment allows financial classification of the transaction from cash-settled to assets with prepayment features that permit or require equity-settled. It is not expected that the requirements a party to a contract either to pay or receive reasonable of this standard will have significant effect on Bank’s- fi compensation for the early termination of the contract nancial statements (so that, from the perspective of the holder of the asset there may be ‘negative compensation’), to be measured • IFRS 4: Applying IFRS 9 Financial Instruments at amortized cost or at fair value through other com- with IFRS 4 Insurance Contracts (Amendments) prehensive income. It is not expected that the requirements of this standard will have significant effect on The Amendments are effective for annual periods be- Bank’s financial statements ginning on or after 1 January 2018. The amendments address concerns arising from implementing the new • IAS 28: Long-term Interests in Associates and financial instruments Standard, IFRS 9, before imple- Joint Ventures (Amendments) menting the new insurance contracts standard that the Board is developing to replace IFRS 4. The amendments The Amendments are effective for annual reporting introduce two options for entities issuing insurance periods beginning on or after 1 January 2019 with ear- contracts: a temporary exemption from applying IFRS lier application permitted. The Amendments relate to 9 and an overlay approach, which would permit entities whether the measurement, in particular impairment that issue contracts within the scope of IFRS 4 to reclas- requirements, of long term interests in associates and sify, from profit or loss to other comprehensive income, joint ventures that, in substance, form part of the ‘net

134 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

investment’ in the associate or joint venture should be closures about financial instruments, employee governed by IFRS 9, IAS 28 or a combination of both. benefits and investment entities, applicable for first The Amendments clarify that an entity applies IFRS 9 time adopters. Financial Instruments, before it applies IAS 28, to such long-term interests for which the equity method is not • IAS 28 Investments in Associates and Joint Ven- applied. In applying IFRS 9, the entity does not take ac- tures: The amendments clarify that the election count of any adjustments to the carrying amount of to measure at fair value through profit or loss an long- term interests that arise from applying IAS 28. It is investment in an associate or a joint venture that not expected that the requirements of this standard will is held by an entity that is venture capital organiza- have significant effect on Bank’s financial statements tion, or other qualifying entity, is available for each investment in an associate or joint venture on an • IFRIC INTERPETATION 22: Foreign Currency investment-by-investment basis, upon initial rec- Transactions and Advance Consideration ognition.

The Interpretation is effective for annual periods begin- • IFRIC INTERPETATION 23: Uncertainty over In- ning on or after 1 January 2018 with earlier application come Tax Treatments permitted. The Interpretation clarifies the accounting for transactions that include the receipt or payment of The Interpretation is effective for annual periods begin- advance consideration in a foreign currency. The Inter- ning on or after 1 January 2019 with earlier application pretation covers foreign currency transactions when permitted. The Interpretation addresses the accounting an entity recognizes a non-monetary asset or a non- for income taxes when tax treatments involve uncer- monetary liability arising from the payment or receipt tainty that affects the application of IAS 12. The Inter- of advance consideration before the entity recognizes pretation provides guidance on considering uncertain the related asset, expense or income. The Interpretation tax treatments separately or together, examination by states that the date of the transaction, for the purpose tax authorities, the appropriate method to reflect un- of determining the exchange rate, is the date of initial certainty and accounting for changes in facts and cir- recognition of the non-monetary prepayment asset or cumstances. It is not expected that the requirements deferred income liability. If there are multiple payments of this standard will have significant effect on Bank’s or receipts in advance, then the entity must determine financial statements a date of the transactions for each payment or receipt of advance consideration. It is not expected that the re- The IASB has issued the Annual Improvements to IF- quirements of this standard will have significant effect RSs 2015 – 2017 Cycle, which is a collection of amend- on Bank’s financial statements ments to IFRSs. The amendments are effective for annual periods beginning on or after 1 January 2019 with The IASB has issued the Annual Improvements to IF- earlier application permitted. It is not expected that the RSs 2014 – 2016 Cycle, which is a collection of amend- requirements of this standard will have significant ef- ments to IFRSs. The amendments are effective for an- fect on Bank’s financial statements nual periods beginning on or after 1 January 2018 for IFRS 1 First-time Adoption of International Financial Report- • IFRS 3 Business Combinations and IFRS 11 Joint ing Standards and for IAS 28 Investments in Associates Arrangements: The amendments to IFRS 3 clarify and Joint Ventures. Earlier application is permitted for that when an entity obtains control of a business IAS 28 Investments in Associates and Joint Ventures. It is that is a joint operation, it re-measures previously not expected that the requirements of this standard will held interests in that business. The amendments have significant effect on Bank’s financial statements to IFRS 11 clarify that when an entity obtains joint control of a business that is a joint operation, the • IFRS 1 First-time Adoption of International Fi- entity does not re-measure previously held inter- nancial Reporting Standards: This improvement ests in that business. deletes the short-term exemptions regarding dis-

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 135 Notes to the financial statements

• IAS 12Income Taxes: The amendments clarify that and Finance representatives, responsible, together with the income tax consequences of payments on fi- the parental teams in the local network Banks, for the nancial instruments classified as equity should be overall implementation of the new standard. recognized according to where the past transactions or events that generated distributable profits Classification and measurement has been recognized. IFRS 9 retains the mixed measurement model and es- IAS 23 Borrowing Costs: The amendments clarify para- tablishes three primary measurement categories for graph 14 of the standard that, when a qualifying asset is financial assets: amortized cost, fair value through OCI ready for its intended use or sale, and some of the spe- and fair value through P&L. The basis of classification de- cific borrowing related to that qualifying asset remains pends on the entity’ business model and the contractual outstanding at that point, that borrowing is to be in- cash flow characteristics of the financial asset. Financial cluded in the funds that an entity borrows generally. assets are measured at amortized costs only if both the following conditions are met: a) the contractual terms Application of IFRS 9 of the financial asset give rise on specified dates to cash flows that are solely payments of principal and inter- IFRS 9 IMPLEMENTATION est on the principal outstanding and b) the asset is held within a business model whose objective is to hold assets During 2016, in the course of the Sberbank Europe group in order to collect contractual cash flows. Measurement pre-study analyses, the Bank have performed the fol- of a fair value through OCI is applicable when financial lowing tasks: (1) screened the current loan and securities assets meet condition a) but the business model applied portfolio and analyzed the expected changes due to the to them is focused both on holding the assets to collect classification rules under IFRS 9, (2) estimated expect- contractual cash flows and selling the assets. All other ed risk provisions under the impairment rules of IFRS 9 financial assets are measured at fair value. Investments based on a high level calculation, (3) prepared business in equity instruments are required to be measured at fair concepts for classification and measurement as well as value though profit or loss with the irrevocable option impairment (including methodological concept) under at inception to present changes in fair value in OCI not IFRS 9, (4) identified the most relevant IFRS 9 related IT recycling. gaps and aligned those with other running and planned projects, and (5) prepared an IFRS 9 implementation plan. For financial liabilities there were no changes to classification and measurement in comparison to IAS 39 ex- With the beginning of 2017, Group has established an im- cept for the recognition of changes in own credit risk in plementation work stream with the aim of adapting the other comprehensive income, for liabilities designated at Group’s and the entities’ information systems for Risk and fair value through profit or loss. The remaining amount Finance functions, as well as the consolidation processes of change in the fair value is presented in profit or loss. and reporting schedules and to incorporate the requirements of the IFRS 9 standard into the Banks processes, Derivatives embedded in contracts where the host in- ensuring that these processes have been applied in a uni- strument is a financial asset in the scope of IFRS 9 are form way for all Group units, and, at the same time, have never bifurcated. Instead, the hybrid financial instrument been adapted to each unit’s individual features. Final goal is as a whole assessed for classification. of the working stream was to ensure comprehensive implementation of the new standard and to be ready to The review of the Group’s portfolios of financial assets to apply it as of 1 January 2018. determine their future accounting treatment under IFRS 9, considering the characteristics of their contractual Regarding the governance structure, the Group estab- cash flows and the Group’s business models for manag- lished a regular committee to manage the project. The ing them, were performed during the pre-study analyses implementation work stream was consist of the Risk, IT and in the course of 2017.

136 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

In order to ensure harmonized implementation within will be based on the stated triggers immediately as the the Group, respective methodologies for the business trigger is breached, and in case of transfer from stage 2 model determination, analysis of the contractual flows to stage 1, after the confirmation that trigger is no longer of financial assets and comparison with a benchmark breached, will be done after the stipulated period dur- instrument when the time value component included in ing which no other triggers should be present. The cool the interest is subject to modification according to the off period will be no less than one impairment calcula- instrument’s contractual terms, have been developed. tion cycle. SBAG decided on a centralized approach regarding the implementation of IFRS 9, what means that In addition, Group has drawn up the accounting policies new models have been developed according to harmo- and methodological framework for the implementation nized policies and process but based on the local coun- developments carried out by each local unit. These inter- tries data. Also the calculation of provisions will be done nal regulations have been approved by all relevant corpo- in harmonized manner where centralized data delivery rate bodies during 2017. from countries will be fed in in the Group IFRS 9 tool and provisions will be calculated according to the same The Group and its entities most commonly use “Hold to standards for the all Group members. As IFRS 9 brings Collect” business model for loans and other receivables significant changes in management of the credit risk all and some portion of them is classified as “Hold and “Sell”. relevant polices have been updated during the reporting “Hold and Sell” business model is most often used for fi- period where the new loan loss provision polices have nancial investments. During SPPI assessment, SPPI criti- been finalized as well. During 2017, the Group has set up cal features were identified for some financial assets. a framework methodology defining the rules for assessing the deterioration of credit risk and for determining The Group has not designated any financial liabilities at 12-month and lifetime expected credit losses, factoring in fair value through profit or loss and the Group doesn´t macroeconomic projections reflecting the cred-it cycle. have intention to do so currently. Simultaneously, the Group has built a governance for the approval and the control of parameters used for measur- Impairment ing expected credit losses as well as for Management’s exercise of judgement. The new expected credit losses model replaces the incurred loss impairment model used in IAS 39. It has to The Group has started, in the third quarter of 2017, the be applied to both financial assets and off-balance sheet parallel calculation of impairment provisions under IFRS credit risk bearing instruments (guarantees, credit com- 9, without prejudice to the fact that a preliminary parallel mitments). At initial recognition a loss allowance is rec- calculation was already being made at consolidated level ognized in the form of 12-month expected credit loss. for monitoring, performance tracking and impact pur- After initial recognition lifetime expected losses are to be poses. Based on the preliminary results obtained from recognized for all instruments whose credit risk increas- the impairment provisions calculations, the Group has es subsequently. The measurement base is the lifetime addressed the disclosure requirements of the EBA’s sec- expected credit loss. New models had been developed ond Quantitative Impact Study (QIS). where for retail models the selected approach was to build models based on migration matrices approach and Calibration and validation streams included simulations for non-retail to base models on adjusted IRB models. of different management rules and calibration method- Staging criteria which are used for analysis and determi- ologies for measuring parameters (as consistent as pos- nation of credit risk increases will leverage on currently sible with the ones developed for Basel requirements) in existing process such as non-retail monitoring process order to determine the best conjunctions between nor- and for all segments forbearance process. In addition mative and business criteria. The Group has also carried staging for all segments is based also on deterioration out other streams to define backrests. Furthermore, a of credit rating since origination and observed days past governance has been defined for updating the models due of credit exposures. Transfer from stage 1 to stage 2

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 137 Notes to the financial statements

and the weighted macro-economic scenarios in compli- 4. FINANCIAL RISK MANAGEMENT ance with the accounting closing period. The Bank’s activities are exposed to following risks: The joint program between the Risk Division and the • Credit risk, Finance Division, dedicated to credit risks, will be main- • Operating risk, tained during the first half of 2018 until the final imple- • Liquidity risk and mentation of the new governance, and will also super- • Market risk vise the last developments in the IT systems (especially The Management Board is responsible for establishing for reporting the additional information to be disclosed and monitoring of risk management. Risk management in the notes to financial statements). departments (Integrated risk management, Credit risks, Market and Operational risks), Asset and Liability Com- Transition mittee – ALCO and Risk Committee – RICO are responsible for development of the process of risk manage- The Bank chooses to use the exemption allowing it not ment and controlling as well as compliance with risk to restate comparative information prior periods with management policies. respect to classification and measurement (including impairment) changes. Differences in the carrying The Bank has implemented manuals, programs, policies amounts of financial assets, financial liabilities and risk and procedures for risk management in order to iden- provisions resulting from the adoption of IFRS 9 will be tify and analyze risks to which it is exposed as well as recognized in retained earnings and reserves as at 1st to minimize those risks and implement controls for risk January 2018. The standard is effective for accounting monitoring and compliance with prescribed limits. periods beginning on or after 1st January 2018. The Supervisory Board is responsible for monitoring Application of IFRS 9 Transitional Arrangements compliance with above mentioned programs, manuals, policies and procedures for risk management as well as The Bank will apply IFRS 9 as issued in July 2014 initially for review of adequacy of the Bank’s risk management on 1 January 2018 and will adopt the amendments to given the risks it is facing. For this purpose Supervisory IFRS 9 on the same date. Based on assessments under- Board is supported with internal audit division. Inter- taken to date, the total estimated adjustment (net of nal audit carries out regular and ad-hoc tests of risk tax) of the adoption of IFRS 9 on the opening balance management procedures and policies and presents its of the Bank´s equity at 1 January 2018 is approximately results to the Supervisory Board and the Management 4.5 million BAM representing a reduction related to im- Board. pairment requirements. Bank has enough reserves from period when IAS 39 was introduced so there will be no 4.1. Credit risk decrease of CET1 capital. Credit risk is the risk that counterparty will not settle its commitments when they fall due. Credit risk management process defines acceptable levels for credit risk exposure and minimizes potential losses arising from credit transactions. The Bank maintains credit risk within the acceptable levels by implementing internal procedures for credit risk managements as well as set- ting the appropriate limits for credit risk exposures.

The ground for credit risk management process are regulative requirements in Republic of Srpska, the Law on banks of Republic of Srpska and appropriate decisions

138 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

of the Agency as well as the Sberbank Europe AG (SE exposure which can be granted to the customer as well AG) guidelines, manual procedures and instructions. as acceptable collateral in order to minimize credit risk These documents set forward general guidelines and exposure. The Bank continually assesses its loan port- principles for risk management, procedures, organiza- folio development in order to minimize potential losses. tional structure and application, define business objec- When granting new exposures the Bank takes into con- tives and set forward appropriate limits for credit risk sideration exposure to one party and one group in order exposures. to perform adequate control of risk concentration and compliance with related regulations. Further, the Bank Sector for credit risk management and Risk control- has defined responsibilities for approval i.e. the amounts ling are responsible for defining and update of internal which can be approved by the employees involved in the guidelines which regulate credit risk management pro- credit process. cess With a view of minimizing credit risk, the Bank has a 4.1.1. Risk limit control and mitigation policies manual on retail credit risk management and corporate lending manual which defines the rules for the treat- Credit risk is the most important risk for the Bank’s ment of security instruments in the process of credit risk business. Management therefore carefully manages its approval. The Bank secures its credit exposures with the exposure to credit risk. Credit exposures arise principally following instruments: in lending activities i.e. loans and advances. There is also credit risk in off-balance-sheet financial instruments. • cash; • bank and corporate guarantees; The credit risk management process is centralized in the • mortgages over residential properties; Bank’s Credit risk department. • charges over business assets such as premises, inventory and accounts receivable; Exposure to credit risk is managed through regular anal- • charges over financial instruments such as debt se- ysis of the ability of borrowers and potential borrowers curities and equities. to meet interest and capital repayment obligations and by changing these lending limits where appropriate. 4.1.2.Maximum exposure to credit risk before col- The Bank has defined credit risk limitation system. Cred- lateral held or other credit enhancement and before itworthiness assessment includes assessment of each provisions: individual customer, establishing maximum amount of

Fair value of collateral

Maximum Net exspo- 31 December 2017 exposure Deposits Real Estate sure Loans and advances to banks 8.971 - - 8.971 Loans and advances to customers 552.725 4.716 200.635 347.347 - Retail customers 305.629 1.866 75.425 228.338 -Corporate customers 247.096 2.850 125.210 119.035 Financial assets 11.122 - - 11.122 Other assets 5.700 - - 5.700

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 139 Notes to the financial statements

Fair value of collateral

Maximum Net exspo- 31 December 2017 exposure Deposits Real Estate sure Total credit risk exposure related to balance sheet 578.517 4.716 200.635 373.166 Guarantees and letters of credit 76.467 3.511 17.858 55.371 Undrawn loan facilities 59.443 462 8.741 50.240 Total credit risk exposure related to off-balance sheet 135.910 3.972 26.327 105.611 Total 714.427 8.689 226.962 478.777

Fair value of collateral

Maximum Net expo- 31 December 2016 exposure Deposits Real Estate sure Loans and advances to banks 22.359 - - 22.359 Loans and advances to customers 585.894 4.126 227.832 353.936 - Retail customers 286.276 2.177 72.858 211.241 -Corporate customers 299.618 1.949 154.974 142.695 Financial assets 13.775 - - 13.775 Other assets 4.757 - - 4.757 Total credit risk exposure related to balance sheet 626.785 4.126 227.832 394.827 Guarantees and letters of credit 60.149 2.759 18.762 38.628

Undrawn loan facilities 55.589 11 4.133 51.445

Total credit risk exposure related to off-balance sheet 115.739 2.770 22.895 90.073 Total 742.523 6.895 250.727 484.900

For balance sheet assets, the exposures set out above For the purpose of credit monitoring and the manage- are based on gross carrying amounts less provisions and ment of credit risk, the Bank divides its credit portfolio impairment allowance. into the following groups:

4.1.3. Credit risk management and impairment and • Performing loans to customers – loans that are nei- provision policies ther due nor impaired • Past due but not impaired Impairment and impairment policies • Non-performing loans (impaired loans). The Bank assesses at each balance sheet date whether there is objective evidence that a financial asset or An analysis of the loan portfolio according to the above group of financial assets is impaired. mentioned categories is presented below. For the pur-

140 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

pose of determining impairment allowance for loans Loans assessed on a portfolio basis and receivables, the Bank distinguishes between three approaches: The Bank also recognizes impairment for losses which are incurred but are not reported “IBNR”. This impair- • Loans assessed on an individual basis ment/provision allowance is calculated on all exposures • Loans assessed on a group basis for which there is no evidence of impairment. • Loans assessed on a portfolio basis. Exposures with similar characteristics are grouped into Loans assessed on an individual basis homogenous group and for each group the Bank applies certain percentage taking into consideration emer- Loans assessed on an individual basis are all loans for gence period of recognition of the losses. which there exists objective evidence of impairment. Objective evidence of impairment, i.e. factors that can Restructured loans and receivables influence the ability and willingness of each individual debtor to fulfill their obligations toward the Bank, are During the year the Bank has rescheduled certain loans as follows: to clients aiming at improvement of their final recov- erability. Rescheduling is mainly performed in response • delinquencies in contractual payments of interest or to deterioration of the clients’ financial position or for principal the prevention of further deterioration of the clients’ fi- • breach of covenants or conditions nancial position. Following the restructuring the loans • initiation of bankruptcy proceedings remain graded as performing loans until there are clear • any specific information on the customer’s business signs of default. Whenever possible, the Bank’s position (e.g. reflected by cash flow difficulties experienced was improved by obtaining additional instruments of by the client) collateral. • changes in the customer’s market environment • general economic situation. Write-off policy

The Bank’s policy requires the review of individual fi- The Bank writes off a loan when the Bank determines nancial assets that are above materiality thresholds at that the loan is uncollectible. This determination is made least annually or more regularly when individual cir- after considering information such as occurrence of sig- cumstances require. Impairment allowances on indi- nificant changes in the borrower’s position such that vidually assessed accounts are determined by an evalu- borrower can no longer pay the obligation, or that pro- ation of the incurred loss at the balance-sheet date on ceeds from collateral will not be sufficient to pay back a case-by-case basis, and are applied to all individually the entire exposure. For loans that are not individually significant accounts. Besides the level of overdue receiv- significant, write-off decisions generally are based on ables, the assessment normally encompasses collateral a product type and historical information. During 2017 held (including re-confirmation of its enforceability) and total of BAM 39 thousand loans were written off (2016: the anticipated receipts for that individual account. BAM 58 thousands).

Loans assessed on a group basis Fair value of collateral

For assessing the impairment of loans which are not The Bank holds collateral against loans and receivables individually significant, loans are grouped on the basis to customers in the form of mortgage interests over of similar characteristics of credit risk, i.e. days of delay property, other securities over assets, and guarantees. in repayment, collateral structure, purpose and other Estimates of collateral value are based on the value as- similar characteristics, based on which the Bank creates sessed at the time of borrowing, and are updated, in impairment allowance. line with the Bank’s policy, at least once in three years for residential properties and at least annually for com-

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 141 Notes to the financial statements

mercial properties. Collateral is not held for loans and with the time needed for their realization, which may advances to banks and financial assets available for sale. have an impact on impairment allowance. The table be- In view of the impact of the global financial and eco- low shows the amount of the impairment provision for nomic crisis, there is a significant uncertainty in relation each of the Bank’s rating categories. with the fair market value of such collateral, together

31 December 2017 31 December 2016

Loans and Loans and advances to Impairment advances to Impairment customers allowance customers allowance BAM ‘000 BAM ‘000 BAM ‘000 BAM ‘000 Performing loans - Retail 301.938 (1.347) 280.512 (1.263) - Corporate 221.593 (1.527) 269.127 (1.474) 523.531 (2.874) 549.640 (2.737) Non-performing loans - Retail 17.015 (11.977) 17.001 (9.974) - Corporate 50.001 (22.972) 54.651 (22.686) 67.017 (34.949) 71.652 (32.661) Total 590.547 (37.823) 621.292 (35.398)

The table below presents an analysis of gross and net Analysis of loans and receivables (decreased by impairment allowance) loans and advances to customers:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 ‘000 BAM ‘000 BAM Retail Gross 300.570 279.032 Neither past due nor impaired 1.367 1.481 Past due but not impaired 17.015 17.001 Impaired 318.952 297.514 297,514 284,328 Less: impairment allowance

Portfolio, group and individual impairment allowance (13.323) (11.238)

Net exposure to retail loans 305.629 286.276

142 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 ‘000 BAM ‘000 BAM Corporate Gross Neither past due nor impaired 219.283 264.748 Past due but not impaired 2.310 4.379 Impaired 50.002 54.651 271.595 323.778 Less: impairment allowance Portfolio, group and individual impairment allowance (24.499) (24.160) Net exposure to corporate loans 247.096 299.618 Total gross 590.547 621.292 Portfolio impairment allowance (2.874) (2.737) Group and individual impairment allowance (34.949) (32.661) Total impairment allowance (37.823) (35.398) Net exposure 552.724 585.894 a) Neither past due nor impaired

All loans and receivables to customers that are neither An analysis of gross exposure of loans to customers that due nor impaired are regularly monitored and system- are neither due nor impaired according to type of client atically reviewed in order to identify any irregularities or is as follows: warning signals with the aim of taking timely actions.

31 Dec 2017 31 Dec 2016 ‘000 BAM ‘000 BAM Retail Cash and consumer loans 190.184 191.920 Housing loans 97.648 74.822 Overdrafts 6.695 6.420 Credit cards 6.043 5.870 Total 300.570 279.032 Corporate Large 170.571 211.008 Medium and small 48.712 53.740 Total 219.283 264.748

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 143 Notes to the financial statements

b) Past due but not impaired.

Loans and receivables to customers less than 90 days amount of loans and advances to customers that were past due are not considered impaired, unless other in- past due but not impaired for the Bank was as follows: formation is available to indicate the contrary. The gross

Retail Corporate

Me- dium 31 December 2017 Consumer Housing Over- Credit and ‘000 BAM loans loans drafts cards Total Large small Total Past due up to 30 days 410 148 152 484 1.195 1.055 877 1.932 Past due 30 – 60 days 59 24 25 24 122 183 43 226 Past due 60 – 90 days 23 3 16 7 49 149 3 152 Past due over 90 days - - - 1 1 - - - Total 492 176 183 516 1.367 1.388 923 2.310

Retail Corporate

Me- dium 31 December 2016 Consumer Housing Over- Credit and ‘000 BAM loans loans drafts cards Total Large small Total Past due up to 30 days 531 122 138 466 1.257 3.040 1.001 4.041 Past due 30 – 60 days 68 19 24 36 147 - 247 247 Past due 60 – 90 days 39 4 19 14 76 - 78 78 Past due over 90 days - - 1 1 2 - 12 12 Total 638 145 182 517 1.482 3.040 1.339 4.379

c) Impaired

The classification of loans and receivables from customers with individual and group impairment, presented in gross and net of impairment, is as follows:

144 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

PIndividual and group Gross impairment Net BAM ‘000 allowance BAM ‘000 31 December 2017 BAM ‘000 Consumer loans 10.502 (8.964) 1.538 Housing loans 5.140 (1.829) 3.311 Overdrafts 699 (652) 47 Credit cards 674 (531) 143 17.015 (11.976) 5.039 Corporate Large 40.873 (18.501) 22.372 Medium and small 9.129 (4.471) 4.658 50.002 (22.972) 27.030 Total 67.017 (34.948) 32.069

PIndividual and group Gross impairment Net BAM ‘000 allowance BAM ‘000 31 December 2016 BAM ‘000 Consumer loans 12.523 (8.172) 4.351 Housing loans 3.102 (769) 2.333 Overdrafts 587 (531) 56 Credit cards 789 (502) 287 17.001 (9.974) 7.027 Corporate Large 44.054 (17.779) 26.275 Medium and small 10.597 (4.907) 5.690 54.651 (22.686) 31.965 Total 71.652 (32.660) 38.992

For impaired loans estimated fair market value of the 3,446 thousand) and for corporate loans BAM 23,993 collateral for retail loans as at 31 December 2017 amount- thousand (as at December 2016: BAM 27,385 thousand). ed to BAM 3,126 thousand (as at December 2016: BAM

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 145 Notes to the financial statements

d) Restructured loans and advances

Restructured loans that would otherwise be past due or BAM 42,667 thousand (on 31 December 2016: BAM 45.915 impaired as at 31 December 2017 amounted to a total of thousand).

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM ‘000 BAM ‘000 Loan portfolio (gross loans) 590.547 621.292 Restructured loans 42.667 45.915 Restructured loans as a percentage of loan portfolio 7,22% 7,39%

4.1.4.Concentration of risk of loans and advances folio risk is limited by the Bank’s credit strategy; in par- to customers ticular the focus is on small and very small loans and local economic sector diversification of the loan port- The Bank monitors concentrations of credit risk by eco- folio. Gross concentration of credit risk (balance sheet nomic sector and by geographic location. Credit port- amounts, gross of provisions) is concentrated as follows:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM ‘000 BAM ‘000 Retail 318.952 297.514 Wholesale trade 102.630 111.283 Industry 57.589 67.314 Agriculture and food processing 11.404 13.045 Construction 22.707 29.558 Mining 27.550 30.886 Services, tourism and catering 9.401 15.503 Transport, storage and connections 10.128 11.619 Governmental institution 13.034 27.255 Other 15.533 14.449 Financial intermediation 1.619 2.866 590.547 621.292

Geographic sector risk of the above portfolio is solely/ 4.2. Market risk entirely concentrated on Republika Srpska. In addition, the structure of the loan portfolio is regularly reviewed The Bank is exposed to market risks, which is the risk that the within the Risk Department and Risk Committee in or- fair value or future cash flows of a financial instrument will der to identify potential events which could have an im- fluctuate because of changes in market prices. Market risks pact on large areas of the loan portfolio (common risk arise from open positions in interest rate, foreign currency and factors) and if necessary limit the exposure toward cer- equity products, all of which are exposed to general and spe- tain sectors of the economy. cific market movements and changes in the level of volatility of market rates or prices such as interest rates, credit spreads,

146 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

foreign exchange rates and equity prices. The Management linked to foreign currencies. ALM Department is responsible Board sets limits and guidelines for monitoring and mitigating for daily management of the Bank’s currency position in ac- of market risks, which is regularly monitored by risk commit- cordance with legal and internal regulations. In order to man- tees of the Bank. age foreign exchange rate risk more efficiently, Bank monitors economic and other business changes in the environment in 4.2.1. Foreign exchange risk order to predict possible changes in foreign currency activities, exchange rates, currencies and risk. The tables below summa- Exposure to currency risk arises from credit, deposit-taking rize the Bank’s exposure to foreign currency exchange rate risk and trading activities and is controlled on a daily basis in accor- at 31 December 2017 and 2016. Included in the tables are the dance with legal and internal limits for each currency, as well Bank’s assets and liabilities at carrying values, classified by cur- as in total amounts for assets and liabilities denominated in or rency and the group of currencies:

EUR and EUR linked Other currency

za EUR USD BAM Total At as 31 December 2017 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 ASSETS Monetary assets/Funds 26.136 1.521 11.954 121.123 160.734 Obligatory reserves with Central bank - - - 69.078 69.078 Loans and advances to banks - 8.971 - - - Loans and advances to customers 376.840 - - 175.886 552.724 Financial assets 24 - - 11.098 11,122 Property and equipment - - - 11.052 11,052 Intangible assets - - - 3.700 3.700 Other assets 630 1.333 - 3.658 5.621 Deferred tax assets 79 79 Non-current assets held for sale - - - 2.587 2.587 Total assets 403.630 11.825 11.954 398.259 825.668 LIABILITIES AND EQUITY Deposits from banks and other financial institutions 51.481 91 29 4.752 56.353 Deposits from customers 275.141 11.747 11.153 278.149 576.190 Borrowings 59.430 - - - 59.430 Other liabilities 897 - 1 3.893 4.791 Current tax liability - - - 90 90 Deferred tax liability - - - 121 121 Provisions for liabilities and charges 121 1 - 2.397 2.591 Equity - - - 126.175 126.175 Total liabilities and equity 387.070 11.838 11.183 415.577 825.668 Net foreign exchange position 16.560 (13) 771 (17.318) -

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 147 Notes to the financial statements

EUR and EUR linked Other currency

za EUR USD BAM Total At as 31 December 2017 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 ASSETS Cash reserves 15.960 9.245 6.201 66.156 97.561 Obligatory reserves with Central bank - - - 69.839 69.839 Loans and advances to banks 17.806 - 4.553 - 22.359 Loans and advances to customers 398.380 - - 187.514 585.894 Financial assets 13.416 - - 359 13,775 Property and equipment - - - 11.461 11,461 Intangible assets - - - 4.134 4.134 Other assets 253 1.501 - 3.067 4.821 Deferred tax assets 61 61 Other assets for sale - - - 2.967 2.967 Total assets 445.815 10.746 10.754 345.558 812.873 LIABILITIES AND EQUITY Deposits from banks and other financial institutions 63.689 63 10 6.429 70.191 Deposits from customers 290.221 10.761 10.081 237.004 548.067 Borrowings 67.903 - - 613 68.516 Other liabilities 800 3 10 2.165 2.978 Current tax liability - - - - - Deferred tax liability - - - 121 121 Provisions 43 - - 2.093 2.136 Equity - - - 120.864 120.864 Total liabilities and equity 422.656 10.828 10.101 369.288 812.873 Net foreign exchange position 23.159 (81) 653 (23.730) -

Domestic currency (convertible mark - BAM) is, by deci- 4.2.2.Interest rate risk sion of the Currency Board, tied to the Euro (EUR). The Bank’s activities are affected by changes in interest A 10% fall or rise in currencies (other than EUR) against rates in interest bearing assets and liabilities mature, or BAM, with other variables held constant would result their interest rates are changed, at different times or in with a decrease or increase in profit for the year by BAM different amounts. 76 thousand (December 31, 2016: BAM 57 thousand).

148 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

Interest rate of assets and liabilities

Non Up to 1 1 to 3 3 months 1 to 5 Over 5 interest As at 31 December 2017 month months to 1 year years years bearing Total ASSETS Monetary assets 141.147 - - - - 19.587 160.734 Obligatory reserves with 69.078 - - - - - 69.078 Central bank Loans and advances to 8.971 - - - - - 8.971 banks Loans and advances to 21.736 31.420 296.538 154.539 48.491 - 552.724 customers Financial assets - 8.974 1.997 - - 151 11.122 Property and equipment - - - - - 11.052 11.052 Intangible assets - - - - - 3.700 3.700 Other assets - - - - - 5.621 5.621 Current tax assets ------Deferred tax assets - - - - - 79 79 Non-current assets held - - - - - 2.587 2.587 for sale Total assets 240.932 40.394 298.535 154.539 48.491 42.777 825.668 LIABILITIES AND EQUITY Deposits from banks and 11.080 10.350 23.484 11.439 - - 56.353 other financial institutions Deposits from customers 253.653 26.750 103.217 111.161 704 80.706 576.190 Borrowings 6.104 1.939 51.387 - - - 59.430 Other liabilities - - - - - 4.791 4.791 Current tax liability - - - - - 90 90 Deferred tax liability - - - - - 121 121 Provisions - - - - - 2.518 2.518 Equity - - - - - 126.175 126.175 Total liabilities and equity 270.817 39.039 178.087 122.600 704 214.421 825.668 Net interest rate gap (29.885) 1.355 120.448 31.939 47.787 (171.644) -

The tables are management’s estimate of the interest rate risk but provide some indication of the sensitivities of the Bank’s for the Bank as at 31 December 2017 and 31 December 2016 and earnings to movements in interest rates. are not necessarily indicative of the positions at other times

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 149 Notes to the financial statements

Interest rate of assets and liabilities

3 Non Up to 1 1 to 3 months 1 to 5 Over 5 interest As at 31 December 2017 month months to 1 year years years bearing Total

ASSETS Monetary assets 79.018 - - - - 18.544 97.561 Obligatory reserves with 69.839 - - - - - 69.839 Central bank Loans and advances to 204 7.823 14.332 - - - 22.359 banks Loans and advances to 92.539 36.656 180.309 202.940 73.451 - 585.894 customers Financial assets - 3.998 9.394 - - 383 13.775 Property and equipment - - - - - 11.461 11.461 Intangible assets - - - - - 4.134 4.134 Other assets - - - - - 4.695 4.695 Current tax assets - - - - - 126 126 Deferred tax assets - - - - - 61 61 Fixed assets held for sale - - - - - 2.967 2.967 Total assets 241.600 48.477 204.034 202.940 73.451 42.372 812.873 LIABILITIES AND EQUITY Deposits from banks and 8.604 12.315 22.536 23.736 3.000 - 70.191 other financial institutions Deposits from customers 203.122 29.679 128.982 124.347 1.293 60.644 548.067 Borrowings 9.429 - 59.087 - - - 68.516 Other liabilities - - - - - 2.979 2.979 Current tax liability ------Deferred tax liability - - - - - 121 121 Provisions - - - - - 2.136 2.136 Equity - - - - - 120.864 120.864 Total liabilities and eq- 221.155 41.994 210.605 148.083 4.293 186.744 812.873 uity Incompatibility maturity 20.445 6.483 (6.571) 54.857 69.158 (144.372) - structure

150 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

Average interest rates

The following table presents the effective interest rates period for financial instruments: calculated as the weighted average for the reporting

2017. 2016.

% % Monetary assets and obligatory reserves with Central bank - - Correspondent accounts with Central bank -0,20 -0,11 Loans and advances to banks 0,01 0,19 Loans and advances to customers 5,56 6,04 Debt securities 0,66 0,96 Deposits from banks and other financial institutions 2,57 2,90 Deposits from customers 1,83 2,43 Borrowings 2,01 1,97 Subordinated liabilities - 3,52

Sensitivity risk come statement inconventional scenario,changes in the interest rate (2%) with other variable held constant. The sensitivity In addition to monitoringthe sensitivity of the net present of the income statement is the effect of the assumed changes value of the Bank , the risk of changes in interest rates is also in interest rates on net interest income in one year on financial monitored by sensitivity analysis of the imact ofinterest rate assets and liabilities that are based on interest rates at 31 de- changes on revenues and expenditures. The following table cember 2017 and 31 december 2016. presents the sensitivity of the net present value and the in-

The change in the refer- Sensitivity of the income Sensitivity of the net In thousands BAM ent interest rate statement 31.12.2017. present value 31.12.2017. BAM 2% 2,538 782 EUR 2% (56) 3,895 USD 2% 95 162 Other currencies 2% 27 68

The change in the refer- Sensitivity of the income Sensitivity of the net In thousands BAM ent interest rate statement 31.12.2016. present value 31.12.2016. BAM 2% 2.181 878 EUR 2% 104 5.639 USD 2% (7) 71 Other currencies 2% 5 36

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 151 Notes to the financial statements

4.3. Liquidity risk capital. This enhances funding flexibility, limits dependence on a single source of funds and generally lowers the cost of funds. Liquidity risk arises in the general funding of the Bank’s activities and in the management of positions. It includes both the The Bank strives to maintain a balance between continuity risk of being unable to fund assets at appropriate maturities of funding and flexibility through the use of liabilities with a and rates and the risk of being unable to liquidate an asset at a range of maturities. The Bank continually assesses liquidity risk reasonable price and in an appropriate time frame. by identifying and monitoring changes in funding that are required in order to meet business goals and targets. In addition, The Bank has access to a diverse funding base. Funds are the Bank holds a portfolio of liquid assets as part of its liquidity raised using a broad range of instruments including various risk management strategy. types of retail and corporate deposits, borrowings and share

Total expected outflow

1 month Up to 1 to 3 3 months 1 to 5 Over 5 Book month months to 1 year years years Total value As at 31 December 2017 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 LIABILITIES Deposits from banks and 9.886 10.558 24.799 12.765 - 58.008 56.353 other financial institutions Deposits from customers 249.734 44.504 163.280 122.630 903 581.051 576.190 Borrowings 776 2.143 8.711 27.283 32.107 71.020 59.430 Total expected outflow 260.397 57.205 196.790 162.679 33.010 710.079 691.973

Total expected outflow

1 month Up to 1 to 3 3 months 1 to 5 Over 5 Book month months to 1 year years years Total value As at 31 December 2016 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 LIABILITIES Deposits from banks and 8.754 12.588 23.522 27.006 1.310 73.180 70.191 other financial institutions Deposits from customers 199.551 44.266 178.385 132.646 1.349 556.198 548.067 Borrowings 795 2.178 9.181 35.687 33.652 81.493 68.516 Total expected outflow 209.100 59.033 211.088 195.339 36.311 710.870 686.774

152 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

4.4. Fair values of financial assets and liabilities in underlying assumptions, including discount rates and estimated future cash flows, significantly affect the estimates. The fair value of a financial instrument is the amount for which Therefore, the calculated fair market estimates may not be an asset could be exchanged, or a liability settled, between realizable in a current sale of the financial instrument, in par- knowledgeable, willing parties in an arm’s-length transaction. ticular considering in view of the impact of the global financial Where available, fair value is based on quoted market prices. crisis and lack of liquid market in Republic of Srpska. However, no readily available market prices exist for a significant portion of the Bank’s financial instruments. In circum- The table below summarizes carrying amounts and fair values stances where the quoted market prices are not readily avail- of financial assets and liabilities not included in the Bank’s bal- able, the fair value is estimated using discounted cash flow ance sheet at fair value: models or other pricing techniques as appropriate. Changes

Carrying amount Fair value

31 Dec 2017 31 Dec 2016 31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Financial assets Loans and advances to banks 8.971 22.359 8.971 22.359 Loans and advances to customers 552.724 585.894 566.305 598.297 Financial assets available for sale, bonds 11.122 13.775 11.122 13.775 Total 572.817 622.028 586.398 634.431 Financial liabilities Deposits from banks and other financial institu- 56.353 70.191 57.684 71.937 tions Deposits from customers 576,190 548.067 577.658 549.836 Borrowings 59,430 68.516 59.430 68.516 Total 691.973 686.774 694.772 690.289

Loans and advances to customers Deposits from banks and other financial institutions and eposits from customers Loans to and receivables from customers are presented net of impairment allowance. Their estimated fair value For demand deposits and deposits with no defined ma- represents the discounted amount of estimated future turities, fair value is taken to be the amount payable on cash flows expected to be received. Expected cash flows demand at the balance sheet date. The estimated fair are discounted at current market rates to determine value of fixed-maturity deposits is based on discounted their fair values. Fair value of loans at variable interest cash flows using rates currently offered for deposits of rates is equal to their carrying value. Expected future similar remaining maturities. The value of long-term re- losses are not taken into account nor is any adjustment lationship with depositors is not taken into account in made for uncertainties as to the collectability (includ- estimating fair values. ing timing) of past due and rescheduled exposures or for loans which are not past due but require special moni- Borrowings toring. The fair value of variable yield borrowings that regularly reprice, with no significant change in credit risk, generally approximates their carrying value. The fair value of borrowings at fixed interest rates is estimated us-

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 153 Notes to the financial statements

ing discounted cash flow analysis, based upon interest Fair value levels of assets and liabilities in accordance rates currently offered for loans with similar terms to with IFRS 13 are presented in the table below: borrowers of similar credit quality.

31 December 2017 31 December 2016

Fair value levels Fair value levels L1 L2 L3 L1 L2 L3 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Financial assets Loans and advances to banks - - 8.971 - - 22.359 Loans and advances to customers - - 566.305 - - 598.297 Financial assets available for sale, - - 11.122 - - 13.775 bonds Total - - 586.398 - - 634.431 Financial liabilities Deposits from banks and other finan- - - 57.684 - - 71.937 cial institutions Deposits from customers - - 577.658 - - 549.836 Borrowings - - 59.430 - - 68.516 Total - - 694.772 - - 690.289

4.5. Operational risk 4.6. Capital management

The Bank is subject to operational risk in all its business The Bank’s objectives when managing capital, which is a activities. The Bank seeks to manage its operational risk broader concept than the “equity” on the face of balance in accordance with defined principles and policies at the sheets, are: Bank and SE AG Group, with the final purpose being to mitigate or avoid operational risk. • to comply with the capital requirements set by the regulators of the banking market in the local environ- The Bank aligns its standards of operational risk man- ment; agement with Group guidelines and local regulatory • to safeguard the Bank’s ability to continue as a going requirements. This includes collection of data on oper- concern so that it can continue to provide returns for ational-risk-related loss events, monitoring of key op- shareholders and benefits for other stakeholders and erational risk indicators, performing operational risk as- • to maintain a strong capital base to support develop- sessment when making decisions on business changes ment of its business. and reporting to management on the results of opera- Capital adequacy and the balance of capital are moni- tional risk management. tored regularly by the Liquidity Committee and Bank’s Management, based on the relevant internal acts and regulations prescribed by the Agency.

154 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

In accordance with the Agency Decision for calculating operating risk, Bank use approach of the basic indicator. capital in banks (“the Decision”), published in 2017. from Regarding to DeciosionBank calculate capitale require- 31 December 2017 Bank started calculating capital re- ment for FX risk. The following table presents the Bank’s quirement according to new Decision. According to new regulatory capital, risk weighted assets and calculation Decision Bank is obliged to set and implement stan- of capital adequacy ratio which is prepared in accor- dardized approach for calculating requirement for credit dance with the requirements of the Banking Agency of risk. For purpose of calculating capital requirements for Republic of Srpska:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Ordinary shares 62.198 62.198 Share premium 15.235 15.235 Legal reserves 3.625 3.422 Revaluation reserves 8.065 8.065 Unallocated profit from previous years 18.578 14.720 Intangible assets (3.778) (4.195) Deductions from additional capital that exceed additional capital (11.257) - Total tier 1 capital 92.666 99.445 Dopunski kapital General provision 3.935 8.270 Deductions from additional capital- Insufficient reserves at the request of the (15.192) - regulator (Note 5a) Deductions from additional capital that exceed additional capital 11.257 Total tier 2 capital - 8.270 Insufficient reserves at the request of the regulator (Note 5a) - (15.144) Net capital in accordance with BARS regulations 92.666 92.571 Risk Weighted Assets 482.305 641.044 Weighted Operational Risk 75.003 46.924 Weighted FX risk 34.254 - Total weighted risk 591.562 687.968 The rate of net capital in relation to total risk-weighted 15,7% 13,5% The rate of fixed capital in relation to total risk-weighted 15,7% 14,5%

Minimum capital adequacy as per the Agency’s regula- Proposed transfer within equity relates to the difference tions equals to 12%. between provisions calculated in accordance with the Agency’s regulations and provisions calculated in accordance with IFRS.

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 155 Notes to the financial statements

5. CRITICAL ACCOUNTING ESTI- disclosed in Note 32) and impairment allowance on cash MATES AND JUDGMENTS IN APPLY- reserves (Note 15), loans and advances to banks (Note ING ACCOUNTING POLICIES 17), financial assets (Note 19) and accrued interest and other assets (Note 22) and non-current assets available for sale (notes 24). The Bank makes estimates and assumptions about uncertain events, including estimates and assump- Impairment losses are also considered for credit risk ex- tions about the future. Such accounting assumptions posures to banks and for other assets not carried at fair and estimates are regularly evaluated, and are based value, where the primary risk of impairment is not credit on historical experience and other factors such as the risk. expected flow of future events that can be rationally assumed in existing circumstances, but nevertheless Financial assets carried at amortized cost necessarily represent sources of estimation uncertainty. The estimation of impairment losses in the Bank’s credit The Bank assesses impairment on an individual basis for risk portfolio represents the major source of estima- all exposures where there is objective evidence of im- tion uncertainty. This and other key sources of estima- pairment. Assets which are not significant are assessed tion uncertainty, that have a significant risk of causing on a group (portfolio) basis for impairment. a possible material adjustment to the carrying amounts of assets and liabilities within the next financial year, are The Bank estimates impairment losses in cases where it described below. estimates that the observable data indicates the likeli- hood of a measurable decrease in the estimated future (a) Impairment losses on loans and receivables cash flows of the asset or portfolio of assets. Evidence includes irregular repayment or other indications of fi- Impairment losses are made mainly against the carry- nancial difficulties of borrowers, unfavorable changes in ing value of loans to legal entities and individuals (as economic conditions in which the borrowers operate, disclosed in Note 18) and as provisions for liabilities and changes in the value or collectability of collateral instru- charges arising from off-balance exposure to customers, ments when these changes can be linked to the above- mainly in the form of guarantees and letters of credit (as mentioned breach of terms.

2017 2016 Note BAM ‘000 BAM ‘000 Summary of impairement allowances (IFRS) Cash reserves 15 7 3 Loans and advances to customers 18 37.823 35.398 Other assets 22 1.863 2.075 Assets held for sale 24 1.250 953 Provisions for off-balance-sheet exposure 31 695 496 Total 41.638 38.925

In addition to impairment allowance calculated and recog- excess recognized as a regulatory reserve for credit losses nized in accordance with IFRS, the Bank also calculates im- within equity and reserves. pairment in accordance with the BARS regulations with any

156 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

The following table summarizes impairment allowances calculated in accordance with theagency:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Summary of impairment allowances (BARS) Loans and advances to customers 63.143 60.344 Provisions for off-balance-sheet exposure 2.747 2.466 Provisions for foreclosed assets 3.032 3,351 Total 68.922 66.161

Regulatory reserve for credit risk requirement as of 31 December:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Impairment allowances under BARS 68.922 66.161 Impairment allowances under IFRS 41.638 38.925 Difference at the current year end 27.284 27.236 Difference at the previous year end period 12.092 12.092 Proposed transfer within equity 15.192 15.144

The Bank takes into consideration the combined effect of At the end of the year, the gross value of impaired loans several events when assessing impairment and uses its ex- and receivables (non-performing loans - NPL), and the perience in making judgments in cases where the observable rate of impairment loss recognized, was as follows: data required to make estimation of impairment is limited.

2017 2016

BAM‘000 Corporate Retail Total Corporate Retail Total Gross exposure 50.002 17.015 67.017 54.651 17.001 71.652 Impairment allowance (22.972) (11.977) (34.949) (22.686) (9.974) (32.661) Impairment rate 46% 70% 52% 42% 59% 46%

An increase in the impairment rate of 1 percentage point (2016: BAM 717 thousand). In addition to separately of the gross non-performing exposure presented above identified losses for NPLs on an individual and portfolio as at 31 December 2017, would lead to the recognition basis, as explained on previous pages, the Bank also rec- of an additional impairment loss of BAM 670 thousand ognizes impairment losses which are known to exist at

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 157 Notes to the financial statements

the reporting date, but which have not yet been specifi- A review of IBNR per gross loans and off-balance credit cally identified (IBNR). risk exposure are shown in the following table:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 IBNR gross loans 2.874 2.737 IBNR off-balance credit risk exposure 686 483 Total IBNR gross loans and off-balance 3.560 3.220 Gross loans 590.548 621.292 Off-balance credit risk exposure 135.910 115.739 Total gross loans and off-balance 726.458 737.030 IBNR for gross loans to Gross loans 0,49% 0,44% IBNR for off-balance to Off-balance 0,50% 0,42%

IBNR gross loans and off-balance to Gross loans and off-balance 0,49% 0,44%

(b) Taxation fessional legal advices.As stated in Note 32, on 31 Decem- ber 2017 the Bank has provided BAM 171 thousand for court The Bank provides for tax liabilities in accordance with the cases (2016: BAM 187 thousand), which the management tax laws of Republika Srpska. Tax returns are subject to the estimates as sufficient. approval of the tax authorities who are entitled to carry out subsequent inspections of taxpayers’ records. The interpretation of tax legislation by tax authorities as applied to the transactions and activity of the Bank may not co- 6. FINANCIAL INFORMATION BY incide with that of the management. As a result, transac- SEGMENT tions may be challenged by tax authorities and the Bank may be assessed additional taxes, penalties and interest, Segments recognized for the purposes of segment re- which can be significant. In accordance with the Law on porting comprise the following: Tax Administration of Republika Srpska, expiration period of the tax liability is five years. This practically means that 1. Retail”: individuals and small and medium sized tax authorities could determine payment of outstanding businesses liabilities in the period of five years from the origination of 2. “Corporate”: large companies, state and public sec- the liability. tor 3. “Financial markets and ALM”: Financial Markets and (c) Regulatory requirements Assets and Liabilities Management (“ALM”) and 4. “Central Unit”: capital and reserves, investments The Banking Agency of Republika Srpska is entitled to carry in other legal entities and other ownership shares out regulatory inspections of the Bank’s operations and to and other assets and liabilities not associated with request changes to the carrying values of assets and liabili- other segments. ties, in accordance with the underlying regulations. Segment reporting is based on management reports.

(d) Litigation and claims When measuring business results internal funding prices are applied based on specific prices, appropriate currencies and The Bank makes individual assessment of all court cases. maturities with embedded additional adjustments. The Bank determines the reserve amount based on pro-

158 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

The methodology for allocation of revenues and costs to segments is consistent with the previous year:

Financial markets and Central Retail Corporate ALM unit- Total 31 December 2017 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Net interest income 22.164 9.917 (1.392) - 30.686 Net fee and commission income 9.556 3.879 - - 13.436 Net foreign exchange gains - - 142 - 142 Other operating income - - - 456 456 Total operating income 31.720 13.794 (1.250) 456 44.720 Net impairment losses and provisions (3.332) (5.809) - (493) (9.634) Total operating expense (15.018) (2.437) (581) (10.967) (29.002) Segment result 13.370 5.548 (1.831) (11.003) 6.084 Income tax expense - - - (787) (787) Profit for the year 13.370 5.548 (1.831) (11.970) 5.297 Total assets 371.075 193.036 249.912 11.645 825.668 Total equity and liabilities 420.712 211.436 187.641 5.879 825.668

Financial markets and Central Retail Corporate ALM unit- Total 31 December 2016 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Net interest income 20.888 10.586 (1.571) - 29.903 Net fee and commission income 8.673 3.660 - - 12.333 Net foreign exchange gains - - 32 - 32 Other operating income - - - 621 621 Total operating income 29.561 14.246 (1.539) 621 42.889 Net impairment losses and provisions (3.135) (5.287) (16) (1.525) (9.963) Total operating expense (14.265) (2.512) (511) (10.939) (28.227) Segment result 12.161 6.447 (2.066) (11.843) 4.699 Income tax expense - - - (655) (655) Profit for the year 12.161 6.447 (2.066) (12.498) 4.044 Total assets 359.654 239.340 203.267 10.613 812.873 Total equity and liabilities 402.252 218.187 188.016 4.418 812.873

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 159 Notes to the financial statements

7. INTEREST INCOME AND EXPENSE

a) Interest income

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Loans and advances to banks 63 135 Loans and advances to customers 33.670 37.769 Loan approval fees 3.008 2,134 Interest income on impaired loans 2.877 2.974 Other interest and similar income 114 64 Total 39.732 43.075

b) Interest expense

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Negative interest on cash balances with Central Bank 184 86 Deposits from banks and other financial institutions 1.425 1.753 Deposits from customers 6.292 9.959 Borrowings 1.145 1.235 Subordinated liabilities - 140 Total 9.046 13.172

Interest income and expense based on their sources are represented in the below table:

2017 2016

Revenue Expenses Revenue Expenses BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Banks 63 1.609 135 1.839 Corporations 15.177 2.323 18.175 3.387 Public sector 1.395 138 2.322 1.434 Retail 23.097 4.976 22.443 6.512 Total 39.732 9.046 43.075 13.172

160 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

8. FEE AND COMMISSION INCOME AND EXPENSE a) Fee and commission income

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Domestic payment transfers 3.647 2.966 International payment transfers 1.827 1.697 Fees from issued guarantees and other off-balance-sheet items 1.092 1.243 Fees from currency conversion 3.362 2.859 Fees and commissions income arising from credit card services 2.897 2.659 Fees from account keeping 2.454 2.205 Other fee and commission income 1.671 1.285 Total 16.950 14.914 b) Fee and commission expense

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Domestic payment transfers 474 284 International payment transfers 59 62 Foreign exchange transfers with Central Bank - 5 Purchase and sale of foreign currencies 999 483 Fees and commissions arising on operations with payment cards 1.755 1.361 Other fee and commission expense 227 387 Total 3.514 2.581

9. OTHER OPERATING INCOME

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Income from sale of property and equipment 78 280 Write-off of liabilities - 152 Dividends 29 8 Other 349 181 456 621

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 161 Notes to the financial statements

10. NET IMPAIRMENT LOSSES AND PROVISIONS

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Cash in hand (note 15) (4) (9) Loans and advances to other banks (note 17) - - Loans and advances to customers (note 18) 8.785 8.036 Other assets (note 22) (36) 302 Non-current assets held for sale (note 24) 507 1.102 Foreign exchange differences (1) (1) Provisions (note 30) 381 533 Total 9.634 9.963

11. STAFF COSTS

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Net salaries 6.069 5.940 Personal income taxes and contributions 4.280 4.231

Other personnel expenses 1.666 1.715 Total 12.015 11.886

12. DEPRECIATION

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Depreciation of property and 1.717 1.677 equipment and investment property (note 20) 1.755 1.717 Amortization of intangible assets (note 21) 3.112 2.975

162 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

13. OTHER OPERATING EXPENSE

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Materials and services 3.760 3.492 Telecommunications 1.161 1.080 Advertising 617 521 Rentals 1.620 1.664 Insurance premiums 2.925 2.779 Administrative expenses 117 100 Indirect taxes and contributions 910 741 Consulting services 680 774 Audit and lawyer services 525 606 Supervision of banks 616 608 Other 943 1.001 Total 13.875 13.366

14. INCOME TAX EXPENSE

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Current income tax 807 717 Deferred income tax (note 23 and 30) (19) (62) 788 655 Reconciliation of the income tax expense Accounting profit for the period before income taxes 6.084 4.699 Income tax at 10% 608 470 Impairment losses on loans and other assets not deductible for tax purposes and other expenses 133 229 Tax exempt income (18) (19) Impairment losses on loans and other assets deductible for tax purposes (20% of the adjusted tax base) 84 37 Total income tax expense 807 717 Effective income tax rate % 13,3% 15,3%

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 163 Notes to the financial statements

Movement in temporary differences in 2016 and 2017 are represented in table below:

In statement of Fixed as- other sets out Directly Balance In income comper- of use through Balance as of state- hensive ’000 BAM retained as of De- January 1 ment income earnings cember 31 Property and equipment (121) 1 (1) - - (121) Provisions for bonuses 61 18 - - - 79 Total (60) 19 (1) - - (42)

15. CASH RESERVES/MONETARY ASSETS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Cash in hand 19.587 18.544 Current accounts with other banks 28.119 22.194 Balances with Central bank 113.036 56.827 Gross cash reserves 160.741 97.565 Impairment allowance (7) (3) Net cash reserves and balances with Central bank 160.734 97.561

Movement in impairment allowance:

2017. 2016. BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 3 13 Increase in provisions 34 25 Release of impairment allowance (30) (35) Balance as at 31 December 7 3

164 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

16. OBLIGATORY RESERVES WITH CENTRAL BANK

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000

Obligatory reserves with Central bank 69.078 69.839

The Central Bank of Bosnia and Herzegovina (the “Cen- • borrowings from foreign banks received over en- tral bank”) has prescribed a method for calculating and tity’s Ministry of finance. holding obligatory reserve, as well as the amount and manner of payment of fees on the amount of obligatory The Bank is obliged to hold at least 10% (2016: 10%) of reserve and on the amount of funds held on the account deposits and borrowed funds with an agreed maturity with the Central bank above the obligatory reserve. date up to one year, and 10% (2016: 7%) of the deposits and borrowed funds with an agreed maturity date over The basis for calculation of the obligatory reserve is the one year, on reserve with the Central bank. average amount of deposits and borrowed funds in BAM and foreign currencies during a ten-day billing/account- Based on the Decision on Amendments to the Deci- ing period (denominated in BAM, calculated according sion on establishing and maintaining required reserves to the exchange rate of the Central bank valid at the and the determination of fee to the amount of reserves time of the calculation period). (“Off. Gazette of BiH”, 30/16), the Central Bank pays interest as follows: The basis for calculation of the obligatory reserve excludes: • to the amount of of mandatory reserves –interest • passive sub-balance is not accrued;

• account balance of one bank with another bank, • to the amount of excess reserves – fee is calculated also having account with Central bank based on rate which equals 50% of ECB Deposit Fa- cility rate. • borrowed funds from non-residents based up to 1992 and obligations from frozen savings Due to negative rate of European central bank (Depos- it Facilit Rate) Bank paid 183 thousand BAM of fees to Central Bank of Bosnia and Herzegovina.

17. LOANS AND ADVANCES TO BANKS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Gross loans and advances up to 3 months 8.971 - Gross loans and advances up to 6 months - 22.359 Impairment allowance - - Net loans and advances up to 3 months 8.971 22.359

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 165 Notes to the financial statements

18. LOANS AND ADVANCES TO CUSTOMERS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Retail loans 318.953 297.514 Corporate loans 271.595 323.778 Gross loans and advances to customers 590.548 621.292 Impairment allowance (37.823) (35.398) Net loans and advances to customers 552.724 585.894

Movement in impairment allowance:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 35.398 30.336 Charge for the year 23.308 23.622 Release of provisions (14.542) (15.586) Net impairment (profit)/loss recognized in the statement of comprehensive income 8.785 8.036 Interest income on impaired loans (2.877) (2.974) Write-offs (3.483) (1) Balance as at 31 December 37.823 35.398

19. FINANCIAL ASSETS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Available-for-sale financial assets, equity securities, non-quoted S.W.I.F.T., Le Hulpe, Belgium 24 24 Banjalucka berza a.d., Banja Luka - 252 Centralni registar HoV a.d., Banja Luka 107 107 Financial assets available for sale, debt securities, quoted Treasury bills of Ministry of Finance of the Republic of Srpska 10.991 13.392 Total 11.122 13.775

166 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Gross financial assets 11.122 13.775 Impairment allowance - - Net financial assets 11.122 13.775

The Bank acquired the share in the company Super Kartica In terms of hierarchical levels, equity securities classified as d.o.o. Belgrade, Serbia by 13.01% in 2014. The value of the available for sale can be classified as level 3, while debt securi- shares on December 31, 2017 amounted to BAM 479,77. ties classified as available for sale can be classified as level 1.

20. PROPERTY AND EQUIPMENT

Equip- ment Invest- Fixed Invest- and ment in assets ment Build- other prog- out of proper- Land ings assets ress use ties Total BAM BAM BAM BAM BAM BAM BAM ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 Balance as at 1 January 2016 - 4.504 13.324 614 295 81 18.818 Additions 23 1.060 1.264 2.210 - - 4.557 Disposals and write-offs - - (254) - - - (254) Transfer into use - - - (2.348) (295) (81) (2.724) Balance as at 31 December 2016 23 5.564 14.335 476 - - 20.398 Balance as at 1 January 2017 23 5.564 14.335 476 - - 20.398 Additions - - 1.113 1.173 - 111 2.937 Estimation 8 (233) - - - - (225) Disposals and write-offs - - (351) - - - (351) Transfer into use - - - (1.114) - - (1.114) Balance as at 31 December 2017 31 5.331 15.097 535 - 111 21.105 Accumulated depreciation Balance as at 1 January 2016 - 173 7.287 - - - 7.460 Charge for the year - 61 1.656 - - 1 1.718 Disposals and write-offs - - (240) - - (1) (241) Balance as at 31 December 2016 - 234 8.703 - - - 8.937 Balance as at 1 January 2017 - 234 8.703 - - - 8.937

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 167 Notes to the financial statements

Charge for the year - 76 1.679 - - - 1.755 Estimation - (310) - - - (310) Disposals and write-offs - - (329) - - - (329) Balance as at 31 December 2017 - - 10.053 - - - 10.053 Carrying value Balance as at 31 December 2016 23 5.330 5.632 476 - - 11.461 Balance as at 31 December 2017 31 5.331 5.044 535 - 111 11.052

21. INTANGIBLE ASSETS

Leasehold improve- Investments Software ments in progress Total BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 2017 5.495 3.140 111 8.745 Additions 764 274 1.098 2.136 Disposals and write-offs - - - - Transfer into use - - (1.037) (1.037) Balance as at 31 December 2016 6.259 3.414 172 9.844 Balance as at 1 January 2017 6.259 3.414 172 9.844 Additions 459 48 875 1.382 Disposals an write-offs - (110) - (110) Transfer into use - - (459) (459) Balance as at 31 December 2017 6.718 3.352 588 10.657 Accumulated amortization Balance as at 1 January 2016 3.242 1.210 - 4.452 Charge for the year 817 441 - 1.258 Disposals and write-offs - - - -

168 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

Leasehold improve- Investments Software ments in progress Total BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 31 December 2016 4.059 1.651 - 5.710 Balance as at 1 January 2016 4.059 1.651 - 5.710 Charge for the year 903 454 - 1.357 Disposals and write-offs - (110) - (110) Balance as at 31 December 2017 4.962 1.995 - 6.957 Carrying value Balance as at 31 December 2016 2.200 1.763 172 4.134 Balance as at 31 December 2017 1.756 1.357 588 3.700

22. OTHER ASSETS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Deposits and advances paid 2.201 1.785 Prepaid expenses 277 261 Receivables from cards business 1.462 930 Assets received on foreclosed loans 48 222 Inventories 93 99 Other assets 3.42 3.474 Total gross other assets 7.483 6.770 Impairment allowance (1.862) (2.075) Total net other assets 5.621 4.695

Movement in impairment allowance:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 2.075 1.253 Increase in provisions 262 580 Release of provisions (397) (279)

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 169 Notes to the financial statements

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Net impairment (profit)/ loss recognized in the statement of comprehensive income (36) 302 Indirect write-offs (174) (1) Reclassification (3) (52) Balance as at 31 December 1.862 2.075

23. DEFERRED TAX ASSETS

Deferred taxes are calculated on all temporary differences ences and components of deferred tax assets, recognized under the balance sheet method using the effective tax in equity or in the statement of comprehensive income are rate of 10% (2016: 10%). Movements in temporary differ- as follows:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Provisions 79 61 Deferred tax assets 79 61

Movement in deferred tax assets is as follows::

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 61 - Increase recognized in the statement of comprehensive income (Note 14) 18 61 Balance as at 31 December 79 61

24. NON-CURRENT ASSETS HELD FOR SALE

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Non-current assets held for sale 3.837 3.920 Impairment (1.250) (953) Non-current assets held for sale 2.587 2.967

170 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

Movement in impairment allowance:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 953 - Increase in provisions 730 1.154 Release of provisions (223) (149) Net impairment (profit)/ loss recognized in the statement of comprehensive income 507 1.005 Indirect write-offs - - Reclassification (210) (52) Balance as at 31 December 1.250 953

25. DEPOSITS FROM BANKS AND OTHER FINANCIAL INSTITUTIONS

Deposits from banks and other financial institutions according to contracted maturity are as follows:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Demand deposits 5.252 7.104 Short-term deposits 38.930 36.282 Long-term deposits 12.171 26.805 Total 56.353 70.191

26. DEPOSITS FROM CUSTOMERS

Deposits from customers according to contracted maturity are as follows:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Demand deposits 317.553 251.888 Short-term deposits 141.366 166.989 Long-term deposits 117.271 129.191 Total 576.190 548.067

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 171 Notes to the financial statements

Deposits from customers segmented by sectors are presented in the below table:

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Corporations 143.230 150.700 Public institutions 35.594 18.966 Foreign entities 20.110 20.196 Retail 371.539 350.184 Other institutions 5.716 8.021 Total 576.190 548.067

27. BORROWINGS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Borrowings from Residential Housing Fund of Republic of Srpska 53.326 59.699 Borrowings from Sberbank Europe AG, Vienna 6.104 8.817 Total 59.430 68.516

BBorrowings from Residential Housing Fund of Repub- Borrowings from the Sberbank Europe AG, Vienna are lika Srpska are used to provide residential housing loans used for financing small and medium-sized enterprises to final beneficiaries granted with maturity period from in the Republika Srpska. The facility carries 3M EURI- five to twenty years, and annual interest rates ranging BOR +2.77% interest per annum. from 0.5% to 3% and with quarterly repayment.

28. OTHER LIABILITIES

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Liabilities for interest 546 146 Deferred income 376 331 Indirect taxes payable 191 188 Other accrued liabilities 405 285 Liabilities for deposited founders investments 101 91 Accounts payable 1.213 901

172 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Liabilities for cards business 772 531 Other liabilities 1.187 504 Total 4.791 2.979

29. DEFERRED TAX LIABILITY

Deferred taxes are calculated on all temporary differ- porary differences and components of deferred tax ences under the balance sheet method using the ef- liabilities, recognized in equity or in the statement of fective tax rate of 10% (2016: 10%). Movements in tem- comprehensive income are as follows:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Revaluation reserve - property 121 122 Net deferred tax liability 121 122

Movement in deferred tax liabilities is as follows:

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Balance as at 1 January 121 122 Decrease recognized in the statement of comprehensive income(Note 14) (1) (1) Change in property values 1 - Balance as at 31 December 121 121

30. PROVISIONS

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Provisions for court cases 171 187 Provisions for off-balance sheet exposure 695 496 Provisions for unused holidays 273 292 Provisions for severance payments 229 205

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 173 Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Provisions for bonuses 971 778 Provisions for other liabilities 179 179 Total 2.518 2.136

Movement in provisions for court cases, off balance-sheet exposure, unused holidays and severance payments:

Provi- Provisions Provi- Provi- sions for for off-bal- Provisions for sions for Provi- sions for court ance sheet unused holi- severance sions for other li- Tot cases exposuret days payments bonuses abilities al ‘000 ‘000 ‘000 ‘000 KM ‘000 ‘000 ‘000 Balance as at 1 Janu- ary 2016 133 462 280 191 414 123 1.603 New provisions in statement of comprehensive income 55 2.002 12 21 614 57 2.760 Release of provision (1) (1.968) - (8) (250) - (2.227) Net charge in statement of comprehensive income 54 34 12 13 364 57 534 Balance as at 31 De- cember 2016 187 496 292 204 778 180 2.137 Balance as at 1 Janu- ary 2017 187 496 292 204 778 180 2.137 New provisions in statement of comprehensive income 66 2.200 - 26 844 - 3.136 Release of provision (82) (2.001) (19) (2) (651) - (2.755) Net charge in statement of comprehensive income (16) 199 (19) 24 193 - 381 Balance as at 31 De- cember 2017 187 695 292 229 971 180 2.518

174 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

31. SHARE CAPITAL

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Authorized, issued and fully paid 62.198 ordinary shares 62.198 62.198

In April 2013 the Bank recapitalization was made in the for the purpose of strengthening the Bank’s capital po- amount BAM 15 million from the shareholders of Sber- sition, as well as raising the maximum possible exposure bank Europe AG, Vienna, Austria. Recapitalization was to one or a group of related persons. carried out for the purpose of strengthening Bank’s capital position as well as for the rising of the maximum The share capital of the Bank is denominated in BAM. possible exposure towards individual creditor or the The nominal value of each share issued by the Bank is group of related parties. BAM 1,000. All shares are fully paid.

In June 2014, the Bank increased its capital in the amount The shareholders of the Bank at the year end are as fol- of BAM 23.47 million by the shareholders of Sberbank lows: Europe AG, Vienna, Austria. The shares were purchased

31 Dec 2017 31 Dec 2017 31 Dec 2016 31 Dec 2016 BAM‘000 % BAM‘000 % Sberbank Europe AG, Vienna 61.974 99,64% 61.974 99,64% Sberbank BH dd, Sarajevo 224 0,36% 224 0,36% TOTAL 62.198 100.00% 62.198 100.00%

The key shareholder of the Bank is Sberbank Europe AG with Basic and diluted earnings per share calculation is presented 99.64% shares and ultimate parent company of 31 December below. The calculation for basic and diluted earnings per share 2017 is Sberbank of Russia, Moscow, Russia. is the same because the Bank does not have convertible bonds or other options that could increase the number of shares.

2017 2016 BAM‘000 BAM‘000 Net profit for the period (BAM ‘000) 5.297 4.044 Average number of ordinary shares during the period 62.198 62.198 Earnings per share (BAM) 85.16 65.01

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 175 Notes to the financial statements

32. COMMITMENTS AND CONTINGENT LIABILITIES

a) Guarantees, letters of credit and commitments

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 Payment guarantees: - in BAM 11.685 7.307 - in foreign currencies 8.980 8.177 Performance guarantees: - in BAM 42.461 39.207 - in foreign currencies 9.264 819 Letters of credit in foreign currencies 4.077 4.639 Total guarantees and letters of credit 76,467 60.150 Undrawn loan facilities 59.443 55.589 Total 135.910 115.739

b) Litigation The Bank is subject to several legal actions taken against it. BAM 4,827 thousand), and the Bank has made provisions in The Bank makes provisions based on professional legal ad- the amount of BAM 171 thousand (2016: 187 thousand). The vice. The Management Board makes the decision on provision management does not anticipate unfavorable outcomes from amount based on recommendation of the Commission for the litigation or related losses that would have a material ef- litigations assessment. The outstanding legal proceedings as fect on the Bank’s financial statements and considers current at 31 December 2017 amounted to BAM 5,084 thousand (2016: provisions to be adequate.

33. FUNDS MANAGED FOR AND ON BEHALF OF THIRD PARTIES

The Bank manages funds for and on behalf of third parties, are posted as income or expense of the owner, i.e. user.Place- and maintains these funds off-balance sheet separated from ments under activities for and on behalf of third parties are its assets. The Bank charges a fee for managing funds for and presented in the table below: on behalf of third parties. Income and expenses for these funds

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000

Commission placements – farmers of Laktasi municipality 4 4 Total 4 4

176 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

34. RELATED PARTIES

According to article 2 paragraph 25) of the Law on Banks in personnel”), close family members of key management per- Republic of Srpska, the Bank has an immediate related party sonnel, and entities controlled, jointly controlled or significant- relationship with its key shareholders, and their subsidiaries, its ly influenced by key management personnel and their close associates, Supervisory Board members,, Management Board family members. members and critical functions holders (“key management

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000

Accounts with banks - Sberbank of Russia, Moscow, Russia - foreign currency account 1,398 28 - Sberbank Serbia a.d. Beograd, Serbia - foreign currency account 13,303 681 - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria – forgein currency account 287 - - Sberbank Serbia a.d. Beograd, Serbia – Short-term deposits and 22.162 3.617 accrued interest - 22,162 - Sberbank d.d. Zagreb, Croatia – foreign currency account 167 499 - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia – foreign currency account 712 241 - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia – short-term deposit - 7,422 - Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic – foreign currency account 1,946 2,164 - Sberbank BH d.d. Sarajevo – foreign currency account 37 237 - Sberbank BH d.d. Sarajevo – special purpose deposit 699 219 18.549 33.533 Loans to the Bank’s management and members of the Supervisory Board and Audit Committee, and their close family members 159 210 Total assets 18.708 33.863

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 177 Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 BAM‘000 BAM‘000 LIABILITIES - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria – accrued liabilities by providing services 532 665 - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria – Received long-term loans and accrued interest 6.104 8.817 - Sberbank BH dd Sarajevo – subordinated liabilities and accrued interest - - - Sberbank BH dd Sarajevo – transaction accounts 698 979 - Sberbank Serbia a.d. Beograd, Serbia - transaction accounts 31 - - Sberbank Russia, Moscow, Russia – payables for received services - 12 - Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – accrued fee 3 3 - ALB EDV-SERVICE GMBH - accrued liabilities by providing services - 36 - Central Registry of Securities ad Banja Luka - transaction account 117 237 - Central Registry of Securities ad Banja Luka – long-term deposits and accured interest - - - Deposits of the Bank's management and members of the Audit Com- mittee, and members of their immediate families 1.129 1.009 Total liabilities 8.614 18.636

31 Dec 2017 31 Dec 2016 STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME BAM‘000 BAM‘000

Interest income - Sberbank Russia, Moscow, Russia 1 - - Sberbank dd Ljubljana, Slovenia 6 4 - Sberbank BH dd Sarajevo - 17 - Sberbank Serbia ad Belgrade, Serbia 16 65 - Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic 1 13 - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria - 1 - Key management personnel and Audit committee members , as well as immediate family members 13 13 37 113

Fee and commision income - Central Registry of Securities ad Banja Luka - 1

178 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME BAM‘000 BAM‘000 - Key management personnel and Audit committee members, as well as immediate family members 11 8 11 9

Other income - Sberbank Russia, Moscow, Russia - 5 - Sberbank dd Zagreb, Croatia - 3 - Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic 8 1 - Sberbank Technology Moscow 3 3 - Central Registry of Securities ad Banja Luka - 5 - Banja Luka Stock Exchange ad Banja Luka 16 - - Key management personnel and Audit committee members , as well as immediate family members 5 - 29 17

Interest expense - Sberbank BH dd Sarajevo - (140) - Sberbank dd Ljubljana, Slovenia (3) (3) - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria (192) (274) - Central Registry of Securities ad Banja Luka - (1) - Key management personnel and Audit committee members, as well as immediate family members (19) (25) (214) (443)

Fee and commision expense - Sberbank Russia, Moscow, Russia (2) - - Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic (5) (4) - Sberbank dd Ljubljana, Slovenia (5) (5) - Sberbank BH dd Sarajevo (82) (82) - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria (1) - - Banja Luka Stock Exchange ad Banja Luka (5) (5) - Central Registry of Securities a.d., Banja Luka - (1) - Key management personnel and Audit committee members , as well as immediate family members (1) - (101) (97)

Other expense - Sberbank Europe AG, Vienna, Austria (466) (659)

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 179 Notes to the financial statements

31 Dec 2017 31 Dec 2016 STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME BAM‘000 BAM‘000

- Sberbank dd Zagreb, Croatia (1) (3) - Sberbank, Russia, Moscow, Russia (16) (205) - Sberbank Serbia ad Belgrade Serbia (59) (35) - Sberbank Technology, Moscow, Russia (85) (46) - Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic (2) (4) - Sberbank dd Ljubljana, Slovenia - (2) - ALB EDV-SERVICE GmbH, Vienna (456) (505) - Central Registry of Securities a.d., Banja Luka - - - Key management personnel and Audit committee members, as well as immediate family members (2) (2) (1.087) (1.461) (1.325) (1.862)

Loans to the Bank’s management in 2017 were approved at an BAM 516thousand). During the year, the total compensation annual interest rate in range 9.99%-15,00% and represent in- payable to the members of Supervisory Board amounted to terest rate on credit cards (VISA, MASTERCARD STANDARDA BAM 24 thousand.(2016: there were no payments). ND GOLD, PIKA CARD) and 6.99% annual interest rate for long-term loan. In 2017, the Bank made pension contributions to key management personnel of BAM 169thousand (2016: BAM 159thou- In the Bank’s opinion, key management personnel comprises sand). members of the Management and Supervisory Boards. The Management Board consists of the president of the Man- Deposits placed by the Bank’s management and the Audit agement Board and two members. During the year, the total committee members were approved at an interest rate vary- compensation payable to the Management Board, including ing from 0,60% to 3,50% annually. cash remuneration in the form of salaries and bonuses and non-cash benefits amounted to BAM533thousand (2016:

35. EVENTS AFTER THE BALANCE SHEET DATE

There have been no significant events subsequent to the reporting date, which would require disclosures in the notes to the accompanying financial statements of the Bank as of and for the year ended 31 December 2017.

180 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS SBERBANK A.D. BANJA LUKA

ANNEX TO THE FINANCIAL STATEMENTS: FINANCIAL REPORTS IN ACCORDANCE WITH THE FinancialLAW ON ACCOUNTING report AND AUDIT accordingOF REPUBLIKA SRPSKA to Law on accounting and audit of Republic of Srpska

BALANCE SHEET - assets as of 31 December 2017

Current year Symbol for Previous year POSITION Impairment Net AOP Gross (initial balance) allowance (4-5) ASSETS А. CURRENT АSSETS 0 0 1 857.348.664 41.094.120 816.254.544 802.269.019 (002+008+011+014+018+022+030+ 031+032+033+034) 1. Cash, cash equivalents, gold and receivables from operating activities 0 0 2 (003 to 007) 52,898,346 1,593,023 51,305,323 35,661,686 а) Cash and cash equivalents in domestic currency 0 0 3 9,705,630 0 9,705,630 10,334,313 b) Other receivables in domestic currency 0 0 4 3,395,726 1,505,901 1,889,825 1,273,031 c) Cash and cash equivalents in foreign currency 0 0 5 39,615,017 2,860 39,612,157 23,983,530 d) Gold and other precious metals 0 0 6 0 0 0 0 e) Other receivables in foreign currency 0 0 7 181,973 84,262 97,711 70,812 2. Deposits and loans in domestic and foreign currency 0 0 8 (009+010) 180,495,240 0 180,495,240 125,661,140 а) Deposits and loans in domestic currency 0 0 9 180,495,240 0 180,495,240 125,661,140 b) Deposits and loans in foreign currency 0 1 0 0 0 0 3. Interest and fee receivables, trade and other receivables 0 1 1 (012 + 013) 5,083,930 2,393,323 2,690,607 2,853,073 а) Interest and fee receivables, trade and other 0 1 2 receivables in domestic currency 5,073,403 2,392,566 2,680,837 2,846,468 b) Interest and fee receivables, trade and other 0 1 3 receivables in foreign currency 10,527 757 9,770 6,605 4. Loans and deposits 0 1 4 (015 to 017) 451,680,936 6,601,380 445,079,556 484,080,310 а) Loans and deposits in domestic currency 0 1 5 148,865,512 2,575,300 146,290,212 152,036,799 b) Loans and deposits with contractual risk protection in 0 1 6 domestic currency 291,975,744 4,009,229 287,966,515 289,269,428 c) Loans and deposits in foreign currency 0 1 7 10,839,680 16,851 10,822,829 42,774,083 5. Financial assets 0 1 8 (019 to 021) 11,102,524 0 11,102,524 13,767,013 а) Financial assets in domestic currency 0 1 9 11,078,183 0 11,078,183 359,200 b) Financial assets with contractual risk protection in 0 2 0 domestic currency 0 0 0 13,383,492 c) Financial assets in foreign currency 0 2 1 24,341 0 24,341 24,321 6. Other placements and accruals (023 to 029) 0 2 2 151,959,260 29,105,342 122,853,918 136,957,304 а) Other placements in domestic currency 0 2 3 1,641,426 1,436,611 204,815 207,675 b) Other placements with contractual risk protection in 0 2 4 domestic currency 0 0 0 0 c) Due placements and current due of long term 0 2 5 placements in domestic currency 149,020,194 27,658,031 121,362,163 132,051,175 d) Accruals in domestic currency 0 2 6 1,275,921 9,928 1,265,993 1,313,318 e) Other placements in foreign currency 0 2 7 20,673 772 19,901 215,514 f) Due placements and current due of long term 0 2 8 placements in foreign currency 0 0 0 3,159,750 g) Accruals in foreign currency 0 2 9 1,046 0 1,046 9,872 7. Inventory 0 3 0 291,632 151,258 140,374 320,994 8. Held for sale assets 0 3 1 3,836,796 1,249,794 2,587,002 2,967,499 9. Operating assets under suspension 0 3 2 0 0 0 0 10. Other assets 0 3 3 0 0 0 0 11. VAT receivables 0 3 4 0 0 0 0 B. FIXED ASSETS (036+041+047) 0 3 5 31,841,170 17,011,880 14,829,290 15,654,794 1. Fixed assets and investment property (037 to 040) 0 3 6 21,104,937 10,053,667 11,051,270 11,460,688 а) Fixed assets 0 3 7 20,458,694 10,053,667 10,405,027 10,984,091 b) Investment property 0 3 8 110,859 0 110,859 0 c) Fixed assets under financial leasing 0 3 9 0 0 0 0 d) Advances and investments in progress 0 4 0 535,384 0 535,384 476,597 2. Intangible assets (042 to 046) 0 4 1 10,657,728 6,958,213 3,699,515 4,133,561 а) Goodwill 0 4 2 0 0 0 0 b) Research 0 4 3 0 0 0 0 c)Intangible assets under financial leasing 0 4 4 0 0 0 0 d) Other intangible assets 0 4 5 10,069,279 6,958,213 3,111,066 3,961,321 e) Advances and investments in progress 0 4 6 588,449 0 588,449 172,240 3. Deferred tax assets 0 4 7 78,505 0 78,505 60,545 C. OPERATING ASSETS 0 4 8 889,189,834 58,106,000 831,083,834 817,923,813 D. OFF BALANCE SHEET ASSETS 0 4 9 201,502,109 0 201,502,109 188,220,097

E. TOTAL ASSETS (048+049) 0 5 0 1,090,691,943 58,106,000 1,032,585,943 1,006,143,910

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 181

71 SBERBANK A.D. BANJA LUKA Financial report according to Law on ANNEX TO THE FINANCIAL STATEMENTS: FINANCIAL REPORTS IN ACCORDANCE WITH THE accountingLAW ON ACCOUNTING AND and AUDIT audit OF REPUBLIKA of SRPSKA Republic of Srpska

BALANCE SHEET - liabilities and equity as of 31 December 2017

Symbol for Previous year P O S I T I O N Current year AOP (initial balance) EQUITY AND LIABILITIES 1 0 1 А. LIABILITIES (102+106+109+113) 704,908,534 697,060,013 1. Liabilities for loans and deposits (103 to 105) 1 0 2 684,985,979 678,211,712 а) Liabilities for loans and deposits in domestic currency 1 0 3 281,812,254 241,838,022 b) Liabilities for loans and deposits with contractual risk protection in domestic currency 1 0 4 144,355,015 194,544,115 c) Liabilities for loans and deposits in foreign currency 1 0 5 258,818,710 241,829,575 2. Liabilities for interest and fees (107+108) 1 0 6 24,265 15,709 а) Liabilities for loans and deposits in domestic currency 1 0 7 20,561 12,717 b) Liabilities for interest and fee in foreign currency 1 0 8 3,704 2,992 3.Liabilities for financial assets (110 to 112) 1 0 9 0 0 а) Liabilities for financial assets in domestic currency 1 1 0 0 0 b) Liabilities for financial assets with contractual risk protection in domestic currency 1 1 1 0 0 c) Liabilities for financial assets in foreign currency 1 1 2 0 0 4. Other liabilities for accruals (114 to 124) 1 1 3 19,898,290 18,832,592 а) Other liabilities for salaries and remunerations 1 1 4 0 0 b) Other liabilities in domestic currency. except taxes and contributions 1 1 5 5,288,267 3,800,335 c) Liabilities for taxes and contributions. except current and deferred income tax 1 1 6 190,602 188,166 d) Income tax liability 1 1 7 90,139 0 e) Deferred tax liability 1 1 8 120,746 120,772 f) Provisions 1 1 9 2,518,527 2,136,457 g) Accruals in domestic currency 1 2 0 7,242,612 7,078,785 h) Liabilities for managed funds, assets held for sale, operating assets which are 1 2 1 suspended. subordinated liabilities and current dues 0 0 i) Other liabilities in foreign currency 1 2 2 878,968 757,976 j) Accruals in foreign currency 1 2 3 3,568,429 4,750,101 k) Liabilities for managed funds, due and subordinated liabilities and current dues in 1 2 4 foreign currency 0 0 B. EQUITY (126+132+138+142-148) 1 2 5 126,175,300 120,863,800 1. Share capital (127+128+129-130-131) 1 2 6 77,433,200 77,433,200 а) Ordinary shares 1 2 7 62,198,000 62,198,000 b) Other capital 1 2 8 0 0 c) Share premium 1 2 9 15,235,200 15,235,200 d) Subscribed. unpaid capital 1 3 0 0 0 e) Repurchased own shares 1 3 1 0 0 2. Reserves from retained earnings and transferred reserves (133 to 137) 1 3 2 23,781,302 23,579,091 а) Reserves from retained earnings 1 3 3 11,689,537 11,487,326 b) Other reserves 1 3 4 0 0 c) Special reserves for estimated losses 1 3 5 12,091,765 12,091,765 d) Reserves for general bank risk 1 3 6 0 0 e) Transferred reserves (FX differences) 1 3 7 0 0 3. Revaluation reserves (139 to 141) 1 3 8 1,086,716 1,086,946 а) Revaluation reserves arising from changes in value of fixed assets and investments in 1 3 9 intangible assets 1,086,716 1,086,946 b) Revaluation reserves arising from changes in value of financial assets 1 4 0 0 0 c) Revaluation 1 4 1 0 0 d) Actuarial gains and losses 1 4 2 0 0 4. Income (143 to 147) 1 4 3 23,874,082 18,764,563 а) Income for the year 1 4 4 5,296,306 4,044,223 b) unallocated income from previous years 1 4 5 18,577,776 14,720,340 c) Excess of income from previous years 1 4 6 0 0 d) Unallocated excess of income over expense for the year 1 4 7 0 0 e) Retained earnings 1 4 8 0 0 5. Loss (149 + 159) 1 4 9 0 0 а) Loss for the year 1 5 0 0 0 b) Loss from previous years 1 5 1 0 0 C. OPERATING EQUITY AND LIABILITIES (101+125) 1 5 2 831,083,834 817,923,813 D. OFF BALANCE SHEET EQUITY AND LIABILITIES 1 5 3 201,502,109 188,220,097 E. TOTAL EQUITY AND LIABILITIES (152+152) 1 5 4 1,032,585,943 1,006,143,910

182 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS

72 SBERBANK A.D. BANJA LUKA

FinancialANNEX TO THE FINANCIAL report STATEMENTS: according FINANCIAL REPORTS to Law IN ACCORDANCE on WITH THE LAW ON ACCOUNTING AND AUDIT OF REPUBLIKA SRPSKA

accounting and audit of Republic of Srpska INCOME STATEMENT for period from 1 January to 31 December 2017

Current Previous P O S I T I O N AOP year year

A. INCOME AND EXPENSE FROM FINANCING ACTIVITIES 2 0 1 1. Interest income (202 to 204) 33,846,593 37,967,834 a) Interest income from loans, deposits and financial assets in domestic currency 2 0 2 10,142,411 11,407,060 b) Interest income from loans, deposits and financial assets with contractual risk protection 2 0 3 23,264,019 25,567,619 c) Interest income from loans, deposits and financial assets in foreign currency 2 0 4 440,163 993,155 2. Interest expense (206 to 208) 2 0 5 9,046,325 13,172,025 a) Interest expense from loans. deposits and financial assets in domestic currency 2 0 6 2,259,609 3,626,738 b) Interest expense from loans. deposits and financial assets with contractual risk protection 2 0 7 2,829,544 4,395,143 c) Interest expense from loans. deposits and financial assets in foreign currency 2 0 8 3,957,172 5,150,144 3. Net interest income (201 - 205) 2 0 9 24,800,268 24,795,809 4. Net interest expense (205 - 201) 2 1 0 0 0 5. Fee and commission income (212 to 214) 2 1 1 19,958,337 17,047,657 а) Income from payment services 2 1 2 6,196,545 5,253,136 b) Commission income 2 1 3 4,425,200 3,775,222 c) Other fee and commission income 2 1 4 9,336,592 8,019,299 6. Fee and commission expense (216 to 218) 2 1 5 3,506,632 2,575,177 а) Fee and commission expense in domestic currency 2 1 6 3,228,846 2,142,583 b) Fee and commission expense in foreign currency 2 1 7 73,065 75,457 c) Other fee and commission expense 2 1 8 204,721 357,137 7. Net fee and commission income 2 1 9 (211 - 215) 16,451,705 14,472,480 8. Net fee and commission expense 2 2 0 (215 - 211) 0 0 9.Gains from sale of financial assets and shares 2 2 1 (222 to 225) 166,320 0 а) Gains from sale of financial assets valued at fair value through profit or loss 2 2 2 0 0 b) Gains from sale of available for sale financial assets 2 2 3 0 0 c) Gains from sale of held to maturity financial assets 2 2 4 0 0 d) Gains from sale of investments 2 2 5 166,320 0 10. Losses from sale of financial assets and investments (227 to 230) 2 2 6 0 0 а) Losses from sale of financial assets valued at fair value through profit of loss 2 2 7 0 0 b) Losses from sale of available for sale financial assets 2 2 8 0 0 c) Losses from sale of held to maturity financial assets 2 2 9 0 0 d) Losses from sale of investments 2 3 0 0 0 11. Net gains from sale of financial assets and investments (221 - 226) 2 3 1 166,320 0 12. Net losses from sale of financial assets and investments (226 - 221) 2 3 2 0 0 13. GAIN FROM FINANCING ACTIVITIES (201+211+221-205-215-226) 2 3 3 41,418,293 39,268,289 14. LOSS FROM FINANCING ACTIVITIES (205+215+226-201-211-221) 2 3 4 0 0 B. OPERATING INCOME AND EXPENSE 2 3 5 1. Operating income (236 to 241) 18,836,205 18,758,620 а) Income from reversal of write - offs of indirect investments 2 3 6 16,008,319 16,280,927 b) Income from reversal of provisions for off - balance sheet items 2 3 7 2,001,038 1,968,307 c) Income from reversal of provisions for liabilities 2 3 8 115,127 260,502 d) Income from reversal of other provisions 2 3 9 680,922 1,000 e) Income from leasing 2 4 0 0 0 f) Other income from operations 2 4 1 30,799 247,884 2. Losses from operations (243 to 256) 2 4 2 54,452,604 53,563,165 а) Impairment losses on loans 2 4 3 22,023,167 21,634,882 b) Expenses provision for off – balance 2 4 4 2,199,890 2,002,277 c) Expenses related to provisions for liabilities 2 4 5 521,613 1,216,397 d) Expenses for other provisions 2 4 6 818,292 646,673 e) Salaries and remunerations gross expense 2 4 7 10,597,338 10,327,072 f) Remuneration expenses for temporary and occasional jobs 2 4 8 7,120 9,828 g) Other personal expenses 2 4 9 1,212,515 1,354,488 h) Cost of materials 2 5 0 906,812 883,944 i) Cost of production services 2 5 1 7,073,658 6,721,695 j) Amortization costs 2 5 2 3,111,883 2,975,170 k) Expenses from leasing 2 5 3 0 0 l) Intangible costs (without taxes and contributions) 2 5 4 5,070,015 5,049,438 m) Tax and contribution costs 2 5 5 910,301 741,301 n) Other expenses 2 5 6 0 0 3. GAIN FROM OPERATING ACTIVITIES (235-242) 2 5 7 0 0 4. LOSS FROM OPERATING ACTIVITIES (242-235) 2 5 8 35,616,399 34,804,545 C. OTHER INCOME AND EXPENSES 2 5 9 1. Other income (260 to 266) 258,663 373,646 а) Income from collection of written off receivables 2 6 0 7 0 b) Income from sale of fixed assets and intangible investments 2 6 1 47,006 32,445 c) Income from reduction of liabilities 2 6 2 0 151,656 d) Income from dividends and investments 2 6 3 29,200 7,788 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 183 73 SBERBANK A.D. BANJA LUKA

FinancialANNEX TO THE FINANCIAL report STATEMENTS: according FINANCIAL REPORTS to Law IN ACCORDANCE on WITH THE LAW ON ACCOUNTING AND AUDIT OF REPUBLIKA SRPSKA accounting and audit of Republic of Srpska

Current Previous P O S I T I O N AOP year year

e) Surpluses 2 6 4 2,313 7,285 f) Other income 2 6 5 143,403 155,678 g) Income from discontinued operations 2 6 6 36,734 18,794 2. Other expenses (268 to 274) 2 6 7 118,189 170,371 а) Losses from the direct receivable write - offs 2 6 8 39,222 57,238 b) Losses from sale of fixed assets and intangible investments 2 6 9 0 0 c) Losses from disposal and write - off of fixed assets and intangible assets 2 7 0 3,672 509 d) Shortages 2 7 1 0 0 e) Writing off inventories 2 7 2 40 3,447 f) Other expenses 2 7 3 75,255 109,177 g) Expense from discontinued operations 2 7 4 0 0 3. GAIN FROM OTHER INCOME AND EXPENSES (259-267) 2 7 5 140,474 203,275 4. LOSS FROM OTHER INCOME AND EXPENSES (267-259) 2 7 6 0 0 D. OPERATING INCOME (233+256+274-234-257-275) 2 7 7 5,942,368 4,667,019 E. OPERATING LOSS (234+257+275-233-256-274) 2 7 8 0 0 F. INCOME AND EXPENSE FROM CHANGES IN VALUE OF ASSETS AND LIABILITIES 2 7 9 1. Income from changes in value of assets and liabilities (280 to 284) 6,151,605 4,122,064 а) Income from changes in value of placements and receivables 2 8 0 0 0 b) Income from changes in value of financial assets 2 8 1 0 0 c) Income from changes in value of liabilities 2 8 2 0 0 d) Income from changes in value of fixed assets and intangible investments 2 8 3 0 0 e) Positive FX differences 2 8 4 6,151,605 4,122,064 2. Expense from changes in value of assets and liabilities (286 to 290) 2 8 5 6,010,449 4,090,009 а) Expense from changes in value of placements and receivables 2 8 6 0 0 b) Expense from changes in value of financial assets 2 8 7 0 0 c) Expense from changes in value of liabilities 2 8 8 0 0 d) Expense from changes in value of fixed assets. investment property and intangible 2 8 9 investments 955 0 e) Negative FX differences 2 9 0 6,009,494 4,090,009 G. INCOME FROM CHANGES IN VALUE OF ASSETS AND LIABILITIES (279-285) 2 9 1 141,156 32,055 H. LOSS FROM CHANGES IN VALUE OF ASSETS AND LIABILITIES (285-279) 2 9 2 0 0 I. INCOME AND EXPENSE BEFORE TAX 2 9 3 1. Income before tax (277+291-278-292) 6,083,524 4,699,074 2. Loss before tax (278+292-277-291) 2 9 4 0 0 Ј. CURRENT AND DEFERRED TAX 2 9 5 1. Income tax 806,891 716,752 2. Income from increase of deferred tax assets and decrease of deferred tax liabilities 2 9 6 19,673 61,901 3.Loss from decrease of deferred tax assets and increase of deferred tax liabilities 2 9 7 0 К. NET INCOME AND EXPENSE 2 9 8 1. Net income of the year (293+296-295-297) or (296-294-295-297) 5,296,306 4,044,223 2. Net loss for the year (294+295+297-296) or (295+297-293-296) 2 9 9 0 0 L. OTHER INCOME AND EXPENSE FOR THE PERIOD 3 0 0 1. Gains determined directly in equity (301 to 306) 0 0 а) Gains from revaluation reserve reduction of fixed assets and intangible assets 3 0 1 0 0 b) Gains from changes in fair value of financial assets available for sale 3 0 2 0 0 c) Gains arising from translation of financial statements in foreign operations 3 0 3 d) Actuarial gains on defined benefit plans 3 0 4 e) Effective portion of gains arising from hedging of cash flows 3 0 5 f) Other gains determined directly in equity 3 0 6 2. Losses determined directly in equity (308 to 312) 3 0 7 0 0 а) Losses from changes in fair value of financial assets available for sale 3 0 8 0 0 b) Losses arising from translating financial statements in foreign operations 3 0 9 c) Actuarial losses on defined benefit plans 3 1 0 d) Effective portion of losses arising from hedging of cash flows 3 1 1 e) Other losses determined directly in equity 3 1 2 0 0 M. NET GAINS OR NET LOSSES FROM OTHER TOTAL RESULT FOR THE PERIOD (300- 3 1 3 307) OR (307-300) 0 0 N. INCOME TAX RELATING TO OTHER TOTAL RESULT 3 1 4 0 0 O. OTHER TOTAL RESAULT FOR THE PERIOD (313 ±314) 3 1 5 0 0 P. OVERALL RESULT 1. Total net income for the accounting period (298±315) 3 1 6 5,296,306 4,044,223 2. Total net income for the accounting period (299±315) 3 1 7 0 0 Share of net profit / loss attributable to majority owners 3 1 8 0 Share of net profit / loss attributable to minority owners 3 1 9 0 Earnings per share 3 2 0 85 61 Diluted earnings per share 3 2 1 Average number of employees based on hours of work 3 2 2 375 371 Average number of employees based on the balance at the end of period 3 2 3 388 380

184 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 74 SBERBANK A.D. BANJA LUKA Financial report according to Law on ANNEX TO THE FINANCIAL STATEMENTS: FINANCIAL REPORTS IN ACCORDANCE WITH THE accountingLAW ON ACCOUNTING ANDand AUDIT audit OF REPUBLIKA of SRPSKA Republic of Srpska

CASH FLOW STATEMENT as of 31 December 2017

Amount – in ‘000 BAM P O S I T I O N AOP Current Previous year year CASH FLOW FROM OPERATING ACTIVITIES (+) 301 49,989,983 52,061,315 Interest, fee and provision income from loans and leasing Interest payment (-) 302 7,437,901 12,227,025 Collection of loans that were previously written off (principal and interest) (+) 303 0 0 Cash payments to employees and suppliers (-) 304 25,114,314 26,503,169 Payments arising from off - balance sheet contracts (-) 305 0 0 Receipts and payments from / for extraordinary items (+)(-) 306 211,657 589,086 (Increase) decrease in operating assets 307

Cash loans and loans to customers and charging them (+)(-) 308 49,249,973 9,519,382 Deposit accounts with state institutions - regulation and monetary (+)(-) 309 761,214 (17,962,222) requirements Deposits from customers (+)(-) 310 14,643,100 (3,722,069) Income tax paid (-) 311 590,821 985,688 Net cash assets from operating activities (+)(-) 312 81,712,891 769,610 CASH FLOWS FROM INVESTING ACTIVITIES (+)(-) 313 0 0 Short term placements to Financial institutions Interest received (+) 314 0 0 Dividend received (+) 315 0 0 Investments in securities held to maturity (-) 316 0 0 Recoverable due securities held to maturity (+) 317 0 0 Purchase (sale) of intangible assets (+)(-) 318 (922,970) (1,098,327) (1,281,980 Purchase (sale) of tangible assets (+)(-) 319 (1,787,118) ) Acquisition (Sales) of participation in subsidiaries (+)(-) 320 0 0 Acquisition (Sales) of participation in other related companies (+)(-) 321 0 0 Loans (loan repayment) to subsidiaries (+)(-) 322 0 0 Loans (loan repayment) to other affiliated companies (+)(-) 323 0 0 Purchase (sale) of other investments (+)(-) 324 2,831,014 (7,411,748) Payments related to off - balance sheet contracts (-) 325 0 0 Receipts and payments related to extraordinary items (+)(-) 326 0 0 Net cash assets from investing activities (+)(-) 327 626,064 (10,297,193) CASH FLOW FROM FINANCING ACTIVITIES (+) 328 Proceeds from issue of shares Repurchase of shares (-) 329 0 0 Purchase of own shares (-) 330 0 0 Interest paid on borrowings (-) 331 0 0 Borrowings (+) 332 0 0 Returning of borrowings (-) 333 9,085,505 7,336,258 Dividend payment (-) 334 0 0 Payment related to the off - balance sheet contracts (-) 335 0 0 Receipts and payments related to the off - balance sheet contracts (+)(-) 336 0 0 (9,085,505 Net cash assets from financing activities (+)(-) 337 (7,336,258) ) NET INCREASE IN CASH AND CASH EQUIVALENTS **(A+B+V) (+)(-) 338 73,253,450 (16,863,841) CS AND CE AT THE BEGINNING OF THE PERIOD (+)(-) 339 97,564,951 114,461,738 (1,819,193 EFFECTS OF THE CHANGES OF EXCHANGE RATES CS AND CE (+)(-) 340 (32,946) ) 168,999,20 CS AND CE AT THE END OF THE PERIOD (4+5+6) (+)(-) 341 97,564,951 8

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 185 75 Financial report according to Law on accounting and audit of Republic of Srpska

SBERBANK A.D. BANJA LUKA

ANNEX TO THE FINANCIAL STATEMENTS: FINANCIAL REPORTS IN ACCORDANCE WITH THE LAW ON ACCOUNTING AND AUDIT OF REPUBLIKA SRPSKA

STATEMENT OF CHANGES IN EQUITY as of 31 December 2017 PART OF THE OWNERS CAPITAL COMPANY

TYPE OF CHANGE IN EQUITY INTEREST INTEREST MINORITY MINORITY MRS 38) 38) MRS company company T O T A L L A T O T TOTAL CAPITAL CAPITAL TOTAL financial assets financial assets / uncovered loss loss / uncovered Symbol for A O P Retained earnings earnings Retained Share capital and shares of joint stock stock shares of joint and Share capital Revaluation reserve (MRS 16, MRS 21 and 21 and MRS 16, (MRS reserve Revaluation and statutory reserves, cash flow hedging) hedging) cash flow reserves, and statutory Unrealized gain/losses from available for sale available from gain/losses Unrealized Other reserves (issuance premium, legislative premium, (issuance Other reserves 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1. Balance as at 01.01.2016 901 62,198,000 1,099,152 0 26,496,537 27,025,887 116,819,576 0 116,819,576 2. Effect of changes in accounting policies 902 0 0 0 0 3. Effect of correction of errors 903 0 0 0 4. Restated balances as at 01.01.2016 year (901±902±903) 904 62,198,000 1,099,152 0 26,496,537 27,025,887 116,819,576 0 116,819,576 5. Effects of revaluation of tangible and intangible assets 905 - 0 0 6. Unrealized gains/losses from available for sale financial assets 906 0 0 0 7. FX differences arising from translation of financial statements in other currency 907 0 0 8. Net gain/loss reported in income statement 908 4,044,224 4,044,224 4,044,224 9. Net gain/loss for the period reported directly in equity 909 0 225,989 (225,989) 0 0 10. Declared dividends and other distributions of income and coverage of loss 910 0 0 0 0 11. Emission of equity and other increases of reductions of capital 911 0 (12,206) 12,206 0 0 Balance as at 31 Dec 2016/01 January 2017 12. 912 (904±905±906±907±908±909-910+911) 62,198,000 1,086,946 0 26,722,526 30,856,328 120,863,800 0 120,863,800 13. Effect of changes in accounting policies 913 0 0 0 0 14. Effect of correction of errors 914 0 0 15. Restated balances as at 01 Jan 2016 (912±913±914) 915 62,198,000 1,086,946 0 26,722,526 30,856,328 120,863,800 0 120,863,800 16. Effects of revaluation of tangible and intangible assets 916 (1,944) 0 17,138 15,194 15,194 17. Unrealized gains/losses from available for sale financial assets 917 0 0 0 18. FX differences arising from translation of financial statements in other currency 918 0 0 0 19. Net gain/loss reported in income statement 919 5,296,306 5,296,306 5,296,306 20. Net gains/loss for the period reported directly in equity 920 0 202,211 (202,211) 0 0 21. Declared dividends and other distributions of income and coverage of loss 921 0 0 0 22. Emission of equity and other increases of reductions of capital 922 0 1,714 0 (1,714) 0 0 Balance as at 31 Dec 2017 23. 923 (915±916±917±918±919±920-921+922) 62,198,000 1,086,716 0 26,924,737 35,965,847 126,175,300 0 126,175,300

186 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS Financial report according to Law on accountingSBERBANK A.D. BANJA and LUKA audit of Republic of Srpska

ANNEX TO THE FINANCIAL STATEMENTS: FINANCIAL REPORTS IN ACCORDANCE WITH THE LAW ON ACCOUNTING AND AUDIT OF REPUBLIKA SRPSKA

OFF - BALANCE SHEET ITEMS as at 31 December 2017

Current Previous No P O S I T I O N AOP year year 1. Irrevocable commitments to grant loans 401 59,442,769 55,589,221 1.1. The original obligation to grant loans 402 0 0 1.2. Current unused amount of approved loans 403 59,442,769 55,589,221 2. Purchased receivables from loans given 404 0 0 3. Loans secured by a collateral 405 591,349,810 621,177,343 3.1. Loans secured by special deposit 406 6,893,873 4,026,209 3.2. Loans secured by real estate 407 258,043,362 276,827,497 3.3. Loans secured by other collaterals 408 326,412,575 340,323,637 4. Treasury Securities 409 0 0 4.1. Securities held for the account of reporting bank 410 0 0 4.2. Securities held for the account of others 411 0 0 5. Values in treasury 412 0 0 5.1. Values in treasury as collateral 413 0 0 5.2. Other values in treasury 414 0 0 6. Foreign cheques sent to the billing 415 0 39,455 Irrevocable documents, Letters of credit issued for payments 7. 416 abroad 4,077,025 4,638,625 8. Other letters of credit issued for payments abroad 417 0 0 9. Guarantees issued 418 72,326,182 55,446,577 9.1. Payable guarantees issued 419 20,665,403 15,484,121 9.2. Issued performance guarantees 420 51,660,779 39,962,456 9.3. Other types of guarantees 421

10. Issued promissory notes and given sureties 422 64,076 64,076 10.1. Promissory notes issued 423 64,076 64,076 10.2. Given sureties 424 0 0 11. Financial activities related to billing process 425 0 0 11.1. Billing of financial instruments 426 0 0 11.2. Other current billing activities 427 0 0 12. Current contracts for transactions with foreign currencies 428 0 0 12.1. Prompt sale of foreign currency 429 0 0 12.2. Prompt buying of foreign currencies 430 0 0 12.3. Forward sale of foreign currency 431 0 0 12.4. Forward purchase of foreign currency 432 0 0 13. Other off - balance sheet exposure items of bank 433 41,702,813 54,262,532 TOTAL ( 1 to 13 ) 434 768,962,675 791,217,829

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 187

77 Naša mreža / Our network

Centrala / Head office

Sberbank a.d. Banja Luka Jevrejska ulica 71, Banja Luka Kontakt centar: 0800 59999 T +387 51 241 100 F +387 51 213 391

Mreža poslovnica/ Branch network

FILIJALA BANJA LUKA FILIJALA LAKTAŠI Jevrejska ulica 71 Ulica Cara Dušana 98a, Trn T +387 51 241 128 Telefon: +387 51 508 220 T +387 51 241 120 Fax: +387 51 508 228 T +387 51 241 182 T +387 51 241 165 Agencija Laktaši Centar F +387 51 241 141 Trg palog borca Predraga Budića bb Telefon: +387 51 535 570 Agencija Centar – Banja Luka Fax: +387 51 535 571 Jevrejska ulica bb, Stari zanatski centar T +387 51 246 405 FILIJALA PRNJAVOR T +387 51 246 450 Trg srpskih boraca 12 F +387 51 241 133 T +387 51 641 202 F +387 51 660 726 Agencija Nova Varoš I Krajiškog korpusa 118 FILIJALA SRBAC T +387 51 348 090 Mome Vidovica 13 F +387 51 348 096 T +387 51 740 790 T +387 51 745 791 Agencija Obilićevo, Banja Luka F +387 51 740 734 Ulica Cara Lazara 9A, (u blizini Gradskog mosta) FILIJALA KOZARSKA DUBICA T +387 51 431 341 Svetosavska 16 F +387 51 431 860 T +387 52 417 311 T +387 52 417 313 Agencija Starčevica Banja Luka T +387 52 417 316 Majke Jugovića 23 F +387 52 417 315 T +387 51 326 060 F +387 51 326 063 FILIJALA PRIJEDOR Ugao Kralja Petra I Oslobodioca Šalter “Tropik” Banja Luka Nikole Pašića Ulica Ivana Gorana Kovačića bb, T +387 52 240 120 Tržni centar “Tropic” F +387 52 240 121 T +387 51 312 920 F +387 51 312 920

188 SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | OUR NETWORK Naša mreža / Our network

Agencija Novi Grad FILIJALA TREBINJE Ulica Karađorđa Petrovića 17 Kralja Petra I Oslobodioca BB T +387 52 721 190 T +387 59 270 220 F +387 52 721 170 F +387 59 270 221

FILIJALA GRADIŠKA Agencija Ljubinje Mitropolita Georgija Nikolajevica 13 i 15 Jovana Dučića 6 T +387 51 815-908 T +387 59 630 262 F +387 51 815 909 F +387 59 630 213

Šalter Carinski terminal Agencija Gacko 16. Krajiške brigade 35, Gradiška Stojana Kovačevića bb T +387 51 826 370 T +387 59 470 040 F +387 51 815 909 F +387 59 470 041

FILIJALA DOBOJ FILIJALA BIJELJINA Svetog Save 26 Majora Dragutina Gavrilovića 12G T +387 53 201 700 T +387 55 220 061 F +387 53 201 705 F +387 55 221 190

Agencija Teslić Agencija Bijeljina Svetog Save 30a Kralja Petra I Karađorđevića br. 1 T +387 53 411 370 T +387 55 226 562 F + 387 53 411 171 F +387 55 226 564

FILIJALA MODRIČA FILIJALA ISTOČNO SARAJEVO Cara Lazara 12 Stefana Nemanje 14 T +387 53 822 040 T +387 57 310 530 F + 387 53 822 050 F +387 57 318 760

Agencija Brod Agencija Pale Svetog Save 10 Boška Jugovića bb T +387 53 622 030 T +387 57 203 040 F +387 53 622 040 F +387 57 203 041

Agencija Derventa Kralja Petra I 55 T +387 53 310 240 F +387 53 310 243

SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2017 | OUR NETWORK 189 Sberbank a.d. Banja Luka

Jevrejska 71 78000 Banja Luka, Bosna i Hercegovina Kontakt centar: 0800 59 999 Tel.: +387 51 24 11 00 Fax: +387 51 21 33 91 [email protected], www.sberbankbl.ba Sberbank Europe AG

Schwarzenbergplatz 3, 1010 Vienna, Austria Tel.: +43 1 22732 0 o[email protected], www.sberbank.at