Filologia Polska 2019 (5)
FILOLOGIA POLSKA 2019 (5) ROCZNIKI NAUKOWE UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO Ireneusz Sikora „NAPRZÓD PRZYSZEDŁ MIKOŁAJ REJ” O LITERATURZE NIEPODLEGŁEJ POLSKI W EPISTOLOGRAFICZNEJ REFLEKSJI ELIZY ORZESZKOWEJ* Omówiony na innym miejscu tytułowo-autorski kanon literatury europejskiej1, sposoby jej czytania i pragmatycznych funkcjonalizacji w listach pisarki, dopełnić należy zarysem recepcji zjawisk kulturowo-literackich rodzimych, przywoływanych równolegle, równocześnie, bo w latach 1868-1909, i z porównywalną częstotliwością. Obecność polskiej literatury dawnej jest w korespondencji Orzeszkowej poświad- czana nazwiskami dziewiętnastu twórców i ich dzieł, spośród których najstarszy jest Biernat z Lublina (pierwsza połowa XVI w.), najmłodsi – bracia Jan i Jędrzej Śniadeccy, reprezentujący myśl naukową i filozoficzną późnego Oświecenia wileńskiego; zbiór epistolograficznych świadectw recepcji obejmuje 92 dokumenty o zróżnicowanym charakterze i wartości, ze szczególnym uprzywilejowaniem Jana Kochanowskiego (38) oraz Ignacego Krasickiego (15), ale są tam również pisarze, myśliciele, publicyści dla poszczególnych epok ważni i reprezentatywni, choć nie tak często wymieniani: Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Łukasz Górnicki, Szymon Szymonowicz, Piotr Skarga, Sebastian Fabian Klonowicz, Krzysztof Opaliński, Hugo Kołłątaj, Jan Ursyn Niemcewicz czy Stanisław Staszic. Uważna lektura pism krytycznoliterackich Orzeszkowej (30 nazwisk, 80 świadectw recepcji) pozwala dostrzec osiemnastu twór- ców w listach zupełnie nieobecnych: między innymi Jana Długosza,
[Show full text]