Factors Influencing the Implementation of Ground Based Solar Parks

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Factors Influencing the Implementation of Ground Based Solar Parks Factors influencing the implementation of ground based solar parks. A case study research on the implementation of ground based solar parks in Fryslân and Groningen. Rinske Pollema Wageningen UR Factors influencing the implementation of ground based solar parks. A case study research on the implementation of ground based solar parks in Friesland, and Groningen. Rinske Pollema 920829 662 090 Wageningen, February 2018. LUP80436 MSc Thesis Landscape Architecture and Spatial Planning Wageningen University Supervisor: dr. ir. W. van der Knaap Second reviewer: dr. ir. G.J. Carsjens This thesis is the final product of my student career. I thank everyone who contributed to the creation of this thesis. Especially I thank everyone who supported me at home and at the office of Ekwadraat. ii Summary Climate change is increasingly visible and felt by humans and nature. One of the measures we can take to limit the impact of climate change is to stop using fossil fuels and to start using sustainable energy. However, our society is equipped for fossil fuels and not for sustainable energy. Spatial planners all over the world are trying to integrate the sustainable energy sources in the landscape the best they can. One of the renewable energy sources is solar energy. Solar energy at a large scale is increasingly realized on the ground, so-called ground based solar parks. These solar parks are visible in the landscape, and this change sometimes leads to resistance at the level of citizens, but also at the level of the municipalities and provinces. In the research, I focus on socio-technical transition theory, more specifically on the multi-level perspective, combined with the TPSN framework at the spatial scale. Based on this theory, different factors influencing the implementation of ground based solar parks have been researched. Three different cases have been researched. All three cases received in 2014 the SDE+ subsidy and are located in the provinces of Fryslân or Groningen. The cases are EK Garyp in Garyp, Sunport Delfzijl in Delfzijl and Vierverlaten in Hoogkerk. The results of this research show that the three cases have been realized at fairly easy locations. All three locations are locations that cannot be seen from the surrounding houses. Two of the locations were already intended as industrial area. The third location is situated at a former dumpsite, at which the municipality already was looking for a new usage. It appears that the concepts industry, culture, and areal differentiation mainly played a role in the implementation of these three ground based solar parks. However, as the land in the Netherlands becomes more scarce, other factors can become more important. The importance of a good financing system and awareness of the public has become clear through other countries. Ground based solar parks could be implemented in the time given by the SDE subsidies (3-4 years) if they are structurally integrated into the regime. The window of opportunity is opened, now it needs to be integrated into the regime. However, it is important to continuously research the development of the planning of usage of land in relation to the realization of sustainable energy projects in the Netherlands. iii List of abbreviations and frequently used units and values In this thesis, several technical units and values are used. To get a good understanding of these units and values, I will explain their meaning and relation to each other in this chapter. FREQUENTLY USED ABBREVIATIONS A Ampere BMWA Federal Ministry of Economics and Labour BMU Federal Ministry for the Environment, nature conservation and nuclear safety EK Garyp Enerzjy Kooperaasje Garyp FiT Feed in Tariffs FSFE Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (foundation which financially supports sustainable energy projects in Fryslân) FUMO Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouing (Regional Enforcement Service) GHG Greenhouse Gasses GSP Groningen Seaports MPC Multi-phase concept MLP Multi-level perspective NEV Nationale Energie Verkenning (National Energy Outlook) NREAP National Renewable Energy Action Plan PBL Planbureau voor de leefomgeving (Netherlands Environmental Assessment Agency) PV panels Photovoltaic panels, or solar panels RES Renewable energy sources RES-E Electricity from renewable energy sources RETs Renewable energy techniques SNM Strategic niche management SDE+ subsidy Stimulering Duurzame Energie (stimulation of sustainable energy production subsidy) TM Transition management TPSN framework Territory, place, scale, and network framework UNITS AND VALUES To prevent using too many zeroes, prefixes are used. Prefixes can be used in front of every unit, in this report I will mainly use it for Watts. In the table below, these prefixes are explained. Prefix Short prefix Value Kilo K 1.000 Mega M 1.000.000 Giga G 1.000.000.000 Tera T 1.000.000.000.000 Peta P 1.000.000.000.000.000 iv FULL LOAD HOURS AND PRODUCTION FACTORS A kWh is the actual power produced by the solar panels. The amount depends on the intensity of the light and the hours of sunlight is called the full load hours and is calculated by kWh/kWp. A kWp (kilowatt peak) is the power of the PV installation, the power that solar panels generate under standard conditions, corresponding to the power that a panel generates during the best days of the year. SOLAR PARKS AND SPACE As Posad et al. (2017) mention, not only the size of the object is important. The impact on the spatial planning, how much energy it will generate, and how the object can be spatially embedded into its planned location have to be taken into account as well. The Dutch government therefore often uses PJ (petajoule) as the main unit. To understand the size and scale of this energy unit and to get a clear image of the units used in this thesis, figure 1 includes an illustration of one petajoule. One petajoule is about 277 MWh. 1 Figure 1. One Petajoule. Source: (Posad spatial strategies/ Generation.Energy; FABRICations; H+N+S lanschapsarchitecten; Dirk Sijmons; Studio marco Vermeulen; NRGlab/Wageningen Universiteit; Ruimtevolk, 2017) A solar park of 1 ha, produces roughly 1 MWp of solar power (GID, 2017). A solar park of one megawatt, therefore, is about the size of a farmyard, as is shown in Figure 2. 1 ha, size of a farmyard 10 ha, size of a few parcels 100 ha, size of a village Figure 2. Visualization of different sizes of solar parks. Source: RVO (2016). 1 Wind turbine: At 2240-3200 full load hours and a wind turbine of 3 MW. Solar park: With panels of a peak load of 270-420 Wp and 850 kWh/kWp, 2 rows of panels in a 35° angle, and 9 meters distance between two rows. v Table of contents Summary ........................................................................................................................................................ iii List of abbreviations and frequently used units and values ........................................................................... iv 1. Introduction ............................................................................................................................................. 1 1.1 Greenhouse gas emission ............................................................................................................... 1 1.2 The renewable energy transition ................................................................................................... 3 1.2.1 The transition in the Netherlands .............................................................................................. 3 1.2.2 Ground-based solar parks .......................................................................................................... 5 1.3 Spatial planning and energy ........................................................................................................... 6 1.4 Focus of the research ..................................................................................................................... 7 1.4.1 Relevance of the research .......................................................................................................... 7 1.4.2 The aim of the research .............................................................................................................. 8 1.5 Readers guide ................................................................................................................................. 8 2. Theoretical Framework ........................................................................................................................... 9 2.1 Sustainable development ............................................................................................................... 9 2.2 Socio-technical transitions............................................................................................................ 11 2.3 Multi-level perspective (MLP) ...................................................................................................... 13 2.3.1 Temporal scale ......................................................................................................................... 16 2.3.2 Structural scale ......................................................................................................................... 17 2.3.3 Spatial scale .............................................................................................................................. 18 2.4 Schematic overview ...................................................................................................................... 23 3. Research objective and
Recommended publications
  • Plakboek Nr. 4
    Plakboek no 4. H.J.Popping. Inhoud van plakboek no 4. Zie ook de andere delen van no 4. Oud Ooslerwolde. Oud Maklcinga. Oud Focr teloo. Oud Haul?. Oud Donkerbroek. Oud Haulrwijk. Oud Elsloo. Oud Langedijke. Plakboek no 4 H.J. Popping. Oud HuIe. - De naam. - De kerk. - Dechool. - Aanlal inwoners. Oud Donkerbroek. - De naam. - De oudste sporen van bewoning. - De oorsprong van de buurt. - De kerk. - De Schans. - Breeberg. - De eeuwen langs. HEs KERK TE HAULE. Oud-Haule. t17 Het woord Haule is van Kel- tische7oorsprong en beteekent:' heuvelrug, hoogte. i Deze d9,idt op n hoçger - oud)r4m d/e(plaj21 1e3n i~iiers ren )-F& eds ypde Ru en dksj&'ta Dat de plaats van zeer ouden datum is, behoeft niet alleen hieruit te blijken. De bodem heeft in dezen omtrek reeds zooveel voorwerpen uit de oudheid op- geleverd, dat daaruit genoeg de zeer vroege bewoning blijkt. 3iivondsten en vondsten van bewerkte vuursteensplinters, be- nevens de onder Donkerbroek, raar direct tegen Haule liggende Galgeberg, herinneren aan het nolithisch (jong- steenen) tijd- perk. Het terrein schijnt hier dus al vroeg tot bewoning te hebben uitgelokt. Dit is niet te ver- wonderen. Immers, in het Oosten en het Noorden was men gedekt door de hoogveen-moerassen. De hooge zandrug, waarop de lang- gestrekte plaats ligt, gaf veilig- heid voor het water, terwijl in het Zuiden de Kuinder de ge- wenschte weiden voor het vee gaf. Naast de vondsten uit den steentijd zijn ons meerdere vind- plaatsen van urnen of ander vaatwerk bekend We konden daaruit conciudeeren, dat de bewoning door de eeuwen er onafgebroken is geweest.
    [Show full text]
  • De Nederlands Hervormde Kerk Van Donkerbroek
    Inhoudsopgave Inleiding 3 Geschiedenis 4 De kerk wordt herbouwd 5 De gevelsteen 6 De kerktoren 7 Donkerbroek samen met Haule kerkgemeente 8 Historie kerkgebouw, orgel, klokkestoel met klokken 9 De kansel 10 De gevels 10 Oude vloerresten 11 De kapconstructie 12 Tongewelf 13 Het orgel 14 Technische gegevens orgel 15 De klokkestoel en de klokken 16 De restauratie 2007-2008 17 De Laurenstsjerke 18 Bronnen 19 2 Inleiding Lang voordat de naam van het dorp voor de eerste maal in een document wordt genoemd verbleven er al mensen in deze contreien. Archeologische vondsten in de 20e eeuw tonen dat onomstotelijk aan. Pas in een document van 1408 komen we voor het eerst “Dongbroec” en “Dungebroek” tegen, namen die lijken op het huidige Donkerbroek. Sommige historici echter menen dat Donkerbroek al bestond in 1328. Zij concluderen hiertoe op grond van de tekst van twee oorkonden van 26-5- 1328. Deze betreffen een vernieuwde regeling van een door de bisschop van Utrecht op Drente en de stad Groningen te vorderen som gelds. Op de oorspronkelijke vordering wordt een bedrag van goed 8 marken in mindering gebracht omdat, zoals valt te lezen, 12 kerspelen zich hadden afgescheiden van Drente en zich hadden gevoegd bij de “Frisonibus de Stellingewarf” (Friezen van Stellingwerf). Welke 12 kerspelen het betreft wordt echter niet vermeld. Vermoed wordt dat ze gelegen hebben in wat thans Ooststellingwerf is. Ook de naam van ons dorp valt dan al gauw. Een zwart-op-wit bewijs is er echter niet. Daarom houden we het er maar op dat Donkerbroek in elk geval in 1408 al bestond.
    [Show full text]
  • Lijst Bedrijven Huidige Situatie Emissie Ammoniak(1).Xlsx
    Emissie ammoniak per adres in kg/jaar (huidige situatie - dec. 2014) nr adres emissie in kg/jaar 1 Aekingaweg 5 Appelscha 539 3 Bruggewijk 8 Appelscha 130 4 De Bult 3 A Appelscha 0 5 De Bult 5 Appelscha 0 6 De Bult 6 Appelscha 2435 7 De Maden 1 Appelscha 1621 8 De Maden 2 Appelscha 2389 9 De Maden 4 Appelscha 2679 10 Drentseweg 14 Appelscha 120 11 Drentseweg 22 Appelscha 831 12 Drentseweg 24 B Appelscha 0 13 Drentseweg 28 Appelscha 1040 14 Drentseweg 30 Appelscha 886 15 Drentseweg 34 Appelscha 0 16 Drentseweg 38 Appelscha 0 17 Drentseweg 39 A Appelscha 230 20 Eerste Wijk 10 Appelscha 3061 22 Kloosterweg 10 Appelscha 135 23 Menneweg 3 Appelscha 726 25 Menneweg 5 Appelscha 1210 26 Nieuwe Vaart 1 Appelscha 1137 27 Nieuwe Vaart 3 Appelscha 980 28 Nieuwe Vaart 9 Appelscha 23 29 Nieuwe Vaart 16 Appelscha 0 30 Oude Willem 9 Appelscha 1824 31 Oude Willem 13 Appelscha 1162 33 Terwisscha 10 Appelscha 5900 35 Terwisscha 14 B Appelscha 0 36 Terwisscha 17 Appelscha 621 38 Tilgrupsweg 3 A Appelscha 1223 39 Tilgrupsweg 4 Appelscha 18 40 Vaart Nz 1 Appelscha 107 41 Vaart Nz 121 B Appelscha 150 42 Vaart Nz 140 Appelscha 325 43 Vaart Nz 146 Appelscha 884 44 Vaart Zz 104 A Appelscha 100 45 Vaart Zz 112 Appelscha 843 46 Vaart Zz 113 A Appelscha 53 47 Vaart Zz 114 B Appelscha 85 49 Vaart Zz 145 Appelscha 265 50 Vaart Zz 150 Appelscha 1105 51 Vaart Zz 151 Appelscha 0 52 Wester Es 38 Appelscha 1949 53 Wester Es 42 Appelscha 0 54 Wester Es 48 Appelscha 1949 55 Wester Es 52 Appelscha 0 57 Balkweg 2 Donkerbroek 0 60 Bovenweg 11 Donkerbroek 786 61 Bovenweg 20 Donkerbroek
    [Show full text]
  • Provinciale Drentsche En Asser Courant Dinsdag 18 Nov
    Dinsdag 18 Nov. 1941 118eJaargang No. 272 Advertentieprijs: Telegram -adres: Ü—s regels . t 1.20 Torenlaan Assen iedere regel meer 24 et. PROVINCIALE DRENTSCHE EN Bij contract belangrijk lager Postrekening 71786 per Leesfleld 3 maanden-. " Telefoonnummers: in Assen f 2.20, buiten Directie en Redactie 26H Assen i 2.60, franco p. p. ASSER COURANT Per looper f 2.57 HET BELANGRIJKSTE EN MEEST GELEZEN NIEUWSBLAD IN DRENTHE Administratie. .3126 OP AAQ CONTROLE: BUREAU VOOR PUBLICiTEITSWAAR DE TE AMSTERDAM OPLAAG ROND 10.000 EXEMPLAREN OPGERICHT DOOR DE VEREENIGING DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS directeur: h. clewits - assen UITGAVE: N.V. PROVINCIALE DRENTSCHE EN ASSER COUKaNT - BUREAUXi TORENLAAN 20 - ASSEN HOOFDREDACTEUR . H. CLEWITS - ASSEN Dit nummer bestaat uit 2 bladen EXTRA BERICHT De strijd rondom Moskou. HANDEL IN DISTRIBUTIE- BESCHEIDEN. Met Duitschland Kertsj in Duitsche handen Van militaire zijde wordt het D.N.B, het volgende medegedeeld tegen het kapitalisme Tegen Omruil recepissen Staats- Uit het hoofdkwartier van den Führer Op 16 November hebben bolsjewistische hoofddader doodstraf leening 1941. werd Maandag gemeld : strijdkrachten in den frontsector rondom geëischt. Het opperbevel der weermacht deelt Moskou getracht door een tegenaanval, talrijke De Duitsche zending op het De Secretaris-Generaal van het Depar- mede: „Duitsche en Roemeensche troe- welke gesteund werd door pantser- Vier voormalige employe's van Berlijnsche tement van Financiën maakt bekend, dat de pen hebben gisteren, na hevigen strijd wagens, den Duitschen druk te verminde- distributiekantoren hebben zich voor de buiten- Europeesche continent gelegenheid wordt opengesteld tegen inle- de belangrijke havenstad Kertsj geno- ren, evenals den vorigen dag stortten deze gewone rechtbank te Berlijn met een aantal vering van recepissen van f 100 en f 500 men.
    [Show full text]
  • Monumenten I Nventarisatie P Roject
    Monumenten Inventarisatie Project GEMEENTEBESCHRIJVING OOSTSTELLINGWERF PROVINCIE FRIESLAND - REGIO DE FRIESE WOUDEN INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 3 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis 3 2.2 Vervening 4 2.3 Bodemsoorten 4 2.4 Reliëf 4 2.5 Waterbeheersing 4 3 GRONDGEBRUIK. VERKAVELING EN LANDSCHAPSBEELD 3.1 Grondgebruik 5 3•2 Verkaveling 5 3•3 Landschapsbeeld 6 4 INFRASTRUCTUUR 4.1 Waterwegen 6 4.2 Landwegen 7 4.3 Tramverbindingen 7 4.4 Gas-, electriciteits- en drinkwatervoorziening 8 5 MIDDELEN VAN BESTAAN 5.1 Algemeen 8 5•2 Landbouw en zuivelindustrie 9 5.3 Vervening 9 5.4 Handel, ambachtelijke bedrijven en industrie 9 5.5 Recreatie 10 6 NEDERZETTINGEN 6.1 Algemeen 10 6.2 De nederzettingen 11 6.3 Verspreide bebouwing 16 LITERATUUR 17 GERAADPLEEGD KAARTMATERIAAL 18 BIJLAGE BEVOLKINGSONTWIKKELING 19 1 INLEIDING De gemeente Ooststellingwerf is gelegen in regio De Friese Wouden (Oost) . De gemeente grenst in het oosten en het zuiden aan de provincie Drenthe, in het zuidwesten aan de gemeente Weststelling- werf, in het westen aan Heerenveen en in het noorden aan de ge- meente Opsterland. In 1904 en 1953 werden de grenzen van de gemeente Ooststellingwerf gewijzigd. In 1904 betrof het de grenzen met de voormalige gemeen- te Schoterland en in 1953 waarschijnlijk de grenzen met Weststel- lingwerf (en misschien ook Onsterland). De gemeente heeft thans een oppervlakte van 226,08 km , waarvan 1,32 km tot het binnen- water behoort. Op 1 januari 1990 telde de gemeente 24.799 inwoners, waarvan ruim een derde deel woonachtig was in Oosterwolde, de hoofdplaats van deze gemeente. Behalve Oosterwolde liggen in de gemeente nog 12 dorpen, nl.
    [Show full text]
  • H13 Nota Van Inspraak En Overleg Nota Van Inspraak En Overleg Ooststellingwerf
    OOSTSTELLINGWERF H13 NOTA VAN INSPRAAK EN OVERLEG NOTA VAN INSPRAAK EN OVERLEG OOSTSTELLINGWERF 160 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 SEPTEMBER 2009 GEMEENTE OOSTSTELLINGWERF & BMC & SAB ADVIESGROEP 13 NOTA VAN INSPRAAK EN OVERLEG OOSTSTELLINGWERF NOTA VAN INSPRAAK EN OVERLEG GEMEENTELIJKE REACTIE OP DE INSPRAAK MET BETREKKING TOT DE INSPRAAK EN OVERLEGPROCEDURE VOOR DE STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020- 2030 OOSTSTELLINGWERF, 12 auGUSTUS 2009 INLEIDING De Structuurvisie Ooststellingwerf 2010-2020-2030 heeft gedu- Hierop is een reactie gekregen van: In deze nota wordt per zienswijze achtereenvolgens ingegaan op: rende 6 weken - van vrijdag 22 mei 2009 tot en met vrijdag 3 juli • het onderwerp waarop de zienswijze betrekking op heeft - voor eenieder terinzage gelegen. In het kader van het vooroverleg 1. Provincie Fryslan • de reactie van gemeentewege is de structuurvisie toegezonden aan: 2. Ministerie van VROM • de conclusie: leidt wel/niet tot wijzigingen/aanvulling op de 3. Staatsbosbeheer structuurvisie 1. Wetterskip 4. Wetterskip Fryslan 2. provincie Fryslan 5. Plaatselijk Belang Ravenswoud 3. gemeente Heerenveen 6. Plaatselijk Belang Appelscha en SPA05 4. gemeente Midden Drenthe 7. Dorpsbelang Fochteloo 5. gemeente Opsterland 8. Dorpsbelang Langedijke 6. gemeente Noordenveld 9. Vereniging voor Plaatselijk Belang Waskemeer 7. gemeente Westerveld 10. Plaatselijk Belang Haule 8. gemeente Weststellingwerf 11. Plaatselijk Belang Haulerwijk en Ondernemersvereniging 9. RACM Haulerwijk 10. ministerie van LNV 12. Plaatselijk Belang Oldeberkoop 11. ministerie van EZ 13. Dorpsbelang VVV Makkinga 12. ministerie van VROM 14. Plaatselijk Belang Donkerbroek 13. Actium 15. Plaatselijk Belang Elsloo en Tronde 14. Woonfriesland 16. Historische vereniging Oosterwolde en Omstreken 15. ABO 17. VOJS 16. Projectbureau N381 18. ECO-munity 17.
    [Show full text]
  • Voor Iedereen Een Gezellig Oud En Nieuw Ben Jij Een Bock?
    Dinsdag 24 december 2019 | WEKELIJKS NIEUWS GEMEENTE OOSTSTELLINGWERF Adresgegevens Openingstijden gemeentehuis Milieustraat Gebiedsteam In gesprek met B&W ’t Oost 11, Oosterwolde Maandag en vrijdag 8.30 - 12.30 uur Nanningaweg 47b Gezondheidscentrum Iedere maandag van 10.30 tot 12.00 uur kunt u, Postbus 38, 8430 AA Oosterwolde Dinsdag en woensdag 8.30 - 16.30 uur 8431 AC Oosterwolde Brink 1, 8431 LD Oosterwolde op afspraak, in gesprek met de burgemeester of T: 14 0516 Donderdag 8.30 - 19.30 uur* (0900) 21 00 215 (0516) 820 100 een wethouder. Voor een gesprek met de burge- * Donderdag is er vanaf 16.30 uur beperkte dienstverlening. meester of een wethouder kunt u een afspraak www.ooststellingwerf.nl www.ooststellingwerf.nl/gebiedsteam maken via 14 0516. [email protected] Maandag t/m vrijdag 9.00 - 16.30 uur [email protected] Op maandag en donderdag kunt u van 9.00 tot 12.30 Ooststellingwerf Zaterdag 8.30 - 12.30 uur uur terecht voor informatie over bouwen en Openingstijden Wanneer? @Owerf bestemmingsplannen. Maandag t/m vrijdag 9.00 - 17.00 uur 6 januari Marcel Bos Inloopspreekuur 9.00 - 13.00 uur 13 januari Esther Verhagen Aangepaste openingstijden Het gemeentehuis en het gebiedsteam zijn gesloten op 24 december vanaf 12.30 uur, 25, 26 & 27 december de hele dag. Op 31 december vanaf 12.30 uur gesloten en 1 januari de hele dag gesloten. Donderdag 2 januari zijn we geopend tot 16.30 uur. Voor iedereen een gezellig Oud en Nieuw Ter voorbereiding op de jaarwisseling werkt de Vreugdevuren gemeente Ooststellingwerf nauw samen met Tijdens de jaarwisseling wordt er vaak op de politie en brandweer.
    [Show full text]
  • De Decauville Baan: Oude Willem - Oude Smilde V.V
    De Decauville Baan: Oude Willem - Oude Smilde v.v. Door Bertus Voortman Dit artikel is met toestemming van Bertus Voortman overgenomen uit het ‘Levend Ver- leden’ van de Historische Vereniging ‘De Smilde’ De Decauvillebaan langs de huidige Bosweg was een smalspoorbaantje, dat gebruikt werd voor de ontginning van de landbouwenclave Oude Wil- lem. Uit: Knapzakroute K8, Hoogersmilde, pag. 7, juli 2006. Het ontspanningslokaal, de schippersbeurs, te Hoogersmilde, waar het startpunt was van de Decauvil- lebaan. Links op de voorgrond staan twee platte lorry’s. Nu is er het restaurant Het Rietendak in ge- vestigd. In de serie Knapzakroutes, wandelen door onbekend Drenthe, Hoogers- milde (K8) staan op pagina 6, twee kaarten. Het stukje kaart komt van Kaart nr. 186 uit de Atlas van Historische Topografische Kaarten, Dren- the, uitgegeven in 2007, maar de betreffende kaart is van 1923. Op de bo- venste staat, iets ten zuiden van de Beilervaart, aan de andere kant van de Smilder of Drentsche Hoofdvaart, bij MP 17, de Decauville Baan aange- geven. Toen lag die 'Baan' er dus nog. De Decauville Baan liep van de Smil- dervaart tot in Friesland, langs GP 79 (Kaart 185, Elsloo). Zo'n 300 meter van de grens Drenthe-Friesland slaat de baan af naar links, loodrecht langs de grens, om tussen grenspaal 73 en 72 weer terug te keren op Drents grondgebieds. Het eindpunt lag bij de weg Diever-Wateren, bij MP 5. Dit 2 is nu de Oude Willemsweg. Eindpunt bij Diever? Ja, en nee; ja, want hier lag het eindpunt van de smalspoorbaan vanwaar de trein ook terug moest.
    [Show full text]
  • DONKERBROEK April 2018 (Web).Indd
    Dorpskrant Donkerbroek - 26e jaargang, nr. 4 - april 2018 Oplage: 1000 ex. Barbecue of BBQ Bronzen plek Ruben Meeter Toen lang geleden het vuur werd ontdekt bracht dit vele nieuwe mogelijkheden voor op Friese Judo Kampioenschappen de toenmalige holenmens. In combinatie met de uitvinding van het vuursteenmes kon vlees van het vel ontdaan, in stukken gesneden en op een spit wor- den klaargemaakt. Dit zorgde ervoor dat het vlees veel beter verteerd kon worden dan rauw vlees Eigenlijk is de bbq dus al heel lang een goede manier van vlees bereiden. Het gaat tegenwoordig alleen een beetje anders. In de jaren ’60 deden wij het nog op een houtskoolvuurtje. Het liefst op een zelfgebouwde bbq van ste- nen met daarop een rooster. Wat krantenpapier of kleine stokjes of de latere aanmaak- blokjes, zorgden voor een gloeiend vuurtje. Menigeen probeerde het snel aan de gang te krijgen met wat spiritus, maar dat zorgde geregeld voor behoorlijke brandwonden. Op zaterdag 31 maart werd in sporthal ‘Rengers’ in Leeuwarden staande te houden op zijn eer- de 26e editie Friese Judo Kampioenschappen gehouden. In alle ste Friese Kampioenschap, hij Nu zorgt de elektrische- en gas- klassen werd hier de gehele dag gestreden om de kampioensti- liet mooi judo zien, aanvallend barbecue er voor dat binnen tels. en technisch. Ruben won maar enkele minuten het eerste vlees liefst 5 partijen met de hoogste er al opgelegd kan worden. Uit Donkerbroek meldde de 8-jarige podium. scores door worpen Wazari en Alleen maar vlees is echter ook Ruben Meeter zich op de judomat. De concurrentie was sterk en dit Ippon.
    [Show full text]
  • 'Ltaui'erwiek 4 Waskemeer 0000 Defiau1 Donkerbroek ! ( Oost-Stelljngwarf E Ld Oosterwoo \ * Fochtel Tronde Langedieke Raevens
    ,-'lTaui'erwiek _4 Waskemeer 0000 DeFIau1 Donkerbroek ! ( Oost-Stelljngwarf Oosterwoold e \ * Fochtel Ln0 Langedieke Raevens Tronde C em Nijberkoop oold-Appeksch* Ise T7 Riesherkaarfipen V lae Zaaaardhuzen p Buii,- De Miente OtDe Oostertreek, Hoeve Noordwoolde - Npordwoo1de-Zuud - /Vinkege' C, ggerde Th.T. Adanise H. Eggink 4F{auierwiek - - - - - - Waskemeer I C 'a Lanedieke iandhuzèii 49 'tI '-r Al ------ Dierenartsencentrum Oosterwolde 2007 Tot standgekomen in samenwerking met de Stichting Stellingwarver Schrieversronte Met dank aan: Dierenartsencentrum Oosterwolde Stichting Landbouwschoolfonds Oosterwolde en Omstreken © 2008 Th.T. Adamse, H. lEggink Typografie en druk: Drukkerij van der Mccr, Oosterwolde ISBN/FAN: 978-90-9022766-5 Inhoiul Voorwoord 4 Inleiding 5 De periode voor 1800 16 De beginperiode tot 1880 20 Dc moeilijke tijd van 1880-1910 33 Dc drukke tijd 1910-1945 62 Dc veranderende tijd 1945-1970 95 De tegenwoordige tijd 1970-1993 111 Conclusie 133 Literatuurlijst 134 De qesckiedenis Vms de diergeneeskunde in 00ststeflinqwe4 Doelstelling: Een onderzoek naar de ontwikkeling van de diergeneeskunde in de gemeente Ooststellingwerf. De gedachte dat zoveel van wat heeft plaats gevonden, verloren kan gaan wanneer her niet opgeschreven is, vormde de aanleiding tot dit historisch overzicht. Dc schrijvers, beiden praktiserende dierenartsen in Ooststellingwerfvanaf 1957 tot 1993, hebben een onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de diergeneeskunde, vanaf het moment dat de eerste gediplomeerde vcearts zich vestigde in Ooststellingwerf. De qesthiedenis van de diergeneeskunde 4 in 09ststeUinqwe4 InIeidinq Ooststellingwerfvormt met Weststellingwerf binnen Friesland een gebied, de Stellingwer- yen, dat zich onderscheidt met een eigen identiteir, taal en cultujar. La,gdiekc 1R— Id 0 Id-Appia W-Stlbng"( DOTI k id— Nil SLTIL Brun: Sicllirigzvarfi woo,deboel' De historische ontwikkeling van de bestaansbronnen in de Stellingwerven is sterk met de bodem verbonden.
    [Show full text]
  • Ooststellingwerf in De Loop Der Tijden
    De schoolmeesters van Ooststellingwerf in de loop der tijden. 1. Appelscha In jan. 1709 was Albert Jans schoolmeester in Appelscha; zijn vrouw heette Geesje Foppes. Op 1 juni 1756 was Jan Jannes dorprechter te Appelscha; het is niet duidelijk of hij hier ook schoolmeester was. Omstreeks 1800 was hier nog steeds slechts een winterschool. In 1815 was A.J. Dijkstra hoofd van deze school. In 1816 was dat A.J. Kuiper en in 1818 J.J. Smit. In 1819 kwam Lijkele Sakes Poutsma, die in 1822 naar Haskerhorne vertrok. In 1832 was Kornelis Lieuwes Cats, 3e rang, hoofd van deze school. In 1836 werd de oude school verlaten en een nieuwe school gesticht, met een onderwijzerswoning, in de veenkolonie Appelscha aan de Vaart. Het inkomen aan de nieuwe school bedroeg toen ƒ 250, plus de schoolpenningen (ca. ƒ 150) en een vrije woning. K.L. Cats stond hier tot 1837. Op 1 mei 1838 kwam P. Uri Pzn, 2e rang, uit Annerveen. Hij was tevens koster en voorzanger. Hij stierf op 21 jan. 1846. In 1846 werd H. Uri, 2e rang provisioneel benoemd en op 8 juli 1846 kreeg hij een vaste aanstelling. Hij stierf begin 1863. Op 22 okt. 1863 werd H.L. de Jong van Haulerwijk-Beneden benoemd. Het inkomen bedroeg toen ƒ 400 en een woning. Omstreeks 1 maart 1886 kwam F. Kiers, onderwijzer te Oldeholtpade. Deze school heette sedertdien: School No. 1 Appelscha-Beneden. In 1888 werd H. Brouwer hoofd van deze school. Hij werd in 1906 hoofd van een school in Amsterdam. Zijn opvolger in Appelscha was in 1906 J.M.
    [Show full text]
  • Plangebied De Oude Willem, Een Cultuurhistorisch Onderzoek
    Plangebied De Oude Willem, een cultuurhistorisch onderzoek 1 Eindrapport Cultuurhistorisch Onderzoek Plangebied De Oude Willem Auteur : Drs. Annelies Hartman Opdrachtgever : Dienst Landelijk Gebied Datum : 20 juni 2012 Eindrapport Cultuurhistorisch Onderzoek plangebied De Oude Willem AH/20-06-2012 Inhoudsopgave: Bladzijde: Aanleiding, Projectopdracht, Het plangebied 3 Het plangebied De Oude Willem 6 Ontwikkelingen Ooststellingwerf- Diever marke-Smilde marke, 17e, 18e en 19e eeuw 8 Ontwikkelingen plangebied De Oude Willem 17e, 18e en 19e eeuw 10 Maatschappij van Weldadigheid 16 Ontginning en werkverschaffing, tweede helft 19e eeuw en 20e eeuw 17 Ontginningen en werkverschaffing in plangebied De Oude Willem 20 Werkkampen in plangebied De Oude Willem 26 Waterstaat- en waterschapontwikkelingen in plangebied De Oude Willem 28 2 Recente ontwikkelingen in plangebied De Oude Willem 30 Waardering 32 Aanbevelingen 37 Suggesties voor contact (met toestemming van persoon in kwestie): 38 Literatuur- en archieflijst 39 Eindrapport Cultuurhistorisch Onderzoek plangebied De Oude Willem AH/20-06-2012 Aanleiding: Het plangebied De Oude Willem is aangewezen als onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur in het streekplan van de provincie Fryslân en het POPII Drenthe en krijgt de functie natuur. Het gebied heeft momenteel een afwijkende invulling met een eigen ontstaansgeschiedenis. Om deze geschiedenis recht te doen in de verdere ontwikkeling en uitwerking van het natuurgebied is door Dienst Landelijk Gebied namens het projectteam gevraagd om een cultuurhistorisch onderzoek uit te voeren. Projectopdracht van Dienst Landelijk Gebied (DLG): Beschrijf samenvattend de cultuurhistorische ontwikkeling in het plangebied Oude Willem vanaf de middeleeuwen tot nu en benoem belangrijke cultuurhistorische/ archeologische waarden in het gebied. Beschrijf de bouwstenen voor de mogelijke inrichtingsvarianten, geef aanbevelingen voor de planvorming.
    [Show full text]