A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and , the Madonnas of Pervyse

Een gedenkteken in Pervijze voor Elsie Knocker en Mairi Chisholm, de Madonna’s van Pervijze

1

Waarom een gedenkteken in Why a memorial in Pervyse for Pervijze voor Elsie Knocker en Elsie Knocker and Mairi Mairi Chisholm? Chisholm?

Ik geloof dat Elsie en Mairi een standbeeld I believe that Elsie and Mairi richly deserve verdienen om hun heroïsch en a statue to commemorate their heroic work onbaatzuchtig werk voor België en de for and the Allies. geallieerden te herdenken. Zij stamden uit een gouden tijd toen mensen, beroemd of They were from a golden age when people niet, deden wat ze deden om altruïstische did what they did for altruistic and noble en nobele redenen. Met uitzondering van reasons. With the exception of aid workers hulpverleners ken ik nu niemand meer die I do not know of anyone now who does doet wat zij deden. Elsie en Mairi zouden what they did. geschokt zijn door het gebrek aan motivatie van vele hedendaagse Elsie and Mairi would be shocked at what beroemdheden, en over hoe hun motivates many celebrities today, and how oppervlakkige levens breed uitgesmeerd their shallow lives are splashed across the worden in tijdschriften en op televisie. pages of magazines and on the television.

Elsie en Mairi werden niet betaald voor het werk dat ze in België verrichtten. Zij Elsie and Mairi were not paid for the work gebruikten hun spaarcenten en verkochten they did in Belgium. They spent their hun geliefde motorfietsen om de savings and sold their beloved motorbikes eerstehulppost draaiende te houden en to keep their first-aid post open to rescue gewonde Belgische soldaten op te lappen. Belgian soldiers. They lived close to death Ze leefden dicht bij de dood en in extreem and in extreme danger for nearly 4 years gevaar gedurende bijna 4 jaren. Ze zouden and would have still been at the post in tot het eind van de oorlog op hun post in Pervyse at the end of the war if they had Pervijze gebleven zijn wanneer ze niet not been almost killed by arsenic gas in bijna gedood waren door gifgas in de lente the spring of 1918. van 1918.

Dr. Diane Atkinson

En nog drie andere redenen: And three more reasons:

1) Als een gedenkteken voor deze 1) As a memorial for these English and Engelse en Schotse vrouwen en Scottish ladies and for what they voor wat zij gedaan hebben voor did for Belgian, British and French Belgische, Britse en Franse soldaten soldiers in Pervyse; in Pervijze;

2) Als een gedenkteken voor alle 2) As a memorial for all the nursing verzorgende vrouwen en mannen women and men who today work in die ook vandaag nog werken in dangerous war conditions all over gevaarlijke oorlogsomstandigheden the world (Syria, Afghanistan, etc.); over de hele wereld (Syrië, Afghanistan, enz.); 3) A memorial as recognition for the 3) Als een symbool van erkenning voor work all women, known and het werk dat alle vrouwen, bekende unknown, did during the First World en onbekende, verricht hebben War. tijdens de Eerste Wereldoorlog. A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

2 Wie waren Elsie Knocker en Mairi Who were Elsie Knocker and Chisholm? Mairi Chisholm?

Elsie Knocker (°29 juli 1884 †26 april 1978) Elsie Knocker (July 29th 1884 - April en Mairri Chisholm (°26 februari 1896 - †22 26th 1978) and Mairi Chisholm (February augustus 1981) raakten bekend als “De 26th 1896 - August 22th 1981) became Madonna’s van Pervijze”. known as ‘The Madonnas of Pervyse’.

De tiener Mairi Chisholm was afkomstig uit de Schotse middenklasse maar woonde in , The teenager Mairi Chhisholm was from a Engeland, toen ze in augustus 1914 dienst Scottish middle-class background but nam als motorkoerier en zich aansloot bij het living in Dorset when she enlisted as a Britse medisch team van Dr. Munro dat naar motorbike courier in August 1914, and België kwam. Haar vriendin Elsie Knocker, een joined the British medical team of Dr. Engelse verpleegster en eveneens een Munro that came to Belgium. Her friend motorfanaat, maakte ook deel uit van dat Elsie Knocker, an English nurse and gezelschap. another motorcycle faanatic, also made part of that company. Mairi Chisholm was een achttienjarig blond meisje uit de betere kringen. Ze had een goed gevoel voor humor, maar had geen Mairi Chisholm was eighteen-years-old. verpleegstersopleiding genoten. Ze had geen She was not a trainedd nurse and had no ervaring in wat dan ook, behalve in experience except in driving a motorrijjden. Het was tijdens één van haar motorcycle. During one of her rides, she ritten dat ze kennis maakte met de Engelse met the English woman Elsie Knocker. Elsie Knocker.

Het eerste ‘Kelderhuis’ / The first ‘Cellar House’ A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

3 Tegen haar moeders wil in, maar mét de steun After war broke out in August 1914 van haar vader, trok ze na het uitbreken van against her mother’s will, but with the de oorlog in augustus 1914 naar Londen om er support of her father, she left for haar diensten aan te bieden. Op haar London to offer her services. On her motorfiets, die ze van haar vader gekregen motorcycle, a present from her father, had, verliet ze het landgoed in Dorset en pikte she left the estate in Dorset and picked ze onderweg Elsie op. up Elsie.

Mairi had tien pond spaargeld en wat kleren Mairi took ten pounds of money saved bij. In Dover aangekomen, telegrafeerde ze and a few clothes. Arriving in Dover, laconiek naar huis “Sailing for Flanders”. Ze she telegraphed hoome: “Sailing for verkocht haar motorfiets om de overtocht per Flanders”. She sold hher motorcycle to ferry te betalen. pay for the crossing by ferry.

Mairi had een ijzeren fysiek, een haast Mairi had an iron physique, an almost onuitputtelijke werkkracht, een huiselijk inexhaustible energy, a natural talent organisatietalent en rekening houdennd met for running a household and considering haar jonge leeftijd – stalen zenuwen. how young she still was, nerves of steel.

Dat maakte haar uitermate geschikt om een That made her ideal to run a dressing verbandpost op te starten en draaiende te station. She was a good driver of the houden. Ze was een voortreffelijke chauffeur large and difficult to manoeuvre van de grote en moeilijk wendbare ambulances. It seemed as if she did not ambulances. Angst leek ze niet te kennen en know fear, she could sleep at will. ze kon slapen op bevel.

Het tweede ‘Kelderhhuis’ / The second ‘Cellar House’ A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

4 Elsie Knocker was dertig jaar oud en wel een Elsie Knocker was thirty years old and a verpleegster. Zij bedacht het radicale en qualified nurse. She had the radical and revolutionaire idee om Belgische soldaten te bold idea to treat Belgian soldiers at a behandelen in een eerstehulppost vlak bij de first-aid post just yards from the Duitse loopgraven – deze praktijk om German trenches – this practice of gewonden te stabiliseren staat nu bekend als stabilising injuries is now known as ‘the ‘het gouden uur’. De gewonden zouden er golden hour’. The wounded could kunnen bekomen van de shock en ze zouden recover there from shock and receive er de eerste, levensnoodzakelijke, zorgen vital first aid. That idea saved many toegediend krijgen. Dat idee redde veel lives. The risk that they would not levens. De kans dat ze de lange en hotsende survive the long, bumpy ride to the field rit naar het veldhospitaal in niet hospital in Furnes was much reduced in zouden overleven, zou in veel gevallen veel many cases. kleiner zijn. After a lot of resistance by the British Na veel tegenkantingen van de Britse en and French military authorities, Elsie Franse militaire overheden, kreeg Elsie received permission to put her plans uiteindelijk toch de toestemming om haar plan into practice. The Belgian military doctor in praktijk te brengen. De Belgische legerarts Van der Ghinst, who was stationed in dr. Van der Ghinst, die in Pervijze Pervyse, supported her plans. gestationeerd was, steunde haar plan. In the third week of November 1914, Mairi and Elsie started a medical aid In de derde week van november 1914 richtten station in the ravaged village of Pervyse Mairi en Elsie een medische hulppost in het on the Yser river, close to the front line kapot geschoten IJzerdorp Pervijze in, vlakbij of the Belgian army. The village had de eerste linie van het Belgische leger. Het changed into a shapeless heap of stones dorp was veranderd in een vormeloze hoop with dead horses, cows and sheep stenen met dode paarden, koeien en schapen among the rubble. tussen het puin.

Het derde ‘Kelderhuis’ met de deur van Harrods / The third ‘Cellar House’ with the door from Harrods A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

5 Pervijze ligt ongeveer halfweg tussen Pervyse is situated about halfway Diksmuide en Veurne, ten westen van de between Dixmude and Furnes, west of the spoorwegberm Diksmuide-Nieuwpoort. Ten railwaybank from Dixmude-Nieuport. At oosten van deze berm, die als een dam the east side of the bank the land was functioneerde, was het land onder water flooded, the railway embankment acted gezet. as a dam to the inundations.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

6 Elsie en Mairi namen hun intrek in de kelders Elsie and Mairi installed themselves in the van het eerste ‘kelderhuis’ waar voor de cellars of the first cellar house where oorlog de burgemeester gewoond had, op before the war the mayor had lived, less nog geen 50 meter van de frontlijn. than 55 yards from the front line.

De twee vrouwen werden in Pervijze zwaar The two women were put to the ultimate op de proef gesteld. Het is geen pretje om test in Pervyse. They stayed the long maandenlang de lange winternachten in een winter nights for months in a deserted verlaten dorp door te brengen met alleen het village with no noises but those of heavy geluid van slagregen en wind, het geratel rains and the wind, the rattle of machine van mitrailleurs en het snerpende gegil van guns and the sharp screams of artillery artillerieprojectielen die in het dorp inslaan. shells striking the village. The winter of De winter van 1914 op 1915 was ook 1914 to 1915 was bitterly cold, many bitterkoud, er zijn veel meldingen van soldiers were reported frozen to death at soldaten die dood vroren op hun post. their posts.

Om zich te beschermen tegen de kou en de To protect themselves against the cold modder moesten ze zich goed inpakken. and the mud Knocker and Chisholm had Rubberen laarzen over twee paar kousen, to dress carefully. Rubber boots over two een broek, een hemd, drie truien en pairs of stockings, a pair of trousers, a daarover een overjas die tot aan de tippen shirt, three sweaters; and over that an van de laarzen reikte, dat was de kledij overcoat that reached to the tips of their waarmee ze opstonden en gingen slapen. boots, that was the outfit they wore all day and slept in.

Het afknippen van hun lange haar, dat Just cutting their long hair which could vanwege het ongedierte niet meer te not be kept clean in these conditions was onderhouden was, was een hele stap voor de a big step for the women. twee vrouwen.

In Pervijze leefde het duo in bijzonder In Pervyse, Elsie and Mairi lived in the primitieve omstandigheden. Hun eerste most primitive conditions. They had to onderkomen, de kelders van een groot maar leave their first shelter, the cellar of a kapot geschoten huis, moesten ze al na large but totally destroyed house, after a enkele weken verlaten. Ze verbleven en few weeks. They lived and worked in the werkten in de kelder van de woning, die al cellar of their house which soon became snel omgedoopt werd tot ‘het kelderhuis’. known as the Cellar House. The house Het huis was voor de Duitse could be seen clearly by the German artilleriewaarnemers goed zichtbaar. Als die artillery observers, and when they saw ook maar een teken van leven opmerkten, any movement, that was the signal for a was dat het sein voor een Duitse shelling. The women feared being buried beschieting. De vrees om ’s nachts levend alive during the night, and they started begraven te worden onder het puin deed hen looking for another less visible place to uitkijken naar een minder opvallende stay. woonst.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

7

Elsie and Mairi in de loopgraven in Pervijze Elsie and Mairi in the trenches in Pervyse

Eind 1914 namen de twee hun intrek in een By the end of 1914 the two ladies moved woning halverwege de Veurnestraat. Die lag into a house, halfway up Furnes Street. veiliger en bood ook wat meer comfort. This building was safer and offered a bit Overdag trokken ze wel naar het eerste more comfort. During the day, they went ‘kelderhuis’, waar de eigenlijke medische to the first cellar house, where the post gevestigd bleef. medical station remained.

Op Kerstmis 1914 zat artilleriewaarnemer On Christmas day 1914 artillery observer kapitein Robert de Wilde in een krappe Captain Robert De Wilde was sitting in a voorpost aan de Beverdijk, met zicht op het narrow outpost at the Beaverdam, overstroomde land en de Duitse linies in de overlooking the inundated land and the verte. Hij schrijft in zijn dagboek: “Kerstmis German lines in a distance. He writes in dit jaar verscheen in de vorm van een Britse his diary: “Christmas this year appeared engel. Die dook op in mijn waarnemingspost, as a British angel. She emerged in my gekleed in een lederen overjas, met observation post, dressed in a leather pretlichtjes in haar ogen en de handen vol coat, with twinkling eyes and her hands cadeautjes. Er waren kleine nuttige filled with presents. There were small, presentjes en een stuk pruimentaart toe. De useful gifts and also a piece of plum cake. pakjes waren héél subtiel toegestrikt met The presents were bowed with a Belgian een Belgisch driekleurig lint. Dank je wel tricolored ribbon. Thank you for the daarvoor, dank je wel voor de verrassing presents, thank you for this surprise, and tout court én dank je wel voor de glimlach.” thank you for the smile.”

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

8 Door de voordrachten die zij tijdens korte Thanks to the presentations they gave rustperiodes in Engeland hield om fondsen in during short periods of rest in England to te zamelen voor meer medische uitrusting, raise funds to purchase medical raakten Elsie Knocker en Mairi Chisholm equipment, Elsie Knocker and Mairi bekend als de ‘Heldinnen van Pervijze’. Chisholm became known as the ‘Heroines of Pervyse’. Zelfs de Duitsers schenen haar te bewonderen. Elsie bracht het tot een eerder Even the Germans seemed to admire ongewone overeenkomst met de vijand. them. Elsie made an unusual Indien zij en Mairi zich in het niemandsland arrangement with the enemy. When she wilden begeven om een gewonde te halen of and Mairi wanted to go into no man’s land een piloot, die tussen de linies gevallen was, to rescue a wounded soldier or a pilot, zond zij eerst haar hondje ‘Shot’ naar de who had fallen between the lines, she first Duitse bevelhebbende officier. Dan vuurden sent her dog Shot to the German de Duitsers niet, maar het was commanding officer. The Germans did not overeengekomen dat de verpleegsters hun shoot, but it was agreed that the women witte verpleegstershoofddoek moesten would wear white nursing caps and not dragen en geen helm, die hen er als een helmets, which would have made them soldaat zou hebben doen uitzien. Achter de look like soldiers. Behind the lines, the linies brachten de moedige vrouwen vaak brave women often repatriated wounded gekwetsten weg in de zijspan van hun motor men in the sidecar of a motorcycle. At the en aan het front zelf sleepten zij vaak front itself, they often carried wounded gewonden met hun volledige uitrusting door men with their full equipment through the de modder in het met kuilen doorploegde mud to their first-aid post. niemandsland tot aan hun eerstehulppost.

Overdag kon dat, maar ’s nachts hielden alle During the day this was possible, but at afspraken op. Twee Britse officieren die naar night all agreements came to an end. Two een vliegtuigwrak toe wilden, sloegen de British officers who wanted to search the waarschuwingen van Elsie en Mairi in de wreckage of an aircraft, ignored Elsie and wind en werden gedood door artillerievuur. Mairi’s warnings and were killed by artillery fire.

Op 4 maart 1915 incasseerde het tweede On March 4th 1915 the second cellar cellar house enkele voltreffers en moesten house was hit several times and Mairi and Mairi en Elsie hals over kop het dorp Elsie had to leave the village. They went verlaten. Ze vertrokken voor tien dagen naar to England for ten days and came back Engeland en kwamen terug met voldoende with enough funds for a third attempt. At fondsen voor een derde poging. Aan de rand the edge of the village they found a ruin van het dorp vonden ze een bouwval with the four exterior walls still standing waarvan de vier buitenmuren nog overeind up. With the help of the engineer corps stonden. Met hulp van de genietroepen werd they added concrete defences, salvaged er beton aangebracht, en gerecupereerde iron beams were used for the roof. ijzeren liggers dienden als dakspanten.

Het geheel werd ook met zandzakjes They secured the building with sandbags. beveiligd. Het beroemde warenhuis Harrods The famous department store Harrods leverde een stalen buitendeur, waarop ze delivered a steel outer door, on which the een groot rood kruis schilderden. women painted a large red cross.

Op zondag 17 maart 1918, na drie en een On Sunday March 17th 1918, after three half jaar, kwam er een einde aan Elsie’s and a half years, Elsie and Mairi’s stay in verblijf in Pervijze. Ze werden ’s nachts Pervyse came to an end. They were gewekt door het geblaf van hun hond ‘Shot’ woken in the night by the barking of their die hen waarschuwde voor de aanwezigheid dog Shot who alerted them to the

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

9 van een gifgasgranaat. Ze zetten meteen presence of an arsenic gas shell. They put hun gasmaskers op, en hoewel ze al on their gas masks immediately and bevangen waren door het gas, overleefden although badly affected by the gas, they ze. Halfblind, hoestend en naar adem survived. Half blind, coughing, and snakkend werden ze naar De Panne gasping for air, they were taken to La gebracht. Elsie was er erg aan toe en werd Panne. Elsie was in a serious condition eerst naar Boulogne en later naar Londen and was moved to Boulogne and later to overgebracht. London.

Mairi herstelde snel en keerde terug naar Mairi recovered quickly and returned to Pervijze, maar een maand later werd zij door Pervyse, but a month later she was een tweede gasaanval verrast aan de surprised by a second gas attack when on veldtelefoon en moest zij terug naar the telephone, and she returned to Engeland voor herstel. De Belgische England to convalesce. The Belgian autoriteiten sloten de hulppost definitief. De authorities closed the post down. The Groote Oorlog aan het front in Vlaanderen Great War at the front in Flanders was was voor Elsie Knocker en Mairi Chisholm over for Elsie Knocker and Mairi Chisholm, voorbij. Maar hun reputatie bleef. but their reputation lived on.

In Britse kranten en in de Franstalige In British newspapers and in the French- frontpers noemde men hen ‘Heroines of speaking press they were called the Pervyse’, ‘Women of Pervyse’, ‘Ladies of the ‘Heroines of Pervyse’, ‘Women of Cellar House’, ‘les madones de Pervyse’, ‘The Pervyse’, ‘Ladies of the Cellar House’, ‘les Angels of Pervyse’ en de ‘Misses Nightingale’. Madones de Pervyse’, ‘The Angels of Pervyse’ and the ‘Misses Nightingale’.

Koning Albert I decoreerde hen in 1915 In 1915 King Albert I decorated them persoonlijk met de Ridderorde van Leopold personally with the Knights Order of II. Ook koningin Elisabeth bedacht hen met Leopold II. Queen Elisabeth also rewarded een persoonlijk ereteken. them with a personal decoration.

Van Britse kant kregen ze twee medailles From the British side they received two opgespeld: de Order of Saint John of medals: the Order of Saint John of A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

10 Jerusalem voor hun verpleegwerk en in 1917 Jerusalem for their work as nurses, and in de voor het ophalen van Britse 1917 the Military Medal for the recovery piloten. of British pilots.

De toegang tot de eerste linie tussen Admittance to the Front line between Nieuwpoort en de Zwitserse grens werd in Nieuport and the Swiss border was had maart 1915 door het geallieerde been forbidden to all women by the allied oppercommando in Parijs aan alle vrouwen supreme command in Paris since March verboden, behalve aan de twee 1915, except for the two nurses of verpleegsters van Pervijze. Alleen zij kregen Pervyse. Only they received a red pass een rood pasje uitgereikt waarmee ze overal that allowed them to enter the Allied lines toegang kregen tot de geallieerde linies. anywhere.

Niemand trok nog in twijfel, nadat Elsie en Nobody doubted, after Elsie and Mairi Mairi de weg gebaand hadden, dat goed showed the way, that well-equipped uitgeruste medische posten dicht bij de medical stations, close to the front line, frontlinies noodzakelijk waren. were necessary.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

11 Wie is Diane Atkinson? Who is Dr. Diane Atkinson?

Diane Atkinson woont in Shoreditch, Diane Atkinson lives in Shoreditch, London. Londen. Zij werd geboren in het noordoosten van Engeland en studeerde in She was born in the North-East and Cornwall en Londen. Zij werd doctor in de educated in Cornwall and London, where wijsbegeerte op een proefschrift over de she completed a Ph.D. on the politics of politiek van tegen een hongerloon verrichte women's sweated labour. arbeid.

Zij gaf geschiedenis aan middelbare She taught history at secondary schools in scholen in Londen tot ze de overstap London before moving to the Museum of maakte naar het Museum van Londen, London, where she worked as a lecturer waar ze werkte als lector en curator, en and curator, specializing in women's zich toelegde op de geschiedenis van de history. vrouw.

Zij is de auteur van twee geïllustreerde She is the author of two illustrated history historische werken, Suffragetten in books, Suffragettes in Pictures and Funny Afbeeldingen en Grappige Meisjes: Girls: Cartooning for Equality. Spotprenten voor Gelijkheid.

Zij schreef ook drie biografieën: She has also written three biographies:

Liefde & Laster: Het huwelijk van Arthur Love & Dirt: The Marriage of Arthur Munby Munby & Hannah Cullwick, & Hannah Cullwick, (Macmillan, 2003)

Elsie en Mairi trekken ten Oorlog: Twee Elsie and Mairi Go to War: Two Uitzonderlijke Vrouwen aan het Westelijk Extraordinary Women on the Western Front Front (Random House, Preface, 2009) en De Criminele Gesprekken van Mevrouw and The Criminal Conversation of Mrs Norton. Norton, (Random House, Preface, 2012)

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

12

Wie is Stefaan Vandenbussche? Who is Stefaan Vandenbussche?

Stefaan Vandenbussche woont in Kortrijk, Stefaan Vandenbussche lives in Courtrai is medewerker bij de CD&V-fractie in het and is a collaborator of the Christian- Vlaams Parlement en volgt de herdenking democratic and Flemish faction in the van ‘100 jaar Groote Oorlog’ op. Flemish Parliament where he is occupied with the remembrance of ‘100 years Great De geschiedenis van de Eerste War’. Wereldoorlog interesseert hem ook persoonlijk zeer sterk. Hij werkt al geruime The history of the First World War is also tijd aan een publicatie over de his personal interest. He has been working geschiedenis van de verdwenen Duitse for a considerable time on a publication militaire begraafplaatsen van de Eerste about the history of the disappeared Wereldoorlog in België. German military cemeteries of the First World War in Belgium. Daarnaast verzorgt hij regelmatig een lezing over ‘Vrouwen in de Groote Oorlog’. In addition he regularly gives lectures on Hiermee wil hij illustreren dat de Groote ‘Women in the Great War’. Here he wants Oorlog van 1914-1918 niet uitsluitend een to illustrate that the Great War 1914-1918 mannelijke aangelegenheid was. Vrouwen was not an exclusive masculine matter. hebben méér dan hun steentje bijgedragen Women contributed more than their share in deze wereldbrand die een einde zou in this world catastrophe that was maken aan alle oorlogen. Vrouwen waren supposed to put an end to all wars. evenzeer slachtoffer. Women also were victims.

De verhalen typeren een persoon, situatie The stories typify a person, a situation or of gebeurtenis. Het ene verhaal is an event. One story may be tragic, another schrijnend, in een ander steekt dan weer contains a bit of humor. But every story wat humor. Maar elk verhaal dwingt demands respect for the role that so many respect af voor de rol die zoveel meisjes en girls and women, each in their own way, vrouwen, elk op hun manier, met hun with their own background and depending eigen achtergrond en afhankelijk van hun on their living conditions, played out of levensomstandigheden, noodgedwongen necessity in that ‘Great War’ of 1914-1918. hebben gespeeld in die ‘Groote Oorlog’ van 1914-1918. Therefore he has made a selection of eleven stories of women and girls, famous Hij heeft hiervoor een selectie gemaakt or unknown, from both sides and with van elf verhalen van meisjes en vrouwen, different backgrounds, professions and bekend en onbekend, uit beide kampen en motivation. met verschillende achtergronden, beroepen en motieven. The story of Elsie Knocker and Mairi Chisholm is one of the eleven stories. Het verhaal van Elsie Knocker en Mairi Chisholm is één van die elf verhalen.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

13

Welk soort Gedenkteken? What kind of a Memorial?

Bronzen, levensgrote figuren van Elsie en Bronze life-size figures of Elsie and Mairi Mairi, opgesteld voor zandzakken. posed on front of sandbags.

Het zal een zeer indrukwekkend werkstuk uit brons zijn en een aantrekkingspunt voor het It will be a very imposing piece of bronze dorp. work and a focal point in the village.

De locatie zal zich op slechts enkele meters bevinden van de eerstehulppost van waaruit It will be sited just a few metres away zij opereerden, naast het wandel- en fietspad from the first aid post they operated from ‘Frontzate’ dat start in Nieuwpoort en tot in and stand next to the walk and cycle path Diksmuide loopt. ‘Frontzate’ which starts in Nieuport and follows the Western Front to Dixmude. Een infobord met tekst in het Engels en het Nederlands zal verduidelijken wie Elsie en A sign in English and Dutch explaining Mairi waren en zal geplaatst worden naast who Elsie and Mairi were will stand next het beeldhouwwerk. to the sculpture.

Veel Britse families reizen naar Ieper en veel So many British families travel to Ieper van hen zullen speciaal een bezoek brengen and many will make a special visit to aan Pervijze alsr dit gedenkteken voor de Pervyse when there is a memorial to the vrouwen er staat. women.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

14

Dit zal één van meerdere afbeeldingen zijn This will be one of several images van Elsie en Mairi, aan het werk in of Elsie and Mairi at work in Pervyse on the Pervijze, op het infopaneel dat naast het information panel sited next to the standbeeld opgesteld zal worden. sculpture.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

15 De Kunstenaar The Artist

Het realistisch lijkende bronzen The highly realistic bronze sculpture of beeldhouwwerk van Elsie Knocker en Mairi Elsie Knocker and Mairi Chisholm will be Chisholm zal gemaakt worden door een made by a Belgian woman sculptor in time Belgische vrouwelijke kunstenaar en dit for the centenary celebrations of the tijdig voor de eeuwherdenking van het outbreak of the First World War in 2014. uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 2014. It will be installed next to the walk and Het zal geplaatst worden naast het cycle route ‘Frontzate’ in November 2014 wandel- en fietspad ‘Frontzate’ in to be followed by an unveiling ceremony november 2014 gevolgd door een attended by the women’s family onthullingsceremonie, bijgewoond door descendants, all donors to the project, and verwanten van de vrouwen, alle schenkers interested parties. aan het project, en betrokkenen.

De onthullingsceremonie zal plaatsvinden The unveiling ceremony will take place on op de honderdste verjaardag van de the centenary of the arrival of the two aankomst van de twee verpleegsters in het nurses in the village. dorp.

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

16

Kostprijs & Financiering Cost price & Financing

De kostprijs The cost price

 Voor twee bronzen levensgrote  For 2 bronze life-size figures and figuren en bronzen zandzakken, bronze sandbags, to include inbegrepen de gage van de sculptor’s fee, materials, foundry kunstenaar, materialen, de kosten fees, transportation and installation voor het gieten, transport en and taxes: plaatsing en belastingen: 97,520 euros 97.520 euro.

 Voor een informatiepaneel in het  Information panel in English and Engels en Nederlands met uitleg en Dutch to explain and contextualize info over Elsies en Mairis werk, Elsie and Mairi’s work including belastingen inbegrepen: taxes:

3.000 euro. 3,000 euros

De financiering The financing

Voor de financiering zal een beroep gedaan To finance this project, an application for worden op subsidies van: subsidy will be demanded at:

 De Stad Diksmuide;  The City of Dixmude;

 De Provincie West-Vlaanderen;  The Province of West-Flanders;

 De Vlaamse overheid, via het  The Flemish government, by the Projectsecretariaat ‘100 jaar Groote Projectseretariat ‘100 year Great Oorlog’, War’,

 De Belgische federale overheid.  The federal Belgian government.

The Elsie and Mairi Statue in Pervyse Fund

IBAN: BE80 0635 5191 4877 BIC: GKCCBEBB

Belfius Bank Kortrijk-South Phone +32 (0)56 23 72 00 Deken Camerlyncklaan 61 8500 Kortrijk Belgium

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

Bibliografie Bibliography

Elsie & Mairi go to War - Two Extraordinary Women on the Western Front Atkinson Diane, 2009 Arrow Books, 20 Vauxhall Bridge Road, London SW1V 2SA ISBN 13: 978-1-84809-135-1

Op naar de Grote Oorlog – Mairi, Elsie en de anderen in Flanders Fields Vanleene Patrick, 2001 De Klaproos, Hostenstraat 4, 8670 Koksijde ISBN 10: 90-5508-049-7 D/2001/6526/2

The Cellar House of Pervyse Knocker Elsie & Chisholm Mary, 1916

Vroeger is niet voorbij - De Grote Oorlog in Pervijze Bleyaert Walter, 2000 Uitgeverij Emiel Decock, Brugsestraat 56, 8211 Aartrijke ISBN 10: 90-5364-41-X D/2000/5731/1 NUGI: 641 / 648

Elsie Mairi

A Memorial in Pervyse for Elsie Knocker and Mairi Chisholm

Dr. Diane Atkinson & Stefaan Vandenbussche

18