Ispitivanja Kvaliteta Vode Za Piće Iz Individualnih Bunara U Selu Dubravica U Braničevskom Okrugu

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Ispitivanja Kvaliteta Vode Za Piće Iz Individualnih Bunara U Selu Dubravica U Braničevskom Okrugu M. B. RAJKOVIĆ i dr. ISPITIVANJA KVALITETA VODE ZA PIĆE IZ INDIVIDUALNIH BUNARA ... MILOŠ B. RAJKOVIĆ1, MIRJANA STOJANOVIĆ2, Originalni naučni rad SLAĐANA MILOJKOVIĆ3 UDC:628.112(497.11) doi:10.5937/ZasMat1502213R Ispitivanja kvaliteta vode za piće iz individualnih bunara u selu Dubravica u Braničevskom okrugu Kvalitet vode za piće: fizičko-hemijska i mikrobiološka ispravnost iz individualnih bunara iz sela Dubravica proverena je metodama preporučenim Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće. Sadržaj teških metala u vodi za piće utvrdjen je metodom indirektnog određivanja na osnovu kamenca istaloženog na grejaču kućnog bojlera. Dobijeni kamenac ispitivan je skenirajućom elektronskom mikroskopijom (SEM), rendgenskom difrakcionom analizom (RDA) i metodom termogravimetrijske (TG) i diferencijalne termičke analize (DTA). Fizičko-hemijska i mikrobiološka ispitivanja ukazala su na potpunu zdravstvenu ispravnost vode za piće. Rezultati sadržaja teških metala pokazali su da je indirektna metoda preciznija i pouzdanija, jer može detektovati koncentracije teških metala (u ispitivanim uzorcima Cd i Pb) koji se nalaze ispod praga detekcije klasičnim metodama analize vode. Ovo je veoma bitno jer se na taj način prati njihovo unošenje u dužem vremenskom periodu i mogu se preduprediti eventualne posledice po zdravlje ljudi.Sadržaj urana je ispod zakonom dozvoljene vrednosti, dok metoda frakcione ekstrakcije ukazuje na njegovo antropogeno poreklo. Ključne reči: kvalitet vode za piće, individualni bunari, Braničevski okrug. 1. UVOD Ovaj problem je posebno zastupljen u slivu Kontrola kvaliteta vode, zahteva reprezentativ- Velike Morave, odakle se javno vodosnabdevanje nu fizičko-hemijsku i mikrobiološku analizu, kao i bazira na zahvatanju podzemnih voda iz šljunkovite vodonosne sredine aluviona Velike Morave. Visoki adekvatan izbor parametara kvaliteta. Da bi se ispi- sadržaj nitrata bio je naročito zabeležen tokom tao kvalitet vode, nisu značajni samo parametri koji 2000-2001.godine kada je kvalitet vode bio ugro- će se analizirati, već i način uzorkovanja, konzervi- žen visokim sadržajem nitrata koji je u kontinuitetu ranja i čuvanja uzoraka vode do pristupanja analizi iznosio preko 100 mg/dm3 (dozvoljena vrednost je [1]. 50 mg/dm3 [3]) kada su bunari redom isključivani Na području opštine Požarevac postoje tri nači- usled zagađenja voda iz komunalno neuređenih na vodosnabdevanja stanovništva: naselja Lučica, Prugovo, Poljana i Ljubičevo [2]. Centralno vodovodsko snabdevanje u gradovi- Poljoprivredna aktivnost i septičke jame najčeš- ma Požarevac i Kostolac i seoskim naseljima ći su uzročnici ove vrste zagađenja.Nitrati su vrlo Ćirikovac, Klenovnik, Stari Kostolac, Drmno i rastvorljivi i ne adsorbuju se na poroznu sredinu, Bradarac; što dodatno olakšava njihovu mobilnost zemljišnim Snabdevanje iz lokalnih vodnih objekata-javne rastvorima ćime se povećava rizik od kontamina- česme; cije. U aerobnim uslovima nitrati su veoma postoja- Individualno snabdevanje iz sopstvenih bunara ni i javljaju se kao stabilni oblik azota, dok u ana- u ostalim naseljima. erobnim uslovima podležu degradaciji, ali je ovaj Nitrati u podzemnim vodama predstavljaju veli- proces veoma spor i zahteva prisustvo dovoljne ki problem, posebno ako se podzemne vode koris- količine organskog ugljenika [4,5]. te kao izvorište za vodosnabdevanje. Poslednjih Povišen sadržaj nitrata u podzemnim vodama, godina zabeležen je drastičan skok u broju konta- u odnosu na prirodni fon , antropogenog porekla miniranih izvorišta nitratima. Neizgrađena komunal- prati povišena elektroprovodljivost vode [6]. na mreža i neregulisano odvodnjavanje obradivih Radi provere zdravstvene ispravnosti vode za površina koja se prihranjuju mineralnim djubrivima, piće u okviru ovog rada uzorkovani su i pregledani veliki su problem i najčešći su uzročnici povišene uzorci vode za piće iz individualnih bunara iz sela koncentracije nitrata u podzemnim vodama [2]. U Dubravica na teritoriji grada Požarevca u Bra- ovom slučaju radi se o kontinualnom a ne eks- ničevskom okrugu. cesnom zagađenju. Osnovna namena rada je da se ispitivanjem uzoraka vode za piće, uzetih sa ruralnog područja 1 Adrese autora: Poljoprivredni fakultet, Univerzitet Braničevskog okruga, utvrdi da li je voda zdrav- u Beogradu, 2Institut za tehnologiju nuklearnih i drugih 3 stveno ispravna, kao i da se odredi stepen even- mineralnih sirovina, Beograd, Zavod za zaštitu tualnog antropogenog uticaja na kvalitet vode za zdravlja ,Požarevac piće. Rad primljen 15. 02. 2015. Za kontrolu metoda ispitivanje kvaliteta vode za Rad prihvaćen: 09. 04. 2015. piće izvršena su dodatna ispitivanja voda iz sela ZAŠTITA MATERIJALA 56 (2015) broj 2 213 M. B. RAJKOVIĆ i dr. ISPITIVANJA KVALITETA VODE ZA PIĆE IZ INDIVIDUALNIH BUNARA ... Dubravica i to dva uzorka iz različitih bunara in- Analiza vode obuhvatila je sledeće parametre: direktnom metodom određivanja elemenata (meta- miris, boju, pH vrednost, utrošak KMnO4, mutnoću, la i nemetala) u vodi za piće, predloženom od stra- nitrite, nitrate, amonijak, hloride, elektroprovodlji- ne Rajkovića i saradnika [7,8]. vost, mikrobiološku ispravnost i sadržaj teških me- 2. MATERIJAL I METODE RADA tala [10]. Selo Dubravica u kome je vršeno ispitivanje Uzorci vode zahvatani su u plastične boce (bez nalazi se na 75 m nadmorske visine. Uzorak broj I konzerviranja) [11,12]. je uzet sa lokacije u centru gusto naseljenog sela Na samom mestu uzorkovanja merena je tem- na udaljenosti od oko 2,5 km od reke Dunav, dok je peratura i provodljivost uzoraka vode. Optimalna uzorak broj II uzet sa ulaza u selo iz pravca grada temperatura vode se kreće oko 8-12°C. Pra- Požarevca sa udaljenošću od oko 1 km u odnosu vilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće [9] na uzorak broj I, a oko 3,5 km od reke Dunav. Oba nije regulisana temperatura vode za upotrebu, jer bunara su na istoj dubini od 12 m. nema direktan higijenski značaj. Analitičke meto- Uzorkovanje, metode ispitivanja i tumačenje de i granica detekcije za sve ispitivane parametre rezultata urađeni su u skladu sa Pravilnikom o prikazane su u Tabeli 1 [13] higijenskoj ispravnosti vode za piće [3,9]. Tabela 1 - Analitičke metode primenjene u radu i njihova granica detekcije MDK Merna Granica Pokazatelj Analitička metoda vrednost jedinica detekcije [9,15] 3 spektrofotometrijski sa Nessler-ovim Amonijak mg/dm 0,50 reagensom (posle destilacije) spektrofotometrijski mg/dm3 Boja Metoda A: Kolorimetrijski pomoću - 20 Pt/Co skale Pt/Co skale μS/cm pri Elektroprovodljivost konduktometrijski - 2500 20ºC Hloridi, kao Cl– mg/dm3 jon-selektivna elektroda, ISE 0,01 250 Kolimorfne bakterije broj/100 cm3 0 pH vrednost - potenciometrijski, ISE - 6,50-8,00 Miris - organoleptički - bez turbidimetrijski Metoda A: turbidimetrijski sa silikatnom Mutnoća NTU jedinica zemljom - 4 Metoda B: nefelometrijski prema standardnom formazinskom polimeru 3 Potrošnja KMnO4, kuvanjem u kiseloj do 8 Oksidativnost mg O2/dm 3 sredini titracijom prema Kubel-Tiemannu mg/dm Ukus - organoleptički - bez – 3 Nitrati, kao NO3 mg/dm IC 0,01 0,5 – 3 Nitriti, kao NO2 mg/dm IC 0,01 0,005 Arsen, kao As mg/dm3 AAS Hidridna tehnika 0,01 0,01 Olovo, kao Pb mg/dm3 AAS 0,01 0,01 Kadmijum, kao Cd mg/dm3 AAS 0,01 0,003 Temperatura je merena živinim Temperatura vode °C termometrom (u °C). U μg/cm3 fluorimetrijski 0,0005 0,05 Na analitičkoj vagi se izmeri čaša (čija Mineralizacija (ili suvi je masa prethodno ustaljena) iz koje će ostatak na 180°C) je uparavati uzorak. Uparavanje 100 cm3 ukupni maseni sadržaj g/dm3 uzorka se vrši na vodenom kupatilu do svih prisutnih materija u suva. Potom se ostatak u čaši suši 8h u vodi. sušnici na 180°C. Čaša se hladi, a potom i meri. Skraćenice korišćene u tabeli 1: ISE – jon-selektivna elektroda, IC – jonska hromatografija, AAS – atomska apsorpciona spektrofotometrija 214 ZAŠTITA MATERIJALA 56 (2015) broj 2 M. B. RAJKOVIĆ i dr. ISPITIVANJA KVALITETA VODE ZA PIĆE IZ INDIVIDUALNIH BUNARA ... Kvalitet vode je utvrdjen indirektnom metodom karbonate, treća frakcija – amorfni oksidi Fe Mn, preko kamenca, izdvojenog na grejaču kućnog hidroksiamin hidrohlorida koncentracije 0,04 3 bojlera prilikom zagrevanja vode, a koji nastaje mol/dm u 25%-nom rastvoru sirćetne kiseline taloženjem neorganskih nevolatilnih supstanci koje (vrednost pH 3,00), koristi se za ekstrakciju metala se nalaze u vodi za piće, tokom dužeg vremenskog vezanih za okside mangana i gvožđa [uslovi eks- perioda. trakcije: mešanje 4h na sobnoj temperaturi], četvrta frakcija – organska faza, azotna kiselina kon- Pošto sastav kamenca potiče uglavnom od 3 centracije 0,02 mol/dm u 30%-nom rastvoru prisustva neorganskih jedinjenja u vodi [14], cilj vodonik-peroksida (vrednost pH 2,00), koristi se za ovih ispitivanja bio je da se posrednim putem, odre- metale vezane za organsku materiju, peta frakcija - đivanjem elementarnog sastava kamenca, utvrde strukturno vezan uran, rastvor azotne kiseline elementi: teški metali i radioaktivni elementi, koji se 3 koncentracije 8 mol/dm , određuju se iz razlike nalaze u vodi za piće. Dobijeni rezultati upoređeni ukupnog urana i zbira razlike sadržaja urana u frak- su sa rezultatima koji su dobijeni konvencionalnom cijama 2-6, šesta frakcija – ukupan uran, smeša metodom [9]. koncentrovane fluorovodonične i azotne kiseline Sastav kamenca određen je upotrebom atom- (1:3) [uslovi ekstrakcije: razaranje kuvanjem do skog apsorpcionog spektrofotometra (AAS) The suva, suvi ostatak se tretira 8%-nom HNO3]. Perkin-Elmer AAnalyst Model 300, prema stan- Treba naglasiti da sredstva za frakcionu eks- dardu
Recommended publications
  • Strana: 1 Grad Požarevac (Osnovna Sredstva)
    POPISNA LISTA OSNOVNIH SREDSTAVA, NEPOKRETNIH I POKRETNIH STVARI KOJE ČINE OSNOVNA SREDSTVA Grad Požarevac (osnovna sredstva) Strana: 1 1 KANCELARIJA BR.1 Datum: 21.05.2020 red barkod naziv osnovnog sredstva mera količina cena vrednost 1 *00001* STOLICA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 2 *00002* STO PRAV. DUBOREZ 1 5,750.48 5,750.48 3 *00003* VITRINA DUBOREZ 1 21,566.55 21,566.55 4 *00004* FOTELJA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 5 *00005* FOTELJA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 6 *00006* FOTELJA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 7 *00007* FOTELJA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 8 *00008* FOTELJA DUBOREZ 1 17,972.32 17,972.32 9 *00009* ORMAN ROLO DUBOREZ 1 10,785.28 10,785.28 10 *00010* STO KANCELARIJSKI DUBOREZ 1 21,566.55 21,566.55 11 *00011* STO PRAV. DUBOREZ 1 5,750.48 5,750.48 12 *00012* STO ZA TELEFON DUBOREZ 1 5,030.77 5,030.77 13 *00013* STO ZA TELEFON OBICAN 1 129.28 129.28 14 *00014* TV FILIPS 1 20,446.39 20,446.39 15 *00018* STOLICA TAPACIRANA 1 273.63 273.63 16 *00019* STOLICA TAPACIRANA 1 273.63 273.63 17 *00020* STOLICA TAPACIRANA 1 273.63 273.63 18 *00021* STOLICA TAPACIRANA 1 273.63 273.63 19 *00022* STOLICA TAPACIRANA 1 273.63 273.63 20 *00023* KLIMA PANASONIK 1 39,094.00 39,094.00 21 *00024* TELEFON PANASONIK 1 33,960.06 33,960.06 22 *00025* TELEFON ALKATEL 1 14,849.69 14,849.69 23 *00026* TELEFON EI 1 9,123.02 9,123.02 24 *00027* FOTELJA KLIZNA KOZNA 1 1,078.16 1,078.16 25 *00028* RISIVER SATELITSKI 1 9,394.27 9,394.27 26 *00029* GRB RS 1 16,500.00 16,500.00 27 *00030* TELEF.PANASONIK KH TG 820 1 5,380.00 5,380.00 28 *03405* STAMPAC HP LJM1212nf 1 28,025.00 28,025.00 29 *03735* laptop hp 650 miomir ilic 1 27,540.00 27,540.00 30 *04403* kanc.fotelja sa vis.nasl.
    [Show full text]
  • Anketa Domaćinstava U Naselju Drmno
    Anketa domaćinstava u naselju Drmno dr Ksenija Petovar, sociolog Profesor (u penziji) Arhitektonskog i Geografskog fakulteta Univerziteta u Beogradu mr Vesna Jokić, dipl. prostorni planer Napomena: Ova publikacija predstavlja nezavisno stručno mišljenje njenih autora, zasnovano na anketnom istraživanju. Publikacija je pripremljena uz finansijsku podršku i za potrebe CEKOR-a. Stavovi izneti u ovoj studiji su lično mišljenje autora nezavisno od stavova i ciljeva koje zastupa CEKOR. 1 Sadržaj CONCLUSIONS OF THE STUDY........................................................................................ 1 I – SAŽETAK ............................................................................................................................ 3 II – UVODNE NAPOMENE .................................................................................................... 6 III – PRVI OBILAZAK NASELJA I RAZGOVORI SA GRAĐANIMA .......................... 7 IV – ODREDBE O STATUSU STANOVNIŠTVA U PROSTORNOM PLANU PODRUČJA POSEBNE NAMENE KOSTOLAČKOG UGLJENOG BASENA (Službeni glasnik RS, br. 1/2013)................................................................................. 10 V – DOPISI I OBRAĆANJA GRAĐANA NASELJA DRMNO U VEZI USLOVA ŽIVOTA U NASELJU............................................................. 17 VI – ANKETA U DOMAĆINSTVIMA ................................................................................ 21 VII – REZULTATI ANKETNOG ISTRAŽIVANJA............................................................ 22 VIII – REZULTATI ANALIZE VAZDUHA
    [Show full text]
  • Spisak Gradova U Republici Srbiji
    Redni broj Naseljeno mesto Katastarska opština 123 1. Valjevo Babina Luka Babina Luka Balinoviæ Balinoviæ Baèevci Baèevci Beliæ Beliæ Beloševac Beloševac Beomueviæ Beomueviæ Blizonje Blizonje Bobova Bobova Bogatiæ Bogatiæ Brangoviæ Brangoviæ Brankovina Brankovina Brezovica Brezovica Bujaèiæ Bujaèiæ Valjevo Valjevo Veselinovac Veselinovac Vlašèiæ Vlašèiæ Vragoèanica Vragoèanica Vujinovaèa Vujinovaèa Gola Glava Gola Glava Gornja Bukovica Gornja Bukovica Gornja Grabovica Grabovica Grabovica Gornje Leskovice Gornje Leskovice Deguriæ Deguriæ Divci Divci Divèibare Divèibare Donja Bukovica Donja Bukovica Donje Leskovice Donje Leskovice Draèiæ Draèiæ Dupljaj Dupljaj abari abari Zabrdica Zabrdica Zarube Zarube Zlatariæ Zlatariæ Jovanja Jasenica Jasenica Joševa Joševa Kamenica Kamenica Klanica Klanica Klinci Klinci Kovaèice Kovaèice Kozlièiæ Kozlièiæ Jazovik Kotešica Kotešica Kunice Kunice Leliæ Leliæ Redni broj Naseljeno mesto Katastarska opština 123 Loznica Loznica Lukavac Lukavac Majinoviæ Majinoviæ Milièinica Milièinica Mrèiæ Mrèiæ Oglaðenovac Oglaðenovac Osladiæ Osladiæ Paklje Paklje Paune Paune Petnica Petnica Popuèke Popuèke Goriæ Prijezdiæ Prijezdiæ Prièeviæ Prièeviæ Rabas Rabas Ravnje Ravnje Raðevo Selo Raðevo Selo Rebelj Rebelj Mijaèi Rovni Rovni Sandalj Sandalj Sedlari Sedlari Sitarice Sitarice Sovaè Sovaè Stanina Reka Stanina Reka Stapar Stapar Strmna Gora Strmna Gora Stubo Stubo Suvodanje Suvodanje Sušica Sušica Taor Taor Tubraviæ Tubraviæ Tupanci Tupanci 2. Vranje Aleksandrovac Aleksandrovac Babina Poljana Babina Poljana Barbarušnice
    [Show full text]
  • Region Opština Mesto Broj Goveda (Živih) BEOGRAD BARAJEVO
    Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD BARAJEVO ARNAJEVO 307 BACEVAC 101 BARAJEVO 281 BELJINA 268 BOŽDAREVAC 226 GUNCATI 133 LISOVIĆ 111 MANIC 71 MELJAK 48 ROŽANCI 301 VELIKI BORAK 282 VRANIĆ 267 ŠILJAKOVAC 36 BEOGRAD-SURČIN BEČMEN 36 BOLJEVCI 111 DOBANOVCI 507 JAKOVO 193 PETROVČIĆ 257 PROGAR 79 SURČIN 51 GROCKA BEGALJICA 40 BOLEČ 5 BRESTOVIK 4 DRAŽANJ 128 GROCKA 4 KALUĐERICA 11 KAMENDOL 28 LEŠTANE 1 PUDARCI 87 UMČARI 488 VRCIN 88 ZAKLOPACA 5 ŽIVKOVAC 7 LAZAREVAC ARAPOVAC 89 BAROŠEVAC 34 BARZILOVICA 102 BISTRICA 150 BRAJKOVAC 184 BUROVO 12 CVETOVAC 64 DREN 128 DUDOVICA 247 JUNKOVAC 46 KRUŠEVICA 34 LAZAREVAC 20 LESKOVAC 146 LUKAVICA 54 MALI CRLJENI 35 MEDOŠEVAC 9 MIROSALJCI 236 PETKA 46 PRKOSAVA 7 Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD LAZAREVAC RUDOVCI 26 SOKOLOVO 94 STEPOJEVAC 107 STRMOVO 52 STUBICA 33 TRBUŠNICA 286 VELIKI CRLJENI 165 VRBOVNO 114 VREOCI 26 ZEOKE 11 ČIBUTKOVICA 100 ŠOPIĆ 91 ŠUŠNJAR 39 ŽUPANJAC 35 MLADENOVAC AMERIC 183 BELJEVAC 91 CRKVINE 108 DUBONA 62 GRANICE 26 JAGNJILO 914 KORAĆICA 555 KOVAČEVAC 595 MALA VRBICA 46 MARKOVAC 161 MEĐULUŽJE 336 MLADENOVAC (SELO) 109 MLADENOVAC (VAROŠ) 128 PRUŽATOVAC 482 RABROVAC 1,109 RAJKOVAC 93 SENAJA 8 VELIKA IVANČA 960 VELIKA KRSNA 918 VLAŠKA 350 ŠEPŠIN 77 NOVI BEOGRAD NOVI BEOGRAD 22 OBRENOVAC BALJEVAC 117 BARIČ 28 BELO POLJE 64 BROVIĆ 354 DRAŽEVAC 434 DREN 389 GRABOVAC 1,109 JASENAK 316 KONATICE 93 KRTINSKA 915 LJUBINIC 436 MALA MOŠTANICA 38 MISLODIN 135 OBRENOVAC 19 ORAŠAC 573 PIROMAN 292 Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD OBRENOVAC POLJANE 220 RATARI
    [Show full text]
  • Analysis of the Emission of SO2, Nox, and Suspended Particles from the Thermal Power Plants Kostolac (Serbia)
    Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal ISSN: 1080-7039 (Print) 1549-7860 (Online) Journal homepage: http://www.tandfonline.com/loi/bher20 Analysis of the emission of SO2, NOx, and suspended particles from the thermal power plants Kostolac (Serbia) Stevo Jacimovski, Slobodan Miladinovic & Radovan Radovanovic To cite this article: Stevo Jacimovski, Slobodan Miladinovic & Radovan Radovanovic (2016): Analysis of the emission of SO2, NOx, and suspended particles from the thermal power plants Kostolac (Serbia), Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, DOI: 10.1080/10807039.2016.1151347 To link to this article: http://dx.doi.org/10.1080/10807039.2016.1151347 Accepted author version posted online: 22 Feb 2016. Submit your article to this journal Article views: 8 View related articles View Crossmark data Full Terms & Conditions of access and use can be found at http://www.tandfonline.com/action/journalInformation?journalCode=bher20 Download by: [University of California Santa Barbara] Date: 04 April 2016, At: 10:55 ACCEPTED MANUSCRIPT Analysis of the emission of SO2, NOx, and suspended particles from the thermal power plants Kostolac (Serbia) STEVO JACIMOVSKI1,*, SLOBODAN MILADINOVIC2, RADOVAN RADOVANOVIC3 1Academy of Criminalistic and Police Studies, Belgrade,Cara Dušana 196,11080 Zemun, Serbia Tel:+381 113107229 2Academy of Criminalistic and Police Studies, Belgrade,Cara Dušana 196,11080 Zemun, Serbia Tel:+381 113107140, Email: [email protected] 3Academy of Criminalistic and Police Studies, Belgrade,Cara Dušana 196,11080 Zemun, Serbia Tel:+381 113107133, Email: [email protected] *Corresponding Author Email: [email protected] Abstract Environmental situation related to the thermal power basin of Kostolac for the most part represents the result of the influence of the Thermal Power Plants of Kostolac A, Kostolac B and the open-pit lignite mine.
    [Show full text]
  • National Reviews 1998 Federal Republic of Yugoslavia
    DANUBE POLLUTION REDUCTION PROGRAMME NATIONAL REVIEWS 1998 FEDERAL REPUBLIC OF YUGOSLAVIA TECHNICAL REPORTS Part A: Social and Economic Analysis Part B: Financing Mechanisms FEDERAL MINISTRY FOR DEVELOPMENT, SCIENCE AND ENVIRONMENT in cooperation with the Programme Coordination Unit UNDP/GEF Assistance DANUBE POLLUTION REDUCTION PROGRAMME NATIONAL REVIEWS 1998 FEDERAL REPUBLIC OF YUGOSLAVIA TECHNICAL REPORTS Part A: Social and Economic Analysis Part B: Financing Mechanisms FEDERAL MINISTRY FOR DEVELOPMENT, SCIENCE AND ENVIRONMENT in cooperation with the Programme Coordination Unit UNDP/GEF Assistance Preface The National Reviews were designed to produce basic data and information for the elaboration of the Pollution Reduction Programme (PRP), the Transboundary Analysis and the revision of the Strategic Action Plan of the International Commission for the Protection of the Danube River (ICPDR). Particular attention was also given to collect data and information for specific purposes concerning the development of the Danube Water Quality Model, the identification and evaluation of hot spots, the analysis of social and economic factors, the preparation of an investment portfolio and the development of financing mechanisms for the implementation of the ICPDR Action Plan. For the elaboration of the National Reviews, a team of national experts was recruited in each of the participating countries for a period of one to four months covering the following positions: Socio-economist with knowledge in population studies, Financial expert (preferably from the Ministry of Finance), Water Quality Data expert/information specialist, Water Engineering expert with knowledge in project development. Each of the experts had to organize his or her work under the supervision of the respective Country Programme Coordinator and with the guidance of a team of International Consultants.
    [Show full text]
  • Stavovi Građana O Uslovima Života U Naselju Kličevac
    STAVOVI GRAĐANA O USLOVIMA ŽIVOTA U NASELJU KLIČEVAC DR KSENIJA PETOVAR, SOCIOLOG PROFESOR (U PENZIJI) ARHITEKTONSKOG I GEOGRAFSKOG FAKULTETA UNIVERZITETA U BEOGRADU Uslovi života u naselju Kličevac SADRŽAJ SADRŽAJ .......................................................................................................................................2 1. UVODNE NAPOMENE ............................................................................................................4 2. DemogRAfSkA obeleŽJA nASelJA ................................................................................5 3. TReTmAn nASelJA kličevAc u pRoSToRno-plAnSkoJ DokumentaciJi .....10 3.1. Prostorni plan područja posebne namene kostolačkog ugljenog basena ..........................10 3.2. Izveštaj o strateškoj proceni uticaja ppppn kostolačkog ugljenog basena na životu sredinu - Spu .......................................................................................................................................13 3.3. izmene i dopune prostornog plana područja posebne namene kostolačkog ugljenog basena. Radna verzija nacrta. mgSi, Jp „epS“, beograd, oktobar 2017. ...........................................15 3.4. izveštaj o obavljenom javnom uvidu u nacrt izmena i dopuna prostornog plana područja posebne namene kostolačkog ugljenog basena i izveštaj o strateškoj proceni uticaja izmena i dopuna ppppn kostolačkog ugljenog basena na životnu sredinu (mgSi, 1.12.2017) ..........16 4. Anketa gRAđAnA u nASelJu kličevAc (novembAR – DecembAR 2017) .....18 5. REZULTATI
    [Show full text]
  • Bitstream 4563.Pdf
    This is the peer-reviewed version of the article This is the peer-reviewed version of the article Doljaka, D, Popović, D., Kuzmanović D., 2017. Photovoltaic potential of the City of Požarevac. Renewable and Sustainable Energy Reviews 73, 460-467. https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.01.154 This work is licensed under Creative Commons - Attribution-Noncommercial-NoDerivative Works 3.0 Serbia Revised Manuscript Click here to view linked References 1 Photovoltaic potential of the City of Požarevac 1 2 2 3 3 4 4 Dejan Doljak¹, Dragana Popović²*, Dragana Kuzmanović³ 5 5 ¹ Geographical Institute “Jovan Cvijić”, Serbian Academy of Sciences and Arts, Djure Jakšića No. 9, 11000 6 6 Belgrade, Serbia 7 7 ² Faculty of Geography, University of Belgrade, Studentski trg No.3/III, 11000 Belgrade, Serbia 8 8 ³ Civil Engineering Institute “IG” Banja Luka, Kralja Petra I Karađorđevića No.92/94, 78000 Banja Luka, 9 9 Bosnia and Herzegovina 10 10 *Corresponding author at: Dragana Popović, Faculty of Geography, University of Belgrade, Studentski trg 11 11 No.3/III, 11000 Belgrade, Serbia 12 12 E-mail addresses: [email protected] (D. Doljak), [email protected] (D. Popović), 13 13 [email protected] (D. Kuzmanović) 14 14 15 15 ABSTRACT 16 16 Photovoltaic power plants represent a good solution concerning electric energy supply under the condition that 17 17 there are sufficiently available and suitable areas for their mounting. This study supports an opinion hypothesis 18 18 that the City of Požarevac has at its disposal a considerable potential for energy production by photovoltaic 19 19 power plants at the degraded areas.
    [Show full text]
  • Republic of Serbia Security of Supply Statement
    REPUBLIC OF SERBIA SECURITY OF SUPPLY STATEMENT Year 2019 TABLE OF CONTENTS ABBREVIATIONS .........................................................................................................................1 1. INTRODUCTION ....................................................................................................................1 1.1. LEGISLATIVE AND REGULATORY FRAMEWORK OF THE ENERGY SECTOR .................................................. 1 1.2. INSTITUTIONAL FRAMEWORK GOVERNING THE ENERGY SECTOR .............................................................. 2 1.3. WORKING GROUP ON SECURITY OF SUPPLY ............................................................................................... 4 1.4. OTHER IMPORTANT ACTS FOR THE FUNCTIONING OF THE ENERGY SECTOR .............................................. 4 1.4.1. Ordinance on Terms of Energy Supply .......................................................................................... 4 1.4.2. Ordinance on Terms of Natural Gas Supply .................................................................................. 5 1.4.3. Regulations of Commodity Reserves .............................................................................................. 6 2. STRUCTURE OF ENERGY SECTOR .........................................................................................7 2.1. CRUDE OIL SECTOR ................................................................................................................................... 7 2.2. NATURAL GAS SECTOR .............................................................................................................................
    [Show full text]
  • "Official Gazette of the Republic of Serbia", Number 145/14) and Article 42, Paragraph 1 of the Law on Government ("Official Gazette of the Republic of Serbia", No
    Pursuant to Article 5 and 6 of the Energy Law ("Official Gazette of the Republic of Serbia", number 145/14) and Article 42, Paragraph 1 of the Law on Government ("Official Gazette of the Republic of Serbia", no. 55/05, 71/05 - correction, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12 - US, 72/12, 7/14 - US and 44/14), The Goverment makes DECREE ON ESTABLISHMENT OF IMPLEMENTATION PROGRAM OF THE ENERGY SECTOR DEVELOPMENT STRATEGY OF THE REPUBLIC OF SERBIA FOR THE PERIOD TO 2025 YEAR WITH PROJECTIONS TO 2030, THE YEAR OF THE PERIOD 2017 TO 2023 YEAR 1. This regulation establishes the program for implementation of Energy Sector Development Strategy of the Republic of Serbia until 2025 for the period from 2017 to 2023 year, which is attached hereto as its integral part . 2. This Regulation shall enter into force on the eighth day of its publication in the "Official Gazette of the Republic of Serbia". 05 No: In Belgrade, The Goverment President 1. INTRODUCTION On the basis of the Energy Law ("Official Gazette of the Republic of Serbia", no. 145/2014) energy policy of the Republic of Serbia shall be determined by the Energy Development Strategy of the Republic of Serbia until 2025 with projections to 2030 ("Official Gazette of the Republic of Serbia", no. 101/2015) (hereinafter referred to as Energy Strategy), and the conditions, manner, dynamics and measures to achieve the Energy Strategy defines the Strategy Implementation Program (hereinafter referred to as Program). The annual demand for energy sources, which is necessary to provide the reliable, secure and quality supply to final customers, sources for the provision of the necessary amount of energy or energy sources, as well as the required level of stock and spare capacity of facilities for the secure supply of energy and energy are all determined by the Energy Balance of the Republic of Serbia (hereinafter referred to as Energy Balance).
    [Show full text]
  • An Organic Geochemical Correlation Study of Some Drmno Depresssion Crude Oils (Southern Part of the Pannonian Basin, Yugoslavia) B
    J.Serb.Chem.Soc. 66(5)297–308(2001) UDC 553.98 JSCS–2857 Original scientific paper An organic geochemical correlation study of some Drmno depresssion crude oils (southern part of the Pannonian Basin, Yugoslavia) B. JOVAN^I]EVI]1,2#, H. WEHNER3, G. SCHEEDER3#, D. PLE]A[1, M. ERCEGOVAC4 and D. VITOROVI]2# * 1Faculty of Chemistry, University of Belgrade, P.O. Box 158, YU-11001 Belgrade, 2ICTM-Center of Chemistry, P.O. Box 815, YU-11001 Belgrade, 3Federal Institute for Geosciences and Natural Re- sources, P.O. Box 510153, Hannover, Germany and 4Faculty of Mining and Geology, University of Belgrade, Belgrade, Yugoslavia (Received 8 January 2001) The results of an investigation of crude oils originating from the Sirakovo and Bradarac-Maljurevac localities (southern part of the Pannonian Basin) are reported in this paper. The aim was to estimate the organic geochemical similarity of the crude oils from the Drmno (Kostolac) depression oil fields. The nine selected samples originated from reservoir rocks of various depths. Reliable source and organic geochemical maturation parameters served as the basis for the correlation studies. The similar origin of the investigated Drmno depression crude oils was corroborated, characterized by a significant participation of terres- trial precursor biomass. They were shown to be of relatively low maturity and to have been formed during the earlier stages of the diagenet- ic-catagenetic sequence of processes lead- ing to the formation of crude oils, most probably in source rocks of Tertiary age, correspond- ing to vitrinite reflectances between Ro = 0.70 % and Ro = 0.80 %. The crude oils from Bradarac-Maljurevac seemed to be somewhat less homogeneous with respect to organic geochemical parameters compared to Sirakovo crude oils.
    [Show full text]
  • Spisak Mesta Do 1500 Stanovnika
    Р. Opština Mesto Број 1 Ada Obornjača 2 Ada Sterijino 3 Ada Utrine 4 Aleksandrovac Bobote 5 Aleksandrovac Boturići 6 Aleksandrovac Bratići 7 Aleksandrovac Bzenice 8 Aleksandrovac Dašnica 9 Aleksandrovac Dobroljubci 10 Aleksandrovac Donja Zleginja 11 Aleksandrovac Donje Rataje 12 Aleksandrovac Donji Stupanj 13 Aleksandrovac Donji Vratari 14 Aleksandrovac Drenča 15 Aleksandrovac Garevina 16 Aleksandrovac Gornja Zleginja 17 Aleksandrovac Gornje Rataje 18 Aleksandrovac Gornji Stupanj 19 Aleksandrovac Gornji Vratari 20 Aleksandrovac Grčak 21 Aleksandrovac Jelakci 22 Aleksandrovac Kožetin 23 Aleksandrovac Koznica 24 Aleksandrovac Laćisled 25 Aleksandrovac Latkovac 26 Aleksandrovac Lesenovci 27 Aleksandrovac Leskovica 28 Aleksandrovac Ljubinci 29 Aleksandrovac Mrmoš 30 Aleksandrovac Novaci 31 Aleksandrovac Panjevac 32 Aleksandrovac Parčin 33 Aleksandrovac Pleš 34 Aleksandrovac Ploča 35 Aleksandrovac Popovci 36 Aleksandrovac Puhovac 37 Aleksandrovac Raklja 38 Aleksandrovac Rogavčina 39 Aleksandrovac Rokci 40 Aleksandrovac Rudenice 41 Aleksandrovac Ržanica 42 Aleksandrovac Šljivovo 43 Aleksandrovac Stanjevo 44 Aleksandrovac Starci 45 Aleksandrovac Strmenica 46 Aleksandrovac Stubal 47 Aleksandrovac Subotica 48 Aleksandrovac Trnavci 49 Aleksandrovac Tržac 50 Aleksandrovac Tuleš 51 Aleksandrovac Velika Vrbnica 52 Aleksandrovac Velja Glava 53 Aleksandrovac Venčac 54 Aleksandrovac Vitkovo 55 Aleksandrovac Vranštica 56 Aleksandrovac Vražogrnci 57 Aleksandrovac Vrbnica 58 Aleksinac Aleksinački Bujmir 59 Aleksinac Aleksinački Rudnik g 60 Aleksinac Bankovac
    [Show full text]