DOCSLIB.ORG

¡ML^Nseir Hm'ötmjimüikiöiki W®Esîeilsş6 Türkçesi: Selim Özgül Agorakitaplığı 277 NAOMI KLEIN 1970, Kanada Doğumlu

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
¡ML^Nseir Hm'ötmjimüikiöiki W®Esîeilsş6 Türkçesi: Selim Özgül Agorakitaplığı 277 NAOMI KLEIN 1970, Kanada Doğumlu ¡ML^nsEir hm'ötmJimüikiöiki w®esîeilSş6 Türkçesi: Selim özgül agorakitaplığı 277 NAOMI KLEIN 1970, Kanada doğumlu. Ödüllü yazar, gazeteci ve sinemacı. London School of Eco- nomics’de öğretim üyeliği yapmıştır. İlk kitabı No Logo: Taking Aim at the Brand Bul- lies (No Logo: Hedef Tahtasındaki Küresel Markalar) yirmi sekiz dile çevrilmiş ve dünya çapında hararetli tartışmalar doğurmuştur. Gazetecilik çalışmalarını Nation ve Guardian için sürdürmekte olup, H arper’s dergisi için de Irak üzerine haberler yapmaktadır. 2004’te, yönetmen Avi Lewis’le birlikte, Arjantin’in işgal altındaki fab­ rikaları hakkında bir belgesel film (The Take) çekmiştir. Naomi Klein bu yıl Türki­ ye’ye gelmiş ve Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferansı konuşma­ sını yapmıştır. Yazarın ikinci kitabı olan Tel Örgüler ve Pencereler adlı kitabı da Türkçe’ye çevrilmiştir. SELİM ÖZGÜL 1959, Osmaniye doğumlu. 1980 öncesi öğrenci örgütlenmelerinde aktif rol aldı ve 12 Eylül sonrasında cezaevine girdi. İçeride çevirmenliğe başladı. 1991’deki tahliye­ sinin ardından, İstanbul’da dış ticaret şirketlerinde görev aldı. Edebiyata yöneldi ve çevirmenliği mesleğe dönüştürdü. Kendi kısa hikâyeler ve roman çalışmalarının yanında, edebiyat, sinema ve siyaset üzerine kitaplar çevirdi. Çeviri kitapları arasın­ da Minyatürcü (Kunal Basu), Orman Sevdalısı (Susan Vreeland), Jim Jarm ush (der. Ludvig Hertzberg) ve Pedro Almodovar (Paul Julian Smith) bulunmaktadır. Naomi Klein ŞOK DOKTRİNİ - FELAKET KAPİTALİZMİNİN YÜKSELİŞİ Türkçesi: Selim Özgül a agorakitaplığı Siyaset-tnceleme 51 Şok Doktrini - Felaket Kapitalizminin Yükselişi Naomi Klein Kitabın özgün adı: The Shock Doctrine - The Rise of Disaster Capitalism Allen Lane, Penguin, Londra, 2007 İngilizce’den çeviren: Selim özgül Görsel kavram: Mithat Çınar Mizanpaj: Sibel Yurt © 2007, Naomi Klein © 2010; bu kitabın Türkçe yayın hakları Akçalı Ajans aracılığıyla Agora Kitaplığı’na aittir. 1. Basım: Mayıs 2010 ISBN: 978-605-103-075-3 Baskı ve Cilt: İdil Matbaacılık Tel: (0212) 482 36 01 AGORA KİTAPLIĞI Kuloğlu Mah. Tumacıbaşı Cad. No: 54, Çukurcuma-Beyoglu/İSTANBUL Tel: (0212) 243 96 26 - (0212) 251 37 04 Fax: (0212) 243 96 28 www.agorakitapligi.com e- posta : [email protected] yine, Avi'ye... İÇİNDEKİLER GİRİŞ: Boşluk Güzeldir - Dünyayı Silip Yeniden Yaratmanın Otuz Yıllık Tarihi................................................... 1 1. BÖLÜM İKİ DOKTOR ŞOKU - ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME 1) İşkence Laboratuvan - Ewen Cameron, CIA ve İnsan Zihnini Silip Yeniden Oluşturmak İçin Yapılan Manyakça Araştırmalar ................................................................................29 2) Başka Bir Doktor Şoku - Milton Friedman ve Bir Laissez-Faire Laboratuvan Araştırması ......................................... 64 2. BÖLÜM BİRİNCİ TEST - DOĞUM SANCILARI 3) Şok Devletleri - Karşı-Devrimin Kanlı Doğumu ...............................99 4) Levhanın Silinmesi - Terör İşbaşında .................................................132 5) ‘Sanki Birinin Diğeriyle Hiç İlgisi Yok’ - Bir İdeolojinin Suçlarından A nndınlışı.............................................. 158 3. BÖLÜM DEMOKRASİYİ AYAKTA TUTMAK - YASALARDAN YAPILMIŞ BOMBALAR 6) Bir Savaşın Kurtardıkları - Thatcherizm ve Faydalı Düşmanlan .....................................................................................179 7) Yeni Doktor Şoku - Dikkatörlüğün Yerini Ekonomik Savaş Alıyor .............................................................................196 8) Kriz Devreye Girince - Şok Terapisinin Ambalajlanması .............215 4. BÖLÜM GEÇİŞ SÜRECİNDE KAYBOLANLAR - BİZ AĞLARKEN, BİZ İLİKLERİMİZE KADAR TİTRERKEN, BİZ DANS EDERKEN 9) Kapıyı Tarihin Yüzüne Kapatmak- Polonya’da Kriz, Çin’de Katliam .............................................................2 37 10) Zincire Vurulmuş Olarak Doğan Demokrasi - Güney Afrika’nın Kısıtlı Özgürlüğü ................................................... 269 11) Genç Bir Demokrasinin Şenlik Ateşi - Rusya ‘Pinochet Seçeneği’ni Tercih E d iyor ...................................... 302 12) Kapitalist Hüviyet Kâğıdı - Rusya ve Yeni Boğa Piyasası Çağı ........................................................ 343 13) Bırakın Yansın! - Asya’nın Yağmalanması ve ‘İkinci Berlik Duvan’nın Yıkılışı’ ...........................................................367 5. BÖLÜM ŞOK EDİCİ ZAMANLAR - FELAKET KAPİTALİZMİ KOMPLEKSİNİN YÜKSELİŞİ 14) ABD’de Şok Terapisi - Ülke Güvenliği Balonu .................................. 395 15) Büyük Şirketlerin Çıkarlarına Dayalı Bir Devlet - Döner Kapıyı Kaldırıp, Yerine Kemer Altı Yolu D öşem ek..........431 6. BÖLÜM IRAK: TAM DAİRE - AŞIRI ŞOK 16) Irak’m Silinmesi - Ortadoğu’ya ‘Model’ Arayışında...........................457 17) İdeolojik Geri Tepme - Tam Bir Kapitalist Felaket.......................479 18) Yüz Seksen Derecelik Dönüş - ‘Boş Levha’dan Yakıp Y ık m ay a.............................................................................................. 507 7. BÖLÜM TAŞINABİLİR YEŞİL BÖLGE - TAMPON BÖLGELER VE PATLATILAN DUVARLAR 19) Kıyı Bölgesinin Boşaltılması - İkinci Tsunami’ .................................. 543 20) Felaket Apartheid’ı - Yeşil Bölgelerle Kırmızı Bölgelerden Oluşan D ü n y a......................................................574 21) Barış Dürtüsünü Kaybetmek - Uyan Olarak İsrail .......................600 SONUÇ: Şok Etkisini Kaybediyor - Halklann Yeniden Yapılandırma Sürecinin Yükselişi ..................629 Teşekkürler.............................................................................................................. 665 Yazann N o tu ............................................................................................................674 ŞOK DOKTRİNİ - FELAKET KAPİTALİZMİNİN YÜKSELİŞİ “Her değişiklik mutlaka konunun da değişmesi demektir. ” (Cesar Aira, Arjantinli romancı, Cumpleaños, 2 0 0 1 ) GİRİŞ: BOŞLUK GÜZELDİR V&2/ DÜNYAYI SİLİP YENİDEN YARATMANIN OTUZ YILLIK TARİHİ “Tann’nın gözünde yeryüzü bozulmuş ve şiddet doluydu artık. Ve Tanrı yeryüzünün bozulduğunu gördü; çünkü yeryüzündeki bütün insanlar yoldan çıkmıştı. Ve Tanrı Nuh’a, ‘İnsanların var­ lığına son vermeye karar verdim; çünkü yeryüzü onlar yüzünden şiddetle dolu; şimdi yeryüzünü onlarla birlikte yok edeceğim’ dedi.” (Yaratılış 6:11, gözden geçirilmiş standart versiyon) “Şok ve Dehşet, genelde tehditle işleyen toplumun belirli unsur­ ları/kesimlerine, genelde insanlara ya da yönetim kademelerine anlaşılmaz gelen korkular, tehlikeler ve yıkıma yol açan olgulardır. İçinde yaşadığımız ve fırtınalar, kasırgalar, depremler, sel baskın­ ları, kontrol altına alınamayan yangınlar, açlık ve hastalıkla şekil­ lenen doğa, Şok ve Dehşet doğurabilmektedir. ” (Şok ve Dehşet: Hızlı Hâkimiyet Sağlama, ABD’nin İrak savaşındaki askeri doktrini)1 1) Bud Edney, “Appendix A: Thoughts on Rapid Dominance”, Harlan K. Ullman \e James P. Wade, Shock and Awe: Achieving Rapid Dominance, Washington, DC: NDU Press Book, 1996), s. 110. 1 Jamar Perry’yle Eylül 2005’te Louisiana, Baton Rouge’da büyük bir Kızıl Haç sığmağında tanıştım. İnsana sırıtarak bakan genç Scientologist’ler tarafından yemek dağıtımı yapılırken o da sıra­ da bekliyordu. Afrikalı-Amerikalı Güneyliler denizinin ortasında kalmış Kanadalı bir beyaz olarak, medya ordusu olmadan, tehlike bölgesinden uzaklaştırılan bu insanlarla konuşmaya çalışıp uyum sağlamak için elimden geleni yapıyordum. Perry’nin arkasından yemek sırasına girdim ve ondan -daha sonra seve seve yaptığı gibi- benimle iki eski dostmuşuz gibi konuşmasını istedim. Perry, bir hafta boyunca sel sulan altında kalan New Orleans şehrinde doğup büyümüş. On yedi yaşında gibi görünüyordu ama yirmi üç yaşında olduğunu söyledi bana. Sel sırasında aile­ siyle birlikte hep tahliye edilmeyi beklemişler; kimsenin gelme­ diğini görünce, yakıcı güneşin altında yürüyerek bölgelerinden ayrılmışlar. Nihayet, normalde bir eczacılık fuan alanı olan ve “Capital City Carnage: The Ultimate in Steel Cage Fighting”e ev sahipliği yapan, etrafa yayılmış kocaman bir toplama merkezi olan bu yere gelmişler; şimdi burası 2 bin karyolayla ve etrafla­ rında, Irak’tan yeni dönen sinir küpüne dönmüş Ulusal Muhafız Birliği askerlerinin devriye gezdiği öfkeli ve bitkin bir insan kit­ lesiyle dolmuş bulunuyor. Sığınakta, şehrin önde gelen Cumhuriyetçi bir Kongre üyesi olan Richard Baker’ın bir grup lobiciye, sel felaketini kastederek, “Nihayet New Orleans’taki toplu konudan temizlemiş olduk. Bu işi biz yapamıyorduk, Tanrı yaptı,” dediği şeklinde bir haber dolaşmaktadır.2 New Orleans’ın en varlıklı müteahhitlerinden biri olan Joseph Canizaro da buna benzer bir ifade kullanmıştı: “Sanırım, yeniden başlamak için temiz bir sayfaya sahip olduk. Ve bu temiz sayfayla birlikte elimize çok büyük bazı fırsatlar geçmiş durumda.”3 Bütün o hafta boyunca Baton Rouge’daki Louisiana Eyalet Meclisi, o büyük fırsatları (vergi indirimleri, az sayıda düzenleme, ucuz işgücü ve ‘daha küçük ve daha güvenli bir şehir’) ele geçirmeye yardımcı olan şirket lobicileriyle bir­ 2) John Harwood, “Washington Wire”, The Wall Street Journal'in Merkez Bürosu’nun yayınladığı özel bir haftalık rapor, Wall Street Journal, 9 Eylül 2005. 3) Gary Rivlin, “A Mogul Who Would Rebuild New Orleans”, New York Times, 29 Eylül 2005. 2 likte hareket etmişti; bu fırsatlar pratikte toplu konut projele­ rinin yerle bir edilmesi ve onların yerine güvenlikli site yapıl­ ması anlamına geliyordu. Bütün bu ‘taze başlangıçlar’ ve ‘temiz sayfalarla ilgili konuşmaları duyduğunuzda zehirli molozları, kimyasal sızıntıları ve anayolun birkaç mil ötesindeki cesetleri neredeyse unutabilirdiniz.
Load more

Recommended publications
  • Who Watches the Watchmen? the Conflict Between National Security and Freedom of the Press
    WHO WATCHES THE WATCHMEN WATCHES WHO WHO WATCHES THE WATCHMEN WATCHES WHO I see powerful echoes of what I personally experienced as Director of NSA and CIA. I only wish I had access to this fully developed intellectual framework and the courses of action it suggests while still in government. —General Michael V. Hayden (retired) Former Director of the CIA Director of the NSA e problem of secrecy is double edged and places key institutions and values of our democracy into collision. On the one hand, our country operates under a broad consensus that secrecy is antithetical to democratic rule and can encourage a variety of political deformations. But the obvious pitfalls are not the end of the story. A long list of abuses notwithstanding, secrecy, like openness, remains an essential prerequisite of self-governance. Ross’s study is a welcome and timely addition to the small body of literature examining this important subject. —Gabriel Schoenfeld Senior Fellow, Hudson Institute Author of Necessary Secrets: National Security, the Media, and the Rule of Law (W.W. Norton, May 2010). ? ? The topic of unauthorized disclosures continues to receive significant attention at the highest levels of government. In his book, Mr. Ross does an excellent job identifying the categories of harm to the intelligence community associated NI PRESS ROSS GARY with these disclosures. A detailed framework for addressing the issue is also proposed. This book is a must read for those concerned about the implications of unauthorized disclosures to U.S. national security. —William A. Parquette Foreign Denial and Deception Committee National Intelligence Council Gary Ross has pulled together in this splendid book all the raw material needed to spark a fresh discussion between the government and the media on how to function under our unique system of government in this ever-evolving information-rich environment.
    [Show full text]
  • Charlie Rose's Elite Meet-And-Greet
    Special Issue: FAIR Studies PBS’s Top News Shows U.S./CANADA $4.95 NOVEMBER 2010 Vol. 23, No. 11 Can Need to Know Replace Now? Who Owns NewsHour? Charlie Rose’s Insiders Inside-the-Beltway Week Extra!The Magazine of FAIR—The Media Watch Group Taking the Public Out of Public TV Extra! Contents Volume 23, Number 11 November 2010 The Magazine of FAIR—The Media Watch Group 3 SoundBites EDITOR Jim Naureckas MANAGING EDITOR Julie Hollar 4 Letters to the Editor PUBLISHER Deborah Thomas PROGRAM DIRECTOR Janine Jackson S P E C I A L I S S U E SENIOR ANALYST Steve Rendall ACTIVISM DIRECTOR Peter Hart SHIPPING & SALES Sanford Hohauser WEBSITE CONTRIBUTOR Gabriel Voiles Associates Hollie Ainbinder, Robin Andersen, Kim Deterline, Laura Flanders, Carolyn Francis, Karl Grossman, Edward Herman, Jim Horwitz, William Hoynes, Sam Husseini, Norman Solomon Interns/Volunteers Krystle Manintveld, Michael Morel Advisory Board 5 Public TV? It Would be a Good Idea James Abourezk, Edward Asner, Ben Bagdikian, Jackson Browne, Helen Caldicott, Noam Chomsky, But the system is stacked against fulfilling PBS’s mandate Mark Dowie, Barbara Ehrenreich, Susan Faludi, by Jim Naureckas Phillip Frazer, Herbert Chao Gunther, Doug Henwood, Dolores Huerta, Nicholas Johnson, Paula Kamen, Casey Kasem, Frances Moore Lappé, Katha Pollitt, 6 What PBS Thinks You Need to Know Tim Robbins, Susan Sarandon, Stacey Sher, Replacement for Now & Moyers fails to fill their shoes Bob Siegel, Eleanor Smeal, by Julie Hollar Steven Van Zandt, Helen Zia FAIR FOUNDER Jeff Cohen 8 Does NewsHour ‘Help Us See America Whole’? CounterSpin is engineered at Mercer Media.
    [Show full text]
  • Mike Gonzalez
    IS THERE ANY JUSTIFICATION FOR CONTINUING TO ASK TAXPAYERS TO FUND NPR AND PBS? knightfoundation.org | @knightfdn MIKE GONZALEZ Senior Fellow, The Heritage Foundation CONTENTS A NEW ROLE FOR PUBLIC MEDIA FOR A NEW ROLE 3 EXECUTIVE SUMMARY 5 INTRODUCTION | 8 HISTORICAL BACKGROUND Contents 27 WHY IT MUST CHANGE knightfoundation.org | @knightfdn 2 / 39 EXECUTIVE SUMMARY A NEW ROLE FOR PUBLIC MEDIA FOR A NEW ROLE In mid-1971, less than a year after the Public Broadcasting Service was created, a 35-year-old lawyer in the Nixon White House warned that conservatives were being “confronted with a long-range problem of significant social consequences - that is, the development of a government- funded broadcast system similar to the BBC.” That lawyer was Antonin Scalia, future Supreme Court justice, whose judicial rulings and observations would make him a conservative icon. His predictions were correct. Pledged as “a vital public resource to enrich our homes, educate our families and to | provide assistance to our classrooms” by Lyndon Johnson in his 1967 State Executive Summary Executive of the Union address, what was then known as educational television quickly morphed into something its originators in government insisted it would not become: a liberal forum for public affairs and journalism. When Johnson signed the Public Broadcasting Act of 1967, which set up public broadcasting in the United States on Nov. 7, 1967 - we mark the half-century anniversary this year - he warned against it degenerating into services that “could mislead as well as teach,” which is regrettably where we find ourselves today. Legislators at the time fought hard to keep public affairs out of a purportedly educational endeavor out of fear that including it would be constitutionally dubious, and that taxpayer-funded opinion would generate political controversy.
    [Show full text]
  • Federal Cases Involving Unauthorized Disclosures to the News Media, 1844 to the Present
    Federal Cases Involving Unauthorized Disclosures to the News Media, 1844 to the Present Introduction and Methodology This chart attempts to comprehensively survey every federal case involving an effort by law enforcement, an executive branch agency, the courts, or Congress to formally investigate or prosecute someone for, or compel the disclosure of information about, the unauthorized disclosure of government information to the news media. In short, it is our attempt at an exhaustive list of “leak” cases. Please note that, in addition to the cases one would usually think of as “leaks” matters—that is, cases arising out of the disclosure of national defense information, such as those involving Daniel Ellsberg, Chelsea Manning, and Edward Snowden—we include cases where courts have ordered an investigation into grand jury leaks (e.g., BALCO, Taricani, and Walters), where Congress has formally investigated a leak (e.g., Nugent, Schorr, and Phelps/Totenberg), where the leak involved non-national security information (e.g., Agnew and Lacker), where the surveillance or targeting of reporters was conducted as part of domestic espionage activity (e.g., Project Mockingbird), and where a Privacy Act plaintiff who has had information leaked to the press about a pending investigation seeks a subpoena to uncover the source (e.g., Lee and Hatfill). This chart excludes cases involving purely internal unauthorized disclosure inquiries within the government (such as the Raj Rajaratnam inquiry at the SEC1), unless they involve the formal investigation of members of the news media. We include the two cases involving U.S. submarine-based surveillance (Operations Holystone and Ivy Bells), where senior officials actively discussed using the 1950 amendment to the Espionage Act regarding the publication of communications intelligence to prosecute the outlet.
    [Show full text]