1 LEAP Opštine Vršac LEAP Opštine Vršac LEAP Opštine Vršac itanje očuvanja životne sredine ima višestruku važnost. To nije samo pitanje očuvanja eko sistema, tako važnih za čoveka, ili obezbeđenja zdravlja ljudi, to je pitanje koje zadire u samu suštinu egzistencije i s toga određuje, ne samo fizički, već i psihički život svakog pojedinca, odnosno, stanje društvene zajednice. Pitanje spremnosti da pojedinac ili zajednica budu solidarni sa prirodom Ppravi je okvir za utvrđivanje spremnosti na odnose solidarnosti među ljudima u okviru zajednice ili prema drugim zajednicama, bez čega ne može biti revitalizacije društva ili, čak, civilizacije. Svaki doprinos rešavanju ekoloških problema predstavlja svojevrsnu podršku boljitku, bilo to na globalnom ili lokalnom planu. Ovakvi napori u opštini Vršac rezultirali su donošenjem značajnog dokumenta za tu oblast delovanja. Nakon više od godinu dana rada pred nama je „LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN“ opštine Vršac“ – dokument od izuzetne važnosti za dalji razvoj naše lokalne zajednice. U njegovom stvaranju učestvovao je ne samo tim ovog projekta, već i Radna grupa sastavljena od mnogobrojnih stručnjaka i posvećenika zaštite životne sredine. Podeljeni u šest Tehničko-stručnih timova: za vodu – koordinator Nataša Biočanin, za ekološku svest – koordinator Svetlana Radojković, za biodiverzitet – koordinator Mr Predrag Sučević, zemljište - koordinator Dr Radomir Popović, vazduh – koordinator Saša Popov i otpad i zagađujuće materije – koordinator Vladimir Vitomirović. Predan rad i ozbiljno zalaganje krasilo je većinu članova Radne grupe, koju su pored navedenih još činili: Slavica Ardeljan, Nikola Olujić, Ildiko Nemet, Biljana Stanić, Orhideja Štrbac, Željko Petrović, Todor Groza, Dragoslav Varićak, Dejan Ilanić, Dr. Biljana Jeličić, Milorad Viduljević, Slavko Radosavljev, Maja Petrović, Tamara Maksimović, Rade Mišković, Aleksandar Živković, Milica Doslop, Vasilj Milović, Čedomila Krivokapić, Jelica Rašajski, Milivoj Vučanović, Milica Vurdelja, Jovan Basta, Aleksandra Ićitović, Branislav Nedeljkov i Dimitrije Gajački. Oni su pružili prikaz stanja životne sredine u opštini Vršac po oblastima i svojim ocenama kreirali listu prioriteta rešavanja njenih ekoloških problema. Organizacione, tehničke i administrativne poslove vodili su članovi tima projekta, što ne znači da nisu uzimali i aktivno učešće u radu Radne grupe, odnosno Tehničko-stručnih timova. Projektni tim su činili: Stana Dimitrijević – asistent za monitoring i evaluaciju, Dragana Davidović asistent za organizovanje sastanaka, promocija i prezentacija, Daniela Stojanov PR projekta, Dragana Mojsijev sekretar projekta, Dejan Maksimović asistent za primer dobre prakse i projekt menadžer Budimir Babić. Projekat: „Izrada LEAP-a za opštinu Vršac“ finansirala je „Evropska agencija za rekonstrukciju“ Evropske Unije sa 90% i opština Vršac sa 10% sredstava. On je ostvaren u okviru programa prekogranične saradnje „Agencije za rekonstrukciju“ Rumunija – Srbija, a partner sa rumunske strane bila je županija Karaš-Severin. Primer dobre prakse koji prati izradu LEAP-a bila je izgradnja objekta za odlaganje animalnog otpada rađen po standardima Evropske Unije. Po prvi put se realizuje u Srbiji i biće, verujemo, model mnogim drugim opštinama u našoj zemlji. Pored EAR-a i opštine Vršac sredstva za gradnju ovog objekta dodelila je i američka fondacija za internacionalni razvoj USAID/ADF. Pružajući sliku postojećeg stanja, njenu analizu, rangirajući ekološke probleme i kreirajući mere za njihovo rešavanje, kao i viziju kvalitetnijeg stanja životne sredine, LEAP doprinosi kvalitetnim promenama stanja životne sredine u opštini Vršac. „Lokalni ekološki akcioni plan“ pruža dobru osnovu za put poboljšanja, ne samo kad je ekološka situacija u pitanju, već je to i dokument koji predstavlja potporu celokupnom razvoju naše lokalne zajednice. Od velikog je značaja i mogućnost nastavka saradnje koju otvara realizacija ovog projekta, kao i mogućnost da se preko predviđenih mera rešavanja ekološkeih problema na ovaj naslone mnogi novi projekti, sa punim smislom, nadovezujući se na „LOKALNI EKOLOŠKI AKCINI PLAN OPŠTINE VRŠAC“. U Vršcu, 06.04.2008. Projekt menadžer Budimir Babić LEAP Opštine Vršac LEAP Opštine Vršac I UVOD VRŠAC – GRAD MOGUĆNOSTI odručje Opštine Vršac nalazi se u jugoistočnom delu − Administrativni registarski broj opštine 241 Vojvodine – severne autonomne pokrajine Republike − Poštanski broj sedišta opštine 26300 2 Srbije i prostire se na površini od 800 km , koju karakteriše − Pozivni telefonski broj 013 Pravničarski predeo Panonske nizije, Deliblatske peščare i brdsko − Međunarodni pozivni broj +381 planinski predeo Vršačkih planina. Svoju administrativnu granicu deli sa opštinama Plandište i Alibunar na zapadu, Kovinom i Belom − Valuta: srpski dinar, oznaka: CSD Crkvom na jugu, dok istočnu granicu opštine predstavlja državna − Pismo: ćirilica i latinica granica sa Rumunijom. − Zvaničan jezik: srpski Vršac se nalazi u zaleđu glavnog grada države Srbije, Beograda. − Službeni jezici: srpski, rumunski i mađarski Predstavlja važno raskršće puteva, udaljen je od Beograda 84 km, od državne granice sa Rumunijom 13 km i 77 km od Temišvara, − Adresa Skupštine Opštine Vršac: Trg Pobede br. 1 administrativnog sedišta zapadne Rumunije, a povezan je i − Telefon: +381 (0) 832 465 magistralnim putevima sa Zrenjaninom (Novim Sadom) i Belom − Web site: www.vrsac.com Crkvom. Opštinu Vršac sačinjavaju 6 urbanih i 23 ruralne mesne U neposrednom okruženju je evropska reka Dunav, reke Nera zajednice (MZ). Administrativno sedište opštine se nalazi u Vršcu. i Brzava, belocrkvanska jezera i planinski masiv Karpati. U središtu Opština se graniči sa državom Rumunijom i susednim područja nalazi se grad Vršac na 45,17o severne širine i 21,17o opštinama: Bela Crkva, Kovin, Alibunar i Plandište. istočne širine na nadmorskoj visini od 118 m, površine 10 km2. LEAP Opštine Vršac U okruženju se nalaze seoska naselja: Pavliš, Vatin, Mali Žam, vina „Vršački vinogradi“, fabrike konditorskih proizvoda „Bambi- Markovac, Gudurica, Veliko Središte, Malo Središte, Mesić, Sočica, Banat“, „Kondivik“ i „Swisslion-Takovo“, fabrika piva „Vršačka Jablanka, Kuštilj, Vojvodinci, Potporanj, Straža, Orešac, Parta, pivara“ i dr... Zagajica, Šušara, Izbište, Uljma, Ritiševo i Vlajkovac. Ukupna poljoprivredna površina u 2004. godini je iznosila 62.323 ha, od čega su oranice i bašte površine 50.817 ha, vinogradi PRIVREDA 2.426 ha, voćnjaci 229 ha, pašnjaci 5.131 ha, livade 4.421 ha i ribnjaci 1.272 ha. Ukupan prihod privrede u 2005. godine je iznosio 27,45 milijarde dinara ili 322,94 miliona eur (1eur=85 din). Broj RESURSI registrovanih privrednih društava iste godine je bio 556. Ukupan broj registrovanih preduzetničkih radnji je iznosio 1.552, a ukupan Pored okruženja koje samo za sebe predstavlja značajn broj aktivnih poljoprivrednika je prema popisu iz 2002. godine resurs, važno je naglasiti da i unutar opštine Vršac postoje brojni iznosio 3.622. potencijali, odnosno vrednosti, koje tek trebaju da ostvare svoju punu manifestaciju. STANOVNIŠTVO Kroz područje opštine Vršac protiče reke Karaš i Moravica, kao i kanal Dunav-Tisa-Dunav. Područje obiluje mnogobrojnim Prema popisu iz 2002. godine ukupan broj stanovnika iznosio izvorima termalne, mineralne vode i ostalim vodenim površinama je 54.369 stanovnika, 36.623 (67,4%) stanovnika je bilo urbano, a kao što su potoci, bare, ritovi i ribnjaci. Kad su u pitanju termalni 17.746 (32,6%) je ruralno stanovništvo. izvori, treba naglasiti da su oni takvog potencijala da se uz ozbiljan U opštini Vršac postoji tendencija pada broja stanovnika o čemu pristup ovom resursu može ostvariti visokoprofitabilan banjski govori podatak da se u zadnjih 20 godina on smanjio za 30%. turizam. Postojeća izvorišta pitke vode predstavljaju važan resurs, Prosečna starost stanovnika je 40,3 godine, a njihov broj po a izvorišta niskomineralizovane vode bitan faktor mogućeg razvoja km2 je 64. banjskih usluga u ovoj opštini. Ukupno učešće u obrazovnoj strukturi stanovnika Opštine Vršačke planine su najstarije u Panonskoj niziji čiji je Vršac je: Gudurički vrh nadmorske visine od 641 m najviši u Vojvodini. − 48% nestručno, Ukupna šumska površina iznosi 6.434 ha. Vazduh ovih planina − 42% stručno i je na nivou banjskog, a od 2005. su dobile status zaštićenog − 10% više i visoko stručno. prironog dobra, odnosno predela izuzetnih odlika, sa merama Broj domaćinstava je u 2002. godini bio 18.614 sa prosekom koje podrazumevaju tri stepena zaštite. Vršačke planine obiluju od 2,9 člana domaćinstva, od čega 8.699 (47%) sa jednim ili dva geo-morfološkim zanimljivostima i poseduju značajne vrednosti člana. Bilo je 20.584 stambene jedinice od čega je stalno nastanjeno vezane za geodiverzitet, kao što množina biljnih i žiotinjskih vrsta 17.693, privremeno nenastanjeno 2.539, napušteno 362. Broj viken- obezbeđuje bogatstvo biodiverziteta na njima. Tome u značajnoj dica je iznosio 980, a ostalo su bili objekti koji se koriste za druge meri doprinose Mali i Veliki Rit, čije vode i ostale karakteristike namene. omogućavaju da spektar vrsta bude prilično širok. Značajno je napomenuti da 1.304 stambenih jedinica nisu Deo teritorije Opštine Vršac zauzima prostor prirodnog rezervata imale vodu, dok 204 nisu imale struju. Deliblatska peščara, a od 2006. šuma kraj mlina u selu Straža, takođe Stanovništvo se uglavnom bavi poljoprivredom, u okviru koje je stiče status zaštićenog područja, budući da je proglašena spomenikon najviše razvijeno ratarstvo i povrtarstvo, zbog povoljnih klimatskih prirode, sa nazivom