Berberis (Zuurbes) En Mahonia (Mahonie)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
bijenhouden 2010/11 - november # 16 Bijenplant belicht (slot) Berberis (zuurbes) en Mahonia (mahonie) 1 Berberis thunbergii ’Atropurpurea’ is een cultivar van de Japanse zuurbes; een fraaie vervanger van de inheemse Berberis vulgaris, die erg roestzwam gevoelig is Hennie Oude Essink nica (afb.2). Uit China is afkomstig de vormige verdikkingen aan de voet (afb.4); De Berberisfamilie (Berberidaceae) is al altijd groene Berberis julianae en uit dit zijn de nectarklieren, die ruim een zeer oud. In het stadje Florissant in de Noord-Amerika de reeds genoemde geurige nectar afscheiden. Hiertussen staat Colorado (Noord-Amerika) heeft men Mahonia aquifolium ook Berberis aquifoli - staan de zes meeldraden, elk vóór een een schat aan fossielen opgegraven, die um genoemd (stekelbladige mahonie; bloemblaadje. Als de bloem open gaat, een beeld geven van de flora en fauna daar afb.6). komen zij omhoog; bovenaan hebben zij, ter plekke van 34 miljoen jaren geleden. T-vormig, twee helmknoppen, die zo Ook de Berberis is daarbij: het betreft een Bloeiwijze en bloem draaien, dat de opening naar binnen is struik met blijvend groen blad, dat aan de De bloemen van de zuurbes en de mahonie gericht; via een klepje komt het pollen vrij. rand scherpe punten heeft, waarmee de kun je solitair aantreffen aan de overhan - Centraal in de bloem staat één stempel, plant zich beschermt tegen de toen over- gende twijgen van de plant maar door - zijnde een brede ring met kleverige haren; heersende planteneters. De soort is pas gaans staan zij in grote of kleine trossen zonder stijl staat hij op het bovenstandig zeer onlangs bij ons terecht gekomen; wij bijeen aan korte steeltjes vanuit de blad - vruchtbeginsel. Wanneer een bezoeker kennen haar onder de naam Mahonia oksels. Bij de mahonie is de bloeiwijze een naar de nectar reikt en even boven de aquifolium. opstaande dikke pluim (afb.6) of een krans basis een meeldraad aanraakt, klapt deze, van stervormig geplaatste bloemstelen binnen eentiende van een seconde, naar De meeste van de ruim 500 soorten van (afb.2). De bloeitijd van de gecultiveerde binnen, richting stempel en bepoedert de familie zijn heesters van het noordelijk Mahonia’s bestrijkt de hele wintertijd van af haar belager met pollen. Dikwijls schrikt halfrond en komen voor in Azië, Afrika en november tot mei; de wilde Mahonia’s en de bezoeker dusdanig, dat zij opvliegt en Amerika. De struiken hebben stekelige de Berberissoorten bloeien in april/mei/ zich naar een andere plant begeeft, waar naalden op de bast of bladeren die gelobd juni. zij kruisbestuiving tot stand brengt. De zijn met stekelige punten. De bloemen De bloemen zijn 6-tallig (afb. 4 en 6); even - betreffende meeldraad keert in haar oude hebben drie of vier kransen van bloemdek - als de soortgenoten hebben zij geen kelk positie terug en wacht de volgende bezoe - bladen (in plaats van kelk en kroon) en en kroon maar worden ze gevormd door ker af. Het inklappen van de meeldraden aan de voet van de binnenste bloemdek- 12 bloemdekblaadjes, die alle even groot is met een scherpe naald gemakkelijk te bladen zijn nectarklieren aanwezig. Over zijn. De blaadjes zijn heldergeel; alleen bij bewerkstelligen. Bezoekers zijn vooral het algemeen betreft het uitstekende de roodbladige Berberis zijn zij roodgevlekt. bijen, kevers en vliegen. Het pollen van de nectar- en pollenleveranciers. Ter bescherming van de helmknoppen Mahonie is grijsgeel; dat van de zuurbes In Europa is alleen Berberis vulgaris hebben zij aan de bovenzijde een welving, krijgt een groenige waas. Als bezoekers (Gewone zuurbes) inheems; de andere een soort dakje, waardoor zij de bloem een uitblijven, treedt zelfbestuiving op, vlak soorten die onze tuinen sieren of die bij klokvormig uiterlijk geven. Voor ons on - voordat de bloem verwelkt. ons verwilderd voorkomen, werden in de zicht baar stralen zij een zwak UV-licht uit. loop van de 19e eeuw geïmporteerd. Zo De bloemen hebben een bijzonder bestui - Soorten danken wij aan Japan Berberis thunbergii vingsmechanisme: de binnenste zes bloem - Berberis vulgaris is als enige inheems in (Japanse berberis; afb.1) en Mahonia japo- blaadjes hebben elk twee oranje, druppel - Europa; het is een doornige struik van 2 à k n i s s E e d u O e i n n e H s ’ o t o f 3 De bloemen van Berberis vulgaris hangen in 4 De oranje druppels onderin de bloem zijn 5 De bloem levert ruim nectar en pollen met de trosjes van 20 nectariën; zes meeldraden staan daartussen waardering 5/5 bijenhouden 2010/11 - november # 17 2 Mahonia japonica ’Wintersun’ heeft een stervormige bloeiwijze en begint in onze tuinen haar plaats te veroveren. Telers noemen haar meestal Mahonia media, een kruising van de Japanse Mahonia en de uit China afkomstige Mahonia lomariifolia 3 meter met lange, boogvormig uitstaande, de zwarte roest leidde ertoe, dat men sen heldergele bloemen, die een heerlijke bruinachtig geribde takken. Zij hebben ging uitkijken naar immune soorten met geur verspreiden en naast andere bestui - scherpe stekels in groepjes van drie; eigen - dezelfde grandioze eigenschappen. vers veel honingbijen aantrekken. lijk zijn het drie blaadjes die tot stekels Berberis thunbergii (Japanse Berberis) kwam Mahonia japonica die stervormig uitstaan - zijn vervormd. Aan de basis ervan komen daarvoor het meeste in aanmerking. De de bloeistelen heeft, is een echte winter - toefjes blauwgroene, eironde blaadjes plant werd in 1794 door de Zweedse arts bloeier en de enige plant die een krachtige tevoorschijn, waarvan de randen fijn Thunberg in Japan ontdekt. In 1864 komt zoete geur verspreidt in de maanden gestekeld zijn. De gele bloemen hangen in deze soort naar Europa. Sinds de 20 e eeuw december tot februari; als het weer het trosjes van twintig aan steeltjes van 5 cm. is de plant in heel Europa ingeburgerd en even toelaat, zie je er veel bijen op vliegen. Zij verspreiden een sterke muffe geur en heeft zij de inheemse gewone berberis In vele cultivars kan de bloeitijd nog ver - worden druk bezocht door wilde bijen, volledig verdrongen. De plant wordt 1 à 2 vroegd of verlengd worden. Zij worden hommels, honingbijen, kevers en vliegen. meter hoog; in de bladoksels staat slechts vaak aangeduid met de naam Mahonia x Ze is een goede drachtplant met de waar - één doorn; de blaadjes zijn niet getand en media. Speciale vermelding verdient de N/P 5. De bessen zijn rood. In het wild de kleur is heldergroen; kleine trosjes van Mahonia bealii: een prachtige struik met is de plant te vinden in de duinen en langs slechts een paar heldergele bloemen over - extra lange bladveren, die rijkelijk bloeit bosranden. Cultivars worden aangeplant dekken in het voorjaar de neerhangende van november tot april en een heerlijke als sierheesters, solitair of in hagen. twijgen. Er zijn vele cultivars in omloop, geur verspreidt. In een van de eerste ‘Groentjes’ (1898, 1e voor elk wat wils. Het meest populair is jrg. nr 3) waarschuwde de toenmalige vice - wel de Berberis thunbergii ’Atropurpurea’, Mahonia voorzitter van de VBBN om toch vooral de roodbladige Japanse zuurbes. Deze Tot het geslacht Mahonia behoren een geen Berberis aan te planten in graan - variant maakt prachtige hagen; in het 70-tal verwilderde soorten uit de Berberis - streken in verband met graanroest, ver - voorjaar steken de talrijke gele bloemen familie, die in 1818 hun naam Berberis ver - oorzaakt door een roestzwam die zich schitterend af tegen het donkerrode, pur - ruilden voor die van Mahonia ter ere van nestelt op de achterzijde van het blad van perkleurige blad. In de zomer trekken de de beroemde hovenier Bernard McMahon, de Berberis en vervolgens tarwe en rogge helderrode bessen allerlei vogels aan. De die als eerste een allesomvattende tuin - infecteert. In het eerste oorlogsjaar 1940 drachtwaarde van de Japanse zuurbes is plantengids schreef voor de Amerikaanse leidde deze parasiet tot een algemene gelijk aan die van de gewone zuurbes. tuin. mis oogst van rogge. In Frankrijk was er al Mahonia aquifolium (scherpbladige Het woord Berberis is Arabisch, betekent sedert 1660 een strijd gaande tussen mahonie) komt uit Noord-Amerika, waar ‘schelp’ en duidt waarschijnlijk op de klok - graan boeren en jamfabrikanten, die de zij al vele miljoenen jaren voorkomt als jesvorm van de binnenste bloemblaadjes. Berberis teelden, omdat haar langwerpig onderbegroeiing in naaldbossen. Het is Inmiddels is in de nieuwste Heukels' Flora scharlakenrode vruchten bijzonder rijk zijn een krachtige struik van 2 meter hoog en van Nederland, gebaseerd op DNA-ver - aan vitamine C en bovendien enige zuren 1,5 meter breed. De bladeren zijn geveerd, wantschap, de genusnaam Mahonia weer bevatten, die haar voor jam en limonade hebben stekelige randen en blijven altijd verdwenen. Mahonia aquifolium heet zeer aantrekkelijk maken. De ellende met groen; zij bloeit met overdadig grote tros - weer Berberis aquifolium . 6 Mahonia aquifolium heeft dikke trossen helder - 7 De bloem van de mahonie; bij aanraking van de 8 Cultivars van de mahonie bloeien de gehele winter; gele bloemen meeldraad klapt hij naar binnen, richting stempel bij de goede temperatuur vliegen er veel bijen op.